Magdalena Piłat-Borcuch, Socjologia miasta jako źródło wiedzy na

Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomicae
Rok 16, Nr 2/2012
Wydział Zarządzania i Administracji
Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach
Zarządzanie i finanse
Magdalena Piłat-Borcuch1
SOCJOLOGIA MIASTA JAKO ŹRÓDŁO WIEDZY
NA TEMAT ZARZĄDZANIA MIASTEM
O socjologii miasta zamiast wstępu
Socjologia miasta zajmuje się społecznymi aspektami rozwoju miast, zagadnieniami przestrzeni społecznej, procesami urbanizacji, problematyką społeczności i zbiorowości w miastach i przestrzeni miejskiej. Opisuje i wyjaśnia naturę
przestrzeni i miast w perspektywie własnych założeń teoretycznych i metodologicznych, czerpiąc z dorobku innych nauk: geografii, antropologii, nauki o kulturze, historii, ekonomii, zarządzania2.
Socjologiczny ogląd miasta rozpoczął się w pierwszych dekadach XX wieku na
uniwersytetach amerykańskich. Wkrótce jednak oryginalne teorie miast zaczęli
prezentować badacze europejscy, a wśród nich także badacze polscy tacy jak
F. Znaniecki, S. Rychliński czy S. Ossowski3. W 1984 roku B. Jałowiecki ogłosił
powstanie nowej subdyscypliny – „socjologii przestrzeni”, a w 1990 roku ukazała
się w Polsce pierwsza książka zatytułowana „Socjologia przestrzeni” A. Wallisa4.
Bogaty dorobek socjologii miasta5 stanowi fundament dla zrozumienia tego
czym jest samo miasto, jak również jakie procesy w nim zachodzą. Natomiast
rozumienie tych procesów jest podstawą skutecznego zarządzania miastem.
1
2
3
4
5
Dr Magdalena Piłat-Borcuch, adiunkt, Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy w Kielcach.
A. Majer, Socjologia i przestrzeń miejska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010, s. 115.
B. Jałowiecki, M.S. Szczepański, Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Wydawnictwo Scholar, Warszawa 2002, s. 13.
E. Kaltenberg-Kwiatkowska, Socjologia przestrzeni w Polsce. Narodziny subdyscypliny [w:]
I. Borowik, K. Sztalta, Współczesna socjologia miasta. Wielość oglądów i kierunków badawczych
dyscypliny, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2007, s. 9.
Podstawowe podejścia socjologii miasta i odpowiadające im teorie to: podejście demograficzne
(melting pot model, teorie asymilacji, teorie push-and-pull factors); podejście ekologiczne (teorie
wzorów rozmieszczenia w przestrzeni, teorie mobilności przestrzennej); podejście strukturalno-
131
Artykuł zwraca uwagę na problematykę miasta, wskazując na rolę socjologii
miasta w jej zrozumieniu. Szczególne miejsce autorka poświęca jednak miastom
w których kumulują się wszystkie procesy rozwojowe współczesności – a mianowicie metropoliom. Artykuł kończy kilka refleksji na temat działań mogących
przyczynić się do sprawniejszego zarządzania miastem.
Miasto w socjologicznym oglądzie
Sposób definiowania miasta uwarunkowany jest przyjętą orientacją teoretyczną
i metodologiczną, czego najjaskrawszym przykładem są różnice w definiowaniu
miasta zaprezentowane przez intelektualnego lidera szkoły chicagowskiej –
E.W. Burgessa, i wybitnego polskiego przedstawiciela orientacji kulturalistycznej
– F. Znanieckiego.
Miasto – jak pisał E. W. Burgess, jest układem stref koncentrycznych zaaranżowanych jedna drugiej i posiadających wspólny i najważniejszy w mieście dystrykt biznesu…6.
Zupełnie inny sposób postrzegania miasta – uwzględniający współczynnik humanistyczny, zaprezentował F. Znaniecki. Miasto pojmował jako całość nieprzestrzenną, humanistyczną, realizującą się w doświadczeniu i działaniu ludzkim7.
Zdefiniowanie miasta nastręcza wielu trudności. A. Wallis, już 40 lat temu,
kiedy dana mu rzeczywistość w żadnym razie nie stanowiła – jak współcześnie,
współzależności o globalnym charakterze, podkreślał problemy związane ze
wskazaniem adekwatnej definicji miasta. Uważał jednak, że jeśli nie jesteśmy
w stanie takiej definicji podać, powinniśmy starać się do niej zbliżyć. Jego zdaniem liczne definicje podkreślają znaczenie takich cech jak:
1. zróżnicowanie zawodowe, bądź społeczna heterogeniczność;
2. zróżnicowanie zabudowy;
3. przewaga grup wtórnych, nad pierwotnymi;
4. przewaga kontaktów rzeczowych, nad osobistymi.
Miasto – kontynuuje A. Wallis – jest systemem składającym się z 2 podsystemów: urbanistycznego i społecznego8 .
Niezależnie od tego którą z definicji miasta przyjmiemy za właściwą, cechą odróżniającą rzeczywistość miejską, od pozamiejskiej, jest to że w tej pierwszej następuje kumulacja pewnych procesów społecznych.
6
7
8
funkcjonalne (analiza miasta jako systemu społecznego, podejście instytucjonalne, analiza ról społecznych i systemu władzy, teorie społeczeństwa masowego, teorie funkcji i dysfunkcji); podejście
kulturalistyczne (teorie stylu życia, hipotezy zróżnicowania kulturowego, model zmian kulturowych); podejście konfliktowe (Marksowska teoria konfliktu, Simmlowska teoria konfliktu, neobehawiorystyczna teoria konfliktu, zob.: A. Majer, Socjologia i przestrzeń miejska, Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa 2010, s. 87.
B. Jałowiecki, M. S. Szczepański, Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Wydawnictwo Scholar, Warszawa 2002, s. 13.
Ibidem, s. 19.
A. Wallis, Socjologia wielkiego miasta, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1967, s. 58-74.
132
Miasto skupia zjawiska o różnym charakterze, zatem podobnie jak sama globalizacja niesie za sobą możliwości i zagrożenia, tak rzeczywistość miast, jest rzeczywistością dającą znacznie większe możliwości sukcesu (bądź porażki) niż rzeczywistość pozamiejska. Miasto daje nam większe możliwości kontaktu z „innym”, daje większe możliwości uczestnictwa w kulturze, daje wreszcie większe
szanse zawodowego sukcesu, lecz to w mieście łatwiej zagubić się pośród tych
„innych”, nie odnaleźć się pośród „wielości wielości”, a degradacja zawodowa jest
dotkliwsza. Miasto skupia skrajności, skupia bogactwo i biedę.
Zdaniem B. Jałowieckiego, kiedy mówimy dziś „miasto”, myślimy zazwyczaj
o mieście dużym, natomiast miasta małe i średnie istnieją gdzieś obok – mijane,
prawie niezauważane. Dostarczają migrantów szukających szczęścia w metropoliach. Obecnie na kuli ziemskiej istnieje ponad 400 miast liczących milion i więcej
mieszkańców, z czego jedna trzecia w Azji. W 1950 roku wśród 20 największych
światowych metropolii 7 znajdowało się w Europie – obecnie już tylko 3. Jest to
zupełnie nowa sytuacja, ponieważ większość metropolii kształtuje się w oderwaniu
od tradycyjnych modeli i archetypów miasta. Jeżeli utrzyma się dotychczasowe
tempo urbanizacji, a utrzyma się na pewno, niedługo większość mieszkańców
Ziemi stanie się mieszkańcami metropolii9. „W miarę jak nowe technologie, systemy produkcyjne, nowe globalne rynki i nowa instytucjonalna struktura handlu
światowego eliminują tradycyjny sektor rolny (wciąż zatrudniający ponad połowę siły roboczej na świecie), rozpoczyna się gigantyczny exodus ludzi ze wsi,
zwłaszcza w krajach Azji, skazując setki milionów emigrantów na bolesną walkę o przeżycie w przeludnionych metropoliach już dziś balansujących na granicy katastrofy ekologicznej”10.
Zdaniem S. Sassen, w miastach, nie tyle można lepiej niż …w innych miejscach obserwować zmiany społeczne, co właśnie przede wszystkim tam zachodzą
makroprocesy zmian społecznych. To w wielkich miastach, według badaczki,
dokonuje się globalizacja i rewolucja informacyjna, tutaj koncentruje się globalny
kapitał i osiedlają się rzesze imigrantów – a te dwa ostatnie czynniki, zdaniem
amerykańskiej socjolog, są najbardziej znaczącymi wskaźnikami przemiany
współczesnych miast11.
Miastami, w których natężenie „wielości wielości” jest zgoła inne, w których
kontakt z „innym” jest nieunikniony, w których bogaci są bogatymi w skali świata, są metropolie.
Metropolie jako globalne ośrodki zarządzania gospodarką
„Współczesny świat jest w istocie systemem naczyń połączonych i obejmuje –
grosso modo – trzy komplementarne elementy strukturalne: rdzeń, czyli światowe
B. Jałowiecki, Globalny świat metropolii, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2007, s. 61.
M. Castells, Galaktyka Internetu. Refleksje nad Internetem, biznesem i społeczeństwem, Dom
Wydawniczy Rebis, Poznań 2003, s. 297.
11
J.P. Gałkowski, Socjologia miasta w epoce globalnej [w:] J. Lubecka (red.), „Kultura i Polityka”
(Miasto) 4/2008, Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera, Kraków 2008, s. 95.
9
10
133
centrum, półperyferie, wreszcie peryferie”12. Pomimo, iż takie rozróżnienie służy
wyłącznie celom naukowym, gdyż rzeczywiste podziały są znacznie bardziej
skomplikowane, są pewne rozwinięte państwa gospodarki rynkowej, które mają
wpływ i wpływają na losy państw, dostarczających jedynie surowców.
Państwami, które stanowią rdzeń świata są Japonia, Stany Zjednoczone i kraje
zachodnioeuropejskie, ale rdzeń tego rdzenia stanowią pewne ośrodki które
przejmują funkcje kierownicze w zarządzaniu gospodarką postindustrialną w skali
ponadnarodowej – są to metropolie. Proces metropolizacji występuję w różnej
skali, toteż mamy do czynienia z metropoliami globalnymi, kontynentalnymi
i regionalnymi. Cechą metropolii jest przede wszystkim umiędzynarodowienie ich
działalności usługowej i znacznie silniejsze związki z innymi metropoliami niż
z otaczającym je regionem. Chociaż metropolie ostro ze sobą konkurują o uzyskanie możliwie najlepszego miejsca w globalnej, kontynentalnej czy krajowej przestrzeni, równocześnie współpracują, a niektóre (Nowy Jork, Londyn, Tokio) są
komplementarne13.
P. Soldatos, wyróżnia cechy miasta metropolii14 :
1. przyjmuje pochodzące z zagranicy środki produkcji, inwestycje, siłę roboczą oraz towary i usługi;
2. gości zagraniczne firmy, siedziby i filie międzynarodowych przedsiębiorstw, banków, instytucje pozarządowe, naukowe, oświatowe oraz uniwersytety o znacznym udziale cudzoziemskich studentów, a także placówki dyplomatyczne;
3. eksportuje czynniki produkcji: przedsiębiorstwa, banki, instytucje społeczno-gospodarcze, kulturalne i naukowe;
4. jest bezpośrednio połączone siecią transportu i komunikacji z zagranicą,
systemem autostrad, szybkich kolei, lotnisk międzynarodowych;
5. cechuje się intensywną komunikacją z zagranicą przez ruch pocztowy, telekomunikacyjny, turystyczny;
6. ma rozwinięty sektor usług nastawionych na zagranicznych klientów: centra kongresowe i wystawiennicze, luksusowe hotele, szkoły międzynarodowe, wysokiej jakości pomieszczenia biurowe, międzynarodowe kancelarie prawnicze, międzynarodowe instytucje naukowe;
7. na jego obszarze znajdują się ośrodki masowego przekazu o zasięgu ponadkrajowym (gazety, magazyny, radio, telewizja);
8. organizowane są regularnie różnego typu międzynarodowe spotkania: kongresy, wystawy, festiwale, imprezy sportowe i artystyczne, z udziałem zagranicznych zespołów teatralnych;
K. Krzysztofek, M.S. Szczepański, Zrozumieć rozwój. Od społeczeństw tradycyjnych do informacyjnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2002, s. 131.
13
B. Jałowiecki, M.S. Szczepański, Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Wydawnictwo Scholar, Warszawa 2006, s. 208.
14
Ibidem, s. 214.
12
134
9. na jego terenie znajdują się instytucje krajowe i regionalne zajmujące się
relacjami zagranicznymi i mającymi markę, jak na przykład stowarzyszenia, kluby sportowe;
10. przez miejskie instytucje publiczne lub prywatne uprawiana jest paradyplomacja; służy temu też członkostwo w organizacjach międzynarodowych, jak np. stowarzyszenia miast bliźniaczych, metropolii itp.
„W odróżnieniu od miast epoki przemysłowej w metropoliach nie wytwarza się
już w zasadzie towarów, ale przede wszystkim informacje. W miastach tych znajdują się siedziby wielkich korporacji i stąd płyną dyspozycje do zdelokalizowanych ośrodków produkcyjnych. Tu znajdują się banki obsługujące te korporacje,
kancelarie prawnicze, doradcze, firmy zajmujące się marketingiem i reklamą”15.
Metropolie są głównymi aktorami światowej gospodarki, która działa w zupełnie nowych warunkach, bowiem nie jest ograniczona do poszczególnych regionów, ale ma wymiar globalny. Wpisywanie się metropolii w ten globalny obszar
możliwe jest dzięki temu że metropolie funkcjonują w sieci. „Sieć to zbiór połączonych ze sobą węzłów”16.
Połączenia między metropoliami (o zróżnicowanym charakterze) są fundamentem procesu metropolizacji. Przyjmując jako kryterium aspekt komunikacyjny
powiązań między metropoliami, należy zauważyć, że cechą metropolii globalnych
i kontynentalnych jest doskonale rozwinięta sieć połączeń lotniczych, natomiast
mając na uwadze metropolie w skali regionów, cechą dlań charakterystyczną jest
doskonale rozwinięta sieć autostrad i kolei.
Cechą procesu metropolizacji są również powiązania internetowe. Zarówno w krajach rozwiniętych, jak i rozwijających się najlepszy dostęp do Internetu
mają mieszkańcy dużych skupisk miejskich, co zupełnie nie zgadza się z propagowaną przez futurologów wizją elektroniki trafiającej pod strzechy i zmieniającej wiejskie życie. Ta dysproporcja w dostępie do Internetu jest najbardziej
widoczna w państwach rozwijających się. Na przykład według raportu NUA
we wrześniu 2000 roku około 60 procent użytkowników Internetu pochodziło
z trzech największych miast Chin: Pekinu, Szanghaju i Guangzhou (dla całych
Chin odsetek wynosił mniej niż 2%). W skupiskach miejskich najszybciej po
Internet sięgają mieszkańcy głównych obszarów metropolitalnych. Wyjątkiem są
państwa o zdecentralizowanej strukturze miejskiej, jak na przykład Niemcy, gdzie
najszybciej z Internetu zaczęli korzystać mieszkańcy Monachium, Berlina
i Hamburga, lub Stany Zjednoczone, gdzie w dynamicznie rozwijających się
miastach, takich jak Austin czy Seattle, było początkowo więcej użytkowników
Internetu niż w starych miastach przemysłowych w rodzaju Chicago lub Filadelfii17.
B. Jałowiecki, Globalny świat metropolii, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2007,
s. 198.
16
M. Castells, Galaktyka Internetu. Refleksje nad Internetem, biznesem i społeczeństwem, Dom
Wydawniczy Rebis, Poznań 2003, s. 11.
17
Ibidem, s. 238.
15
135
Zdaniem M. Castellsa, o ile można oczekiwać, że w najbliższej przyszłości Internet będzie się szeroko upowszechniał, o tyle w wypadku geografii ekonomicznej dotyczącej produkcji związanej z Internetem (zwłaszcza produkcji urządzeń
budowy Internetu i tworzenia nowych rozwiązań technicznych w zakresie komunikacji sieciowej), należy się spodziewać, że będzie to proces selektywny, ograniczony do kilku ośrodków innowacyjności.18
Wśród cech generujących rozwój metropolitarny jest – zdaniem R. Floridy,
twórcze zróżnicowanie. R. Florida zaproponował model 3T: technologia-talenttolerancja, którego obecność w jakimś miejscu decyduje o powstaniu „ośrodków
kreatywnych” skupiających klasę twórczą. Ludzie twórczy coraz częściej przenoszą się do nowych centrów, opuszczając tradycyjne ośrodki korporacyjnych wspólnot. Twórcze miasta cechuje integracja systemu ekonomiczno–mieszkalnego,
w którym mogą rozkwitać wszystkie formy działalności: artystycznej, kulturalnej,
technologicznej i gospodarczej. Wysoka i jednoczesna podaż innowacji, talentów
i tolerancji decyduje o nadzwyczajnej dynamice rozwojowej najbardziej kreatywnych miast amerykańskich, zwłaszcza zaś San Francisco, Bostonu, Waszyngtonu,
Austin i Seattle19.
Metropolie są do tego stopnia szczególną formą osadniczą, że B. Jałowiecki
zastanawia się czy metropolie są miastem? Uważa, że wiele cech tradycyjnego
miasta zanika, bądź się zmienia. Miasto było zwarte i miało wyraźne granice,
a metropolia rozlewa się szeroko przestrzeni do tego stopnia że jej granice są trudno dostrzegalne. Miasto było zbiorowością obywateli, metropolia to zbiór jednostek, konsumentów i użytkowników. Miasto było powiązane z regionem, a metropolia stając się węzłem światowej sieci, osłabia swoje związki z otaczającym je
obszarem, ale pozostaje w relacji z innymi metropoliami położonymi często na
innych kontynentach20.
Na zakończenie o zarządzaniu miastem
Zarządzanie miastem jest procesem skomplikowanym i wymagającym wiedzy
z zakresu wielu dyscyplin. Nie jest to jednak specyfika wyłącznie zarządzania
miastem, świat bowiem opleciony jest siecią złożonych powiązań, a interdyscyplinarność nauk stała się faktem. Nie można „dziś” podejmować choćby prób zrozumienia rzeczywistości społecznej i zamykać się w skorupie własnej dyscypliny.
Otwartość i chęć czerpania z dorobku innych nauk jest jedyną szansą na jej zrozumienie.
Problematyka zarządzania miastem obejmuje kwestie organizacyjne, prawne,
ekonomiczne, ale także finansowe. Dochody i wydatki podlegają ocenom z punktu
Ibidem, s. 239.
B. Jałowiecki, Globalny świat metropolii, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2007,
s. 63-64.
20
B. Jałowieceki, Czy metropolia jest miastem? [w:] B. Jałowiecki (red.), Czy metropolia jest miastem? Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2009, s. 7.
18
19
136
widzenia zarządzania, ale też stymulują możliwości zarządcze odnoszące się do
miast21.
Ważnym pytaniem w kontekście zarządzania miastem jest kwestia sposobu
wykorzystania cech miasta w procesie rozwoju lokalnego i regionalnego. W odniesieniu do metropolii i dużych miast rozwiązanie tego problemu opiera się na
sprawnej organizacji, wdrażaniu w życie zasad administracji dla rozwoju i administracji uczącej się, a problemem nie jest zakres dostępnych środków, ale sprawne
ich wykorzystanie. W odniesieniu do miast mniejszych występują braki związane
z wizją rozwoju lokalnego, które skutkują pasywną polityką rozwojową22.
Współczesne miasta coraz częściej traktuje się jak produkt, który należy zaprezentować na zewnątrz jako ciekawe miejsce do inwestowania, prowadzenia biznesu, osiedlania lub odwiedzania. Wizerunek miasta jest marką podkreślającą jego
niepowtarzalność. Od tego jak dane miasto jest postrzegane na zewnątrz, zależy
wysokość inwestycji, a także to czy miasto otrzyma środki pomocowe na realizację różnego rodzaju projektów. Stąd tak ważne jest kreowanie pozytywnego wizerunku miasta, będącego w gestii marketingu miast23.
W problematykę zarządzania miastem wpisuje się pytanie: do kogo należy
miasto? Do kogo należy współczesne miasto, ulice, place zabaw, jaki jest zakres
prywatyzacji przestrzeni, czy istnieją jeszcze obywatele, czy już tylko użytkownicy miasta? Czy miasto należy do mieszkańców, czy deweloperów, których działalności przyglądają się bezsilne i nieudolne władze miejskie, na to pytanie próbują odpowiedzieć autorzy książki: „Warszawa. Czyje to miasto?” Zaprezentowane
dane wskazują że działalność dużych inwestorów prywatnych jest najważniejszym
czynnikiem decydującym o przekształceniu przestrzeni Warszawy, powodując
także zmiany w jej krajobrazie. Jednak Warszawa należy również do mieszkańców
których stale przybywa, a którzy są coraz młodsi, mobilniejsi, lepiej wykształceni,
powodując tasowanie miasta oraz procesy agregacji społecznej24.
Obserwując przeobrażenia przestrzeni miejskiej w Polsce, trudno nie odnieść
wrażenia, że kształtowana jest ona w oparciu o dowolne kryteria. O ile miasta
Europy Zachodniej wprowadzają restrykcyjne systemy kontroli wykorzystywania
gruntów, aby przeciwdziałać negatywnym skutkom „rozlewania się” miasta, o tyle
w Polsce brak jest konsekwentnej polityki lokalnej w tym wymiarze.
Światowe środowisko urbanistów i ekologów wspomagane przez specjalistów
z innych dziedzin przygotowało między innymi strategię „inteligentnego wzrostu”,
T. Skotarczak, Miasta na prawach powiatu – problem zarządzania z uwzględnieniem sytuacji
finansowej [w:] M.J. Nowak, T. Skotarczak (red.), Zarządzanie miastem. Studium ekonomiczne
i organizacyjne, Wydawnictwo CeDeWu.pl, Warszawa 2010, s. 9.
22
M.J. Nowak, Pojęcie i rodzaje miast, rozwój lokalny i regionalny w miastach [w:] M.J. Nowak,
T. Skotarczak (red.), Zarządzanie miastem. Studium ekonomiczne i organizacyjne, Wydawnictwo
CeDeWu.pl, Warszawa 2010, s. 39.
23
I. Ładysz, J. Ładysz, Wizerunek metropolii wrocławskiej [w:] A. Klasik (red.), Kreatywne miasto –
kreatywna aglomeracja, Prace naukowe Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice 2009,
s.181.
24
Zob.: B. Jałowiecki, E.A. Sekuła, M. Smętkowski, A. Tucholska, Warszawa. Czyje to miasto?,
Wydawnictwo Scholar, Warszawa 2009.
21
137
będącego rodzajem metodologii planowania i jednocześnie społecznym ruchem.
Inteligentny wzrost oznacza planowanie przestrzenne i sieci transportu publicznego, które mają skupiać wzrost w centrum miast, aby uniknąć ich rozlewania się.
W tym celu przewiduje się zwarte planowanie zabudowy, zintegrowany i ukierunkowany transport publiczny, ścieżki rowerowe i piesze pasaże, tak aby centra
miast uczynić bardziej przyjaznymi i zachęcać do częstszego w nich przebywania.
Podobną strategię proponuje od 1990 roku społeczny ruch urbanistów i architektów nazywany „nowym urbanizmem” zwracający uwagę na zasady jakimi powinna kierować się urbanistyka początku XXI wieku25.
Działania mające na celu sprawne zarządzanie miastem zaktywizować winny
wszystkich społecznych aktorów. Mowa tu zarówno o architektach, urbanistach
i planistach, jak również politykach i samych mieszkańcach.
Bibliografia:
1.
Borowik I., Sztalta K., Współczesna socjologia miasta. Wielość oglądów i kierunków
badawczych dyscypliny, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2007.
2. Castells M., Galaktyka Internetu. Refleksje nad Internetem, biznesem i społeczeństwem, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2003.
3. Jałowiecki B. (red.), Czy metropolia jest miastem? Wydawnictwo Naukowe Scholar,
Warszawa 2009.
4. Jałowiecki B., Globalny świat metropolii, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2007.
5. Jałowiecki B., Sekuła E. A., Smętkowski M., Tucholska A., Warszawa. Czyje to miasto?, Wydawnictwo Scholar, Warszawa 2009.
6. Jałowiecki B., Szczepański M.S., Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej,
Wydawnictwo Scholar, Warszawa 2002.
7. Klasik A. (red.), Kreatywne miasto – kreatywna aglomeracja, Prace naukowe Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice 2009.
8. Krzysztofek K., Szczepański M.S., Zrozumieć rozwój. Od społeczeństw tradycyjnych
do informacyjnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2002.
9. Lubecka J. (red.), „Kultura i Polityka” (Miasto) 4/2008, Wyższa Szkoła Europejska
im. ks. Józefa Tischnera, Kraków 2008.
10. Majer A., Socjologia i przestrzeń miejska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
2010.
11. Nowak M.J., Skotarczak T. (red.), Zarządzanie miastem. Studium ekonomiczne i organizacyjne, Wydawnictwo CeDeWu.pl, Warszawa 2010.
12. Wallis A., Socjologia wielkiego miasta, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
1967.
25
A. Majer, Socjologia i przestrzeń miejska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010, s. 211212.
138
Abstrakt
Artykuł zwraca uwagę na problematykę miasta, wskazując na rolę socjologii
miasta w jej zrozumieniu. Szczególne miejsce autorka poświęca jednak miastom
w których kumulują się wszystkie procesy rozwojowe współczesności – a mianowicie metropoliom. Artykuł kończy kilka refleksji na temat działań mogących
przyczynić się do sprawniejszego zarządzania miastem.
Urban sociology as a source of information on urban management
The article focuses upon urban issues and emphasises a great role of urban sociology in understanding them. A special place is given to the cities where all the
development processes of modern times accumulate, namely, metropolises. The
article concludes with several recommendations for more efficient urban management.
PhD Magdalena Piłat-Borcuch, assistant professor, Jan Kochanowski University
in Kielce.
139