Bp Mariusz Leszczyński Słowo wstępne Hasło programu

Bp Mariusz Leszczyński
Słowo wstępne
Hasło programu duszpasterskiego Kościoła w Polsce w roku 2010/2011 brzmi: „We
wspólnocie z Bogiem". Zawołanie to podejmuje także Akcja Katolicka, która w swej
działalności formacyjnej i apostolskiej, jak to proponuje Komisja Duszpasterstwa
Ogólnego Konferencji Episkopatu Polski, będzie pracować nad budowaniem więzi
pomiędzy człowiekiem i Bogiem przez sakramenty, systematyczną lekturę Biblii i
formację duchową.
Celem tych działań powinno być pogłębienie więzi międzyludzkich: w rodzinie i
małżeństwie oraz w każdej innej wspólnocie, także parafialnej - pomiędzy duszpasterzami i wiernymi. Inny jeszcze cel winno stanowić jednanie z Bogiem ludzi dalekich
od chrześcijaństwa oraz budowanie klimatu szacunku do osób o innych świato-
poglądach. Priorytetowa dla członków Akcji Katolickiej powinna być w tym roku także
działalność dobroczynna na rzecz biednych i cierpiących oraz modlitwa w intencji
nowych, dobrych i trwałych powołań w Kościele: do kapłaństwa, życia
konsekrowanego i małżeństwa. Wiele z tych zagadnień, a wśród nich również kwestie
ekumeniczne i patriotyczne, podejmują niniejsze materiały formacyjne dla członków
Akcji Katolickiej, przygotowane przez zespół Księży Asystentów pod kierunkiem ks.
prof. dr hab. Tadeusza Borutki, któremu wyrażam w tym miejscu słowa podziękowania
i wdzięczności.
Wszystkich członków Akcji Katolickiej zachęcam zatem gorąco do lektury tych i innych
materiałów proponowanych na obecny rok duszpasterski. Do lektury tej zachęcam
również wszystkie stowarzyszenia i wspólnoty katolickie, jak również wszystkich
katolików indywidualnie, wszyscy wierzący powinni bowiem podejmować stałą
formację duchową i doktrynalną, w czym dużą pomocą, obok studium Pisma
Świętego, nauki społecznej Kościoła i Soboru Watykańskiego II, z pewnością będzie
dla nich tom We wspólnocie z Bogiem! Akcja Katolicka w służbie wspólnoty z Bogiem.
Materiały formacyjne na 2011 r.
Niech w lekturze tej oraz w rozbudzanych przez nią refleksjach i przemyśleniach
prowadzących do rzeczywistego budowania „wspólnoty z Bogiem" towarzyszą nam
słowa Papieża Benedykta XVI, skierowane do Polaków: „Proszę was: byście stojąc na
ziemi - wpatrywali się w niebo - w Tego, za którym od dwóch tysięcy lat podążają
kolejne pokolenia, żyjące na naszej ziemi, odnajdując w Nim ostateczny sens istnienia;
byście umocnieni wiarą w Boga, angażowali się żarliwie w umacnianie Jego Królestwa
na ziemi, Królestwa dobra, sprawiedliwości, solidarności i miłosierdzia; byście
odważnie składali świadectwo Ewangelii przed dzisiejszym światem, niosąc nadzieję
ubogim, cierpiącym, opuszczonym, zrozpaczonym, łaknącym wolności, prawdy i
pokoju; byście czyniąc dobro bliźniemu i troszcząc się o dobro wspólne, świadczyli, że
Bóg jest miłością; byście skarbem wiary dzielili się z innymi narodami Europy i świata
(...). Trwajcie mocni w wierze! Trwajcie mocni w nadziei! Trwajcie mocni w miłości!"
(Benedykt XVI, Homilia, Kraków 28 V 2006, „L'Osservatore Romano", 2006, nr 6-7, s.
37).
Warszawa-Zamość, w Uroczystość św. Wojciecha BM, 23 kwietnia 2010 r.
Halina Szydełko
Prezes Krajowego Instytutu Akcji Katolickiej
Wstęp
Kim jest dla mnie Bóg? Czy, stworzony na Jego podobieństwo, potrafię odnaleźć Go w
drugim człowieku? Czy znam Tego w Kogo wierzę? Czy Boga bardziej kocham, czy
bardziej się Go boję?
Wiele pytań i trudne odpowiedzi.
Był czas, gdy Bóg był najważniejszy. Potem nadszedł czas, gdy Bóg nadal był ważny,
ale pojawił się jeszcze człowiek. Później to człowiek stał się tak naprawdę ważny, lecz
dla Boga pozostało jeszcze trochę miejsca. A teraz? Wielu uważa, że Bóg jest już
niepotrzebny. Mamy przecież XXI wiek... Cóż jednak z tego? Potem będzie XXII i
XXIII, a człowiek nadal będzie drobnym pyłem w kosmosie, Bóg zaś będzie Bogiem.
W XXI wieku nie wypada wierzyć w Boga? A w horoskopy, kamienie, talizmany
wypada? Czy ta wiara jest na miarę XXI wieku?
Umiemy posługiwać się komputerem i telefonem komórkowym, a tak naprawdę
niewielu z nas rozumie, na jakich zasadach działają te urządzenia. Czy człowiek XXI
jest mądrzejszy od tego, który żył w średniowieczu?
Wówczas nie było kart kredytowych i telewizji kablowej, ale istota ludzka wiedziała, że
Bóg jest najważniejszy i że ten Bóg pragnie być w komunii z tym drobnym pyłem w
kosmosie, jakim ona jest. Dzisiaj człowiek ma czelność powiedzieć: „Nie chcę!". I to
jest największa tragedia człowieka. Tragedia nieuświadomiona.
A my, którzy wierzymy, którzy chcemy przyjąć Boga, czy potrafimy żyć z Nim we
wspólnocie? Modląc się, chcemy usłyszeć Jego odpowiedź; beznadziejnie samotni,
pragniemy poczuć Jego obecność. Ale odpowiedzi nie ma, samotność pozostaje. Głos
Boga nie dochodzi do nas, zakłóca go hałas świata, który wypełnia całe nasze życie.
Czas się zatrzymać, oderwać od tego, co niepotrzebne, i poszukać jedności z Bogiem.
Prowadzi do niej szczera modlitwa, życie sakramentalne, prawidłowe kształtowanie
sumienia, ale również wspólnota z ludźmi, dawanie świadectwa, solidarność
społeczna, dialog ekumeniczny i świadczenie miłosierdzia. Zauważyć Boga w drugim
człowieku - oto droga do lepszego życia. Poszukując dla siebie zadań, podejmując
własną formację, członkowie Akcji Katolickiej powinni zatem kierować się również ku
innym. Nie wystarczą apele w sprawie prześladowanych w Wietnamie czy w krajach
Afryki. Obok nas są konkretni ludzie, którzy czekają na naszą pomoc. Znajdziemy ich
w parafii, w sąsiednim domu, na tej samej klatce schodowej. Nie mówmy o rzeczach
wielkich. Czyńmy małe dobra. Z czasem z pewnością staną się one wielkie.
Ks. Tadeusz Borutka - Bielsko-Biała
Wstęp
Wszyscy chrześcijanie powołani są do doskonałości. „Bądźcie więc wy doskonali, jak
doskonały jest Ojciec wasz niebieski" (Mt 5, 48) - wezwał Jezus swoich uczniów oraz
wyznawców i - zgodnie z przekazem Mateusza - odpowiadając na pytanie bogatego
młodzieńca, wskazał, jak tę doskonałość osiągnąć: „Jeśli chcesz być doskonały,
przestrzegaj przykazań Bożych" (Mt 19, 21). To właśnie otwiera drogę do prawdziwej
wiary, nadziei, miłości i cnót moralnych. Wiara, nadzieja i miłość budzą i umacniają
dążenie do pełnej miłości bliźniego, będącej wyrazem miłości Boga; żarliwa zaś,
głęboka miłość Boga otwiera na świętość; jest jej warunkiem, ale też wejściem w nią.
Rozważając ten problem, Sobór Watykański II zauważa, że doskonałość „rozmaicie
wyraża się (...) u poszczególnych ludzi, którzy we właściwym sobie stanie życia dążą
do doskonałości miłości, będąc zbudowaniem dla innych" (KK 39), jednak każdy został
do niej wezwany. Świętość jest pierwszym i podstawowym powołaniem każdego
człowieka i człowiek całym życiem winien do niej dążyć. Tego wymaga i do tego
zobowiązuje duchowość chrześcijańska.
Sobór Watykański II bardzo wyraźnie mówi, że do świętości powołani są wszyscy
ludzie ochrzczeni: „Chrystus, Syn Boży, który wraz z Ojcem i Duchem Świętym
doznaje czci jako «sam jeden Święty», umiłował Kościół jako oblubienicę swoją, siebie
samego zań wydając, aby go uświęcić (por. Ef 5, 25-26); złączył go też ze sobą jako
ciało swoje i hojnie obdarzył darem Ducha Świętego na chwałę Bożą. Toteż wszyscy w
Kościele, niezależnie od tego, czy należą do hierarchii, czy są przedmiotem jej funkcji
pasterskiej, powołani są do świętości, zgodnie ze słowami Apostoła: «Albowiem wolą
Boża jest uświęcenie wasze» (1 Tes 4, 3; Ef 1, 4) „ (KK 39). „W ciągu całej historii
Kościoła, w okolicznościach najtrudniejszych święte i święci byli zawsze źródłem i
początkiem odnowy. Dlatego dziś pilnie potrzebujemy świętych, o których trzeba
usilnie błagać Boga'".
Bóg do wszystkich zwraca się ze słowami: „Wy bądźcie świętymi", „Bądźcie świętymi,
bo Ja jestem święty" (por. Kpł 11, 45), wszyscy więc zostają powołani do świętości.
Powołanie to jednoznacznie zostało potwierdzone w Ewangelii. Wskazując wzór
samego Chrystusa w Jego zupełnym oddaniu się Ojcu i braciom, św. Paweł zachęca
wiernych: „W całym waszym postępowaniu stańcie się wy również świętymi na wzór
Świętego, który was powołał do świętości" (1 P 1, 15) i powiada: „Świętość jest darem
udzielonym: miłość rozlana jest w sercach waszych przez Ducha Świętego, który
został wam dany" (Rz 5, 5). Potwierdza to Sobór Watykański II, który orzeka ponad
wszelką wątpliwość, że powołaniem do świętości objęci są wszyscy: „Wszyscy
chrześcijanie jakiegokolwiek stanu i zawodu powołani są do pełni życia
chrześcijańskiego i do doskonałości miłości" (KK 40).
Świętość stanowi owoc trudu człowieka i współpracy z łaską Bożą. Realizujemy ją
będąc w stanie łaski uświęcającej, którą nie tylko zachowujemy, ale także pomnażamy
dzięki codziennej wierności Bogu, umożliwiającej nam udział w życiu Bożym, jak
bowiem powiedział Chrystus w swojej przypowieści: „Dobrze sługo dobry, ponieważ w
drobnej rzeczy okazałeś się wierny, sprawuj władzę na dziesięciu miastami" (Łk 19,
17).
Powołanie do świętości jest powołaniem do miłości Koga i bliźniego, do zgłębiania
prawdy, do dobra i do wolności, jak również do uczestnictwa w Kościele, przyjęcia zań
odpowiedzialności i wypełniania misji tak w nim, jak i w świecie. Jan Paweł II pisał, że
„przeżywanie świętości, wynikające z uczestnictwa w życiu świętego Kościoła, jest
pierwszym i fundamentalnym wkładem w budowanie kościelnej wspólnoty jako
«świętych obcowania. Świętość stanowi źródło oraz miarę apostolskiego
zaangażowania w Kościele' a także warunek spełniania przez Kościół jego zbawczej
misji w świecie.
Nie jest więc ona sprawą prywatną; ma także wymiar społeczny, ma bowiem
znaczenie dla wszystkich. Wezwanie do świętości oznacza wezwanie do włączenia się
w rzeczywistość doczesną i podejmowania działalności w tej rzeczywistości. Apostoł
Narodów pisał: „Wszystko, cokolwiek działacie słowem lub czynem, wszystko czyńcie
w imię Pana Jezusa, dziękując Bogu Ojcu przez Niego" (Kol 3, 17), natomiast Sobór
orzekł: „Ani troski rodzinne, ani inne sprawy świeckie nie powinny pozostawać poza
sferą ich (tzn. wiernych) życia duchowego" (DA 4).
Życie duchowe to rozległa dziedzina rozpostarta pomiędzy człowiekiem i Bogiem,
między Bogiem i człowiekiem oraz między człowiekiem i człowiekiem. Nie ulega
wątpliwości, że wymaga ona ogromnej dbałości, troski i starań, by coś na niej wyrosło,
by można było zebrać z niej żniwo, że wymaga stałej formacji. Formacja ta, lecz
zaznaczmy: formacja właściwa, jest absolutnie konieczna, bo właśnie od niej zależy
uświadomienie sobie przez człowieka jego szczególnego powołania a także skuteczna
realizacja powierzonej mu przez Chrystusa misji. Winna się ona dokonywać w stałym
dialogu między Bogiem a człowiekiem. Bóg wzywa człowieka, a człowiek na Jego
wołanie odpowiada. Tak rozumiana formacja ma szczególne znaczenie dla Kościoła
współczesnego, dlatego formacja świeckich powinna się znaleźć wśród zadań
priorytetowych diecezji i wejść do programów duszpasterskich, tak aby ku niej
zmierzały wszystkie wysiłki wspólnoty (kapłanów, świeckich i osób zakonnych).
Wśród licznych aspektów integralnej formacji świeckich na pierwszym miejscu
znajduje się formacja duchowa, gdyż właśnie ona daje człowiekowi zdolność prawdziwego zjednoczenia z Chrystusem. Świadomi tego chrześcijanie powinni zatem
dążyć do jak najdoskonalszej formacji wewnętrznej, korzystając z pomocy Kościoła,
nie ulega bowiem wątpliwości, że - jak podkreślał Sobór - „życie w najgłębszym
zjednoczeniu z Chrystusem w Kościele podtrzymują pomoce duchowe, wspólne
wszystkim wiernym, zwłaszcza czynny udział w świętej liturgii. Tych pomocy powinni
świeccy tak używać, aby przy należytym spełnianiu świeckich zajęć wśród
zwyczajnych warunków życiowych nie oddzielali od swego życia łączności z
Chrystusem, ale umacniali się w niej, wykonując swoją pracę według woli Bożej" (DA
4).
Obok formacji duchowej konieczna jest także formacja doktrynalna katolików
świeckich. Dostrzegając to, Jan Paweł II mówi o potrzebie systematycznej i
pogłębionej katechezy, dostosowanej do różnych sytuacji życiowych, i zaznacza z
naciskiem, że każdy ochrzczony, na zasadzie samego chrztu, ma prawo otrzymać od
Kościoła naukę i wychowanie, które umożliwią mu dojście do życia prawdziwie
chrześcijańskiego.
Katolicy świeccy zaangażowani na polu społecznym i politycznym powinni także
poznawać społeczną naukę Kościoła, nauka ta bowiem - ze względu na swą naturę
-pomaga w budowie sprawiedliwego społeczeństwa. Jest ona jednym z najbardziej
„przydatnych narzędzi, jakie Duch Święty dał Kościołowi, by mógł on być we właściwy
sposób obecny w świecie i skutecznie mu służyć. Zachowując głęboką ewangeliczną
tożsamość i spójność nauki społecznej, chrześcijanie muszą stosować ją w życiu w
sposób uwzględniający realia różnych środowisk i ich historyczną ewolucję".
Wierzący zostali powołani do doskonałości, do świętości, ale żeby ją osiągnąć, muszą
bezustannie kształtować swoją duchowość we wszystkich jej aspektach. Kształtować
muszą ją także - i to jeszcze intensywniej, hardziej dogłębnie - członkowie Akcji
Katolickiej, jeśli ma być ona szkołą, wspólnotą formacji świeckich gotowych
przemieniać świat na sposób Ewangelii. Podstawą aktywności apostolskiej członków
Akcji Katolickiej winno być autentyczne życie religijne: duch modlitwy, przystępowanie
do sakramentów świętych, przestrzeganie przykazań Bożych i kościelnych,
praktykowanie uczynków pokutnych i cnót chrześcijańskich. Ich formacja powinna być
stała, systematyczna i metodyczna (praktyczna), tak by należycie zostali przygotowani
do działań apostolskich, a przybierać może różne formy i postacie, m.in. studiów
pastoralnych, spotkań z ludźmi mającymi bogate doświadczenie apostolskie, dzielenia
się własnymi doświadczeniami apostolskimi czy samej praktyki apostolatu.
Pomocą w formacji wszystkim zaangażowanym w dzieło apostolskie Akcji Katolickiej,
zarówno duchownym, jej parafialnym asystentom, jak i świeckim, mają służyć
materiały formacyjne, które na wniosek Krajowej Rady Instytutu Akcji Katolickiej
zostały przygotowane na rok 2011, a więc już po raz czwarty, tym razem przez zespół
redaktorski w nieco zmienionym składzie, nadal jednak pod moim kierownictwem.
Postanowiono, że - w nawiązaniu do wyznaczonego przez Konferencję Episkopatu
Polski przyszłorocznego hasła duszpasterskiego, które brzmi: „We wspólnocie z
Bogiem" - opracowanych zostanie dwanaście tematów, po jednym na każde z
comiesięcznych spotkań odbywających się w Parafialnych Oddziałach Akcji
Katolickiej. Tematy te zostały podzielone na dwie części: Warunki jedności człowieka z
Bogiem (część I) i Budowanie jedności międzyludzkiej owocem jedności człowieka z
Bogiem (część II).
Wszystkie tematy zostały rozpracowane według paradygmatu pastoralnego:
1. Nauczanie Biblijne i Kościoła w danym zakresie; 2. Analiza rzeczywistości
(pozytywne, negatywne lub ambiwalentne „znaki czasu" w powyższej kwestii);
3. Postulaty apostolskie dla Akcji Katolickiej. Tematy te wybrano przede wszystkim
pod kątem formacji członków Akcji Katolickiej, dla których książka jest przeznaczona;
oczywiste jest jednak, że mogą z niej korzystać - i dobrze by było, żeby korzystały także inne katolickie wspólnoty i stowarzyszenia. Wszystkich wierzących zachęcamy
do pogłębionej lektury zamieszczonych w niej tekstów formacyjnych oraz ich
gruntownego przemyślenia.
Kończąc, pragnę podziękować Autorom tego tomu za ich bezinteresowną służbę na
rzecz naszego Stowarzyszenia. Z całego serca dziękuję ks. prof. r. hab. Janowi Walowi za cenną poradę, jakiej mi udzielił odnośnie do doboru tematów formacyjnych,
oraz za dwa przygotowane rozważania. Serdecznie dziękuję także za teksty rozważań
ks. prof. r. hab. Janowi Orzeszynie i ks. r. hab. Marianowi Dudzie oraz ks. r.
Grzegorzowi Noszczykowi, ks. r. hab. Wiesławowi Łużyńskiemu, ks. Jarosławowi
Sroce i ks. Józefowi Niżnikowi.
Dziękuję Tomaszowi Sekundzie, kierownikowi Wydawnictwa „scriptum", za trud
przygotowania książki do druku. Dziękuję też za wspieranie tego dzieła Krajowemu
Asystentowi bp. r. Mariuszowi Leszczyńskiemu oraz Pani Prezes Krajowego Instytutu
Akcji Katolickiej w Polsce mec Halinie Szydełko.
Niech opracowany przez nas tom pt. We wspólnocie z Bogiem! Akcja Katolicka w
służbie wspólnoty z Bogiem. Materiały formacyjne na 2011 r. (Warszawa 2010) przyczyni się do rozwoju jakościowego a także liczbowego tego tak potrzebnego
Kościołowi i Ojczyźnie stowarzyszenia, jakim jest Akcja Katolicka. Niech rozbudzi w
nas ducha miłości, którego tak bardzo potrzebujemy! Wszystkim, którzy będą
korzystać z tej publikacji, życzę pożytku duchowego, owocującego tak wzrostem
gorliwości apostolskiej, jak i ubogaceniem dotychczasowych form apostolatu.