UWARUNKOWANIA I KIERUNKI 2013-04-11_na sesję

UWARUNKOWANIA I KIERUNKI 2013-04-11_na sesję

Rada Miejska w Żukowie
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ
I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO GMINY ŻUKOWO
Żukowo, kwiecień 2013 r.
2
AUTORZY OPRACOWANIA:
Jerzy Żurawicz - Burmistrz Gminy Żukowo
ZESPÓŁ GENERALNEGO PROJEKTANTA STUDIUM:
Biuro Urbanistyczne arch. Maria Czerniak
mgr inż. arch. MARIA CZERNIAK – generalny projektant,
członek POIU nr G-032/2002
mgr inż. arch. LIDIA URBAŃSKA, członek POIU nr G-259/2009
mgr inż. arch. JUSTYNA SKOTARCZAK
mgr inż. arch. EWELINA SZULC
ZAGADNIENIA SPOŁECZNO – GOSPODARCZE:
mgr GRAŻYNA WŁODARCZYK
INFRASTRUKTURA KOMUNIKACYJNA ORAZ TECHNICZNA:
Biuro Projektów Budownictwa Komunalnego spółka akcyjna w Gdańsku
mgr inż. JAN T. KOSIEDOWSKI – główny projektant
zagadnienia przestrzenne:
dr inż. arch. GABRIELA REMBARZ – koordynacja, członek POIU nr G-126/2002
mgr inż. arch. MAGDALENA MIARA
system transportowy:
mgr inż. ADAM SAWICKI
inż. PIOTR SOBCZAK
zaopatrzenie w energię elektryczną:
mgr inż. PIOTR BURKHARDT
zaopatrzenie w wodę, gaz, odprowadzenie ścieków i wód opadowych:
mgr inż. ELŻBIETA PIOTROWSKA
mgr inż. WOJCIECH PIOTROWSKI
mgr inż. ANNA DOLATOWSKA
mgr inż. MAGDALENA TOMCZYK
tech. EWA CICHOCKA
OCHRONA ŚRODOWISKA:
mgr PAWEŁ SĄGIN
3
WSTĘP ............................................................................................................................................................... 8
MATERIAŁY WYJŚCIOWE, MATERIAŁY POMOCNICZE......................................................................... 8
I.
UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO .......................................... 10
1.
UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DOTYCHCZASOWEGO PRZEZNACZENIA,
ZAGOSPODAROWANIA I UZBROJENIA TERENÓW .........................................................................10
1.1
UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POŁOŻENIA I POWIĄZAŃ GMINY Z OTOCZENIEM
10
1.1.1
INFORMACJE OGÓLNE ........................................................................................................ 10
1.1.2
GMINA ŻUKOWO W TRÓJMIEJSKIM OBSZARZE METROPOLITALNYM .................. 10
1.1.3
OTOCZENIE FUNKCJONALNE GMINY ŻUKOWO ........................................................... 12
1.1.4
POWIĄZANIA PRZYRODNICZE Z TERENAMI SĄSIEDNIMI ......................................... 13
1.1.5
POWIĄZANIA Z ZAKRESU INFRASTRUKTURY KOMUNIKACYJNEJ –
KOMUNIKACJA DROGOWA I KOLEJOWA ....................................................................................... 14
1.1.6
POWIĄZANIA Z ZAKRESU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ .................................. 14
1.1.7
POWIĄZANIA Z ZAKRESU INFRASTRUKTURY TURYSTYCZNEJ – SZLAKI
ROWEROWE I PIESZE ........................................................................................................................... 16
1.1.8
PLANOWANE ZAGOSPODAROWANIE W OTOCZENIU GMINY ŻUKOWO ................ 16
1.2
ISTNIEJĄCA STRUKTURA FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNA, ZAINWESTOWANIE
I UŻYTKOWANIE TERENÓW ...................................................................................................... 19
1.2.1
INFORMACJE OGÓLNE ........................................................................................................ 19
1.2.2
ISTNIEJĄCA STRUKTURA FUNKCJONALNA................................................................... 20
1.3
DOTYCHCZASOWE I PLANOWANE PRZEZNACZENIA TERENÓW ..................................... 22
1.3.1
OBOWIĄZUJĄCE MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO.
22
1.3.2
MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO W TRAKCIE
SPORZĄDZANIA ..................................................................................................................................... 23
1.3.3
STAN PLANOWANY ZABUDOWY WEDŁUG DECYZJI O WARUNKACH ZABUDOWY
I ZAGOSPODAROWANIA TERENÓW. ................................................................................................ 24
1.4
OCENA ZJAWISK ZACHODZĄCYCH W ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM
GMINY ............................................................................................................................................. 25
2. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ŁADU PRZESTRZENNEGO I WYMOGÓW
JEGO OCHRONY ......................................................................................................................................25
2.1
STAN ŁADU PRZESTRZENNEGO, GŁÓWNE MOCNE STRONY I MOŻLIWOŚCI ORAZ
PROBLEMY I ZAGROŻENIA ........................................................................................................ 25
2.2
WARUNKI W ZAKRESIE KSZTAŁTOWANIA OCHRONY ŁADU PRZESTRZENNEGO ...... 28
3. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ŚRODOWISKA, W TYM STANU ROLNICZEJ I
LEŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ, WIELKOŚCI I JAKOŚCI ZASOBÓW WODNYCH ......28
3.1
STRUKTURA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO .................................................................. 28
3.1.1
ŚRODOWISKO ABIOTYCZNE .............................................................................................. 28
3.1.2
ŚRODOWISKO BIOTYCZNE ................................................................................................. 30
3.2
STAN ŚRODOWISKA ..................................................................................................................... 31
3.2.1
ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO........................................... 31
3.2.2
HAŁAS I WIBRACJE .............................................................................................................. 31
3.2.3
OBSZARY OGRANICZONEGO UŻYTKOWANIA .............................................................. 33
3.2.4
PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE .............................................................. 33
3.2.5
STAN ZANIECZYSZCZENIA WÓD ...................................................................................... 34
3.2.6
PRZEKSZTAŁCENIA LITOSFERY ....................................................................................... 34
3.2.7
ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ......................................................... 35
3.3
ROLNICZA PRZESTRZEŃ PRODUKCYJNA ............................................................................... 36
3.3.1
GRUNTY ROLNE .................................................................................................................... 36
3.3.2
POTENCJAŁ AGROEKOLOGICZNY .................................................................................... 37
3.3.3
GOSPODARSTWA ROLNE .................................................................................................... 38
3.3.4
GRUNTY ZMELIOROWANE ................................................................................................. 38
4
3.4
LEŚNA PRZESTRZEŃ PRODUKCYJNA ...................................................................................... 39
3.5
ZASOBY WODNE ........................................................................................................................... 40
3.5.1
WODY POWIERZCHNIOWE ................................................................................................. 40
3.5.2
UJĘCIE WÓD POWIERZCHNIOWYCH................................................................................ 41
3.5.3
UJĘCIA WÓD PODZIEMNYCH............................................................................................. 41
3.6
PRZYDATNOŚĆ ŚRODOWISKA DLA POTRZEB SPOŁECZNO – GOSPODARCZYCH ........ 42
3.6.1
POTENCJAŁ TRANSURBACYJNY....................................................................................... 42
3.6.2
POTENCJAŁ REKREACYJNY ............................................................................................... 45
3.6.3
ZASOBY SUROWCOWE ........................................................................................................ 46
3.6.4
POTENCJAŁ AGROEKOLOGICZNY .................................................................................... 46
3.6.5
POTENCJAŁ WODNY ............................................................................................................ 46
4. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WYMOGÓW OCHRONY ŚRODOWISKA, PRZYRODY I
KRAJOBRAZU KULTUROWEGO ..........................................................................................................46
4.1
USTANOWIONE FORMY OCHRONY PRZYRODY ................................................................... 46
4.1.1
REZERWAT PRZYRODY ....................................................................................................... 46
4.1.2
OBSZARY CHRONIONEGO KRAJOBRAZU ....................................................................... 47
4.1.3
OTULINA TRÓJMIEJSKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO.......................................... 47
4.1.4
OBSZARY NATURA 2000 ...................................................................................................... 48
4.1.5
UŻYTEK EKOLOGICZNY ..................................................................................................... 48
4.1.6
POMNIKI PRZYRODY ........................................................................................................... 48
4.2
PLANOWANE FORMY OCHORNY PRZYRODY ....................................................................... 50
4.3
OCHRONA I KSZTAŁTOWANIE ŚRODOWISKA....................................................................... 50
5. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO
I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ ................................................................51
5.1
RYS HISTORYCZNY GMINY ....................................................................................................... 51
5.2
OPIS UKŁADÓW PRZESTRZENNYCH WSI I HISTORYCZNEJ ZABUDOWY ....................... 51
5.3
OBIEKTY WPISANE DO REJESTRU ZABYTKÓW .................................................................... 59
5.4
OBIEKTY ZNAJDUJĄCE SIĘ W GMINNEJ EWIDENCJI ZABYTKÓW ................................... 60
5.5
OBIEKTY ARCHEOLOGICZNE .................................................................................................... 65
6. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WARUNKÓW ŻYCIA MIESZKAŃCÓW,
W TYM OCHRONY ICH ZDROWIA ......................................................................................................69
6.1
LUDNOŚĆ (DEMOGRAFIA) .......................................................................................................... 69
6.1.1
ZMIANY W ZALUDNIENIU MIASTA I GMINY PO 2000 ROKU ...................................... 69
6.1.2
CZYNNIKI WZROSTU LUDNOŚCI ...................................................................................... 69
6.1.3
PROGNOZA POMIGRACYJNEGO ROZWOJU LUDNOŚCI DO 2025 ROKU ................... 72
6.2
MIESZKALNICTWO ....................................................................................................................... 73
6.3
RYNEK PRACY ............................................................................................................................... 75
6.4
USŁUGI DLA LUDNOŚCI .............................................................................................................. 76
7. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z gOSPODARKI LOKALNEJ..................................................81
8. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z ZAGROŻENIA BEZPIECZEŃSTWA LUDNOŚCI I JEJ
MIENIA ......................................................................................................................................................84
8.1
ZAGROŻENIA TECHNOLOGICZNE ............................................................................................ 84
8.1.1
WYSTĄPIENIE POWAŻNYCH AWARII, WG REJESTRU ZAKŁADÓW,
POTENCJALNYCH SPRAWCÓW POWAŻNYCH AWARII W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM 84
8.1.2
INNE ZAGROŻENIA TECHNOLOGICZNE .......................................................................... 84
8.2
ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA ...................................................................................................... 85
8.2.1
OBSZARY ZAGROŻONE POWODZIĄ ................................................................................. 85
8.2.2
OBSZARY ZAGROŻONE OSUWANIEM SIĘ MAS ZIEMNYCH ....................................... 86
8.2.3
EKSTREMALNE STANY POGODOWE................................................................................ 86
9. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POTRZEB I MOŻLIWOŚCI ROZWOJU GMINY ...............86
9.1
POTRZEBY ROZWOJU GMINY: ................................................................................................... 86
9.2
MOŻLIWOŚCI ROZWOJU GMINY ............................................................................................... 87
10. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU PRAWNEGO GRUNTÓW ...................................87
10.1 STAN PRAWNY GRUNTÓW ......................................................................................................... 87
10.2 GRANICE TERENÓW ZAMKNIĘTYCH....................................................................................... 89
5
11. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WYSTĘPOWANIA OBIEKTÓW I TERENÓW
CHRONIONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĘBNYCH .......................................................90
12. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WYSTĘPOWANIA NATURALNYCH ZAGROŻEŃ
GEOLOGICZNYCH ..................................................................................................................................90
13. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WYSTĘPOWANIA UDOKUMENTOWANYCH ZŁÓŻ
KOPALIN ORAZ ZASOBÓW WÓD PODZIEMNYCH ..........................................................................90
13.1 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WYSTĘPOWANIA UDOKUMENTOWANYCH ZŁÓŻ
KOPALIN ......................................................................................................................................... 90
13.2 UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z ZASOBÓW WÓD POZIEMNYCH ............................. 92
14. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WYSTĘPOWANIA TERENÓW GÓRNICZYCH
WYZNACZONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĘBNYCH ...................................................93
15. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU SYTEMU KOMUNIKACJI ..................................94
15.1 INFRASTRUKTURA DROGOWA ................................................................................................. 94
15.2 INFRASTRUKTURA KOLEJOWA ................................................................................................ 94
15.3 INFRASTRUKTURA ROWEROWA .............................................................................................. 95
16. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU SYSTEMÓW INFRASTRUKTURY
TECHNICZNEJ, W TYM STOPNIA UPORZĄDKOWANIA GOSPODARKI WODNO –ŚCIEKOWEJ,
ENERGETYCZNEJ ORAZ GOSPODARKI ODPADAMI.......................................................................95
16.1 ZAOPATRZENIE W WODĘ ........................................................................................................... 95
16.2 ODPROWADZENIE I OCZYSZCZENIE ŚCIEKÓW .................................................................... 97
16.2.1
USUWANIE ŚCIEKÓW SANITARNYCH ............................................................................. 97
16.2.2
ODPROWADZANIE I ZAGOSPODAROWANIE WODY OPADOWEJ .............................. 98
16.3 ZAOPATRZENIE W CIEPŁO I GAZ .............................................................................................. 98
16.4 ZAOPATRZENIE W ENERGIĘ ELETRYCZNĄ ........................................................................... 99
16.5 TELEKOMUNIKACJA .................................................................................................................. 100
16.6 GOSPODARKA ODPADAMI ....................................................................................................... 100
17. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z ZADAŃ SŁUŻĄCYCH REALIZACJI
PONADLOKALNYCH CELÓW PUBLICZNYCH ................................................................................100
17.1 ZADANIA RZĄDOWE SŁUŻĄCE REALIZACJI PONADLOKLALNYCH CELÓW
PUBLICZNYCH UMIESZCZONE W PROGRAMACH RZĄDOWYCH ................................... 100
17.1.1
ZADANIA UMIESZCZONE W REJESTRZE ZADAŃ RZĄDOWYCH ............................. 100
17.1.2
INNE PROGRAMY RZĄDOWE ........................................................................................... 100
17.2 ZADANIA SAMORZĄDOWE OKREŚLONE PRZEZ SEJMIK WOJEWÓDZTWA
POMORSKIEGO ............................................................................................................................ 102
18. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STRATEGII ROZWOJU SPOŁECZNO –
GOSPODARCZEGO GMINY żUKOWO I INNYCH OPRACOWAŃ LOKALNYCH ........................104
18.1 STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO – GOSPODARCZEGO GMINY ŻUKOWO DO ROKU
2012 ................................................................................................................................................. 104
18.2 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO DLA GMINY ŻUKOWO NA LATA 2004-2013 ................. 106
18.3 WIELOLETNI PLAN INWESTYCYJNE GMINY ŻUKOWO NA LATA 2007 – 2013 .............. 106
II. CELE I KIERUNKI REALIZACJI POLITYKI PRZESTRZENNEJ GMINY ŻUKOWO ............. 108
19. CELE I PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA ROZWOJU GMINY I MIASTA ............................................108
20. PRZESŁANKI ROZWOJU GMINY - PROGNOZY DEMOGRAFICZNE ............................................109
21. KIERUNKOWA STRUKTURA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO .............................112
III.
KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY ŻUKOWO .................... 114
22. KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE PRZESTRZENNEJ GMINY ORAZ W PRZEZNACZENIU
TERENÓW ...............................................................................................................................................114
22.1 KORYTARZE EKOLOGICZNE – SZKIELET STRUKTURY PRZESTRZENNEJ GMINY KIERUNEK ROZWOJU PROEKOLOGICZNEGO - OBSZARY PRZYRODNICZO –
KRAJOBRAZOWE ........................................................................................................................ 115
22.2 STREFA NEGOCJACJI – KIERUNEK INTENSYWNEGO ROZWOJU WIELOFUNKCYJNEGO
– KONTYNUACJA URBANIZACJI Z OBSZARÓW MIAST GDAŃSKA I GDYNI ................. 117
22.2.1
OBSZARY DYNAMICZNEGO ROZWOJU OSADNICZEGO I GOSPODARCZEGO...... 117
22.2.2
OBSZARY DYNAMICZNEGO ROZWOJU GOSPODARCZEGO ..................................... 118
6
22.3 STREFA TOŻSAMOŚCI GMINY – KIERUNEK UMIARKOWANEGO ROZWOJU ............... 120
22.3.1
OBSZARY ROZWOJU OSADNICZEGO I GOSPODARCZEGO ....................................... 120
22.3.2
OBSZARY ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI – „ŻUKOWSKI KORYTARZ
INWESTYCYJNY” ................................................................................................................................. 121
22.3.3
OBSZARY ROZWOJU OSADNICZEGO W OPARCIU O WALORY PRZYRODNICZE 122
22.3.4
OBSZARY ROZWOJU ROLNICTWA W OPARCIU O WALORY AGROPRZYRODNICZE
................................................................................................................................................. 123
22.3.5
MIASTO ŻUKOWO ............................................................................................................... 125
23. KIERUNKI I WSKAŹNIKI DOTYCZĄCE ZAGOSPODAROWANIA ORAZ UŻYTKOWANIA
TERENÓW, W TYM TERENY WYŁĄCZONE SPOD ZABUDOWY .................................................128
23.1 PARAMETRY I WSKAŹNIKI ZAGOSPODAROWANIA I ZABUDOWY ................................ 128
23.2 TERENY WYŁĄCZONE SPOD ZABUDOWY ............................................................................ 131
24. OBSZARY ORAZ ZASADY OCHRONY ŚRODOWISKA I JEGO ZASOBÓW, OCHRONY
PRZYRODY I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO ...............................................................................132
24.1 OBSZARY I OBIEKTY CHRONIONE NA PODSTAWIE PRZEPISÓW O OCHRONIE
PRZYRODY ................................................................................................................................... 132
24.2 OBSZARY I OBIEKTY WSKAZANE DO OBJĘCIA OCHRONĄ NA PODSTAWIE
PRZEPISÓW O OCHRONIE PRZYRODY ................................................................................... 132
24.3 OCHRONA TERENÓW OTWARTYCH ...................................................................................... 133
24.3.1
REGIONALNE KORYTARZE EKOLOGICZNE ................................................................. 133
24.3.2
LOKALNE KORYTARZE EKOLOGICZNE ........................................................................ 134
24.3.3
KSZTAŁTOWANIE OSNOWY EKOLOGICZNEJ MIASTA ŻUKOWO ........................... 134
24.3.4
WARUNKI PROEKOLOGICZNEGO ROZWOJU PRZESTRZENNEGO GMINY ŻUKOWO
................................................................................................................................................. 135
25. OBSZARY I ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR
KULTURY WSPÓŁCZESNEJ ................................................................................................................136
25.1 ZABYTKI WPISANE DO REJRESTRU ZABYTKÓW ............................................................... 136
25.2 ZABYTKI WPISANE DO GMINNEJ EWIDENCJI ZABYTKÓW .............................................. 136
25.3 ZABYTKI ARCHEOLOGICZNE .................................................................................................. 137
25.4 PARKI KULTUROWE ................................................................................................................... 137
25.5 CMENTARZE ................................................................................................................................ 137
25.6 DWORY, ZESPOŁY DWORSKO-PARKOWE i PAŁACOWO-PARKOWE .............................. 138
25.7 DROGI ALEJOWE ......................................................................................................................... 138
25.8 HISTORYCZNE UKŁADY PRZESTRZENNE WSI .................................................................... 139
25.9 STREFY OCHRONY KONSERWATORSKIEJ ........................................................................... 139
25.10 ZASADY OCHRONY DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ ..................................................... 142
26. KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMÓW KOMUNIKACJI .......................................................................142
26.1 KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMU KOMUNIKACJI DROGOWEJ ........................................... 142
26.2 KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMU KOMUNIKACJI KOLEJOWEJ .......................................... 144
26.3 KIERUNKI ROZWOJU SIECI TRAS ROWEROWYCH ............................................................. 144
27. KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ .......................................145
27.1 ZASADY ROZWOJU INFRASTRUKTURY WODOCIĄGOWEJ .............................................. 145
27.2 ZASADY ROZWOJU INFRASTRUKTURY W ZAKRESIE ODPROWADZENIA ŚCIEKÓW
SANITARNYCH ............................................................................................................................ 146
27.3 ZASADY ROZWOJU INFRASTRUKTURY W ZAKRESIE ODPROWADZENIA WÓD
OPADOWYCH I REGULACJI STOSUNKÓW WODNYCH ...................................................... 146
27.4 ZASADY ZAOPATRZENIA W ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ ..................................................... 147
27.5 ENERGIA ODNAWIALNA ........................................................................................................... 148
27.6 ZASADY ROZWOJU SIECI GAZOWA I POZYSKIWANIA CIEPŁA ...................................... 149
27.7 TELEKOMUNIKACJA .................................................................................................................. 149
27.8 ZASADY ODPROWADZENIA I UNIESZKODLIWIENIA ODPADÓW ................................... 150
28. OBSZARY NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE BĘDĄ INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO
O ZNACZENIU LOKALNYM ................................................................................................................150
29. OBSZARY, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE BĘDĄ INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO
7
O ZNACZENIU PONADLOKALNYM, ZGODNIE Z USTALENIAMI PLANU
ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA I USTALENIAMI
PROGRAMÓW RZĄDOWYCH .............................................................................................................152
30. OBSZARY, DLA KTÓRYCH OBOWIĄZKOWE JEST SPORZĄDZENIE MIEJSCOWEGO PLANU
ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĘBNYCH, W
TYM OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEPROWADZENIA SCALEŃ I PODZIAŁU
NIERUCHOMOŚCI, A TAKŻE OBSZARY ROZMIESZCZENIA OBIEKTÓW HANDLOWYCH O
POWIERZCHNI SPRZEDAŻY POWYŻEJ 400 m2 ORAZ OBSZARY PRZESTRZENI PUBLICZNEJ
..................................................................................................................................................................154
31. OBSZARY DLA KTÓRYCH GMINA ZAMIERZA SPORZĄDZIĆ MIEJSCOWE PLANY
ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO, W TYM OBSZARY WYMAGAJĄCE ZMIANY
PRZEZNACZENIA GRUNTÓW ROLNYCH I LEŚNYCH NA CELE NIEROLNICZE I NIELEŚNE 157
32. KIERUNKI I ZASADY KSZTAŁTOWANIA ROLNICZEJ I LEŚNEJ PRZESTRZENI
PRODUKCYJNEJ ....................................................................................................................................158
33. OBSZARY SZCZEGÓLNEGO ZAGROŻENIA POWODZIĄ ORAZ OBSZARY OSUWANIA SIĘ
MAS ZIEMNYCH ....................................................................................................................................158
33.1 OBSZARY SZCZEGÓLNEGO ZAGROŻENIA POWODZIĄ ..................................................... 158
33.2 OBSZARY OSUWANIA SIĘ MAS ZIEMNYCH ......................................................................... 159
34. OBIEKTY LUB OBSZARY, DLA KTÓRYCH WYZNACZA SIĘ W ZŁOŻU KOPALINY FILAR
OCHRONNY ............................................................................................................................................159
35. OBSZARY POMNIKÓW ZAGŁADY I ICH STREF OCHRONNYCH ORAZ OBOWIĄZUJĄCE NA
NICH OGRANICZENIA PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ, ZGODNIE
Z PRZEPISAMI USTAWY Z DNIA 7 maja 1999 r. O OCHRONIE TERENÓW
BYŁYCH HITLEROWSKICH OBOZÓW ZAGŁADY ..........................................................................159
36. OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEKSZTAŁCEŃ, REHABILITACJI LUB REKULTYWACJI .........159
36.1 OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEKSZTAŁCEŃ ....................................................................... 159
36.2 OBSZARY WYMAGAJĄCE REHABILITACJI........................................................................... 160
36.3 OBSZARY WYMAGAJĄCE REKULTYWACJI ......................................................................... 160
37. GRANICE TERENÓW ZAMKNIĘTYCH I ICH STREF OCHRONNYCH ..........................................160
38. OBSZARY PROBLEMOWE ...................................................................................................................161
39. WNIOSKI DO ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ, DO STRATEGII I PLANU ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO ................................................................162
IV. UZASADNIENIE ZAWIERAJĄCE OBJAŚNIENIE PRZYJĘTYCH ROZWIĄZAŃ I SYNTEZĘ
USTALEŃ PROJEKTU STUDIUM ............................................................................................................... 164
40. INFORMACJE OGÓLNE ........................................................................................................................164
41. OBJAŚNIENIE PRZYJĘTYCH ROZWIĄZAŃ W STUDIUM ..............................................................164
42. SYNTEZA USTALEŃ PROJEKTU STUDIUM .....................................................................................167
SPIS RYSUNKÓW:
RYS. NR 1.
UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY ŻUKOWO,
skala 1:20000
RYS. NR 2. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY ŻUKOWO,
skala 1:20000
RYS. NR 2a. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO – STAN I OCHRONA
ZASOBÓW DZIEDZICTWA KULTUROWEGO, skala 1:20000
RYS. NR 2b. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO – STAN I OCHRONA
ZASOBÓW ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO, skala 1:20000
RYS. NR 2c. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO – SYSTEM KOMUNIKACJI
I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ, skala 1:20000
RYS. NR 3. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA ŻUKOWO,
skala 1:10000
8
WSTĘP
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Żukowo zostało sporządzone
w 2002 r. w trybie przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 15
z 1999 r., poz. 139 z późn. zm.) i uchwalone uchwałą nr XLVI/828/2002 Rady Miejskiej w Żukowie z dnia
09.10.2002 r. ze zmianami do studium wprowadzonymi następującymi uchwałami:
• nr IX/195/2003 Rady Miejskiej w Żukowie z dnia 25.06.2003 r. – dla obszaru wsi Leźno,
• nr XXXVII/ 629/2005 Rady Miejskiej w Żukowie z dnia 30 listopada 2005 r.- dla fragmentów wsi
Przyjaźń, Otomino, Glińcz,
• nr XXXVII/ 630/2005 Rady Miejskiej w Żukowie z dnia 30 listopada 2005 r.- dla fragmentu wsi
Borkowo,
• nr XVLVII/772/2006 Rady Miejskiej w Żukowie z dnia 09 października 2006 r. - dla fragmentu wsi
Przyjaźń,
• nr XVLVII/772/2006 Rady Miejskiej w Żukowie z dnia 09 października 2006 r. - dla fragmentu wsi
Skrzeszewo,
• nr XVIII/310/2008 Rady Miejskiej w Żukowie z dnia 25 kwietnia 2008 r.
Obecna zmiana studium sporządzona została dla całego obszaru gminy i miasta Żukowa w trybie obowiązującej
od 11 lipca 2003 r. ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tj. Dz. U.
z dnia 12 czerwca 2012 r. poz. 647 ze zm.) i nie stanowi rewizji podstawowych zasad i kierunków polityki
przestrzennej gminy, określonych w dokumencie studium z 2002 r.. Jest związana głównie ze zmianą dynamiki
procesów urbanizacji w zidentyfikowanych obszarach, przesądzeniami dotyczącymi inwestycji ponadlokalnych
na obszarze gminy oraz aktualizacją stanu prawnego m.in. w zakresie: ochrony przyrody, ochrony zabytków
oraz złóż surowców mineralnych.
MATERIAŁY WYJŚCIOWE, MATERIAŁY POMOCNICZE
1) Mapa topograficzna obszaru gminy Żukowo w skali 1:10000 z zasobu Wojewódzkiego Ośrodka
Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Gdańsku – skany poszczególnych arkuszy w wersji
numerycznej; CD nr: 355_2011;
2) Mapa topograficzna obszaru gminy Żukowo w skali 1:25000 z zasobu Wojewódzkiego Ośrodka
Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej – skany poszczególnych arkuszy w wersji numerycznej;
CD nr: 355_2011;
3) Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Żukowo, uchwalonego
uchwałą Nr XLVI/828/2002 Rady Miejskiej w Żukowie z dnia 9 października 2002 r., zmienionego
uchwałami: Nr IX/195/2003 z dnia 25 czerwca 2003 r. dla obszaru wsi Leźno, Nr XXXVII/629/2005
z dnia 30 listopada 2005 r. dla fragmentów wsi Przyjaźń, Otomino, Glińcz, Nr XXXVII/630/2005
z dnia 30 listopada 2005 r. dla fragmentu wsi Borkowo, Nr XVLVII/772/2006 z dnia 9 października
2006 r. dla fragmentu wsi Przyjaźń, oraz dla fragmentu wsi Skrzeszewo, Nr XVIII/310/2008 z dnia
25 kwietnia 2008 r. dla fragmentu wsi Leźno – tekst jednolity oraz rysunki;
4) Projekt Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Żukowo, w wersji
przygotowanej do wyłożenia do publicznego wglądu, październik 2009 r., PRACOWNIA „G-P” S.C.,
80-171 GDAŃSK, ul. Schuberta 2a, w tym w ramach projektu:
a) część opisowa – uwarunkowania rozwoju i zagospodarowania przestrzennego, kierunki
zagospodarowania przestrzennego i zasady polityki przestrzennej, synteza i uzasadnienie
rozwiązań studium,
b) część graficzna:
− Uwarunkowania rozwoju i zagospodarowania przestrzennego, skala 1:20000,
− Kierunki zagospodarowania przestrzennego i zasady polityki przestrzennej, skala 1:2000
− Schemat rozwoju sieci infrastruktury technicznej w zakresie zaopatrzenia w wodę
i odprowadzania ścieków, skala 1:20000,
c) Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy Żukowo”, Biuro Projektów i Wdrożeń Proekologicznych
Proeko, Gdańsk, sierpień 2009 r.,
9
5)
6)
7)
8)
9)
10)
11)
12)
13)
14)
15)
16)
17)
18)
19)
20)
21)
22)
d) uzgodnienia i opinie instytucji i organów, do których został skierowany projekt studium, zgodnie
z art. 11 pkt 6-8 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, aktualnej na czas
kierowania projektu do uzgodnień i opinii;
Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe gminy Żukowo dla potrzeb miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego, Biuro Projektów i Wdrożeń Proekologicznych Proeko, Gdańsk,
maj 2003 r.;
Aktualizacja opracowania ekofizjograficznego podstawowego gminy Żukowo, Biuro Projektów
i Wdrożeń Proekologicznych Proeko, Gdańsk, grudzień 2008 r.;
Gmina Żukowo – miejscowy plan ogólny zagospodarowania przestrzennego, Biuro Planowania
Przestrzennego w Gdańsku, wrzesień 1991 r. z późniejszymi zmianami;
Analiza struktury funkcjonalno przestrzennej oraz ocena możliwości zagospodarowania części obszaru
miasta Żukowo, Architektura, Gdynia, grudzień 2010 r.;
Obowiązujące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego;
Projekty miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego;
Uchwały o przystąpieniu do sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego;
Gminna ewidencja zabytków – w formie cyfrowej, mgr Olga Kitta, sierpień 2011 r.;
Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju 2030;
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego, uchwalony uchwałą Sejmiku
Województwa Pomorskiego Nr 1004/XXXIX/09 z dnia 26 października 2009 r.;
Uchwała Nr VII/59/2011 Rady Miejskiej w Żukowie w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany
studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego zatwierdzonego uchwała
Nr XLVI/828/2002 Rady Miejskiej w Żukowie z dnia 9 października 2002 r., z późn. zm.;
Wnioski o przystąpienie do opracowania zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego gminy Żukowo;
Wnioski złożone do projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gminy Żukowo w związku z ogłoszeniem, obwieszczeniem i zawiadomieniem o przystąpieniu
do sporządzenia studium;
Wykaz decyzji o warunkach zabudowy w latach 2008- 2012;
Inne (mapy zagrożeń powodziowych, mapy ewidencyjne gruntów dostępne na stronie starostwa
powiatowego w Kartuzach https://83.17.249.146/webewid/index.php, strategia rozwoju gminy, plany
odnowy miejscowości, plan gospodarki odpadami, projekty dróg, informacje dot. Kolei
Metropolitalnej);
Koncepcja zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy
Żukowo – kwiecień 2012 r.,
Materiały studyjne – wytyczne i postulaty konserwatorskie do miejscowego planu ogólnego
zagospodarowania przestrzennego gminy Żukowo – mapa, skala 1:10000, A. Kostarczyk, 1977, 1987,
1991 r.,
Materiały studyjne – wytyczne i postulaty konserwatorskie do miejscowego planu szczegółowego
zagospodarowania przestrzennego wsi Żukowo, mapa – skala 1:2000
10
I.
UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
1. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DOTYCHCZASOWEGO PRZEZNACZENIA,
ZAGOSPODAROWANIA I UZBROJENIA TERENÓW
1.1
1.1.1
UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POŁOŻENIA I POWIĄZAŃ GMINY Z
OTOCZENIEM
INFORMACJE OGÓLNE
Gmina miejsko-wiejska Żukowo położona jest w środkowej części województwa pomorskiego, w powiecie
kartuskim. Od północy i wschodu graniczy z miastem Gdynia i z miastem Gdańsk, od południa z gminą
Kolbudy i z gminą Przywidz, natomiast od zachodu z gminą Somonino, Kartuzy, Przodkowo i Szemud.
Powierzchnia gminy miejsko-wiejskiej Żukowo wynosi łącznie ok. 16 372 ha1, w tym powierzchnia miasta
474 ha, powierzchnia obszaru wiejskiego - 15898 ha. Liczba ludności w gminie wynosiła na koniec 2010 r.
29 462 osób, w tym w mieście 6 504 osób, w obszarze wiejskim 22 958 osób.2
Siedzibą gminy jest miasto Żukowo, które należy do najmłodszych miast w Polsce – Żukowo uzyskało prawa
miejskie 01 stycznia 1989 r.
Gmina Żukowo położona jest w obrębie kilku obszarów administracyjnych, geograficznych, przestrzennych
i funkcjonalnych:
− w środkowej części województwa pomorskiego, w powiecie kartuskim,
− w Trójmiejskim Obszarze Metropolitalnym / w obszarze Aglomeracji Trójmiejskiej (punkt 1.1.2),
− we wschodniej części Pojezierza Kaszubskiego,
− w zlewni rzeki Raduni.
1.1.2
GMINA ŻUKOWO W TRÓJMIEJSKIM OBSZARZE METROPOLITALNYM
W opracowaniu „Trójmiejski Obszar Metropolitalny 2009”3 Żukowo leży w Trójmiejskim Obszarze
Metropolitarnym, w strefie tzw. metropolii funkcjonalnej, natomiast w „Planie Zagospodarowania Województwa
Pomorskiego”4 – w strefie tzw. aglomeracji funkcjonalnej. Na podstawie analizy tych dokumentów stwierdza
się, że pojęcia aglomeracji/metropolii dla obszaru Trójmiasta i obszaru otaczającego określają ten sam zakres
przestrzenny, a pojęcia aglomeracja/metropolia/obszar metropolitalny są stosowane zamiennie, mimo różnic
występujących w ich definiowaniu.5 Aglomeracja Trójmiasta jest postrzegana, jako kształtujący się obszar
1
dane Starostwa Powiatowego w Kartuzach, Wydział Geodezji, luty 2012 r.
dane Głównego Urzędu Statystycznego – stan na 31.12.2010, dostępne na stronie www.stat.gov.pl
3
„Trójmiejski Obszar Metropolitalny 2009”, Pomorskie Studia Regionalne, Urząd Marszałkowski Województwa
Pomorskiego, Urząd Statystyczny w Gdańsku, Gdańsk 2011,
4
„Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Pomorskiego”, Załącznik do uchwały nr 1004/XXXIX/09 Sejmiku
Województwa Pomorskiego z dnia 26 października 2009 r.
5
wg „Planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego:
Aglomeracja – zgrupowanie na znacznym obszarze jednostek osadniczych, w tym ośrodków, z których jeden lub więcej jest
miastem (najczęściej wielkim miastem), charakteryzujące się intensywną zabudową, dużą gęstością zaludnienia; w ramach
aglomeracji istotne są silne powiązania transportowe i funkcjonalne, które z racji koncentracji ludności skutkują
intensywnym przepływem osób i towarów oraz znaczną wymianą usług; aglomeracja stanowi wspólny organizm, poprzez
zintegrowanie systemów infrastruktury tworzących ją ośrodków i jednostek osadniczych oraz wzajemne wykorzystywanie
potencjałów, którymi one dysponują; aglomeracja nie jest tożsama z obszarem metropolitalnym (choć może się z nią
pokrywać), gdyż jej delimitacja wynika z własnych cech przestrzennych (koncentracja osadnictwa, zgrupowanie jednostek
osadniczych, ośrodków) i abstrahuje od roli tego obszaru w sieci osadniczej ponadregionalnej; definicja ta, oparta na
tradycyjnym, urbanistycznym rozumieniu aglomeracji, związana jest ściśle z opisem sieci osadniczej, tak więc nie jest
tożsama z pojęciem określonym w art. 43 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (t.j. Dz.U. z 2005 r., nr 239, poz.
2019 z późn. zm.).
Obszar metropolitalny – obszar zdefiniowany w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, jako obszar
wielkiego miasta oraz powiązanego z nim funkcjonalnie bezpośredniego otoczenia, ustalony w koncepcji przestrzennego
zagospodarowania kraju. W odróżnieniu od aglomeracji definiowany wg kryterium bogactwa zestawu usług, w tym usług
wyższego rzędu, których znaczenie w istotny sposób wyrasta ponad poziom regionalny (tzw. funkcje metropolitalne); obszar
metropolitalny może być przestrzennie tożsamy z aglomeracją (jako bytem określonym wg kryteriów przestrzennych),
obejmując jej całość, ale może również stanowić tę część aglomeracji, która wyłącznie grupuje funkcje metropolitalne;
obszar metropolitalny jest więc terytorium, na którym kreuje się jakość zwana metropolią, ona z kolei stanowi element
(węzeł) układu ponadregionalnego (krajowego, kontynentalnego, światowego).
2
11
metropolitalny.
Wg ww. dokumentów elementami składowymi aglomeracji / obszaru metropolitarnego są:
− centrum aglomeracji (jądro) / centrum metropolii: Gdańsk, Gdynia, Sopot,
− obszar funkcjonalny aglomeracji / metropolia funkcjonalna: miasta – Pruszcz Gdański, Rumia, Reda,
Wejherowo, Tczew, gmina miejsko-wiejska Żukowo oraz gminy wiejskie – Pruszcz Gdański,
Kolbudy, Szemud, Wejherowo, Kosakowo,
− otoczenie aglomeracji / otoczenie metropolii: Hel, Jastarnia, Puck, Kartuzy, Władysławowo, gminy
wiejskie – Puck, Luzino, Przodkowo, Kartuzy, Somonino, Przywidz, Trąbki Wielkie, Pszczółki, Suchy
Dąb, Cedry Wielkie, Stegna, Tczew.
Obszar funkcjonalny aglomeracji, do którego należy gmina miejsko-wiejska Żukowo charakteryzuje:
− wysoki stopień domknięcia funkcjonalnego relacji codziennych: miejsce zamieszkania – miejsca pracy,
miejsce zamieszkania – tereny rekreacji codziennej, miejsca zamieszkania – miejsca częstych
kontaktów usługowych (zwłaszcza w zakresie edukacji),
− wspólne urządzenia komunalne infrastruktury technicznej (system miejskiej komunikacji zbiorowej,
zintegrowana sieć wodociągowa, powiązane sieci kanalizacji i urządzenia oczyszczania ścieków,
instalacje zaopatrzenia w ciepło i gaz oraz system utylizacji odpadów itp.),
− wyższy w porównaniu z otoczeniem stopień urbanizacji mierzony wskaźnikami społecznymi,
demograficznymi, ekonomicznymi i techniczno-przestrzennymi, znaczna gęstość zaludnienia i duża
liczba mieszkańców,
− rozwinięte funkcje gospodarcze, głównie produkcyjne (elektronika, przetwórstwo rolno-spożywcze,
produkcja opakowań, maszyn i urządzeń), usługi podstawowe oraz uzupełniające dla metropolitalnych;
lokalizacja funkcji komplementarnych dla Trójmiasta,
− silny proces suburbanizacji – przemieszczania się dotychczasowych mieszkańców Trójmiasta na tereny
sąsiednich gmin.6
W ramach tego obszaru można wyróżnić dwie struktury osadnicze:
− ośrodki miejskie:
−
silne ośrodki powiatowe: Tczew, Wejherowo, posiadające liczne instytucje administracji
powiatowej i subregionalnej, koncentrujące miejsca pracy,
−
ośrodki powiatowe o niepełnym wyposażeniu w standardowe usługi oraz rozwinięte funkcje
produkcyjne: Pruszcz Gdański,
−
ośrodki miejskie nie będące siedzibami powiatów wyposażone w standardowe usługi oraz
rozwinięte funkcje produkcyjne: Rumia, Reda,
−
ośrodki gminne wyposażone w usługi podstawowe: kultury, zdrowia, edukacji i handlu: Żukowo;
− struktury suburbanizacji, tworzące strefę ekspansji terytorialnej miast:
−
gmina miejsko-wiejska Żukowo oraz gminy wiejskie: Pruszcz Gdański, Kolbudy, Szemud,
Wejherowo, Kosakowo.
Miasto Żukowo należy do uzupełniających, względem Trójmiasta, ośrodków w strukturze węzłowej obszaru
aglomeracji i umieszczone jest w tej samej kategorii pośród miast o zróżnicowanym potencjale i funkcji, takich
jak m.in. Tczew, Puck, Kartuzy, Nowy Dwór Gdański, Władysławowo. Rozwój gminy w kontekście aglomeracji
następuje w dwóch kierunkach:
− w układzie pasmowo węzłowym, wzdłuż głównych dróg,
− w układzie strefowym – tereny suburbanizacji, przyległe do terenów miasta Gdańska i Gdyni.
W układzie węzłowo-pasmowym aglomeracji Żukowo ma status ośrodka krystalizującego sieć osadniczą,
a w obrębie gminy występują obszary zakwalifikowane, jako strefy zurbanizowane mieszkaniowo-produkcyjnousługowe (Gdańsk-Żukowo, Chwaszczyno-Żukowo) i mieszkaniowo-rekreacyjne (Żukowo-Kartuzy).
„Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Pomorskiego” określa kierunki zagospodarowania
przestrzennego ośrodków, stref i obszarów, w tym tych, w których zlokalizowana jest gmina Żukowo, a także
wyznacza elementy, które obowiązkowo należy ująć w gminnych dokumentach planistycznych. Zagadnienia
te zostały szczegółowo uwzględnione w poszczególnych częściach Studium.
6
„Plan zagospodarowania Przestrzennego Województwa Pomorskiego”, Załącznik do uchwały nr 1004/XXXIX/09 Sejmiku
Województwa Pomorskiego z dnia 26 października 2009 r., str. 144, 170
12
1.1.3
OTOCZENIE FUNKCJONALNE GMINY ŻUKOWO
Gmina Żukowo sąsiaduje z 8 gminami, w tym 2 gminami miejskimi: Gdynia i Gdańsk, oraz 6 gminami
wiejskimi lub miejsko-wiejskimi: Kolbudy, Przywidz, Somonino, Kartuzy, Przodkowo, Szemud. W otoczeniu
gminy Żukowo można wyróżnić kilka rodzajów zagospodarowania terenów sąsiednich. Od północnego-wschodu
i wschodu gminę otaczają głównie tereny zurbanizowane lub tereny aktualnej intensywnej urbanizacji
w granicach Miasta Gdynia i Gdańsk, w tym:
− w sąsiedztwie miejscowości i obrębu geodezyjnego Chwaszczyno, na terenie miasta Gdyni
zlokalizowane są dzielnice: Wiczlino, Kacze Buki i Dąbrowa, w których występują głównie zespoły
zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i jednorodzinnej oraz tereny rekreacyjne,
− od wschodu z miejscowością Chwaszczyno sąsiaduje dzielnica Wielki Kack, przez którą przebiega
droga krajowa nr 20; wzdłuż drogi lokalizują się tereny i obiekty usługowe, produkcyjne i składowomagazynowe,
− w granicach miasta Gdańska, w sąsiedztwie jezior Wysockiego i Osowskiego, na styku obrębu
geodezyjnego Chwaszczyno zlokalizowane są dzielnice Osowa i osiedla Nowy Świat i Barniewice;
rozwija się tam intensywnie zabudowa mieszkaniowa jedno- i wielorodzinna,
− w sąsiedztwie obrębu geodezyjnego Rębiechowo na terenie miasta Gdańsk zlokalizowane są dzielnice
Bysewo, Rębiechowo, Kokoszki, zlokalizowany jest tu Port Lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy,
a także tereny usługowe, produkcyjne i składowo-magazynowe,
− do obszaru wsi Czaple przylega dzielnica przemysłowa Gdańska - Kokoszki,
− do północno – zachodniego i zachodniego rejonu wsi Leźno przylegają zespoły zabudowy
mieszkaniowej jednorodzinnej na obszarze dzielnicy Kokoszki i dzielnicy Smęgorzyno.
Dodatkowo do obszarów intensywnej urbanizacji zaliczyć można teren położony na północ i północny-zachód
od obrębu geodezyjnego Chwaszczyno, w rejonie miejscowości Bojano, Karczemki i Dobrzewino, w gminie
Szemud. W ostatnich latach intensywnie rozwija się na tym obszarze zabudowa mieszkaniowa, głównie
jednorodzinna.
W sąsiedztwie gminy Żukowo znajdują się znaczne kompleksy leśne. Od wschodu lasem otoczone
są miejscowości (obręby geodezyjne) Leźno, Łapino Kartuskie, a miejscowość (obręb geodezyjny) Sulmin
tereny leśne otaczają od wschodu i południa. Cała południowa część gminy – obręby Łapino Kartuskie,
Przyjaźń, Skrzeszewo Żukowskie – graniczy z terenami leśnymi gmin Somonino, Przywidz, Kolbudy.
Na granicy gminy Żukowo znajduje się kilka jezior, które warunkują powstawanie w ich otoczeniu terenów
atrakcyjnych dla lokalizacji zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i terenów rekreacji indywidualnej.
W rejonie miejscowości Łapino Kartuskie zlokalizowane jest Jezioro Łapińskie, natomiast w sąsiedztwie,
na terenie gminy Kolbudy - zalew na rzece Raduni – w okolicy tych terenów rozwija się miejscowość Kolbudy
Dolne oraz mniejsze osiedla i osady o charakterze mieszkaniowo-rekreacyjnym. W rejonie obrębu geodezyjnego
Borkowo w sąsiedztwie grupy jezior: Karlikowskie, Sitno, Głębokie na terenie gminy Kartuzy, Jezioro
Techlinka na terenie gminy Przodkowo również znajdują się tereny atrakcyjne dla rekreacji, lokalizuje się
tu głównie zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna i rekreacji indywidualnej (osady Sitno, Borowo). W rejonie
miejscowości Miszewko, na terenie gminy Przodkowo znajduje się niewielkie jezioro Kczewskie, wokół którego
rozwija się miejscowość Kczewo. Zachodnią część obrębu geodezyjnego Tuchom zajmuje Jezioro Tuchomskie,
które częściowo zlokalizowane jest na terenie gmin Przodkowo i Szemud. Wokół jeziora następuje intensywny
rozwój zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i rekreacji indywidualnej, w tym rozbudowa pobliskich
miejscowości: Warzenko na terenie gminy Przodkowo oraz Warzno i Dobrzewino na terenie gminy Szemud.
Jeziora Wysockie i Osowskie, położone po wschodniej stronie miejscowości Chwaszczyno, i ich otoczenie
przyjmują inny charakter niż pozostałe tereny nadjeziorne – intensywna urbanizacja tych terenów zatraca ich
charakter rekreacyjny – są to głównie tereny coraz intensywniejszej zabudowy mieszkaniowej jednoi wielorodzinnej. Wyjątkiem jest teren położony na południe od Jeziora Osowskiego, na którym znajduje się
strefa ochronna ujęcia wód podziemnych Osowa w Chwaszczynie – teren ochrony pośredniej.
Pozostałe otoczenie gminy Żukowo, to jest jej zachodnie sąsiedztwo (na granicy obrębów geodezyjnych
Miszewo, Miszewko, Małkowo) stanowią tereny rolnicze z zabudową siedliskową oraz mniejszymi zespołami
zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej na terenie gminy Przodowo.
13
1.1.4
POWIĄZANIA PRZYRODNICZE Z TERENAMI SĄSIEDNIMI7
Powiązania przyrodnicze z terenami otaczającymi, w tym terenami gmin sąsiednich wynikają z obiegu wody,
cyrkulacji atmosferycznej i migracji roślin i zwierząt. Przestrzennie zadania te realizowane są w ramach dolin
rzecznych – szczególnie wzdłuż doliny Raduni i jej dopływów, w obrębie systemów melioracyjnych i innych
ekosystemów wodnych w tym torfowiskowych, terenów leśnych i innych terenów aktywnych biologicznie,
wchodzących w skład korytarzy i płatów ekologicznych o randze regionalnej, subregionalnej i lokalnej.
W szczególności są to:
− korytarz ekologiczny Doliny Raduni i Motławy o randze regionalnej, wyróżniony w sieci ekologicznej
województwa, który przechodzi z południowo-zachodniego obszaru gminy Somonino, poprzez
środkową część gminy Żukowo w kierunku południowo-wschodnim na teren gminy Kolbudy,
− fragment płata ekologicznego stężycko-kartuskiego, wyróżnionego w sieci ekologicznej województwa,
który obejmuje przede wszystkim tereny leśne w obrębie Kartuskiego Obszaru Chronionego
Krajobrazu, w tym lasy w południowo-zachodniej części gminy Żukowo i sąsiadujące z nimi lasy
w gminie Kartuzy,
− korytarz ekologiczny przywidzki o randze regionalnej, wyróżniony w sieci ekologicznej województwa,
który obejmuje między innymi tereny leśne w południowej części gminy Żukowo i poza granicami
gminy, głównie w gminie Przywidz, na terenie Przywidzkiego Obszaru Chronionego Krajobrazu,
− korytarz ekologiczny Lasów Otomińskich, o randze subregionalnej/lokalnej, wyróżniony w sieci
ekologicznej aglomeracji, który obejmuje tereny leśne w południowo-wschodniej części gminy
w rejonie miejscowości Sulmin, oraz w sąsiedztwie gminy Żukowo – na terenach gminy Kolbudy
i Miasta Gdańsk,
− korytarz ekologiczny rzeki Strzelenki o randze subregionalnej/lokalnej, wyróżniony w sieci
ekologicznej aglomeracji, obejmujący tereny leśne, semileśne, torfowiskowe i inne tereny aktywne
biologiczne wzdłuż rzeki Strzelenki,
− korytarz ekologiczny rzeki Kaczej o randze subregionalnej/lokalnej, wyróżniony w sieci ekologicznej
aglomeracji, który nie obejmuje bezpośrednio terenu gminy Żukowo, natomiast poprzez przepływ wód
jest z terenem ściśle powiązany.
Dla ww. korytarzy ekologicznych „Plan zagospodarowania województwa pomorskiego” przewiduje między
innymi warunki ich kształtowania tj.:
− zachowywanie ciągłości przestrzennej i określenie w dokumentach planistycznych gmin dostatecznej
szerokości,
− wysoki stopień zachowania naturalnych warunków pokrycia terenu,
− zagwarantowanie zmienności siedlisk i typów środowiska dogodnych do rozprzestrzeniania gatunków
roślin i zwierząt,
− zapewnienie niezbędnych warunków dla bytowania i wędrówek zwierząt oraz wypoczynku i rekreacji
ludności.
Dodatkowo uzupełniające korytarze ekologiczne, pełniące ważną rolę w kształtowaniu powiązań to:
− korytarz ekologiczny w północno – wschodniej części gminy - wzdłuż jeziora Osowskiego i jeziora
Wysockiego, łączący się po stronie północno – wschodniej (na obszarze miasta Gdańska i miasta
Gdyni) z kompleksem lasów Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego i przechodzący w kierunku
południowym w korytarz ekologiczny doliny rzeki Strzelenki,
− korytarz ekologiczny w zachodniej części gminy Żukowo - wzdłuż doliny jeziora Tuchomskiego i dalej
wzdłuż cieków wodnych i terenów leśnych i torfowiskowych, aż do doliny rzeki Słupiny.
Korytarze i płaty ekologiczne stanowią nie tylko ważny element powiązań przyrodniczych gminy z regionem,
ale także mogą posłużyć do kształtowania przestrzeni gminy w sposób przemyślany i uporządkowany.
W związku z tym zalecane jest ich zachowanie z ograniczeniami zabudowy tak, aby mogły stanowić podstawę
tworzenia systemu terenów otwartych w gminie.
7
na podstawie „Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Pomorskiego”, Załącznik do uchwały
nr 1004/XXXIX/09 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 26 października 2009 r.; na podstawie „Aktualizacja
opracowania ekofizjograficznego podstawowego gminy Żukowo”, Proeko Biuro projektów i wdrożeń proekologicznych,
Gdańsk, grudzień 2008;
14
1.1.5
POWIĄZANIA Z ZAKRESU INFRASTRUKTURY KOMUNIKACYJNEJ – KOMUNIKACJA
DROGOWA I KOLEJOWA
Na terenie gminy Żukowo wyróżniamy dość rozbudowaną sieć tranzytowych tras komunikacyjnych Pomorza
o dużym znaczeniu:
− droga krajowa nr 7 (Żukowo – Gdańsk – Warszawa - Chyżne), będąca częścią międzynarodowej drogi
europejskiej E77; docelowo droga przebiegać ma trasą planowanej Południowej Obwodnicy Gdańska,
której budowa rozpoczęła się w 2009 r.,
− droga krajowa nr 20 (Szczecin – Miasto – Kościerzyna – Żukowo – Gdynia); planowana przebudowa
trasy w ramach projektu Trójmiejskiej Obwodnicy Metropolitalnej wraz z Obwodnicą Żukowa,
− droga wojewódzka nr 218 (Gdańsk – Chwaszczyno – Wejherowo – Krokowa),
− droga wojewódzka nr 211 (Nowa Dąbrowa – Sierakowice – Kartuzy – Żukowo),
− linia kolejowa nr 201 (Gdynia – Żukowo - Kościerzyna); planowana rewitalizacja wraz
z uruchomieniem odcinka nieczynnej linii nr 229 w kierunku Kartuz, w ramach programu „Pomorska
Kolej Metropolitalna”.
Ponadto przez północną część gminy (okolice wsi Chwaszczyno) planowany jest przebieg korytarza drogi
ekspresowej S6 (Trasa Kaszubska), która stanowić ma połączenie miasta Gdańska i Gdyni z trasą drogi krajowej
Gdynia – Szczecin w ramach „północnego korytarza transportowego”.
Obsługa transportu lotniczego realizowana jest poprzez Port Lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy, na styku granic
administracyjnych pomiędzy gminą Żukowo i miastem Gdańsk. Lotnisko obecnie przechodzi proces rozbudowy,
z którym związana jest również modernizacja „kolei kokoszkowskiej”, budowa Obwodnicy Metropolitalnej
w celu usprawnienia systemu transportowego w relacji Trójmiasto – Kaszuby.
1.1.6
POWIĄZANIA Z ZAKRESU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ
ZAOPATRZENIE W WODĘ
W zakresie zaopatrzenia w wodę gmina Żukowo powiązana jest z Miastem Gdańsk:
− zlewnia rzeki Raduni, która częściowo zlokalizowana jest na terenie gminy Żukowo, zasila w wodę
zbiornik wody „Straszyn”, stanowiący powierzchniowe ujęcie wody dla miasta Gdańska,
− we wschodniej części wsi Chwaszczyno zlokalizowane są ujęcia wody „Osowa” wraz ze strefami
ochrony bezpośredniej i pośredniej.
ODPROWADZENIE ŚCIEKÓW
W zakresie odprowadzania ścieków gmina Żukowo powiązana jest z miastem Gdańsk; ścieki z miejscowości:
Żukowo, Borkowo, Banino odprowadzane są do kolektora „Morena” i stamtąd do oczyszczalni „Wschód”
na obszarze Gdańska.
Gmina Żukowo przynależy do aglomeracji ściekowej Gdańska i w związku z tym ścieki z obszaru całej gminy
mają być odprowadzane do systemu kanalizacyjnego miasta Gdańska.
GOSPODARKA ODPADAMI
W zakresie gospodarki odpadami gmina Żukowo obsługiwana jest przez składowisko odpadów w Szadółkach
w Gdańsku.
GAZOWNICTWO
Przez obszar gminy Żukowo przechodzą następujące przesyłowe gazociągi wysokiego ciśnienia:
− gazociąg DN 500 Gdynia – Włocławek,
− gazociąg DN 300 Juszkowo – Gdynia,
− gazociąg DN 150 Pępowo – Grzybno,
− gazociąg DN 100 Pępowo – Żukowo.
W sumie na terenie gminy zlokalizowanych jest ok. 51 km gazociągów przesyłowych wysokiego ciśnienia.
ELEKTROENERGETYKA
Na obszarze wsi Leźno znajduje się stacja elektroenergetyczna Gdańsk I 400/220/110 kV, stanowiąca ważny
obiekt zasilania elektroenergetycznego całego regionu. Do SE wprowadzone są:
− napowietrzne linie energetyczne wysokiego napięcia (WN) 110 kV: Gdańsk I – Kokoszki, Gdańsk I –
Wysoka oraz Gdańsk I – Lotnisko, Gdańsk I – Piecki oraz Gdańsk I – Gdańsk II, Gdańsk I – Czerwony
Most oraz Gdańsk I – Straszyn Dolny, Gdańsk I – Miłobądz, Gdańsk I – Kiełpino, Gdańsk I – Rutki,
Gdańsk I – Wielki Kack, Gdańsk I – Chwarzno,
15
−
napowietrzne linie energetyczne najwyższego napięcia (NN) 220 kV: Gdańsk I – Jasieniec (odcinek
planowany do likwidacji), Gdańsk I – Żydowo,
− napowietrzna linia energetyczna najwyższego napięcia (NN) 2x400 kV: Żarnowiec – Gdańsk Błonia.
W zakresie planowanych inwestycji elektroenergetycznych, na obszarze gminy Żukowo planuje się przebudowę
niektórych z istniejących linii, budowę nowych, a także budowę dodatkowych stacji
elektroenergetycznych/Głównych Punktów Zasilających w tym między innymi:
− budowa linii Żydowo-Gdańsk Przyjaźń 2x400kV po trasie zbliżonej do istniejącej linii 220kV ŻydowoGdańsk I,
− planowana nowa linia 2x400kV Pelplin-Gdańsk Przyjaźń,
− planowana nowa linia 2x400kV Żarnowiec-Gdańsk Przyjaźń,
− budowa SE 400/110kV Gdańsk Przyjaźń w sąsiedztwie wsi Przyjaźń,
− budowa stacji transformatorowej 110/15 kV GPZ Miszewo wraz z liniami zasilającymi 110 kV,
− budowa stacji transformatorowej 110/15 kV GPZ Chwaszczyno wraz z liniami zasilającymi 110 kV
− przebudowa linii napowietrznej 110 kV nr 1431 relacji Gdańsk I – Rutki na linię dwutorową.
Dodatkowo od strony gminy Szemud planowana jest budowa linii napowietrznej 110 kV relacji Gdynia
Zielenisz – Żarnowiec, z włączeniem do linii 110 kV, przebiegającej przez gminę Żukowo.
TELEKOMUNIKACJA
Przez południową, wschodnią i zachodnią część gminy Żukowo przechodzą radiolinie do stacji radiowej
w Chwaszczynie.
STACJA RADARU METEOROLOGICZNEGO W RĘBIECHOWIE
Na terenie Portu Lotniczego Gdańsk im. Lecha Wałęsy (obręb Bysewo, dz. nr 2/1) zlokalizowana jest stacja
radarowa, będąca elementem systemu radarów meteorologicznych POLRAD. System ten spełnia istotną rolę
w Państwowej Służbie Hydrologiczno – Meteorologicznej stosownie do postanowień art. 104 ustawy z dnia
18 lipca 2010 r. – Prawo Wodne (Dz. U. 2012, poz. 145). Ze względu na lokalizację radaru wyznacza się dwie
strefy, w obrębie których występują ograniczenia w sposobie realizowania inwestycji mogących znacząco
oddziaływać na funkcjonowanie radaru, takich jak elektrownie wiatrowe lub wysokie maszty. I tak odpowiednio
wyznacza się strefę w promieniu 5 km od usytuowania radaru, w której nie powinno się lokalizować
pojedynczych turbin wiatrowych oraz strefę w promieniu 20 km od radaru, w której niewskazane jest
lokalizowanie farm wiatrowych.
OGRANICZENIA WYSOKOŚCIOWE WYNIKAJĄCE Z SĄSIEDZTWA PORTU LOTNICZEGO
GDAŃSK IM. LECHA WAŁĘSY
W związku z położeniem w bezpośrednim sąsiedztwie gminy Żukowo Portu Lotniczego Gdańsk im. Lecha
Wałęsy, zgodnie z ustawą z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo Lotnicze (Dz.U. z 2006 r. Nr 100, poz. 696) oraz
rozporządzeniami do tej ustawy, w zagospodarowaniu terenu i zabudowie, należy uwzględnić następujące
wymogi:
− zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 25 czerwca 2003 r. w sprawie warunków,
jakie powinny spełniać obiekty budowlane oraz naturalne w otoczeniu lotniska, na terenie objętym
zmianą studium obowiązują nieprzekraczalne ograniczenia wysokości zabudowy, określone
w dokumentacji rejestracyjnej lotniska (rys. nr 1 Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego
gminy Żukowo);
− ograniczenie wysokości obiektu obejmuje także umieszczone na nim urządzenia, a w szczególności
anteny, reklamy, a w przypadku dróg lub linii kolejowych – również ich skrajnie;
− obiekty trudno dostrzegalne z powietrza, w tym napowietrzne linie, maszty, anteny, usytuowane
w zasięgu powierzchni podejścia, powinny być niższe, o co najmniej 10 m;
− obiekty o wysokości większej/równej 100 m nad poziomem terenu, muszą być zgłoszone Prezesowi
Urzędu Lotnictwa Cywilnego oraz oznakowane (podstawa prawna – rozporządzenie Ministra
Infrastruktury z dnia 25 czerwca 2003 r. w sprawie sposobu zgłaszania oraz oznakowania przeszkód
lotniczych Dz. U. Nr 130, poz. 1193 z późn. zmianami);
− na nieruchomościach w rejonach podejść do lądowania zabrania się sadzenia i uprawy krzewów
mogących stanowić przeszkody lotnicze (podstawa prawna – art. 87 ust. 7 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r.
– prawo lotnicze Dz. U. z 2006 r., Nr 100, poz. 696 z późn. zm.);
− w odległości do 5 km od jego granicy zabrania się budowy lub rozbudowy obiektów budowlanych,
które mogą stanowić źródło żerowania ptaków (podstawa prawna – art. 87 ust. 6 pkt. 1 ustawy z dnia
3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze Dz. U. z 2006 r., Nr 100, poz. 696 z późn. zm.).
16
1.1.7
POWIĄZANIA Z ZAKRESU
ROWEROWE I PIESZE
INFRASTRUKTURY
TURYSTYCZNEJ
–
SZLAKI
Na obszarze gminy Żukowo można wskazać 3 trasy rowerowe, które łączą obszar gminy Żukowo z terenami
gmin sąsiednich, a także innymi regionami, oraz kilka szlaków turystycznych o znaczeniu lokalnym
i regionalnym. Wśród tras rowerowych identyfikuje się:
− międzyregionalną trasę nr 15 relacji: Polanów - Kępice – Trzebielino – Kołczygłowy – Bytów –
Sulęczyno – Chmielno – Kartuzy – Przodkowo (odgałęzienie do Gdańska) – Szemud – Wejherowo –
Puck – Krokowa – Choczewo – Nowa Wieś Lęborska – Lębork – Cewice – Czarna Dąbrówka –
Parchowo;
− regionalną trasę nr 132 relacji Gdynia – Banino;
− lokalną „Błękitną Trasę Rowerową” - ok. 34 km długości; swój początek ma w Gdańsku Osowej,
a następnie przechodzi przez gminy: Żukowo (ok. 10 km), Przodkowo (ok. 14 km) oraz Kartuzy
(ok. 8 km).
Orientacyjne przebiegi tras rowerowych nr 15 i 132 zostały określone w „Planie zagospodarowania
przestrzennego województwa pomorskiego”, natomiast „Błękitny Szlak Rowerowy” został zidentyfikowany
w opracowaniu pt. „Koncepcja zwiększenia i wykorzystania potencjału rozwojowego gminy Żukowo poprzez
budowę szlaków rowerowych wraz z infrastrukturą”8. W opracowaniu tym przedstawiona została poza tym
koncepcja lokalnej trasy rowerowej „Turystyczny szlak rowerowy w stronę Kaszub” we wschodniej
i południowej części gminy, prowadzącej przez Nowy Świat, Barniewice, Rębiechowo, Czaple, Leźno, Sulmin,
Niestępowo, Przyjaźń, Glincz, Otomino, do Żukowa z możliwością rozszerzenia zasięgu o inne obszary gminy
i pozagminne.
Żukowo, będąc historycznie gminą o charakterze rolniczym, ma słabo rozwiniętą sieć szlaków turystycznych,
a istniejące przebiegają przy granicach obszaru gminy. Wśród pieszych szlaków turystycznych wyróżniamy:
− szlak „Źródła Marii” (czarny) – PTTK: długość 10,5 km , z czego ok. 2,2 km znajduje się na obszarze
gminy Żukowo,
− szlak „Wzgórz Szymbarskich” (czarny) – PTTK: długość 122,6 km, ok. 2,8 km przebiega przez
południowo-wschodnią część gminy Żukowo,
− szlak „Kartuski” (niebieski) – PTTK: długość 69,5 km, na terenie gminy Żukowo znajduje się ok. 18kilometrowy odcinek szlaku,
− szlak pieszo – konny „im. Daniela Chodowieckiego”: trasa o długości 283 km, na terenie gminy
Żukowo przebiega przez miejscowości: Barniewice – Tuchom – Babi Dół,
− „Szlak zabytków hydrotechniki”: przebiega od wsi Rutki na terenie gminy Żukowo do Pruszcza
Gdańskiego, umożliwia poznanie zespołu elektrowni wodnych na rzece Raduni, wybudowanych
w latach 1910 – 1937,
− trasy Nordic Walking – STK Kaszuby (w zachodniej części gminy).
1.1.8
PLANOWANE ZAGOSPODAROWANIE W OTOCZENIU GMINY ŻUKOWO
Gmina Żukowo graniczy z 8 gminami, w tym: od północy i wschodu z miastami Gdynia i Gdańsk, od południa
z gminą Kolbudy i Przywidz, natomiast od zachodu z gminą Somonino, Kartuzy, Przodkowo i Szemud.
Planowane zagospodarowanie na terenach przylegających do granicy gminy jest znane na podstawie aktualnych
studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin sąsiednich, przy czym stopień
aktualności oraz zakres szczegółowości materiałów jest zróżnicowany.
OBSZAR MIASTA GDYNI
Obszar gminy Żukowo graniczy z południową częścią obszaru miasta, z trzema dzielnicami Gdyni:
- na styku z dzielnicą Chwarzno- Wiczlino i większą częścią dzielnicy Dąbrowa, przylega do terenów
leśnych i rolnych, nieprzewidywanych do rozwoju zabudowy, stanowiących strefę głównych powiązań
przyrodniczych pomiędzy obszarami systemu przyrodniczego obu gmin (w tym rejonie na obszarze
miasta Gdyni obowiązuje minimalny udział 80% powierzchni biologicznie czynnej),
- na styku z południową częścią dzielnicy Dąbrowa przylega do terenów ograniczonego rozwoju
mieszkalnictwa z przewagą zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej (w tym rejonie na obszarze
miasta Gdyni obowiązuje minimalny udział 40 - 60% powierzchni biologicznie czynnej), oraz
8
„Koncepcja zwiększenia i wykorzystania potencjału rozwojowego gminy Żukowo poprzez budowę szlaków rowerowych
wraz z infrastrukturą”, CMT Consulting, Gdańsk, luty-marzec 2009 r.;
17
do terenów produkcyjno – usługowych przy ul. Chwaszczyńskiej
na styku z dzielnicą Wielki Kack przylega do planowanych terenów produkcyjno – usługowych wzdłuż
planowanej ul. Nowej Kielnieńskiej.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Gdyni9 wyznacza nowe tereny
urbanizacyjne, a tym samym określa potencjalny rozwój miasta w następujących kierunkach:
− kierunek Chwarzno – Wiczlino,
− kierunek Chwaszczyno,
− kierunek Kosakowo.
W ramach wyznaczonych kierunków, na styku miasta Gdyni z gminą Żukowo planowane są następujące
przedsięwzięcia:
− na obszarze dzielnicy Chwarzno - rozwój zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej; zaleca się
stosowanie form zorganizowanych przedsięwzięć inwestycyjnych,
− wzdłuż drogi krajowej nr 20 oraz w rejonie przyległym do pn. – wsch. granicy Chwaszczyna - rozwój
funkcji produkcyjno – usługowych, a na styku z kompleksami lasów TPK – rozwój mieszkalnictwa
jednorodzinnego,
− zachowanie terenów leśnych oraz terenów zieleni i zadrzewień wzdłuż dolin cieków wodnych; tereny te
wskazane zostały jako ważne ciągi ekologiczne pomiędzy obszarami systemu przyrodniczego –
powinny być kontynuowane na obszarze gminy Żukowo,
− wykształcenie lokalnego centrum usługowego w rejonie Kaczych Buków,
− wykształcenie zespołu handlowo – usługowego dla kilku dzielnic w południowej części osiedla
Dąbrowa,
− przejście planowanej „Trasy Kaszubskiej” przez północną część miejscowości Chwaszczyno oraz
lokalizację rozległego węzła drogowego na skrzyżowaniu z planowaną Obwodnicą Metropolitalną,
− poprowadzenie regionalnej trasy rowerowej nr 133 relacji Gdańsk - Sopot - Gdynia - Kartuzy Sulęczyno - Bytów w kontynuacji na terenie gminy Żukowo (proponowany przebieg wg rysunku nr 21. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Gdynia wzdłuż
planowanego przebiegu drogi krajowej nr 20) – aktualnie w Planie Zagospodarowania Przestrzennego
Województwa Pomorskiego trasa rowerowa nr 133 ma inny przebieg, natomiast z Gdyni do Banina
przebiega regionalna trasa rowerowa nr 132.
Gmina Żukowo wymieniana jest w Studium obok Sopotu i Gdańska w odniesieniu do pożądanej kooperacji
w zakresie lokalizacji działalności unikalnych w skali aglomeracji, jak np. centrum kongresowe, giełda
hurtowego handlu artykułami rolnymi, forum morskie, oraz takich przedsięwzięć jak rozbudowa obiektów
targowych, nowe lokalizacje w dziedzinie szkolnictwa wyższego, o zasięgu ponadlokalnym.
-
OBSZAR MIASTA GDAŃSKA
Obszar gminy Żukowo graniczy z zachodnią częścią obszaru miasta, z trzema dzielnicami Gdańska: Osowa,
Matarnia i Kokoszki.
W studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Gdańska10 na obszarach
stykowych z gminą Żukowo wskazano:
− rozwój zabudowy mieszkaniowej na osiedlach Osowa, Barniewice, Kokoszki Mieszkaniowe, Klukowo
Rębiechowo, z przewagą zabudowy o charakterze podmiejskim, willowym,
− rozwój terenów o funkcjach przemysłowych w części dzielnicy Barniewice i Kokoszki Przemysłowe,
− rozbudowę Portu Lotniczego Gdańsk im. Lecha Wałęsy, wraz ze wskazaniem terenów przyległych
do potencjalnej lokalizacji parku technologicznego oraz rozwoju funkcji produkcyjno – usługowych;
Studium wnioskuje również o uwzględnienie ograniczeń, wynikających z funkcji lotniska,
− tereny biologicznie aktywne, tworzące miejski system terenów biologicznie aktywnych OSTAB;
Studium zaleca kontynuację działań, prowadzących do utrzymania w Jeziorach Osowskim i Wysockim
jakości wód przydatnych do kąpieli.
W zakresie komunikacji drogowej studium miasta Gdańska wskazuje na:
− przebieg planowanej trasy S6 („Trasa Kaszubska”) w pn. – zach. części dzielnicy Osowa, z kontynuacją
przebiegu na obszarze Chwaszczyna,
− rozbudowę krajowej drogi nr 7 do klasy GP,
− uwzględnienie przebiegu ul. Nowatorów, która ma zastąpić trasę wylotową w ciągu ul. Słowackiego na
obszarze projektowanej rozbudowy lotniska.
9
Uchwała nr XVII/400/08 Rady Miasta Gdyni z dnia 27 lutego 2008 r.;
Uchwała nr XVIII/431/07 Rady Miasta Gdańska z dnia 20 grudnia 2007 r.;
10
18
OBSZAR GMINY KOLBUDY
Gmina Kolbudy przylega do obszaru gminy Żukowo od strony południowo – wschodniej i graniczy
z miejscowościami Łapino i Przyjaźń. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gminy Kolbudy11, na obszarach stykowych z gminą Żukowo, wskazuje głównie na rozwój funkcji rekreacyjnych
oraz na kontynuację ciągów ekologicznych. Są to m.in.:
− rozwój funkcji rekreacyjnych w rejonach przyległych do jeziora Łapińskiego od strony południowo –
zachodniej,
− rozwój funkcji mieszkaniowej z zielenią w rejonie położonym pomiędzy jeziorem Łapińskim,
a zbiornikiem Łapińskim,
− kontynuacja ciągu ekologicznego obejmującego: jezioro Łapińskie wraz z otaczającym kompleksem
leśnym, zbiornik Łapiński, a także rzekę Radunię z przyległymi terenami leśnymi,
− przebieg szlaku turystycznego wzdłuż zachodniego brzegu jeziora Łapińskiego.
OBSZAR GMINY PRZYWIDZ
Gmina Przywidz sąsiaduje z gminą Żukowo od strony południowej, obok gminy Kolbudy oraz Somonino.
Według studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Przywidz12 obszar
na styku gmin zajmuje Przywidzki Obszar Chronionego Krajobrazu (głównie teren leśny).
OBSZAR GMINY SOMONINO
Studium uwarunkowań i kierunków− zagospodarowania przestrzennego Gminy Somonino13 na obszarach
stykowych z gminą Żukowo, wskazuje na lokalizację rozległych kompleksów leśnych.
OBSZAR GMINY KARTUZY
Gmina Kartuzy przylega do gminy Żukowo w rejonie miejscowości Borkowo i Babi Dół (obręb Glincz).
W studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kartuzy14, na obszarach
sąsiedztwa z gminą Żukowo, wskazano:
− umiarkowany rozwój funkcji mieszkaniowych i rekreacyjnych na obszarze wsi Sitno – obszar wskazany
został jako problemowy z uwagi na zagrożenia środowiska przyrodniczego,
− umiarkowany rozwój funkcji mieszkaniowych, produkcyjnych i usługowych na obszarze Mezowa,
z zachowaniem niezainwestowanych podmokłych terenów łąkowych,
− lokalizację kąpieliska nad jeziorem Karlikowskim w Borkowie i nad jeziorem Mezowskim
w Dzierżążnie,
− ciąg powiązań ekologicznych obejmujący rzekę Radunię i przyległe do niej tereny leśne,
ze wskazaniem kontynuacji tego ciągu na obszarze gminy Żukowo.
OBSZAR GMINY PRZODKOWO
Gmina Przodkowa przylega do gminy Żukowo od strony zachodniej. W studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy Przodkowo15, w sąsiedztwie gminy Żukowo, wskazano rozwój
zabudowy:
− w miejscowości Warzenko,
− wzdłuż dróg, prowadzących z Warzenka do Tokar, z Czeczewa do Tokar, z Tokar do Kczewa oraz ze
Smołdzina do Żukowa i Borkowa.
W studium uwzględniono również korytarz ekologiczny w otoczeniu doliny rzeki Słupiny oraz jeziora
Tuchomskiego (wskazuje się na ograniczenie zabudowany w tym obszarze).
OBSZAR GMINY SZEMUD
Gmina Szemud sąsiaduje z gminą Żukowo od strony północno – zachodniej. Do najważniejszych zagadnień,
wymienionych w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Szemud16
na obszarach stykowych z gminą Żukowo, należą:
− kontrolowany rozwój mieszkalnictwa na osiedlach podmiejskich w rejonie wsi Dobrzewino i Bojano
11
Uchwała nr XXXV/322/2006 Rady Gminy Kolbudy z dnia 29 sierpnia 2006 r.;
Uchwała nr XLVIII/294/2010 Rady Gminy Przywidz osoby pełniącej funkcję organu gminy z dnia 17 marca 2010 r.;
13
Uchwała nr XXXII/232/09 Rady Gminy Somonino z dnia 29 grudnia 2009 r.;
14
Uchwała nr XXVII/390/2005 Rady Miejskiej w Kartuzach z dnia 6 lipca 2005 r.;
15
Uchwała nr XXIII/325/09 Rady Gminy Przodkowo z dnia 22 października 2009 r.;
16
Uchwała nr VI/40/2011 Rady Gminy Szemud z dnia 30 marca 2011 r.;
12
19
−
oraz wypełnianie istniejących struktur przestrzennych funkcjami usługowymi, powiązanymi
z mieszkalnictwem,
lokalizacja planowanej „Trasy Kaszubskiej”, która przecina granicę administracyjną obu gmin
na wysokości Dobrzewina.
1.2
1.2.1
ISTNIEJĄCA STRUKTURA FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNA, ZAINWESTOWANIE
I UŻYTKOWANIE TERENÓW
INFORMACJE OGÓLNE
Gmina Żukowo zajmuje ok 16 372ha17 powierzchni, z czego funkcjonalną przestrzeń, wg użytkowania gruntów
stanowią:
− obszary rolne - ok. 65,94% powierzchni gminy,
− tereny leśne oraz zadrzewienia i zakrzaczenia - ok. 21,79% obszaru gminy,
− grunty zabudowane i zurbanizowane - ok. 8,48% obszaru gminy,
− grunty pod wodami (jeziora, stawy, rzeki oraz rowy ) - ok.1,62% obszaru gminy,
− nieużytki - ok. 2,15% obszaru gminy,
− tereny różne - ok. 0,01% powierzchni gminy.
Grunty leśne w większych kompleksach występują głównie w części południowej gminy. W części środkowej
i północnej występują małe obszary leśne, w dużym rozproszeniu. Najbardziej zurbanizowane są obręby:
Chwaszczyno, Banino, Tuchom, Pępowo i Borkowo oraz miasto Żukowo. W obrębach położonych
w południowej części gminy dominuje zabudowa rozproszona i zlokalizowana głównie wzdłuż ciągów
komunikacyjnych. Wśród terenów wód powierzchniowych znajdują się największe jeziora w obrębach
Chwaszczyno, Tuchom, Borkowo i Łapino Kartuskie.
Funkcjonalną przestrzeń miasta Żukowo tworzą:
− obszary rolne - ok. 47,23% powierzchni miasta,
− tereny leśne oraz zadrzewienia i zakrzaczenia - ok. 3,83% obszaru miasta,
− grunty zabudowane i zurbanizowane - ok. 44,68% obszaru miasta,
− grunty pod wodami (jeziora, stawy, rzeki oraz rowy ) - ok.1,91% obszaru miasta,
− nieużytki - ok. 2,34% obszaru gminy.
Tabela nr 1. Zestawienie powierzchni terenów o różnym rodzaju użytkowania na obszarze miasta i gminy
Żukowo18.
Gmina Żukowo – obszar
wiejski
Miasto Żukowo
Powierzchnia
15 896 ha
Procent
100%
Powierzchnia
470 ha
Procent
100%
Powierzchnia
16 364 ha
Procent
100,0%
użytki rolne
grunty leśne oraz zadrzewienia i
zakrzaczenia
tereny zabudowane
i zurbanizowane
grunty pod wodami
10 482 ha
3 464 ha
65,94%
21,79%
222 ha
18 ha
47,23%
3,83%
10704 ha
3482 ha
65,4%
21,28%
1 348 ha
8,48%
210 ha
44,68%
1556 ha
9,5%
258 ha
1,62%
9 ha
1,91%
267 ha
1,63%
nieużytki
342 ha
2,15%
11 ha
2,34%
353 ha
2,16 %
tereny różne
2 ha
0,01%
0
0
2 ha
0,01%
Wyszczególnienie
Powierzchnia ogółem
Gmina Żukowo - razem
Na obszarze gminy znajduje się 27 miejscowości, w tym:
− miasto Żukowo,
− 20 wsi obrębowych: Banino, Barniewice, Borkowo, Czaple, Chwaszczyno, Glincz, Leźno, Łapino
Kartuskie, Małkowo, Miszewo, Miszewko, Niestępowo, Otomino, Pępowo, Przyjaźń, Rębiechowo,
Skrzeszewo Żukowskie, Sulmin, Tuchom, Żukowo – wieś,
− oraz dodatkowo 6 miejscowości: Babi Dół, Borowiec, Lniska, Nowy Świat, Nowy Tuchom, Rutki.
17
dane Starostwa Powiatowego w Kartuzach, Wydział Geodezji, stan na luty 2012 r
źródło danych: materiały Urzędu Gminy Żukowo, Referat Nieruchomości i Rolnictwa, wg: Główny Urząd Geodezji
i Kartografii, Warszawa – 1 stycznia 2012 r.;
18
20
Tabela nr 2. Zestawienie podstawowych danych o miejscowościach w gminie Żukowo19
L.p.
Obręb geodezyjny
Powierzchnia
Liczba
mieszkańców
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
BANINO
BARNIEWICE (+BOROWIEC +NOWY ŚWIAT)
BORKOWO (+RUTKI)
CHWASZCZYNO
CZAPLE
LEŹNO (+LNISKA)
ŁAPINO KARTUSKIE (+WIDLINO)
MAŁKOWO
MISZEWKO (+DĄBROWA + NOWY TUCHOM)
MISZEWO
NIESTĘPOWO
GLINCZ (+BABI DÓŁ)
OTOMINO
PĘPOWO
PRZYJAŹŃ
RĘBIECHOWO
SKRZESZEWO ŻUKOWSKIE
SULMIN
TUCHOM
ŻUKOWO WIEŚ
ŻUKOWO MIASTO
780 ha
798 ha
466 ha
1362 ha
297 ha
1444 ha
798 ha
566 ha
509 ha
417 ha
571 ha
1406 ha
285 ha
730 ha
1640 ha
392 ha
1246 ha
460 ha
732 ha
999 ha
474 ha
3065
547
1296
3184
382
1885
672
614
489
380
1193
1292
428
1439
1511
660
1194
500
1052
1017
6300
gęstość
zaludnienie
ilość osób/km²
393
69
278
234
129
131
84
108
96
91
209
92
150
197
92
168
96
109
144
102
1329
16372 ha
29100
178
Razem:
1.2.2
ISTNIEJĄCA STRUKTURA FUNKCJONALNA
Główne funkcje gminy Żukowo to: rolnictwo, leśnictwo, funkcje mieszkaniowe, funkcje produkcyjne
i magazynowo – składowe, usługowe oraz funkcje rekreacyjne. Usługi związane z turystyką określa się jako
funkcje niedostatecznie rozwinięte.
Na przestrzeni ostatnich lat obserwuje się znaczny wzrost liczby przedsiębiorstw, przyspieszony rozwój
gospodarki prywatnej oraz sieci usług. Gwałtowny wzrost liczby osiedli mieszkaniowych, a co za tym idzie
przyrost liczby mieszkańców w gminie, niewątpliwie przyczynia się do wzrostu tempa przekształceń z gminy
rolniczej w rolniczo – mieszkaniowo - usługową.
W strukturze funkcjonalnej gminy wyróżnić można następujące rejony:
− Rejon centralny obejmuje miasto Żukowo i jego bezpośrednie sąsiedztwo, które stanowi centrum
społeczne, usługowe i gospodarcze gminy. W mieście Żukowo zamieszkuje ok. 21,65% ogółu
mieszkańców gminy. Znajduje się tu ok. 22,5% zasobów mieszkaniowych gminy (wg powierzchni
użytkowej mieszkań). Obszar miasta charakteryzuje się dużym stopniem wypełnienia - tereny
zurbanizowane zajmują około 44,6% obszaru. Rozwój terenów niezabudowanych następuje zarówno
w kontynuacji zespołów istniejącej zabudowy, jak i w formie nowych osiedli powstających niezależnie
od istniejącej struktury. W bezpośrednim oddziaływaniu przestrzennym miasta znajdują się wsie:
Żukowo, Borkowo, Lniska (obręb Leźno), Rutki. Następuje w nich szybki rozwój zabudowy
mieszkaniowej jednorodzinnej, połączonej z zabudową o charakterze rekreacyjnym.
− Rejon północny i północno-zachodni obejmuje wsie: Chwaszczyno, Tuchom, Nowy Tuchom,
Miszewko, znajdujące się w strefie rozwoju gospodarczego – osadniczego ze względu na położenie
w ciągu drogi krajowej nr 20 oraz w zasięgu oddziaływania gospodarczego miasta Gdańska i miasta
Gdyni. Występują tu funkcje: mieszkaniowe (głównie jednorodzinne), usługowe, produkcyjne
i magazynowo – składowe. Duże przedsiębiorstwa produkcyjne, magazynowe i składowe oraz
związane z budownictwem koncentrują się wzdłuż drogi krajowej nr 20, w obrębie „Żukowskiego
Korytarza Inwestycyjnego”, wskazanego w obowiązującym studium. W obrębie tego korytarza,
w miejscowości Tuchom znajduje się podstrefa „Tuchom” Słupskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej,
19
dane Starostwa Powiatowego w Kartuzach, Wydział Geodezji, stan na luty 2012 r.;
21
−
−
−
obejmująca teren zakładu „Danfoss”. W części wschodniej i zachodniej – wokół jeziora Tuchomskiego
i Osowskiego prócz zabudowy mieszkaniowej występuje też zabudowa rekreacyjna. Łącznie, rejon
północny skupia ok. 16,24 % mieszkańców gminy.
Rejon środkowy obejmuje wsie: Barniewice, Rębiechowo, Banino, Pępowo, Czaple, Miszewo
i Małkowo znajdujące się w silnym oddziaływaniu przestrzennym i gospodarczym miast sąsiadujących,
głównie miasta Gdańska. Rejon ten skupia ok. 22,24% mieszkańców gminy. W ostatnich latach
następuje intensywny rozwój osiedli mieszkaniowych – jednorodzinnych na terenie wsi Banino,
Pępowo, Czaple oraz Rębiechowo (zabudowa rozproszona), a także osiedli wielorodzinnych (Banino).
Na terenie wsi Miszewo następuje intensywny rozwój funkcji usługowych, magazynowych
i produkcyjnych wzdłuż drogi krajowej nr 20. Obszar wsi Małkowo to rejon lokalizacji zespołów
zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, a wzdłuż drogi krajowej nr 20 - funkcji usługowych,
magazynowych i produkcyjnych. Na terenie wsi Barniewice, na północ od lotniska, zgodnie
z obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego przewidziane są tereny
inwestycyjne pod zabudowę produkcyjną i usługową o pow. ok. 120 ha.
Rejon wschodni obejmuje wsie: Leźno, Sulmin, znajdujące się w silnym oddziaływaniu przestrzennym
miasta Gdańska. Rejon ten skupia ok. 8,2% mieszkańców gminy. W ostatnich latach następuje rozwój
terenów mieszkaniowych na terenie wsi Sulmin (podana liczba mieszkańców nie stanowi prawdziwego
obrazu stanu zabudowy). Z racji położenia zabudowa w tym rejonie spełnia także częściowo funkcje
rekreacyjne, a jej intensywność i gęstość jest ograniczona naturalnie przez uwarunkowania środowiska
– występowanie skupisk zadrzewień, lasów, terenów podmokłych oraz bliskości rzeki Raduni.
Zabudowa powstaje głównie na podstawie wydanych decyzji o warunkach zabudowy. W Leźnie tereny
mieszkaniowe i mieszkalno – usługowe zostały wyznaczone w miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego, między innymi na terenach położonych w sąsiedztwie drogi krajowej nr 7, ale nie
zostały jeszcze zrealizowane. Poza zabudową mieszkaniową jednorodzinną przewiduje się tam również
zabudowę wielorodzinną. Tereny, na których dopuszcza się zabudowę wielorodzinną zajmują tam
powierzchnię około 50 ha. W sąsiedztwie Stacji Elektroenergetycznej w Leźnie przewidziano
w obowiązującym planie również tereny przeznaczone dla zabudowy produkcyjnej i magazynowoskładowej.
Rejon południowy obejmuje wsie: Łapino, Otomino, Przyjaźń, Niestępowo, Skrzeszewo, Glincz.
Występują tu największe przestrzenie obszarów rolniczych, z zabudową skupioną głownie
w historycznych centrach wsi i wzdłuż dróg. Rozproszona zabudowa siedliskowa uzupełniana jest
skupiskami rozwijającej się nowej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, powstającej głównie
w oparciu o decyzje o warunkach zabudowy. Nowe zespoły zabudowy najliczniej występują
w Niestępowie, Przyjaźni, Glinczu i w Otominie. Na południowym skraju tego rejonu występują tereny
leśne, przechodzące w duże kompleksy na obszarze gmin Przywidz i Kolbudy. Obszary leśne w tym
rejonie zajmują powierzchnię ok. 2000 ha, co stanowi ok. 60% powierzchni gruntów leśnych w gminie.
Rozwój przestrzenny i funkcjonalny gminy w ostatnich latach charakteryzuje się:
− bardzo intensywnym rozwojem obszarów stykowych z Gdynią i z Gdańskiem, w tym w szczególności
terenów na północ od rzeki Raduni,
− bardzo intensywnym rozwojem obszarów położonych wzdłuż drogi krajowej nr 20 (Gdynia –
Kościerzyna), szczególnie miejscowości: Chwaszczyno, Tuchom i Miszewko - w zakresie funkcji
produkcyjno – usługowych, magazynowych i mieszkaniowych oraz miejscowości Banino i Pępowo
w zakresie funkcji mieszkaniowych i mieszkalno – usługowych,
− bardzo intensywnym rozwojem funkcji mieszkaniowych na obszarze wsi Pępowo, Przyjaźń i Czaple
będących w zasięgu oddziaływania miasta Gdańska i miasta Żukowo,
− wysokim stopniem rozproszenia nowo powstających zespołów zabudowy mieszkaniowej, szczególnie
w rejonie południowym, z gorszą niż w innych rejonach dostępnością do usług oraz infrastruktury.
Gmina Żukowo jest atrakcyjna pod względem lokalizacji inwestycji dla inwestorów polskich i zagranicznych
z uwagi na:
− bezpośrednie sąsiedztwo Trójmiasta,
− dobre, a w perspektywie usprawnione powiązania komunikacyjne z Aglomeracją Trójmiejską
i z innymi rejonami Polski, a także z Europą – dzięki sąsiedztwu Portu Lotniczego Gdańsk im. Lecha
Wałęsy,
− wolne tereny do zainwestowania, atrakcyjniejsze cenowo od terenów trójmiejskich,
22
−
−
−
1.3
1.3.1
stale rosnący potencjał ludzki, z dużym udziałem osób młodych i aktywnych zawodowo,
wzrost napływu ludzi i kapitału,
sprzyjające warunki dla rozwoju obszarów o funkcjach mieszkaniowych, oraz działalności turystycznej
i okołoturystycznej.
DOTYCHCZASOWE I PLANOWANE PRZEZNACZENIA TERENÓW
OBOWIĄZUJĄCE MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO.
Na obszarze gminy Żukowo obowiązują 332 (stan na luty 2012 r.) miejscowe plany zagospodarowania
przestrzennego. Część z nich została sporządzona w oparciu o ustawę o zagospodarowaniu przestrzennym z dnia
7 lipca 1994 r. (Dz. U. Nr 15, poz. 139 z późniejszymi zmianami), natomiast część w oparciu o ustawę
o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. (tj. Dz. U. z dnia 12 czerwca 2012 r.
poz. 647). Do części obowiązujących planów kolejnymi uchwałami zostały wprowadzane zmiany dotyczące
zarówno niewielkich fragmentów jak i planów w całości. Łącznie Rada Miejska w Żukowie podjęła około 460
uchwał w sprawie uchwalenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego lub ich zmian.
Ogółem obowiązujące plany miejscowe (wg stanu w lutym 2012 r.) obejmują powierzchnię około 2919 ha,
co stanowi około 17,83% ogólnej powierzchni gminy. Największą powierzchnię terenów pokrytą
obowiązującymi planami posiadają następujące obręby:
− Banino – około 527,44 ha (67,6% pow. obrębu),
− Czaple – około 183,25 ha (61,7% pow. obrębu),
− Borkowo – około 20,61 ha (47,3% pow. obrębu),
− Pępowo – około 276,02 ha (37,8% pow. obrębu),
− Żukowo miasto – około 165,56 ha (34,9% pow. obrębu).
Najmniejszą powierzchnię z obowiązującymi planami miejscowymi posiadają obręby Glincz (około 1,86%)
i Łapino Kartuskie (około 2,40%).
Sytuacja w gminie Żukowo w zakresie pokrycia miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego jest
zdecydowanie lepsza niż średnia w województwie pomorskim, która kształtuje się na poziomie 6% (wg stanu na
początek 2006 r).
Obowiązujące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego obejmują różne powierzchnie. Najmniejsze
plany zostały sporządzone dla pojedynczych działek i obejmują powierzchnię około 700 m2. Największe
obejmują powierzchnię nawet kilkuset hektarów (Banino – ok. 500 ha, Borkowo – ok. 200 ha, Barniewice –
ok. 150 ha).
Najmniejsze plany dotyczą głównie przeznaczenia pojedynczych działek dla zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej i są sporządzane po rozpatrzeniu wniosku ich właścicieli. Największe, sporządzane z inicjatywy
gminy, obejmują strefy wielofunkcyjne. Poprzez uchwalenie planu, wprowadzenie kompleksowych rozwiązań
komunikacyjnych oraz zasad kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenów reguluje się ład
przestrzenny. Stwarza się możliwość inwestowania na terenach dotychczas użytkowanych rolniczo, precyzując
zasady podziału na działki budowlane i regulując parametry nowej zabudowy. Na terenach częściowo
zagospodarowanych plany mają charakter „porządkujący”. Określają możliwości docelowego uzupełnienia
zabudowy i jej przekształcania, wyznaczają tereny chronione przed zabudową oraz wskazują docelowy układ
komunikacyjny.
W obowiązujących planach największą powierzchnię przeznacza się dla zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej i mieszkaniowej jednorodzinnej z usługami towarzyszącymi (łączenie około 57% ogólnej
powierzchni pokrytej planami). Tereny przeznaczone dla produkcji i usług rzemiosła zajmują około 14,5%.
Dla różnych form zieleni (parkowej, naturalnej, cmentarnej) oraz wód powierzchniowych przeznacza się około
9% powierzchni planów.
Najmniejszą powierzchnię w obowiązujących planach miejscowych przeznaczono dla terenów obsługi produkcji
w gospodarstwach rolnych i hodowlanych – 0,1% łącznej powierzchni planów.
W większości obowiązujących planów miejscowych zawarte są ustalenia, dotyczące odprowadzania ścieków do
sieci kanalizacji sanitarnej, która została zrealizowana jedynie częściowo. Ustalenie to na wielu terenach
uniemożliwia realizację zabudowy, formalny odbiór budynków i ich eksploatację. W związku z tym, że termin
realizacji kanalizacji sanitarnej na obszarach objętych tymi planami jest odległy w czasie, aby umożliwić
zagospodarowanie terenów, przeprowadzane są zmiany planów w zakresie zasad odprowadzania ścieków.
Dopuszczane są rozwiązania tymczasowe, w postaci zbiorników bezodpływowych. W części planów zmiany
zostały już wprowadzone, a gmina jest w trakcie opracowania kolejnych zmian.
23
Zestawienie liczby obowiązujących planów i ich powierzchni według obrębów zawiera Tabela nr 3.
Tereny objęte obowiązującymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego zostały oznaczone
na rysunku nr 1 studium – Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego.
1.3.2
MIEJSCOWE PLANY
SPORZĄDZANIA
ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO
W
TRAKCIE
Gmina Żukowo jest w trakcie sporządzania 45 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (dane
z lutego 2012 r.). Część z nich to zmiany obowiązujących planów, część dotyczy nowych obszarów.
Powierzchnia obszarów, dla których podjęto uchwały w sprawie przystąpienia do sporządzenia planu wynosi
ok. 1478 ha, w tym ok. 1056 ha to obszary, na których nie obowiązują jeszcze plany miejscowe. Przy założeniu,
że plany te zostaną wkrótce uchwalone, powierzchnia gminy posiadająca obowiązujące plany miejscowe
wzrośnie z 17,83% do około 24,28%.
Wśród planów będących w trakcie opracowania część dotyczy korekty zasad odprowadzania ścieków
na terenach, na których nie ma kanalizacji sanitarnej, a obowiązujące plany nie dopuszczają rozwiązań
przejściowych w postaci zbiorników bezodpływowych. Część planów jest sporządzanych na wniosek właścicieli
gruntów, po przeprowadzeniu analizy zasadności przystąpienia do sporządzenia zmiany planu. Zmiany
te najczęściej dotyczą korekty przeznaczenia terenu, zasad podziału, parametrów zabudowy i zasad
zagospodarowania terenu. Wśród planów w trakcie opracowania są również plany, których zadaniem jest
regulacja stosunków wodnych, określenie stref ochronnych, korekta układu drogowego, czy zabezpieczenie
terenów dla przestrzeni publicznych.
Największą powierzchnię zajmują 3 plany opracowywane na terenach położonych wzdłuż istniejącej drogi
krajowej nr 20, w obrębach Tuchom (ok. 200 ha), Miszewko (ok. 250 ha) i Miszewo, Małkowo, Pępowo (ok.
276 ha). Opracowanie tych planów ma na celu między innymi kompleksowe przygotowanie terenów
dla inwestycji produkcyjno-usługowych, w kontynuacji istniejącego zagospodarowania.
Zestawienie liczby obowiązujących planów i ich powierzchni według wsi zawiera Tabela nr 3.
Tabela nr 3. Gmina Żukowo - zestawienie liczby i powierzchni miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego - plany uchwalone i plany w trakcie sporządzania (do lutego 2012 r.).
liczba
planów
w trakcie
opracow.
pow.
pokryta
planami
w trakcie
opracow.
(ha)
67,6
1
0,37
pow. pokryta
planami w trakcie
opracow.
(z wyłączeniem
%
terenów, na
których
obowiązują plany)
(ha)
0
0
200,61
25,1
1
13,7
13,7
1,7
6
47
220,61
335,63
47,3
24,6
2
15
56,47
254,36
38,37
75,42
8,2
5,5
4
20
183,25
235,06
61,7
16,3
1
1
4,17
1,85
0
0
0
0
5
19,16
2,4
6,21
0
0
35,6
23,75
4,2
obręb
geodezyjny
pow.
(ha)
liczba
planów
obowiązujących
pow.
pokryta
planami
(ha)
780
27
527,44
798
3
3
4
Banino
Barniewice
(+Borowiec
+Nowy Świat)
Borkowo
(+Rutki)
Chwaszczyno
466
1362
5
6
Czaple
Leźno (+Lniska)
297
1444
7
Łapino Kartuskie
(+Widlino)
798
l.p.
1
2
%
7
100,82
17,8
9
Małkowo
566
Miszewko
(+Dąbrowa
+Nowy Tuchom) 509
1
fragment
planu dla
Miszewa
21
60,82
11,9
2
249
216,42
42,5
10
Miszewo
417
12
11,81
2,8
1
232
220,19
52,8
11
Niestępowo
571
13
35,9
6,3
1
2,76
0
0
12
Glincz (+Babi
1406
15
26,12
1,9
0
0
0
0
8
24
Dół)
13
Otomino
285
9
92,59
32,5
0
0
0
37,8
0
1+
fragment
planu dla
Miszewa
14
Pępowo
730
25
276,02
31,6
27,48
3,8
15
Przyjaźń
1640
18
133,16
8,1
0
0
0
0,0
16
Rębiechowo
392
17
Skrzeszewo
Żukowskie
19
34,79
8,9
1
41,88
41,88
10,7
1246
13
73,63
5,9
2
5,75
5,75
0,5
18
Sulmin
460
8
15,16
3,3
0
0
0
0
19
Tuchom
732
27
132,16
18,1
4
291,4
199,27
27,2
20
Żukowo wieś
999
38,87
3,9
114,17
110,09
11,0
21
Żukowo miasto
474
33
165,56
34,9
11
136,39
83,43
17,6
razem:
16372
332
2919,17
17,8
45
1477,68
1055,75
6,4
1.3.3
STAN PLANOWANY ZABUDOWY WEDŁUG DECYZJI O WARUNKACH ZABUDOWY
I ZAGOSPODAROWANIA TERENÓW.
Od 1 stycznia 2003 r. gmina Żukowo wydaje decyzje o warunkach zabudowy (DWZ) dla obszarów, które nie są
objęte planami miejscowymi, pod warunkiem spełnienia wymogów zawartych w rozdz. 5 Ustawy z dnia 27
marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Dz. U. z dnia 12 czerwca
2012 r., Poz. 647).
Obowiązujące wymogi prawne w przypadku decyzji o warunkach zabudowy nakazują między innymi nawiązać
funkcją, a także gabarytami nowej zabudowy, do zabudowy istniejącej w sąsiedztwie. Często wyklucza
to możliwość ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu dla potencjalnych inwestycji,
szczególnie w przypadku inwestycji o „nietypowych” funkcjach lub dużych gabarytach, takich jak: magazyn,
zakład produkcyjny, osiedle mieszkaniowe, itp. Ograniczeniem dla wydawania decyzji są też przepisy ustawy
o ochronie gruntów rolnych i leśnych.
Dla inwestycji celu publicznego (cel publiczny rozumiany jest zgodnie z art. 6 ustawy o gospodarce
nieruchomościami) istnieje możliwość prowadzenia odrębnej procedury wydawania decyzji o ustaleniu
lokalizacji inwestycji celu publicznego (DCP).
Od roku 2008 r. do stycznia 2012 r. Gmina Żukowo wydała - 3463 decyzji o warunkach zabudowy. Najwięcej
decyzji dotyczyło Żukowa (477), Chwaszczyna (425) i Przyjaźni (408). Najwięcej inwestycji celu publicznego
dotyczyło budowy sieci elektroenergetycznych, wodociągowych i gazowych.
Ruch inwestycyjny, obserwowany na terenie gminy Żukowo (badanie pod względem ilości wydawanych decyzji
o warunkach zabudowy) jest bardzo duży, a liczba wydawanych DWZ i DCP stale rośnie. Pod względem
przestrzennym najwięcej inwestycji na podstawie decyzji o warunkach zabudowy powstaje na obszarze
Chwaszczyna, Przyjaźni oraz miasta i wsi Żukowo. W ostatnich latach do rejonów o największym ruchu
budowlanym dołączyły obręby Leźno, Skrzeszewo i Barniewice.
Najmniejszy ruch inwestycyjny związany z realizacją zabudowy na podstawie decyzji o warunkach zabudowy
jest na terenie wsi: Czaple, Otomino i Małkowo. Wynika to głównie z faktu, że na dużej powierzchni tych
obrębów obowiązują plany miejscowe i ruch inwestycyjny skupiony jest głównie na tych terenach.
W analizowanym okresie największą liczbę inwestycji stanowią inwestycje dotyczące:
− budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego,
− budownictwa mieszkano – usługowego i usługowego,
− zabudowy produkcyjnej i magazynowej.
Coraz częściej notuje się przypadki wydawania decyzji o warunkach zabudowy dla kilku budynków na jednej
działce budowlanej (miejscowości: Borkowo, Chwaszczyno, Małkowo, Przyjaźń, Niestępowo), a także
zabudowy jednorodzinnej w formie domów szeregowych. Ponadto realizuje się inwestycje związane
z prowadzeniem działalności gospodarczych (magazyny, składy, obiekty produkcyjne, budynki usługowe).
25
1.4
OCENA ZJAWISK ZACHODZĄCYCH W ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM
GMINY
Zgodnie z wymogami art. 32 ust. 1 ustawy z dn. 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym (Dz. U. z 12 czerwca 2012 r. poz. 647) w październiku 2006 r. została sporządzona: „Ocena
zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy i ocena aktualności studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy Żukowo”. Opracowanie to zostało przyjęte uchwałą Rady Miejskiej
w Żukowie nr XLVIII/780/06 z dnia 26 października 2006 r. W odniesieniu do polityki planistycznej
w dokumencie tym zawarto uwagi, w tym m.in.:
− gmina Żukowo (...) powinna dążyć do jeszcze większego pokrycia powierzchni gminy planami,
− z uwagi na procedury zamówień publicznych oraz długotrwały tryb sporządzania planów – granice
planów powinny obejmować większe obszary,
− część obszarów o atrakcyjnych dla inwestorów lokalizacjach (Chwaszczyno, Żukowo, Tuchom,
Przyjaźń) nie posiada planów miejscowych,
− plany miejscowe, sporządzane dla kilku działek w oddaleniu do istniejącej zabudowy powodują
nadmierne koszty związane z realizacją infrastruktury,
− w gminie Żukowo w sposób najbardziej dynamiczny rozwija się zabudowa mieszkaniowa
jednorodzinna. Dotyczy to głownie obszarów zlokalizowanych na styku z Gdańskiem i Gdynią lub
położonych w większej od nich odległości, lecz dobrze skomunikowanych,
− na terenie gminy Żukowo w minimalnym stopniu realizuje się budownictwo mieszkaniowe
wielorodzinne, jednak zgodnie z uchwalonymi w ostatnich latach planami miejscowymi, rozwój
zabudowy wielorodzinnej przewiduje się w Baninie, Leźnie i w Chwaszczynie,
− obiekty inwentarskie w dawnych zakładach rolnych często nie są już wykorzystywane na pierwotne
cele i będą ulegały przebudowie na inne funkcje. Większe obiekty produkcyjne, magazynowo –
składowe, bazy transportowe lokalizowane są głownie wzdłuż pasa istniejącej drogi krajowej nr 20
(w Chwaszczynie, Tuchomiu, Miszewku). Rozwojowi funkcji produkcyjnych w tej lokalizacji sprzyjać
będzie uchwalenie opracowywanych planów dla „Żukowskiego korytarza inwestycyjnego”, które
obejmują tereny o łącznej powierzchni około 720 ha. Tereny przeznaczone dla produkcji i usług,
o powierzchni około 120 ha przeznaczono też w planie w miejscowości Barniewice. Lokalizacja ta jest
korzystna z uwagi na bliskie sąsiedztwo portu lotniczego,
− z uwagi na położenie i dobry stan komunikacji gmina winna przeanalizować możliwość lokalizacji
wielkopowierzchniowych obiektów handlowych. Jest to zagadnienie, które z racji szybkiego rozwoju
handlu wielkopowierzchniowego należałoby szczegółowo przeanalizować,
− żywiołowo rozwijająca się urbanizacja, szczególnie w bezpośrednim sąsiedztwie Gdańska i Gdyni
stanowić może zagrożenie dla środowiska przyrodniczego (szczególnie dla małych ekosystemów
i korytarzy ekologicznych), środowiska kulturowego i dla krajobrazu. Problemem jest brak
infrastruktury technicznej, szczególnie kanalizacji sanitarnej, w stosunku do tempa rozwoju
zainwestowania.
2. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE
I WYMOGÓW JEGO OCHRONY
2.1
ZE
STANU
ŁADU
PRZESTRZENNEGO
STAN ŁADU PRZESTRZENNEGO, GŁÓWNE MOCNE STRONY I MOŻLIWOŚCI ORAZ
PROBLEMY I ZAGROŻENIA
Ład przestrzenny, w rozumieniu ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym, to takie ukształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijną całość oraz uwzględnia
w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno-gospodarcze,
środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno-estetyczne. Od stanu ładu przestrzennego w gminie zależy
jakość życia mieszkańców, atrakcyjność gminy pod względem inwestycyjnym i turystycznym, stan ładu
przestrzennego mówi pośrednio o stanie środowiska w tym przyrody i krajobrazu. W związku z tym, że gmina
Żukowo położona jest zarówno w sąsiedztwie terenów zurbanizowanych Miast Gdyni i Gdańska, jak i terenów
gmin o charakterze wiejskim, w tym leśnym i turystycznym, a teren gminy jest miejscem styku tych dwóch
przestrzeni o odrębnej jakości i charakterze, kształtowanie ładu przestrzennego jest niezwykle trudne. Wzmacnia
to jeszcze fakt, że na obszarze gminy ścierają się interesy zarówno jej obecnych i potencjalnych mieszkańców,
szukających nierzadko niepowtarzalnego wiejskiego charakteru, otwartej przestrzeni i atrakcyjnego krajobrazu,
jak i inwestorów, deweloperów, właścicieli ziemi, kładących nacisk na intensywniejszy rozwój.
Pierwotny rolniczy charakter przestrzeni gminy, z licznymi wsiami tworzącymi dość regularną strukturę
i jednym ośrodkiem miejskim, pod wpływem intensywnego rozwoju funkcji osadniczych, został w większej
części zatracony. Obecnie postępująca urbanizacja (suburbanizacja) i lokalizacja wielu nowych inwestycji
26
przekształciła znacznie tradycyjny krajobraz, zmieniając go nierzadko w krajobraz podmiejski lub produkcyjno
usługowy. Samą gminę podzielić można na kilka charakterystycznych części, które mimo intensywnego
zagospodarowywania wciąż jednak różnią się od siebie. Centrum gminy pozostaje miasto Żukowo, w którym
mieszczą się funkcje administracyjne, oraz inne funkcje usługowe, wciąż podkreślające jego rangę. Jako ośrodek
pomocniczy postrzegana jest wieś Chwaszczyno, położona w północnej części gminy, która intensywnie
rozwinęła się w związku z bliskością Gdyni oraz lokalizacją na głównym szlaku komunikacyjnym. Dodatkowo
w ostatnich latach podniosła się ranga wsi Banino, w której obserwuje się najbardziej intensywny rozwój
struktur mieszkaniowych.
Naturalny szkielet gminy tworzą przede wszystkim ciągi ekologiczne – korytarze dolin rzecznych (Raduni,
Małej Słupiny i Strzelenki), które są widoczne w krajobrazie. Szkieletem infrastrukturalnym jest przede
wszystkim sieć dróg rangi ponadlokalnej – dróg krajowych nr 7 i nr 20 w kierunkach północ południe i wschód
zachód, przecinających się w Żukowie. Dodatkowo teren gminy jest przecięty licznymi istniejącymi
i planowanymi korytarzami infrastruktury technicznej – głównie elektroenergetyki i gazownictwa.
Ogólny podział terenu gminy można scharakteryzować w następujący sposób:
− miasto Żukowo, które rozwija się jako miejski ośrodek gminny, z różnorodnością funkcji, w tym
usługami z zakresu administracji,
− północna, północno-wschodnia i środkowa część gminy – na północ od drogi krajowej numer 7
i na wschód od istniejącej drogi krajowej numer 20 to obszar intensywnej urbanizacji związanej
z bliskością Gdańska i Gdyni – rozwija się tutaj zabudowa o zróżnicowanych funkcjach i formach,
w tym zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, częściowo także wielorodzinna, zabudowa usługowa
i produkcyjno składowa; nie można mówić tu o rozwoju czy rozroście poszczególnych miejscowości
a raczej o rozwoju całych obrębów, (w tym przede wszystkim Banino, Chwaszczyno, ale także Czaple,
Pępowo, Leźno),
− wzdłuż drogi krajowej nr 20, wokół istniejących miejscowości: Małkowo, Miszewo, Miszewko,
Tuchom oraz na zachód od drogi, rozwija się głównie zabudowa mieszkaniowa i rekreacji
indywidualnej,
− wzdłuż drogi krajowej nr 20, w szczególności po jej wschodniej stronie następuje intensywny rozwój
zabudowy produkcyjnej i składowej,
− wokół jezior, zlokalizowanych przy granicach z gminami ościennymi: Jeziora Wysockiego
i Osowskiego, Tuchomskiego, Głębokiego i Sitno (poza obszarem gminy), w rejonach miejscowości
Tuchom, Borkowo, Łapino, Sulmin, Nowy Świat z różną intensywnością rozwija się zabudowa
mieszkaniowa i rekreacji indywidualnej, przy czym atrakcyjność tych terenów dla lokalizacji zabudowy
mieszkaniowej z racji dużej wartości krajobrazu jest większa niż pozostałych terenów jednak rozwijają
się one z różną intensywnością,
− południowa część gminy jest dotychczas wykorzystywana rolniczo, z coraz intensywniej rozwijającą sie
zabudową mieszkaniową, która, jak w części północnej powstaje często w oderwaniu od istniejącej
struktury,
− południowa i południowo zachodnia część gminy, zachodni jej skraj, i południowo-wschodni skraj
to tereny leśne wchodzące w skład obszarów chronionego krajobrazu, które wzmacniają atrakcyjność
terenów sąsiednich.
Najistotniejsze na terenie gminy problemy i zagrożenia ładu przestrzennego to:
− fragmentaryczny, ale intensywny rozwój nowej zabudowy, związany głównie z napływem
mieszkańców z terenu Trójmiasta, szczególnie widoczny w części północnej gminy (okolice Banina,
Pępowa, Chwaszczyna, Tuchomia, Miszewka itp.); skutkuje on powstawaniem indywidualnych
zespołów zabudowy oderwanych od siebie przede wszystkim przestrzennie i funkcjonalnie, bez
osadzenia ich na ogólnym szkielecie rozwoju gminy,
− ‘ekstensywne konsumowanie krajobrazu’, które związane jest z ww. zjawiskiem, w tym przede
wszystkim powstawaniem indywidualnych budynków lub grup budynków w znacznym rozproszeniu –
powoduje zatracenie przestrzeni otwartej i dużych przestrzeni rolniczych, charakterystycznych dla gmin
wiejskich i wiejsko-miejskich, zatracenie istotnych elementów krajobrazu i jego ciągłości; na dalszym
etapie skutkuje to, lub może skutkować obniżeniem wartości częściowo skonsumowanej przestrzeni,
mimo jej fizycznej przydatności do zasiedlenia i poszukiwaniem przez potencjalnych mieszkańców
i inwestorów miejsc bardziej atrakcyjnych krajobrazowo,
− powstawanie nowej zabudowy mieszkaniowej głównie w oparciu o podział indywidualnych terenów
rolnych na niewielkie działki budowlane, z wydzielonym układem wewnętrznych dróg, w oderwaniu
od historycznie ukształtowanej siatki powiązań przestrzennych i funkcjonalnych w gminie,
− brak wykształconej i czytelnej polityki kształtowania przestrzeni i podziału funkcjonalnego gminy,
skutkujące rozdrobnieniem funkcji i traktowania różnych obszarów jednakowo, bez indywidualnego
spojrzenia na predyspozycje, potencjały i ograniczenia poszczególnych terenów,
27
−
chaotyczny rozwój funkcji, szczególnie widoczny wzdłuż głównych szlaków komunikacyjnych
(w pasie Miszewko, Miszewo, Tuchom), który prowadzi do powstawania obok siebie obiektów
o różnym przeznaczeniu, a więc także o różnych parametrach i formie zabudowy, na działkach
o zróżnicowanej wielkości – częsty konflikt wymieszania zabudowy mieszkaniowej i produkcyjnoskładowej,
− powstawanie nowej zabudowy na podstawie uzyskania decyzji o warunkach zabudowy na obszarach,
na których nie obowiązują miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, szczególnie
w południowej części gminy, co owocuje powstawaniem nowej zabudowy, głównie mieszkaniowej, na
terenach dotychczas wykorzystywanych rolniczo i pomiędzy tymi terenami, bez dostatecznego
wyposażenia w infrastrukturę techniczną,
− brak ciągłości w rozwoju zabudowy i brak kontynuacji rozwoju historycznie wykształconych ośrodków
wiejskich, co skutkuje utratą tradycyjnego ładu, i zamiast wzmacniać – obniża ich rangę,
− zatracenie historycznie ukształtowanych i funkcjonujących centrów wsi poprzez brak jasnego ich
zdefiniowania, brak koncentracji zabudowy o odpowiedniej randze i funkcji na tych terenach, a także
lokalizowanie poza tymi centrami obiektów dominujących funkcjonalnie i architektonicznie,
− brak wyraźnego wyznaczenia obszaru centrum miasta Żukowo, brak koncentracji funkcji o określonej
randze i charakterze, osłabiona jakość przestrzeni publicznych i historycznej zabudowy w centrum,
− różnorodność form architektonicznych, występująca zarówno w całej gminie jak i w poszczególnych
obrębach, miejscowościach, a nawet mniejszych skupiskach zabudowy, potęgująca wrażenie chaosu,
w tym także brak wykształconego potencjalnego wzoru dla zabudowy czerpiącej z tradycji regionu,
w tym przede wszystkim zabudowy mieszkaniowej i usługowej,
− zły stan techniczny, niewykorzystanie obiektów i terenów o wartościach kulturowych, w tym obiektów
wpisanych do rejestru zabytków,
− intensywne zagospodarowanie terenów potencjalnie atrakcyjnych pod względem turystycznym, to jest
w szczególności terenów nadjeziornych, które w istniejącym już stanie znacznie zmniejsza
tę atrakcyjność poprzez zbyt intensywne i chaotyczne ich wykorzystanie, brak harmonii
architektonicznej, obniżenie atrakcyjności krajobrazu,
− braki w infrastrukturze lub wymuszony jej rozwój w wielu nieskoordynowanych ze sobą kierunkach,
nie idących w kierunku stworzenia gminnego szkieletu infrastruktury, będącego podstawą działania
i funkcjonowania gminy, ale służących do zaspokojenia doraźnych potrzeb, wynikających z bieżących
działań inwestorów,
− istniejące elementy infrastruktury (drogi główne) dzielące gminę, lub w samym mieście – powodujące
znaczne ograniczenia w kształtowaniu centrum,
− planowane zamierzenia infrastrukturalne szczególnie w zakresie komunikacji drogowej, które będą
działały w dużej mierze w oderwaniu od układu lokalnego dróg, dzieląc przestrzeń gminy i zmieniając
predyspozycje terenów do rozwoju poszczególnych funkcji.
Główne mocne strony i potencjały w kształtowaniu ładu przestrzennego obszaru gminy to:
− czytelne korytarze ekologiczne o randze regionalnej, subregionalnej i lokalnej, wymienione w Planie
zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego, które zlokalizowane na terenie gminy
strukturalizują ją i dzielą na mniejsze jednostki,
− zróżnicowanie ukształtowania terenu, w szczególności w południowej części gminy, które wraz
z elementami przyrodniczymi (zadrzewienia, aleje, śródpolne zagłębienia terenu trwale lub okresowo
podmokłe, doliny, tereny torfowiskowe) urozmaicają krajobraz i są podstawą do kształtowania funkcji
osadniczych w powiązaniu i ciągłości z terenami przyrodniczymi,
− dobrze wykształcona sieć osadnicza i zróżnicowanie funkcji, która pozwala na potencjalne
kształtowanie ośrodków o różnych dominujących cechach i charakterze,
− występowanie terenów i obiektów o wartościach historycznych, w tym także wpisanych do rejestru
zabytków, kształtujących i wzmacniających lokalną tożsamość, w tym także takich, które mogą być
wzorem do kształtowania współczesnej architektury dla regionu, związanej z lokalną tradycją,
− zachowana historycznie ukształtowana struktura przestrzenna obszarów wsi i miasta Żukowo, a także
historyczne relacje pomiędzy nimi, będące elementem tradycji i tożsamości, na których można
budować spójną współczesną przestrzeń gminy,
− potencjał ludzki w tym tkwiący w stowarzyszeniach, instytucjach publicznych i indywidualnych
mieszkańcach związanych z gminą lub poszczególnymi miejscowościami, rozumiejących lokalną
tradycję i tożsamość i dbających o zachowanie ładu przestrzennego.
28
2.2
WARUNKI W ZAKRESIE KSZTAŁTOWANIA OCHRONY ŁADU PRZESTRZENNEGO
Dla prawidłowego kształtowania warunków życia mieszkańców w zakresie wymagań funkcjonalnych,
społeczno-gospodarczych, środowiskowych, kulturowych oraz kompozycyjno-estetycznych niezbędne jest
stopniowe wzmacnianie lub tworzenie na nowo ładu przestrzennego, zarówno na terenie miasta jak i gminy,
w tym w szczególności poprzez:
− stworzenie sztywnego szkieletu kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej w oparciu o walory
środowiska (regionalne korytarze i płaty ekologiczne, lokalne korytarze ekologiczne), system terenów
otwartych oraz system komunikacji ponadregionalnej, regionalnej i lokalnej,
− zabezpieczenie poprzez odpowiednie kształtowanie polityki przestrzennej w dokumentach
planistycznych terenów chronionych przed zabudową, cennych pod względem krajobrazowych,
środowiskowym, przyrodniczym,
− zabezpieczenie terenów cennych pod względem przyrodniczym lub krajobrazowym poprzez tworzenie
użytków ekologicznych, obszarów chronionego krajobrazu, obszarów przyrodniczo krajobrazowych,
parków kulturowych lub innych form ochrony,
− przywrócenie lub wykształcenie centrum gminy i miasta Żukowo, jako obszaru funkcjonalnoprzestrzennego, skupiającego ośrodki kultury, administracji, usług, komercji oraz różnego rodzaju
terenów publicznych i przestrzeni publicznych,
− przywrócenie i zagospodarowanie centralnych rejonów wsi poprzez wprowadzenie odpowiednio
zróżnicowanych funkcji i form zabudowy nawiązujących do tradycji regionu,
− tworzenie przestrzeni publicznych o szerokim odbiorze, w tym w ramach terenów atrakcyjnych
turystycznie – przestrzeni mogących służyć dla obsługi turystyki,
− wykształcenie modelowego wzoru budynku w odniesieniu do architektury regionalnej, w szczególności
w zakresie proporcji i materiałów,
− wykorzystanie walorów środowiska przyrodniczego do kreowania czytelnych i jednoznacznych
zespołów zabudowy i do kształtowania powiązań pomiędzy tymi zespołami,
− kreowanie jasnych i czytelnych stref funkcjonalnych, szczególności w kontekście styku lub
wymieszania zabudowy mieszkaniowej z terenami o funkcji przemysłowej, produkcyjnej i składowej.
3. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ŚRODOWISKA, W TYM STANU
ROLNICZEJ I LEŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ, WIELKOŚCI I JAKOŚCI
ZASOBÓW WODNYCH
3.1
3.1.1
STRUKTURA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO20
ŚRODOWISKO ABIOTYCZNE
Przestrzenny układ głównych elementów rzeźby terenu tworzą: wzniesienia czołowomorenowe, wysoczyzny
moreny dennej, równiny sandrowe, rynny subglacjalne i doliny rzeczne, które są wyrazem zachodzących
w plejstocenie procesów geomorfologicznych.
W obrębie gminy Żukowo dominują rozległe, prawie jednorodne powierzchnie wysoczyzny morenowej falistej
(deniwelacje do 5 m), pagórkowatej (deniwelacje 5-10 m) z licznymi małymi zagłębieniami wytopiskowymi
oraz czołowej (tzw. moreny chwaszczyńskie i żukowskie). Zgrupowania wzniesień czołowomorenowych
występują w północnej, centralnej i południowej części gminy, posiadają wysokości względne do kilkunastu
metrów. Kulminacje tych wzniesień wyznaczają najwyższe punkty w gminie; wynoszą one:
− 186,9 m n.p.m. w zgrupowaniu moren chwaszczyńskich (zlokalizowany jest maszt przekaźnikowy
RTV),
− 185,1 m n.p.m. w zgrupowaniu moren żukowskich,
− 164,8 m n.p.m. w zgrupowaniu moren leźnieńskich,
− 238,8 m n.p.m. w zgrupowaniu moren skrzeszewskich.
Zasadniczy poziom wierzchowiny wysoczyzny morenowej rozpościera się na wysokości od ok. 160 m n.p.m.
w północnej części gminy do ok. 220 m n.p.m. w części południowej. Ponadto w północnej części gminy,
na południe od wzniesień czołowomorenowych koło Chwaszczyna występują powierzchnie równin sandrowych,
położone na wysokości ok. 142 – 147 m n. p. m.
Znaczne urozmaicenie struktury przyrodniczej wprowadzają rynny subglacjalne i doliny rzeczne, z których
największe znaczenie ma Dolina Raduni, natomiast znaczenie bardzo duże: dolina Strzelenki, rynna Jeziora
Tuchomskiego oraz Dolina Małej Słupiny. Rzeki Strzelenka i Mała Słupina wykorzystują rynny polodowcowe,
20
wg.: „Aktualizacja opracowania ekofizjograficznego podstawowego gminy Żukowo”, Proeko, Gdańsk, grudzień 2008 r.,
29
co tłumaczy dużą dysproporcję pomiędzy parametrami cieków a znaczną wielkością form dolinnych.
Istotne znaczenie przyrodnicze i krajobrazowe dla obszaru gminy mają także liczne wytopiskowe zagłębienia
terenu, częściowo wypełnione wodami niewielkich jezior. Doliny w gminie Żukowo charakteryzują się średnią
głębokością 20-40 m, zróżnicowaną szerokością od ok. 150 m do 1,5 km i nachyleniem stoków 20-400.
Na obszarach morenowych podłoże tworzą przede wszystkim piaski słabogliniaste i gliniaste, gliny, rzadziej
piaski luźne. W obrębie utworów piaszczysto-gliniastych, woda gruntowa występuje na zróżnicowanej
głębokości.
W dnach zagłębień o płytkim zaleganiu pierwszego poziomu wody gruntowej wykształciły się torfy.
Na obszarze wzniesień czołowomorenowych, z powodu znacznych nachyleń powierzchni stokowych występuje
znaczny spływ powierzchniowy, stwarzający na obszarach pozbawionych okresowo roślinności (agrocenozy)
zagrożenie erozyjne. Na pozostałych terenach zagrożenie erozyjne gleb z powodu spływu powierzchniowego
występuje głównie na stokach o spadku powyżej 10˚, uprawianych rolniczo.
W obrębie wierzchowin wysoczyzn morenowych występują znaczne powierzchnie obszarów bezodpływowych
oraz niewielkie zbiorniki wodne - tzw. oczka.
Wśród gleb obszarów morenowych przeważają gleby brunatne wyługowane, brunatne kwaśne
i pseudobielicowe.
Wspólne cechy tych gleb to:
− płytki poziom orno-próchniczny, nie przekraczający na stokach 15-20 cm miąższości (efekt zmywu
powierzchniowego), a w położeniach płaskich 25 cm,
− dwuczłonowa budowa (wierzchnia warstwa piaszczysta - dolna gliniasta), sprzyjająca odgórnemu
oglejeniu,
− silne zakwaszenie całego profilu,
− mała zasobność w składniki odżywcze i niedobór mikroelementów,
− ograniczona aktywność biologiczna.
Sandry występujące w północno-wschodniej części gminy Żukowo to rozległe równiny o deniwelacjach
w granicach kilku metrów, zbudowane głównie z materiału żwirowo-piaszczystego pochodzenia wodnolodowcowego. Cechą charakterystyczną sandrów jest słabe wykształcenie odpływu powierzchniowego i duży
dział obszarów bezodpływowych. Pierwszy poziom wody gruntowej występuje kilka - kilkanaście m p.p.t.,
tworząc z reguły ciągłe, swobodne zwierciadło. Stosunki wodne i zakwaszenie środowiska glebowego sprzyjają
procesowi bielicowania gleb. W użytkowaniu sandrów w gminie Żukowo przeważają użytki rolne z dominacją
gruntów ornych. Zbiorowiska leśne występujące na sandrach charakteryzują się małą żyznością i niską
odpornością na obciążenie antropogeniczne – są to głównie monokulturowe lasy sosnowe.
W podłożu rynien polodowcowych i dolin rzecznych przeważają utwory organogeniczne - torfowe i mułowo –
torfowe, rzadziej występują utwory piaszczyste i piaszczysto-żwirowe. Charakterystyczną cechą rynien
subglacjalnych jest występowanie jezior rynnowych oraz linijne odwadnianie przez cieki i systemy rowów
melioracyjnych terenów użytkowanych rolniczo, głównie jako łąki i pastwiska. Lokalnie w dolinach występują
zbiorowiska leśne w postaci niewielkich zespołów leśnych - łęgów i olsów. Zbocza dolin zbudowane
są z piasków, rzadziej z glin, w skutek czego powstają suche formy dolinne oraz zmyw powierzchniowy gleb
próchniczych. Morfodynamika zboczy rynien i dolin hamowana jest w znacznym stopniu przez porastające
je lasy. Natomiast na gruntach ornych znaczne jest ich zagrożenie erozyjne.
Doliny, a zwłaszcza przepływające nimi rzeki umożliwiają przemieszczanie się diaspor wielu gatunków roślin,
co powoduje wzbogacenie zbiorowisk roślinnych.
Na obszarze gminy występują liczne zagłębienia wytopiskowe, obejmujące w większości typowe tereny
hydrogeniczne. Wiele zagłębień ma charakter bezodpływowy. W powierzchniowej budowie geologicznej
zagłębień występują torfy i utwory mułowo-torfowe. Wyróżniającą cechą zagłębień wytopiskowych są warunki
klimatyczne – występują tu zastoiska chłodnego powietrza, inwersyjne układy termiczne i słabe przewietrzanie.
Gmina Żukowo położona jest prawie w całości w zlewni Raduni. Teren gminy zasila wody Raduni oraz jej
dopływów: Strzelenki i Małej Słupiny. Na obszarze gminy występuje pięć jezior o powierzchni ponad 10 ha. Są
to jeziora rynnowe: Tuchomskie, Osowskie, Wysockie, Głębokie i Łapińskie.
Pod względem klimatycznym obszar gminy Żukowo jest typowy dla regionu klimatycznego Pojezierze
Pomorskie, który charakteryzuje się: niską amplitudą roczną temperatury powietrza (ok. 20˚ C), dużymi opadami
30
uzależnionymi od ekspozycji stoków (600-700 mm) oraz dużą liczbą dni pochmurnych. Rozkład głównych
kierunków wiatrów jest zdominowany przez wiatry z sektora zachodniego (SW, W i NW prawie 45%
występowań).
3.1.2
ŚRODOWISKO BIOTYCZNE
Ekosystemy obszaru gminy Żukowo reprezentują trzy grupy układów:
− zbiorowiska nawiązujące do naturalnych: torfowiskowe, szuwarowe, niektóre łąkowe i zróżnicowane
ekosystemy leśne,
− ekosystemy związane z krajobrazem wiejskim tj. pola, ugory, łąki, pastwiska, otoczenie zabudowań,
ogrody i sady, podwórka,
− ekosystemy terenów przekształconych antropogenicznie, zwłaszcza poeksploatacyjnych (bagry) oraz
niektórych wiejskich i rekreacyjnych oraz związane z miejskim charakterem Żukowa - trawniki
i skwery, roślinność ruderalna itp.,
Najbardziej wartościową grupę ekosystemów stanowią ekosystemy naturalne i seminaturalne – leśne (zostały
opisane w punkcie 3.4), wodne i nadwodne (hydrogeniczne). Szczególne ważne są one ze względu na to, że
dzięki nim realizują się powiązania przyrodnicze z terenami sąsiednimi – poprzez obieg wody, materii,
cyrkulację atmosferyczną, migrację roślin i zwierząt.
Wartość ekosystemów hydrogenicznych wynika z ich znaczenia dla różnicowania środowiska przyrodniczego
oraz z ich roli w funkcjonowaniu środowiska. Spośród tych ekosystemów najistotniejsze znaczenie
dla funkcjonowania środowiska posiadają zespoły torfowisk oraz łąki i pastwiska. Na obszarze gminy Żukowo
występują głównie niewielkie, zatorfione obniżenia terenu o powierzchni poniżej 1 ha, większe torfowiska
występują rzadko. Łąki i pastwiska reprezentowane są przez zbiorowiska roślinne łąk, występują głównie
wzdłuż cieków lub lokalnych zagłębień oraz wokół oczek wodnych, a najcenniejsze przyrodniczo łąki
występują w dnie doliny Raduni. Nad zbiornikami i ciekami występują cenne zbiorowiska szuwarowe, z których
największe powierzchnie zajmują szuwary trzcinowe (ciekawe zespoły w dolinie Strzelenki na południe
od Rębiechowa). Szuwary turzycowe występują znacznie rzadziej.
Mimo niewielkich pojedynczych powierzchni terenów o charakterze hydrogenicznym są one dodatkowo cenne,
gdyż w szczególny sposób uzupełniają inne tereny naturalne, wzbogacając różnorodność biologiczną.
Jednocześnie dzięki swojej lokalizacje wzdłuż cieków wodnych wchodzą w skład korytarzy ekologicznych,
wzmacniając ich ciągłość. Część ekosystemów hydrogenicznych jest postulowana do włączenia w sieć obszarów
cennych przyrodniczo, poprzez utworzenie użytków ekologicznych.
Ekosystemy nawiązujące do naturalnych są uzupełnione poprzez rozległe powierzchnie agrocenoz – gruntów
ornych i ugorów. Piaszczyste i ubogie gleby uwarunkowały uprawę przede wszystkim zbóż ozimych np. żyta,
oraz roślin okopowych – ziemniaków. Ograniczenie upraw zbożowych w ostatnich latach sprawiło, że wiele
powierzchni jest obecnie ugorowanych. Ilość powierzchni agrocenoz z roku na rok zmniejsza się, ze względu na
przeznaczanie ich dla lokalizacji zabudowy.
Zabudowie wiejskiej towarzyszą ogrody, sady i podwórka, ze stosunkowo ubogą pokrywą roślinną,
z wyłączeniem terenów nadrzecznych, dla których roślinność z racji lepszych warunków glebowych jest
bujniejsza. Skrajnym przykładem dewastacji pokrywy roślinnej są wyrobiska materiału piaszczystego
i żwirowego całkowicie jej pozbawione lub z różnymi stadiami sukcesji roślinności ruderalnej.
Aby środowisko biotyczne funkcjonowało prawidłowo niezbędne jest zachowanie ciągłości poszczególnych
ekosystemów i zbiorowisk i wpisanie ich w sieć powiązań lokalnych i regionalnych. W takim zakresie
podstawową i nadrzędną wytyczną jest ochrona terenów leśnych i hydrogenicznych przed zainwestowaniem
poprzez włączenie w sieć korytarzy i płatów ekologicznych, opisanych szczegółowo w punkcie 1.1.4
dotyczącym powiązań przyrodniczych. Dodatkowo, w ramach terenów zainwestowanych i przeznaczonych pod
inwestycje, szczególnie na dawnych terenach rolnych, ważne jest zachowanie powiązań przyrodniczych w skali
mikro poprzez kształtowanie systemu terenów otwartych lub włączanie w system terenów zielonych na terenach
przekształconych antropogenicznie.
31
3.2
3.2.1
STAN ŚRODOWISKA
ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO
Wg „Raportu o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2011 r.” celem oceny rocznej jakości
powietrza za 2011 rok było wskazanie stref, dla których nie spełnione są standardy jakości powietrza, a także
przedstawienie informacji o zakresie prowadzonego monitoringu powietrza na terenie województwa.
W analizie danych wyjściowych powiat kartuski spełnia standardy jakości powietrza. Klasyfikacji dokonano
na podstawie danych GUS, które dotyczyły emisji zanieczyszczeń pyłem i gazowych ogółem z zakładów
szczególnie uciążliwych występujących w obszarze powiatu kartuskiego.
„Roczna ocena jakości powietrza w województwie pomorskim w 2007 r.” w strefie kartusko-kościerskiej
prezentowała się następująco21:
− klasyfikacja stref z uwzględnieniem parametrów kryterialnych pod kątem ochrony zdrowia – klasy A
dla poszczególnych zanieczyszczeń na obszarze strefy; poza klasą A:
− PM10 – klasa C (niedotrzymane poziomy dla pyłu PM10 - dwie stacje SANEPID w Kościerzynie),
− zagrożone jest osiągnięcie poziomu docelowego benzo(a)pirenu z terminem jego osiągnięcia w 2013 r.
(stacja SANEPID w Kościerzynie),
− O3 – zachowane są poziomy docelowe dla ozonu założone do osiągnięcia w roku 2010 w całym
województwie pomorskim i zagrożone są poziomy celów długoterminowych dla ozonu ustalonych
na rok 2020.
− klasyfikacja stref z uwzględnieniem parametrów kryterialnych pod kątem ochrony roślin – klasa A
oraz zagrożone poziomy celów długoterminowych dla ozonu ustalonych na rok 2020.
Główne źródła emisji zanieczyszczeń do atmosfery na terenie gminy Żukowo stanowią:22
− źródła ciepła indywidualnej i wielorodzinnej zabudowy mieszkaniowej (tzw. emisja niska) – kotłownie
opalane węglem,
− zanieczyszczenia komunikacyjne (emisja wzdłuż ciągów komunikacji samochodowej przebiegających
przez obszar gminy),
− emisja niezorganizowana pyłu z terenów pozbawionych roślinności i z terenów o nieutwardzonej
nawierzchni ( dróg oraz dawnych wyrobisk surowców mineralnych),
− emisje niezorganizowane pochodzące z ferm hodowlanych ( głównie w zakresie tlenków azotu oraz
odorów),
− napływ zanieczyszczeń z terenów zurbanizowanych aglomeracji trójmiejskiej oraz w mniejszym
stopniu z sąsiednich gmin wiejskich.
Biorąc pod uwagę rozmieszczenie punktowych źródeł zanieczyszczeń (kotłownie i paleniska w zabudowie
mieszkaniowej wielorodzinnej i jednorodzinnej, stacje paliw) oraz dobre warunki przewietrzania można
stwierdzić, że generalnie stan aerosanitarny gminy jest zadowalający. Zmiana sytuacji może nastąpić
w przypadku wystąpienia większych zgrupowań, gdzie sumaryczna wielkość emitowanych zanieczyszczeń może
stanowić źródło lokalnej uciążliwość w sezonie grzewczym.
Gorszy stan aerosanitarny występuje w rejonie tras drogowych o znaczeniu regionalnym: drogi krajowej nr 7
(Gdańsk – Żukowo), drogi krajowej nr 20 (Kościerzyna – Gdynia), drogi wojewódzkiej nr 211 (Żukowo–
Kartuzy – Sierakowice), drogi wojewódzkiej nr 218 (Gdańsk – Wejherowo). Z analiz ruchu przeprowadzonych
w 2000 roku wynika, że natężenie ruchu na drogach krajowych (nr 7 i nr 20) oraz drogach wojewódzkich
(nr 211 i nr 218) wynosi odpowiednio: 9049 pojazdów/dobę i 9841 pojazdów/dobę oraz 8255 pojazdów/dobę
i 8111 pojazdów/ dobę.
Komunikacyjne zanieczyszczenia atmosfery mogą powodować niekorzystne zmiany wartości produkcyjnej gleb,
wpływać niekorzystnie na roślinność przydrożną (drzewa, krzewy i roślinność zielną) oraz na zdrowie ludności
zamieszkującej tereny w otoczeniu dróg .
3.2.2
HAŁAS I WIBRACJE
Na terenie gminy Żukowo wyróżnia się cztery typy źródeł hałasu:23
21
„Aktualizacja opracowania ekofizjograficznego podstawowego Gminy Żukowo”, Proeko, Gdańsk 2008,
na podstawie “Aktualizacja opracowania ekofizjograficznego podstawowego....”, Proeko, Gdańsk 2008,
23
na podstawie “Aktualizacja opracowania ekofizjograficznego podstawowego ...”, Proeko, Gdańsk 2008,
22
32
−
−
−
−
hałas komunikacyjny – w tym: drogowy i kolejowy,
hałas przemysłowy,
hałas osiedlowy,
hałas lotniczy, spowodowany przez ruch samolotów w Porcie Lotniczym Gdańsk im. Lecha Wałęsy
(teren lotniska po rozbudowie przylegać będzie do granicy gminy Żukowo).
Spośród ww. źródeł hałasu warunki akustyczne na terenie gminy pogarszają przede wszystkim: ruch kołowy
wzdłuż głównych dróg przecinających obszar gminy, ruch pociągów (ruch na liniach kolejowych odbywa się
obecnie w niewielkiej częstotliwości), ruch samolotów w Porcie Lotniczym Gdańsk, obiekty przemysłowe,
w tym tereny eksploatacji kopalin. Tylko w niewielkim stopniu źródłem uciążliwości jest hałas osiedlowy,
związany z zamieszkiwaniem ludzi na terenie gminy w mniejszych i większych skupiskach i lokalizacji na tych
terenach usług obsługujących mieszkańców.
Dla drogi krajowej nr 20 w gminie Żukowo dostępne są dane z map akustycznych opracowanych przez
GDDKiA z 2012 r. Dane dotyczące Żukowa stanowią część raportu „Mapy akustyczne dla dróg krajowych
o natężeniu ruchu ŚDR powyżej 16 400 pojazdów na dobę”, który dotyczy poziomu i zakresu hałasu
dla wybranych odcinków drogi krajowej Nr 20. Odcinki te stanowią nieprzerwany ciąg drogowy długości
0,300 km, prowadzący przez miejscowość Żukowo, na skrzyżowaniu dróg krajowych nr 20 i nr 7. Analizą
akustyczną został objęty obszar samej drogi (ok. 30 m. szerokości) oraz pasy szerokości 1000 m ciągnące się
wzdłuż obu stron drogi, co w sumie dało powierzchnię 0,53 km2.
Według zestawienia powierzchni obszarów eksponowanych na hałas oceniany wskaźnikiem LDWN
na powierzchni 0,528 km2 występuje hałas poniżej 55dB, natomiast oceniany wskaźnikiem LDWN na
powierzchni 0,485 km2 występuje hałas poniżej 50dB.
Występowanie uciążliwości związanych z hałasem powinno częściowo warunkować sposób zagospodarowania
terenów przyległych, przede wszystkim, jeżeli chodzi o odpowiedni dobór funkcji.
Sam Port Lotniczy Gdańsk jest położony w sąsiedztwie wschodniej granicy gminy, w okolicach Banina
i Rębiechowa. Pas startowy ma kierunek wschód-zachód, w związku z tym przeloty samolotów odbywają się
na niskiej wysokości nad terenami gminy. W najbliższych latach zaplanowano rozbudowę lotniska. Na terenie
gminy nie wyznaczono obszaru ograniczonego użytkowania wokół lotniska – taki obszar natomiast został
wyznaczony na obszarze Miasta Gdańska. W raporcie oddziaływania na środowisko planowanej rozbudowy
lotniska w Gdańsku wskazano na konieczność rozszerzenia istniejącego obszaru ograniczonego użytkowania,
który miałby obejmować swoim zasięgiem także część osiedli mieszkaniowych m.in. na terenie Banina
i Rębiechowa w gminie Żukowo.24 Według analiz akustycznych wykonanych dla potrzeb „Programu ochrony
środowiska przed hałasem dla miasta Gdańska”25: „przeprowadzona analiza zasięgu stref oddziaływania hałasu
wokół lotniska aglomeracji trójmiasta wykazuje, że wystąpią przekroczenia dopuszczalnego poziomu dźwięku
w środowisku. Najbardziej istotnym problemem związanym z ponadnormatywnymi poziomami dźwięku jest pora
nocy. W przypadku pory dziennej zagrożonym obszarem, w którym nie będą zachowane dopuszczalne poziomy
dźwięku w pierwszym etapie rozbudowy są tereny położone w odległości około 2 km od pasa startowego,
natomiast w kolejnym etapie wzrostu ruchu lotniczego przekroczenia tego typu będą wstępowały w odległości
około 3 km od pasa startowego. Jedynym możliwym rozwiązaniem będzie ograniczenie liczby startów i lądowań
w porze nocy. W przypadku zmniejszenia liczby operacji w nocy zasięg uciążliwości hałasu lotniczego w nocy
i w dzień może być zbieżny. W przypadku pory dnia przy dalszym wzrośnie ruchu lotniczego, oprócz rejonów
obecnie narażonych na intensywny hałas lotniczy nowymi obszarami objętymi nadmiernym hałasem, poza
obszarem ograniczonego użytkowania będą rejony Banina i Piecek.” W „Programie ochrony środowiska przed
hałasem dla miasta Gdańska” proponowane są odpowiednie działania, mające na celu ograniczyć uciążliwości
akustyczne, nie mniej jednak wschodnia część Banina i Rębiechowo nie są predysponowane dla lokalizacji
zabudowy mieszkaniowej.
Dodatkowo przewiduje się, że uciążliwości akustyczne wokół głównych tras komunikacyjnych będą się
zmieniać. Na terenie gminy planowana jest realizacja Trasy Kaszubskiej – w klasie drogi ekspresowej oraz
Obwodnicy Metropolitalnej Trójmiasta, które generowały będą dodatkowy hałas (przy czym realizacja tych dróg
24
“Aktualizacja opracowania ekofizjograficznego podstawowego Gminy Żukowo dla potrzeb studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego”, Proeko, Gdańsk 2008,
25
“Program ochrony Środowiska przed hałasem dla miasta Gdańska”, Uchwała Nr XLIV/1253/09 Rady Miasta Gdańska
z dnia 30 grudnia 2009 r.,
33
może przyczynić się do zmiany warunków akustycznych wzdłuż obecnych dróg krajowych). Szczególnie istotne
może okazać się to w pasie terenu wzdłuż drogi krajowej nr 20 i planowanej obwodnicy metropolitalnej – dla
tego terenu (okolice Małkowa, Miszewa, Miszewka, Tuchomia, Chwaszczyna) możliwość realizacji
poszczególnych funkcji powinna uwzględniać przewidywane uciążliwości, w tym akustyczne.
3.2.3
OBSZARY OGRANICZONEGO UŻYTKOWANIA
Dla drogi krajowej nr 20 w obrębie jej skrzyżowań:
− z drogą powiatową nr 10212G Gdańsk – Miszewo w miejscowości Miszewo,
− z drogą powiatową nr 10211G Przodkowo – Leźno,
uchwałą XXXV/246/02 Rady Powiatu Kartuskiego z dnia 10 października 2002 r.26 wyznaczone zostały
obszary ograniczonego użytkowania. Zasięg każdego obszaru liczony od osi drogi krajowej nr 20 wynosi
po 89 m po obu jej stronach, i obejmuje teren po około 200 m wzdłuż drogi w kierunku północnym
i południowym od środka skrzyżowania. Na obszarze wyznaczono (w rejonie skrzyżowań) dwa podobszary
ponadnormatywnego oddziaływania hałasu o różnych uwarunkowaniach:
− pierwszy o zasięgu 55m (do granicy izofony 60 dB dla pory dnia),
− drugi o szerokości 34m, zawarty pomiędzy izofoną dla pory dnia, a izofoną 50 B dla pory nocy
o zasięgu do 89m.
Powierzchnia obszarów ograniczonego użytkowania wynosi 12,8 km2. Dla obszarów obowiązują ograniczenia
użytkowania i zagospodarowania określone w ww. uchwale.
W najbliższych latach zaplanowano rozbudowę Portu Lotniczego im. Lecha Wałęsy. Zatwierdzony obszar
ograniczonego użytkowania opublikowany w Dzienniku Urzędowym Województwa Pomorskiego Nr 49 z dnia
29 lipca 2002 r. - rozporządzenie nr 8/2002 wojewody pomorskiego z dnia 26 lipca 2002 r. dotyczy terenów
w granicach miasta Gdańsk. Na terenie gminy Żukowo nie wyznaczono obszaru ograniczonego użytkowania
wokół lotniska. W raporcie oddziaływania na środowisko planowanej rozbudowy lotniska w Gdańsku wskazano
na konieczność rozszerzenia istniejącego obszaru ograniczonego użytkowania, który miałby obejmować swoim
zasięgiem także część osiedli mieszkaniowych m.in. na terenie Banina i Rębiechowa w gminie Żukowo.
3.2.4
PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE
Źródłami promieniowania elektromagnetycznego na terenie gminy są przede wszystkim linie
elektroenergetyczne wysokiego i najwyższego napięcia27 (110 kV, 220 kV, 400 kV), które przecinają
stosunkowo gęsto teren gminy, i których zagęszczenie występuje w rejonie Stacji Elektroenergetycznej Leźno.
Uciążliwości linii wysokiego i najwyższego napięcia mieszczą się z reguły w zasięgu pasów ograniczonego
zainwestowania, o szerokościach wyznaczonych na podstawie odrębnych przepisów. W granicach gminy
przewiduje się powstanie nowych linii najwyższego napięcia, które wraz z planowanymi stacjami GPZ
„Miszewo”, GPZ „Chwaszczyno” i Stacji Elektroenergetycznej „Przyjaźń” oraz istniejącą infrastrukturą
ograniczają możliwości zainwestowania terenów przyległych.
Według badań wykonanych w 2006 r. pod linią wysokiego napięcia 220 kV, przebiegającą nad skrzyżowaniem
dróg Chwaszczyno-Żukowo i Pępowo-Przodkowo nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych poziomów
wartości pól elektromagnetycznych.28
Dodatkowo źródłem promieniowania elektromagnetycznego na terenie gminy są stacje telefonii komórkowej,
jednak promieniowanie emitowane jest na dużych wysokościach, stąd nie stanowią one zagrożenia dla zdrowia
ludzi.
Specyficznym obiektem stanowiącym źródło emisji promieniowania jest maszt antenowy RadiowoTelewizyjnego Centrum Nadawczego w Chwaszczynie. Wg „Raportu o stanie środowiska województwa
pomorskiego w 2006 r. pomierzone wartości w otoczeniu masztu w Chwaszczynie nie przekroczyły wartości
dopuszczalnych.
Wg „Raportu o stanie środowiska województwa pomorskiego w 2010 r.” na terenie całego województwo
26
Uchwała Nr XXXV/246/02 Rady Powiatu Kartuskiego z dnia 10 października 2002 r. w sprawie utworzenia obszaru
ograniczonego użytkowania dla trasy komunikacyjnej w obrębie skrzyżowań drogi krajowej Nr 20 Starogard Szczeciński Gdynia z drogą powiatową Nr 10212 Miszewo - Gdańsk w miejscowości Miszewo oraz z drogą powiatową Nr 10211
Przodkowo – Leźno (Dziennik Urzędowy województwa pomorskiego Nr 23, poz. 234 z 2003 r.),
27
“Aktualizacja opracowania ekofizjograficznego podstawowego ...”, Proeko, Gdańsk 2008,
28
„Raport o stanie środowiska województwa pomorskiego w 2006 r.”, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
w Gdańsku, Gdańsk 2007,
34
wykonano 600 pomiarów wartości PEM. „W trakcie prowadzonych przez WIOŚ w 2010 roku pomiarów na
terenie województwa pomorskiego w żadnym punkcie pomiarowym nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych
poziomów wartości pól elektromagnetycznych.”29
3.2.5
STAN ZANIECZYSZCZENIA WÓD
Przez teren gminy Żukowo przepływają trzy ważniejsze rzeki: Radunia i jej dopływy: Mała Słupina i Strzelenka.
Dla Raduni i jej dopływów badania stanu czystości wód prowadzone są systematycznie przez WIOŚ w Gdańsku
(„Raporty o stanie środowiska w województwie pomorskim”). Na przestrzeni ostatnich lat wody Raduni i jej
dopływów uległy znaczącej poprawie - nastąpił spadek poziomu azotu ogólnego i związków fosforu, zwłaszcza
w jej środkowym i dolnym biegu, oraz przy ujściu Małej Słupiny i Strzelenki. W całej zlewni Raduni również
poprawił się stan sanitarny wód, ale nie w stopniu zadowalającym – wody na obszarze gminy Żukowo
są generalnie w złym stanie.30
Wg „Raportu o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2006 r.” wody Raduni i jej dopływów badane
w 2006 r. w granicach gminy Żukowo:
− nie spełniały wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb
łososiowatych i karpiowatych w warunkach naturalnych (zbyt wysoki, w stosunku do wymaganego,
poziom azotynów i fosforu ogólnego),
− nie są zanieczyszczone ani zagrożone zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł
rolniczych.
Wg „Raportu o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2011 r.” kondycję wód powierzchniowych
płynących województwa pomorskiego, monitorowanych na przestrzeni 2011 roku, określono na podstawie
rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r., w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych
części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz.U.
2011.257.1545).
Rzeka Radunia nie podlegała ocenie pod kątem wyników monitoringu diagnostycznego jcw powierzchniowych
płynących. Według oceny eutrofizacji komunalnej w jcw płynących badanych na obszarze województwa
pomorskiego w 2011 roku, rzeka Radunia od Strzelenki do Kanału Raduńskiego spełnienia wymogi dla obszaru
chronionego kod PLRW200019486879.
Spośród jezior znajdujących się na obszarze gminy Żukowo, dotychczas badaniami objęto 6 zbiorników. Wody
Jeziora Głębokiego, jezior Łapino Górne, Łapino Dolne, Wysockie i Osowskie badane były w 1992 r. – z uwagi na
zmiany w zagospodarowaniu stan ten nie jest wiarygodny. Badania przeprowadzone na Jez. Tuchomskim w 2001 r.
wykazały poprawę ich jakości do III klasy czystości (pod względem sanitarnym odpowiadały II klasie).
Stan zanieczyszczenia wód powierzchniowych warunkują przede wszystkim:
− brak prawidłowej gospodarki ściekowej dla całego obszaru gminy,
− gospodarka rolna - poprzez migrację w gruncie niezaabsorbowanych nadwyżek nawozów sztucznych
i chemicznych środków ochrony roślin lub też ich spływ powierzchniowy,
− stosowanie przyobiektowych, bezodpływowych zbiorników gromadzenia ścieków i wywożenia wozami
ascenizacyjnymi do oczyszczalni ścieków – technologia ta okazuje się być w praktyce nieefektywna.31
Najistotniejsze przekształcenia obiegu wody dotyczą:
− powstania sztucznych zbiorników wodnych w obrębie wyrobisk poeksploatacyjnych złoża Borkowo I
w rejonie miejscowości Czarne Błoto – Tuchom,
− powstanie na Raduni oraz Strzelence obiektów hydrotechnicznych (elektrownie w Rutkach i Żukowie
Młyn oraz w Lniskach), powodujących spiętrzanie wód w rzekach.
3.2.6
PRZEKSZTAŁCENIA LITOSFERY
Do podstawowych przekształceń litosfery na obszarze gminy Żukowo należą:32
− zniszczenia geomechaniczne spowodowane realizacją sieciowych elementów infrastruktury technicznej
29
“Raport o stanie środowiska województwa w województwie pomorskim 2010”, Wojewódzki Inspektorat Ochrony
Środowiska w Gdańsku, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Gdańsk 2011
30
“Aktualizacja opracowania ekofizjograficznego podstawowego Gminy Żukowo dla potrzeb studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego”, Proeko, Gdańsk 2008,
31
“Aktualizacja opracowania ekofizjograficznego podstawowego...”, Proeko, Gdańsk 2008,
32
“Aktualizacja opracowania ekofizjograficznego podstawowego...”, Proeko, Gdańsk 2008,
35
(gazociągi wysokiego ciśnienia, tereny komunikacyjne),
wyrobiska surowców mineralnych o różnym stopniu przekształcenia terenu,
geomechaniczne zniszczenia powierzchni terenu, obejmujące przede wszystkim przekształcenia
przypowierzchniowej warstwy litosfery (deniwelacje, wykopy i nasypy związane z posadowieniem
budynków lokalizacją infrastruktury obsługującej zabudowę itp.),
− przekształcenia i zniszczenia nawierzchni ziemi w obrębie terenów przemysłowo-składowych
(utwardzenia, niwelacje, zanieczyszczenia),
− przekształcenia powierzchni ziemi związane z rekreacją.
Przekształcone tereny wymagają rekultywacji o kierunkach wynikających ze stopnia przekształcenia.
W pierwszej kolejności dotyczy to wyrobisk po eksploatacji surowców, „dzikich” miejsc gromadzenia odpadów
oraz terenów zniszczeń „przemysłowych”.
−
−
Dodatkowo na obszarze gminy występują tereny niszczone geomechanicznie, związane z rekreacyjnym
użytkowaniem terenu. Najbardziej zagrożone w tej kategorii są wystromione zbocza rynien i dolin rzecznych
(degradacja szaty roślinnej i gleby - wzmożone procesy erozyjne). Uwzględniając walory krajobrazowe, znaczny
potencjał rekreacyjny i wzrastające zagospodarowanie terenu gminy zagadnienie to może stanowić istotne
zagrożenie dla środowiska, szczególnie na terenach o potencjale turystycznym.
3.2.7
ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO33
Do podstawowych istniejących i potencjalnych zagrożeń środowiska przyrodniczego związanych z działalnością
człowieka na terenie gminy Żukowo należą:
− prowadzenie na terenach leśnych i nieleśnych melioracji osuszających, powodujących m.in.
przesuszenie torfowisk, niszczenie cennych biotopów, zbiorowisk i stanowisk gatunków, ubożenie flory
i fauny, osłabienie lasów, przesuszenie łąk, obniżenie poziomu lustra wody w jeziorach,
− wzrost skażenia chemicznego terenu w wyniku intensyfikacji upraw rolnych i w konsekwencji
kumulowanie się pestycydów w glebie, zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych,
skażenie powietrza,
− wzrost zanieczyszczenia terenu odpadami,
− intensyfikacja gospodarki oraz intensywna urbanizacja pasm podmiejskich i wsi bez poszanowania
zasobów środowiska przyrodniczego i otwartego charakteru przestrzeni, w tym także podział
nieruchomości rolnych na niewielkie działki i masowe ich sprzedaż i zainwestowanie,
− rozwój turystyki bez odpowiedniej infrastruktury, prowadzący do negatywnych zjawiska
w szczególności na obszarach chronionych, przy czym wzrost natężenia turystyki i wzrost penetracji
turystycznej obszaru gminy Żukowo może także spowodować procesy destrukcyjne środowiska,
− rozwój zabudowy rekreacyjnej na małych działkach, który powoduje negatywne oddziaływanie
na środowisko i na krajobraz,
− rozwój zabudowy niezwiązanej z tradycją kaszubską i w ogólne tradycją budownictwa wiejskiego,
który prowadzi do oszpecenia krajobrazu,
− słaby rozwój sieci kanalizacji sanitarnej,
− intensyfikacja ruchu samochodowego,
− nasilenie hałasu lotniczego.
Obszarami o dużym nasileniu i wzroście obciążenia antropogenicznego na terenie gminy są przede wszystkim
pasma wzdłuż dróg, to jest pasmo Gdynia – Chwaszczyno - Żukowo oraz oraz Gdańsk – Żukowo - Kartuzy.
W tych pasmach występuje koncentracja zainwestowania produkcyjno-usługowego oraz mieszkalnousługowego. Dodatkowo bardzo intensywnie rozwijają się miejscowości pomiędzy tymi pasmami (np. Pępowo,
Banino). W ostatnich latach nastąpił wzmożony ruch inwestycyjny terenów wiejskich w południowej części
gminy, to jest w okolicach miejscowości Przyjaźń, Skrzeszewo Żukowskie, Łapino, które do tej pory związane
były przede wszystkim z rolnictwem. Nie wynika to z wyczerpania się możliwości inwestowania terenów
położonych w północnej części gminy, ale raczej nadmiernego eksploatowania krajobrazu w tym rejonie, który
staje się coraz mniej atrakcyjny środowiskowo, w szczególności do zamieszkania. W związku z tym
w szczególności południowa część gminy wymaga wyjątkowej kontroli w zakresie kształtowania ładu
przestrzennego, w tym także ochronę środowiska i wyposażenia w infrastrukturę.
33
na podstawie: “Aktualizacja opracowania ekofizjograficznego podstawowego...”, Proeko, Gdańsk 2008,
36
3.3
3.3.1
ROLNICZA PRZESTRZEŃ PRODUKCYJNA
GRUNTY ROLNE
Na obszarze miasta i gminy Żukowo rolniczą przestrzeń produkcyjną tworzą: użytki rolne, zadrzewienia
i zakrzaczenia, nieużytki, wody.
Użytki rolne zajmują łącznie powierzchnię 10 70434 ha, to jest ok. 66 % powierzchni miasta i gminy, w tym:
− na obszarze wiejskim: 10 482 ha (co stanowi 66% powierzchni obszaru wiejskiego),
− na obszarze miasta: 222 ha (co stanowi ok. 47 % powierzchni miasta).
Największy udział w tych powierzchniach mają:
− grunty orne: na obszarze wiejskim 8 127 ha, w mieście 147 ha,
− łąki: na obszarze wiejskim 862 ha, w mieście 39 ha,
− pastwiska: na obszarze wiejskim 995 ha, w mieście 17 ha,
− grunty rolne zabudowane: na obszarze wiejskim 326 ha, w mieście 16 ha,
− sady: na obszarze wiejskim 84 ha, w mieście 0 ha.
Wśród obszarów rolniczych występują tereny podmokłe, oczka wodne, zadrzewienia - wskazane do ochrony
jako elementy osnowy ekologicznej gminy i do wyłączenia z zainwestowania.
W ostatnich latach udział użytków rolnych na terenie miasta i gminy maleje ze względu sukcesywne
przeznaczanie gruntów pod zainwestowanie.
Na obszarze gminy występują kompleksy rolniczej przydatności gleb od 2 pszennego dobrego do 9 zbożowo –
pastewnego słabego oraz kompleksy użytków zielonych od średnich do bardzo słabych.
Największy udział w użytkach gruntów ornych mają kompleksy o umiarkowanej przydatności rolniczej:
− kompleks 5 - żytni dobry: zajmuje ok. 36% ogólnej powierzchni użytków rolnych,
− kompleks 6 – żytni słaby: zajmuje ok. 23% ogólnej powierzchni użytków rolnych,
− kompleksy 2,3,4 – pszenny i żytni bardzo dobry zajmują łącznie ok. ok. 27% okólnej powierzchni
użytków rolnych.
Użytki zielone reprezentują: użytki zielone średnie (2 z), użytki zielone słabe (3 z) o umiarkowanym potencjale
agroekologicznym.
Pod względem bonitacji gleb występują głównie grunty rolne klasy IV i klasy V, VI. Mimo tradycyjnie
rolniczego charakteru gminy grunty rolne klasy I- III zajmują niewielkie powierzchnie. W strukturze zasiewów
dominuje uprawa zbóż – ok. 60 % zasiewów oraz rośliny okopowe – ok. 16,7 % (głównie ziemniaki). Wyraźne
ograniczanie w ostatnich latach upraw zbożowych sprawiło, że wiele powierzchni jest aktualnie
ugorowanych. Ugory pokrywa mieszana roślinność z gatunkami segetalnymi, ruderalnymi, część użytków
rolnych, w tym w ramach terenów ugorowanych jest systematycznie przeznaczana pod zabudowę.
Użytki zielone występują głównie w dolinach rzek: Raduni, Strzelenki i w obniżeniach terenowych.
Są one przeważnie średniej jakości, o dość korzystnych warunkach pokarmowych i wodnych dla roślin
(głównie V klasa).
W produkcji zwierzęcej dominuje: trzoda chlewna, bydło, drób.
Tabela nr 4. Struktura gruntów rolnych w gminie Żukowo.35
Wyszczególnienie
Użytki rolne ogółem
Gmina Żukowo – obszar
wiejski
Powierzchnia
10 482 ha
Miasto Żukowo
Procent
Powierzchnia
65,93%
222 ha
pow. gminy
Razem
Procent
46,8% pow.
miasta
Powierzchnia Procent
10 704 ha
65,9 % pow.
miasta
i gminy
w tym:
34
źródło danych: materiały Urzędu Gminy Żukowo, Referat Nieruchomości i Rolnictwa, wg: Główny Urząd Geodezji
i Kartografii, Warszawa – 1 stycznia 2012r.;
35
źródło danych: materiały Urzędu Gminy Żukowo, Referat Nieruchomości i Rolnictwa, wg: Główny Urząd Geodezji
i Kartografii, Warszawa – 1 stycznia 2012 r.;
37
grunty orne
8 127 ha
77,5 % pow. 147 ha
uż. rolnych
w obszarze
wiejskim
66,2 % pow. 8 274 ha
uż. rolnych
w mieście
77,29 %
pow. uż.
rolnych
łąki
862 ha
9,3 % pow. 39 ha
uż. rolnych
w obszarze
wiejskim
17,57 % pow. 901 ha
uż. rolnych
w mieście
8,42 % pow.
uż. rolnych
pastwiska
995 ha
12,24 %
17 ha
pow. uż.
rolnych
w obszarze
wiejskim
7,66 % pow. 1012 ha
uż. rolnych
w mieście
9,45 % pow.
uż. rolnych
sady
84 ha
1,03% pow. 0 ha
uż. rolnych
w obszarze
wiejskim
-
0,78 pow.
uż. rolnych
84 ha
Tereny wykorzystywane dla produkcji rolnej zajmują 65,9% powierzchni gminy. Jest to znaczna powierzchnia,
która oprócz funkcji gospodarczych stanowi również ważny elementy osnowy przyrodniczej gminy. W związku
z postępującym rozwojem zainwestowania na obszarze miasta i gminy tereny rolnicze będą ulegały
stopniowemu zmniejszeniu. Jest to spowodowane również tym, że tereny użytkowane rolniczo częściowo
posiadają niekorzystne warunki agroekologiczne.
W kształtowaniu zainwestowania w gminie utrzymanie zwartych kompleksów gruntów rolnych ma znaczenie
dla środowiska przyrodniczego i krajobrazu. Zainwestowanie winno następować w nawiązaniu do istniejącej
zabudowy, w sposób odśrodkowy. Ze względów przyrodniczych wskazane jest utworzenie powiązań
przyrodniczych pomiędzy niewielkimi obszarowo, lokalnymi elementami osnowy ekologicznej.
3.3.2
POTENCJAŁ AGROEKOLOGICZNY36
Na obszarze gminy Żukowo występują kompleksy rolniczej przydatności gleb („zbiorcze typy siedliskowe
rolniczej przestrzeni produkcyjnej”) od 2. - pszennego bardzo dobrego do 9. - zbożowo-pastewnego słabego oraz
kompleksy użytków zielonych 2z. średnie i 3z - słabe i bardzo słabe.
Tabela nr 5. Powierzchniowy udział poszczególnych kompleksów przydatności gleb w gminie Żukowo
KOMPLEKSY PRZYDATNOŚCI ROLNICZEJ
powierzchnia [w ha]
% udziału w ogólnej
pow. użytków
2.
276
3.
54
4.
2261
5.
3515
6.
2239
7.
1115
8.
74
9.
120
2z.
939
3z.
693
2,9
0,6
23,4
36,4
23,2
11,5
0,8
1,2
57,5
42,5
Źródło: Warunki przyrodnicze produkcji rolniczej woj. gdańskiego, 1982.
Do grupy o największym potencjale agroekologicznym w gminie Żukowo należą kompleksy: 2. - pszenny dobry,
3. - pszenny wadliwy oraz 4. - żytni bardzo dobry. Kompleksy te zajmują prawie 27% wszystkich gruntów
ornych, przy dominacji kompleksu 4.
Kompleks 2. pszenny dobry charakteryzuje się gorszymi warunkami glebowymi, przeważają tu gleby
zwięźlejsze i cięższe do uprawy. Gleby te nie należą jednak do gleb wadliwych, gdyż ujemne cechy występują
w nich tylko w nieznacznym stopniu.
Gleby kompleksu 3. - pszennego wadliwego obejmują gleby, które nie są zdolne do magazynowania większych
ilości wody i w pewnych okresach wykazują jej niedobór. Takie układy stosunków wodnych powodują bardzo
duże wahania plonów roślin, od wysokich w latach mokrych do bardzo niskich w latach suchych.
W skład kompleksu 4. - wchodzą najlepsze gleby wytworzone z piasków gliniastych mocnych i gliniastych.
Gleby 4. kompleksu zajmują w tej kategorii największą powierzchnię i to one decydują o potencjale
36
na podstawie: “Aktualizacja opracowania ekofizjograficznego podstawowego...”, Proeko, Gdańsk 2008,
38
agroekologicznym gminy.
Kompleksy o umiarkowanej przydatności rolniczej: 5. - żytni dobry, 6. - żytni słaby i 8. - zbożowo pastewny stanowią razem największy odsetek gruntów (ponad 60%), występując w postaci rozległych płatów. Są to gleby,
które te uważa się za typowo żytnio-ziemniaczane.
Kompleks 8. zbożowo-pastewny obejmuje ułamkową część powierzchni gruntów ornych (0,8%) – są to gleby
potencjalnie żyzne, ale wadliwe na skutek nadmiernego okresowego uwilgotnienia, plony są z reguły wyższe
w latach suchych.
Najmniejszy potencjał agroekologiczny charakteryzuje kompleksy: 7. - żytni bardzo słaby i 9. - zbożowopastewny słaby. Gleby kompleksu 7. są piaszczyste, ubogie w składniki pokarmowe, trwale za suche.
W granicach gminy zajmują niespełna 13% gruntów.
Gleby kompleksu 9. występują zaledwie na 1,2 % gruntów.
Kompleks 2z. użytków zielonych średnich obejmuje łąki dwukośne o wydajności siana 2,5 - 3t z ha. Pastwiska
mają wydajność wystarczającą na wyżywienie 2 krów przez 130 dni (Gleboznawstwo, 1981). Kompleks 3z.
użytków zielonych słabych i bardzo słabych obejmuje użytki na glebach zbyt suchych lub zbyt wilgotnych.
Jednokośne łąki dają plon około 1,5 t siana. Pastwiska mogą wyżywić 1 krowę w ciągu 120 dni. Kompleksy
dotyczące użytków zielonych zaliczone zostały do grupy o umiarkowanym potencjale agroekologicznym.
Tereny o najlepszych warunkach agroekologicznych, ze względu na duży areał gleb wysokiej jakości
(kompleksy 2 – 4) to przede wszystkim:37
− południowo-wschodnia część obrębu geodezyjnego Tuchom,
− środkowa część obrębów Miszewko i Małkowo,
− wschodnia część obrębu Barniewice i środkowo-zachodnia część obrębu Banino,
− tereny na północ i zachód od miasta Żukowo,
− środkowo-wschodnia i północno-zachodnia część obrębu geodezyjnego Leźno,
− obręb geodezyjny Przyjaźń (z wyłączeniem terenów leśnych),
− tereny na południe i południowy-zachód od zabudowań wsi Skrzeszewo Żukowskie,
− południowa część wsi Sulmin, południowa część obrębu geodezyjnego Łapino.
O potencjalnej intensyfikacji produkcji rolnej stanowi nie tylko potencjał agroekologiczny gleb, ale także
możliwość i potrzeba rozwoju rolnictwa w kontekście intensywnie rozwijających się funkcji osadniczych
(głównie mieszkaniowych i produkcyjno – składowo - usługowych). W ostatnich latach na terenie gminy
Żukowo obserwujemy coraz intensywniejsze zjawisko suburbanizacji – zabudowywane są tereny pozamiejskie,
wokół wsi i osad, jednak zabudowa powstaje także na gruntach dotychczas wykorzystywanych rolniczo.
Następuje intensywny podział tych gruntów na działki budowlane i przeznaczanie ich, głównie w planach
miejscowych, na cele nierolnicze. W związku z tym można mówić, że realny potencjał agroekologiczny, mimo
dużej przydatności gleb do rozwoju rolnictwa, w rzeczywistości uległ drastycznemu zmniejszeniu. Zjawisko
takie występuje w największym nasileniu w północnej części gminy, w rejonie Banina, Tuchomia, Miszewa,
częściowo także w rejonie Leźna. W takim kontekście do intensyfikacji gospodarki rolnej i utrzymania
rolniczego użytkowania terenu wskazać należałoby tereny, które zdecydowanie utrzymują jeszcze taki charakter
(rejon Przyjaźni, Łapina i Skrzeszewa – mimo występowania tutaj gleb o słabszym potencjale
agroekologicznym, także częściowo rejon Leźna oraz na zachód od miasta Żukowo). Nie wyklucza to
utrzymania funkcji rolnictwa w pozostałych częściach gminy.
3.3.3
GOSPODARSTWA ROLNE
Na obszarze gminy Żukowo w roku 2002 było łącznie 163838 gospodarstw rolnych, użytkujących 10 97839 ha
użytków rolnych. Średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego wynosiła 6,70 ha.
Ilość gospodarstw rolnych na terenie gminy systematycznie się zmniejsza.
3.3.4
GRUNTY ZMELIOROWANE
Największa kumulacja terenów zmeliorowanych występuje w dolinie rzeki Raduni, z naciskiem na okolice
Sulmina oraz w dolinie rzeki Strzelenki. W wyniku przeprowadzenia melioracji nastąpiło przekształcenie
warunków siedliskowych i zmiana rozmieszczenia naturalnych zbiorowisk roślinnych. Prowadzenie na terenach
37
wg “Aktualizacja opracowania ekofizjograficznego podstawowego...”, Proeko, Gdańsk 2008,
dane Powszechnego Spisu Rolnego z 2002 r., publikacja GUS,
39
dane Starostwa Powiatowego w Kartuzach na 31.12.2007 r.
38
39
leśnych i nieleśnych melioracji osuszających, nie uwzględniających negatywnych skutków dla środowiska
przyrodniczego w rezultacie powoduje pogłębianie się przesuszania terenu.
Ważne jest utrzymanie sprawności systemu melioracyjnego, który w wielu sytuacjach stanowi odbiorniki wody
opadowej z terenów zurbanizowanych (rowy melioracji szczegółowej), co jest warunkiem bezpieczeństwa
i przeciwdziała zalewaniu terenów niżej położonych w okresach roztopów i intensywnych opadów deszczu.
Ze względu na problemy z ich utrzymaniem przez prywatnych właścicieli rowów, zaleca się ich przewłaszczenie
(komunalizację).
3.4
LEŚNA PRZESTRZEŃ PRODUKCYJNA
Grunty leśne na obszarze gminy i miasta Żukowo zajmują powierzchnię około 3 546,740 ha. Wśród tych gruntów
znajdują się również grunty przejściowo pozbawione roślinności leśnej. Lasy na terenie gminy i miasta zajmują
powierzchnię 3446,1 ha. Lesistość gminy wynosi ok. 21%. Na obszarze samego miasta występuje 18 ha gruntów
leśnych – lesistość miasta wynosi ok. 3,8%. Natomiast na obszarze wiejskim gminy Żukowo grunty leśne
zajmują 3528,7 ha (w tym 3428,1 ha lasów) – lesistość obszaru wiejskiego wynosi ok. 21,5%.
Tabela nr 6. Grunty leśne (lasy) według form własności41
gmina Żukowo – obszar
wiejski
Powierzchnia gruntów
leśnych ogółem:
Miasto Żukowo
gmina Żukowo (miasto
i obszar wiejski)
Powierzchnia Procent
Powierzchnia Procent
powierzchni
powierzchni
obszaru
miasta
wiejskiego
Powierzchnia
Procent
powierzchni
Gminy
3 528,7 ha
Powierzchnia lasów ogółem: 3428,1 ha
21 ,50 %
18 ha
3,80 %
3 546,7
21 %
--
18 ha
--
3446,1
--
W TYM:
lasy publiczne Skarbu
Państwa:
2 753,20 ha
17,31 %
0,00
--
2 753,20 ha
16,82 %
grunty leśne prywatne
ogółem:
672,10 ha
4,22 %
10,70 ha
2,26
682,80 ha
4,17 %
grunty leśne gminne ogółem 2,80 ha (2,80
0,02 %
ha)
(w tym lasy):
lasy ochronne:
58,40 ha
0,37 %
7,30 ha (7,30
ha)
0,00
10,10 ha (10,10
0,06 %
ha)
0,98
58,40 ha
0,36 %
Biorąc pod uwagę produktywność (ok. 121 m3 pozyskanego drewna – grubizny w 2010 r.) i powierzchnię lasów,
potencjał leśny w gminie Żukowo określić można jako mały.
Lasy Skarbu Państwa w gminie Żukowo należą do Nadleśnictwa Kolbudy i Nadleśnictwa Gdańsk, dla których
obowiązują:
− „Plan urządzenia lasu dla Nadleśnictwa Gdańsk na lata 2005-2014” (2005);
− „Plan urządzenia lasu dla Nadleśnictwa Kolbudy na lata 2006-2015” (2006).
Część lasów należących do Nadleśnictwa Kolbudy, w obrębie leśnym Skrzeszewo, w zasięgu gminy Żukowo
Decyzją Ministra Środowiska znak: DL.lp -0233-1/06 z dnia 13.01.2006 r. uznana została za lasy ochronne
w następujących kategoriach:
− lasy glebochronne,
− lasy wodochronne,
− lasy stanowiące ostoje zwierząt podlegających ochronie gatunkowej,
40
41
dane GUS za rok 2010, www.stat.gov.pl
dane GUS za rok 2010, www.stat.gov.pl
40
−
lasy położone w granicach administracyjnych miast i w odległości do 10 km od granic
administracyjnych miast liczących ponad 50 tys. mieszkańców.
Wśród lasów na obszarze gminy występują:
− lasy grądów i łęgów, z dużym udziałem sosny i świerka; lasy o największej produktywności biomasy;
lasy te występują w rozproszeniu na obszarze całej gminy,
− zbiorowiska dąbrów, ubogich lasów dębowo – bukowych z dużym udziałem sosny, o dużej
produktywności biomasy,
− bory mieszane (głównie w części północnej, z dominacją sosny i świerka, brak dębu),
− kwaśna buczyna niżowa - zespół występuje na siedliskach uboższych i bardziej zakwaszonych niż
grądy; w drzewostanie kwaśnych buczyn dominuje niemal wyłącznie buk; lasy takie występują
w części południowej gminy,
− łęgi jesionowo-olszowe, występujące lokalnie w dolinach rzek; drzewostan obejmuje olszę czarną oraz
jesion wyniosły, w podroście występują krzewy (z wierzbą szarą, czeremchą i kruszyną pospolitą),
− nasadzenia
sosnowe na gruntach porolnych - posiadają duże znaczenie jako urozmaicenie
krajobrazowe i ostoje dla zwierząt,
− bory i brzeziny bagienne oraz olsy i zarośla wierzbowe – występują lokalnie na terenach o płytkim
i bardzo płytkim poziomie wód gruntowych.
Zbiorowiska leśne pełnią istotne funkcje przyrodnicze:
− hydrologiczne (wzrost retencji, ograniczenie spływu, wyrównanie stanów wód),
− glebotwórcze i gleboochronne (utrwalenie podłoża, ochrona przed erozją wodną i wietrzną),
− klimatotwórcze (specyficzne warunki klimatyczne wnętrza lasu i jego otoczenia),
− higieniczne (pochłanianie zanieczyszczeń atmosferycznych, dźwiękochłonność, ograniczenie spływu
zanieczyszczeń do wód powierzchniowych),
− ekologiczne (tworzenie nisz ekologicznych dla zwierząt oraz na stymulowaniu migracji roślin i zwierząt
w różnych skalach przestrzennych,
− krajobrazowe, wynikające ze znaczenia zbiorowisk leśnych dla kształtowania fizjonomii terenu.
Ponadto lesistość terenów zwiększa jego potencjał turystyczny i krajobrazowy, a sąsiedztwo lasów –
atrakcyjność zamieszkania na terenach przyległych. W szczególności jest to widoczne w rejonie obrębu
geodezyjnego Borkowo – na południowy zachód od miasta Żukowo, gdzie sąsiedztwo dużych, ale także
niewielkich kompleksów leśnych oraz jezior sprzyja rozwojowi rekreacji indywidualnej oraz zabudowy
mieszkaniowej jednorodzinnej. Podobna sytuacja ma miejsce w rejonie obrębów geodezyjnych Sulmin,
i częściowo Niestępowo, gdzie enklawy leśne wzmacniają potencjał krajobrazu i są doskonałym elementem
przyciągającym nowych mieszkańców.
Duże kompleksy leśne w południowej części gminy, a także na terenie gmin sąsiednich, prócz tego że spełniają
ważną rolę w kształtowaniu regionalnych korytarzy ekologicznych, wzmacniają potencjał turystyczny
i krajobrazowy wsi Skrzeszewo i Łapino Kartuskie oraz Przyjaźń.
Tereny leśne w północnej części gminy, w tym w szczególności tereny otaczające gminę od zachodu oraz
kompleksy leśne występujące wzdłuż korytarza ekologicznego rzeki Strzelenki spełniają głównie role
higieniczne (ograniczają spływ zanieczyszczeń do wód, pochłaniają zanieczyszczenia atmosferyczne, chronią
przed hałasem itp.) oraz wpływają pozytywnie na kształtowanie coraz bardziej zurbanizowanego krajobrazu
gminy, eliminując lub łagodząc niektóre konflikty przestrzenne i tym samym podnosząc jakość życia
mieszkańców.
Z uwagi na to, że lesistość terenu gminy nie jest znacząca i pełnią one ważną rolę w kształtowaniu środowiska
przyrodniczego, w tym krajobrazu i pozytywnie wpływają na kształtowanie jakości życia, lasy powinny
być zachowane i chronione przed przeznaczeniem na cele nierolnicze i nieleśne.
3.5
3.5.1
ZASOBY WODNE
WODY POWIERZCHNIOWE
Potencjał wód powierzchniowych tworzą zasoby wodne rzek zlewni Raduni oraz jezior, przy czym przeważająca
część gminy, z wyjątkiem niewielkiego północnego krańca, położona jest w zlewni rzeki Raduni.
Rzeki: Radunia, Strzelenka42 (Strzelniczka43) i Mała Słupina44 (Supina45) stanowią śródlądowe wody
42
Narodowy Gazeter Polski, Nazewnictwo Geograficzne Polski, Tom 1. Hydronimy, Część 1. Wody płynące, źródła,
wodospady Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami
Rzeczypospolitej Polskiej;
43
Rozporządzenie Rady Ministrzów z dnia 17 grudnia 2002 r. w sprawie śródlądowych wód powierzchniowych lub ich
części stanowiących własność publiczną;
44
Narodowy Gazeter Polski, Nazewnictwo Geograficzne Polski, Tom 1. Hydronimy, Część 1. Wody płynące, źródła,
41
powierzchniowe o własności publicznej, ustanowione na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
17 grudnia 2002 r. (Dz.U. z 2003r. Nr 16, poz. 149). Rzeka Radunia stanowi śródlądowe wody powierzchniowe
istotne dla kształtowania zasobów wodnych i ochrony przeciwpowodziowej, a rzeki Strzelenka i Mała
Słupina i Struga Chwaszczyno, na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17.12.2002 r. w sprawie
śródlądowych wód powierzchniowych lub ich części stanowiących własność publiczną, stanowią śródlądowe
wody powierzchniowe istotne dla regulacji stosunków wodnych na potrzeby rolnictwa. Natomiast Struga
Sulmin znajduje się w wykazie Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych Województwa Pomorskiego,
dotyczącym wód istotnych dla regulacji stosunków wodnych na potrzeby rolnictwa. Zagospodarowanie terenów
wzdłuż powierzchniowych wód publicznych powinno być zgodne z ustawą Prawo Wodne oraz warunkami
umożliwiającymi utrzymanie cieków w należytym stanie techniczno-eksploatacyjnym.
W Rutkach i w Żukowie Młyn (na Raduni) oraz w Lniskach (na Strzelence) znajdują się elektrownie wodne.
Cechą charakterystyczną gminy jest bardzo duża liczba drobnych zbiorników wodnych tzw. oczek.
Do największych jezior leżących w całości lub częściowo w granicach gminy Żukowo należą:
− Jezioro Tuchomskie (jego wschodnia część),
− Jezioro Głębokie (część południowa jeziora),
− Jezioro Wysockie (część zachodnia jeziora),
− Jezioro Osowskie (część zachodnia jeziora),
− Jezioro Łapińskie (w całości).
W bezpośrednim sąsiedztwie gminy leżą jeziora: Sitno, Karlikowskie, Kczewskie.
Grunty pod wodami powierzchniowymi zajmują w gminie powierzchnię 26746 ha (w tym w mieście 9 ha).
3.5.2
UJĘCIE WÓD POWIERZCHNIOWYCH
Wody Raduni i jej dopływów zasilają ujęcie powierzchniowe dla miasta Gdańska w Straszynie. W gminie
Żukowo znajduje się część strefy ochrony pośredniej ujęcia wody powierzchniowej „Straszyn” z rzeki Raduni.
Dla terenu strefy ochrony pośredniej obowiązuje Rozporządzenie Nr 1/2009 Dyrektora Regionalnego Zarządu
Gospodarki Wodnej w Gdańsku z dnia 9 stycznia 2009 r. zmieniające Rozporządzenie Nr 3/2007 Dyrektora
Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gdańsku z dnia 22 stycznia 2007 r. w sprawie ustanowienia strefy
ochronnej ujęcia wody powierzchniowej „Straszyn” z rzeki Raduni, gmina Kolbudy, woj. pomorskie.
3.5.3
UJĘCIA WÓD PODZIEMNYCH
Na obszarze gminy Żukowo funkcjonuje 10 ujęć wód poziemnych zaopatrujących wiejski system zaopatrzenia
w wodę oraz ujęcia wody „Osowa”- położone we wschodniej części wsi Chwaszczyno”, zaopatrujące w wodę
miasto Gdańsk.
Dla gminnych ujęć wód podziemnych ustanowiono tereny ochrony bezpośredniej określone w decyzjach o ich
ustanowieniu lub w pozwoleniach wodno-prawnych. Tereny ochrony bezpośredniej są wygrodzone, a tym
samym wyłączone z bezpośredniego oddziaływania, nie związanego z "ujmowaniem wody pracą urządzeń ściśle
z tym związanych".
W obrębie terenów ochrony bezpośredniej nakazuje się:
− odprowadzanie wód opadowych w taki sposób, aby nie mogły one przedostać się do urządzeń służących
do poboru wody;
− zagospodarowanie terenu zielenią;
− szczelne odprowadzenie ścieków z urządzeń sanitarnych, przeznaczonych do użytku osób
zatrudnionych przy urządzeniach służących do poboru wody;
− ograniczenie do niezbędnych potrzeb przebywanie osób nie zatrudnionych stale przy urządzeniach
służących do poboru wody.
Dla ujęcia wody „Osowa” Rozporządzeniem nr 7/2006 Dyrektora Regionalnego Zarządu gospodarki Wodnej
w Gdańsku z dnia 8 listopada 2006 r. w sprawie ustanowienia strefy ochronnej ujęcia wód podziemnych
“Osowa” w Chwaszczynie, woj. pomorskie, ustanowiono strefę ochronną składającą się z terenu ochrony
wodospady Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami
Rzeczypospolitej Polskiej;
45
Rozporządzenie Rady Ministrzów z dnia 17 grudnia 2002 r. w sprawie śródlądowych wód powierzchniowych lub ich
części stanowiących własność publiczną;
46
dane wg: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Warszawa – 1 stycznia 2012;
42
bezpośredniej i pośredniej.
Teren ochrony bezpośredniej obejmuje ogrodzone grunty wokół dziewięciu studni. Na terenie ochrony
bezpośredniej zakazuje się użytkowania gruntów na cele niezwiązane z eksploatacją ujęcia.
Teren ochrony pośredniej obejmuje obszar o powierzchni 64,64 h, na terenie tym zakazuje się:
− wprowadzania ścieków do ziemi i wód powierzchniowych, z wyjątkiem oczyszczonych wód opadowych
odprowadzanych na podstawie pozwolenia wodno - prawnego,
− rolniczego wykorzystania ścieków i osadów ściekowych oraz gnojowicy,
− stosowania środków ochrony roślin innych niż dopuszczone do stosowania w strefach ochronnych ujęć
wody,
− stosowania wyższych niż zalecane dawek środków ochrony roślin dopuszczonych do stosowania
w strefach ochronnych ujęć wody,
− lokalizowania składowisk odpadów komunalnych, niebezpiecznych, innych niż niebezpieczne i obojętne
oraz obojętnych,
− lokalizowania magazynów i rurociągów do transportu produktów ropopochodnych oraz magazynów
substancji o których mowa w:
o załączniku nr 11 do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie
warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz
w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego,
o Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 10 listopada 2005 r. w sprawie wykazy substancji
priorytetowych w dziedzinie polityki wodnej,
o Rozporządzenia Ministra infrastruktury z dnia 7 października 2005 r. w sprawie towarów
niebezpiecznych, których przewóz drogowy podlega obowiązkowi zgłoszenia,
− urządzania obozowisk i parkingów, z wyjątkiem istniejących parkingów osiedlowych i przyulicznych
oraz na terenie firm,
− lokalizowania cmentarzy i grzebania zwłok zwierzęcych,
− eksploatacji kopalin,
− lokalizowania dodatkowych nowych ujęć wody podziemnej, w tym studni kopanych i wierconych,
ujmujących górną czwartorzędową warstwę wodonośną (interglacjał eemski), z wyjątkiem studzien
i otworów obserwacyjnych ujęcia “Osowa”,
− budowy autostrad i dróg publicznych o znaczeniu ponadlokalnych, z wyjątkiem modernizacji dróg
istniejących oraz dróg na istniejących osiedlach,
− przewozu drogowego towarów niebezpiecznych, których przewóz podlega obowiązkowi zgłoszenia.
3.6
3.6.1
PRZYDATNOŚĆ ŚRODOWISKA DLA POTRZEB SPOŁECZNO – GOSPODARCZYCH
POTENCJAŁ TRANSURBACYJNY47
Potencjał transurbacyjny gminy mówi o możliwościach i wskazaniach do rozwoju zabudowy i zainwestowania,
w tym wprowadzania nowych terenów inwestycyjnych na terenach dotychczas niezainwestowanych. W gminie
Żukowo nadal dominującą formą użytkowania terenu jest wykorzystanie rolnicze – użytki rolne stanowią
ok. 65,4% powierzchni gminy. Część terenów posiada stosunkowo korzystne warunki agroekologiczne,
natomiast postępująca urbanizacja, szczególnie północnej części obszaru gminy systematycznie co roku
zmniejsza ilość terenów rolnych. Dodatkowo ok. 20% powierzchni terenu gminy stanowią lasy, które z uwagi
na swoją wartość dla kształtowania krajobrazu i funkcje ekologiczne nie są predysponowane do przeznaczania
na funkcje nieleśne.
Dotychczasowe zainwestowanie osadnicze jeszcze kilkanaście lat temu skupione było przeważnie wyłącznie
wokół ośrodków osadniczych, obecnie zagospodarowanie i zabudowa rozwinęła się i nadal rozwija wzdłuż
układu komunikacyjnego, w szczególności dróg o znaczeniu regionalnym oraz wokół układów wiejskich, ale
w dość dużym rozproszeniu.
Oceniając warunki ekofizjograficzne dla zabudowy terenów niezainwestowanych i nieleśnych, uwzględniono
miedzy innymi:
− warunki geologiczne posadowienia budynków,
− stosunki wodne, a zwłaszcza głębokość pierwszego poziomu wody gruntowej,
− spadki terenu,
− warunki biotopoklimatyczne,
− właściwości ekologiczne terenu (rolę ekosystemów w kształtowaniu środowiska),
47
opracowane z wykorzystaniem: “Aktualizacja opracowania ekofizjograficznego podstawowego...”, Proeko, Gdańsk 2008,
43
−
ograniczenia prawne związane z występowaniem chronionych lub planowanych do ochrony zasobów
środowiska przyrodniczego.
Większość wsi w gminie Żukowo charakteryzuje się występowaniem ograniczeń ekofizjograficznych dla ich
rozwoju, wynikających przede wszystkim z lokalnego występowania gruntów nienośnych i podmokłych
związanych z dnami dolin i rynien subglacjalnych oraz z występowania barier w postaci wystromionych zboczy
dolinnych. Dodatkowo, biorąc pod uwagę pozostałe uwarunkowania, dla większości wsi na terenie gminy,
a także dla samego Miasta Żukowo można określić dość wyraźne osadnicze progi ekofizjograficzne rozwoju
przestrzennego, których przekraczanie jest niewskazane ze względów przyrodniczych, technicznych, ale także
ekonomicznych.
Ekofizjograficzne możliwości rozwoju miejscowości w gminie Żukowo – ważniejsze uwarunkowania
i predyspozycje rozwojowe:
− Banino: teren obrębu o stosunkowo dobrych warunkach dla lokalizacji nowej zabudowy,
do wykluczenia z zabudowy predysponuje rejon korytarza ekologicznego rzeki Strzelenki, progi
rozwojowe stanowią także obniżenia terenowe przez które przebiegają cieki wodne oraz obniżenia
terenowe trwale lub okresowo podmokłe, które wraz z terenami leśnymi tworzą część lokalnego
korytarza ekologicznego, przebiegającego w kierunku północ-południe,
− Barniewice: progi rozwojowe występują w układzie północ - południe, głównie wzdłuż dwóch cieków
wodnych, terenów podmokłych (lokalne korytarze ekologiczne) i terenów leśnych; te same progi
ograniczają rozwój osiedla Nowy Świat, które może potencjalnie rozwijać się wzdłuż granicy
z Miastem Gdańsk,
− Borkowo: ograniczenie zainwestowania wzdłuż doliny rzeki Raduni oraz na północ powyżej drogi
wojewódzkiej, wykluczenie zainwestowania na terenach leśnych i w bezodpływowych obniżeniach
terenu; część zachodnia wskazana jako rejon o dużej atrakcyjności rekreacyjnej; specyfika tego terenu
polega na występowaniu dużej ilości niewielkich kompleksów leśnych, które zwiększają jego wartość
w kontekście rozwoju osadnictwa, przy czym tereny leśne powinny być wyłączone z zainwestowania,
− Chwaszczyno:
− obecnie najintensywniejszy rozwój w strefie centralnej wsi i w układzie promienistym – wzdłuż
głównych dróg – ograniczony przez progi fizjograficzne w południowej części (tereny podmokłe,
dolinki cieków wodnych, niewielkie kompleksy leśne, korytarz ekologiczny);
− w ramach obrębu geodezyjnego Chwaszczyno występują także atrakcyjne tereny rozwojowe
wzdłuż jezior Wysockiego i Osowskiego – uwarunkowaniem rozwoju są odrębne przepisy,
obowiązujące na tym terenie, oraz kompleksy leśne występujące po zachodniej części jeziora;
− przez północną część obrębu przechodzi fragment lokalnego korytarza ekologicznego (dolina cieku
wodnego z terenami torfowiskowymi i podmokłymi) oraz inne tereny o znacznych ograniczeniach
dla zainwestowania (tereny podmokłe, ekosystemy torfowiskowe, tereny leśne),
− istotne ograniczenie rozwoju przestrzennego stanowić może planowany przebieg Obwodnicy
Metropolitalnej i Trasy Lęborskiej i węzeł, znajdujący się w północno-wschodnim rejonie wsi
− Czaple: ograniczenie zainwestowania części zachodniej obrębu geodezyjnego na terenach
ekosystemów torfowiskowych, na terenach dolinnych, w korytarzu ekologicznym rzeki Strzelenki,
progi ograniczenia zainwestowania wokół istniejących zabudowań wsi,
− Glincz:
− Nowy Glincz (na północ od mającego powstać węzła) – wskazany rozwój zainwestowania
w kierunku wschodnim wzdłuż drogi do Przyjaźni i w kierunku południowym, próg rozwojowy
od strony północnej, znacznym uwarunkowaniem rozwojowym dla tej miejscowości może być
planowana droga główna, przebiegająca na południe od istniejących zabudowań;
− Nowy Glincz (na południe od mającego powstać węzła) – ograniczenia rozwojowe wynikające
w pólnocnej części z przebiegu planowanej drogi, w części południowej – tereny leśne,
preferowany rozwój w kierunku południowym, z uwzględnieniem uwarunkowań,
− Glincz - teren wokół otoczony zagłębieniami, dolinami i niewielkimi ciekami, wskazany rozwój
zainwestowania wzdłuż istniejących zabudowań oraz wzdłuż drogi głównej;
− Leźno: rozwój zabudowy niewskazany na południe od drogi krajowej ze względu na lokalizację SE
oraz występowanie terenów zagrożonych woda powodziową o prawdopodobieństwie wystąpienia 1%
od rzeki Raduni, dodatkowe szczególne ograniczenia zainwestowania od przebiegu linii wysokiego
napięcia, teren projektowanego użytku ekologicznego „Torfowisko przejściowe i szuwary w Leźnie,
występowanie ekosystemów torfowiskowych oraz zagłębienia dolinne przecinające teren, w północnozachodniej części obrębu występują gleby o dużym potencjale agroekologicznym, predysponowane
do zachowania rolniczego charakteru; preferowany rozwój na północny-zachód od istniejących
zabudowań,
− Łapino Kartuskie: preferowany rozwój zainwestowania wokół terenów już zainwestowanych (skupisk
44
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
zabudowy Łapino – na południe od jeziora, Widlino – we wschodniej części obrębu) z uwzględnieniem
potencjału agroekologicznego, ekosystemów torfowiskowych, ograniczeń rozwojowych ze względu
na lokalizację jeziora tereny leśne i Przywidzki OChK,
Małkowo: ograniczenia zainwestowania w części południowej ze względu na występowanie
kompleksów leśnych w obrębie planowanego OChK rynny Tuchomskiej i rzeki Małej Słupiny, progi
rozwojowe ze względu na istniejące zagłębienia terenowe oraz preferowane ograniczenia rozwoju na
terenach o wysokim potencjale agroekologicznym; preferowany rozwój w kierunku północno –
wschodnim, ewentualnie południowo-zachodni, wzdłuż istniejących dróg,
Miszewko: wykluczenie zainwestowania w zachodniej części – tereny leśne w korytarzu ekologicznym
rynny Tuchomskiej”, ograniczenia zainwestowania ze względu na planowany przebieg drogi –
Obwodnicy Metropolitalnej; preferowany rozwój i dogęszczanie istniejących zabudowań w pierwszej
kolejności wzdłuż drogi krajowej,
Miszewo: wykluczenie zainwestowania w zachodniej części, w korytarzu ekologicznym „rynny
Tuchomskiej”; próg rozwojowy wyznaczony w części istniejącej zabudowy ze względu na wystąpienie
doliny cieku wodnego; potencjalne ograniczenie zainwestowania ze względu na obszar kompleksów
rolnych o wysokim potencjale agroekologicznym,
Niestępowo: wieś rozwijająca się tradycyjnie w układzie ulicowym, preferowane utrzymanie sposobu
zainwestowania; liczne ograniczenia rozwoju osadnictwa w północnej i północno-wschodniej części
obrębu (dolina rzeki Raduni wraz z obszarem zagrożonym wodą powodziową, ekosystemy
torfowiskowe, ekosystemy leśne, teren doliny, preferowany rozwój w kierunku południowym,
z uwzględnieniem ograniczenia rozwoju przebiegiem Obwodnicy Metropolitalnej,
Otomino: istotne ograniczenia w zainwestowaniu układające się liniowo w kierunku wschód-zachód:
przebieg rzeki Raduni wraz z korytarzem ekologicznym, terenem zagrożonym wodą powodziową,
ekosystemy torfowiskowe, kompleksy o wysokim potencjale agroekologicznym, oraz dodatkowo
planowany przebieg Obwodnicy Metropolitalnej i obwodnicy Żukowa,
Pępowo: dość dobre warunki do zainwestowania, progi ekofizjograficzne wskazujące na ograniczenia
w zainwestowaniu określone głównie we wschodnie części obrębu, związane z przebiegiem korytarza
ekologicznego rzeki Strzelenki,
Przyjaźń: zabudowa lokalizowana tradycyjnie wzdłuż dróg – do Skrzeszewa i do Łapina, preferowana
kontynuacja rozwoju zabudowy w takim układzie, występują progi rozwojowe w północnej części
miejscowości, związane z przebiegiem cieku wodnego oraz w południowej części – związane
z lokalizacja zbiornika wodnego i ekosystemu z nim związanego; ograniczenie zainwestowania
ze względu na występowanie kompleksów o wysokim potencjale agroekologicznym wokół wsi (cały
obręb); istotnym uwarunkowaniem rozwoju jest planowany przebieg obwodnicy Żukowa i Obwodnicy
Metropolitalnej oraz związanego z tym przebiegiem węzła,
Rębiechowo: progi rozwojowe przebiegające w kierunku północ-południe, związane z przebiegiem
rzeki Strzelenki, występowaniem terenów podmokłych, ekosystemów torfowiskowych, preferowany
rozwój skoncentrowany wokół istniejących zabudowań wsi oraz ewentualna możliwość rozwoju
w kierunku południowo-wschodnim do wsi Czaple,
Skrzeszewo: progi zainwestowana na północ od wsi Skrzeszewo, uwzględniające występowanie
w bezpośrednim sąsiedztwie wsi licznych bezodpływowych zagłębień terenu, cieków wodnych,
najbardziej preferowany rozwój poza tym obszarem – wzdłuż drogi Skrzeszewo Przyjaźń, oraz
w południowej części wsi poza terenami zagłębień bezodpływowych, ekosystemów torfowiskowych
i terenów,
Sulmin: ograniczone możliwości rozwoju z uwagi na tereny leśne w południowej części wsi i tereny
dolinne, ekosystemy torfowiskowe w północnej części obrębu; rozwój zainwestowania wskazany
w sąsiedztwie istniejącej zabudowy,
Tuchom: tradycyjnie zabudowa rozwijająca się w dwóch skupiskach – w rejonie jeziora i w północnej
części obrębu, obecnie w dużym rozproszeniu, wzdłuż drogi krajowej; znaczne ograniczenie rozwoju
stanowią uwarunkowania związane z bliskością jeziora – ekosystemy torfowiskowe, leśne, jezioro;
preferowany rozwój zabudowy wzdłuż drogi oraz wokół istniejących skupisk, z poszanowaniem
wysokiego potencjału agroekologicznego gruntów,
Żukowo: ograniczenia rozwoju na terenie miasta dotyczą przede wszystkim występowania dolin
cieków wodnych, podmokłych dolin, ekosystemów torfowiskowych oraz doliny rzeki Małej Słupiny,
o niekorzystnych warunkach dla lokalizacji zabudowy; przebieg przez południową część miasta rzeki
Raduni również jest powodem oznaczenia na tym terenie osadniczych progów ekofizjograficznych
rozwoju przestrzennego, przy czym rozwój ścisłego centrum miasta w pewnych miejscach może
wymagać przekroczenia tych progów, poza terenem centrum postuluje się utrzymanie ograniczeń dla
zabudowy; wskazane jest aby szczegółowe uwarunkowania
dla terenów miejskich, w tym
uwzględnienie progów rozwoju odbywało się w zakresie niezbędnym dla utrzymania ciągłości terenów
aktywnych biologicznie i rekreacyjnych, przepływu i retencji wód;
Żukowo – obszar wiejski (otoczenie miasta Żukowo) – otoczenie miasta charakteryzuje występowanie
45
−
−
−
−
−
−
zróżnicowanych uwarunkowań i ograniczeń rozwoju:
w kierunku północnym, północno zachodnim tych ograniczeń jest niewiele, przy czym granicą rozwoju
może być granica planowanego OChK Doliny Małej Słupiny i Rynny Tuchomskiej, obejmująca
na północny-zachód od miasta tereny ekosystemów torfowiskowych, terenów dolinnych, podmokłych
i cieków wodnych oraz ekosystemów leśnych;
północno –wschodnią barierę rozwoju stanowić może planowany przebieg Obwodnicy Metropolitalnej
Aglomeracji Trójmiejskiej;
tereny położone na zachód od granic miasta znajdują się w obrębie planowanego OChK Doliny Małej
Słupiny i Rynny Tuchomskiej - teren ekosystemów torfowiskowych, zagłębień terenu, dolin cieków
i rzeki, ekosystemów leśnych, które w znaczący sposób ograniczają możliwości do zagospodarowania –
preferowany ograniczony rozwój zagospodarowania wokół istniejących skupisk zabudowy (Żukowo
Wieś), wzdłuż drogi,
teren na południowy-zachód od granic Miasta Żukowo – w obrębie geodezyjnym Borkowo –
preferowane skupienie zabudowy wzdłuż dróg (na północ i południe od drogi, w ograniczonym
zakresie) – progi ekofizjograficzne stanowią na północ od drogi wojewódzkiej tereny ekosystemów
torfowiskowych i leśnych, natomiast na południe – dolina rzeki Raduni wraz z terenami zagrożonymi
wodą powodziową,
teren na południe od miasta pomiędzy rzeką Radunią, a nieczynną linią kolejową – występują
uwarunkowania ograniczające możliwość zainwestowania ze względu na występowanie ekosystemów
torfowiskowych; dla terenu na południe od nieczynnej linii kolejowej – opisane w części dotyczącej
Glincza,
na wschód od granic miasta, w tym na wschód od istniejącej linii kolejowej – występują wyraźne progi
dla zainwestowania ze względu na przecinającą ten teren podmokłą dolinę i tereny leśne oraz
planowany przebieg Obwodnicy Metropolitarnej – wskazane ograniczenie rozwoju.
Dla ważniejszych miejscowości na obszarze gminy osadnicze progi ekofizjograficzne zostały przedstawione
w części rysunkowej, przy czym zakładają one najbardziej preferowany koncentryczny rozwój miejscowości,
będący kontynuacją już istniejącego zainwestowania. W przypadku bardziej rozległego rozwoju dodatkowo
każdorazowo powinny zostać wzięte pod uwagę uwarunkowania związane z przydatnością gruntów rolnych
dla potrzeb rolnictwa, występowanie jakość ekosystemów w tym łąkowych i torfowiskowych, dolin rzecznych
i cieków wodnych, możliwości przewietrzania i ciągłości terenów ważnych korytarzy ekologicznych, a także
względy ekonomiczne i krajobrazowe.
3.6.2
POTENCJAŁ REKREACYJNY48
Przyrodnicze uwarunkowania rozwoju funkcji rekreacyjnej wynikają z:
− istnienia walorów środowiska przyrodniczego stwarzających podstawę do rozwoju rekreacji,
− przydatności środowiska przyrodniczego dla rozwoju różnych form rekreacji, dostępności i ochrony
walorów przyrodniczych,
− ograniczenia rekreacyjnego wykorzystania środowiska przyrodniczego wynikające z jego naturalnej
chłonności rekreacyjnej i stopnia antropogenicznego przekształcenia,
− istnienia przestrzennych form ochrony środowiska przyrodniczego,
− występowania warunków do pełnienia innych funkcji społeczno-gospodarczych.
Potencjał rekreacyjny środowiska przyrodniczego gminy Żukowo jest umiarkowany. Jest to wynikiem małych
powierzchni i walorów przyrodniczych kompleksów leśnych oraz niskiej liczby i ogólnej powierzchni jezior,
zlokalizowanych głównie na terenach przygranicznych.
Na terenie gminy najbardziej identyfikowane są przyjeziorne rejony rekreacyjne:
− rejon Jez. Tuchomskiego,
− rejon Jez. Osowskiego i Wysokiego,
− rejon Borkowa,
− rejon Jez. Łapińskiego.
Biorąc pod uwagę uwarunkowania ekologiczne i prawne, wszystkie rejony posiadają jednak ograniczone
możliwości rekreacyjnego wykorzystania.
Rejon Jeziora Tuchomskiego, jest obiektem najbardziej narażonym na presję, wynikającą z rekreacyjnego jego
wykorzystania. Dodatkowo jest to teren postrzegany wciąż jako atrakcyjny dla lokalizacji zabudowy
mieszkaniowej. Sytuację utrudnia również położenie na granicy dwóch gmin – Żukowo i Przodkowo,
i jednoczesne intensywne zagospodarowywanie jeziora z obu stron (naturalnym i zalecanym sposobem
48
opracowane z wykorzystaniem: “Aktualizacja opracowania ekofizjograficznego podstawowego...”, Proeko, Gdańsk 2008,
46
zainwestowania dla terenów wzdłuż cieków lub zbiorników wodnych jest zagospodarowanie jednostronne
i pozostawienie przeciwległego brzegu jako terenu atrakcyjnego przyrodniczo i krajobrazowo). Użytkowanie
rekreacyjne jeziora stwarzało także uciążliwości, wynikające z uprawniania sportów wodnych,
dla wyeliminowania których w latach 1976-1999 obowiązywała wokół jeziora strefa ciszy (dziś kompetencje
dla ustanowienia na powrót strefy ciszy wokół jeziora ma Starosta Kartuski). Teren wokół Jeziora
Tuchomskiego narażony jest także na presję inwestycyjną związaną z realizacją zabudowy produkcyjno –
składowej wzdłuż drogi krajowej. Dalsze zainwestowanie wokół jeziora wymaga zachowania progów
osadniczych i korytarzy ekologicznych jako terenów wolnych od zabudowy, utrzymanie właściwej gospodarki
wodno-ściekowej, ograniczenie lokalizowania funkcji produkcyjno-składowych w pobliżu jeziora, urządzenie
zaplecza rekreacyjnego i zainwestowanie terenów z uwzględnieniem racjonalnego gospodarowania przestrzenią.
Tereny wokół Jeziora Tuchomskiego wymagają także działań rewaloryzacyjnych służących poprawie jakości
środowiska przyrodniczego.
Rejon Jezior Osowskiego i Wysockiego charakteryzuje się występowaniem istotnych barier fizjograficznych
oraz znacznym stopniem zainwestowania rekreacyjnego - indywidualne domki letniskowe o zróżnicowanym
standardzie na działkach położonych na stromym zboczu, sięgających prawie do brzegu jeziora. Możliwości
wykorzystania rekreacyjnego terenów przyległych może być ograniczona ze względu na lokalizację stref
ochronnych ujęcia wód podziemnych Osowa (bezpośredniej i pośredniej) oraz tereny leśne.
Dużą atrakcyjnością rekreacyjną wykazują się tereny w rejonie Borkowa i Jeziora Łapińskiego. Wymagają one
przede wszystkim ograniczenia rozwoju indywidualnego zainwestowania, w celu zmniejszenia negatywnego
oddziaływania na walory przyrodnicze, wyposażenie w elementy zagospodarowania rekreacyjnego i urządzenie
przestrzeni rekreacyjnych. Ograniczenia rozwoju wynikają tu przede wszystkim z chłonności rekreacyjnej
środowiska przyrodniczego (w przypadku Jeziora Łapińskiego wynikające z charakteru zbiornika).
Wszelkie zainwestowanie rekreacyjne - kubaturowe powinno być lokalizowane na terenach o umiarkowanych
spadkach (wartość progową stanowi 10˚), w pobliżu brzegów jezior o dobrej dostępności (nie bliżej niż 100 m
od brzegu) oraz powinno spełniać kryteria neutralności krajobrazowej i normy w zakresie infrastruktury
technicznej ochrony środowiska (gospodarka wodno-ściekowa, proekologiczne źródła ogrzewania itp.).
Dodatkowo na terenie gminy dużą atrakcyjność dla rekreacji posiadają ciągi dolinne, z uwagi na wybitne
walory krajobrazowe i przydatność dla różnych form turystyki kwalifikowanej (turystyka piesza, rowerowa,
konna, narciarstwo biegowe itp.). Na obszarze gminy Żukowo można wskazać trasy rowerowe oraz kilka
szlaków turystycznych, które zostały opisane w punkcie 1.1.7.
Rzeka Radunia przydatna jest też dla turystki kajakowej.
3.6.3
ZASOBY SUROWCOWE
– zostały opisane w punkcie 13.
3.6.4
POTENCJAŁ AGROEKOLOGICZNY
- został opisany w punkcie 3.3.
3.6.5
POTENCJAŁ WODNY
– został opisany w punkcie 3.5.
4. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WYMOGÓW OCHRONY ŚRODOWISKA,
PRZYRODY I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO
4.1
4.1.1
USTANOWIONE FORMY OCHRONY PRZYRODY
REZERWAT PRZYRODY
W granicach gminy Żukowo zlokalizowany jest fragment rezerwatu przyrody “Jar Rzeki Raduni”, który został
ustanowiony w 1972 r. Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego nr 202 z dnia 23 czerwca
1972 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody. Granice rezerwatu obejmują teren o powierzchni 84,24 ha,
zlokalizowany w Gminie Żukowo oraz w sąsiedniej gminie Somonino. Rezerwat obejmuje dno i strome
zbocza doliny przełomowego odcinka Raduni, z meandrującą i tworzącą bystrza rzeką, o długości tego
odcinka blisko 6 km. Dominują tutaj zbiorowiska leśne, w tym zbiorowiska grądów i łęgów olszowych
47
oraz buczyn. Bardzo bogata jest flora roślin naczyniowych z licznymi gatunkami rzadkimi i chronionymi
oraz gatunkami o podgórskim charakterze.
Dla rezerwatu przyrody „Jar Rzeki Raduni” zarządzeniem nr 28/2012 Regionalnego Dyrektora Ochrony
Środowiska w Gdańsku z dnia 28 września 2012 r. został ustanowiony plan ochrony. Zakazy zawarte w ustawie
z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2004 r., Nr 92, poz. 880 z późn. zm.) oraz zakazy
i ustalenia zawarte w zarządzeniu nr 28/2012 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku
z dnia 28 września 2012 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu, obowiązują na terenie
rezerwatu oraz na terenach sąsiednich w zakresie przestrzennym ustalonym w ww. przepisach.
W bliskim otoczeniu gminy Żukowo, w odległości ok. 0,4 km na południe od wsi Łapino, na obszarze gminy
Przywidz, zlokalizowany jest rezerwat przyrody „Jar Reknicy”.
4.1.2
OBSZARY CHRONIONEGO KRAJOBRAZU
Kartuski Obszar Chronionego Krajobrazu – obejmuje zachodnie krańce gminy. Położony jest w centralnej
części Pojezierza Kaszubskiego, między Kaszubskim Parkiem Krajobrazowym a Obszarem Chronionego
Krajobrazu Doliny Raduni. występuje tu środowisko przyrodnicze typowe dla młodoglacjalnych terenów
pojeziernych, tj. rozcięta rynnami, sfalowana, miejscami pagórkowata wysoczyzna morenowa, w znacznym
stopniu zalesiona, z licznymi jeziorami; położone we wschodniej części obszaru jeziora Głębokie (częściowo
w gminie Kartuzy), Karlikowskie i Sitno są zbiornikami oligotroficznymi o dużej wartości przyrodniczej.
Otomiński Obszar Chronionego Krajobrazu – obejmuje kompleksy leśne we wschodniej części gminy
(na wschód od miejscowości Leźno). Położony jest we wschodniej części Pojezierza Kaszubskiego, określanego
jako Wysoczyzna Gdańska jest w całości zalesiony (głównie lasy bukowe i bór sosnowy).
Przywidzki Obszar Chronionego Krajobrazu – obejmuje południową część gminy. Rozciąga się wzdłuż
dolin rzek Reknicy (dopływ Raduni) i Wietcisy (dopływ Wierzycy). Obszar ten charakteryzuje się
urozmaiconym ukształtowaniem terenu (głębokie rynny, wzniesienia denno- i czołowomorenowe), dużym
powierzchniowo udziałem lasów (głównie buczyny, miejscami dąbrowy) i znaczną jeziornością. Jeziora są
w większości typu rynnowego. Na obszarze gminy Żukowo obszar ten obejmuje kompleks terenów leśnych
położonych w południowej części wsi Skrzeszewo.
Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Raduni – obejmuje dno i zbocza doliny rzeki Raduni, na odcinku
od centralnej części Pojezierza Kaszubskiego (okolice Goręczyna), przez Żukowo i Kolbudy po Pruszcz Gdańsk.
Dolina Raduni ma złożoną strukturę geomorfologiczną, tworzoną przez baseny i przełomy rzeczne. O prócz
walorów geomorfologicznych i hydrograficznych istotne znaczenie ma zróżnicowanie florystyczne doliny
i jej rola jako tzw. korytarza ekologicznego.
W/w obszary chronionego krajobrazu utworzone zostały na mocy Rozporządzenia Wojewody Gdańskiego
Nr 5/94 z dnia 08.11.1994 r. (Dz. Urz. Woj. Gdańskiego Nr 27, poz. 139). Aktualnie na ich obszarze obowiązuje
Uchwała Sejmiku Województwa Pomorskiego Nr 1161/XLVII/10 z dnia 28 kwietnia 2010 r.
4.1.3
OTULINA TRÓJMIEJSKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO
Trójmiejski Park Krajobrazowy utworzony został w 1979 r. Park obejmuje porośniętą lasami strefę krawędziową
i fragmenty wierzchowiny wysoczyzny Pojezierza Kaszubskiego pomiędzy Gdańskiem, a Wejherowem,
o powierzchni 19 930 ha. Park tworzą dwa rozległe kompleksy, które na obszarze Gdyni rozcina zurbanizowany
pas terenu w rejonie Wielkiego i Małego Kacka. W celu ochrony środowiska Trójmiejskiego Parku
Krajobrazowego przed zagrożeniami zewnętrznymi wynikającymi z działalności człowieka ustanowiono otulinę
parku o powierzchni 16 542 ha. Podstawą funkcjonowania Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego oraz jego
otuliny jest aktualnie Uchwała Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 27 kwietnia 2011 r. w sprawie
Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego.
Trójmiejski Park Krajobrazowy znajduje się w minimalnej odległości ok. 0,7 km na wschód od granic gminy
Żukowo. Otulina Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego obejmuje północno-zachodni fragmentu gminy
Żukowo, tj. zachodnią część wsi Chwaszczyno, w tym Jeziora Osowskie i Wysockie wraz z otoczeniem oraz
strefę ochronną ujęcia wód podziemnych „Osowa” w Chwaszczynie.
48
Wg ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz. U. 2004 r., Nr 92, poz. 880 z późniejszymi
zmianami) otulina stanowi strefę ochronną graniczącą z formą ochrony przyrody i wyznaczoną indywidualnie
dla formy ochrony przyrody w celu zabezpieczenia przed zagrożeniami zewnętrznymi wynikającymi
z działalności człowieka.
4.1.4
OBSZARY NATURA 2000
Obszar Natura 2000 mający znaczenie dla Wspólnoty (projektowany specjalny obszar ochrony siedlisk
zatwierdzony w listopadzie 2007 r.) „Jar Rzeki Raduni” PLH 220011, który obejmuje przełomowy odcinek
rzeki Raduni. Obszar w całości położony jest na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu Doliny Raduni
i rezerwatu przyrody „Jar Rzeki Raduni”. Powierzchnia obszaru wynosi 87,71 ha.
W obrębie obszaru wyróżniono 7 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Wśród nich
dominują lasy o naturalnym charakterze, porastające zbocza wąwozu. Stwierdzono tu też występowanie
3 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Obszar odznacza się wysokimi walorami
florystycznymi. Stwierdzono tu 537 gatunków roślin naczyniowych, w tym rzadkie i zagrożone oraz chronione
prawnie w Polsce. Zagrożeniem dla wartości przyrodniczych tego obszaru jest brak otuliny, zrębowa gospodarka
leśna, synantropizacja flory oraz duża penetracja turystyczna.
Dla obszaru Natura 2000 obowiązują przepisy ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 o ochronie przyrody (Dz. U.
z 2004 r., Nr 92, poz. 880 z późn. zm.). Uszczegółowiające przepisy w odniesieniu do obszarów Natura 2000
wprowadza Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych
oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów
kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz. U. z dnia 10 maja 2010 r., Nr
77, poz. 510).
Zgodnie z ustawą o ochronie przyrody dla obszaru Natura 2000, sprawujący nadzór nad obszarem sporządza
projekt planu zadań ochronnych na okres 10 lat (projekt podlega ustanowieniu przez regionalnego dyrektora
ochrony środowiska w drodze zarządzenia) i projekt planu ochrony (projekt podlega ustanowieniu przez ministra
właściwego do spraw środowiska w drodze rozporządzenia). Na terenie rezerwatu „Jar rzeki Raduni”
obowiązuje plan ochrony dla rezerwatu przyrody, ustanowiony zarządzeniem nr 28/2012 RDOŚ w Gdańsku
z dnia 28 września 2012 r., w którym uwzględniony został zakres zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000
„Jar Rzeki Raduni” PLH220011.
W bliskim otoczeniu gminy Żukowo, w odległości ok. 0,4 km na południe od wsi Łapino, na obszarze gminy
Przywidz znajduje obszar Natura 2000 mający znaczenie dla Wspólnoty - „Dolina Reknicy” PLH 220008
(specjalny obszar ochrony siedlisk), o powierzchni 68,43 ha.
4.1.5
UŻYTEK EKOLOGICZNY
Użytek ekologiczny „Przygiełka koło Miszewka” – obejmuje torfowisko wysokie o powierzchni 1,24 ha.
Użytek położony jest w obrębie Miszewko, w lesie przy południowym brzegu jeziora Tuchomskiego. Użytek
ustanowiony został Rozporządzeniem Nr 2/2003 Wojewody Pomorskiego z dnia 9 stycznia 2003 r. (Dz. Urz.
Woj. Pom. z 2003 r. Nr 6, poz. 56), w rejestrze Wojewody Pomorskiego posiada nr 270.
Teren w granicach użytku powinien pozostać niezainwestowany.
4.1.6
POMNIKI PRZYRODY
W gminie Żukowo za pomniki przyrody uznano:
− 31 pojedynczych drzew (w tym w mieście 6),
− 6 grup drzew (w tym 1 w mieście),
− 1 aleję (poza miastem),
− 4 głazy (poza miastem).
49
Tabela n r 7 . Pomniki przyrody w gminie Żukowo49
numer w rej.
WKP
obiekt chroniony
Miasto Żukowo
obwód [m]
położenie
381
dąb szypułkowy
3,80
ul. Parkowa, przy kanale Słupiny
382
dąb szypułkowy
3,85
ul. Parkowa, przy kanale Słupiny
383
dąb szypułkowy
3,28
ul. Parkowa, przy kanale Słupiny
384
dąb szypułkowy
3,75
ul. Parkowa, przy kanale Słupiny
385
dąb szypułkowy
3,30
ul. Parkowa, przy kanale Słupiny
386
buk zwyczajny – 4 szt.
ul. Parkowa, przy kanale Słupiny
387
buk zwyczajny
1,60 2,10
3,60
ul. Parkowa, przy kanale Słupiny
Gmina Żukowo – obszar wiejski
22
głaz
5,00
L. Orle, przy gospodarstwie
169
sosna zwyczajna
2,90
L. Babi Dół, obr. Skrzeszewo, oddział 910
172
głaz
25,00
Przyjaźń 60, na polu 200 m od wsi
203
dąb szypułkowy
4,10
Łapino, przy drodze do Przyjaźni
204
głaz
17,00
Widlino, 300 m od zabudowań
205
głaz
4,30
Przyjaźń, przy drodze do Łapina
555
lipa drobnolistna – 7 szt.
Leźno, park podworski
557
jesion wyniosły
3,70 4,75
3,76
Leźno, park podworski
561
dąb szypułkowy
4,85
Pępowo, park podworski
562
4,18
3,35
3,83
Pępowo, park podworski
563
buk zwyczajny
dąb szypułkowy
dąb szypułkowy
Pępowo, park podworski
734
dąb szypułkowy
4,80
Łapino przy szkole
735
dąb szypułkowy
5,20
Łapino przy szkole
736
kasztanowiec biały
3,12
Przyjaźń przy plebani
737
lipa drobnolistna
3,20
Skrzeszewo, b. cmentarz ewangelicki
738
lipa drobnolistna
4,41
Skrzeszewo, b. cmentarz ewangelicki
794
dąb szypułkowy
3,57
L. Leźno, obr. Skrzeszewo, oddział 5s
795
dąb szypułkowy
3,40
L. Leźno, obr. Skrzeszewo, oddział 5l
796
dąb szypułkowy
3,50
L. Leźno, obr. Skrzeszewo, oddział 5s
797
dąb szypułkowy
3,50
L. Leźno, obr. Skrzeszewo, oddział 7c
798
dąb szypułkowy
3,50
L. Leźno, obr. Skrzeszewo, oddział 7d
799
wiąz szypułkowy
2,28
L. Leźno, obr. Skrzeszewo, oddział 10d
800
dąb szypułkowy
3,80
L. Leźno, obr. Skrzeszewo, oddział 10n
801
dąb szypułkowy
4,20
L. Leźno, obr. Skrzeszewo, oddział 10k
802
dąb szypułkowy
3,80
L. Leźno, obr. Skrzeszewo, oddział 10k
803
dąb szypułkowy
3,50
L. Leźno, obr. Skrzeszewo, oddział 10k
804
buk zwyczajny
3,30
L. Leźno, obr. Skrzeszewo, oddział 10m
805
grab zwyczajny
2,08
L. Leźno, obr. Skrzeszewo, oddział 10m
868
dąb szypułkowy – 3 szt.
2,30 – 3,00
Borkowo, dz. 255, las prywatny
869
sosna zwyczajna – 3 szt.
2,00 – 2,14
Borkowo, dz. 255, las prywatny
1036
dąb szypułkowy
3,40
L. Borowiec, wieś Tuchom, oddział 245c
1037
dąb szypułkowy
3,15
L. Borowiec, obr. Skrzeszewo, oddział 266a, na południe
od wsi Małkowo
49
opracowane na podstawie „Aktualizacja opracowania ekofizjograficznego podstawowego gminy Żukowo”, Proeko
grudzień 2008, (aktualizacja – zespół autorski „Studium...”)
50
1045
2030
aleja lipowa
580 lip drobnolistnych.
brzoza brodawkowata
Droga Leźno-Pępowo
2,00
Borkowo, dz. nr 229/3 przy ul. Nowowiejskiej
2031
Klon pospolity – 8 szt
1,12 - 2,57
Borkowo, dz. nr 229/3 przy ul. Nowowiejskiej
Pomniki przyrody na obszarze gminy Żukowo ustanowione zostały różnymi rozporządzeniami Wojewody
Gdańskiego od roku 1955, a na terenie miasta Żukowa w 1979 r. Na przestrzeni lat zasady gospodarowania
w stosunku do pomników przyrody zmieniały się, zawierając odmiennie określone i zredagowane zakazy
dotyczące postępowania wobec drzew i głazów.
4.2
PLANOWANE FORMY OCHORNY PRZYRODY
Według „Waloryzacji przyrodniczej gminy Żukowo” (2004) i „Opracowania ekofizjograficznego...” (2003) oraz
„Aktualizacji opracowania ekofizjograficznego...” (2008) w gminie Żukowo proponowane jest utworzenie
następujących terytorialnych form ochrony przyrody:
− Rezerwat przyrody „Pępowskie Grądy”,
− Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Małej Słupiny i Rynny Tuchomskiej,
− zespół przyrodniczo-krajobrazowy (alternatywnie),
− użytki ekologiczne.
Planowany Rezerwat przyrody „Pępowskie Grądy”: obejmuje fragment dobrze zachowanego,
wielogatunkowego starodrzewia, z udziałem grabów, dębów i buków, położony we wschodniej części Pępowa,
w lesie pomiędzy drogą prowadzącą do Leźna a droga prowadzącą do Żukowa. Utworzenie proponowanego
rezerwatu „Pępowskie Grądy” może nastąpić w drodze aktu prawa miejscowego w formie zarządzenia
Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska.
Planowany Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Małej Słupiny i Rynny Tuchomskiej: obejmuje
zachodni skraj gminy, na pograniczu z gminą Przodkowo - teren z układem rynien polodowcowych o bardzo
dużej wartości ekologicznej i krajobrazowej, a w rejonie doliny Małej Słupiny o wartości krajobrazowej
wybitnej. Wyznaczenie obszaru chronionego krajobrazu następuje w drodze uchwały sejmiku województwa.
Na fragmencie terenu planowanego OChK Doliny Małej Słupiny i Rynny Tuchomskiej, w rejonie doliny Małej
Słupiny, na terenie o wybitnej wartości krajobrazu proponuje się utworzenie obszaru przyrodniczokrajobrazowego, obejmującego obszar doliny w sąsiedztwie zespołu dawnej papierni, wpisanego do rejestru
zabytków. Ustanowienie zespołu przyrodniczo-krajobrazowego może nastąpić w drodze uchwały Rady
Miejskiej w Żukowie, po uzgodnieniu z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska.
Planowane użytki ekologiczne:
− Tuchomskie Moczary (torfowisko przejściowe),
− Grąd i łąki w dolinie Raduni (dobrze wykształcony grąd na zboczu doliny i łąki ze storczykami na dnie),
− Grąd koło Niestępowa (liczne gatunki chronionych roślin),
− Torfowisko przejściowe i szuwary w Leźnie (oraz fragmenty olsów i zbiornik wodny),
− Uroczysko w dolinie Strzelenki (roślinność wodna z masowo występującym wywłócznikiem kłosowym),
− Torfowisko wysokie na północ od Żukowa (na torfowisku fragmentami bór bagienny, na obrzeżach
szuwary turzycowe i pałkowe),
Użytki ekologiczne ustanowić może Rada Miejska w Żukowie, po uzgodnieniu z Regionalnym Dyrektorem
Ochrony Środowiska.
4.3
OCHRONA I KSZTAŁTOWANIE ŚRODOWISKA
Na obszarze gminy Żukowo występują elementy osnowy ekologicznej – stanowiące system terenów
przyrodniczo aktywnych, przenikających ten obszar, umożliwiających przyrodnicze powiązania funkcjonalne.
Istnienie i zachowanie tych elementów warunkuje utrzymanie równowagi ekologicznej środowiska
przyrodniczego, wzbogaca jego strukturę przyrodniczą, funkcjonalną i estetyczną oraz urozmaica krajobraz
w sensie fizjonomicznym.
Na obszarze gminy Żukowo regionalne i lokalne najważniejsze elementy osnowy ekologicznej tworzą:
− płaty ekologiczne dużych kompleksów leśnych: płat stężycko - kartuski
− korytarze ekologiczne: Doliny Raduni i Motławy, przywidzki, Lasów otomińskich, oraz jako
51
uzupełnienie korytarzy wyszczególnionych w „Planie zagospodarowania województwa...” doliny Małej
Słupiny i rynny jeziora Tuchomskiego, rynny jezior Osowskiego i Wysockiego.
Korytarze i płaty ekologiczne, stanowiące ważne powiązania przyrodnicze, zostały opisane w punkcie 1.1.4.
Lokalne składowe osnowy ekologicznej gminy Żukowo stanowią dodatkowo:
− mikropłaty ekologiczne drobnych kompleksów leśnych i semileśnych oraz zadrzewień, w tym alei
drzew;
− mikropłaty ekologiczne hydrogenicznych zagłębień terenu z ekosystemami łąkowo-pastwiskowymi
i torfowiskami oraz oczkami wodnymi, tereny hydrogeniczne z zaroślami i szuwarami.
Wszystkie wymienione elementy systemu osnowy ekologicznej wymagają ochrony w sensie terytorialnym
i jakościowym. W ich obrębie pożądane są działania pielęgnacyjne (podtrzymywanie aktualnego stanu),
restytucyjne (przywracanie naturalnego stanu struktur przyrodniczych) i rewaloryzacyjne (wzbogacenie
ekologiczne lub zmiana charakteru struktur przyrodniczych).
Sieć korytarzy, płatów, mikropłatów i łączników ekologicznych umożliwia zachowanie trwałości
i różnorodności biologicznej całego regionu oraz zachowania niewielkich powierzchniowo obszarów cennych
przyrodniczo. Elementy środowiska mogą posłużyć do świadomego kształtowania przestrzeni gminy w sposób
przemyślany i uporządkowany, zgodnie z wymogami ładu przestrzennego. W związku z tym powinny być
w maksymalnym możliwym stopniu zachowane z ograniczeniami zabudowy i stanowić podstawę tworzenia
systemu terenów otwartych na terenie gminy.
5. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO
I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ
5.1
RYS HISTORYCZNY GMINY 50
Od najdawniejszych czasów obszar obecnej gminy Żukowo stanowił tereny atrakcyjne do osiedlania się. Służyły
ku temu przede wszystkim: warunki przyrodnicze, w tym doliny rzek Raduni, Strzelenki, Małej Słupiny, mające
miejscami charakter rzek „górskich”, a także sąsiedztwo dynamicznie rozwijającego się miasta Gdańska.
Najstarsze informacje o osadnictwie dotyczą istnienia w Żukowie w IX-XI w. ośrodka politycznego, z którego
prawdopodobnie pochodzi dynastia książąt wschodniopomorskich. Norbertanki do Żukowa sprowadził
w 1210 r. Mściwoj I. Zakon przetrwał do 1834 r., kiedy to nastąpiła kasacja klasztoru przez zaborcę pruskiego.
Do klasztoru Norbertanek należały wsie: Rębiechowo, Stary Glincz, Otomino, Babi Dół. Inne wsie i osady
na obszarze obecnej gminy Żukowo należały do klasztoru Cystersów w Oliwie, do klasztoru Kartuzów
w Kartuzach oraz do książąt pomorskich. W okresie po zajęciu Pomorza przez Krzyżaków w 1308 r.
nie zaobserwowano znaczących zmian w strukturze osadniczej – jedyną nowo powstałą wsią, lokowaną na
surowym korzeniu było Niestępowo. Pomorze wróciło do Polski po okresie wojny trzynastoletniej. Intensywny
rozwój polskich wsi przypadł na okres panowania polskiego, tj. w latach 1466 – 1772. Na obszarze gminy
zaczęły kształtować się duże folwarki: w Przyjaźni, Małkowie, Leźnie oraz mniejsze w Otominie i Starym
Glinczu. Pod koniec XIX wieku w majątkach wprowadzano nowoczesne techniki gospodarowania i w związku
z tym przebudowywano budynki gospodarcze, a w miejscu dawnych dworów budowano pałace otoczone
nowymi założeniami parkowymi. W okresie międzywojennym część wielkich majątków została rozparcelowana
i przekazana nowym mieszkańcom, którzy zaczęli budować niewielkie zagrody z drewnianym budynkiem
mieszkalnym, oborą murowaną i drewnianą stodołą, na działkach od 2 ha do 10 ha – tzw. „poniatówki”. Obecnie
znaczna część zabudowań w dawnych majątkach jest nieużytkowana, przedstawia sobą zły stan techniczny,
niektóre budynki zostały rozebrane. Przykład prawidłowego użytkowania to pałac w Leźnie, zagospodarowany
i użytkowany jako obiekt hotelowy.
5.2
OPIS UKŁADÓW PRZESTRZENNYCH WSI I HISTORYCZNEJ ZABUDOWY
Czas lokacji wsi żukowskich przypada na okres Średniowiecza. Z tego okresu nie zachowały się żadne źródła
kartograficzne, ślady pierwotnych układów widoczne są na mapie z XVIII w. Najstarsze zapisy dotyczą:
− Żukowa (1201 r.)
− Barniewic, Banina, Borkowa, Chwaszczyna, Czapli, Tuchomia i Tuchomka – XIII w.,
− Starego Glińcza, Leźna, Łapina, Małkowa, Miszewka, Miszewa, Otomina, Pępowa, Przyjaźni,
50
na podstawie „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Żukowo”, Studium wartości
kulturowych” PPR „DOM”, sp z o.o., Starogard Gdański, maj 2002 r. mgr Regina Pernak.
52
Skrzeszewa, Sulmina, Widlina – XIV w.,
− Borowiec Młyn – XVI w.,
− Borowiec Folwark i Babi Dół – XVIII w.
Wsie przeważnie kształtowały się wokół owalnicowego układu dróg (Chwaszczyno, Skrzeszewo, Małkowo,
Miszewo, Przyjaźń), bądź też jako układy wzdłuż drogi (Niestępowo). Powstające w późniejszych czasach
założenia folwarczne spowodowały przekształcenia pierwotnych układów owalnicowych (w Skrzeszewie,
Małkowie, Przyjaźni). W XIX w. w większości wsi na terenie gminy Żukowo znajdowały się założenia dworsko
– folwarczne obejmujące: dwór otoczony parkiem, zabudowania gospodarcze, zagrody chłopskie i domy
folwarczne. Najlepiej zachowane założenie dworsko – parkowe znajduje się w Leźnie. Dwory i pałace o różnym
stopniu zachowania zlokalizowane są w Tuchomiu, Małkowie, Przyjaźni, Pępowie, Skrzeszewie, Starym
Glinczu, Łapinie. Przy dawnych dworach i pałacach istniały parki – obecnie tylko niektóre z nich posiadają
czytelny układ przestrzenny i zachowaną zieleń. Najwięcej zniszczeń układów przestrzennych wsi i zabudowy
nastąpiło na obszarach sąsiadujących z Gdańskiem: w Baninie, Borowcu, Barniewicach, Sulminie, Łapinie.
Poza zespołem poklasztornym Norbertanek w mieście Żukowo, na terenie gminy zachowały się liczne kościoły
z różnych okresów historycznych, m.in. w Przyjaźni oraz Niestępowie.
Gmina Żukowo jest bogata w elementy dziedzictwa kulturowego, które wraz ze środowiskiem przyrodniczym
tworzą system o wyjątkowych wartościach. Do elementów dezintegrujących przestrzeń historyczna należą:
przypadkowy układ podziałów parcelacyjnych pod powstającą zabudowę mieszkaniową jednorodzinna, brak
nawiązania do tradycyjnych zasad lokalizowania zabudowy oraz zespoły zabudowy powstające w oderwaniu
od istniejących tradycyjnych układów przestrzennych.
W gminie występują ślady bogatego osadnictwa prehistorycznego. Prawie w każdym obrębie znajdują się
stanowiska i obiekty archeologiczne. Stanowiska archeologiczne przed zabudową winny być poddane badaniom
archeologicznym.
W wielu miejscowościach w gminie występują wyjątkowe walory krajobrazowe, z szerokimi panoramami
na dalekie obszary. Jednak dynamiczny rozwój nowych zespołów zabudowy, w oderwaniu od wiejskich
układów ruralistycznych coraz częściej prowadzi do zakłócania tych wyjątkowych wartości krajobrazowych.
Inne, dobrze zachowane świadectwa kultury i historii w gminie to:
− układ drogowy – w tym w części zachowane drogi alejowe,
− obiekty inżynierskie: linie kolejowe (czynne i nieczynne), mosty, elektrownie, młyny, budowle
inżynierii wodnej.
Na elementy niematerialne składają się:
− miejsca kultu religijnego – stuletnie kapliczki przydrożne (obsadzone drzewami) i kapliczki
współczesne oraz liczne krzyże przydrożne (również obsadzone drzewami),
− nieczynne cmentarze ewangelickie (zachowane tylko ślady w postaci zieleni i pozostałości nagrobków),
− obyczaje i tradycja kaszubska, w tym haft kaszubski,
− miejscowe nazwy zagród, które dały nazwy miejscowościom.
Tabela nr 8. OPIS UKŁADÓW HISTORYCZNYCH WSI, STAN ZACHOWANIA UKŁADÓW
I ZABUDOWY.
1. Babi Dół (obręb Glincz)
Opis historyczny
Układ przestrzenny i struktura
Stan zachowania, wnioski
2. Banino
Opis historyczny
Układ przestrzenny i struktura
Wieś założona w 1821 r. W 1880 r. wieś, leśnictwo i cegielnia, w powiecie kartuskim,
niedaleko Żukowa i Stęgwałdu. Dawniej tereny wsi stanowiły posiadłość Klasztoru
Norbertanek w Żukowie.
6 km na południowy zachód od Żukowa, wzdłuż drogi nr 20. Wieś ma formę przysiółka.
Po wschodniej stronie drogi zachowało się kilka zagród z 1 poł. XIX w., po zachodniej
niewielki placyk i krzyż, dalej dwie zagrody nieco późniejsze.
Cmentarz poewangelicki, zachowane groby, częściowo kultywowane - do zachowania
i ochrony.
Od 1283 r. wieś przynależała do Klasztoru Cystersów w Oliwie. Osadnictwo i funkcje:
pierwotnie wieś duchowna, później królewska z folwarkiem i dworem.
Osada folwarczna z założeniem dworskim po południowej stronie drogi Rębiechowo Miszewo. Sporadycznie w skupisku historycznego układu wsi zachowały się dawne
zagrody.
53
Stan zachowania, wnioski
3. Barniewice
Opis historyczny
Układ przestrzenny i struktura
Stan zachowania, wnioski
4. Borkowo
Opis historyczny
Układ przestrzenny i struktura
Stan zachowania, wnioski
5. Chwaszczyno
Opis historyczny
Układ przestrzenny i struktura
Stan zachowania, wnioski
6. Czaple
Opis historyczny
Założenie dworskie częściowo zniszczone, nowa zabudowa zakłóciła harmonię układu wskazane do zachowania i ochrony.
Zachowane budynki: dawna stajnia-obora, budynek gospodarczy (kamienno-ceglany) wpisane do gminnej ewidencji zabytków.
Cennym elementem jest drzewostan parkowy - wpisany do gminnej ewidencji zabytków.
Drogi alejowe prowadzące do: Rębiechowa, Pępowa, Miszewa – nie zachowały się.
Historyczne zagrody w centrum wsi i na obrzeżach - do zachowania i ochrony.
Pierwotnie wieś przynależała do Klasztoru Cystersów w Oliwie. Pierwsze wzmianki
w 1220 r.
Osadnictwo i funkcje: osada gospodarczo-folwarczna zarządzana przez klasztor.
Od końca XVIII w. wieś królewska. Zabudowa wsi obejmowała: dwór, folwark, wieś
folwarczną.
Osada folwarczna z założeniem dworskim, położonym na stoku dolinnym.
Założenie folwarczne położone przy drodze Borowiec – Owczarnia, po zachodniej
stronie torów kolejowych.
Założenia dworskie i folwarczne – przekształcone.
Zachowane budynki w zespole: dawna stajnia, dwa magazyny, kuchnia dla inwentarza,
obora – wpisane do gminnej ewidencji zabytków.
Park – wpisany do gminnej ewidencji zabytków.
Historyczna droga alejowa Barniewice – Rębiechowo – do zachowania i ochrony.
Pierwsze wzmianki o wsi w 1241 r. Lokacja na prawie chełmińskim w 1351 r.
W XVII w. rozróżniano wsie: Borkowo Królewskie i Borkowo Szlacheckie. Od XVIII
w. wieś królewska. Zabudowa obejmowała: dwór, folwark, wieś folwarczną.
Osada folwarczna z rozproszoną zabudową zagrodową. Dostosowana do topografii
terenu.
Założenie dworskie – budynek gospodarczy, dwór, park, piwnica ziemna, stajnia, stodoła
wpisane do gminnej ewidencji zabytków.
Budynek Szkoły Podstawowej, wiadukt kolejowy, budynek mieszkalny – wpisane
do gminnej ewidencji zabytków.
Teren o szczególnych walorach krajobrazowych i turystycznych.
Pierwotnie wieś przynależała do Klasztoru Cystersów w Oliwie. Pierwsze wzmianki
w 1283 r. Od 1301 r. do 1726 r. wsią zarządzali biskupi kujawscy. W 1726r. powstał
kościół.
W XIX w. osada składa się z dwóch zespołów zabudowy: Chwaszczyno-wieś
i Chwaszczyno-folwark.
Wieś owalnicowa.
Przy kościele cmentarz przykościelny, plebania.
Cechą charakterystyczną wsi jest rozproszona zabudowa, pochodząca z 1 poł. XX w.
Wieś w znacznym stopniu przekształcona, zachowała się część historycznej zabudowy
oraz zagrody.
Stan zachowania historycznej struktury układu wsi: średni – wskazany do zachowania
i ochrony.
Zachowane obiekty:
- kościół pw. śś. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza z cmentarzem – wpisany do
rejestru zabytków WKZ,
- plebania, przedszkole, budynki mieszkalne, przy ul. Oliwskiej, w tym dawna poczta –
wpisane do gminnej ewidencji zabytków.
Zachowane dwie kapliczki murowane z początku XX w. – wpisane do gminnej
ewidencji zabytków.
Wskazana ochrona ekspozycji historycznego układu wsi i historycznej zabudowy.
Pierwotnie wieś przynależała do Klasztoru Cystersów w Oliwie.
Pierwsze wzmianki w 1283 r.
54
Układ przestrzenny i struktura
Stan zachowania, wnioski
7. Glincz
Opis historyczny
W XVI w. znajdował się tu dwór szlachecki, 1789 r. folwark szlachecki.
Wieś folwarczna usytuowana przy drodze Rębiechowo – Leźno na terenie o
urozmaiconej rzeźbie.
Założenie dworsko-folwarczne całkowicie przekształcone.
Zachowana historyczna droga alejowa z Czapli do Leżna i z Czapli do Lnisk – wskazana
do zachowania i ochrony.
Układ przestrzenny i struktura
Osada folwarczna istniejąca już przed 1311 r. Za czasów wielkiego mistrza krzyżackiego
Karola z Trewiru (1311-1324) nabyły ją Norbertanki z Żukowa. W 1745 r. oprócz
nowo wzniesionego dworu znajdowały się tu 4 domy mieszkalne. W 1880 r. wieś
obejmowała 833 mórg powierzchni. We wsi były 4 domy mieszkalne.
Osada folwarczna zlokalizowana na południe od drogi krajowej nr 20.
Stan zachowania, wnioski
Dawny dwór nie istnieje.
8. Nowy Glincz (obręb Glincz)
Opis historyczny
Pierwotnie wieś należała do dóbr rycerskich w Sulminie.
W 2 poł. XVI w. król podarował wieś klasztorowi Norbertanek w Żukowie.
W roku 1789 była to wieś szlachecka z kilkoma niewielkimi folwarkami.
Układ przestrzenny i struktura Osada folwarczna z niewielką ulicówką od strony zachodniej.
Stan zachowania, wnioski
Zabudowa wzdłuż drogi mocno przekształcona.
Założenie dworskie – do zachowania i ochrony.
Zachowane obiekty: stajnia, park w zespole dworskim – wpisane do gminnej ewidencji
zabytków.
Szkoła Powszechna (obecnie Szkoła Podstawowa) – wpisana do gminnej ewidencji
zabytków.
9. Leźno
Opis historyczny
Układ przestrzenny i struktura
Stan zachowania, wnioski
10. Lniska (obręb Leźno)
Opis historyczny
Układ przestrzenny i struktura
Stan zachowania, wnioski
11. Łapino Kartuskie
Wieś lokowana na prawie chełmińskim, w późniejszym czasie wieś przekształciła się
w królewszczyznę, daną w dożywocie „mężom zasłużonym”.
W 2 poł. XIX w. wieś rycerska.
Wieś folwarczna usytuowana po obu stronach drogi prowadzącej do Pępowa.
Po stronie południowej usytuowane założenie pałacowo-parkowe, którego elementy
układu przestrzennego pochodzą z XVIII w.
Po stronie północnej – zabudowa wiejska.
Zespół pałacowo-parkowy – wpisany do rejestru zabytków WKZ.
Zachowany historyczny układ przestrzenny wsi – do zachowania i ochrony.
Zachowane budynki mieszkalne – wpisane do gminnej ewidencji zabytków
Budynek dworca kolejowego i gospodarczy przy dworcu – wpisany do gminnej
ewidencji zabytków.
Zachowana droga alejowa prowadząca do Pępowa – wpisana do ewidencji pomników
przyrody WKP.
Osada rycerska z XV w. na prawie polskim ze wsią na prawie niemieckim.
Pod koniec XVIII w. istniały tu: 19 budynków mieszkalnych, karczma nad rzeką
Strzelenką, cegielnia, krzyż. Na początku XX w. duży majątek z dworem i parkiem oraz
czterema budynkami gospodarczymi.
W zachodniej części 5 zagród historycznych, usytuowanych wzdłuż drogi alejowej
prowadzącej do Żukowa.
Wieś folwarczna usytuowana po południowej stronie drogi krajowe nr 7 Gdańsk –
Żukowo, w dolinie rzeki Raduni.
Dawny zespół folwarczny – nie zachował się.
Zachowany budynek mieszkalny – wpisany do gminnej ewidencji zabytków.
Zachowany fragment drogi alejowej prowadzącej do Czapli – wskazana do zachowania
i ochrony.
Wskazana ochrona doliny rzeki Raduni.
55
Opis historyczny
Układ przestrzenny i struktura
Stan zachowania, wnioski
12. Małkowo
Opis historyczny
Układ przestrzenny
i struktura
Stan zachowania, wnioski
13. Miszewo
Opis historyczny
Układ przestrzenny i struktura
Stan zachowania, wnioski
14. Miszewko
Opis historyczny
Układ przestrzenny i struktura
Stan zachowania, wnioski
15. Niestępowo
Opis historyczny
Układ przestrzenny i struktura
Stan zachowania, wnioski
16. Nowy Świat
Opis historyczny
Układ przestrzenny i struktura
Stan zachowania, wnioski
Pierwotnie – dobra rycerskie.
Zabudowania usytuowane przy północnym brzegu jeziora Łapińskiego.
W roku 1884 r. funkcjonowała tu papiernia i fabryka papy.
Założenie folwarczne z dworem, parkiem i papiernią usytuowane na wysokim
północnym brzegu jeziora Łapińskiego. Od południa niewielka ulicówka.
Założenie dworsko-parkowe – zniszczone.
Zachowane obiekty: Budynek gospodarczy, Szkoła Podstawowa, krzyż przydrożny –
wpisane do gminnej ewidencji zabytków.
Układ przestrzenny wsi – do zachowania i ochrony.
Zachowane dwa dęby – pomniki przyrody w wykazie WKP
Wskazana ochrona ekspozycji układu przestrzennego wsi.
Wieś lokowana na prawie chełmińskim.
Pierwsze wzmianki w 1339 r.
Od 1427 r. własność Zakonu Kartuzów w Kartuzach.
W 1547 r. odnowiono przywilej sołecki na prawie chełmińskim.
Pod koniec XIX w. istniało tu założenie dworsko-parkowe, budynki gospodarcze, gorzelnia
parowa, budynki robotników folwarcznych oraz 10 gospodarstw wiejskich.
Pierwotnie wieś o kształcie owalnicowym, przekształcona w wieś folwarczną. Na strukturę
przestrzenną wsi składa się założenie dworsko-folwarczne z parkiem i budynkami
gospodarczymi (budynki rozebrano).
Zachowany historyczny układ przestrzenny wsi – do zachowania i ochrony.
Obiekty zachowane: dwór oraz park w zespole dworsko-parkowym – wpisane do gminnej
ewidencji zabytków.
Zachowane drogi alejowe – do zachowania i ochrony.
Wskazana ochrona ekspozycji układu przestrzennego wsi oraz założenia dworskoparkowego i zabudowy wiejskiej.
Wieś lokowana na prawie chełmińskim.
Pierwsze wzmianki w 1339 r.
W 1885 r. wieś stanowiła dobra rycerskie, które obejmowały: jeden majątek, 12
gospodarstw rolnych i 3 zagrody.
Owalnica zbudowana wokół dwóch oczek wodnych.
Zachowane obiekty: budynek mieszkalny, budynek inwentarski, 2 stajnie, Szkoła
Podstawowa oraz transformator – wpisane do gminnej ewidencji zabytków.
Powstało ok. 1400 r., osada rycerska na prawie polskim.
Niewielkie założenie folwarczne usytuowane pomiędzy drogą Chwaszczyno – Żukowo,
a stawem.
Założenie folwarczne – nie zachowało się.
wieś lokowana na nowo wykarczowanym polu w 1338 r. przez osadników niemieckich.
W 2 poł. XIX w. były to dobra rycerskie.
Wieś ulicowa zabudowana po obu stronach drogi Lniska – Sulmin.
Zachowany historyczny układ przestrzenny wsi (od zespołu kościelnego do zabudowań
szkolnych) – do zachowania i ochrony.
Zachowany kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, cmentarz, kapliczka –
wpisane do gminnej ewidencji zabytków.
Zachowane obiekty: budynki mieszkalne, Szkoła Podstawowa, wieża ciśnień – wpisane
do gminnej ewidencji zabytków.
W 1886 r. wybudowanie wchodziło w skład dóbr barniewickich, pod względem
administracyjnym należało do powiatu kartuskiego.
kolonia.
układ przestrzenny nie zachował się.
56
17. Otomino
Opis historyczny
Układ przestrzenny i struktura
Stan zachowania, wnioski
18. Pępowo
Opis historyczny
Układ przestrzenny i struktura
Stan zachowania, wnioski
19. Przyjaźń
Opis historyczny
Układ przestrzenny i struktura
Stan zachowania, wnioski
20. Rębiechowo
Opis historyczny
Układ przestrzenny i struktura
Stan zachowania, wnioski
Pierwotnie wieś należąca do Klasztoru Norbertanek w Żukowie.
Pierwsze wzmianki w 1316 r.
Do czasu wojen szwedzkich Otomino było dużą, dobrze zachowaną wsią.
W czasie wojen wieś została zniszczona i przekształcona w folwark.
Po kasacji zakonu norbertanek folwark został oddany w dzierżawę.
Założenie dworsko-parkowe oraz rozproszone zagrody w sąsiedztwie.
Założenie dworsko-parkowe – do zachowania i ochrony
Zachowane obiekty: dwór, park oraz ogrodzenie w zespole dworsko-parkowym –
wpisane do gminnej ewidencji zabytków.
Wieś lokowana na prawie polskim, później dobra rycerskie na prawie niemieckim.
W 1583 r. wieś dzieliła się na trzy części i stanowiła trzy osobne majątki.
Wieś folwarczna wzdłuż drogi Leźno – Przodkowo, park przylega do drogi alejowej
prowadzącej do Banina.
Budynek dawnego dworu (obecnie Szkoła Podstawowa) – wpisany do gminnej
ewidencji zabytków.
Park w założeniu dworsko-parkowym – wpisany do gminnej ewidencji zabytków.
Założenie dworsko-parkowe – do zachowania i ochrony.
Cmentarz rodowy – do zachowania i ochrony.
Droga alejowa Leźno –Pępowo – Miszewo – pomnik przyrody wpisany do ewidencji
WKP
Droga alejowa do Żukowa – do zachowania i ochrony.
Droga alejowa do Banina – nie zachowała się.
Dawne zagrody przekształcone.
Wieś lokowana na prawie chełmińskim w 1349 r. – już w tym okresie była to jedna
z większych, zagospodarowanych wsi (istniały tu gospoda, jatki piekarskie).
W XVIII w. wieś stanowiła dobra rycerskie i posiadała: 9 zagród, folwark, karczmę
i kościół ewangelicki.
Kościół istniał tu już na początku XII w.. Obecny kościół zaś został wybudowany
w XIV w, a przebudowany w 1611 r.
W 1583 r. wieś dzieliła się na trzy części i stanowiła trzy odrębne majątki.
Pierwotnie prawdopodobnie układ owalnicowy z kościołem w zachodniej części planu,
zatarty przez folwark, założony tu w XVIII w. Gotycki kościół przebudowany w XVIII
w. i założenie dworsko-folwarczne z parkiem nadają tej wsi wysoka rangę pod
względem struktury zabytkowej.
Kościół parafialny pw. Św. Jana – wpisany do rejestru zabytków WKZ
Zespół dworsko-parkowy z obiektami: dwór, budynek gospodarczy, stajnia, budynek
urządzeń wodociągowych, transformator, park z aleją dojazdową – wpisany do gminnej
ewidencji zabytków
Cmentarz przykościelny, kostnica, ogrodzenie przykościelne – wpisane do gminnej
ewidencji zabytków.
Cmentarz poewangelicki – wpisany do gminnej ewidencji zabytków.
Budynek mieszkalny, Przyjaźń 40 – wpisany do gminnej ewidencji zabytków
Wskazana ochrona ekspozycji zespołu dworsko-parkowego oraz zabytkowych
budynków.
W 1209 r. wieś nadana Klasztorowi Norbertanek w Żukowie.
Wieś pierwotnie lokowana na prawie polskim.
Wieś ulicowa zabudowana dwustronnie, nieregularnie.
Obecnie podzielona granicą administracyjna pomiędzy gmina Żukowo a miastem
Gdańsk.
Kapliczka w rozwidleniu dróg prowadzących do Banina i Pępowa – wpisana do gminnej
ewidencji zabytków Układ przestrzenny – do zachowania i ochrony
57
21. Rutki (obręb Borkowo)
Opis historyczny
Układ przestrzenny i struktura
Stan zachowania, wnioski
22. Skrzeszewo Żukowskie
Opis historyczny
Układ przestrzenny i struktura
Stan zachowania, wnioski
23. Stara Piła
Opis historyczny
Układ przestrzenny i struktura
Stan zachowania, wnioski
24. Sulmin
Opis historyczny
Układ przestrzenny i struktura
Stan zachowania, wnioski
Zespół elektrowni wodnej wybudowany w 1910 r.
Zespół położony pomiędzy stromymi brzegami rzeki Raduni.
Zbiornik wodny powstał w wyniki spiętrzenia rzeki w jej naturalnym rozlewisku.
Nad zbiornikiem przerzucony most kolejowy o konstrukcji kratowej.
Budynek siłowni usytuowany na zakończeniu sztolni doprowadzającej wodę ze
zbiornika wodnego do turbin.
Na północ od zbiornika znajdują się wybudowane w tym samym okresie budynki
mieszkalne i gospodarcze.
Zespół elektrowni wodnej z zaporą wodną, basenem ze śluzami, warsztatami, budynkiem
gospodarczym, budynkami mieszkalnymi, siłownią kaskadą w kanale burzowym –
wpisane do gminnej ewidencji zabytków.
Wiadukt kolejowy wraz z przepustem dla zwierząt – wpisane do gminnej ewid.
zabytków.
Wieś lokowana na prawie magdeburskim w 1349 r.
Początkowo stanowiła jeden majątek, później podzielona na trzy oddzielne własności.
W XIX w. składała się ze Skrzeszewa Królewskiego i Skrzeszewa Szlacheckiego.
W części zachodniej istniał majątek rozbudowany pod koniec XIX w., po stronie
wschodniej – wieś z kilkoma dużymi zagrodami i wieloma drobnymi zabudowaniami.
Układ przestrzenny wsi trudny do określenia.
Prawdopodobnie była to wieś owalnicowa, lecz przez późniejsze nadania i podziały
układ został zatarty.
Struktura przestrzenna urozmaicona:
- w założeniu dworsko-parkowym zachował się dwór i pozostałości parku,
- zachowały się domy murowane ze ścianką kolankową i dachem półspadzistym,
- w centrum wsi (dawne Skrzeszewo Szlacheckie) zachowane duże domy murowane,
z dachem dwuspadowym oraz budynkami gospodarczymi o konstrukcji szachulcowej,
występują tez mniejsze domy z cegły, z poddaszem drewnianym.
Budynek dawnego dworu (obecnie Szkoła Podstawowa) – wpisany do gminnej
ewidencji zabytków.
Kapliczka kubaturowa – wpisana do gminnej ewidencji zabytków.
Domy mieszkalne oraz budynki gospodarcze – wpisane do gminnej ewidencji zabytków.
Leśniczówka, dawna chlewnia oraz transformator – wpisane do gminnej ewidencji
zabytków
Układ przestrzenny wsi – do zachowania i ochrony.
Droga alejowa do Borcza – do zachowania i ochrony.
Wskazana ochrona ekspozycji historycznego układu przestrzennego wsi i zespołu
dworsko parkowego.
Zabudowania w XIX w, pod względem administracyjnym należała do powiatu
kartuskiego.
Forma przysiółka.
Zachowane obiekty: dworzec PKP (obecnie budynek mieszkalny), budynek gospodarczy
dworca PKP – wpisane do gminnej ewidencji zabytków.
Wieś lokowana na prawie niemieckim w 1340 r.
W 1 poł XIX w. przebudowano dwór i wybudowano oficynę dworską.
Pod koniec XIX w. znajdował się tu park oraz ogrody wraz z grobowcem rodziny von
Gralath. W okresie tym funkcjonowała szkoła ewangelicka, mleczarnia oraz hodowla
owiec.
Dawna wieś folwarczna o planie nieregularnym dostosowanym do rzeźby terenu.
Na najwyższym wzniesieniu w części północnej dawny kościół ewangelicki, na wschód
od kościoła znajdował się nieistniejący już folwark.
Kościół poewangelicki z końca XIX w. – wpisany do rejestru zabytków WKZ.
Oficyna dworska – wpisana do gminnej ewidencji zabytków.
Budynek Szkoły Podstawowej wraz z budynkiem gospodarczym – wpisane do gminnej
58
ewidencji zabytków.
Budynek mieszkalny Sulmin nr 6 – wpisany do gminnej ewidencji zabytków.
Cmentarz ewangelicki wraz z grobowcem – wpisane do gminnej ewidencji zabytków.
Układ przestrzenny wsi – do zachowania i ochrony.
Droga alejowa w kierunku Leźna – do zachowania i ochrony.
Droga alejowa z Niestępowa w kier. Gdańska (zachowany fragment) – do zachowania
i ochrony. Wskazana ochrona ekspozycji historycznego układu przestrzennego wsi.
25. Tuchom
Opis historyczny
Układ przestrzenny i struktura
Stan zachowania, wnioski
Wieś darowana Cystersom w Oliwie w 1283 r.
Dawna wieś folwarczna na planie nieregularnym, dostosowanym do rzeźby terenu.
Zachował się dawny dwór oraz fragment ogrodzenia założenia dworsko-folwarcznego.
Dawny dwór (obecnie Szkoła Podstawowa), fragment ogrodzenia – wpisane do gminnej
ewidencji zabytków.
26. Tuchomek (obręb Tuchom)
Opis historyczny
Wieś darowana Cystersom w Oliwie w 1283 r.
Na początku XX w. wybudowano dwór i zmodernizowano folwark.
Układ przestrzenny i struktura Osada folwarczna.
Stan zachowania, wnioski
Zachowane obiekty: dwór, budynek mieszkalny oraz park w założeniu dworskoparkowym – wpisane do gminnej ewidencji zabytków.
27. Widlino (obręb Łapino Kartuskie)
Opis historyczny
Pierwszy zachowany przywilej pochodzi z 1311 r., kiedy to wieś otrzymała prawa
rycerskie.
W XIX w. była posiadłością prywatną.
Układ przestrzenny i struktura Dawna wieś folwarczna o kształcie prostokątnym, zabudowana symetrycznie na
przecięciu dróg z Niestępowa do Łapina oraz z Przyjaźni do Łapina.
Zachowany układ przestrzenny zbliżony do układu XVIII wiecznego.
Stan zachowania, wnioski
Układ przestrzenny wsi – do zachowania i ochrony.
Droga alejowa do Łapina – do zachowania i ochrony.
28. Żukowo
Opis historyczny
Układ przestrzenny i struktura
Stan zachowania, wnioski
Początki osadnictwa stałego: IX-X w.
W 1210 r. założenie Klasztoru Norbertanek, sprowadzonych ze Strzelna.
Klasztor pełnił funkcje gospodarcze (zarządzanie licznymi dobrami), oświatowe (szkoła
dla panien), handlowe (ośrodek targowy).
Nie powstało jednak miasto, dla którego uzyskano prawo lokacyjne w 1260 r.
W 2 poł. XVIII w. w Żukowie istniało: 54 domów, młyn klasztorny nad Radunią, kuźnia,
tartak i papiernia nad Małą Słupiną.
Pod koniec XIX w. było już 138 domów i 1465 mieszkańców, istniała poczta, kolej
Pruszcz-Kartuzy, szkoła fabryka papy, dwa młyny wodne, dwie kuźnie, szpital dla
ubogich.
W okresie międzywojennym powstała linia kolejowa Gdynia-Kościerzyna.
Zachowany zespół osadniczy o charakterze widlicy.
Układ ruralistyczny wsi Żukowo – wpisany do rejestru zabytków WKZ.
Zespół papierni wraz z urządzeniami, zespół klasztoru norbertanek, kaplica pw. Św. Jana
Nepomucena oraz kościół pw. Św. Jana – wpisane do rejestru zabytków WKZ.
Liczne obiekty wpisane do gminnej ewidencji zabytków.
Droga alejowa do Małkowa – do zachowania i ochrony.
Podany powyżej wykaz posłużył do sporządzenia „Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Żukowo” na lata
2012-2015 (przyjętego Uchwałą Nr XV/141/2011 z dnia 25 listopada 2011 r.). Zgodnie z ustawą o ochronie
zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r. wymogi „Programu Opieki nad Zabytkami Gminy
Żukowo” zostały uwzględnione w Studium. Powinny być również uwzględnione przy sporządzaniu
miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
59
5.3
OBIEKTY WPISANE DO REJESTRU ZABYTKÓW
Tabela nr 9. Wykaz obiektów i zespołów wpisanych do rejestru zabytków województwa pomorskiego według
stanu na 03.02.2012 r.
l.p.
1
2
3
Miejscowość
Chwaszczyno
ul. Mickiewicza 5
działki nr: 712, 715
Leźno 45
działki nr: 99/1,
99/6, 99/7
Przyjaźń
działki nr: 101, 104,
103/4
4
Przyjaźń
5
Sulmin
6
7
8
9
Żukowo
ul. 3 Maja 4
Żukowo
ul. Gdańska
Żukowo
ul. 3 Maja 4
Żukowo
ul. Parkowa 7
działki nr: 41, 49,
39, 42, 43, 44, 46,
48/1, 48/2, 40, 50
Obiekt
Nr wpisu
do rejestru
zabytków
Data wpisu
Kościół pw. Św. Szymona i Judy
Tadeusza wraz z cmentarzem
1305
21.03.1990
1137
10.12.1986
1138
10.12.1986
253
02.12.1961
851
11.10.1976
Zespół dworsko-parkowy (dwór,
oficyna, obora ze stodołą, chlewnia
i magazyn, park z aleją południową)
Zespół dworsko-parkowy (dwór,
budynek gospodarczy, park z aleją
doprowadzającą)
Kościół parafialny pw. Św. Jana
Ewangelisty
Kościół poewangelicki (obecnie
galeria)
Zespół klasztoru norbertanek /
kościół parafialny p.w.
Wniebowzięcia NMP - kolegiata,
dwa budynki klasztorne, mur
klasztorny
Kościół filialny pw. Św. Jana
Chrzciciela
255
04.12.1961
515
20.02.1971
Kaplica pw. Św. Jana Nepomucena
516
20.02.1971
zespół papierni i kanału rzeki Małej
Słupiny z zespołami urządzeń
wodnych (budynek młyna z
zespołem turbiny Francis'a, dom
dzierżawcy papierni, upust,
przelew, jaz)
1233
25.06.1988
10
Żukowo
Układ ruralistyczny wsi Żukowo
1348
11
Banino
Cmentarzysko płaskie – wczesna
epoka żelaza
Cmentarzysko płaskie – wczesna
epoka żelaza
Osada otwarta – stanowisko
archeologiczne Grodzisko
wczesnośredniowieczne
Punkt osadniczy – epoka kamienia
oraz cmentarzysko z wczesnej
epoki żelaza
Dec.
233/Archeol.
Dec.
235/Archeol.
12
Niestępowo
13
Nowy Tuchom
14
Nowy Glincz
15
Przyjaźń
Punkt osadnictwa
16
Przyjaźń
Cmentarzysko płaskie – wczesna
epoka żelaza
06.03.1991
06.12.1972
06.12.1972
Dec.
123/Archeol.
23.12.1970
Dec.
289/Archeol.
30.09.1976
Dec.
290/Archeol.
Dec.
291/Archeol.
01.10.1976
01.10.1976
Uwagi
zespół
predysponowany
do utworzenia
parku
kulturowego
strefa „A” pełnej
ochrony konserw,
strefa „B”
ochrony konserw.;
strefa „E”
ochrony
ekspozycji
zespołu zabytk.,
strefa „K”
ochrony
krajobrazu
60
Według opracowania „Program Opieki nad Zabytkami gminy Żukowo na 2012 – 2015” obiekty postulowane
do wpisu do rejestru zabytków Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków to:
− Rutki, zespół elektrowni wodnej,
− Żukowo, młyn wodny przy ul. 3-go Maja.
5.4
OBIEKTY ZNAJDUJĄCE SIĘ W GMINNEJ EWIDENCJI ZABYTKÓW
Poniżej przedstawiono wykaz obiektów znajdujących się w gminnej ewidencji zabytków – według
materiałów Urzędu Gminy Żukowo - stan na sierpień 2011r.
Tabela nr 10. Wykaz obiektów i zespołów znajdujących się w gminnej ewidencji zabytków na obszarze miasta
i gminy Żukowo:
l.p.
Miejscowość
Obiekt
Data powstania
1
Banino
Budynek gospodarczy w zespole dworskim
2 poł. XIX w.
2
Banino
Park w zespole dworskim
2 poł. XIX w.
3
Banino
Stajnia w zespole dworskim
2 poł. XIX w.
4
Barniewice
Park w zespole dworskim
2 poł. XIX w.
5
Barniewice
Kuchnia dla inwentarza w zespole dworskim
koniec XIX w.
6
Barniewice
Magazyn w zespole dworskim
koniec XIX w.
7
Barniewice
Magazyn w zespole dworskim
4 ćw. XIX w.
8
Barniewice
Obora w zespole dworskim
koniec XIX w.
9
Barniewice
Stajnia w zespole dworskim
koniec XIX w.
10
Borkowo
Szkoła Powszechna (obecna Szkoła Podstawowa)
koniec XIX w.
11
Borkowo
Wiadukt
1930 r.
12
Borkowo
Budynek mieszkalny, ul. Kartuska 39
4 ćw. XIX w.
13
Borkowo
Budynek gospodarczy w zespole dworskim
2 poł. XIX w.
14
Borkowo
Dwór w zespole dworskim
1 poł. XIX w.
15
Borkowo
Park w zespole dworskim
1 poł. XIX w.
16
Borkowo
Piwnica ziemna w zespole dworskim
XIX/XX w.
17
Borkowo
Stajnia w zespole dworskim
1833 r.
18
Borkowo
Stodoła w zespole dworskim
poł. XX w.
19
Chwaszczyno
Chwaszczyno
ul. Oliwska 69
Cmentarz przykościelny
2 poł. XVIII w.
Dawna poczta (obecnie budynek mieszkalny)
1899 r.
21
Chwaszczyno
Kapliczka
koniec XIX w.
22
Chwaszczyno
Kapliczka
1908 r.
23
Chwaszczyno
Kościół pw. śś. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza
1726, 1875 r.
Budynek mieszkalny
koniec XIX w.
Budynek mieszkalny
4 ćw. XIX w.
Budynek mieszkalny
koniec XIX w.
20
24
25
26
Chwaszczyno
ul. Oliwska 98
Chwaszczyno
ul. Oliwska 102
Chwaszczyno
ul. Oliwska 141
27
Chwaszczyno
Plebania
1 ćw. XX w.
28
Chwaszczyno
Przedszkole
XIX/XX w.
29
Glincz
Szkoła Powszechna (Szkoła Podstawowa)
ok. 1920 r.
30
Glincz
Stajnia-magazyn w zespole dworskim
4 ćw. XIX w.
31
Glincz
Park w zespole dworskim
2 poł. XIX w.
32
Leźno
Budynek gospodarczy przy dworcu PKP
1914 r.
33
Leźno
Dworzec PKP (obecnie budynek mieszkalny)
1914 r.
Budynek mieszkalny „Poniatówka”
lata 30. XX w.
Budynek mieszkalny w kolonii pofolwarcznej
ok. 1900 r.
34
35
Leźno
ul. Akacjowa 2
Leźno
Al. Lipowa 30
61
36
Leźno
Magazyn w zespole pałacowo-parkowym
4 ćw. XIX w.
37
Leźno
Obora w zespole pałacowo-parkowym
4 ćw. XIX w.
38
Leźno
Oficyna w zespole pałacowo-parkowym
koniec XIX w.
39
Leźno
Ogrodzenie w zespole pałacowo-parkowym
XIX/XX w.
40
Leźno
Pałac w zespole pałacowo-parkowym
pocz. XVIII, 4 ćw.
XIX w.
41
Leźno
Park w zespole pałacowo-parkowym
XVIII/XIX w.
Lniska
Budynek Mieszkalny
koniec XIX w.
Krzyż przydrożny
1931 r.
Budynek gospodarczy
1908 r.
1906 r.
42
44
Łapino Kartuskie
(w
sąsiedztwie
posesji 44,45)
Łapino Kartuskie
45
Łapino Kartuskie
Szkoła Powszechna (obecnie Szkoła Podstawowa)
46
Małkowo
Dwór w zespole dworsko-parkowym
2 poł. XIX w, 1923
47
Małkowo
Park w zespole dworsko-parkowym
2 poł. XIX w.
48
Miszewo
nr 18
Stajnia
1913 r.
49
Miszewo
Budynek inwentarski
1905 r.
50
Miszewo
Budynek mieszkalny
1931 r.
51
Miszewo
nr 30
Stajnia
1 ćw. XX w.
52
Miszewo
Szkoła Powszechna (obecnie Szkoła Podstawowa)
XIX/XX w.
53
Miszewo
Transformator
1916 r.
Budynek mieszkalny PKP
ok. 1914 r.
Budynek mieszkalny PKP
ok. 1914 r.
Budynek mieszkalny PKP
ok. 1914 r.
43
54
55
56
Niestępowo
nr 10
Niestępowo
nr 8
Niestępowo
vis a vis dworca
Stara Piła
57
Niestępowo
Cmentarz parafialny
1935 r.
58
Niestępowo
Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa
1904 r.
59
Niestępowo
Szkoła Powszechna (obecnie Szkoła Podstawowa)
1910 r.
Budynek mieszkalny
1 ćw. XX w.
Budynek mieszkalny
1 ćw. XX w.
Budynek mieszkalny
pocz. XX w.
Niestępowo
Kapliczka
1905 r.
64
Niestępowo
Wieża ciśnień
1914 r.
65
Niestępowo
ul. Raduńska 22
Budynek mieszkalny
pocz. XX w.
66
Otomino
Dwór w zespole dworsko-parkowym
poł. XIX w.
67
Otomino
Park w zespole dworsko-parkowym
2 poł. XIX w.
68
Otomino
Ogrodzenie w zespole dworsko-parkowym
XIX/XX w.
69
Pępowo
Park w zespole dworsko-parkowym
2 poł. XIX w.
70
Pępowo
Dwór w zespole dworsko-parkowym (obecnie szkoła)
ok. 1860 r, pocz. XX
w.
Przyjaźń
Ogrodzenie kościelne
2 poł. XIX w.
Budynek mieszkalny
1914 r.
Cmentarz ewangelicki
2 poł. XIX w.
Cmentarz przykościelny
XVII w.
60
61
62
63
71
Niestępowo
ul. Raduńska 31
Niestępowo
ul. Raduńska 49
Niestępowo
ul. Raduńska 74
73
Przyjaźń
nr 40
Przyjaźń
74
Przyjaźń
72
62
75
Przyjaźń
Kostnica
76
Przyjaźń
Kościół pw. Św. Jana
XIV w., 1611 r.
77
Przyjaźń
Budynek gospodarczy w zespole dworsko-parkowym
pocz. XX w.
78
Przyjaźń
Budynek urządzeń wodociągowych w zespole dw.-park.
pocz. XX w.
79
Przyjaźń
Dwór w zespole dworsko-parkowym
1870 r.
80
Przyjaźń
Park z aleją w zespole dworsko-parkowym
XVIII, XIX w.
81
Przyjaźń
Stajnia-chlewnia-obora w zespole dworsko-parkowym
1890 r.
82
Przyjaźń
Transformator w zespole dworsko-parkowym
1 ćw. XX w.
83
Rębiechowo
Kapliczka przydrożna
1899 r.
84
Rutki
Przepust dla zwierząt w nasypie kolejowym
1930 r.
85
Rutki
Wiadukt kolejowy
1930 r.
86
Rutki
Budynek gospodarczy w zespole elektrowni wodnej
lata 20. XX w.
87
Rutki
Stróżówka w zespole elektrowni wodnej
1921 r.
88
Rutki
Warsztaty w zespole elektrowni wodnej
1925 r.
89
Rutki
Basen ze śluzami w zespole elektrowni wodnej
1910 r.
90
Rutki
Kaskada na kanale burzowym w zespole elektrowni wodnej
ok. 1910 r.
Rutki
Zapora wodna w zespole elektrowni wodnej
ok. 1910 r.
Budynek mieszkalny w zespole elektrowni wodnej
lata 20. XX w.
Budynek mieszkalny w zespole elektrowni wodnej
ok. 1910 r.
91
92
93
Rutki
nr 51 A
Rutki
nr 51
koniec XIX w.
94
Rutki
Siłownia w zespole elektrowni wodnej
1910 r.
95
Rutki
Zespół elektrowni wodnej
ok. 1910 r.
Budynek mieszkalny
1910 r.
Budynek gospodarczy
ok. 1900 r.
Budynek mieszkalny
1910 r.
Budynek mieszkalny
XIX/XX w.
Kamień graniczny
1 ćw. XX w.
Kamień graniczny
1 ćw. XX w.
Kamień graniczny
1 ćw. XX w.
Kamień graniczny
1 ćw. XX w.
Kamień graniczny
1 ćw. XX w.
Kamień graniczny
1 ćw. XX w.
Kamień graniczny
1 ćw. XX w.
Kamień graniczny
1 ćw. XX w.
Kamień graniczny
1 ćw. XX w.
Kamień graniczny
1 ćw. XX w.
Kamień graniczny
1 ćw. XX w.
Budynek mieszkalny
1909 r.
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
Skrzeszewo
Żukowskie nr 1
Skrzeszewo
Żukowskie nr 4
Skrzeszewo
Żukowskie nr 4
Skrzeszewo
Żukowskie nr 85
Skrzeszewo
Żukowskie
Skrzeszewo
Żukowskie
Skrzeszewo
Żukowskie
Skrzeszewo
Żukowskie
Skrzeszewo
Żukowskie
Skrzeszewo
Żukowskie
Skrzeszewo
Żukowskie
Skrzeszewo
Żukowskie
Skrzeszewo
Żukowskie
Skrzeszewo
Żukowskie
Skrzeszewo
Żukowskie
Skrzeszewo
Żukowskie nr 31
63
112
113
114
115
116
Skrzeszewo
Żukowskie
Skrzeszewo
Żukowskie
Skrzeszewo
Żukowskie
Skrzeszewo
Żukowskie
Skrzeszewo
Żukowskie
Dawny budynek inwentarski (obecnie OSP)
XIX/XX w.
Dwór (obecnie Szkoła Podstawowa)
ok. 1910 r.
Kapliczka
1907 r.
Leśniczówka
1915 r.
Transformator
pocz. XX w.
117
Stara Piła
Budynek gospodarczy przy dworcu PKP
1886 r.
118
Stara Piła
Dworzec PKP (obecnie budynek mieszkalny)
1886 r.
119
Sulmin
nr 6
Budynek mieszkalny
lata 30. XX w.
120
Sulmin
Cmentarz ewangelicki
2 poł. XIX w.
121
Sulmin
Grobowiec na cmentarzu ewangelickim
1890 r.
122
Sulmin
Kościół ewangelicki (obecnie budynek mieszkalny i galeria
sztuki)
ok. 1880 r.
123
Sulmin
Oficyna dworska (obecnie budynek mieszkalny)
1 poł. XIX w.
124
Sulmin
Budynek gospodarczy przy Szkole Podstawowej
ok. 1910 r.
Sulmin
Szkoła Powszechna (obecnie Szkoła Podstawowa)
ok. 1910 r.
Budynek mieszkalny w zespole dworsko-parkowym
1938 r.
Dwór w zespole dworsko-parkowym
lata 20. XX w.
Park w zespole dworsko-parkowym
pocz. XX w.
125
126
127
128
Tuchom
(Tuchomek)
Tuchom
(Tuchomek)
Tuchom
(Tuchomek)
129
Tuchom
Ogrodzenie dworskie (obecnie Szkoły Podstawowej)
XIX/XX w.
130
Tuchom
Dwór (obecnie Szkoła Podstawowa)
XIX/XX w.
131
Żukowo
Cmentarz parafialny
koniec XIX w.
132
Żukowo
Cmentarz przy kościele pw. Św. Jana Chrzciciela
2 poł. XVIII w.
133
Żukowo
Ogrodzenie kościoła pw. Św. Jana Chrzciciela
2 poł. XIX w.
134
Żukowo
Pomnik z figurą Matki Bożej
135
Żukowo
Kościół parafialny (obecnie filialny) pw. Św. Jana Chrzciciela
lata 20. XX w.
pocz. XIV w., 1604,
1686
136
Żukowo
137
Żukowo
Jaz w dawnym zespole papierni (obok młyna zbożowego)
Przelew burzowy w dawnym zespole papierni (obecnie młyna
zbożowego)
138
Żukowo
139
Żukowo
140
Żukowo
141
Żukowo
142
Żukowo
143
Żukowo
144
145
146
Żukowo
ul. 3 Maja 3
Żukowo
ul. 3 Maja 1
Żukowo
ul. 3 Maja 5
Upust w dawnym zespole papierni, obok młyna zbożowego
Budynek gospodarczy w dawnym zespole papierni (obecnie
młyna zbożowego)
Budynek mieszkalny w dawnym zespole papierni (obecnie młyna
zbożowego)
Dom dzierżawcy-młynarza w dawnym zespole papierni (obecnie
młyna zbożowego)
Kanał młyński z urządzeniami z urządzeniami wodnymi w
dawnym zespole papierni (obecnie młyna zbożowego)
XIX/XX w.
1923 r.
XVIII/XX,
w.
XIX/XX
XVI/XVII w.
Papiernia (obecnie młyn zbożowy)
ok. 1600 r., XVIII,
XIX/XX
Budynek mieszkalny
1 ćw. XX w.
Budynek mieszkalny
1 ćw. XX w.
Budynek mieszkalny
1 ćw. XX w.
64
Żukowo
ul. 3 Maja 9a
Żukowo
ul. 3 Maja 11
Magazyn zbożowy, obok biura
1897 r.
Elewator zbożowy z budynkiem mieszkalnym w zespole młyna
wodnego
1909 r.
149
Żukowo
Kaplica cmentarna pw. Św. Jana Nepomucena
1754 r.
150
Żukowo
ul. 3 Maja
Młyn wodny
1909 r.
151
Żukowo
Plebania w zespole klasztornym Norbertanek
152
Żukowo
Altana ogrodowa w zespole klasztornym Norbertanek
1 ćw. XX w.
153
Żukowo
Cmentarz przykościelny w zespole klasztornym Norbertanek
XVII/XVIII w.
154
Żukowo
Klasztor Norbertanek
XIII, XIV, XV w.
155
Żukowo
Kościół klasztorny Norbertanek pw. Wniebowzięcia NMP
(obecnie kościół parafialny)
1209 r., XIII, XIV,
XVII w.
156
Żukowo
Ogrodzenie z bramą zespole klasztornym Norbertanek
XVII, 2 poł. XIX w.
Budynek gospodarczy
ok. 1930 r.
Budynek mieszkalny
ok. 1930 r.
Budynek gospodarczy
ok. 1930 r.
Budynek mieszkalny
ok. 1930 r.
Dworzec PKP Żukowo Wschodnie
1930 r.
Budynek mieszkalny
4 ćw. XIX w.
Budynek mieszkalny
pocz. XX w.
Budynek gospodarczy
2 ćw. XX w.
Budynek gospodarczy
1 ćw. XX w.
Budynek mieszkalny
1 poł. XIX w.
Budynek mieszkalny
1 ćw. XX w.
Budynek mieszkalny
4 ćw. XIX w.
Budynek mieszkalny
1 ćw. XX w.
Budynek mieszkalny
1 ćw. XX w.
Budynek mieszkalny
ok. 1900 r.
Budynek mieszkalny
ok. 1900 r.
Budynek mieszkalno-usługowy
pocz. XX w.
Kino Reduta (obecnie Szkoła Podstawowa)
1905 r.
Budynek mieszkalny
1891 r.
Budynek mieszkalny
1 ćw. XX w.
Budynek mieszkalny
ok. 1910 r.
Budynek mieszkalny
1 ćw. XX w.
147
148
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
172
174
175
176
177
178
Żukowo
ul. Dworcowa 14
Żukowo
ul. Dworcowa 14
Żukowo
ul. Dworcowa 20
Żukowo
ul. Dworcowa 20
Żukowo
Żukowo
ul. Gdańska 5
Żukowo
ul. Gdańska 12/14
Żukowo
ul. Gdańska 14
Żukowo
ul. Gdańska 19
Żukowo
ul. Gdańska 19
Żukowo
ul. Gdańska 23
Żukowo
ul. Gdańska 24
Żukowo
ul. Gdańska 25
Żukowo
ul. Gdańska 31
Żukowo
ul. Gdańska 32
Żukowo
ul. Gdańska 57
Żukowo
ul. Gdańska 63
Żukowo
ul. Gdańska 66
Żukowo
ul. Gdańska 68
Żukowo
ul. Gdyńska 17
Żukowo
ul. Gdyńska 23
Żukowo
ul. Gdyńska 29
65
179
Żukowo
ul. Gdyńska 39
Budynek mieszkalno-usługowy
180
Żukowo
Cmentarz z pomnikiem żołnierzy
w okolicach Żukowa w 1945 r.
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
Żukowo
ul. Klasztorna 1/2
Żukowo
ul. Klasztorna 3
Żukowo
ul. Klasztorna 4
Żukowo
ul. Kościerska 12
Żukowo
ul. Kościerska 2
Żukowo
ul. Kościerska 6
Żukowo
ul. Kościerska 6
Żukowo
ul. Kościerska 10
Żukowo
ul. Kościerska 10
Żukowo
ul. Kościerska 14
Żukowo
ul. Kościerska 16
Żukowo
ul. Pożarna 11
Żukowo
ul. Pożarna 12
Żukowo
ul. Pożarna 12
1947 r.
radzieckich
poległych
1945–1950 r.
Plebania (obecnie budynek mieszkalno-usługowy)
2 poł. XIX w.
Budynek mieszkalny
pocz. XX w.
Budynek mieszkalny
XIX/XX w.
Budynek mieszkalny (dawniej PKP)
1886 r.
Budynek mieszkalny
1910-1930 r.
Budynek mieszkalny
1913 r.
Budynek gospodarczy
lata 30. XX w.
Budynek gospodarczy
pocz. XX w.
Budynek mieszkalny
1886 r.
Budynek dworca PKP Żukowo Zachodnie
1886 r.
Budynek mieszkalny
1886 r.
Budynek mieszkalny
1 ćw. XX w.
Budynek mieszkalny
1932 r.
Budynek gospodarczy
lata 30. XX w.
195
Żukowo
Wiadukt kolejowy
1927 r.
196
Żukowo
Układ ruralistyczny wsi (dawna wieś klasztorna), zespół
osadniczo-krajobrazowy
1210 r.
Podany powyżej wykaz posłużył do sporządzenia Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Żukowo na lata
2012-2015 (przyjętego Uchwałą Nr XV/141/2011 z dnia 25 listopada 2011 r.) zgodnie z ustawą o ochronie
zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r.
Wymogi Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Żukowo powinny być uwzględnione przy sporządzaniu
miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
5.5
OBIEKTY ARCHEOLOGICZNE
Tabela poniżej przedstawia wykaz stanowisk archeologicznych, sporządzony w oparciu o materiały Muzeum
Archeologicznego w Gdańsku (październik 2008 r., aktualizacja listopad 2012 r.). Na rysunku nr 2a
pt. „Kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy Żukowo. Stan i ochrona zasobów dziedzictwa
kulturowego” przedstawiono strefy ochronne stanowisk archeologicznych, zgodnie z numeracją zastosowaną
w tabeli poniżej.
Tabela nr 11. Wykaz obiektów i stanowisk archeologicznych
Nr stanowiska wg
oznaczenia
na rysunku
Miejscowość
1
1.
2.
3.
2
Leźno
Lniska
Lniska
Rodzaj stanowiska
3
osada otwarta
punkt osadnictwa
punkt osadnictwa
Chronologia
Uwagi
4
5
wczesne średniowiecze
późne średniowiecze
obiekt wielokulturowy
66
4.
5.
6.
Łapino - Mankocin
Niestępowo
Niestępowo
osada otwarta (?)
osada otwarta
cmentarzysko płaskie
wczesne średniowiecze
średniowiecze
wczesna epoka żelaza
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Niestępowo
Niestępowo
Niestępowo
Niestępowo
Niestępowo
Niestępowo
Niestępowo
osada otwarta
punkt osadnictwa
osada otwarta
osada otwarta
cmentarzysko płaskie
osada otwarta
osada otwarta
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
Niestępowo
Niestępowo
Niestępowo
Niestępowo
Niestępowo
Niestępowo
Niestępowo
Sulmin
Sulmin
Sulmin
Sulmin
Sulmin
Sulmin
Sulmin
ślad osadnictwa
osada otwarta
osada otwarta
punkt osadnictwa
osada otwarta
osada otwarta
ślad osadnictwa
punkt osadnictwa
punkt osadnictwa
punkt osadnictwa
punkt osadnictwa
punkt osadnictwa
punkt osadnictwa
punkt osadnictwa
28.
Przyjaźń
cmentarzysko płaskie
obiekt wielokulturowy
obiekt wielokulturowy
obiekt wielokulturowy
wczesna epoka żelaza
wczesna epoka żelaza
obiekt wielokulturowy
wczesna epoka żelaza
i średniowiecze
młodsza epoka kamienia (neolit)
obiekt wielokulturowy
obiekt wielokulturowy
wczesna epoka żelaza
obiekt wielokulturowy
obiekt wielokulturowy
wczesne średniowiecze
obiekt wielokulturowy
obiekt wielokulturowy
obiekt wielokulturowy
obiekt wielokulturowy
obiekt wielokulturowy
obiekt wielokulturowy
późne średniowiecze i okres
nowożytny
wczesna epoka żelaza
29.
Przyjaźń
punkt osadnictwa
30.
31.
32.
punkt osadnictwa
osada otwarta
cmentarzysko płaskie
33.
Przyjaźń
Barniewice
Dobrzewino Karczemki
Tuchom
młodsza epoka kamienia i wczesna dec. 290/Archeol z dn.
epoka żelaza
01.10.1976 r. o wpisie
do rejestru zabytków
epoka brązu
wczesne średniowiecze
wczesna epoka żelaza
grodzisko
wczesne średniowiecze
34.
Tuchom
wczesna epoka żelaza
35.
36.
Tuchom
Tuchom
cmentarzysko płaskie,
punkt osadnictwa
(osada?)
cmentarzysko płaskie
ślad osadnictwa
37.
Tuchom
38.
39.
40.
Tuchom
Tuchom
Żukowo
cmentarzysko
kurhanowe
ślad osadnictwa
ślad osadnictwa
ślad osadnictwa
41.
Miszewo
ślad osadnictwa
42.
43.
Miszewo
Miszewo
punkt osadnictwa
ślad osadnictwa
44.
Miszewo
ślad osadnictwa
45.
46.
Banino
Borkowo
ślad osadnictwa
osada otwarta
47.
Borkowo
ślad osadnictwa
wczesna epoka żelaza
wczesna epoka żelaza i wczesne
średniowiecze (?)
epoka brązu (?)
późne średniowiecze
późne średniowiecze
wczesna epoka żelaza i wczesne
średniowiecze
młodsza epoka kamienia
i średniowiecze
wczesne średniowiecze
okres wpływów rzymskich
i średniowiecze
młodsza epoka kamienia i okres
wpływów rzymskich
wczesna epoka żelaza
młodsza epoka kamienia i wczesne
średniowiecze
młodsza epoka kamienia
decyzja 235/Archeol
z dn. 06.12.1972 r.
o wpisie do rejestru
zabytków
dec. 291/Archeol z dn.
01.10.1976 r.o wpisie
do rejestru zabytków
dec 123/Archeol z dn.
23.12.1970 r. o wpisie
do rejestru zabytków
67
48.
Glincz
osada otwarta
młodsza epoka kamienia i epoka
żelaza
punkt osadnictwa
młodsza epoka kamienia (neolit)
punkt osadnictwa
wczesna epoka żelaza i wczesne
średniowiecze
ślad osadnictwa
średniowiecze
osada otwarta
okres wpływów rzymskich i
średniowiecze
punkt osadnictwa
młodsza epoka kamienia i
średniowiecze
punkt osadnictwa
okres wpływów rzymskich (?)
punkt osadnictwa
młodsza epoka kamienia (neolit)
punkt osadnictwa
młodsza epoka kamienia (neolit)
punkt osadnictwa
średniowiecze
punkt osadnictwa
średniowiecze
cmentarzysko płaskie
wczesna epoka żelaza
cmentarzysko płaskie i osada wczesna epoka żelaza
otwarta
i średniowiecze
osada otwarta
wczesna epoka żelaza i wczesne
średniowiecze
ślad osadnictwa
okres nowożytny
ślad osadnictwa
okres wpływów rzymskich
i średniowiecze
osada otwarta
epoka brązu i wczesne
osada otwarta (?)
epoka brązu
osada otwarta
obiekt wielokulturowy
osada otwarta
wczesna epoka żelaza
osada otwarta
wczesne średniowiecze
punkt osadnictwa
wczesne średniowiecze
ślad osadnictwa
wczesne średniowiecze
osada otwarta
wczesne średniowiecze
ślad osadnictwa
młodsza epoka kamienia i wczesne
średniowiecze
ślad osadnictwa
młodsza epoka kamienia (neolit)
osada otwarta (?)
młodsza epoka kamienia (neolit)
osada otwarta
epoka brązu i średniowiecze
ślad osadnictwa
średniowiecze
ślad osadnictwa
średniowiecze
ślad osadnictwa
młodsza epoka kamienia
ślad osadnictwa
młodsza epoka kamienia (neolit)
i średniowiecze
osada otwarta
wczesne średniowiecze
cmentarzysko płaskie
wczesna epoka żelaza
dec. 289/Archeol.
z dn.30.09.1976 r.
o wpisie do rejestru
zabytków
49.
50.
Glincz
Glińcz
51.
52.
Otomino
Otomino
53.
Otomino
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
Otomino
Otomino
Przyjaźń
Przyjaźń
Przyjaźń
Żukowo
Żukowo
61.
Żukowo
62.
63.
Żukowo
Żukowo
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
Żukowo
Żukowo
Żukowo
Żukowo
Żukowo
Żukowo
Żukowo
Żukowo
Żukowo
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
Żukowo
Żukowo
Żukowo
Żukowo
Żukowo
Żukowo
Żukowo
80.
81.
Żukowo
Glińcz
82.
Żukowo
osada otwarta
83.
84.
85.
86.
87.
88.
Żukowo
Żukowo
Żukowo
Żukowo
Żukowo
Banino
osada otwarta
punkt osadnictwa
punkt osadnictwa
ślad osadnictwa
punkt osadnictwa
cmentarzysko płaskie
89.
90.
91.
92.
93.
Banino
Banino
Banino
Banino
Banino
osada otwarta
punkt osadnictwa
punkt osadnictwa
osada otwarta
ślad osadnictwa
94.
95.
96.
Czaple
Czaple
Czaple
ślad osadnictwa
ślad osadnictwa
osada otwarta
młodsza epoka kamienia
i średniowiecze
obiekt wielokulturowy
średniowiecze
średniowiecze
wczesna epoka żelaza
młodsza epoka kamienia
wczesna epoka żelaza
wczesne średniowiecze
wczesne średniowiecze
wczesne średniowiecze
okres wpływów rzymskich
okres wpływów rzymskich
i wczesne
okres wpływów rzymskich
wczesna epoka żelaza
wczesna epoka żelaza i wczesne
średniowiecze
dec. nr 233/Archeol
z dn.06.12.1972 r.
o wpisie do rejestru
zabytków
68
97.
98.
Czaple
Barniewice
osada otwarta
ślad osadnictwa
99.
100.
101.
102.
103.
104.
105.
106.
107.
108.
109.
110.
111.
112.
113.
114.
115.
116.
117.
118.
119.
120.
121.
122.
Rębiechowo
Rębiechowo
Rębiechowo
Barniewice
Rębiechowo
Rębiechowo
Rębiechowo
Rębiechowo
Rębiechowo
Rębiechowo
Rębiechowo
Barniewice
Chwaszczyno
Chwaszczyno
Chwaszczyno
Chwaszczyno
Chwaszczyno
Chwaszczyno
Chwaszczyno
Chwaszczyno
Chwaszczyno
Chwaszczyno
Chwaszczyno
Chwaszczyno
ślad osadnictwa
osada otwarta
ślad osadnictwa
ślad osadnictwa
ślad osadnictwa
punkt osadnictwa
cmentarzysko płaskie
osada otwarta
osada otwarta
ślad osadnictwa
ślad osadnictwa
osada otwarta
obozowisko
ślad osadnictwa
ślad osadnictwa
ślad osadnictwa
osada otwarta
osada otwarta
ślad osadnictwa
osada otwarta
punkt osadnictwa
ślad osadnictwa
ślad osadnictwa
ślad osadnictwa
123.
124.
125.
126.
Chwaszczyno
Leźno
Leźno
Leźno
osada otwarta
osada otwarta
osada otwarta
ślad osadnictwa
127.
128.
129.
130.
Leźno
Leźno
Leźno
Leźno
osada otwarta
punkt osadnictwa
ślad osadnictwa
osada otwarta
131.
Leźno
punkt osadnictwa
132.
133.
Niestępowo
Banino
ślad osadnictwa
ślad osadnictwa
134.
135.
136.
137.
138.
139.
140.
141.
142.
143.
Nowy Glińcz
Otomino
Skrzeszewo
Przyjaźń
Przyjaźń
Skrzeszewo
Skrzeszewo
Skrzeszewo
Skrzeszewo
Skrzeszewo
144.
145.
146.
147.
148.
149.
150.
Skrzeszewo
Skrzeszewo
Skrzeszewo
Skrzeszewo
Przyjaźń
Przyjaźń
Skrzeszewo
ślad osadnictwa
punkt osadnictwa
osada otwarta
punkt osadnictwa
punkt osadnictwa
punkt osadnictwa
ślad osadnictwa
punkt osadnictwa
punkt osadnictwa
ślad osadnictwa
(cmentarzysko płaskie?)
osada otwarta
ślad osadnictwa
ślad osadnictwa
punkt osadnictwa
ślad osadnictwa
punkt osadnictwa (osada?)
punkt osadnictwa (osada?)
151.
152.
Chwaszczyno
Niestępowo
punkt osadnictwa
cmentarzysko płaskie
wczesne i późne średniowiecze
młodsza epoka kamienia i wczesna
epoka żelaza
młodsza epoka kamienia
epoka brązu
przełom er
okres wpływów rzymskich
średniowiecze
wczesne średniowiecze
okres halsztacki
obiekt wielokulturowy
wczesne średniowiecze
epoka brązu
młodsza epoka kamienia (neolit)
wczesna epoka żelaza
epoka kamienia (mezolit)
epoka brązu
młodsza epoka kamienia (neolit)
wczesna epoka żelaza
wczesna epoka żelaza
młodsza epoka kamienia (neolit)
młodsza epoka kamienia (neolit)
epoka brązu
wczesna epoka żelaza
młodsza epoka kamienia (neolit)
młodsza epoka kamienia (neolit)
młodsza epoka kamienia (neolit)
i epoka brązu
wczesna epoka żelaza
obiekt wielokulturowy
wczesna epoka żelaza
wczesna epoka żelaza i wczesne
średniowiecze
obiekt wielokulturowy
wczesna epoka żelaza
wczesna epoka żelaza
wczesna epoka żelaza i okres
średniowieczny
wczesna epoka żelaza i wczesne
średniowiecze
okres wpływów rzymskich
wczesna epoka żelaza i późne
średniowiecze
wczesna epoka żelaza
młodsza epoka kamienia
wczesna epoka żelaza
wczesna epoka żelaza
późne średniowiecze
średniowiecze
wczesna epoka żelaza
wczesna epoka żelaza
młodsza epoka kamienia
wczesna epoka żelaza
wczesna epoka żelaza
wczesna epoka żelaza
młodsza epoka kamienia
wczesna epoka żelaza
wczesna epoka żelaza
obiekt wielokulturowy
młodsza epoka kamienia (neolit)
wczesne średniowiecze
okres wpływów rzymskich
69
6. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WARUNKÓW ŻYCIA MIESZKAŃCÓW,
W TYM OCHRONY ICH ZDROWIA
6.1
6.1.1
LUDNOŚĆ (DEMOGRAFIA)
ZMIANY W ZALUDNIENIU MIASTA I GMINY PO 2000 ROKU
Tabela nr 12. Dotychczasowy rozwój ludności gminy miejsko-wiejskiej Żukowo w latach 2000-2010
przedstawiał się następująco:
miasto
obszar wiejski
gmina
lata
osób
dynamika
osób
dynamika
osób
dynamika
2000
5831
100,0
16156
100,0
21987
100,0
2005
6294
107,9
18708
116,8
25002
113,7
2010
6519
111,8
23124
143,1
29643
134,8
Tempo przyrostu ludności było znacznie wyższe na terenie wiejskim w porównaniu z miastem. Przyrost
rzeczywisty ludności w mieście w latach 2000-2005 wyniósł 463 osoby, a w następnym pięcioleciu tylko 225
osób. Słabnące tempo przyrostu ludności miejskiej może wskazywać na to, że występują tu istotne progi
rozwojowe np. brak uzbrojonych terenów, lub na powszechne tendencje społeczne, takie jak niechęć
do osiedlania się w małych miastach, które tracą swoją atrakcyjność z uwagi na niedostatecznie rozwinięty rynek
pracy.
Zupełnie inaczej kształtuje się sytuacja na obszarze wiejskim gminy. W latach 2001-2005 ludność wsi wzrosła
o 2552 osoby, w następnym pięcioleciu o 4587 osób. Poszczególne jednoroczne przyrosty ludności po 2005 roku
podwoiły się; po 2000 roku ludność przyrastała średnio o 400 osób rocznie, zaś pod koniec dziesięciolecia już
o ponad 900 osób rocznie ( w roku 2007 nawet ponad 1000 osób). Łącznie w ostatnim dziesięcioleciu ludność
gminy miejsko-wiejskiej zwiększyła się o prawie 35%.
Wysokie tempo przyrostu ludności obserwuje się w gminach sąsiadujących z Trójmiastem (zwłaszcza w gminie
Pruszcz Gdański), a samo zjawisko spontanicznej urbanizacji wyraża się nie tylko w przyroście mieszkań,
głównie zabudowy indywidualnej, ale także w przenoszeniu się na te tereny działalności przemysłowej
i usługowej – zjawisko to nazywane jest suburbanizacją. Wiąże się to oczywiście z wypieraniem z tego obszaru
funkcji rolniczej, ale w wypadku gminy Żukowo najcenniejsze rejony produkcyjne rolnictwa zdają się nie
kolidować z żywiołową urbanizacją.
Statystyka oficjalna nie obejmuje kategorii tzw. rezydentów, czyli takich osób, które wprawdzie mieszkają na
terenie gminy, ale nie są w niej zameldowane na pobyt stały. Z różnych przyczyn, często formalnych, nie
meldują się w nowym miejscu zamieszkania, ponieważ nadal korzystają z usług: przedszkola, szkoły, opieka
lekarskiej itp. w mieście. Rzutuje to niekorzystnie na dochody gminy Żukowo (uszczuplone dochody
z podatków PIT i CIT). Trudno jest oszacować liczbę ludności należącą do tej kategorii. Pogłębia się
dezintegracja społeczna w gminie, obcy i miejscowi żyją obok siebie, ale nie tworzą wspólnoty lokalnej.
6.1.2
CZYNNIKI WZROSTU LUDNOŚCI
Głównymi czynnikami wzrostu ludności są przyrost naturalny i migracje.
Przyrost naturalny
Przyrost naturalny stanowi różnicę między liczbą urodzeń i liczbą zgonów. Na potrzeby niniejszego
opracowania przeanalizowano szczegółowo dane z lat 2008-2010 (dane statystyczne z ostatniego roku – 2011
nie są jeszcze dostępne). Na podstawie tych danych, a także analizy danych wcześniejszych, od 2000 roku
można jednoznacznie stwierdzić, że przebieg zjawiska urodzeń i zgonów w gminie Żukowo nie zmienia się co
najmniej od 10 lat. Poziom urodzeń w przeliczeniu na 1000 mieszkańców jest relatywnie wysoki, powyżej
10 promili rocznie, poziom zgonów stosunkowo niewielki – oscyluje wokół 5 promili, w rezultacie przyrost
naturalny kształtuje się dodatnio.
70
Tabela nr 13. Ruch naturalny w gminie Żukowo na tle województwa pomorskiego oraz powiatu kartuskiego
w roku 2010 (dane GUS).
małżeństwa
urodzenia
zgony
przyrost naturalny
na 1000 ludności
województwo pomorskie
6.1
12.0
8.7
3.4
powiat kartuski
6.9
16.0
6.8
9.2
gmina Żukowo
6.2
12.4
5.0
7.4
W województwie pomorskim gminy wiejskie powiatu kartuskiego wyróżniają się wysoką dynamiką rozwoju
naturalnego (jest to jedyny taki powiat w województwie). Na tle gmin sąsiednich gmina Żukowo wyróżnia się
nieco niższym poziomem wskaźnika urodzeń.
Tabela nr 14. Ruch naturalny i saldo migracji w gminie Żukowo w latach 2000 – 2010 (dane GUS).
ruch naturalny
Rok
osób
osób na 1000 ludności
saldo
migracji
osób
urodzenia
żywe
zgony
przyrost
naturalny
urodzenia
żywe
zgony
przyrost
naturalny
2000
296
122
174
13.4
5.5
7.9
234
2005
313
147
166
12.5
5.9
6.6
571
2008
373
146
227
13.8
5,4
8.4
650
2009
348
138
210
12.4
4.9
7.5
674
2010
361
145
216
12.4
5.0
7.4
714
Ruch migracyjny
Analiza danych, zawartych w tabeli powyżej, wskazuje na rosnące znaczenie migracji dla rozwoju
demograficznego gminy Żukowo. O ile w roku 2000 udział przyrostu naturalnego w przyroście ludności ogółem
wynosił 42,6 %, to w roku 2010 tylko 23,2%.
Saldo roczne migracji wewnętrznych w okresie 10 lat wzrosło trzykrotnie, z 234 do 714 osób. Zasadniczy
strumień migrantów kieruje się z miast, zwłaszcza z Gdańska i Gdyni na tereny wiejskie gminy z racji ich
atrakcyjnego położenia. Bardzo wysoki udział migracji z miast w ostatnich latach – powyżej 80% ogółu
napływu, notowały tylko trzy gminy w województwie: Pruszcz Gd., Szemud oraz wiejska część gminy Żukowo.
Głównym stymulatorem napływu ludności wielkomiejskiej na teren gminy jest zorganizowany rynek
nieruchomości, gdzie działają wyspecjalizowane agencje nieruchomości w powiązaniu z firmami
deweloperskimi. Bogata oferta mieszkań i domów na sprzedaż lub wynajem przyciąga rzesze młodych ludzi,
których potrzeby mieszkaniowe w wielkich miastach nie mogą być zaspokajane (z różnych powodów).
Tabela nr 15. Zmiany w rozmieszczeniu ludności zameldowanej na pobyt stały w latach 2008-2012
wg miejscowości
51
lp.
miejscowość
ludność 30.09.2008
ludność 31.01.2012
zmiany w liczbie osób
1
Babi dół
311
308
-3
2
Banino
2330
3065
+735
3
Barniewice
214
185
-29
4
Borkowo
990
1076
+86
5
Borowiec
42
56
+14
51. Źródło: dane UG w Żukowie - Referat Ewidencji Ludności
71
6
Chwaszczyno
2803
3184
+381
7
Czaple
321
382
+61
8
Dąbrowa
88
113
+25
9
Glincz
919
984
+65
10
Leźno
1411
1495
+84
11
Lniska
321
390
+69
12
Łapino
419
441
+22
13
Małkowo
497
614
+117
14
Miszewko
296
319
+23
15
Miszewo
326
380
+54
16
Niestępowo
1112
1193
+81
17
Nowy świat
275
306
+31
18
Nowy Tuchom
58
57
-1
19
Otomino
353
428
+75
20
Pępowo
1175
1439
+264
21
Przyjaźń
1309
1511
+202
22
Rębiechowo
535
660
+125
23
Rutki
222
220
-2
24
Skrzeszewo
1122
1194
+72
25
Sulmin
454
500
+46
26
Tuchom
918
1052
+134
27
Widlino
222
231
+9
28
Żukowo - miasto
6240
6300
+60
29
Żukowo – wieś
906
1013
+111
Ogółem
26189
29096
+2907
Rozmieszczenie ludności wg miejscowości
Przeanalizowano rozmieszczenie ludności w poszczególnych miejscowościach w okresie 30.09.2008 –
31.01.2012 (na podstawie danych UG w Żukowie). Analiza dotyczy tylko ludności zameldowanej na pobyt stały
(tab. 3), w 29 miejscowościach, z wyróżnieniem miasta Żukowa i obrębu wiejskiego Żukowo – wieś.
Wśród analizowanych miejscowości największy wzrost ludności odnotowano we wsi Banino – wzrost o 31.5%,
w okresie zaledwie 3,5-letnim. Kolejna pod względem tempa rozwoju jest wieś Pępowo – wzrost o 22.5%,
a dalej Chwaszczyno i Przyjaźń. Największy przyrost ludności, w liczbach bezwzględnych wystąpił w Baninie –
o 735 osób oraz w Chwaszczynie o 381 osób. Przeciętnie po około 100 osób wzrosła ludność wsi obrębowych:
Małkowo, Rębiechowo, Tuchom i Żukowo – wieś. Pozostałe miejscowości odnotowały przyrost rzędu
kilkudziesięciu osób. Brak rozwoju ludności a nawet niewielki spadek wystąpił w małych miejscowościach:
Babi Dół, Nowy Tuchom, Rutki, Widlino, a nieco więcej w Barniewicach.
Konsekwencje spontanicznego procesu przemieszczania ludności są następujące:
− postępująca koncentracja ludności w największych miejscowościach: Chwaszczynie i Baninie. Te dwie
wsie razem z miastem Żukowo skupiają już obecnie ponad 40% ludności gminy. Rosnąca szybko liczba
ludności Chwaszczyna i Banina oznacza potrzebę kształtowania tam silnego ośrodka usługowego dla
mieszkańców, zwłaszcza uwzględniającego potrzeby oświatowe dzieci i młodzieży.
Wsie Banino i Chwaszczyno, każda licząca ponad 3 tys. mieszkańców, pretendują powoli do roli
małych miasteczek, a z uwagi na dynamikę rozwojową są konkurencyjne dla miasta Żukowa jako
72
−
6.1.3
centralnego ośrodka, obsługującego gminę.
wzrasta przeciętna gęstość zaludnienia, wyrażona wskaźnikiem osób na km². Już 3 miejscowości:
Banino, Chwaszczyno i Niestępowo osiągnęły gęstość zaludnienia powyżej 200 osób/1 km², która
charakteryzuje obszary zurbanizowane52, a wieś Pępowo jest bardzo blisko osiągnięcia takiego poziomu
– 198 osób/km² w 2010 roku.
PROGNOZA POMIGRACYJNEGO ROZWOJU LUDNOŚCI DO 2025 ROKU
Zindywidualizowana prognoza, została opracowana w 2008 roku przez PPR "DOM", dla obszaru gminy
Żukowo z wyróżnieniem miasta. Przyjęto następujące założenia:
− utrzymanie dzietności dla kobiet w gminie 1,54 dziecka urodzonego przez kobietę w wieku rozrodczym
15-49 lat,
− stopniową poprawę jakości życia mieszkańców, co sprzyja wydłużeniu średniej długości trwania życia,
− niezmienne saldo migracji w gminie plus 600 osób rocznie.
Wyniki opracowanej prognozy na lata 2010-2025 zawierają tabele poniżej.
Tabela nr 16. Prognoza pomigracyjna rozwoju ludności gminy Żukowo do 2025 roku
lata
wyszczególnienie
1
2
2.1
2.2
2.3
ludność – osób
dynamika
grupy wieku w %
przedprodukcyjny 0-17 lat
produkcyjny 18-59/64 lata
poprodukcyjny 60/65 i więcej
2010
2015
2020
2025
29235
100.0
33147
113.4
36966
126.4
40702
139.2
100.0
24.5
64.7
10.8
100.0
22.0
65.3
12.7
100.0
20.3
64.6
15.1
100.0
19.2
62.9
17.9
Źródło: Oprac. Przedsiębiorstwo Projektowo – Realizacyjne „DOM” Sp. z o.o ze Starogardu Gdańskiego, 2008.
Tabela nr 17. Prognoza pomigracyjna rozwoju ludności miasta Żukowo do 2025 roku
wyszczególnienie
1
2
2.1
2.2
2.3
ludność – osób
dynamika
grupy wieku w %
przedprodukcyjny 0-17 lat
produkcyjny 18-59/64 lata
poprodukcyjny 60/65 i więcej
lata
2010
2015
2020
2025
6685
100.0
7102
106.2
7466
111.7
7767
116.2
100.0
24.3
65.3
10.4
100.0
23.3
64.1
12.6
100.0
22.8
61.8
15.4
100.0
21.7
60.5
17.8
Źródło: Oprac. Przedsiębiorstwo Projektowo – Realizacyjne „DOM” Sp. z o.o ze Starogardu Gdańskiego, 2008.
Indywidualna prognoza dla gminy Żukowo różni się od prognozy GUS53 (prezentowanej na stronie internetowej
tej instytucji). GUS z niezrozumiałych powodów nie uwzględnia specyfiki obszarów podmiejskich położonych
w aglomeracji dużych miast, chociaż jest to zjawisko powszechnie znane w Polsce od kilkunastu lat.
Wg GUS – do 2025 roku nastąpi:
− zatrzymanie rozwoju miast w powiecie kartuskim (chodzi o miasta Kartuzy i Żukowo),
− ludność wsi wzrośnie tylko o 18,6% (w skali powiatu oznacza to przyrost o 18,1 tys. osób)
Prognoza indywidualna dla gminy Żukowo przewiduje: wzrost ludności, zarówno w mieście, jak i na wsi,
a łączne zmiany na obszarze gminy to wzrost zaludnienia o 10 tys. osób, czyli o 39%; tempo wzrostu dwukrotnie
wyższe, niż to proponuje GUS.
Wyniki rzeczywiste rozwoju ludności do 2010 roku potwierdzają trafność założeń prognozy
52
Drugim wymaganym wskaźnikiem w delimitacji obszarów zurbanizownaych jest wysoki (ponad 75%), udział ludności
utrzymującej się ze źródeł nierolniczych.
53
Aktualnie GUS prezentuje na swojej stronie internetowej "Prognozę dla powiatów i miast na prawie powiatów oraz
podregionów na lata 2011-2035"
73
zindywidualizowanej oprac. przez PPR "Dom".
Tabela nr 18. Odchylenia stanu rzeczywistego ludności od założeń prognozy w 2010 roku
grupy wieku
prognoza
stan istniejący GUS
odchylenia +/- osób
0-2
1022
1152
+130
3-5
1058
1197
+139
6
354
380
+26
7-12
2460
2495
+35
13-15
1334
1327
-7
16-17
923
896
-27
0-17
7151
7447
+296
18-59/64
18920
19089
+169
60/65 i więcej
3164
3107
-57
Ogółem
29235
29643
+408
Stan rzeczywisty wykazuje: nieco wyższą liczebność grup wieku przedprodukcyjnego i produkcyjnego oraz
mniejszą – wieku poprodukcyjnego. Różnica w ogólnej liczbie ludności gminy + 408 osób jest niewielka
i nieistotna, ale jeśli dynamika rozwoju ludności gminy w następnych 2-3 latach będzie równie wysoka
lub wyższa to założenia prognozy na dalsze lata zdezaktualizują się i trzeba będzie powtórzyć jej opracowanie.
6.2
MIESZKALNICTWO
Wielkość zasobów mieszkalnictwa rodzinnego w gminie wg GUS w 2010 roku przedstawiała się następująco:
Tabela. 19. Zasoby mieszkaniowe gminy
gmina
w tym miasto
ogółem
%
ogółem
%
mieszkania
7652
100,0
1850
24,2
izby
36588
100,0
8893
24,3
pow. użytkowa w tys. m²
864,1
100,0
194,4
22,5
Tylko 24% zasobów mieszkaniowych znajduje się w mieście Żukowo, pozostałe na obszarze wiejskim gminy.
Tabela. 20. Wskaźniki zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych na tle województwa i powiatu w 2010 roku
(dane GUS)
wyszczególnienie
mieszkania na
1000 ludności
pow. użytkowa
w m² na 1 osobę
osób na
1 mieszkanie
przeciętna pow.
użytkowa
1 mieszkania na m²
woj. pomorskie
322
24,1
2,89
69,7
powiat kartuski
249
24,4
4,02
97,9
gmina Żukowo
258
29,2
3,87
112,9
w tym
miasto Żukowo
284
29,6
3,52
105,1
Wskaźnik zaspokojenia potrzeb wyrażony liczbą mieszkań na 1000 mieszkań, kształtuje się, w gminie i mieście
Żukowie poniżej średniej dla województwa, ale powyżej średniej dla powiatu kartuskiego (wiąże się
74
to z przeciętną wielkością rodzin, która na obszarach wsi kaszubskich jest wyższa niż w innych rejonach
województwa). Przeciętna powierzchnia mieszkań jest dużo wyższa w mieście i gminie Żukowo w stosunku
do województwa i powiatu kartuskiego. Także wskaźnik powierzchni użytkowej na 1 mieszkańca jest wysoki,
zbliża się do wielkości 30 m² na 1 osobę (jest to wskaźnik lepszy o 22,8 % od średniej dla województwa). Jest
to konsekwencją dominującego udziału budownictwa indywidualnego w mieście i gminie. Zabudowa
wielorodzinna jest nieliczna. Techniczne wyposażenie mieszkań według danych statystycznych w 2010 roku
przedstawia się następująco:
Tabela. 21. Techniczne wyposażenie mieszkań
lokalizacja
wyposażenie mieszkań
miasto
wieś
wodociąg
99,4
96,6
łazienka
95,4
88,1
ustęp spłukiwany
97,2
89,5
centralne ogrzewanie
87,5
83,6
gaz z sieci
72,1
32,9
Zestawienie daje nazbyt optymistyczny obraz gminy. Wydaje się, że pod względem technicznym gmina posiada
dobre wyposażenie mieszkań, tymczasem niedobory w zakresie kanalizacji sanitarnej są prawdziwą bolączką
gminy, a odbiór ścieków komunalnych oparty jest na przydomowych szambach.
Zasoby komunalne mieszkań54
Zasób mieszkaniowy gminy tworzą lokale położone w budynkach stanowiących własność gminy, lokale
niewykupione, w budynkach stanowiących współwłasność gminy oraz lokale, znajdujące się przy szkołach
i ośrodkach zdrowia, mające charakter mieszkań służbowych. Rozmieszczenie gminnego zasobu
mieszkaniowego:
− 70 lokali w budynkach komunalnych z tego: 16 lokali w Żukowie, 28 w Babim Dole, 4 w Baninie,
5 w Niestępowie, 6 lokali w Skrzeszewie, 4 w Łapinie, 3 w Rębiechowie, 2 w Widlinie, po 1 lokalu
w Miszewku oraz Przyjaźni,
− 3 lokale w Żukowie, w budynkach częściowo wykupionych przez najemcę,
− 4 lokale przy ośrodkach zdrowia w Żukowie i Chwaszczynie,
− 9 lokali przy szkołach: w Miszewie, Niestępowie, Leźnie, Żukowie, Glinczu, Skrzeszewie i Sulminie.
Gmina nie tworzy odrębnej puli lokali socjalnych, ale w każdej chwili może lokale komunalne przekwalifikować
na tę kategorię.
W latach 2010-2015 przewidziano zwiększenie zasobu gminnego z 86 do 88 mieszkań. Powstaje zasadniczy
problem, czy gmina ma w przyszłości rozwijać zasoby komunalne (w strategii rozwoju nie podjęto tego tematu).
Jest to sprawa kosztów i możliwości finansowych gminy – problem do dyskusji.
Dodatki mieszkaniowe
Dla niezamożnych mieszkańców gmina wypłaca dodatki do czynszu, jako pomoc w kosztach utrzymania
mieszkań. Według danych GUS w 2010 roku gmina Żukowo udzieliła pomocy tego typu 401 osobom,
we wszystkich rodzajach własności mieszkań. Łącznie skierowano pomoc finansową do zaledwie 5% najemców,
nie jest to duża skala pomocy.
Mieszkania oddawane do użytku
Dzięki danym statystycznym możliwe jest przeanalizowanie struktury i wielkości nowego budownictwa
mieszkaniowego, powstającego w gminie w ostatnich latach:
Tabela. 22. Struktura budownictwa mieszkaniowego
54
Opracowano na podstawie załącznika dla Uchwały Nr XLIII/716/2010/ Rady Miejskiej w Żukowie z dnia 28 maja
2010 roku "Wieloletni program gospodarczy mieszkaniowym zasobem gminy Żukowo na lata 2010-2015"
75
lata
wyszczególnienia
budynki nowe oddane do użytkowania,
w tym:
− mieszkalne – sztuk
− pow. użytkowa mieszkań w m²
− pow. użytkowa na 1 budynek w m²
mieszkania oddane do użytku w budynkach
mieszkalnych i niemieszkalnych w tym:
− ilości
− przeznaczone na sprzedaż
lub wynajem
− indywidualne
2008
2009
2010
293
263
43627
165,9
224
205
32989
160,9
359
326
58117
178,3
266
16
204
10
368
80
250
194
288
Efekty osiągane w budownictwie są znaczne; w okresie zaledwie 3 lat oddano do użytku 876 budynków, z tego
90,6% stanowiły budynki mieszkalne. Przeciętna wielkość nowych budynków mieszkalnych kształtuje się od
165 m² pow. użytkowej do prawie 180 m²; są to typowe budynki jednorodzinne. Liczba mieszkań nowych
i rozbudowanych wynosiła 838, z tego 87,4% w budownictwie indywidualnym. W systemie deweloperskim
zbudowano ponad 100 mieszkań, są to pozytywne zjawiska świadczące o tym, że rynek nieruchomości zaczyna
sie rozwijać. Dostępność mieszkań na wynajem pozwala na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych ludziom
mniej zamożnym, których nie stać na własne mieszkanie (np. nie mogą uzyskać kredytu mieszkaniowego).
Takiej kategorii mieszkań brakuje w dużych miastach, powszechnie występuje dążenie do pozyskiwania
mieszkania na własność, za wszelką cenę. Wolny rynek w wynajmie mieszkań przyczynia się do zwiększenia
mobilności przestrzennej społeczeństwa, ułatwia przenoszenie się ludzi w poszukiwaniu pracy.
Głównym stymulatorem rozwoju budownictwa mieszkaniowego w gminie jest wysoka podaż, relatywnie tanich
gruntów budowlanych. Ta oferta spotyka się z dużym popytem ze strony mieszkańców Trójmiasta.
6.3
RYNEK PRACY
• Miejsca pracy
Liczbę miejsc pracy w gminie szacuje się na około 11 tys. zatrudnionych, z tego:
− w firmach małych, zatrudniających do 9 osób - ca 4,5 tys. osób,
− w firmach średnich i dużych - ca 5,5 tys. osób,
− w rolnictwie indywidualnym55 - 1,0 tys. osób,
Statystyka podaje niewiele informacji o rynku pracy, co wynika z poniższej tabeli:
Tabela. 23. Pracujący w głównym miejscu pracy w 2009 i 2010.
gmina
miasto
wieś
pracujący wg płci
ogółem,
w tym:
−
−
mężczyźni
kobiety
2009
2010
2009
2010
2009
2010
5917
5570
2191
2231
3726
3339
3357
2560
3050
2520
1009
1182
996
1235
2348
1378
2054
1285
O ile na rynku pracy w mieście przeważają kobiety - 53,9% w 2009 roku i 55,4% w 2010 roku, to na wsi jest
odwrotnie. W 2010 roku nastąpił znaczący spadek pracujących mężczyzn i to w obszarze wsi (o ponad 300
osób). Najbardziej na brak miejsc pracy narzekają mieszkańcy wsi położonych na południu gminy (wsie
rolnicze).
• Bezrobocie
Dane statystyczne dotyczą obszaru gminy miejsko-wiejskiej, bez podziału na miasto i wieś. Liczba bezrobotnych
w gminie Żukowo w latach 2008-2010 systematycznie wzrasta, co obrazuje poniższe zestawienie:
55
Na terenie gminy funkcjonuje ok. 1,1 tys. gospodarstw rolnych indywidualnych - dane za 2010 rok
76
Tabela. 24. Gmina Żukowo - Liczba bezrobotnych zarejestrowanych i stopa bezrobocia w latach 2008-2010
2008
2009
2010
Dynamika
2010/2008
Bezrobotni zarejestrowani w tym:
− mężczyźni
− kobiety
419
145
274
710
319
391
897
401
496
214,1
282,3
181,0
Udział bezrobotnych w liczbie ludności
w wieku produkcyjnym w %:
- ogółem
- mężczyźni
- kobiety
2,4
1,6
3,2
3,9
3,3
4,4
4,7
4,0
5,4
x
x
x
Wyszczególnienie
Bezrobocie w gminie systematycznie rośnie, tylko w okresie 2008-2010 zwiększyło się ponad dwukrotnie,
w grupie mężczyzn prawie trzykrotnie. Mimo tego stopa bezrobocia, mierzonego udziałem bezrobotnych
w liczbie ludności w wieku produkcyjnym kształtuje się nisko, od 2,4% w 2008 r. do 4,7% w 2010 r. Jest
to poziom zbliżony do tego jaki obserwuje się w Gdańsku (3,7%) i Gdyni (3,5%).
• Aktywność zawodowa
Dane na temat aktywności zawodowej mieszkańców gminy uzyskuje się ze spisów powszechnych ludności.
Aktualnie tj. w I kwartale 2012 GUS nie opublikował jeszcze wyników narodowego spisu powszechnego z 2011
(spis ostatecznie przeprowadzono metodą reprezentacyjną, niewykluczone więc, że wyniki zostaną
zgeneralizowane i opublikowane tylko w skali województwa lub powiatów). Nie opublikowano też jeszcze
wyników narodowego spisu rolnego z 2010 roku, co pozwoliłoby na zapoznanie się z informacjami na temat
wielkości zatrudnienia w rolnictwie, dodatkowego zatrudnienia poza rolnictwem, źródeł utrzymania ludności.
Takie dane w wypadku gminy Żukowo mają duże znaczenie informacyjne, ponieważ zjawisko dwuzawodowości
jest tu powszechne.
Według ostrożnych szacunków liczba aktywnych zawodowo mieszkańców gminy może wynosić obecnie 12,513,5 tys. osób, z tego około 1,0 tys. pozostaje na oficjalnie rejestrowanym bezrobociu oraz 0,5 - 1,0 tys. stanowią
osoby zatrudnione dorywczo lub trwale niezainteresowane wykonywaniem jakiejkolwiek pracy. Tak więc liczba
faktycznie zatrudnionych mieszkańców gminy kształtuje się na poziomie 10-11 tys. osób. Jaka część aktywnych
zawodowo mieszkańców gminy Żukowo dojeżdża do pracy w Trójmieście? Na to pytanie powinny
odpowiedzieć badania komunikacyjne ruchu ulicznego, kolejowego itd. Wydaje się, że saldo dojazdów
i wyjazdów do pracy dla gminy Żukowo nie jest wysokie.
6.4
USŁUGI DLA LUDNOŚCI
• Ocena wyposażenia usługowego gminy w kategoriach jakości życia mieszkańców
System obsługi gminy, w tym system obsługi ludności obejmuje szereg urządzeń usługowych, komercyjnych
i publicznych, realizujących interes publiczny.
Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. istotę interesu publicznego
wykłada w art. 2 pkt 4 w sposób następujący:
"interes publiczny" – należy przez to rozumieć uogólniony cel dążeń i działań, uwzględniających
zobiektywizowane potrzeby ogółu społeczeństwa lub lokalnych społeczności, związanych z zagospodarowaniem
przestrzennym.
Sferę publiczną lokalną tworzą urządzenia służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej w zakresie
zgodnym z art. 7 ustawy o samorządzie terytorialnym (artykuł mówiący o zadaniach własnych gminy).
Są to minimum urządzenia dotyczące:
− ochrony zdrowia,
− pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,
− oświaty, w tym: szkół podstawowych, przedszkoli i innych placówek oświatowo-wychowawczych,
− kultury, w tym: bibliotek komunalnych i innych placówek upowszechniania kultury,
− kultury fizycznej, w tym: terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,
− targowisk i hal targowych,
− utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,
− cmentarzy komunalnych,
77
− zasobu mieszkaniowego gminnego.
Urządzenia usługowe zaliczone do sfery lokalnej publicznej: tworzą podstawowy ruszt wyposażenia usługowego
i są na ogół rozmieszczone proporcjonalnie do liczby mieszkańców miejscowości. Największa koncentracja
usług podstawowych występuje w mieście Żukowo oraz we wsiach największych: Chwaszczynie i Baninie.
Praktycznie wszystkie miejscowości w gminie wyposażone są w usługi podstawowe chociaż w małych wsiach
są to tylko pojedyncze obiekty (remiza OSP, świetlica, sklep itp.). Skalę zapotrzebowania mieszkańców
na usługi publiczne odzwierciedlają plany odnowy miejscowości (opracowane w latach 2009-2011), gdzie
mieszkańcy zgłosili swoje potrzeby. Ich postulaty zostaną uwzględnione w studium.
Sferę ponadlokalną tworzą instytucje finansowane przez samorząd powiatowy i wojewódzki oraz administrację
rządową realizujące zadania w zakresie publicznej opieki zdrowotnej, kultury, szkolnictwa wyższego, placówek
opiekuńczo-wychowawczych. Sfera urządzeń ponadlokalnych obejmuje obecnie tylko szkolnictwo
ponadgimnazjalne finansowane przez samorząd powiatowy i występuje wyłącznie w mieście Żukowo.
Ocena wyposażenia usługowego miasta obejmuje zarówno ilościowe zaspokojenie potrzeb społecznych,
jak i dostępność do usług, o czym decyduje wielkość zasobów usługowych i ich przestrzenny rozkład
w stosunku do miejsc zamieszkania.
•
Edukacja Publiczna i Niepubliczna
Przedszkola56
W roku szkolnym 2010/1011 na terenie gminy działało 16 placówek wychowania przedszkolnego,
zorganizowanych jako przedszkola lub punkty przedszkolne; wszystkie miały charakter placówek
niepublicznych. Wychowaniem przedszkolnym objęto 616 dzieci. Poziom uczestnictwa dzieci z grupy wiekowej
3-5 lat wynosił 51,5% wg GUS, według Referatu Społecznego Urzędu Gminy – 64%. Wskaźnik jest wysoki
(niezależnie od sposobu jego obliczania), ale niedostateczny w świetle zaleceń unijnych, które przewidują 90%
uczestnictwa dzieci w przedszkolach. Rozmieszczenie przedszkoli przedstawia się następująco:
− m. Żukowo – 3 obiekty,
− Banino – 6 obiektów,
− Chwaszczyno – 2 obiekty,
− Niestępowo, Przyaźń, Pępowo, Skrzeszewo, Glincz – po 1 obiekcie.
Zainteresowanie budową lub organizacją przedszkoli wyrazili mieszkańcy wsi: Leźno i Sulmin – w ramach
przedsięwzięć projektowanych w tzw. planach odnowy miejscowości.
Szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne
W roku szkolnym 2010/2011 na terenie gminy działało 14 szkół podstawowych, z tego 13 finansowanych było
przez samorząd gminny oraz 1 szkoła parafialna. Liczba oddziałów w szkołach podstawowych - 136,
w gimnazjach - 52; pomieszczeń szkolnych odpowiednio 157 i 53. Warunki nauczania w szkołach są dobre,
a oddziały szkolne nie są liczne.
Tabela. 25. Rozmieszczenie i wielkość szkół
rodzaj szkoły
miejscowość
liczba uczniów
dzieci w klasach 0
szkoła podstawowa
Banino
340
74
szkoła podstawowa
Borkowo
110
33
Glincz
35
19
szkoła podstawowa
Miszewo
66
21
szkoła podstawowa
Niestępowo
138
25
szkoła podstawowa
Pępowo
212
34
szkoła podstawowa
Skrzeszewo
119
32
szkoła podstawowa
57
56
Informacja o stanie realizacji zadań oświatowych za rok szkolny 2010/2011 – Referat Społeczny UG w Żukowie,
opracowanie październik 2011.
57
Szkoła 3-letnia.
78
szkoła podstawowa58
Tuchom
35
14
szkoła podstawowa
Żukowo
668
79
szkoła podstawowa
Chwaszczyno
240
44
gimnazjum
Chwaszczyno
159
-
szkoła podstawowa
Leźno
140
37
gimnazjum
Leźno
81
-
szkoła podstawowa
Przyjaźń
162
24
gimnazjum
Przyjaźń
152
-
publiczne gimnazjum
Żukowo
762
-
szkoła podstawowa –
parafialna
Żukowo
73
10
razem
-
3419
446
Struktura uczniów według rodzajów szkół:
Szkoły podstawowe
2265 osób
66,2%
Gimnazja
1154 osób
33,8%
Razem
3419 osób
100,0%
Liczba 6-latków uczęszczających do klas zerowych, przy szkołach podstawowych to 446 osób, do przedszkoli
uczęszcza zaś 50 dzieci z tej grupy. Sieć szkół w gminie jest dosyć gęsta, co zapewnia łatwy dostęp do szkół
i pozwala na ograniczenie kosztownego dowozu uczniów (który finansuje gmina). Bilans uczniów na terenie
gminy nie jest domknięty, ponieważ do szkół żukowskich uczęszcza 163 uczniów spoza gminy, natomiast
aż 624 uczniów, zamieszkałych w gminie Żukowo pobiera naukę w szkołach zlokalizowanych poza jej
granicami. Jest to wynik niedostatecznie rozwiniętej bazy lokalowej szkół, choć nie tylko, bo np. indywidualny
dowóz dzieci do Gdańska czy Gdyni może być decyzją świadomie podjętą przez rodziców. Urząd Gminy
dokłada wielu starań w celu lepszego zorganizowania szkół publicznych, a inwestycje dotyczące rozbudowy
szkół traktowane są jako priorytetowe. Potrzeby w zakresie budowy i rozbudowy szkół zgłosili mieszkańcy wsi
Banino (szkoła podstawowa i gimnazjum), Chwaszczyno (budowa obiektu na cele oświatowe), Przyjaźń
(budowa sali gimnastycznej), Pępowo (rozbudowa szkoły), Glincz (rozbudowa szkoły) i Borkowo (budowa sali
gimnastycznej).
Szkolnicwo ponadgimnazjalne
Jest to szkolnictwo publiczne, finansowane przez samorząd powiatowy59. Szkoły te występują jako szkoły
zawodowe i licea ogólnokształcące, wszystkie zlokalizowane są w mieście Żukowo.
Tabela. 26. Wykaz szkół ponadgimnazjalnych.
rodzaje szkół
szkoły
liczba uczniów
oddziały
szkoły specjalne przysposabiające
do pracy
1
27
4
zasadnicze szkoły zawodowe
1
324
10
licea ogólnokształcące
1
129
4
58
Szkoła 3-letnia.
59
Dane dotyczące tego działu szkolnictwa pochodzą z opracowania "Edukacja i wychowanie w województwie
pomorskim 2010/2011, Urząd statystyczny w Gdańsku 2011.
79
technika dla młodzieży
1
230
8
uzupełniające licea
ogólnokształcące dla dorosłych
1
33
2
Potrzeby szkolne mieszkańców gminy w zakresie szkolnictwa ponadgimnazjalnego zaspokajane są przez
miejscowe szkoły w około 37% (uczestnictwo grupy 16-19 lat). Większość młodzieży prawdopodobnie korzysta
ze szkół trójmiejskich.
• Opieka zdrowotna
Na terenie gminy Żukowo działa samodzielny Publiczny ZOZ60, który zabezpiecza podstawową i specjalistyczną
opiekę lekarską. Temu podmiotowi zarządzającemu podporządkowane są 3 przychodnie zdrowia: w Żukowie
(rejonowa) oraz w Chwaszczynie i Baninie. Do dyspozycji mieszkańców pozostaje 1 karetka ratunkowa,
podlegająca Szpitalowi Powiatowemu w Kartuzach. Według danych statystycznych w 2010 roku na terenie
gminy działało: 7 zakładów opieki zdrowotnej, w tym 3 publiczne i 4 niepubliczne, zaś indywidualne praktyki
lekarskie wykonywało 3 lekarzy w mieście Żukowo i 2 na wsi. W zakresie podstawowej opieki zdrowotnej
udzielono w 2010 - 100,5 tys. porad (głównie przez placówki podległe samorządowi terytorialnemu). Na terenie
gminy działa 7 aptek, z tego 5 na terenie Żukowa, 1 w Baninie oraz 1 w Chwaszczynie (plus punkt apteczny).
Średnio na 4941 mieszkańców gminy przypada 1 apteka (dane GUS).
• Opieka społeczna
Pomoc społeczna koordynowana jest przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Żukowie. Świadczenia
pomocy społecznej, udzielone w 2010 roku:
− gospodarstwa domowe korzystające z pomocy społecznej – 563,
− osoby w gospodarstwach domowych, którym udzielono pomocy – 2045,
− korzystających w ludności ogółem – 7%.
Placówki wsparcia dziennego, sprawujące opiekę nad dziećmi i młodzieżą – 10, 176 miejsc, korzystających
w roku sprawozdawczym – 222.
Na terenie gminy znajdują się 4 prywatne domy opieki społecznej, dysponujące 102 miejscami dla
pensjonariuszy; 2 obiekty w Żukowie, 1 w Glinczu. Ta forma opieki społecznej ma tendencję rozwojowe,
występuje wzrost zapotrzebowania na miejsca opieki nad osobami w podeszłym wieku, z uwagi na starzenie się
społeczeństwa.
•
Obiekty kultury
Biblioteki
Na terenie gminy działa Biblioteka Publiczna w Żukowie oraz jej 4 filie mieszczące się w Chwaszczynie,
Baninie, Leźnie i Niestępowie. Łączny księgozbiór biblioteki i filii wynosi 41,9 tys. woluminów. Liczba
wypożyczeń księgozbioru na zewnątrz to 39,6 tys. Liczba zapisanych czytelników wynosi 2353, z czego
systematycznie korzysta około 2000 osób. Na terenie bibliotek i filii znajdują się kąciki czytelnicze, w których
dodatkowo można skorzystać z czasopism i innych periodyków. W Chwaszczynie i Żukowie czytelnicy mogą
skorzystać z czytelni internetowej. W każdej z tych placówek znajdują się po 3 ogólnodostępne komputery.
Wskaźniki czytelnictwa, takie jak: liczba czytelników przypadających na 1000 mieszkańców gminy – 96, liczba
osób przypadających na placówkę biblioteczną - 5929, nie należą do najwyższych w województwie.
Muzea
W Żukowie istnieje tylko jedno muzeum – przy ul. 3 Maja znajduje się Muzeum Parafialne, w którym
wystawiane są hafty kaszubskie i szaty liturgiczne. Na terenie gminy do niedawna działała galeria sztuki
w miejscowości Sulmin (w budynku dawnego kościoła wpisanego do rejestru zabytków).
Obiekty sakralne
Na terenie gminy znajdują się następujące parafie:
60
Według "Strategii rozwiązywania problemów społecznych gminy Żukowo na lata 2011-2015", oprac. Zespół Urząd
Gminy Żukowo, Styczeń 2011.
80
− Parafia Rzymskokatolicka Wniebowzięcia NMP Żukowo ul. 3-go Maja 4
− Parafia Rzymskokatolicka Miłosierdzia Bożego Żukowo, ul. Siostry Faustyny 1
− Parafia Rzymskokatolicka Najświętszego Serca Pana Jezusa Niestępowo, ul. Raduńska 87
− Parafia Rzymskokatolicka Niepokolanego Poczęcia NMP Banino, ul. Lotnicza 30
− Parafia Rzymskokatolicka NMP Wspomożycielki Wiernych Skrzeszewo 79
− Parafia Rzymskokatolicka św. Jana Ewangelisty Przyjaźń, ul. Spacerowa 1
− Parafia Rzymskokatolicka Św. Stanisława Biskupa Leźno 46
− Parafia Św. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza Chwaszczyno, ul. Żeromskiego 1
Na jedną parafię przypada średnio 3 tys. mieszkańców gminy.
Przy parafiach Wniebowzięcia NMP w Żukowie, w Chwaszczynie, Baninie, Leźnie, Niestępowie, Przyjaźni
i Skrzeszewie znajdują się czynne cmentarze.
Łączna powierzchnia cmentarzy wynosi 6 ha.
Potrzeby inwestycyjne w zakresie kultury zgłoszone przez mieszkańców wsi w ramach tak zwanych planów
odnowy miejscowości:
− Miszewo – adaptacja pomieszczeń na potrzeby biblioteki i biblioteki medialnej,
− Pępowo – rozbudowa szkoły o bibliotekę,
− Chwaszczyno – budowa biblioteki wraz z remizą OSP,
− Tuchom – budowa świetlicy wiejskiej,
− Rębiechowo – budowa świetlicy wiejskiej,
− Sulmin – doposażenie świetlicy istniejącej,
− Leźno – budowa sceny dla występów tanecznych,
− Małkowo – budowa centrum kulturalno-sportowego.
W mieście Żukowie należy rozpatrzyć projekt odbudowy historycznego amfiteatru (nad jeziorkiem). Podjęto już
w tym kierunku kroki poprzez podjęcie uchwały w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego.
• Handel detaliczny, Targowiska
Od 2003 roku GUS nie publikuje żadnych informacji statystycznych na temat handlu detalicznego. Dane
o handlu można jedynie uzupełnić ogólnymi szacunkami, które z konieczności nie są precyzyjne. Na terenie
gminy zarejestrowanych jest 374 podmiotów gospodarczych, działających w handlu detalicznym. Oznacza to,
że pow. sprzedażowa tego handlu nie przekracza 13-14 tys. m². Jest to w przeważającej części handel drobny,
z przewagą handlu art. spożywczymi. Gmina Żukowo pozostaje pod wpływem oddziaływania trójmiejskich
centrów handlowych (Real, Carrefour, Auchan, IKEA, Media Markt, itd.), zlokalizowanych wzdłuż trójmiejskiej
obwodnicy, co w znacznym stopniu ogranicza rozwój handlu wielkopowierzchniowego na obszarze gminy.
Niemniej jednak pojawiły się już dowody na to że handel wielkopowierzchniowy penetruje obszar gminy;
świadczy o tym obecność 3 sklepów sieci "Biedronka" w Żukowie, Chwaszczynie i Baninie. Aktualnie
inwestorzy tego typu handlu poszukują lokalizacji w małych miejscowościach, do 6 tys. mieszkańców, gdzie są
skłonni inwestować w niewielkie sklepy o pow. 800-1200 m². Nie można wykluczać, że tendencje lokalizacyjne
inwestorów mogą się odwrócić i wzrośnie ich zainteresowanie budową większych obiektów, stąd w studium
należałoby wskazać lokalizacje także pod duże sklepy.
W mieście Żukowie na terenie byłej bazy magazynowej GS funkcjonuje niewielkie, tymczasowe targowisko.
Należy wyjaśnić problem stałej lokalizacji dla targowiska.
•
Obiekty sportu, rekreacji i zieleni wypoczynkowej
Na terenie gminy znajdują się następujące obiekty sportowe:
− stadion sportowy pełnowymiarowy (w rozbudowie) w Żukowie,
− hala sportowo-widowiskowa w Żukowie,
− 14 boisk wiejskich znajdujących się na terenie sołectw: Chwaszczyno, Tuchom, Rębiechowo, Banino,
Małkowo, Pępowo, Leźno, Rutki, Niestępowo, Sulmin, Przyjaźń, Glincz, Skrzeszewo i Żukowo-wieś.
Zgłoszone przez mieszkańców potrzeby programowe:
− Otomino – budowa boiska sportowego,
− Pępowo – zagospodarowanie parku, utworzenie osiedlowych terenów rekreacyjno-sportowych, budowa
placu zabaw,
− Tuchom – budowa placu zabaw,
− Chwaszczyno – modernizacja boisk i placów zabaw, zagospodarowanie małego parku w centrum wsi,
− Borkowo – budowa placu zabaw i boiska sportowego,
81
−
−
−
−
Glincz - budowa placu zabaw i boiska sportowego,
Małkowo – rekultywacja boiska, rozbudowa placu zabaw,
Miszewo – wykształcenie obszaru przestrzeni publicznej,
Przyjaźń – budowa boiska sportowego, wraz z budynkiem obsługi, budowa placu zabaw i ścieżek
rowerowych,
− Leźno – budowa placu zabaw w Czaplach, budowa boiska sportowego w Leźnie, zorganizowanie
miejsc wypoczynku w parku w Leźnie, budowa ścieżek rowerowych,
− Banino – budowa placu zabaw, boisk sportowych, ścieżek rowerowych, uporządkowanie i
zagospodarowanie parku,
− Skrzeszewo – rewitalizacja parku z XIX wieku, założenie ogrodu dydaktycznego przy szkole
podstawowej, doposażenie boiska piłkarskiego i budowa placu zabaw,
− Rębiechowo – remont boiska sportowego, zagospodarowanie działki 86/3 jako terenu rekreacyjnego,
− Widlino – budowa boiska sportowego, zagospodarowanie terenu wokół stawu,
− Sulmin – utworzenie parku na działce 12/10, budowa placu zabaw, doposażenie boiska.
Gmina nie posiada żadnego basenu pływackiego. Wydaje się, że projekt budowy nowej szkoły w Baninie winien
uwzględnić taką inwestycję.
7. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z GOSPODARKI LOKALNEJ
• Liczba i struktura własności podmiotów gospodarki narodowej
Opracowano na podstawie danych o podmiotach gosp. narodowej, wpisanych do systemu REGON. Uzyskano
też dane najnowsze obejmujące informacje za rok 2011. Dane rejestru REGON nie obejmują indywidualnego
rolnictwa.
Aż 74% podmiotów zlokalizowanych jest w obszarze wiejskim gminy, a tylko 26% w mieście. Jednocześnie
podkreślić należy, że 94% zarówno tych, zlokalizowanych na wsi, jak i w mieście to podmioty najmniejsze
zatrudniające poniżej 9 osób.
Tabela. 27. Przyrost liczby podmiotów gospodarczych i zmiany w strukturze ich własności – gmina Żukowo
w latach 2008 – 2011 (dane GUS).
wyszczególnienie
podmioty gosp. narod. ogółem,
w tym:
− sektor publiczny
− sektor prywatny
w tym:
− spółki handlowe
− spółki handlowe z
udziałem kapitału
zagranicznego
− osoby fizyczne prowadzące
działalność gospod.
wskaźniki na 1000 ludności61:
− podmioty gosp. ogółem
− osoby fizyczne prowadzące
działalność gospodarczą
lata
dynamika
2008
2009
2010
2011
2646
2875
3201
3378
127,7
37
2609
39
2836
39
3162
39
3339
105,4
128,0
227
40
233
40
262
43
289
41
127,8
102,5
2609
2836
2589
2714
104,0
95,7
100,8
108,6
bd
94,4
99,4
107,3
bd
Rozwój gospodarczy gminy na tle województwa pomorskiego i powiatu kartuskiego (tab.2) przedstawia się
niezwykle korzystnie, w szczególności dotyczy to miasta Żukowo. Pod względem wskaźników ogółu
podmiotów gosp. lokalnej, liczonego na 1000 ludności, miasto prześcignęło nie tylko województwo i powiat,
ale dorównuje swoim największym sąsiadom: Gdańskowi i Gdyni. Dowodem dużej prężności sektora
prywatnego lokalnej gospodarki jest fakt, że tylko w 2011 roku wpisano do rejestru REGON 403 nowe jednostki
(wprawdzie wyrejestrowano 169 jednostek, ale i tak bilans dla gminy jest dodatni).
61
GUS nie podał jeszcze danych o ludności w 2011 roku, nie można obliczyć wskaźnika
82
Tabela. 28. Wskaźniki obrazujące rozwój gospodarczy gminy na tle powiatu i województwa w 2010 roku
(dane GUS)
na 1000 mieszkańców
wyszczególnienie
podmioty gosp. ogółem
osoby fizyczne prowadzące dział. gosp.
województwo pomorskie
116,1
86,5
powiat kartuski
90,4
74,2
miasto Gdańsk
142,3
96,8
miasto Gdynia
143,4
102,8
gm. Żukowo
− m. Żukowo
− w. Żukowo (obszar
wiejski poza miastem)
108,0
131,8
73,3
102,2
101,3
83,2
• Struktura funkcjonalna podmiotów
Struktura funkcjonalna gospodarki lokalnej w obszarze miasta i wsi jest podobna. Dominuje szeroko pojęty
sektor usług - ponad 60% wszystkich podmiotów należy do niego. Drugi z kolei jest sektor obejmujący przemysł
i budownictwo - skupiający ponad 30% podmiotów. Na podstawie tej charakterystyki można stwierdzić, że już
obecnie gospodarka gminy Żukowo ma charakter usługowo-przemysłowy.
Tabela. 29. Struktura funkcjonalna gospodarki w latach 2010-2011 (dane GUS).
Gmina
Miasto
Obszar wiejski
2010
2011
2010
2011
2010
2011
Rolnictwo, leśnictwo
łowiectwo, rybactwo
− razem
− %
122
3,8
123
3,6
19
2,2
20
2,3
103
4,4
103
4,1
Przemysł i budownictwo
− razem
− %
1043
32,5
1102
33,2
261
30,4
256
29,6
782
33,4
846
33,7
Usługi
− razem
− %
2036
63,7
2153
63,7
579
67,4
590
68,1
1457
62,2
1563
62,2
Podmioty gospodarczy
− razem
− %
3201
100,0
3378
100,0
859
100,0
866
100,0
2342
100,0
2512
100,0
Dane z rejestru REGON pozwalają również na bliższe rozpoznanie działalności, zlokalizowanych w gminie.
Są one najczęściej powiązane ze specyfiką strefy podmiejskiej dużych miast ponieważ produkcja i usługi
ukierunkowane są na potrzeby Trójmiasta.
Tabela. 30. Gmina Żukowo - Liczba podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w rejestrze REGON
wg sekcji PKD w gminie Żukowo w latach 2010-2011 (dane GUS).
2010
2011
Zmiany
A. Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo
122
123
+1
B. Górnictwo i kopalnictwo
4
5
+1
C. Przetwórstwo przemysłowe
498
510
+12
23
+1
D+E. Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię i gaz 22
83
oraz dostawa wody
F. Budownictwo
541
564
+23
G. Handel hurtowy i detaliczny
753
771
+18
H. Transport, gospodarka magazynowa i łączność
247
244
-3
I. Hotele i restauracje
71?
86
+15?
J. Informacja i komunikacja
63
82
+19
K. Działalność finansowa i ubezpieczeniowa
81
82
+1
L. Obsługa nieruchomości
42
54
+12
M. Nauka i technika
229
268
+39
N. Działalność w zakresie usług administrowania
i działalność wspierająca
83
89
+6
O. Administracja publiczna, obrona narodowa,
obowiązkowe ubezpieczenie społeczne
11
10
-1
P. Edukacja
98
98
0
Q. Opieka zdrowotna i opieka społeczna
133
160
+27
R. Kultura, rozrywka i rekreacja
45
46
+1
S. Pozostała działalność komunalna, społeczna i
indywidualna
158
163
+5
Ogółem
3201
3378
+177
Wśród działalności usługowych najbardziej rozwinięty jest segment firm, związanych z handlem hurtowym
i detalicznym, w którym działa aż 753 jednostki, co stanowi 22,3% ogółu firm.
W grupie działalności produkcyjnej przeważa przemysł przetwórczy, w którym funkcjonuje 510 firm tj. 15,1%
ogółu podmiotów. Profile działalności są różnorodne: produkcja mebli i wyrobów z drewna, metali,
chemikaliów, produkcja maszyn i urządzeń, odzieży, art. spożywczych. W sekcji C obejmującej budownictwo
występują duże firmy zarówno ogólnobudowlane jak i wykonujące specjalistyczne roboty budowlane - działa tu
564 jednostek, 16,7% całego zbioru firm.
• Struktura wielkości podmiotów gospodarki lokalnej
Z tabeli 5 wynika, że liczba dużych firm zarówno w mieście, jak i na wsi jest dość mała, a to one stabilizują
rynek pracy. Firm największych, zatrudniających ponad 250 osób jest tylko 5, z czego 3 znajdują się w mieście.
Dominują firmy najmniejsze, o zatrudnieniu do 9 osób, jest to 94% ogółu firm w gminie.
Tabela. 31. Struktura wielkości podmiotów gosp. wg ilości zatrudnionych (dane GUS).
Podmioty według
klas wielkości
Gmina
Miasto
Wieś
2010
2011
2010
2011
2010
2011
0-9 osób
3017
3179
808
815
2209
2364
10-49
159
172
38
38
121
134
50-249
20
22
10
10
10
12
250-999
4
4
3
3
1
1
1000 i więcej
1
1
-
-
1
1
Podmioty ogółem
3201
3378
859
866
2342
2512
84
8. UWARUNKOWANIA
WYNIKAJĄCE
LUDNOŚCI I JEJ MIENIA
8.1
8.1.1
Z
ZAGROŻENIA
BEZPIECZEŃSTWA
ZAGROŻENIA TECHNOLOGICZNE62
WYSTĄPIENIE
POWAŻNYCH
POTENCJALNYCH SPRAWCÓW
POMORSKIM
AWARII,
WG
REJESTRU
ZAKŁADÓW,
POWAŻNYCH AWARII W WOJEWÓDZTWIE
Do obiektów stwarzających zagrożenie dla bezpieczeństwa ludności i jej mienia należą (w rozumieniu
Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów i ilości substancji
niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym
ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej z późniejszymi zmianami):
− zakłady o zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii przemysłowej (pożar, wybuch) - nie występują
na obszarze gminy Żukowo,
− zakłady o dużym ryzyku wystąpienia awarii przemysłowej (pożar, wybuch) - nie występują na obszarze
gminy Żukowo.
Zgodnie z „Raportem o stanie środowiska w województwie pomorskim 2010” w rejonie Banina występuje jedno
punktowe źródło potencjalnych poważnych awarii (niezakwalifikowany do grupy o dużym lub zwiększonym
ryzyku).
8.1.2
INNE ZAGROŻENIA TECHNOLOGICZNE
Wg „Programu ochrony środowiska powiatu kartuskiego na lata 2008-2011, z uwzględnieniem perspektywy
na lata 2012-1015” ryzyko wystąpienia poważnych awarii na terenie powiatu, w tym także gminy Żukowo
dotyczy następujących obiektów i terenów:
− zakłady stosujące w instalacjach technologicznych amoniak:
−
UNILEVER, Banino – 11,2 tony,
− zakłady i podmioty przetwarzające inne substancje niebezpieczne:
− „Ashland” – Miszewo – styren 224 Mg/rok i aceton 5,5 Mg/rok,
− Damet, Tuchom – mossanol L 30 000 litrów,
− podmioty magazynujące gaz propan butan,
− stacje paliw,
− stacje i podmioty zajmujące sie dystrybucja gazu LPG do tankowania pojazdów samochodowych (bez
dystrybucji benzyn i olejów napędowych),
− przydomowe punkty handlu gazem propan butan,
− transport samochodowy: etyliny, oleju napędowego i gazu propan-butan (do stacji paliw), oleju
opałowego (do kotłowni), gazu propan-butan w butlach, amoniaku i innych związków toksycznych,
− transport kolejowy – paliw płynnych,
− gazociągi wysokiego ciśnienia i gazociągi średniego ciśnienia ze stacjami redukcyjnymi.
Przewozy materiałów niebezpiecznych, w tym transport drogowy oraz kolejowy paliw płynnych i gazowych
do stacji paliw i podmiotów zajmujących się dystrybucją gazu, stwarzają zagrożenia dla bezpieczeństwa
ludności i jej mienia w sytuacjach awaryjnych.
W „Raporcie o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2006 r.” do głównych kierunków transportu
materiałów niebezpiecznych w województwie pomorskim w 2006 r. należała linia kolejowa Gdynia – Żukowo –
Kościerzyna, natomiast w aktualnym „Raporcie o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2010 r.”
brak aktualnej informacji na ten temat.
Zagrożenia pożarowe o różnym stopniu w zależności od rodzaju zabudowy i przeznaczenia zabudowy, przy
czym największe zagrożenie występuje w:
− budynkach mieszkalnych wielorodzinnych wybudowanych w przed II poł. XX w. (palne stropy, więźba
dachowa i klatki schodowe),
− opustoszałych budynkach, budynkach w złym stanie technicznym,
− obiektach produkcyjnych.
Ponadto zagrożenia mogą stanowić między innymi:
62
opracowane przy wykorzystaniu „Programu ochrony środowiska powiatu kartuskiego na lata 2008 – 2011,
z uwzględnieniem perspektywy na lata 2012 – 2015” oraz „Raportu o stanie środowiska w województwie pomorskim 2010”
85
−
−
−
−
−
napowietrzne linie energetyczne wysokich napięć i stacje GPZ, stacje elektroenergetyczne, w sytuacji
zerwania oraz w bezpośrednim sąsiedztwie w czasie funkcjonowania, na skutek promieniowania
elektromagnetycznego,
możliwość rozprzestrzenienia się przez sieć kanalizacyjną i ogólnospławną skażeń spowodowanych np.
wyciekami substancji ropopochodnych,
możliwość rozprzestrzenienia się uwolnionych substancji przez cieki,
wysokie budowle np. kominy oraz instalacje technologiczne i zbiorniki technologiczne w zakładach
produkcyjnych, oraz budowle inżynieryjne, w tym mosty, wiadukty i maszty antenowe,
Port Lotniczy Gdańsk powodujący zagrożenie hałasem; zagrożenie hałasem lotniczym (liczone jako
średnie) jest niewielkie, ale nie wyklucza występowania nawet znacznych okresowych uciążliwości
akustycznych - zwłaszcza w świetle nasilania się ruchu lotniczego w porcie lotniczym w ostatnich
latach oraz jego rozbudowy; zagrożenie może wystąpić w przypadku katastrofy samolotu.
W zagospodarowaniu przestrzennym należy uwzględnić potencjalne zagrożenia,
w szczególności w sąsiedztwie obiektów produkcyjnych i urządzeń technicznych.
8.2
mogące
wystąpić
ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA63
Do istotnych zagrożeń naturalnych należą: powodzie, ruchy masowe wierzchniej warstwy litosfery oraz
ekstremalne stany pogodowe. Dwóm pierwszym zjawiskom można przeciwdziałać przez świadome
kształtowanie zagospodarowania przestrzeni w postaci zabezpieczeń przeciwpowodziowych, ochronę przed
zabudową terenów zagrożonych powodzią oraz stabilizację stoków narażonych na ruchy masowe. Ekstremalne
stany pogodowe powodują natomiast okresową destabilizację społeczno-gospodarczą, a przeciwdziałanie im
polega na sprawnej organizacji społeczności zamieszkującej dany teren.
8.2.1
OBSZARY ZAGROŻONE POWODZIĄ
Ochrona przed powodzią podlega regulacjom ustawy Prawo wodne, z dnia 18 lipca 2001 r. (tekst jednolity
Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 z późniejszymi zmianami).
Do dnia 18. marca 2011 roku ustawa regulowała zasady wyznaczania obszarów bezpośredniego zagrożenia
powodziowego. Obszary te były wyznaczane między innymi w Studiach ochrony przeciwpowodziowej.
W dniu 18 marca 2011 r. weszła w życie ustawa z dnia 5 stycznia 2011 roku o zmianie ustawy Prawo wodne
oraz niektórych innych ustaw, która wprowadziła obowiązek sporządzania map zagrożenia powodziowego
dla obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi. Na mapach tych wyznacza się między innymi obszary
szczególnego zagrożenia powodzią.
Zmiana ustawy zniosła tym samym obowiązek wykonywania Studiów ochrony przeciwpowodziowej, zastępując
je mapami zagrożenia powodziowego. Pojęcie obszarów bezpośredniego zagrożenia powodziowego zastąpiła
pojęciem obszarów szczególnego zagrożenia powodziowego.
Obszary szczególnego zagrożenia powodzią zgodnie z art. 9 ust 1 pkt 6c ustawy Prawo wodne są to:
− obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest średnie i wynosi raz na 100 lat,
− obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest wysokie i wynosi raz na 10 lat,
− obszary między linią brzegu a wałem przeciwpowodziowym lub naturalnym wysokim brzegiem,
w który wbudowano trasę wału przeciwpowodziowego, a także wyspy i przymuliska (........) stanowiące
działki ewidencyjne,
− pas techniczny, w rozumieniu art. 36 ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich
Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej.
W 2003 roku, zostało sporządzone opracowanie p.t. „Określenie granic obszarów bezpośredniego zagrożenia
powodzią dla terenów nieobwałowanych rzek: Raduni, Motławy, Martwej Wisły, Rozwójki i Bielawy od wody
o prawdopodobieństwie pojawiania się 1% dla terenów zurbanizowanych, od wody o prawdopodobieństwie
pojawiania się 1%, 10% dla pozostałych terenów”.
Obszar gminy położony jest częściowo w zasięgu rzeki Raduni wymienionej w wyżej wymienionym
opracowaniu. W punktach kontrolnych na rzece Raduni określone zostały rzędne wody o prawdopodobieństwie
wystąpienia 1% (woda stuletnia - prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest średnie i wynosi raz na 100
lat) i 10% (woda dziesięcioletnia - prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest wysokie i wynosi raz na 10
lat) oraz przedstawiony został zasięg obszarów zalewowych wodą powodziową o prawdopodobieństwie
wystąpienia 1% i 10%.
63
na podstawie: „Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe Gminy Żukowo dla potrzeb studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego”, Proeko 2008
86
8.2.2
OBSZARY ZAGROŻONE OSUWANIEM SIĘ MAS ZIEMNYCH
Zagrożenie morfodynamiczne na obszarze gminy ma znaczenie lokalne i głównie potencjalne. Duże wysokości
względne i nachylenia zboczy dolin stwarzają zagrożenie morfodynamiczne zwłaszcza przy występowaniu
naprzemian warstw utworów piaszczystych i gliniastych. Potencjalne zagrożenie potęgować mogą niewłaściwe
lokalizacje obiektów, brak roślinności na stokach i występowanie sztucznych podcięć zboczy (skarp).
Wg „Rejestracji i inwentaryzacji naturalnych zagrożeń geologicznych na terenie całego kraju (ze szczególnym
uwzględnieniem osuwisk oraz innych zjawisk geodynamicznych)” oraz informacji Starostwa Powiatowego
w Kartuzach na terenie gminy Żukowo nie występują zarejestrowane tereny zagrożone ruchami masowymi
ziemi.
8.2.3
EKSTREMALNE STANY POGODOWE
Powszechnym zagrożeniem w warunkach środowiska przyrodniczego Polski są ekstremalne stany pogodowe,
takie jak: bardzo silne wiatry, długotrwałe, intensywne opady deszczu lub śniegu. Szczególnie niebezpieczne
mogą być te ostatnie – nawalne lub długotrwałe opady deszczu lub śniegu, połączone z roztopami, które
przyczyniają się do wzrostu zagrożenia powodziowego. Zapobieganie ekstremalnym stanom pogodowym
nie jest możliwe, natomiast możliwe jest zabezpieczanie lub kształtowanie zabudowy i zagospodarowania
przestrzennego w taki sposób, który minimalizowałby negatywne skutki ekstremów pogodowych.
Likwidacja ewentualnie powstałych szkód jest kwestią organizacji.
9. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POTRZEB I MOŻLIWOŚCI ROZWOJU GMINY
Gmina Żukowo, za sprawą korzystnej lokalizacji w pobliżu miast Trójmiasta i na szlakach komunikacyjnych
rozwija się bardzo dynamicznie. Przyrost liczby ludności w ostatnich latach związany jest głównie z migracją
mieszkańców z terenów miejskich i osiedlania się ich na terenie gminy Żukowo. Zainteresowanie inwestorów
natomiast, szczególnie w zakresie lokalizacji funkcji związanych z produkcją, składami i magazynami, mówi
o dużej atrakcyjności tych terenów i ich konkurencyjności w stosunku do droższych gmin miejskich Gdańska
i Gdyni, oraz bardziej oddalonych od Trójmiasta gmin wiejskich. Prócz tego, że dynamiczny rozwój rodzi nowe
możliwości, w tym zapewnienia lepszych warunków pracy i życia, rodzi także problemy, w tym te związane
z zaspokojeniem niezbędnych potrzeb oraz oczekiwań obecnych i potencjalnych mieszkańców i inwestorów.
9.1
POTRZEBY ROZWOJU GMINY:
Potrzeby w zakresie rozwoju gminy obejmują zarówno potrzeby mieszkańców (rdzennych jak i nowych), jak
i ogólne potrzeby funkcjonalne, w tym w szczególności:
− konieczność rozwoju usług publicznych (w zakresie usług edukacji, kultury, rekreacji) w związku
z dynamicznie rosnącą liczba ludności,
− potrzeba wykreowania jasnej i czytelnej polityki rozwoju (kontynuowanej w studium uwarunkowań,
strategii rozwoju oraz innych dokumentach o charakterze ogólnogminnym i miejscowym) która z jednej
strony dawałaby szansę korzystania z możliwości jakie daje napływ nowych mieszkańców
i inwestorów, z drugiej natomiast dawałaby możliwość przewidywania, kierowania tym procesem
w sposób zgodny z definicją rozwoju zrównoważonego, ochroną walorów w szczególności
przyrodniczych i kulturowych oraz kształtowania rozwoju wizerunku,
− rozwój infrastruktury, poza systemem infrastruktury ogólnokrajowej lub regionalnej (dróg i sieci) – jako
niezbędnego narzędzia do przyciągania inwestorów i do porządkowania rozwoju przestrzennego –
uzupełnienie braków, w tym w zakresie infrastruktury sanitarnej, dróg, ścieżek rowerowych, poprawa
stanu dróg, w tym pomiędzy poszczególnymi miejscowościami w gminie,
− potrzeba ochrony krajobrazu, w tym nawiązanie w kształtowaniu przestrzeni do tradycji kształtowania
zabudowy na obszarach wiejskich oraz zachowanie terenów otwartych i ciągłości korytarzy i płatów
ekologicznych,
− uzupełnienie braków w zakresie infrastruktury turystycznej, w tym w zakresie obsługi różnych form
ruchu turystycznego (informacje turystyczne, bazy noclegowe) oraz rekreacji weekendowej,
świątecznej i letniej, zabezpieczenie terenów nadjeziornych dla rekreacji,
− kreowanie strefy centrum gminy i miasta, jako terenów usług kulturalno-rekreacyjnych,
administracyjnych i komercyjnych, wzmacniających znaczenie Żukowa zarówno w gminie jak
i w regionie, w tym w aglomeracji Trójmiejskiej.
Najważniejsze potrzeby rozwoju gminy Żukowo zostały zaznaczone w Strategii rozwoju społeczno –
gospodarczego gminy Żukowo do roku 2012, i zawarte w trzech głównych priorytetach rozwojowych – zostało
87
to opisane w punkcie 17.1.
9.2
MOŻLIWOŚCI ROZWOJU GMINY
Szczególne możliwości dla rozwoju gminy stwarzają:
− bezpośrednie sąsiedztwo Trójmiasta,
− bliskość autostrady A1 i międzynarodowego Portu Lotniczego Gdańsk im. Lecha Wałęsy;
− bardzo dobre powiązania komunikacyjne z miastami Aglomeracji Trójmiejskiej, rozbudowane
i zmodernizowane w perspektywie najbliższych lat;
− środowisko przyrodnicze gminy, tworzące stosunkowo zróżnicowany krajobraz i korytarze ekologiczne
naturalnie strukturalizujące gminę;
− bogate środowisko kulturowe, miejsca o wyjątkowym krajobrazie i historyczne obiekty kultury;
− stosunkowo dobry stan środowiska i dobre warunki do zamieszkania,
− dobra sytuacja socjalno – bytowa mieszkańców gminy,
− rosnący poziom rozwoju podmiotów gospodarczych poza rolnictwem,
− znaczne powierzchnie terenów przygotowane od strony planistycznej pod zainwestowanie;
− planowana odbudowa linii kolejowej: Wrzeszcz – Kokoszki – Stara Piła – Żukowo – Kartuzy, która
przyczynić się może do: zmniejszenia ruchu samochodowego (jako środka transportu w dojazdach
do pracy) oraz poprawy spójności regionu w zakresie komunikacji.
Możliwości rozwoju gminy dotyczą między innymi:
− rozwoju usług, rzemiosła, produkcji i komercji w ramach Żukowskiego Korytarza Inwestycyjnego
oraz terenów przyległych do Gdańska,
− rozwoju bazy logistycznej w ramach terenów zlokalizowanych w rejonie Portu Lotniczego Gdańsk
im. Lecha Wałęsy,
− dalszego rozwoju bogatej i różnorodnej oferty mieszkaniowej, dostępnej zarówno dla rdzennych
mieszkańców jak i dotychczasowych mieszkańców terenów miejskich – Gdyni i Gdańska,
zmieniających miejsce zamieszkania,
− rozwoju przedsiębiorczości bazującej na potencjale mieszkańców gminy i w oparciu o Trójmiejski
rynek zbytu,
− restrukturyzacji gospodarki rolnej w odpowiedzi na potrzeby mieszkańców Trójmiasta jako odbiorców,
− rozwoju turystyki krajoznawczej i weekendowej, w tym w ramach tras rowerowych i konnych
łączących teren gminy z trójmiastem oraz szlaków kajakowych na rzece Raduni, oraz w oparciu
o walory środowiska przyrodniczego i cenne obiekty kultury, w tym historyczne założenie miasta
Żukowa,
− zwiększenia znaczenia miasta Żukowa w aglomeracji poprzez realizację przedsięwzięć o skali
regionalnej, we współpracy z Gdynią i Gdańskiem,
− ukształtowanie czytelnej i jednoznacznej tożsamości, odrębnej od tożsamości sąsiednich miast,
bazującej na historycznym kształtowaniu się struktury gminy, w tym także na tradycji i kulturze
kaszubskiej.
10. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU PRAWNEGO GRUNTÓW
10.1
STAN PRAWNY GRUNTÓW
Stan własności na obszarze miasta i gminy Żukowo przedstawiono w poniższej tabeli:
Tabela nr 32. Gmina Żukowo. Stan prawny gruntów (stan w dniu 01.01. 2012 r.).
Wyszczególnienie gruntów
Rodzaj
wchodzących w skład grupy jednostki
lub podgrupy rejestrowej
terytor.
L.p.
1
2
3
grunty SP z wyłączeniem
w użytkowanie wieczyste,
w tym:
1
1.1
grunty wchodzące w
skład Zasobu Własności
Rolnej Skarbu Państwa
1.2
grunty w zarządzie
4
Miasto
Gmina
Razem
Miasto
Gmina
Razem
Miasto
Użytki
rolne
Grunty
leśne oraz
zadrzew. i
zakrzacze
nia
5
1
244
245
6
2857
2857
56
56
1
1
Grunty
zabud. i
zurbanizowane
Grunty
pod
wodami
7
25
139
164
8
8
184
192
42
42
2
2
Nieużytki
Tereny
różne
9
10
64
64
2
2
Pow.
ogólna
gruntó
w
w ha
11
34
3490
3524
101
101
88
1.3
1.4
1.5
Państwowego
Gospodarstwa Leśnego
Lasy Państwowe
grunty w trwałym
zarządzie państwowych.
jednostek
organizacyjnych
gr. zasobu
nieruchomości Skarbu
Państwa z wył. gr.
przekaz. w trwały zarząd
pozostałe grunty SP
spośród gruntów
zaliczanych do 1 grupy
grunty SP przekazane
w użytkowanie wieczyste,
w tym:
2.1
2
2.2
3
4
5
grunty SP
w użytkowaniu
wieczystym osób
fizycznych
grunty SP w
użytkowaniu wieczystym
państwowych os.
prawnych
Gmina
62
2848
1
2
58
2
2973
Razem
Miasto
Gmina
62
2848
1
2
58
2
2973
6
1
83
5
95
Razem
Miasto
Gmina
6
1
71
5
83
22
16
5
1
9
95
23
104
Razem
Miasto
Gmina
Razem
Miasto
Gmina
Razem
Miasto
Gmina
71
1
49
50
2
19
21
5
10
7
126
133
5
5
38
3
39
42
14
119
133
4
3
6
13
Razem
Miasto
Gmina
4
3
1
6
1
73
13
1
74
1
2
14
16
74
13
40
53
75
15
56
71
Razem
Miasto
grunty SP w
2.3 użytkowaniu wieczystym Gmina
pozostałych osób
Razem
grunty spółek SP,
Miasto
przedsiębiorstw państwowych Gmina
i innych państwowych osób
prawnych
Razem
grunty gmin i zw. międzygm.
Miasto
z wyłączeniem gruntów
Gmina
przekaz. w użytkowanie,
w tym:
Razem
grunty gminnego zas.
Miasto
nieruchomości z wył.
Gmina
4.1
gruntów przekazanych w
trwały zarząd
Razem
Miasto
grunty gmin i zw.
4.2 gminnych gminnym
Gmina
jedn. organ.
Razem
pozostałe grunty spośród Miasto
4.3 gruntów zaliczanych do Gmina
4 grupy
Razem
grunty gmin i związków
Miasto
międzygminnych przekazane
Gmina
w użytkowanie wieczyste,
w tym:
Razem
grunty gmin i ich
Miasto
związków w
Gmina
5.1
użytkowaniu wieczystym
osób fizycznych
Razem
grunty gmin i ich
Miasto
związków w
Gmina
5.2
użytkowaniu wiecz.
spółdz. mieszkaniowych Razem
2
2
2
2
3
3
1
1
1
127
11
217
228
16
143
159
1
22
86
1
8
5
44
300
1
4
2
5
1
77
400
108
22
71
13
8
3
344
40
285
5
1
7
2
5
477
73
364
93
11
1
7
15
15
2
2
325
2
15
17
2
437
2
32
34
2
4
6
23
14
10
3
1
1
13
1
1
2
2
2
12
10
4
4
22
4
2
37
5
3
6
1
8
1
1
1
89
grunty gmin i ich
Miasto
związków w
Gmina
5.3
użytkowaniu wieczystym
pozostałych osób
Razem
Miasto
grunty osób fizycznych,
Gmina
w tym:
Razem
Miasto
grunty osób fizycznych
6
6.1 wchodzące w skład
Gmina
gospodarstw rolnych
Razem
Miasto
grunty osób fizycznych
6.2 nie wchodzące w skład
Gmina
gospodarstw rolnych
Razem
Miasto
7
grunty spółdzielni
Gmina
Razem
Miasto
grunty kościołów
8
Gmina
i związków wyznaniowych
Razem
Miasto
Gmina
9
grunty powiatów
Razem
inne grunty nie będące
Miasto
przedmiotem własności
Gmina
10
i władania osób
Razem
wymienionych powyżej
Miasto
Razem
Powierzchnia
Gmina
Razem
9
2
1
1
7
8
11
172
9820
9992
92
8406
8498
80
1414
1494
2
9
592
601
6
492
498
3
100
103
2
252
3
15
103
698
801
2
80
82
101
618
719
1
4
5
4
5
9
1
9
10
6
62
254
222
10482
10704
3
18
3464
3482
68
210
1346
1556
13
58
71
17
11
70
70
23
23
47
47
3
28
290
11449
11739
104
9206
9310
186
2243
2429
1
4
5
20
64
84
1
9
10
8
320
3
11
342
353
328
470
15894
16364
6
269
275
4
205
209
2
64
66
3
1
4
9
258
267
2
2
Na obszarze gminy Żukowo dominują dwie formy własności:
− własność osób fizycznych, w których użytkowaniu znajduje się ok. 11 739 ha, to jest ok. 71,7% ogółu
gruntów w gminie, w tym 2429 ha to grunty nie wchodzące w skład gospodarstw rolnych; dodatkowo w
użytkowaniu wieczystym osób fizycznych znajduje się ok. 21 ha);
− własność Skarb Państwa, który posiada 3 524 ha, co stanowi ok. 21,5% powierzchni gminy. Wśród
gruntów Skarbu Państwa największą powierzchnię zajmują grunty w zarządzie Państwowego
Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe – 2973, czyli ok. 84,3% ogółu gruntów Skarbu Państwa.
Grunty Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, zlokalizowane są w obrębach: Przyjaźń, Leźno,
Sulmin, Banino, Skrzeszewo, Barniewice, Łapino i zajmują powierzchnię 101 ha, co stanowi ok. 2,87%
gruntów Skarbu Państwa.
Grunty kościołów i związków wyznaniowych o powierzchni 84 ha stanowią 0,5% powierzchni gminy.
Własność gminy Żukowo, nie oddana w wieczyste użytkowanie to grunty o powierzchni 477 ha, czyli ok. 2,9%
powierzchni gminy, z czego 77 ha znajduje się w mieście, a pozostałe 400 na pozostałym terenie.
Największe powierzchnie niezainwestowanych gruntów komunalnych znajdują się na obszarze wsi:
Rębiechowo, Chwaszczyno, Tuchom (nad brzegiem jeziora Tuchomskiego), Bukowo, Skrzeszewo, Miszewo,
Sulmin, Przyjaźń.
10.2
GRANICE TERENÓW ZAMKNIĘTYCH
Na obszarze gminy Żukowo terenami zamkniętymi są tereny, przez które przebiegają linie kolejowe. Tereny
te ustalone zostały w decyzji nr 45 Ministra Infrastruktury z dnia 17 grudnia 2009 r., w sprawie ustalenia
terenów, przez które przebiegają linie kolejowe, jako terenów zamkniętych (Dz. Urz. MI nr 14 poz. 51 z późn.
zm.). Są to:
− Banino – działki nr: 89, 91, 92;
− Barniewice – działki nr: 242/2, 258, 259/2, 260, 261, 285;
− Borkowo – działki nr: 5, 6, 7, 13, 14, 30, 33, 34, 50, 81, 82, 85/1, 86, 87, 102, 103, 108, 111, 119, 121,
127, 131, 132, 133, 135, 136, 137, 139/1, 142/1, 187, 193, 194;
− Glincz- działki nr: 23/1, 223/1, 280/1, 295;
90
−
−
−
−
−
−
−
Leźno – działka nr 51;
Niestępowo – działki nr: 24/1, 43, 81/1, 82/1, 98, 114, 120/1, 160, 171, 277/1;
Otomino – działki nr: 57, 76;
Pępowo – działki nr: 67, 208;
Przyjaźń – działka nr: 26;
Rębiechowo – działki nr: 38, 43, 44, 45, 48, 49, 50, 52, 55, 56, 58, 63/1, 64, 197;
Żukowo miasto – działki nr: 418/5, 648/5, 648/7, 746/1, 746/2, 904/1, 904/2, 1206/2, 1213.
Dla wyżej wymienionych terenów zamkniętych nie ustanowiono stref ochronnych.
Wzdłuż terenów kolejowych obowiązują strefy ochronne zgodnie z Ustawą z dnia 28 marca 2003 r.,
o transporcie kolejowym (tj. Dz.U. Nr 19 poz. 115 z 2007 r. z późniejszymi zmianami) oraz zgodnie
z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 7 sierpnia 2008 r. (Dz.U. Nr 153 poz. 955).
Zgodnie z Ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, dla terenów zamkniętych nie sporządza się
miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, ustala się jedynie ich granice oraz granice ich stref
ochronnych. Wyjątkiem są tereny zamknięte, ustalane przez ministra właściwego do spraw transportu, jednak
zgodnie z art. 3 ust. 1 wyżej wymienionej ustawy uchwalanie miejscowych planów dla terenów zamkniętych nie
należy do zadań własnych gminy.
11. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WYSTĘPOWANIA OBIEKTÓW I TERENÓW
CHRONIONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĘBNYCH
Na terenie gminy Żukowo występują następujące tereny i obiekty podlegające ochronie na podstawie przepisów
odrębnych:
− formy ochrony przyrody w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz. U.
2004 r., Nr 92, poz. 880 z późniejszymi zmianami) – wyszczególnione w punkcie 4.1. uwarunkowań
Studium,
− zabytki w rozumieniu ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
(Dz. U. z 2003r. Nr 162, poz. 1568, z późniejszymi zmianami) – wyszczególnione w rozdziale
5 uwarunkowań Studium
o pkt 5.3. - obiekty wpisane do rejestru zabytków,
o pkt 5.4 - obiekty znajdujące się w gminnej ewidencji zabytków,
o pkt 5.5 – obiekty archeologiczne,
− inne zabytki wymienione w art. 6 ust 1 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami - chronione
na podstawie tej ustawy (np. cmentarze, parki),
− grunty rolne i leśne – chronione na podstawie ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów
rolnych i leśnych (Dz. U. z 2004 r. nr 121, poz. 1266 z późniejszymi zmianami),
− złoża kopalin - chronione na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze
(Dz. U. z dnia 5 sierpnia 2011 r. Nr 163 poz. 981),
− wody powierzchniowe i podziemne oraz strefy ochronne ujęć wody - chronione na podstawie ustawy
z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2001 r. nr 115, poz. 115 z późniejszymi zmianami).
12. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE
ZAGROŻEŃ GEOLOGICZNYCH
Z
WYSTĘPOWANIA
NATURALNYCH
Na terenie gminy Żukowo nie występują naturalne zagrożenia geologiczne.
13. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WYSTĘPOWANIA UDOKUMENTOWANYCH
ZŁÓŻ KOPALIN ORAZ ZASOBÓW WÓD PODZIEMNYCH
13.1
UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WYSTĘPOWANIA UDOKUMENTOWANYCH
ZŁÓŻ KOPALIN
Zgodnie z „Inwentaryzacją złóż i wyrobisk kopalin stałych oraz składowisk odpadów na obszarze miasta
i gminy Żukowo” (1995, 2005) cały obszar gminy pokryty jest warstwą osadów czwartorzędowych (ok. 150 –
200 m). Na przeważającym obszarze gminy występuje wysoczyzna morenowa z licznymi wzgórzami o genezie
morenowej lub kemowej. Na powierzchni obszaru gminy występują utwory plejstoceńskie reprezentowane
przez piaski i żwiry akumulacji lodowcowej z głazami, gliny zwałowe oraz piaski i żwiry akumulacji
wodnolodowcowej. Surowce gminy stanową głównie piaski i żwiry, mniejsze znaczenie mają surowce ilaste
ceramiki budowlanej. Na obszarze gminy wyznaczono też dwa rejony perspektywiczne dla kruszywa drobnego
i dwa rejony perspektywiczne dla surowców ilastych.
91
Aktualnie wydane zostały koncesje na wydobywanie kopalin dla następujących złóż:
− Borowiec I Pole A, PPH „Polgravel” Sp. z o.o. – koncesja ważna do 19.12.2021 r.;
− Skrzeszewo II, p. Zygmunt M. – koncesja ważna do 2013 r.;
− Niestępowo II, Katarzyna R. , Transport Ciężarowy – koncesja ważna do 27.11.2015r.;
− Glincz, PPHU GABREX Gabriel R.- koncesja ważna do 31.12.2022 r.; złoże czynne,
− Skrzeszewo Żukowskie III, PUH VIKA Kazimierz W.- koncesja ważna do 31.12.2014 r.
Wg danych udostępnianych przez Państwowy Instytut Geologiczny oraz bazy Geologa Wojewódzkiego w
Gdańsku na terenie gminy Żukowo wydobycie kopalin odbywa się dodatkowo dla następujących złóż:
− Przyjaźń, RB Zakład Usług Budowlanych Sp. z o.o., - koncesja ważna do 31.12.2040 r.,
− Skrzeszewo Żukowskie II, Mariusz M. Produkcja Prefabrykatów Betonowych MARJON, koncesja
ważna do 31.12.2021 r.,
− Glincz I – Zbigniew K., ZRYW-POL – koncesja ważna do 30.06.2020 r.,
− Glincz IV - Zbigniew K., ZRYW-POL – koncesja ważna do 05.04.2019 r.
Tabela. 33. Zestawienie złóż o zasobach udokumentowanych i zarejestrowanych na obszarze gminy
Żukowo:64
Charakterystyka złoża
wielkość zasobów
kategoria
rozpoznania
przemysłowe
/stan wydobycia
Nr na
mapie
Nazwa złoża
Rodzaj
kopaliny
I
Żukowo Elżbietowo
piasek
-
nieeksploatowane lokalne, zasoby wg
karty rej. - 30,06 tys.
ton – nie ujęte
w bilansie
II
Barniewice I
piaski i żwiry 1 243 tys. t
-
rozpoznane
w kat. C1
III
Borowiec
piaski i żwiry 52 234 tys. t
-
IV
Borowiec Pole Banino
piaski i żwiry 7 382 tys. t
rozpoznane
w kat. C1, C2,
zaniechane
zaniechane
V
Borowiec I Pole A
piaski i żwiry 11 382 tys. t
VI
Przyjaźń
piaski i żwiry 1 938 tys. t
VII
Niestępowo II
piaski i żwiry 545 tys. t
rozpoznane
koncesja ważna
w kat. C1;
do 27.11.2015 r.
złoże czynne,
nie eksploatowane
VIII
Skrzeszewo II
piaski i żwiry 192 tys. t
złoże czynne
do 2013 r.
IX
Skrzeszewo Żukowskie II piaski i żwiry 101 tys. t
64
geologiczne
bilansowe
10042 tys. t eksploatowane;
złoże czynne.
rozpoznane
w kat. C1,
eksploatowane
uwagi
koncesja ważna
do 19.12.2021 r.;
koncesja ważna
do 31.12.2040 r.
koncesja ważna
do 2013 r.
rozpoznane
koncesja Starosty
w kat. C1,
Powiatowego
zagospodarowane w Kartuzach
do 31.12.2021 r.
wg „Aktualizacja opracowania ekofizjograficznego...”, Proeko, Gdańsk 2008; uzupełnienie i aktualizacja granic na
podstawie danych z
Państwowego Instytutu Geologicznego, dostępnych na stronach geoportal.pgi.gov.pl
oraz http://baza.pgi.gov.pl - Centralna Baza Danych Geologicznych oraz system InfoGeoSkarb, bazy danych Geologa
Wojewódzkiego w Gdańsku
92
X
Skrzeszewo Żukowskie III piaski i żwiry
eksploatowane;
złoże czynne
XI
Żukowo Wieś
piaski i żwiry 223 tys. t
XII
Bysewo
XIII
Glincz
surowce
1 810 tys. m3
ilaste
piaski i żwiry 469 tys. t
rozpoznane
w kat. C1
zaniechane
XIV
Glincz I
XV
Glincz II
XVI
Glincz III
rozpoznane
w kat. C1
XVII
Glincz IV
rozpoznane
w kat. C1
XVIII
Glincz V
rozpoznane
w kat. C1
-
rozpoznane
w kat. C1;
eksploatowane;
złoże czynne.
koncesja Starosty
Powiatowego
w Kartuzach
do 31.12.2014 r.
koncesja Starosty
Powiatowego w
Kartuzach do
31.12.2022 r.
rozpoznane
koncesja Starosty
w kat. C1,
Powiatowego
zagospodarowane w Kartuzach
do 30.06.2020 r.
rozpoznane
w kat. C1
koncesja Starosty
Powiatowego
w Kartuzach
do 5.04.2019 r.
Tabela. 34. Zestawienie obszarów perspektywicznych występowania kopalin na obszarze gminy Żukowo65
Oznacze
Rodzaj i wiek
nie (wg Miejscowość
kopalin
rys.)
A
B
C
D
13.2
Sulmin
piaski drobne
plejstocen
surowce ilaste dla
ceramiki
Niestępowo
grubościennej
plejstocen
surowce ilaste dla
ceramiki
Niestępowo
grubościennej
plejstocen
Elżbietowo
piaski drobne
plejstocen
Wytypowano
na podstawie
Rodzaj
opracowania
geologicznego
Ocena zasobów
Forma
występowania
wierceń
zwiadowczych
sprawozdanie
500 tys. ton
pokładowe
wierceń
zwiadowczych
sprawozdanie
2000 tys. m3
pokładowe
wierceń
zwiadowczych
sprawozdanie
2000 tys. m3
pokładowe
wizji lokalnej
sprawozdanie
300 tys. ton
gniazdowe
UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z ZASOBÓW WÓD POZIEMNYCH
Gmina Żukowo w zakresie zasobu wód podziemnych posiada wysoki potencjał. Wynika on z zasobów wód
czwartorzędowych, eksploatowanych w ujęciach na terenie gminy, a także z położenia gminy w całości w obrębie
kredowego zbiornika wód, zaliczonego do głównych zbiorników wód podziemnych w Polsce - GZWP nr 111
„Subniecka Gdańska”. „Dokumentacja hydrogeologiczna ustalająca zasoby dyspozycyjne wód podziemnych
w utworach górnokredowych Subniecki Gdańskiej” przyjęta została przez Ministra Środowiska decyzją
DGkdh/4791-6607-20-15/6607/07/MJ z dnia 31.07.2007 r. Dokumentacja obejmuje ustalenie zasobów
dyspozycyjnych wód podziemnych w obrębie Głównego Zbiornika Wód Podziemnych GZWP 111 Subniecka
Gdańska wg stanu na czerwiec 2006 r. Są to:
65
wg „ Aktualizacji Opracowania ekofizjograficznego...” PROEKO, grudzień 2008 r.
93
− zasoby odnawialne - 4062 m³/h;
− zasoby dyspozycyjne - 2570 m³/h;
− powierzchnia obszaru bilansowego - 1800 km².
Obszar ochronny zbiornika dotychczas nie został ustanowiony.
Zasoby wód powierzchniowych i podziemnych winny podlegać ochronie przed zanieczyszczeniami.
Wody zbiorników podziemnych mogą być w przyszłości źródłem zaopatrzenia w wodę pitną wysokiej
jakości.
14. UWARUNKOWANIA
WYNIKAJĄCE
Z
WYSTĘPOWANIA
TERENÓW
GÓRNICZYCH WYZNACZONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĘBNYCH
Wg „Aktualizacji opracowania ekofizjograficznego podstawowego gminy Żukowo” tereny i obszary górnicze
zostały ustalone dla następujących rejonów eksploatacji złóż:
V
Borowiec I Pole A
piaski i żwiry koncesja ważna do 19.12.2021 r.;
VII
Niestępowo II
piaski i żwiry koncesja ważna do 27.11.2015 r.
złoże nieeksploatowane
VIII
Skrzeszewo II
piaski i żwiry koncesja ważna do 2013 r. - obszar i teren górniczy nie został ujęty
w części dot. kierunków zagospodarowania przestrzennego
X
XIII
Skrzeszewo Żukowskie III piaski i żwiry koncesja Starosty Powiatowego w Kartuzach do 31.12.2014 r.
Glincz
piaski i żwiry koncesja Starosty Powiatowego w Kartuzach do 31.12.2022 r.
Ponadto wg danych udostępnianych przez Państwowy Instytut Geologiczny oraz bazy Geologa Wojewódzkiego
w Gdańsku na terenie gminy Żukowo występują obszary i tereny górnicze związane z wydobyciem
następujących złóż:
VI
Przyjaźń
piaski i żwiry koncesja ważna do 31.12.2040 r.
IX
Skrzeszewo Żukowskie II piaski i żwiry koncesja Starosty Powiatowego w Kartuzach do 31.12.2021 r.
XIV
Glincz I
piaski i żwiry koncesja Starosty Powiatowego w Kartuzach do 30.06.2020 r.
XVII
Glincz IV
piaski i żwiry koncesja Starosty Powiatowego w Kartuzach do 5.04.2019 r.
94
15. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU SYTEMU KOMUNIKACJI
15.1
INFRASTRUKTURA DROGOWA
UKŁAD POWIĄZAŃ ZEWNĘTRZNYCH
Gmina oraz miasto Żukowo współtworzą Trójmiejski Obszar Metropolitalny, który pełni ważną funkcję
powiązań transportu drogowego o znaczeniu krajowym i międzynarodowym. Obecnie przez obszar gminy
Żukowo przebiegają dwie drogi krajowe:
− droga krajowa nr 7: Żukowo – Gdańsk – Elbląg – Warszawa – Chyżne,
− droga krajowa nr 20: Stargard Szczeciński – Miasto – Kościerzyna – Żukowo – Gdynia.
Regionalną strukturę transportu drogowego tworzą m.in.:
− droga wojewódzka nr 211: Nowa Dąbrowa – Czarna Dąbrówka – Żukowo (prowadząca m.in.
do Kartuz),
− droga wojewódzka nr 218: Gdańsk – Chwaszczyno – Wejherowo – Krokowa,
− droga powiatowa nr 1900G: Przodkowo – Miszewo – Pępowo – Leźno,
− droga powiatowa nr 1901G: Miszewo – Gdańsk,
− droga powiatowa nr 1903G: Kobysewo – Smołdzino – Żukowo,
− droga powiatowa nr 1929G: Lniska – Przyjaźń – Łapino - Kolbudy,
− droga powiatowa nr 1930G: Lniska – Niestępowo – Gdańsk,
− droga powiatowa nr 1416G: (Szemud) – Kłosówko – Miszewo,
− droga powiatowa nr 1902G: Tuchom – Rębiechowo,
− droga powiatowa nr 1926G: Borowo – Babi Dół,
− droga powiatowa nr 1928G: Babi Dół – Skrzeszewo – (Marszewska Góra),
Ogółem sieć drogowa na obszarze gminy Żukowo ma długość ponad 511 km, w tym:
− drogi krajowe – 33,3 km,
− drogi wojewódzkie – 8,5 km,
− drogi powiatowe – 45,2 km,
− drogi gminne – 424,9 km.
Do kluczowych inwestycji w zakresie układu ponadlokalnego należą:
− planowana budowa odcinka trasy drogi krajowej S6 – Trasy Kaszubskiej, stanowiąca nowe połączenie
miasta Gdańska i Gdyni z trasą drogi krajowej Gdynia – Szczecin, w ramach „północnego korytarza
transportowego”;
− planowana Obwodnica Metropolitalna, zwana też Obwodnicą Trójmiasta Bis, łącząca Chwaszczyno
(węzeł na projektowanej Trasie Kaszubskiej) z Południową Obwodnicą Gdańska (S7 – w trakcie
realizacji),
− Obwodnica miasta Żukowa (w ramach kolejnego etapu budowy Obwodnicy Metropolitalnej), łącząca
drogę krajową nr 7 w węźle „Lniska” z drogą krajową nr 20 w węźle „Glincz” – wskazany wariant
pełnej Obwodnicy Żukowa, przedłużony i powiązany z drogą wojewódzką nr 211, prowadzącą
do Kartuz.
UKŁAD POWIĄZAŃ WEWNĘTRZNYCH
Podstawowy układ drogowy w gminie tworzy 98 dróg gminnych oraz 381 ulic. Zaś podstawowy układ drogowy
w mieście tworzą 84 ulice.
Szkielet komunikacyjny na terenie miasta Żukowa zbudowany jest w oparciu o krzyżujące się drogi krajowe nr 7
i nr 20, które jednocześnie stanowią trasę przejazdową dla podróżujących z Gdańska bądź Gdyni w kierunku
Kartuz i Kościerzyny, lub odwrotnie. Układ ten uzupełniony jest o drogę wojewódzką nr 211 (kierunek Kartuzy)
oraz miejską sieć uliczną.
Na obszarze gminy Żukowo funkcjonuje sieć transportu zbiorowego w postaci linii autobusowych. Usługi
przewozowe świadczone są przez czterech przewoźników: Zakład Komunikacji Miejskiej Gdynia, Zakład
Komunikacji Miejskiej Gdańsk, PKS Gdańsk, Przewozy Autobusowe „Gryf”.
15.2
INFRASTRUKTURA KOLEJOWA
Przez obszar gminy Żukowo przechodzą trasy linii kolejowych:
− linia kolejowa nr 201: Gdynia – Kościerzyna, znaczenia regionalnego (jednotorowa,
niezelektryfikowana),
− linia kolejowa nr 229: Pruszcz Gdański – Żukowo – Kartuzy – Sierakowice, znaczenia regionalnego
(linia nieczynna),
− linia kolejowa nr 234: Gdańsk Osowa – Gdańsk Kokoszki – Stara Piła, znaczenia lokalnego (linia
nieczynna).
95
W ramach I etapu programu „Pomorska Kolej Metropolitalna”, który swoim zasięgiem obejmuje cały obszar
województwa pomorskiego, przewidziana jest odbudowa sieci kolejowych przewozów regionalnych poprzez
rewitalizację nieczynnej od 1945 roku Kolei Kokoszkowskiej oraz budowę odcinka łączącego południowe
dzielnice Miasta Gdańska z Portem Lotniczym im. Lecha Wałęsy oraz linią kolejową Gdynia – Kościerzyna.
Planuje się również modernizację linii kolejowej nr 201, która obejmować ma m.in. naprawę torów, peronów,
wiaduktów, urządzeń sterujących. W okolicy miejscowości Glincz przewiduje się odbudowę połączenia linii
kolejowych 201 i 229 oraz uruchomienie linii 229 w kierunku Kartuz. Docelowo zakłada się elektryfikację linii
oraz ruch szynobusów co godzinę w relacji Gdańsk – Kartuzy – Kościerzyna.
W ramach programu „Pomorska Kolej Metropolitalna” proponuje się alternatywną lokalizację istniejącego
przystanku kolejowego Żukowo Wschodnie - przeniesienie go w okolicę wiaduktu kolejowego, przecinającego
istniejącą drogę krajową nr 20 (centralna część miasta Żukowa). Zaleca się pozostawienie istniejących peronów
w razie potrzeby ponownego wykorzystania w przyszłości.
15.3
INFRASTRUKTURA ROWEROWA
Na obszarze gminy Żukowo można wskazać 3 trasy rowerowe, które łączą obszar gminy Żukowo z terenami
gmin sąsiednich, opisane w części 1.1.7.
W ramach zadań realizowanych na zlecenie Urzędu Gminy Żukowo, w 2009 roku powstała „Koncepcja
zwiększenia i wykorzystania potencjału rozwojowego gminy Żukowo poprzez budowę szlaków rowerowych
wraz z infrastrukturą”. Dokument szczegółowo objaśnia zasady polityki rozwoju oraz promocji sieci szlaków
rowerowych na terenie gminy. Poza kierunkami i trasami obecnie użytkowanymi przez turystów, koncepcja
wskazuje również główne braki obecnie funkcjonującej sieci, do których należą przede wszystkim:
− znikoma liczba szlaków rowerowych w gminie Żukowo,
− brak trasy rowerowej łączącej główne miejscowości gminy, wraz z ich atrakcjami turystycznymi,
− brak powiązań z trasami rowerowymi Trójmiasta.
W ramach projektu „System tras rowerowych dla Gdańska” (STeR), opracowanego w 2011 r. przez Biuro
Rozwoju Gdańska, zorganizowano warsztaty w celu określenia zasad współpracy z gminami sąsiednimi, m.in.
z gminą Żukowo. Spotkanie zakończyło się ustaleniami66:
− przewidywane połączenie trasy rowerowej z Gminy Żukowo z dzielnicą Gdańska Osowa –
ul. Kielnieńska oraz ul. Chełmińska, długość odcinka ok. 610 m do granicy gminy,
− kontynuacja trasy rowerowej od ul. Bysewskiej (Gdańsk) poprzez Czaple, Leźno, Lniska
do projektowanej trasy w miejscowości Przyjaźń,
− przewidywane połączenie także ul. Oliwską od granicy miasta Gdańska do ronda w miejscowości
Chwaszczyno,
− Banino – Rębiechowo: połączenie ścieżki rowerowej w Gdańsku ul. Nowatorów z parkingiem
w Rębiechowie (przystanek kolei metropolitalnej wraz z pętlą autobusową w Baninie),
− w przyszłości, w przypadku likwidacji bocznicy na trasie starej kolei Leźno – Żukowo, możliwość
wykorzystania istniejącego nasypu na ścieżkę rowerową,
− propozycja połączenia pętli autobusowej w Baninie, poprzez ul. Tuchomską z Miszewkiem oraz
Tuchomem i trasą rowerową przebiegającą od ul. Kielnieńskiej po wschodniej stronie Gminy Żukowo.
16. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU SYSTEMÓW INFRASTRUKTURY
TECHNICZNEJ, W TYM STOPNIA UPORZĄDKOWANIA GOSPODARKI WODNO –
ŚCIEKOWEJ, ENERGETYCZNEJ ORAZ GOSPODARKI ODPADAMI
16.1
ZAOPATRZENIE W WODĘ
Zasoby wody występujące na obszarze gminy są znaczne i w wystarczającym stopniu zaopatrują gminę w wodę
pitną. Na terenie gminy Żukowo zlokalizowane są: Główny Zbiornik Wód Podziemnych nr 111 „Subniecka
Gdańska” oraz Główny Zbiornik Wód Podziemnych nr 113 „Zbiornik Międzymorenowy Żukowo”. Z zasobów
wód powierzchniowych i wód podziemnych na terenie gminy korzysta również miasto Gdańsk:
− zlewnia rzeki Raduni występująca na obszarze gminy Żukowo zasila w wodę zbiornik wody
„Straszyn”,
− we wschodniej części wsi Chwaszczyno znajduje się ujęcie wody „Osowa” wraz ze strefą ochrony
66
na podstawie „System Tras Rowerowych dla Gdańska” aneks 4 pt. „Współpraca z gminami ościennymi”, opracowanego
w 2011 r.
96
bezpośredniej i pośredniej.
Ponadto na terenie gminy funkcjonuje 10 ujęć wody z poziomu trzeciorzędowego i czwartorzędowego. Są to
ujęcia w miejscowościach: Banino, Chwaszczyno, Leźno, Łapino, Małkowo, Niestępowo, Pępowo, Przyjaźń,
Skrzeszewo oraz Sulmin.
Woda pitna rozprowadzana jest wodociągami grupowymi, które zaopatrują w wodę ok. 80% mieszkańców
gminy. Wodociągi posiadają:
− miasto Żukowo
− Banino, Rębiechowo, Miszewo, Barniewice, Nowy Tuchom,
− Chwaszczyno, Tuchom, Nowy Świat,
− Leźno, Czaple, Lniska,
− Niestępowo,
− Pępowo,
− Przyjaźń, Mała Przyjaźń, część obrębu Łapino Kartuskie,
− Skrzeszewo, Glincz, Otomino.
ZESTAWIENIE ISTNIEJĄCYCH UJĘĆ WODY:
− BANINO
− Studnie głębinowe i stacja uzdatniania.
− Wydajność 60 m³/h. Występują niewielkie nadwyżki wody.
− CHWASZCZYNO
− 2 studnie głębinowe i stacja uzdatniania.
− Wydajność studni nr 1=44 m³/h, wydajność studni nr 2=86 m³/h.
− Zbiornik wody czystej o poj. 300 m³.
− Występują niewielkie nadwyżki wody.
− LEŹNO
− 2 studnie głębinowe i stacja uzdatniania.
− Wydajność studni nr 1=22,2 m³/h, wydajność studni nr 2=93 m³/h.
− ŁAPINO
− 2 studnie głębinowe i stacja uzdatniania.
− Wydajność studni nr 1=25 m³/h, wydajność studni nr 2=30,3 m³/h.
− Występuje niedobór wody.
− MAŁKOWO
− 3 studnie głębinowe i stacja uzdatniania.
− Wydajność studni nr 1=37 m³/h.
− Wydajność studni nr 2=37 m³/h.
− Wydajność studni nr 3=85 m³/h.
− Występują niewielkie nadwyżki wody.
− NIESTĘPOWO
− 1 studnia głębinowa i stacja uzdatniania.
− Wydajność studni 31 m³/h.
− Występuje niedobór wody.
− PĘPOWO
− 4 studnie głębinowe i stacja uzdatniania.
− Wydajność studni nr 1=14,6 m³/h.
− Wydajność studni nr 2=33,2 m³/h.
− Wydajność studni nr 3=18 m³/h.
− Wydajność studni nr 4=41 m³/h.
− Występują niewielkie nadwyżki wody.
− PRZYJAŹŃ
− 1 studnia głębinowa i stacja uzdatniania.
− Wydajność studni 26 m³/h.
− Występują niewielkie nadwyżki wody.
− SKRZESZEWO
− 2 studnie głębinowe i stacja uzdatniania.
− Wydajność studni nr 1=35,5 m³/h, wydajność studni nr 2=36 m³/h.
− Występuje niedobór wody.
− SULMIN
− 1 studnia głębinowa i stacja uzdatniania.
− Wydajność studni 26 m³/h.
97
−
Występują niewielkie nadwyżki wody.
Długość sieci wodociągowej wynosi około 380 km, w tym około 18 km na terenie miasta, pozostała sieć – na
obszarach wiejskich. Liczba przyłączy wodociągowych – 7213, w tym 1431 w mieście, pozostałe na obszarach
wiejskich (stan na 31.12.2011). Miejska sieć wodociągowa doprowadza wodę dla około 97% mieszkańców
miasta Żukowo.
Ilości wody pobrane z ujęć w 2011 r.:
− przez gospodarstwa domowe i indywidualne gospodarstwa rolne – 888,3 tys. m³
− na cele produkcyjne inne – 119,0 tys. m³
− na cele własne – 320,3 tys. m³
Dobowa zdolność produkcyjna ujęć wody wynosi 4259 m³/d.
WNIOSKI I PODSUMOWANIE:
− zasoby wód podziemnych w pełni mogą zabezpieczyć potrzeby mieszkańców gminy Żukowo,
− sieć wodociągowa w gminie nie zapewnia zasilania w wodę ok. 20% mieszkańców,
− infrastruktura wodociągowa w samym mieście Żukowo jest dość dobrze rozwinięta,
− wskazuje się na konieczność dalszej rozbudowy sieci wodociągowej w gminie dla zaopatrzenia w wodę
terenów przeznaczonych pod zabudowę.
16.2
16.2.1
ODPROWADZENIE I OCZYSZCZENIE ŚCIEKÓW
USUWANIE ŚCIEKÓW SANITARNYCH
Ścieki z obszaru miasta i gminy Żukowo odprowadzane są do Gdańskiego Systemu Kanalizacyjnego,
a następnie do oczyszczalni „Wschód” na terenie miasta Gdańska - na podstawie porozumienia komunalnego
pomiędzy miastem Gdańsk a miastem i gminą Żukowo z dnia 22 września 1995 r. Przepustowość oczyszczalni
jest wystarczająca dla przejęcia całości ścieków z Gminy Żukowo.
Systemem sieci kanalizacji sanitarnej objęte są następujące obszary:
− system kanalizacji sanitarnej w obrębie centralnej części wsi Chwaszczyno – ścieki z głównej
przepompowni ścieków odprowadzane są kolektorem tłocznym Ø 200 do kanalizacji sanitarnej
w dzielnicy Gdańsk – Osowa;
− system kanalizacji sanitarnej w obrębie miasta Żukowo - ścieki odprowadzane są kolektorem
tłocznym Ø 400/500 do kanalizacji sanitarnej miasta Gdańska po wschodniej stronie wsi Czaple;
− system kanalizacji na części obszaru wsi Banino – ścieki odprowadzane są kolektorem tłocznym
Ø 200do kolektora tłocznego Ø 400 Żukowo – Czaple;
− system kanalizacji sanitarnej w obrębie wsi Leźno – ścieki odprowadzane są kolektorem tłocznym
Ø 200 do kolektora tłocznego Ø 400 Żukowo – Czaple;
− system kanalizacji sanitarnej w obrębie wsi Borkowo – ścieki odprowadzane są do kanalizacji
sanitarnej miasta Żukowo.
Liczba przyłączy do sieci kanalizacji sanitarnej wynosi 3025, w tym 1538 w mieście, pozostałe na obszarach
wiejskich (stan na 31.12.2011).
Ilość odebranych ścieków w 2011 roku wynosiła 386,6 tys. m³, w tym:
− 251,6 tys. m³ z gospodarstw domowych i indywidualnych gospodarstw rolnych,
− 135,0 tys. m³ z jednostek działalności produkcyjnej.
Ilość ścieków odbieranych taborem asenizacyjnym wynosiła w 2011 roku:
− 4,10 tys. m³ z obszaru miasta,
− 19,7 tys. m³ z obszarów wiejskich.
Istniejący system kanalizacji sanitarnej nie jest wystarczająco rozbudowany dla obsługi całej gminy. Kanalizacja
obsługuje około 5 % mieszkańców terenów wiejskich i 99 % mieszkańców miasta Żukowo. Długość istniejącej
sieci kanalizacji sanitarnej na terenach gminy wynosi około 57 km, na terenie miasta – około 30km.
Część obszarów Gminy Żukowo położona jest w granicach strefy ochrony pośredniej ujęcia wody
powierzchniowej „Straszyn” z rzeki Raduni. Część terenów położonych jest w granicach bezpośredniej strefy
ochronnej ujęcia wody „Osowa”. Obowiązują na nich zakazy i ograniczenia, w tym związane z odprowadzaniem
ścieków sanitarnych określone w przepisach odrębnych.
Na obszarach położonych w strefie ochronnej (otulinie) Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego również
obowiązują zakazy i ograniczenia określone w Uchwale Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 27 kwietnia
2011 r. w sprawie Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego.
98
Z powyższych względów uporządkowanie i rozbudowa istniejącej sieci kanalizacji sanitarnej jest niezbędna.
WNIOSKI I PODSUMOWANIE:
− pokrycie terenów gminy systemem kanalizacji sanitarnej nie jest wystarczające,
− ze względu na duże koszty eksploatacyjne wywozu ścieków sanitarnych wozami asenizacyjnymi,
na terenie gminy wskazana jest rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej,
− konieczna budowa sieci kanalizacji sanitarnej, szczególnie w obszarach zabudowanych
i przewidywanych pod zabudowę, a usytuowanych w pobliżu ujęć wody lub w strefie ochrony
pośredniej,
− obserwuje się bardzo dobre pokrycie siecią kanalizacji sanitarnej terenów miasta Żukowa,
− rozbudowa systemu kanalizacji sanitarnej pozwoli na uporządkowanie odprowadzenia ścieków
w sposób systemowy z całego obszaru, a także umożliwi rezygnację z korzystania ze zbiorników
bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni, które nie zapewniają pełnej kontroli nad
sposobem odprowadzania ścieków z poszczególnych posesji,
− rozbudowa i modernizacja systemu kanalizacji sanitarnej ma bardzo istotne znaczenie z punktu
widzenia możliwości dalszego rozwoju gminy w zakresie ochrony środowiska, w tym wód
powierzchniowych i zapewnienia dobrych warunków sanitarnych.
16.2.2
ODPROWADZANIE I ZAGOSPODAROWANIE WODY OPADOWEJ
W nowych dzielnicach Żukowa wybudowano kanały deszczowe oraz trwa budowa kanalizacji deszczowej.
Zlewnie skanalizowane są zaopatrzone w urządzenia do podczyszczania wód opadowych. W pojedynczych
przypadkach stosowane są zbiorniki retencyjne oraz infiltracyjne podziemne.
Rowy melioracji szczegółowej w wielu miejscach stanowią odbiornik wody opadowej z terenów
zurbanizowanych (w większości osiedli mieszkaniowych). W owej sytuacji utrzymanie rowów formalnie
spoczywa na właścicielach pól, po których płyną, przy czym w rzeczywistości obserwowana jest duża niechęć
do tego obowiązku – rowy w obrębie prywatnych pól często odbierają wody opadowe z pobliskich osiedli
mieszkaniowych. Zaleca się „komunalizację” rowów.
16.3
ZAOPATRZENIE W CIEPŁO I GAZ
Zgodnie z ustaleniami Planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego gmina Żukowo
położona jest w północno – centralnym rejonie energetycznym województwa. Wybranymi wskaźnikami celów
gospodarki energetycznej jest obniżenie zapotrzebowania na ciepło poprzez realizację programów termo
modernizacyjnych budynków mieszkalnych, usługowych i użyteczności publicznej musi wynieść co najmniej
18%, obniżenie udziału węgla w bilansie paliw w województwie do wartości 39% oraz zwiększenie udziału
odnawialnych źródeł energii (OZE) w zaspokojeniu ogólnego zapotrzebowania w ciepło w województwie do
wartości w gminach wiejskich do 50%.
Gminne dokumenty „energetyczne” (obecnie Założenia do planu zaopatrzenia gminy w ciepło, energię
elektryczna i paliwa gazowe) powinny być spójne z dokumentami planistycznymi („Studia…” i plany
miejscowe). Uwzględnia się w nich przede wszystkim: zastępowanie węgla kamiennego biomasą
w urządzeniach grzewczych małej mocy i niskiej, sprawności, rozwój rozproszonych źródeł energii cieplnej i
elektrycznej (w tym pracujących w skojarzeniu) oraz gazu, utrzymanie i rozwój istniejących oraz budowę
nowych systemów sieciowej dystrybucji ciepła.
Przez obszar gminy Żukowo przebiegają 4 gazociągi przesyłowe wysokie ciśnienia, o łącznej długości 51 km.
Są to:
− gazociąg DN 500 relacji Gdynia – Włocławek,
− gazociąg DN 300 relacji Gdynia – Juszkowo,
− gazociąg DN 150 relacji Pępowo – Grzybno,
− gazociąg DN 100 relacji Pępowo – Żukowo.
Gazociągi rozdzielcze średniego i niskiego ciśnienia o długości ok. 190 km zaopatrują w gaz miasto Żukowo
oraz wsie: Banino, Barniewice, Borkowo, Chwaszczyno, Czaple, Leźno, Lniska, Miszewo, Niestępowo,
Otomino, Pępowo, Przyjaźń, Rębiechowo, Sulmin.
Zapotrzebowanie na ciepło w gminie wynosi 472 027 GJ (45 MW) do 588 769 GJ (54,5 MW). Perspektywiczne
zapotrzebowanie na gaz to 12 766 m³ (60% potrzeb) aż do 16 032 m³ (100% potrzeb). Na obszarach
pozbawionych sieci gazowej podstawowym paliwem jest węgiel , w małym stopniu olej opałowy oraz energia
elektryczna.
Zasilanie miasta Żukowo w gaz realizowane jest z gazociągu wysokiego ciśnienia DN 100 relacji Pępowo –
99
Żukowo poprzez stację redukcyjną zlokalizowaną w północnej części miasta.
16.4
ZAOPATRZENIE W ENERGIĘ ELETRYCZNĄ
Zaopatrzenie w energię elektryczną gminy realizowane jest poprzez istniejącą infrastrukturę
elektroenergetyczną.
SYSTEMY ZWENĘTRZNE (o znaczeniu ponadlokalnym)
• linie wysokich napięć należące do ENERGA – OPERATOR SA, Oddział w Gdańsku, tj.:
− linia WN – 110 kV Nr 1424 relacji Gdańsk I – Miłobądz,
− linia WN – 110 kV Nr 1432 relacji Gdańsk I – Kiełpino,
− linia WN – 110 kV Nr 1431 relacji Gdańsk I – Rutki,
− linia WN – 110 kV Nr 1440 relacji Gdańsk I – Chwarzno,
− linia WN – 110 kV Nr 1403 relacji Gdańsk I – Wielki Kack,
− linia WN – 2x110 kV Nr 1446 relacji Gdańsk I – Kokoszki,
− linia WN – 2x110 kV Nr 1410/1420 relacji Gdańsk I –Lotnisko i Nr 1410 Gdańsk I – Wysoka,
− linia WN – 2x110 kV Nr 1409 relacji Gdańsk I –Lotnisko i Nr 1411 Gdańsk I – Wysoka,
− linia WN – 2x110 kV Nr 1423 relacji Gdańsk I – Czerwony Most i Gdańsk I – Straszyn Dolny.
W zagospodarowaniu terenów położonych wzdłuż tych linii, należy uwzględnić zalecane pasy technologiczne
o ograniczonej możliwości zabudowy. Szerokość takiego pasa wynosi 40m (po 20 m od osi linii);
• linie najwyższych napięć należące do PSE Operator S.A., w którego imieniu działa PSE-Północ S.A.
tj.:
− linia NN-220kV relacji Żydowo – Gdańsk I,
− linia NN-220kV relacji Gdańsk I – Jasieniec,
− linia NN-2x400kV relacji Żarnowiec – Gdańsk Błonia.
W zagospodarowaniu terenów położonych wzdłuż tych linii, należy uwzględnić zalecane pasy technologiczne
o ograniczonej możliwości zabudowy. Szerokość takiego pasa wynosi:
− dla linii 220kV – 50m (po 25 m od osi linii),
− dla istniejącej linii 2x400kV – 80m (po 40m od osi linii),
− dla istniejącego odcinka trójtorowej linii 2x400kV+220kV – wprowadzenie do stacji Gdańsk I –
60m (po 30m od osi linii),
− dla planowanej linii 2x400kV – 70m (po 35m od osi linii).
Na obszarze gminy zlokalizowane są także stacje elektroenergetyczne:
− „Gdańsk I” – 400/220/110kV w Leźnie – własność PSE Operator S.A.,
− „Rutki” – 110kV/15 kV w Rutkach – własność ENERGA Operator S.A.
W zakresie planowanych inwestycji elektroenergetycznych, na obszarze gminy planuje się przebudowę
niektórych z istniejących linii, budowę nowych, a także budowę dodatkowych stacji
elektroenergetycznych/Głównych Punktów Zasilających. Są to m.in. :
− budowa linii Żydowo-Gdańsk Przyjaźń 2x400kV po trasie zbliżonej do istniejącej linii 220kV
Żydowo – Gdańsk I,
− planowana nowa linia 2x400kV Pelplin – Gdańsk Przyjaźń,
− planowana nowa linia 2x400kV Żarnowiec-Gdańsk Przyjaźń,
− budowa SE 400/110kV Gdańsk Przyjaźń w sąsiedztwie wsi Przyjaźń.
− budowa stacji transformatorowej 110/15kV GPZ Miszewo wraz z liniami zasilającymi 110 kV,
− budowa stacji transformatorowej 110/15kV GPZ Chwaszczyno wraz z liniami zasilającymi 110 kV
− przebudowa linii napowietrznej 110 kV nr 1431 relacji Gdańsk I – Rutki na linię dwutorową.
Dodatkowo od strony gminy Szemud planowana jest budowa linii napowietrznej 110 kV relacji Gdynia
Zielenisz – Żarnowiec, z włączeniem do linii 110 kV, przebiegającej przez gminę Żukowo.
SYSTEMY WEWNĘTRZNE (o znaczeniu lokalnym)
Przez obszar gminy przebiegają napowietrzne oraz kablowe sieci elektroenergetyczne SN-15kV i nn.-0,4kV,
którymi zarządza ENERGA – OPERATOR SA, Oddział w Gdańsku, Zakład Dystrybucji Kartuzy, ul. 3-go Maja
83-300 Kartuzy.
Odbiorcy w gminie
Żukowo
zaopatrywani są w energię elektryczną poprzez kilkadziesiąt stacji
transformatorowych 15kV/0,4kV.
Na terenie gminy Żukowo nie ma zlokalizowanych elektrowni wiatrowych, natomiast w miejscowości Rutki
znajduje się przepływowa elektrownia wodna należąca do Energa Hydro Sp. z o.o.
100
16.5
TELEKOMUNIKACJA
Na obszarze gminy Żukowo znajdują się liczne obiekty infrastruktury telekomunikacyjnej o znaczeniu
regionalnym:
− stacja linii radiowych w Chwaszczynie (strefa ochronna ograniczona jest do granic działki tego
obiektu),
− radiolinie,
− dalekosiężne kable telefoniczne,
− kabel optotelekomunikacyjny międzystrefowy,
− kabel optotelekomunikacyjny strefowy.
Na terenie gminy mogą znajdować się sieci i urządzenia telekomunikacyjne nie wykazane na mapach.
16.6
GOSPODARKA ODPADAMI
Na terenie gminy Żukowo nie istnieje zakład unieszkodliwiania odpadów.
Wszystkie odpady komunalne odbierane od właścicieli nieruchomości z terenu Gminy Żukowo, poddawane są
unieszkodliwianiu poza terenem Gminy, tj. w Zakładzie Utylizacyjnym Sp. z o.o. w Gdańsku – Szadółkach,
ul. Jabłoniowa 55. Na terenie Gminy nie funkcjonują instalacje do unieszkodliwiania odpadów – odpady
poddawane poszczególnym procesom unieszkodliwiania, przekazywane są poza teren Gminy.
Zasady odprowadzania odpadów komunalnych z obszaru miasta i gminy Żukowo obowiązują według Planu
Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego 2018 (Załącznik do Uchwały Nr 415/XX/12 Sejmiku
Województwa Pomorskiego z dnia 25 czerwca 2012 roku w sprawie wykonania "Planu Gospodarki Odpadami
dla Województwa Pomorskiego 2018" DZ. URZ. WOJ. 2012.2490, ogłoszony: 2012-07-18) Zgodnie z ww.
uchwałą w województwie pomorskim wyznaczono 7 regionów gospodarki odpadami. Miasto i gmina
Żukowo zostały zaliczone do Regionu Szadółki, które jest odbiorcą odpadów komunalnych z miasta i gminy
Żukowo.
Roczna szacowana produkcja odpadów komunalnych w gminie Żukowo to ok. 9000 ton w roku 2011.
Wywóz odpadów na składowisko w Szadółkach prowadzony jest na podstawie porozumienia zawartego
w 2002 r. z Miastem Gdańsk.
ODPADY TECHNOLOGICZNE
Odpady technologiczne obejmują następujące rodzaje odpadów:
− odpady z przetwórstwa i usług – ok. 8200 Mg/a, w tym 125 Mg/a odpadów niebezpiecznych,
− odpady zwierzęce z ubojni- ok. 10 Mg/a,
− odpady medyczne – ok. 6-7 Mg/a (unieszkodliwiane termicznie w spalarni przy Gdańskim
Centrum Rehabilitacji w Dzierżążnie),
− odpady budowlane – ok. 500- 700 Mg/rok (w tym 50 – 60 Mg odpadów zawierających azbest);
odpady odbierane są przez różne specjalistyczne przedsiębiorstwa z obszaru gmin Żukowo
i Kartuzy oraz z Trójmiasta.
17. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z ZADAŃ
PONADLOKALNYCH CELÓW PUBLICZNYCH
17.1
17.1.1
SŁUŻĄCYCH
REALIZACJI
ZADANIA RZĄDOWE SŁUŻĄCE REALIZACJI PONADLOKLALNYCH CELÓW
PUBLICZNYCH UMIESZCZONE W PROGRAMACH RZĄDOWYCH
ZADANIA UMIESZCZONE W REJESTRZE ZADAŃ RZĄDOWYCH
Wykaz zadań rządowych służących realizacji ponadlokalnych celów publicznych dla terenu województwa
pomorskiego został wyszczególniony w Planie zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego.
Na terenie gminy Żukowo nie występują zadania rządowe, wpisane do Rejestru Zadań Rządowych
prowadzonego przez ministra właściwego w sprawach budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej
oraz umieszczonego w wojewódzkim rejestrze zadań rządowych prowadzonym przez wojewodę pomorskiego.
17.1.2
INNE PROGRAMY RZĄDOWE
W Planie zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego uwzględniono zadania rządowe, służące
realizacji ponadlokalnych celów publicznych, zapisane w programach uchwalonych przez Radę Ministrów, ale
nie wpisane do rejestru programów zawierających zadania rządowe, prowadzonego przez ministra właściwego
do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej. Zadania takie są określone w:
− Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2007–2013 (PO „IŚ”),
− Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka na lata 2007–2013 (PO „IG”),
101
−
−
−
−
−
Krajowy program oczyszczania ścieków komunalnych,
Program Ochrony Brzegów Morskich,
Program budowy dróg krajowych na lata 2008-2012,
Master plan dla transportu kolejowego w Polsce do 2030 roku,
Przygotowanie i wykonanie przedsięwzięć Euro 2012.
W ramach ww. programów na obszarze gminy Żukowo przewidziano:
l.p.
1.
nazwa zadania/inwestycji
Rekultywacja na cele przyrodnicze terenów
zdegradowanych, popoligonowych i powojskowych
zarządzanych przez PGL LP
2.
Zakupy sprzętu do szybkiej oceny ryzyka w przypadku
wystąpienia poważnej awarii, organizacja systemu
monitoringu dynamicznego przeciwdziałania
poważnym awariom, w tym organizacja systemu i sieci
teleinformatycznych
3.
Doskonalenie stanowisk do analizowania i
prognozowania zagrożeń
4.
Wsparcie techniczne ratownictwa ekologicznego
i chemicznego
5.
Wdrożenie nowoczesnych technik monitorowania
powietrza, wód i hałasu poprzez zakupy aparatury
kontrolno pomiarowej i analitycznej dla sieci
laboratoriów Inspekcji Ochrony Środowiska.
Doskonalenie systemu zapewnienia jakości poprzez
organizację laboratoriów wzorcujących
i referencyjnych dla potrzeb wzmocnienia systemu
zarządzania jakością środowiska i ocen efektów
ekologicznych programu. ETAP I
Opracowanie planów ochronnych dla obszarów Natura
2000 na obszarze Polski
6.
7.
Rozwój infrastruktury państwowego organu
zarządzania ruchem lotniczym
8.
Budowa sieci telekomunikacji GSM-R zgodnie z NPW
ERTMS
nazwa programu
Program Operacyjny
Infrastruktura i Środowisko
na lata 2007–2013;
Oś priorytetowa II
Gospodarka odpadami
i ochrona powierzchni ziemi
Program Operacyjny
Infrastruktura i Środowisko
na lata 2007–2013;
Oś priorytetowa III
Zarządzanie zasobami
i przeciwdziałanie
zagrożeniom środowiska
Program Operacyjny
Infrastruktura i Środowisko
na lata 2007–2013;
Oś priorytetowa III
Zarządzanie zasobami
i przeciwdziałanie
zagrożeniom środowiska
Program Operacyjny
Infrastruktura i Środowisko
na lata 2007–2013;
Oś priorytetowa III
Zarządzanie zasobami
i przeciwdziałanie
zagrożeniom środowiska
Program Operacyjny
Infrastruktura i Środowisko
na lata 2007–2013;
Oś priorytetowa III
Zarządzanie zasobami
i przeciwdziałanie
zagrożeniom środowiska
Program Operacyjny
Infrastruktura i Środowisko
na lata 2007–2013;
Priorytet V Ochrona
przyrody i kształtowanie
postaw ekologicznych
Program Operacyjny
Infrastruktura i Środowisko
na lata 2007–2013;
Oś priorytetowa VI
Drogowa i lotnicza sieć
TEN-T
Program Operacyjny
Infrastruktura i Środowisko
na lata 2007–2013;
Oś priorytetowa VII
lokalizacja w gminie, uwagi
dotyczy terenu całego kraju
dotyczy terenu całego kraju
dotyczy terenu całego kraju
dotyczy terenu całego kraju
dotyczy terenu całego kraju
dotyczy terenu całego kraju,
w tym dla terenu gminy
Żukowo obszaru Natura
2000 „Jar rzeki Raduni”
dotyczy terenu całego kraju
dotyczy terenu całego kraju
102
9.
Infrastruktura dostępu drogowego i kolejowego
do wschodniej części Portu Gdynia
10.
Krajowy System Bezpieczeństwa Morskiego (KSBM)
– Etap I
11.
Kolej Metropolitalna w Trójmieście – etap I
Na straży bezpiecznej drogi – doposażenie jednostek
Państwowej Straży Pożarnej w sprzęt do ratownictwa
technicznego na drogach woj. lubuskiego,
zachodniopomorskiego i pomorskiego
Rozwój systemu automatycznego nadzoru nad ruchem
drogowym (budowa centralnego systemu do
automatycznego nadzoru nad ruchem drogowym)
Gazociąg Włocławek – Gdynia
Budowa nowej linii: Kolej Metropolitalna
w Trójmieście, obejmująca odcinki nowo budowane
oraz odcinki modernizowane
Budowa Kolei Metropolitalnej w Trójmieście – etap I
17.2
Transport przyjazny
środowisku
Program Operacyjny
Infrastruktura i Środowisko
na lata 2007–2013;
Oś priorytetowa VII
Transport przyjazny
środowisku
Program Operacyjny
Infrastruktura i Środowisko
na lata 2007–2013;
Oś priorytetowa VII
Transport przyjazny
środowisku
Program Operacyjny
Infrastruktura i Środowisko
na lata 2007–2013;
Oś priorytetowa VII
Transport przyjazny
środowisku
Program Operacyjny
Infrastruktura i Środowisko
na lata 2007–2013;
Oś priorytetowa VIII
Bezpieczeństwo transportu
i krajowe sieci transportowe
Program Operacyjny
Infrastruktura i Środowisko
na lata 2007–2013;
Oś priorytetowa VIII
Bezpieczeństwo transportu
i krajowe sieci transportowe
Program Operacyjny
Infrastruktura i Środowisko
na lata 2007–2013;
Oś priorytetowa X
Bezpieczeństwo
energetyczne, w tym
dywersyfikacja źródeł
Master plan dla transportu
kolejowego w Polsce do
2030 roku
Przygotowanie i wykonanie
przedsięwzięć Euro 2012
dotyczy terenu całego kraju
dotyczy województwa
pomorskiego
m. Gdańsk, m. Gdynia,
gm. Żukowo
dotyczy województwa
pomorskiego
dotyczy terenu całego kraju
pomorskie
m. Gdańsk, m. Gdynia,
gm. Żukowo
m. Gdańsk, m. Gdynia,
gm. Żukowo
ZADANIA SAMORZĄDOWE OKREŚLONE PRZEZ SEJMIK WOJEWÓDZTWA
POMORSKIEGO
Wykaz zadań samorządu województwa obejmujących obszar gminy Żukowo sporządzono na podstawie Planu
zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego, uchwalonego uchwałą Nr 1004/XXXIX/09
Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 26 października 2009 r. w sprawie zmiany planu zagospodarowania
przestrzennego województwa pomorskiego (Dz. Urz. Woj Pom. z 2009 r., Nr 172, poz. 3361).
W Planie zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego umieszczono zadania samorządu
województwa służące realizacji ponadlokalnych celów publicznych zawarte w programach rozwoju
województwa uchwalonych przez Sejmik Województwa Pomorskiego:
− Wieloletni Program Inwestycyjny Województwa Pomorskiego 2007–2013,
− Program Małej Retencji Województwa Pomorskiego do roku 2015,
− Program udrażniania rzek województwa pomorskiego,
− Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego,
103
−
Programu rozwoju dróg wodnych Delty Wisły i Zalewu Wiślanego – Pętla Żuławska
Międzynarodowa Droga Wodna E-70.
l.p.
1.
nazwa zadania/inwestycji
Budowa infrastruktury szerokopasmowej
regionalnej sieci informacyjnej
"Pomorska Siec Szerokopasmowa"
nazwa programu
Wieloletni Program
Inwestycyjny Województwa
Pomorskiego 2007–2013,
Oś priorytetowa 2.
Społeczeństwo wiedzy
2.
Przebudowa drogi wojewódzkiej nr 211
Kartuzy – Żukowo i drogi powiatowej nr
1903G Kobysewo – Żukowo
stanowiących dostęp do Trójmiasta –
etap I
Wieloletni Program
Inwestycyjny Województwa
Pomorskiego,
Oś priorytetowa 4. Regionalny
system transportowy
3.
Zintegrowany System Informacji
Turystycznej Województwa
Pomorskiego
4.
Radunia (zlewnia)
5.
Radunia
Program udrażniania rzek
województwa pomorskiego
6.
Strzelniczka69
Program udrażniania rzek
województwa pomorskiego
67
Wieloletni Program
Inwestycyjny Województwa
Pomorskiego,
Oś priorytetowa 6. Turystyka
i dziedzictwo kulturowe
Program małej retencji
dla województwa pomorskiego
do roku 2015
lokalizacja w gminie, opis, uwagi
całe województwo, w tym gmina
Żukowo
inwestycja ujęta także w otwartym
zestawieniu projektów Regionalnego
Programu Operacyjnego
dla województwa pomorskiego na lata
2007-20013, określającym projekty
możliwe do sfinansowania w ramach
RPO WP, według przyjętych kryteriów
droga wojewódzka nr 211 Kartuzy
Żukowo,
droga powiatowa nr 1903G KobysewoŻukowo
inwestycja ujęta w otwartym
zestawieniu projektów Regionalnego
Programu Operacyjnego dla
województwa pomorskiego na lata
2007-20013, określającym projekty
możliwe do sfinansowania w ramach
RPO WP, według przyjętych kryteriów
całe województwo, w tym gmina
Żukowo
zlewnia rzeki Raduni,
wg „Programu Małej retencji...”67
planowane obiekty małej retencji nie
będą lokalizowane w gminie Żukowo
obiekty w rejonie miejscowości
Lniska, Rutki, Żukowo,
wg „Planu udrażniania rzek...”68
zlewnię rzeki Raduni, z racji na gęstą
zabudowę progową, wyłączono z
programu udrażniania
obiekty w rejonie miejscowości
Lniska, Rębiechowo
wg „Planu udrażniania rzek...” zlewnię
rzeki Raduni, z racji na gęstą
zabudowę progową, wyłączono z
programu udrażniania
Program małej retencji dla województwa pomorskiego do roku 2015, przyjęty uchwałą nr 365/XXIV/04 Sejmiku
Województwa Pomorskiego z dnia 14 czerwca 2004 r., oraz zaktualizowany uchwałą nr 787/137/08 Zarządu Województwa
Pomorskiego z dnia 05 sierpnia 2007 r.,
68
Program udrażniania rzek województwa pomorskiego, przyjęty uchwałą Sejmiku Województwa Pomorskiego
nr 355/24/04 z dnia 14 czerwca 2004 r.
69
Strzelenka
104
7.
Mała Słupina
Program udrażniania rzek
województwa pomorskiego
Żukowo
wg „Planu udrażniania rzek...” zlewnię
rzeki Raduni, z racji na gęstą
zabudowę progową, wyłączono z
programu udrażniania
Zadania ujęte w Regionalnym Programie Operacyjnym dla Województwa Pomorskiego 2007-2013,
stanowiącym jedno z głównych narzędzi realizacji Strategii Województwa Pomorskiego, określającym projekty możliwe
do finansowania w ramach programu, według przyjętych kryteriów
8.
Budowa infrastruktury szerokopasmowej RPO WP
całe województwo, w tym gmina
regionalnej sieci informacyjnej
Żukowo
„Pomorska Sieć Szerokopasmowa”
inwestycja ujęta także
Wieloletni Program Inwestycyjny
Województwa Pomorskiego 2007–
2013,
Oś priorytetowa 2. Społeczeństwo
wiedzy
(pkt 1. w tabeli)
9.
Przebudowa drogi wojewódzkiej nr 211
– etap I Kartuzy – Żukowo
RPO WP
przebudowa ww. drogi na odcinku 12
km (Kartuzy–Żukowo)
10.
Rewitalizacja i modernizacja tzw.
„Kościerskiego Korytarza Kolejowego”
RPO WP
11.
Budowa Centrów Informacji
Turystycznej – Bramy
Kaszubskiego Pierścienia
RPO WP
kolej Kościerzyna – Gdynia, na który
składają się następujące odcinki:
a) odcinek linii kolejowej nr 201
Kościerzyna – Gdańsk Osowa od km
137,0 do km 188,3
b) odcinek linii kolejowej nr 201
Gdańsk Osowa – Gdynia Główna od
km 188,3 do km 204,3
powiaty: kartuski, kościerski,
bytowski, lęborski, chojnicki
18. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STRATEGII ROZWOJU SPOŁECZNO –
GOSPODARCZEGO GMINY ŻUKOWO I INNYCH OPRACOWAŃ LOKALNYCH
18.1
STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO – GOSPODARCZEGO GMINY ŻUKOWO
DO ROKU 2012
W strategii rozwoju Żukowa określono cele i priorytety społeczno-gospodarczego rozwoju miasta i gminy
w perspektywie 10-letniej oraz wyznaczono zadania i przedsięwzięcia służące urzeczywistnieniu tych celów.
Strategia rozwoju opracowana została metodą ekspercką przy szerokich konsultacjach społecznych w roku 2002.
Uchwała Rady Miejskiej w Żukowie zatwierdzająca strategię nosi numer XLIV/760/2002 z dn. 25.07.2002.
ANALIZA SWOT70:
Mocne strony gminy
− dobra komunikacja z Trójmiastem,
− wolne obszary do zagospodarowania,
− potencjał ludzi z dużym udziałem osób młodych i aktywnych zawodowo,
− atrakcyjność historyczna miasta Żukowa i wielu wsi na terenie gminy.
Przytoczono 4 główne atuty gminy (autorzy wymienili ich 20).
Słabe strony gminy
− mała ilość stowarzyszeń i organizacji społecznych,
− nieuporządkowany rozwój budownictwa mieszkaniowego,
− zły stan części dróg,
− brak infrastruktury turystycznej.
70
Przytoczony tekst jest w całości cytatem ze Strategii Rozwoju Gminy Żukowo; oprac. Przedsiębiorstwo Projektowo –
Realizacyjne „DOM” Sp. z o.o ze Starogardu Gdańskiego.
105
Przytoczono 4 główne czynniki spośród 18.
Wizja rozwoju gminy Żukowo:
Gmina zintegrowanych, aktywnych mieszkańców, o rozwiniętej gospodarce,
sprawnym rolnictwie i wysokiej jakości warunkach życia.
W strategii wyróżniono 3 priorytety rozwojowe:
− Integrowanie oraz pobudzanie aktywności i zaradności osobistej mieszkańców gminy;
− Stwarzanie warunków dla rozwoju przedsiębiorczości, restrukturyzacji rolnictwa i podniesienie
atrakcyjności turystycznej gminy;
− Zapewnianie wysokiej jakości środowiska naturalnego, dbałość o ład przestrzenny
i bezpieczeństwo mieszkańców.
Priorytet pierwszy obejmuje cele ukierunkowane na zwiększenie integracji społecznej gminy, wzrost
solidarności wzajemnej mieszkańców, stworzenie systemu stałego dokształcania młodzieży i dorosłych oraz
systemu organizacji czasu wolnego. Zadania służące realizacji celów przewidziane w strategii:
− powołanie gminnego ośrodka inspirującego i koordynującego działalność kulturalno-sportoworekreacyjną,
− dostosowanie obiektów szkolnych we wsiach do prowadzenia lokalnej działalności kulturalnosportowej,
− dokończenie budowy i sprawne funkcjonowanie centralnego ośrodka sportowo-rekreacyjnego
w Żukowie,
− rozwijanie tożsamości lokalnej mieszkańców ukształtowanej wokół tradycji kaszubskiej
przewidziano poprzez:
− zagospodarowanie historycznego centrum miasta Żukowo w sąsiedztwie zabytkowych kościołów,
− utrwalenie elementów architektury regionalnej w nowych osiedlach,
− naukę języka i tradycji kaszubskiej,
− wykształcenie centrum handlowo-usługowego w Żukowie.
Priorytet drugi obejmuje cele zmierzające do aktywizowania lokalnej gospodarki w szczególności produkcji
przemysłowej i usług rzemieślniczych, turystyki, rolnictwa. Ważniejsze zadania realizacyjne ukierunkowane na
realizację tych celów to:
− rozwój infrastruktury technicznej w obrębie planowanego Żukowskiego Korytarza Inwestycyjnego,
− prowadzenie stałej promocji w zakresie rozwoju przedsiębiorczości,
− rozwój produkcji i usług, zlokalizowanych przy skupiskach budynków mieszkalnych,
− utrzymywanie stałej rezerwy terenów uzbrojonych,
− udostępnienie alternatywnych dróg dojazdowych do Trójmiasta,
− podniesienie atrakcyjności turystycznej gminy ukierunkowanej na dostęp wypoczynku codziennego
i świątecznego ludności dużych miast poprzez: stworzenie systemu oznakowanych ścieżek
i szlaków turystyczno-historycznych, powiązanych z formami regionalnymi, zagospodarowaniu
plaż i kąpielisk nad jeziorami, rozbudowę bazy noclegowej pod potrzeby turystów odwiedzających
Gdańsk,
− restrukturyzację gospodarki rolnej z ukierunkowaniem jej na potrzeby trójmiejskiego rynku zbytu
i rozwój dodatkowych źródeł dochodu (głównie działania promocyjne i szkoleniowe dla rolników).
Priorytet trzeci obejmuje cele strategiczne związane z ochrona środowiska naturalnego, dbanie o wysoką jakość
tego środowiska, dbałość o ład przestrzenny i bezpieczeństwo mieszkańców. Wśród działań zmierzających
do realizacji celów wymieniono:
− rozwój budownictwa mieszkaniowego w różnorodnych formach organizacyjnych z dominacją
zabudowy jednorodzinnej zorganizowanej w osiedla; zadania towarzyszące wymienione w tekście:
kompleksowa aktualizacja mpzp, sukcesywne uzbrajanie terenów w infrastrukturę techniczną,
budowa i modernizacja dróg i ciągów pieszych, rozwijanie usług publicznych i terenów zielonych
wraz z nową zabudową mieszkaniową, zwiększenie dostępności do mieszkań dla osób
niezamożnych
− wzrost dbałości o środowisko naturalne gminy, poprzez rozwijanie systemów ochrony przyrody,
ochronę przed zanieczyszczeniami i hałasem; jako przedsięwzięcie publiczne wymienia się
rozbudowę gminnego sytemu oczyszczania nieczystości płynnych i wód opadowych, wzrost
jakości wody pitnej, zwiększenie ilości terenów zielonych w mieście, zorganizowanie objazdu
106
centrum Żukowa dla towarowego ruchu tranzytowego.
Wprawdzie strategia nie wyróżnia odrębnej grupy celów, dotyczących gospodarki przestrzennej, to prawie każdy
z wymienionych celów generalnych i szczegółowych musi być realizowany poprzez przedsięwzięcia zawierające
określony aspekt przestrzenny. Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego gminy wkracza w strategię
gospodarowania przestrzenią, chociaż nie odnosi się do tego wprost.
Wizja rozwoju gminy Żukowo przyjęta w strategii nie zrealizowała się w takim wymiarze, jak to zakładano:
− nastąpił szybszy rozwój ludności tak, że planowaną liczbę mieszkańców – 26 tys. osób gmina
osiągnęła już w 2006 roku (a nie w 2012 r.)
− nastąpił dynamiczny rozwój zakładów produkcyjnych i usługowych w obrębie korytarza
inwestycyjnego, wzdłuż drogi krajowej nr 20,
− rozwój budownictwa mieszkaniowego, zwłaszcza indywidualnego dla nowych mieszkańców
(napływających przede wszystkim z Trójmiasta) wystąpił we wszystkich miejscowościach, ale
główne koncentracji miały miejsce w Chwaszczynie, Baninie oraz w Żukowie.
Niedostateczne było finansowanie sektora publicznego na rzecz rozbudowy infrastruktury technicznej
(wodociągi, kanalizacja, zaopatrzenie w gaz) i drogowej. Zabrakło wsparcia dla wysiłków gminy ze strony
funduszy zewnętrznych (wojewódzkich, unijnych). Władze gminy skoncentrowały się na poprawie warunków
nauczania w szkołach (w tym, na remontach i rozbudowie bazy lokalnej szkół) zwiększyły wskaźnik
uczestnictwa dzieci w placówkach opieki przedszkolnej, podjęły też działania na rzecz organizacji czasu
wolnego – powstają nowe obiekty sportu i rekreacji w tym: boiska przyszkolne.
Nie zrealizowano sztandarowych przedsięwzięć inwestycyjnych w mieście tj.:
− budowy centrum handlowo-usługowego,
− budowy centrum kultury w sąsiedztwie zabytkowych klasztorów.
Te inwestycje pozostają nadal w sferze projekcji. Perspektywa czasowa strategii właśnie dobiega końca,
co wymusza zweryfikowanie przyjętych założeń rozwoju i sporządzenie nowego dokumentu, bliższego obecnym
realiom.
18.2
PLAN ROZWOJU LOKALNEGO DLA GMINY ŻUKOWO NA LATA 2004-2013
Plan rozwoju lokalnego dla gminy Żukowo na lata 2004 – 2013 przyjęty został uchwałą Rady Miejskiej
w Żukowie Nr XXVII/493/2004 z dnia 28 grudnia 2004 roku, w sprawie uchwalenia Planu Rozwoju Lokalnego
dla Gminy Żukowo na lata 2004-2013, zmienioną uchwałę Uchwałą Rady Miejskiej w Żukowie nr XII/199/07
z dnia 26 października 2007r. Plan nie został udostępniony.
18.3
WIELOLETNI PLAN INWESTYCYJNE GMINY ŻUKOWO NA LATA 2007 – 2013
Wieloletni plan inwestycyjny Gminy Żukowo na lata 2007 – 2013 przyjęty został uchwałą Rady Miejskiej
w Żukowie nr XI/186/07 z dnia 28 września 2007 r. Wieloletni Plan Inwestycyjny stanowi dokument
zawierający wykaz zadań inwestycyjnych zatwierdzonych przez Radę Miejską na okres 7 lat. Lista
priorytetowych zadań zgłoszona do realizacji na terenie gminy w okresie 2007 do 2013 obejmuje:
− budowę publicznej szkoły podstawowej i gimnazjum oraz sali sportowej wraz z boiskami
i zagospodarowaniem terenu w Baninie,
− rozbudowę szkoły podstawowej w Skrzeszewie,
− budowę sali gimnastycznej przy zespole publicznego gimnazjum i szkoły podstawowej
w Przyjaźni,
− budowę kanalizacji sanitarnej w Pępowie,
− budowę sieci kanalizacji sanitarnej w Borkowie,
− budowę ulic osiedlowych w Chwaszczynie,
− budowę dróg osiedlowych na Osiedlu Nowym w Żukowie wraz z odwodnieniem (etap 1),
− budowę sieci kanalizacji sanitarnej w Baninie ul. Tuchomska – Miszewko ul. Diamentowa,
− budowę oczyszczalni ścieków w Przyjaźni wraz z budową systemu wodno – kanalizacyjnego
w obszarze dociążającym oczyszczanie,
− budowę centrum kulturalno – sportowego w Małkowie,
− budowę chodników w Przyjaźni od szkoły w kierunku Skrzeszewa, wraz ze ścieżką rowerową,
− budowę parku rekreacyjnego w Żukowie,
− przygotowanie Urzędu Gminy w Żukowie do elektronicznego obiegu dokumentów i elektronicznej
archiwizacji,
− budowę kompleksu kulturalno – sportowego w Żukowie "nad jeziorkiem",
107
−
−
rozbudowę kanalizacji sanitarnej wsi Żukowo pod Elżbietowo,
budowę kanalizacji sanitarnej w Chwaszczynie – etap 1c.
Plan inwestycyjny jest w trakcie realizacji. Prawdopodobnie nie wszystkie zadania uda się zrealizować do 2013
roku.
108
II.
CELE I KIERUNKI REALIZACJI POLITYKI PRZESTRZENNEJ GMINY
ŻUKOWO
19. CELE I PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA ROZWOJU GMINY I MIASTA
Położenie gminy miejsko-wiejskiej Żukowo w obszarze metropolitarnym, w obszarze aglomeracji,
w bezpośrednim sąsiedztwie dużych ośrodków miejskich Gdyni i Gdańska i jej ścisłe powiązanie funkcjonalne
i infrastrukturalne z tymi ośrodkami, wymaga określenia szczególnego zakresu celów, odpowiadającego randze
występujących uwarunkowań.
Jako cele rozwoju gminy, zgodne z wizjami zawartymi w Strategii rozwoju gminy Żukowo do roku 2012, jak
i z analizami pod kątem istniejących uwarunkowań i tendencji rozwojowych określa się:
A. PODNIESIENIE RANGI MIASTA ŻUKOWO:
− jako miasta wspomagającego rozwój obszaru metropolitalnego,
− jako ośrodka gminnego, obsługi mieszkańców, sterującego rozwojem miasta i gminy we współpracy
z gminami sąsiednimi, nadzorującego rozwój gminnych ośrodków wspomagających i funkcji
rozwojowych,
− jako ośrodka o zdefiniowanej tożsamości, związanej w wykorzystaniem walorów kulturowych
i przyrodniczych, oraz tradycji kaszubskiej.
B. PODNIESIENIE RANGI GMINY ŻUKOWO
− jako gminy współtworzącej obszar metropolitalny, w szczególności w zakresie dotyczącym rozwoju
gospodarki także na skalę ponadlokalną, proponującej zróżnicowaną ofertę inwestycyjną i bogatą ofertę
miejsc pracy,
− jako atrakcyjnego miejsca zamieszkania dla istniejących i potencjalnych mieszkańców gminy, w tym
osób szukających możliwości tworzenia indywidualnych gospodarstw domowych w zintegrowanej
społeczności lokalnej,
− jako atrakcyjnego miejsca rekreacji weekendowej dla mieszkańców Trójmiasta i okolic,
− jako Wrót Kaszub – terenu atrakcyjnego turystycznie, promującego kulturę kaszubską
i wprowadzającego w rejon wschodnio i południowokaszubski, z jego całym bogactwem historycznym,
kulturowym i przyrodniczym.
W celu osiągnięcia zrównoważonego rozwoju gminy oraz realizacji celów, przyjmuje się następujące założenia
kształtowania struktury funkcjonalnej, przestrzennej, społecznej i gospodarczej gminy:
− tworzenie podstaw niekonfliktowego i racjonalnego rozwoju i wykorzystania przestrzeni,
poprawy ładu przestrzennego oraz podniesienia atrakcyjności środowiska zurbanizowanego,
poprzez m.in.:
− zahamowanie niekontrolowanej urbanizacji - chaotycznego, ekstensywnego, nieracjonalnego
i nieekonomicznego z punktu widzenia gminy inwestowania na jej obszarze,
− wzmacnianie tożsamości miasta i gminy zwłaszcza na obszarach umiarkowanego rozwoju
gospodarczego i osadniczego, wokół lokalnych ośrodków koncentracji, w obszarach wiejskich
o wyjątkowych walorach przyrodniczych i agroprzyrodniczych,
− wykorzystanie dla celów inwestycyjnych w pierwszym rzędzie rezerw terenowych
na obszarach zainwestowanych oraz wykorzystanie obszarów najbardziej przydatnych
pod względem warunków infrastrukturalnych, o korzystnych powiązaniach komunikacyjnych
(istniejących i planowanych) z obszarami zewnętrznymi, szczególnie w obrębie obszaru
Żukowskiego Korytarza Inwestycyjnego i drogi Miszewko – Rębiechowo - Gdańsk (drogi
powiatowej nr 1901),
− tworzenie spójnych wizji rozwojowych dla obszaru gminy, poszczególnych jej rejonów, w tym
także wykorzystywanie lokalnej identyfikowanej tradycji w kształtowaniu zarówno struktury
przestrzennej jak i wzorców architektury,
− zabezpieczenie terenów dla nowych odcinków dróg, których realizacja pozwoli
na zmniejszenie ruchu komunikacyjnego w mieście oraz będzie częściowo wyznacznikiem
nowych ram w kształtowaniu struktury funkcjonalno-przestrzennej,
− wykorzystywanie terenów zielonych, o randze regionalnej, subregionalnej i lokalnej, w tym w
109
−
−
szczególności korytarzy ekologicznych, do tworzenia szkieletu struktury funkcjonalnej
i przestrzennej obszaru, w tym także jako terenów buforowych przeciwdziałających
powstawaniu konfliktów funkcji oraz terenów integracji;
tworzenie warunków bezpieczeństwa i zaspokojenia potrzeb mieszkańców, wzrostu integracji
społecznej, identyfikacji i satysfakcji mieszkańców z miejsca zamieszkania, poprzez m.in.:
− zabezpieczenie terenów dla rozwoju funkcji administracji i zarządzania kryzysowego,
− rozwój zabudowy mieszkaniowej, z wykorzystaniem w pierwszej kolejności obszarów
wyposażonych w infrastrukturę techniczną lub położonych w jej pobliżu,
− kształtowanie ośrodków usługowych (koncentracji usług), tworzących obszary przestrzeni
publicznych - w sposób zapewniający możliwość integracji mieszkańców oraz ożywienie
kulturalne i społeczne, w celu ograniczenia migracji ludności do miejskich ośrodków
usługowych,
− wyodrębnienie i ukształtowanie w obrębie każdej wsi terenów lokalnej aktywności – terenów
ogólnodostępnych i publicznych, takich jak centra wsi, tereny sportowe, tereny zielone, w tym
związanych z występowaniem usług o charakterze publicznym, dających możliwość integracji
mieszkańców i uczestniczenia w szerszym zakresie w życiu lokalnym,
− przygotowanie od strony planistycznej i technicznej obszarów na cele działalności
gospodarczej, której rozwój przyczyni się do rozwoju gospodarczego miasta i gminy, stworzy
miejsca pracy, zasili budżet gminy podatkami od prowadzonej działalności,
− rozwój terenów rekreacyjnych w oparciu o rejony o wartościach przyrodniczych, kulturowych
i krajobrazowych;
zapewnienie ciągłości i trwałości ekologicznych systemów gminy z zachowaniem ich powiązania
z zewnętrznymi systemami osnowy ekologicznej, poprzez m.in.:
− ochronę przed zabudową dolin jezior, rzek i cieków, stanowiących obszary o wyjątkowych
walorach przyrodniczych i krajobrazowych zarówno w skali gminy jak i regionu,
− zachowanie lokalnych systemów osnowy ekologicznej (ciągi dolin, obniżenia terenów, tereny
zieleni miejskiej, tereny hydrogeniczne, grupy zadrzewień, ekosystemy torfowiskowe, tereny
trwale lub okresowo podmokłe itp.) i ich łączenie tak, aby tworzyły zwarte systemy, w tym
system będący podstawą realizacji terenów otwartych na terenie gminy i miasta.
20. PRZESŁANKI ROZWOJU GMINY - PROGNOZY DEMOGRAFICZNE
Stały wzrost ekonomiczny i demograficzny obszaru gminy Żukowo stanowi o procesach urbanizacyjnych,
a mechanizmy rynkowe w nieunikniony sposób przyspieszają te procesy.
Przesłanki rozwoju funkcjonalno przestrzennego gminy Żukowo wynikają wprost z istniejącej struktury
i potencjalnych możliwości rozwoju przestrzennego w związku z:
− korzystnym położeniem geograficznym,
− budową układu drogowego i planowanymi węzłami drogowymi (Chwaszczyno, Miszewo, Żukowo)
na obwodnicy Metropolitalnej,
− bliskością Portu Lotniczego im. L. Wałęsy w Gdańsku,
− planowaną budową Kolei Metropolitalnej łączącej śródmieścia Gdańska, Gdyni i Sopotu z Portem
Lotniczym im. L. Wałęsy w Gdańsku,
− budową układu kolejowego poprawiającego dostępność do Trójmiasta i modernizacja linii kolejowych
nr 201 Gdynia – Kościerzyna, jako inwestycji głównej w kolejowych powiązaniach regionalnych
i komplementarnej w stosunku do Kolei Metropolitalnej,
− planowanym centrum logistycznym w Barniewicach,
− społecznymi predyspozycjami kreowania rozwoju gospodarczego,
− planowanym rozwojem infrastruktury technicznej w gminie,
− warunkami umożliwiającymi uzyskanie wysokiego standardu życia i jakości środowiska
przyrodniczego i antropogenicznego.
Na podstawie zaobserwowanych zjawisk, ruchu inwestycyjnego (istniejące zagospodarowanie, decyzje
administracyjne, obowiązujące plany miejscowe) można wyznaczyć potencjalną strefę dynamicznego rozwoju
we wschodniej część obszaru gminy Żukowo, zwaną w dalszej części studium strefą negocjacji.
110
Przyjętymi miernikami tendencji rozwojowych, w oparciu o analizy rozwoju przestrzennego, demograficznego
i gospodarczego, są:
− dynamika wzrostu liczby mieszkańców w rozłożeniu na miasto i wsie,
− dynamika wzrostu liczby podmiotów gospodarczych,
− dane dotyczące bezrobocia,
− dynamika wzrostu dochodów budżetowych na jednego mieszkańca,
− dynamika rozwoju przestrzennego na podstawie analizy wydanych decyzji administracyjnych, prawa
miejscowego oraz wniosków do studium.
71
Długookresowa prognoza rozwoju ludności na lata 2011-2035 oprac. GUS
w odniesieniu do metropolii
przewiduje utrzymanie następujących trendów rozwojowych:
− spadek liczby mieszkańców Trójmiasta o 46 tys. osób tj. o 6,3% w stosunku do stanu z 2011 roku,
− wzrost zaludnienia w obszarze otaczającym (powiaty: gdański, kartuski, wejherowski i pucki) o 119 tys.
osób tj. o 24,2%, z tego: przyrost ludności na wsi o 88 tys. osób; oznacza to wzrost zaludnienia wsi
o 29,8% w stosunku do 2011 roku.
Źródło: Prognoza dla powiatów i miast na prawie powiatu oraz podregionów na lata 2011 - 2035, GUS
Warszawa, oprac. 2011.
Założenia te są zgodne z trendami rzeczywistego rozwoju ludności, obserwowanymi w tej części województwa
pomorskiego od kilkunastu lat. Prognoza pomigracyjna rozwoju ludności powiatu kartuskiego (oprac. GUS)
na lata 2011-2035 zakłada:
− dla miast (Żukowo i Kartuzy) - niewielki spadek zaludnienia z 21,5 tys. osób do 20,3 tys. osób;
dynamika - 94,6,
− dla ludność wsi - wzrost ludności z 97,6 tys. osób do 124 tys. osób; dynamika - 127,1.
Większość z zakładanego przyrostu ludności wiejskiej (o 26,4 tys. osób) nastąpi w gminie Żukowo, ponieważ
pozostałe gminy wiejskie w powiecie kartuskim nie rozwijają się tak dynamicznie – są położone w dalszej
odległości od Trójmiasta.
71
Prognoza dla powiatów i miast na prawie powiatu oraz podregionów
na lata 2011 - 2035, GUS Warszawa, oprac. 2011.
111
Źródło: Prognoza dla powiatów i miast na prawie powiatu oraz podregionów na lata 2011 - 2035,
GUS Warszawa, oprac. 2011.
Zmiany w strukturze funkcjonalnych grup wieku, rzutujące na rozwój społeczno-gospodarczy powiatu:
− grupy przedprodukcyjne - 0-17 lat: przyrost liczebności tej grupy będzie notowany w latach 2011-2025
- z 30,7 tys. osób do 32,9 tys. osób, po czym nastąpi spadek liczby dzieci i młodzieży. Oznacza
to okresowe zwiększenie zapotrzebowania na placówki opiekuńczo-wychowawcze (żłobki,
przedszkola) oraz szkoły różnych typów (szkoły podstawowe, gimnazja, licea, szkoły zawodowe)
w skali powiatu kartuskiego,
72
− grupa produkcyjna - 18-59/64 lata - liczebność grupy produkcyjnej będzie wzrastać w całym
prognozowanym okresie, czyli do 2035 roku. Przyrost ludności w wieku produkcyjnym z 74,3 tys. osób
do 85,3 tys. osób zapowiada presję aktywnych zawodowo mieszkańców na rynek pracy, zarówno rynek
lokalny jak i wielkomiejski. Oznacza to potrzebę tworzenia nowych miejsc pracy, w różnych formach
działalności gospodarczej, w sektorze prywatnym i publicznym. Zwiększy się też zapotrzebowanie na
różne formy budownictwa mieszkaniowego,
− grupa poprodukcyjna - 60/65 i więcej lat w prognozowanym okresie ulegnie podwojeniu - z 14,0 tys.
osób w 2011 roku do 30,0 tys. osób w 2035 roku. Rodzi to dylemat opieki nad starszymi osobami;
ważne będzie utrzymanie modelu wielopokoleniowych rodzin, wspólnie zamieszkałych, (problem
wiąże się z wielkością nowych mieszkań, utrzymanie zabudowy jednorodzinnej jako przeważającej
formy budownictwa pozwala zachować taki model rodziny).
We wcześniejszych studiach planistycznych dla gminy Żukowo korzystano z wyników prognozy
demograficznej, opracowanej indywidualnie przez PPR "DOM" ze Starogardu Gd. (wyniki prognozy
zamieszczono i omawiano w rozdziale "Uwarunkowania" do niniejszego studium). Horyzont czasowy tej
prognozy ustalono na 2025 rok, a wyjściowe założenia sformułowano na podstawie wyników spisu
powszechnego ludności z 2002 roku. Prognoza ta przewidywała znaczny wzrost zaludnienia gminy,
do ok. 40 tys. osób w 2025 roku, w tym: miasto Żukowo do 7,8 tys. osób. Założenia prognozy są generalnie
zbieżne z założeniami prognozy GUS-u, aczkolwiek biorąc pod uwagę rzeczywiste tempo rozwoju ludności
gminy w ostatnich latach wydaje się prawdopodobne, że planowaną liczbę mieszkańców - 40 tys. osób, gmina
osiągnie wcześniej, to jest już za 8-10 lat, a więc ok. 2020 roku. Celowe byłoby opracowanie nowej prognozy
demograficznej dla gminy Żukowo, na podstawie wyników spisu powszechnego z 2011 roku.
72
- Uwaga: GUS nie mógł uwzględnić w prognozie zmian dot. przedłużenia aktywności zawodowej ludności do
67 lat, ponieważ zasadnicze poprawki do ustawy emerytalnej zostały wprowadzone dopiero w 2012 roku.
112
21. KIERUNKOWA STRUKTURA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
Uzasadnieniem wyboru kierunków zagospodarowania gminy ustalonych w studium jest zapobieżenie
niekontrolowanej suburbanizacji obszaru gminy.
Punktem wyjścia do kształtowania polityki przestrzennej na terenie gminy Żukowo jest ocena istniejącego
i przesądzonego w miejscowych planach oraz prawomocnych decyzjach administracyjnych zagospodarowania
przestrzennego. Dla wzmocnienia założeń oraz realizacji celów przyjętych w studium, w tym kreowania
i kontynuacji zrównoważonego rozwoju, przeprowadzono strukturalizację funkcjonalno – przestrzenną obszaru
gminy, która między innymi pozwoliła na wyznaczenie obszaru przyrodniczo-krajobrazowego, stanowiącego
nadrzędny szkielet, przenikający cały obszar gminy oraz dwóch stref funkcjonalno – przestrzennych,
identyfikujących różne uwarunkowania i przesłanki w zakresie kierunku i intensywności rozwoju gminy.
Ustalenie w studium zasięgu obszaru przyrodniczo - krajobrazowego wzmocni system obszarów cennych
przyrodniczo i krajobrazowo, w tym terenów otwartych, związanych z przebiegiem przez obszar gminy ważnych
regionalnych, subregionalnych i lokalnych korytarzy ekologicznych (w tym dolin rzecznych: doliny rzeki
Raduni i Strzelenki).
Strukturalizacja obszaru gminy jest podstawą do formułowania polityki przestrzennej według dwóch
następujących stref:
a)
strefy negocjacji – wyznaczającej kierunek intensywnego rozwoju wielofunkcyjnego – kontynuacji
urbanizacji z obszarów miast Gdańska i Gdyni. Strefa ta obejmuje obszar północno – wschodni gminy,
wraz z miejscowościami: Banino, Pępowo, Leźno, oraz częściowo Chwaszczyno, jako ośrodkami
wspomagającymi dla miasta Żukowo i miejscowościami Barniewice i Czaple, w których także
przewiduje się dynamiczny rozwój gospodarczy,
b) strefy tożsamości – wyznaczającej kierunek umiarkowanego rozwoju. Strefę tę charakteryzuje
stabilizacja rozwoju, opartego o walory agroprzyrodnicze, krajobrazowe i tradycję miejsca;
Strefa tożsamości obejmuje obszar zachodni i południowo - zachodni gminy, wraz z miastem Żukowo
i ośrodkiem wspomagającym – Przyjaźń oraz Chwaszczyno, a także miejscowościami Niestępowo,
Otomino, Skrzeszewo Żukowskie, Łapino, Glincz, Rutki, Borkowo, Małkowo, Miszewo, Miszewko
i Tuchom.
113
Obie strefy – tożsamości i negocjacji wyłaniają się dość czytelnie w swoim zasięgu przestrzennym, szczególnie
poprzez istniejące elementy środowiska przyrodniczego i ograniczenia w zagospodarowaniu wynikające
z naturalnych progów ekofizjograficznych oraz barier związanych z istniejącym i planowanym przebiegiem tras
komunikacji drogowej.
W strefie negocjacji widoczne są tendencje aktywnego, intensywnego rozwoju osadniczego i gospodarczego,
związanego z migracją mieszkańców i przedsiębiorców z Trójmiasta. Na obszarze tym dominują funkcje
mieszkaniowe w tym jedno- i wielorodzinne, usługowe dopełniające strukturę mieszkaniową oraz produkcyjnousługową i magazynową, w rejonach związanych z Portem Lotniczym im. Lecha Wałęsy oraz pozostałymi
terenami produkcyjnymi. Rozwój tego terenu poprzez powiązania ludnościowe, przestrzenne oraz
infrastrukturalne, nie może odbywać się bez porozumienia pomiędzy gminą Żukowo, a miastami Gdańskiem
i Gdynią.
Strefę tożsamości identyfikuje się jako strefę umiarkowanego rozwoju funkcji osadniczych, usługowych
i usługowo-produkcyjnych, mieszkaniowych, turystyczno – rekreacyjnych i rolniczych, z wyróżnieniem miasta
Żukowa jako ośrodka gminnego, historycznie związanego z regionem Kaszub. Wielofunkcyjny, a jednocześnie
stabilny i umiarkowany rozwój w tej strefie opiera się o potencjał miejsca i indywidualne predyspozycje
poszczególnych terenów lub całych obszarów, a jego celem jest kreowanie czytelnego i jednoznacznego
wizerunku gminy Żukowo jako Wrót Kaszub.
114
III.
KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY
ŻUKOWO
22. KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE
W PRZEZNACZENIU TERENÓW
PRZESTRZENNEJ
GMINY
ORAZ
Kierunkowa struktura zagospodarowania przestrzennego opisana w punkcie 21 w odniesieniu
do zidentyfikowanych stref tożsamości i negocjacji, stanowi podstawę dalszego, szczegółowego
identyfikowania obszarów, dla których w „Studium...” ustala się kierunki rozwoju gminy.
Szkielet struktury funkcjonalno -przestrzennej, jakim jest obszar przyrodniczo - krajobrazowy nie jest
związany z podziałem na strefy, opisanym w pkt. 21, to jest z podziałem obszaru gminy na strefę tożsamości
i negocjacji, lecz jest od niej niezależny. Oznacza to, że obszar przyrodniczo-krajobrazowy przenika przez obie
te strefy i należy go rozpatrywać jako całość i dążyć do zachowania jego ciągłości w obu strefach. Obszar
przyrodniczo-krajobrazowy stanowi szkielet, który dopełniają w strefach pozostałe, następujące obszary rozwoju
przestrzennego gminy, w których „Studium...” ustala dominujące przeznaczenie (funkcje), kierunki rozwoju
i zasady zagospodarowania tj.:
− w strefie negocjacji:
o obszary dynamicznego rozwoju osadniczego i gospodarczego,
o obszary dynamicznego rozwoju gospodarczego,
− w strefie tożsamości:
o obszary rozwoju osadniczego i gospodarczego,
o obszary rozwoju przedsiębiorczości – „Żukowski korytarz inwestycyjny”,
o obszary rozwoju osadniczego w oparciu o walory przyrodnicze,
o obszary rozwoju rolnictwa w oparciu o walory agroprzyrodnicze.
Dla każdego obszaru sporządzono w studium odrębną charakterystykę, z wyszczególnionymi funkcjami
dominującymi, funkcjami dopuszczonymi oraz dodatkowo funkcjami wykluczonymi, w zależności od potrzeb.
Wyszczególnienie na danym obszarze dominujących funkcji nie oznacza realizacji zagospodarowania lub
zabudowy wyłącznie w zgodności z tymi funkcjami. Przesądza natomiast o preferencjach i kierunkach rozwoju,
które w sposób oczywisty wzmocnią charakter i walory danego obszaru.
Funkcje w poszczególnych obszarach zostały ustalone nie tylko na podstawie uwarunkowań i analiz
predyspozycji terenów, ale także na podstawie obowiązujących ustaleń w miejscowych planach
zagospodarowania przestrzennego oraz w decyzjach administracyjnych, przesądzających o ich występowaniu.
Oznacza to, że funkcje określone jako dominujące będą najczęściej tymi, które ilościowo będą przeważały
na danym obszarze i będą narzucać typ i charakter obszaru w ogólności, nie zaś jednostkowych terenów
przeznaczonych dla realizacji zagospodarowania i zabudowy. Jest możliwe zatem, aby na danym obszarze
rozwijały się funkcje inne niż wymienione, w tym funkcje wyszczególnione jako dopuszczone, jednak powinno
to zostać szczegółowo przeanalizowane na etapie analizy dotyczącej zasadności przystąpienia do sporządzenia
planu, przy szczególnym uwzględnieniu charakteru obszaru w którym teren się znajduje i przy uwzględnieniu
niezbędnych standardów dla funkcji dominujących.
W „Studium…” w celu ograniczenia możliwości powstawania konfliktów, ustala się dla poszczególnych
obszarów funkcje, które są wykluczone na danym obszarze. Wykluczenie to nie dotyczy istniejącego lub
przewidzianego w miejscowych planach przeznaczenia terenu.
Na terenie całej gminy obowiązuje zasada rozwoju przestrzennego polegająca na koncentracji zabudowy
w lokalnych ośrodkach i wzdłuż dróg w oparciu o dostęp do infrastruktury technicznej.
Granice pomiędzy poszczególnymi obszarami są jednoznaczne wtedy, kiedy wynikają z istniejących linii
podziałów na działki lub użytki np. leśne, z przebiegu infrastruktury technicznej, w tym drogowej lub
przebiegają po innych granicach unormowanych prawnie. Jeżeli nie ma przesłanek, według których dany
teren, położony na granicy obszarów, mógłby być zakwalifikowany do danego obszaru wyznaczonego
w „Studium…”, wówczas przesądzenie powinno nastąpić na etapie sporządzania miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego.
115
22.1
KORYTARZE EKOLOGICZNE – SZKIELET STRUKTURY PRZESTRZENNEJ GMINY KIERUNEK ROZWOJU PROEKOLOGICZNEGO - OBSZARY PRZYRODNICZO –
KRAJOBRAZOWE
Charakterystyka obszarów.
Obszary przyrodniczo krajobrazowe zostały
wyznaczone w oparciu o istniejące walory
środowiska przyrodniczego. Obejmują swoim
zasięgiem
tereny
cenne
pod
względem
przyrodniczym, w tym tereny objęte ochroną
zgodnie z ustawą o ochronie przyrody, korytarze
ekologiczne, tereny dolin rzecznych (Raduni,
Strzelenki, Małej Słupiny) ich części użytkowane
rolniczo, ekosystemy łąkowe, torfowiskowe
i podmokłe, tereny dużych kompleksów leśnych
i płaty ekologiczne mniejszych kompleksów
leśnych, tereny wód powierzchniowych rzek
i jezior i inne tereny otwarte oraz związane z tymi
terenami rejony lokalizacji istniejącej i planowanej
w miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego zabudowy.
-
−
Obszary stanowią szkielet struktury przestrzennej
i funkcjonalnej zarówno dla gminy jak i miasta
Żukowo. Ich określenie ma na celu:
- zapewnienie ciągłości i trwałości
systemu powiązań ekologicznych na
obszarze gminy,
- zachowanie
regionalnych,
subregionalnych i lokalnych systemów
osnowy ekologicznej (ciągi dolin,
obniżenia terenów, tereny zieleni miejskiej, grupy zadrzewień, ekosystemy torfowiskowe) i ich
łączenie tak, aby tworzyły zwarte systemy, w tym system będący podstawą realizacji terenów
otwartych na terenie gminy i miasta,
umocnienie pod kątem racjonalnego wykorzystania walorów środowiska i utrzymania równowagi
przyrodniczej,
utrzymanie powiązania systemu korytarzy ekologicznych o randze regionalnej, subregionalnej
i lokalnej na terenie gminy, z systemami poza jej granicami,
zapewnienie terenów dla niekubaturowych funkcji o charakterze ekologicznym, rekreacyjnym,
turystycznym, sportowym,
podtrzymanie naturalnego charakteru ciągów dolinnych rzek i jezior, stanowiących obszary
o wyjątkowych walorach przyrodniczych i krajobrazowych zarówno w skali gminy jak i regionu,
zapewnienie swobody przepływu wód i zabezpieczenie terenów niezbędnych dla jej
retencjonowania.
Funkcje dominujące: rozwój niekubaturowych funkcji rekreacyjnych, turystycznych i sportowych
oraz terenów rolnych, wód i zieleni, w tym lasów i dolesień.
− Funkcje dopuszczone:
- rolnictwo, ogrodnictwo, produkcja rolna,
- mieszkalnictwo jednorodzinne,
- zabudowa zagrodowa, w tym agroturystyka
- zabudowa usługowa z zakresu turystyki i rekreacji.
Rozwój funkcji dopuszczonych, w tym innych niż wyszczególnione może nastąpić w przypadku zaistnienia
przesądzeń w zakresie praw nabytych w prawomocnych decyzjach administracyjnych, w obowiązujących
116
planach miejscowych lub w przypadku, gdy rozwój zagospodarowania dotyczy modernizacji lub uzupełnienia
zabudowy w ramach istniejących struktur.
−
Funkcje wykluczone:
- inne usługi niż dopuszczone,
- produkcja, w tym wytwarzanie energii elektrycznej z wykorzystaniem energii wiatru o mocy
przekraczającej 100 kW,
- składy i magazyny,
- mieszkalnictwo wielorodzinne.
−
Zasady zagospodarowania wynikające z odrębnych przepisów, prawa powszechnie
obowiązującego oraz prawa lokalnego:
- dla obszarów i obiektów objętych ochroną na podstawie przepisów o ochronie przyrody. obowiązują
przepisy prawa powszechnie obowiązującego, w tym ustawa o ochronie przyrody, oraz przepisy
odrębne, w tym rozporządzenia dotyczące ustanowienia form ochrony przyrody, uchwały sejmiku
województwa, plany ochrony itp. wymienionych m.in. w części I Uwarunkowania, punkcie 4.1.
- ograniczanie zagospodarowania do stabilizacji istniejącego i planowanego w obowiązujących
miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego zainwestowania,
- ochrona gruntów rolnych i leśnych – zachowanie dotychczasowego użytkowania ze szczególnym
uwzględnieniem gruntów klas I ÷III.
−
Zasady zagospodarowania wynikające z prowadzonej gospodarki zasobami wodnymi:
- utrzymanie i ochrona systemu naturalnych cieków i zbiorników wodnych,
- rozwój systemu przepływu i retencjonowania wód, odbudowa i modernizacja małej retencji
w połączeniu z prawidłową melioracją użytków zielonych dla wyrównania przepływu w rzekach,
- wyłączenie z zabudowy terenów zmeliorowanych, hydrogenicznych, bagien i torfowisk
z dopuszczeniem lokalizacji zbiorników retencyjnych w niezbędnym zakresie,
- zachowanie naturalnych zbiorników retencyjnych, takich jak tereny podmokłe i nieuregulowane
cieki,
- racjonalizacja gospodarowania spływami opadowymi z obszarów sąsiednich w celu ograniczenia
szybkiego ich odprowadzania do wód otwartych.
−
Inne wytyczne w zakresie zasad zagospodarowania terenu i zabudowy - do uwzględnienia przy
sporządzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego:
- utrzymanie tradycyjnej gospodarki łąkowej, w celu wzmocnienia ekosystemów półnaturalnych
w rejonie dolin rzecznych,
- rekultywacja terenów po nieczynnych kopalniach, tzw. bagrów, pod kątem przywrócenia
ich naturalnym ekosystemom lub wykorzystania ich dla celów rekreacyjnych,
- wzmacnianie struktury przyrodniczej obszaru poprzez wyłączenie z zabudowy terenów bagien,
torfowisk, oczek wodnych, zadrzewień śródpolnych i innych terenów naturalnych
i seminaturalnych,
- wyłączenie spod zainwestowania dna i zbocza form dolinnych ze względu na niesprzyjające
warunki fizjograficzne, płytkie zalegania pierwszego poziomu wody podziemnej, zróżnicowane,
często niekorzystne warunki klimatyczne i znaczne nachylenie terenu na zboczach,
- rozwój funkcji kubaturowych wyłącznie na podstawie obowiązujących miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego lub w obrębie istniejących struktur osadniczych – jako
uzupełnienie struktur, w zgodzie z kompozycją danego układu przestrzennego oraz gabarytami
i formą architektoniczną tworzącej go zabudowy,
- rozwój funkcji przy uwzględnieniu relacji widokowych pomiędzy cennymi elementami otwartego
krajobrazu naturalnego, w tym formami dolinnymi oraz elementami układów osadniczych.
117
22.2
STREFA NEGOCJACJI – KIERUNEK INTENSYWNEGO ROZWOJU
WIELOFUNKCYJNEGO – KONTYNUACJA URBANIZACJI Z OBSZARÓW MIAST
GDAŃSKA I GDYNI
22.2.1
OBSZARY DYNAMICZNEGO ROZWOJU OSADNICZEGO I GOSPODARCZEGO
Charakterystyka obszarów.
Obszary dynamicznego rozwoju osadniczego
i gospodarczego, zaliczone do strefy negocjacji –
intensywnego
wielofunkcyjnego
rozwoju,
zlokalizowane są we wschodniej części gminy
Żukowo, w kontynuacji już urbanizujących się
obszarów, w sąsiedztwie z Gdańskiem i Gdynią.
Od zachodu
granicę
tworzy
projektowana
Obwodnica Metropolitalna, od południa rzeka
Radunia,
natomiast
od
północy
węzeł
Chwaszczyński Trasy Kaszubskiej i nowe tereny
inwestycyjne na styku z miastem Gdynia.
Obszary dynamicznego rozwoju tworzą ośrodki
koncentracji
usług
w
miejscowościach
Chwaszczyno, Banino - Rębiechowo, częściowo
Miszewo i Miszewko, Pępowo, Czaple, Leźno.
Kierunkiem rozwoju obszarów jest dalszy rozwój
funkcji
mieszkaniowych,
usługowych,
produkcyjnych
i magazynowo - składowych
i koncentracja
usług
obsługi
mieszkańców
w ośrodkach sieci osadniczej.
Głównym celem polityki przestrzennej wyrażonej
w kierunkach zagospodarowania przestrzennego
obszarów jest wykorzystanie dla nowego
zainwestowania rezerw terenowych na obszarach już
zainwestowanych oraz wykorzystanie obszarów
najbardziej przydatnych pod względem warunków
infrastrukturalnych, o korzystnych powiązaniach komunikacyjnych (istniejących i planowanych) z obszarami
zewnętrznymi, szczególnie wzdłuż drogi Miszewko – Banino - Rębiechowo - Gdańsk (drogi powiatowej nr
1901G).
−
Funkcje dominujące:
- mieszkalnictwo jednorodzinne,
- usługi,
- produkcja,
- magazyny i składy.
−
Funkcje dopuszczone:
- mieszkalnictwo wielorodzinne w obrębach Chwaszczyno, Banino i Leźno,
- rolnictwo, ogrodnictwo, produkcja rolna, w tym zabudowa zagrodowa.
Dopuszcza się rozwój innych funkcji w przypadku zaistnienia przesądzeń w zakresie praw nabytych
w prawomocnych decyzjach administracyjnych, w obowiązujących planach miejscowych lub w przypadku, gdy
rozwój zagospodarowania dotyczy modernizacji lub uzupełnienia zabudowy w ramach istniejących struktur.
−
Funkcje wykluczone:
wytwarzanie energii elektrycznej z wykorzystaniem energii wiatru o mocy przekraczającej 100 kW.
118
22.2.2
OBSZARY DYNAMICZNEGO ROZWOJU GOSPODARCZEGO
Charakterystyka obszarów.
Obszary dynamicznego rozwoju gospodarczego
występują we wschodniej części gminy Żukowo,
w kontynuacji urbanizacji miasta Gdańska i Gdyni.
Są częścią strefy negocjacji położonej między
projektowaną
Obwodnicą
Metropolitalną,
a wschodnią
granicą
gminy,
w rejonie
miejscowości:
Chwaszczyno,
Barniewice
Rębiechowo, Czaple, a także wzdłuż drogi
powiatowej nr 1901 relacji Miszewko – Banino Rębiechowo - Gdańsk i na terenach położonych
w rejonie Leźna, wzdłuż drogi krajowej nr 7.
Kierunkiem rozwoju obszarów jest rozwój
funkcji
usługowych,
produkcyjnych
i magazynowo - składowych.
Głównym celem polityki przestrzennej wyrażonej w
kierunkach
zagospodarowania
przestrzennego
obszarów jest wykorzystanie dla zainwestowania
rezerw
terenowych
na
obszarach
już
zainwestowanych oraz wykorzystanie obszarów
najbardziej przydatnych pod względem warunków
infrastrukturalnych,
charakteryzujących
się
korzystnymi powiązaniami komunikacyjnymi
(istniejącymi
i planowanymi)
z obszarami
zewnętrznymi.
Są to obszary położone:
- wzdłuż drogi Gdańsk Osowa – Chwaszczyno (ul. Kielnieńskiej),
- wzdłuż drogi Gdynia – Chwaszczyno i w rejonie węzła drogowego „Chwaszczyno”, z uwagi
na powiązania komunikacyjne z Obwodnicą Trójmiasta oraz dostęp do Trasy Kaszubskiej
i Obwodnicy Metropolitalnej w węźle „Chwaszczyno”,
- wzdłuż drogi Miszewko – Banino - Rębiechowo - Gdańsk (drogi powiatowej nr 1901G), z uwagi
na powiązania komunikacyjne z Obwodnicą Trójmiasta oraz dostęp do Obwodnicy Metropolitalnej
przez węzeł „Miszewo”,
- w rejonie miejscowości Barniewice, z uwagi na położenie w rejonie Portu Lotniczego im. Lecha
Wałęsy w Gdańsku i możliwość powiązania drogowego z Obwodnicą Trójmiasta poprzez węzeł
„Owczarnia”,
- w rejonie miejscowości Czaple, z uwagi na położenie w rejonie Portu Lotniczego im. Lecha Wałęsy
i możliwość powiązania drogowego z Obwodnicą Metropolitalną przez węzeł „Miszewo”,
- wzdłuż drogi krajowej nr 7, w rejonie Leźna, z dostępem do Obwodnicy Metropolitalnej przez
węzeł „Przyjaźń”.
Dynamika rozwoju gospodarczego gminy oraz samego obszaru może być związana m.in. z rozwojem funkcji
produkcyjno - magazynowych, składowych i usługowych w rejonie Barniewic, na obszarze ponad 100 ha. Takie
ukierunkowanie zagospodarowania przestrzennego stworzy potencjalną ofertę dla lokalizacji strefy
ekonomicznej i równocześnie centrum innowacyjności w gminie Żukowo.
W „strukturze okołowęzłowej” wystąpią rejony aktywności gospodarczej, rozwijające się w związku
z dostępnością drogową i możliwością wjazdu z węzłów na Obwodnicę Metropolitalną i Trasę Kaszubską.
Ze względu na atrakcyjną dostępność drogową i infrastrukturalną oraz położenie wzdłuż drogi krajowej nr 7
przewiduje się rozwój funkcji usługowych i produkcyjnych w Leźnie.
Na obszarze dynamicznego rozwoju gospodarczego przewiduje się potencjalną lokalizację usług
wielkopowierzchniowych o powierzchni sprzedaży powyżej 400 m2 i powyżej 2000 m2 w rejonie Leźna,
119
Miszewa, Miszewka i Chwaszczyna.
−
Funkcje dominujące:
- produkcja,
- usługi,
- magazyny-składy.
−
Funkcje dopuszczone:
rolnictwo, ogrodnictwo, produkcja rolna, w tym zabudowa zagrodowa.
Dopuszcza się rozwój innych funkcji w przypadku zaistnienia przesądzeń w zakresie praw nabytych
w prawomocnych decyzjach administracyjnych, w obowiązujących planach miejscowych lub w przypadku, gdy
rozwój zagospodarowania dotyczy modernizacji lub uzupełnienia zabudowy w ramach istniejących struktur.
−
Funkcje wykluczone:
wytwarzanie energii elektrycznej z wykorzystaniem energii wiatru o mocy przekraczającej 100 kW.
120
22.3
STREFA TOŻSAMOŚCI GMINY – KIERUNEK UMIARKOWANEGO ROZWOJU
22.3.1
OBSZARY ROZWOJU OSADNICZEGO I GOSPODARCZEGO
Charakterystyka obszarów.
Obszary rozwoju osadniczego i gospodarczego
położone są w zachodniej i południowo zachodniej części gminy, w strefie tożsamości,
o kierunku umiarkowanego rozwoju. Zasięg
przestrzenny obszarów od zachodu ogranicza
sąsiedztwo korytarza ekologicznego – obszaru
przyrodniczo - krajobrazowego, od północy barierę
stanowi planowana Trasa Kaszubska, od wschodu
planowana Obwodnica Metropolitalna, a od
południa
i
południowego – zachodu
droga
wojewódzka nr 211 w rejonie miejscowości Rutki
(w obrębie geodezyjnym Borkowo), Obwodnica
Metropolitalna i Obwodnica Żukowa.
W obszarach rozwoju osadniczego i gospodarczego
przewiduje się rozwój gminy w kierunku
wykształcenia tożsamości związanej z regionem,
miastem i tradycją kaszubską.
Miasto
Żukowo
w
granicach
administracyjnych, mimo że występuje jako część
obszaru rozwoju osadniczego i gospodarczego,
posiada indywidualną charakterystykę, opis funkcji
i wytyczne w zakresie zasad zagospodarowania
terenu i zabudowy, które znajdują się w odrębnym
fragmencie opisu „Studium...”. Również odrębnie
dla miasta sporządzono rysunek nr 3. pt. „Kierunki
zagospodarowania przestrzennego miasta Żukowo”.
Kierunek umiarkowanego rozwoju ustala się w celu dopełnienia i kształtowania struktur osadniczych,
w tym koncentracji usług i zabudowy mieszkaniowej w obszarze miasta i wokół lokalnych ośrodków.
Poprzez umiarkowany rozwój rozumie się tworzenie dogodnych warunków dla zaspokojenia potrzeb
mieszkańców, wzrost integracji społecznej, identyfikacji i satysfakcji mieszkańców.
Koncentracje funkcji osadniczych występują w mieście Żukowie - ośrodku gminnym (wg odrębnych
ustaleń dla miasta zawartych na końcu opisu strefy tożsamości) oraz w miejscowościach: Chwaszczyno,
Tuchom, Miszewko, Miszewo, Małkowo, Rutki (obręb geodezyjny Borkowo), Otomino, i w rejonie
miejscowości Glincz.
Dla terenów położonych wzdłuż drogi relacji Gdynia-Żukowo (istniejącej drogi krajowej nr 20) zgodnie
z dotychczasową polityką przestrzenną gminy, na obszarze identyfikowanym jako Żukowski Korytarz
Inwestycyjny, ustala się kontynuację rozwoju funkcji produkcyjnych i usługowych. Na obszarze położonym
po zachodniej stronie drogi Żukowo – Gdynia (istniejącej drogi krajowej nr 20) ustala się rozwój funkcji
produkcyjnych i usługowych polegający wyłącznie na ewentualnym dopełnieniu istniejących struktur
bezpośrednio przy drodze, bez wnikania w głąb obszaru.
W zachodniej i południowej części obszaru rozwoju osadniczego i gospodarczego, w sąsiedztwie
korytarza przyrodniczo – krajobrazowego i na obszarze między miastem Żukowo i rzeką Radunią,
a Obwodnicą Żukowa i Obwodnicą Metropolitalną ustala się rozwój funkcji mieszkalnictwa
jednorodzinnego, rekreacji, turystyki i usług w zakresie obsługi mieszkańców i turystów. W części
południowej obszar rozwoju osadniczego i gospodarczego nakłada się na obszar rozwoju rolnictwa
w oparciu o walory agroprzyronicze. Są to kierunki równorzędne rozwoju struktury funkcjonalnoprzestrzennej gminy, przy czym rozwój tego obszaru powinien opierać się o racjonalne wykorzystanie
przestrzeni, w tym koncentrację zabudowy wzdłuż istniejących struktur i dróg, z pozostawieniem
możliwości rozwoju funkcji rolnictwa i wykorzystania walorów krajobrazowych sąsiedztwa.
121
−
Funkcje dominujące:
- mieszkalnictwo jednorodzinne, z wyjątkiem Żukowskiego Korytarza Inwestycyjnego,
- produkcja, magazyny, składy w Żukowskim Korytarzu Inwestycyjnym i w dopełnieniu istniejących
struktur po zachodniej stronie drogi Żukowo – Gdynia (istniejącej drogi krajowej nr 20), oraz
potencjalnie w rejonach aktywności okołowęzłowej w Chwaszczynie, Miszewie, w rejonie węzła
„Glincz” i węzła „Żukowo”,
- usługi w zakresie obsługi mieszkańców i turystów.
−
Funkcje dopuszczone:
- rolnictwo, ogrodnictwo, produkcja rolna, w tym zabudowa zagrodowa.
Zakłada się rozwój innych funkcji dopuszczonych w przypadku zaistnienia przesądzeń w zakresie praw
nabytych w prawomocnych decyzjach administracyjnych, lokalizacji tych funkcji w obowiązujących planach
miejscowych lub w przypadku gdy rozwój zagospodarowania dotyczy modernizacji lub uzupełnienia zabudowy
w ramach istniejących struktur.
−
22.3.2
Funkcje wykluczone:
- mieszkalnictwo wielorodzinne (nie dotyczy miasta Żukowo w granicach administracyjnych),
- wytwarzanie energii elektrycznej z wykorzystaniem energii wiatru o mocy przekraczającej 100 kW.
OBSZARY ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI – „ŻUKOWSKI KORYTARZ
INWESTYCYJNY”
Charakterystyka obszarów.
Obszar rozwoju przedsiębiorczości – „Żukowski
Korytarz Inwestycyjny” położony jest między drogą
relacji Gdynia – Żukowo (istniejącą krajową nr 20),
a projektowaną
Obwodnicą
Metropolitalną.
Od północy ograniczony jest granicą obrębu
geodezyjnego Chwaszczyno, a od południa kończy
się w rejonie węzła Miszewo.
Zgodnie z dotychczasową polityką przestrzenną
gminy w obszarze Żukowskiego Korytarza
Inwestycyjnego ustala się kontynuację rozwoju
funkcji produkcyjnych i usługowych. Jednocześnie
na tym samym obszarze nie wyklucza się innych
funkcji
osadniczych,
przy czym konflikty
przestrzenne i funkcjonalne dla poszczególnych
terenów proponuje się rozstrzygać w szerszej skali, w
miejscowych
planach
zagospodarowania
przestrzennego. Ze względu na występujące konflikty
funkcji (w tym produkcyjnych, magazynowoskładowych z funkcją mieszkaniową) obszar ten
zaliczono do obszarów problemowych.
−
Funkcje dominujące:
- usługi,
- produkcja,
- magazyny-składy
122
−
Funkcje dopuszczone:
- rolnictwo, ogrodnictwo, produkcja rolna, w tym zabudowa zagrodowa.
Dopuszcza się rozwój innych funkcji w przypadku zaistnienia przesądzeń w zakresie praw nabytych
w prawomocnych decyzjach administracyjnych, w obowiązujących planach miejscowych lub w przypadku, gdy
rozwój zagospodarowania dotyczy modernizacji lub uzupełnienia zabudowy w ramach istniejących struktur.
− Funkcje wykluczone:
- mieszkalnictwo wielorodzinne,
- wytwarzanie energii elektrycznej z wykorzystaniem energii wiatru o mocy przekraczającej 100 kW.
22.3.3
OBSZARY ROZWOJU OSADNICZEGO W OPARCIU O WALORY PRZYRODNICZE
Charakterystyka obszarów.
-
Obszary rozwoju osadniczego w oparciu o walory
przyrodnicze znajdują się w „Strefie tożsamości
gminy” i charakteryzują się umiarkowanym
rozwojem struktur osadniczych wokół lokalnych
ośrodków w obszarach wiejskich, zlokalizowanych
w bezpośrednim
sąsiedztwie
korytarzy
ekologicznych,
obszarów
atrakcyjnych
krajobrazowo, kompleksów leśnych i jezior.
Obszary te obejmują następujące tereny:
- rejon jeziora Tuchomskiego i tereny na
zachód od istniejącej drogi krajowej
nr 20 w kierunku Małkowa, sąsiadujące
z planowanym Obszarem Chronionego
Krajobrazu Doliny Małej Słupiny
i Rynny Tuchomskiej,
- rejon
miejscowości
Borkowo,
w sąsiedztwie jezior Karlikowskiego
(poza granicami gminy), Głębokiego
i Sitno (poza granicami gminy),
w otoczeniu Kartuskiego Obszaru
Chronionego
Krajobrazu
i projektowanego
Obszaru
Chronionego Krajobrazu Doliny Małej
Słupiny i Rynny Tuchomskiej oraz w
bliskości
obszaru
Chronionego
Krajobrazu Doliny Raduni,
- rejon miejscowości Łapino Kartuskie
w sąsiedztwie jeziora Łapińskiego,
sąsiadujący z Przywidzkim Obszarem Chronionego Krajobrazu,
rejon miejscowości Sulmin, w otoczeniu lasów Otomińskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.
Kierunki rozwoju osadniczego w parciu o walory przyrodnicze ustala się w celu:
- stworzenia podstaw niekonfliktowego rozwoju i wykorzystania przestrzeni, poprawy ładu
przestrzennego oraz podniesienia atrakcyjności ukształtowanych struktur osadniczych,
- tworzenia warunków zaspokojenia potrzeb mieszkańców, wzrostu integracji społecznej,
identyfikacji i satysfakcji mieszkańców z miejsca zamieszkania, oraz zaspokajania potrzeb
bezpieczeństwa,
- osiągnięcia stabilizacji rozwoju w zakresie dominujących funkcji, ze względu na ograniczoną
chłonność środowiska przyrodniczego,
- podtrzymania tradycji rozwoju struktur osadniczych w oparciu o produkcję rolną i rekreację oraz
123
-
−
relację przestrzenną tych struktur w odniesieniu do terenów otwartych,
zapewnienia terenów dla niekubaturowych funkcji o charakterze ekologicznym, rekreacyjnym,
turystycznym, sportowym.
Funkcje dominujące:
- mieszkalnictwo jednorodzinne, w tym agroturystyczne, z wykluczeniem zabudowy szeregowej,
- rolnictwo, ogrodnictwo, produkcja rolna, w tym zabudowa zagrodowa,
- usługi dla mieszkańców i turystów, w tym usługi sportu i rekreacji wraz z miejscami noclegowymi
w motelach, zajazdach, pensjonatach, hotelach,
- rekreacja,
- usługi turystyki i sportu.
− Funkcje dopuszczone:
Dopuszcza się rozwój innych funkcji w przypadku zaistnienia przesądzeń w zakresie praw nabytych
w prawomocnych decyzjach administracyjnych, w obowiązujących planach miejscowych lub w przypadku,
gdy rozwój zagospodarowania dotyczy modernizacji lub uzupełnienia zabudowy w ramach istniejących
struktur.
−
Funkcje wykluczone:
- usługi inne niż funkcje dominujące,
- produkcja, w tym wytwarzanie energii elektrycznej z wykorzystaniem energii wiatru o mocy
przekraczającej 100 kW,
- składy i magazyny,
- mieszkalnictwo wielorodzinne.
22.3.4
OBSZARY ROZWOJU ROLNICTWA W OPARCIU O WALORY AGROPRZYRODNICZE
Charakterystyka obszarów.
Obszar rozwoju rolnictwa w oparciu o walory
agroprzyrodnicze znajduje się w „Strefie tożsamości
gminy”
i obejmuje
tereny
zlokalizowane
w południowej części gminy Żukowo, poniżej rzeki
Raduni.
Na obszarze tym przeważają warunki i tendencje
dla rozwoju funkcji rolniczych, produkcji spożywczej
i hodowli zwierząt. Rozwój powinien odbywać się
poprzez ustabilizowanie gospodarki rolnej oraz
kształtowanie i koncentrację struktur osadniczych
wokół lokalnych ośrodków w obszarach wiejskich.
Obszar stymuluje rozwój gminy w kierunku
wykształcenia tożsamości związanej z regionem,
miastem
i tradycją
kaszubską,
w kontekście
prowadzonej działalności rolniczej i produkcji rolnohodowlanej. Rozwój osadnictwa powinien odbywać
się wokół lokalnych ośrodków i wzdłuż dróg
wiejskich, pod warunkiem równoległego rozwoju
infrastruktury technicznej n tym obszarze. Głównym
celem rozwoju tego obszaru jest osiągnięcie
stabilizacji w zakresie dominującej funkcji rolnictwa
i podtrzymania tradycji rozwoju struktur osadniczych
w oparciu o produkcję rolną i relację przestrzenną
tych struktur w odniesieniu do terenów otwartych.
Przyjaźń i Skrzeszewo Żukowskie jako ośrodki koncentracji funkcji osadniczych przejawiają tendencje
124
rozwojowe w kierunku równoległego rozwoju produkcji rolnej i mieszkalnictwa jednorodzinnego. Rozwój
Łapina Kartuskiego związany jest dodatkowo z rozwojem funkcji rekreacyjnych wokół jeziora – w obszarze
rozwoju osadniczego w oparciu o walory przyrodnicze. Pozostałe miejscowości, położone na północ
od Obwodnicy Metropolitalnej i Obwodnicy Żukowa znajdują się jednocześnie w obszarze rozwoju osadniczego
i gospodarczego.
Rozwój obszaru rozwoju rolnictwa w oparciu o walory agroprzyrodnicze zabezpieczyć może dodatkowe źródła
dochodu związane z agroturystyką, przetwarzaniem wyprodukowanej u siebie żywności oraz produkcją
żywności ekologicznej.
Zakłada się przebudowę sektora rolniczego - rozwój gospodarstw rolnych, wysokowydajnych farm
produkcyjnych, która mogłaby służyć zaopatrzeniu rynku ponadlokalnego, w tym rynku Trójmiejskiego.
−
Funkcje dominujące:
- rolnictwo, ogrodnictwo, produkcja rolna, w tym zabudowa zagrodowa,
- usługi w zakresie podstawowym dla obsługi mieszkańców koncentrowane w lokalnych ośrodkach,
- mieszkalnictwo jednorodzinne, w tym agroturystyczne, z wykluczeniem zabudowy szeregowej,
koncentrowane w lokalnych ośrodkach lub wzdłuż dróg.
Tendencje rozwojowe, mimo kreowanego kierunku rolniczego, wskazują na nieunikniony rozwój gospodarczy
i osadniczy w obszarach położonych na północ od projektowanej Obwodnicy Żukowa, wokół głównego ośrodka
obsługi i węzłów komunikacyjnych tworzących potencjalne struktury okołowęzłowe.
−
Funkcje dopuszczone:
- usługi turystyki i rekreacji,
- usługi sportu.
Dopuszcza się rozwój innych funkcji w przypadku zaistnienia przesądzeń w zakresie praw nabytych
w prawomocnych decyzjach administracyjnych, w obowiązujących planach miejscowych lub w przypadku, gdy
rozwój zagospodarowania dotyczy modernizacji lub uzupełnienia zabudowy w ramach istniejących struktur.
−
Funkcje wykluczone:
- usługi inne niż dominujące i dopuszczone,
- produkcja, w tym wytwarzanie energii elektrycznej z wykorzystaniem energii wiatru o mocy
przekraczającej 100 kW,
- składy i magazyny,
- mieszkalnictwo wielorodzinne.
125
22.3.5
MIASTO ŻUKOWO
Gmina i miasto Żukowo położone są w Trójmiejskim Obszarze Metropolitarnym, w strefie tzw. metropolii
funkcjonalnej, natomiast w „Planie Zagospodarowania Województwa Pomorskiego” – w strefie
tzw. aglomeracji funkcjonalnej.
Miasto Żukowo należy do uzupełniających, względem Trójmiasta, ośrodków w strukturze węzłowej obszaru
aglomeracji. Rozwój gminy w kontekście aglomeracji następuje w dwóch kierunkach:
− w układzie pasmowo węzłowym, wzdłuż głównych dróg,
− w układzie strefowym – tereny suburbanizacji, przyległe do terenów miasta Gdańska i Gdyni.
W układzie węzłowo-pasmowym aglomeracji Żukowo ma status ośrodka krystalizującego sieć osadniczą,
a w obrębie gminy występują obszary zakwalifikowane jako strefy zurbanizowane mieszkaniowo-produkcyjnousługowe (Gdańsk-Żukowo, Chwaszczyno-Żukowo) i mieszkaniowo-rekreacyjne (Żukowo-Kartuzy).
Miasto Żukowo pełni w obszarze metropolitalnym następujące funkcje:
− ośrodka rozwoju funkcji metropolitalnych komplementarnych w miastach aglomeracji,
− ośrodka usług miejskich oraz funkcji usługowych o charakterze ponadlokalnym, głównie
w zakresie handlu, administracji, sportu i rekreacji.
Miasto Żukowo położone jest w centralnej części gminy, w strefie tożsamości gminy w ramach obszaru
rozwoju osadniczego i gospodarczego i obszaru przyrodniczo-krajobrazowego. Miasto Żukowo stanowi ciągły
przestrzennie układ osadniczy, tworzący zwarty obszar miejski (zabudowy) oraz powiązaną z nim strefę
zurbanizowaną. Jako ośrodek miejsko – gminny pełni rolę centrum społecznego, usługowego i gospodarczego
gminy.
Na obszarze miasta Żukowo obowiązują miejskie zasady zagospodarowania, które dotyczą:
- preferencji regeneracji (odnowy) nad zajmowaniem nowych obszarów pod zabudowę - intensyfikację
procesów urbanizacyjnych na obszarach już zagospodarowanych, tak aby minimalizować ekspansję
zabudowy na nowe tereny,
- restrukturyzacji i rewitalizacji obszarów zdegradowanych w celu odzyskania atrakcyjności obszaru
miasta, a w szczególności jego centrum, w celu podejmowania działalności gospodarczej oraz
inwestycyjnej z wykorzystaniem istniejącego potencjału kulturowego i zachowaniem funkcji
symbolicznych oraz przyrodniczych obszaru, w procesie jego adaptacji do nowych funkcji.
Obszar miasta Żukowo w granicach administracyjnych należy traktować jednoznacznie z granicami obszaru
zwartej zabudowy (w odniesieniu do zasad zagospodarowania w OChK Doliny Raduni w rozdziale 24.1.)
Oznacza to, że w pasie o szerokości 100 m od rzeki, w Obszarze Chronionego Krajobrazu Doliny Raduni,
dopuszcza się zabudowę na zasadach określonych w Uchwale Nr 1161/XLVII/10 z dnia 28 kwietnia 2010 r.
Sejmiku Województwa Pomorskiego.
W zakresie rozwoju struktury funkcjonalno – przestrzennej miasta Żukowo należy rozróżnić:
− lokalizacje funkcji koncertujących się wokół centrum miasta,
− lokalizacje funkcji dopełniających strukturę miejską,
− uzupełnienie struktury miejskiej terenami zieleni.
W zakresie rozwoju centrum miasta ustala się:
kreowanie centrum miasta Żukowo (plac publiczny, rynek itp.) wraz ze zmianą istniejącego
ponadlokalnego układu drogowego rozcinającego miasto na obwodowy układ drogowy Obwodnicy Żukowa i lokalizacją ratusza miejskiego,
rozwój centrum miasta o tereny położone przy projektowanym przystanku kolejowym i tereny
istniejącej koncentracji usług w rejonie ul. Gdyńskiej do terenów sportowo rekreacyjnych,
powiązanych układem ciągów pieszych, placów i zieleni miejskiej,
zabezpieczenie terenów dla rozwoju funkcji administracji i zarządzania kryzysowego,
dalszy rozwój usług publicznych i komercyjnych połączonych z lokalizacją przestrzeni
publicznych, w tym ratusza miejskiego,
rewitalizację zespołów i obiektów zabytkowych, w kierunku funkcji usługowych, w tym centrum
kulturowego lub funkcji mieszkaniowo – usługowych,
kształtowanie spójności obszaru miejskiego poprzez stworzenie sieci terenów i ciągów
126
-
publicznych,
lokalizacja centrum społeczno - kulturowego w rejonie istniejącego historycznego założenia
zespołu klasztornego Norbertanek z 1209 r. w Żukowie,
lokalizacja zespołu zabudowy usługowej wraz z targowiskiem w rejonie centrum miasta
w kontynuacji rozwoju funkcji miejskich nad rzeka Radunią.
W zakresie dopełnienia struktury miejskiej ustala się:
−
dopełnienie istniejącej struktury terenami o funkcjach mieszkalnictwa i usług,
−
wzbogacenie osiedli mieszkaniowych wielorodzinnych i jednorodzinnych w zieleń
miejską/osiedlową, urządzone skwery i parki, place zabaw dla dzieci, stanowiące miejsca
integracji i tworzenia więzi społecznych,
−
dążenie do koncentrowania usług osiedlowych w zespołach usługowych obejmujących też tereny
zieleni urządzonej, place i inne tereny publiczne – jako miejsc integracji społecznej.
W zakresie terenów zieleni ustala się:
−
zrealizowanie gminnego centralnego zespołu obiektów i urządzeń sportowo – rekreacyjnych,
−
kształtowanie spójności obszaru poprzez stworzenie sieci terenów i ciągów publicznych,
−
uzupełnianie innych funkcji terenami zieleni urządzonej,
−
dopełnienie centrum miasta o tereny kultury, sportu i rekreacji.
−
−
Funkcje dominujące w centrum miasta:
- usługi,
- administracja,
- mieszkalnictwo,
- zieleń urządzona.
Funkcje dominujące w dopełnieniu struktury funkcjonalno - przestrzennej miasta:
- mieszkalnictwo,
- usługi,
- produkcja,
- magazyny i składy,
- zieleń.
− Funkcje dopuszczone:
Zakłada się rozwój innych funkcji w przypadku zaistnienia przesądzeń w zakresie praw nabytych
w prawomocnych decyzjach administracyjnych, lokalizacji tych funkcji w obowiązujących planach
miejscowych lub w przypadku gdy rozwój zagospodarowania dotyczy modernizacji lub uzupełnienia
zabudowy w ramach istniejących struktur.
−
Funkcje wykluczone:
wytwarzanie energii elektrycznej z wykorzystaniem energii wiatru o mocy przekraczającej 100 kW.
Granice pomiędzy terenami wyznaczonymi na rysunku zmiany Studium..., w strukturze funkcjonalno
przestrzennej miasta, są jednoznaczne wtedy, kiedy wynikają z istniejących linii podziałów na działki lub
użytki np. leśne, z przebiegu infrastruktury technicznej, w tym drogowej lub przebiegają po innych
granicach unormowanych prawnie. Jeżeli nie ma przesłanek, według których dany teren, położony
na granicy mógłby być zakwalifikowany do danego terenu wyznaczonego w „Studium…”, wówczas
przesądzenie powinno nastąpić na etapie sporządzania miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego.
Dominujące na danym terenie przeznaczenie lub wyszczególnienie dominujących funkcji nie oznacza realizacji
zagospodarowania lub zabudowy wyłącznie w zgodności z tymi funkcjami. Przesądza natomiast o preferencjach
i kierunkach rozwoju, które w sposób oczywisty wzmocnią charakter i walory danego terenu.
Funkcje określone jako dominujące będą najczęściej tymi, które ilościowo będą przeważały na danym terenie
i będą narzucać typ i charakter terenu w ogólności, nie zaś jednostkowych terenów przeznaczonych dla realizacji
zagospodarowania i zabudowy. Jest możliwe zatem, aby na danym terenie rozwijały się funkcje inne niż
127
wymienione, w tym funkcje wyszczególnione jako dopuszczone, jednak powinno to zostać szczegółowo
przeanalizowane m.in. na etapie analizy dotyczącej zasadności przystąpienia do sporządzenia planu, przy
szczególnym uwzględnieniu charakteru terenu i przy uwzględnieniu niezbędnych standardów dla funkcji
dominujących.
W „Studium…” w celu ograniczenia możliwości powstawania konfliktów, ustala się dla poszczególnych
terenów funkcje, które są wykluczone na danym terenie. Wykluczenie to nie dotyczy istniejącego lub
przewidzianego w miejscowych planach przeznaczenia terenu.
128
23. KIERUNKI I WSKAŹNIKI DOTYCZĄCE ZAGOSPODAROWANIA ORAZ UŻYTKOWANIA TERENÓW, W TYM TERENY
WYŁĄCZONE SPOD ZABUDOWY
23.1
PARAMETRY I WSKAŹNIKI ZAGOSPODAROWANIA I ZABUDOWY
Parametry i wskaźniki dotyczące zagospodarowania i użytkowania terenów, dla poszczególnych stref i obszarów oraz dla miasta Żukowo, zostały określone w tabeli
poniżej.
korytarze
ekologiczne –
szkielet struktury
przestrzennej
gminy kierunek
rozwoju
proekologicznego
strefa negocjacji
gminy
obszary
przyrodniczokrajobrazowe
obszary
dynamicznego
rozwoju
osadniczego
i gospodarczego
wielkość działki budowlanej
w m2
wielkość działki dla zabudowy
realizowanej zgodnie z zasadami
wymienionymi w punkcie 22.1 jako
modernizacja lub uzupełnienie
istniejących struktur
do uszczegółowienia na etapie
analiz przedprojektowych wg zasad
zawartych w tekście pod tabelą lub
zgodnie z obowiązującymi
miejscowymi planami
zagospodarowania przestrzennego
mieszkalnictwo jednorodzinne:
- zabudowa wolnostojąca: 8001500 m2
- zabudowa bliźniacza: 400-800 m2
- zabudowa szeregowa: 200-400 m2
mieszkalnictwo wielorodzinne – nie
ustala się
powierzchnia zabudowy na
działce w %
powierzchnia zabudowy dla
zabudowy realizowanej zgodnie z
zasadami wymienionymi w punkcie
22.1 jako modernizacja lub
uzupełnienie istniejących struktur
do uszczegółowienia na etapie
analiz przedprojektowych wg zasad
zawartych w tekście pod tabelą
lub zgodnie z obowiązującymi
miejscowymi planami
zagospodarowania przestrzennego
mieszkalnictwo jednorodzinne:
- zabudowa wolnostojąca do 25%,
- zabudowa bliźniacza: do 30%
zabudowa szeregowa: do 40%
mieszkalnictwo wielorodzinne –
do 30%
usługi – do 40%
usługi - nie mniejsza niż 400 m2
pozostałe funkcje - nie ustala się
pozostałe funkcje - nie ustala się
powierzchnia biologicznie
czynnej w %
dla zabudowy realizowanej
zgodnie z zasadami
wymienionymi w punkcie
22.1, nie mniejsza niż 50%
mieszkalnictwo
jednorodzinne:
- zabudowa wolnostojąca
nie mniej niż 50%
- zabudowa bliźniacza: nie
mniej niż 40%
zabudowa szeregowa: nie
mniej niż 30%
mieszkalnictwo
wielorodzinne – nie mniej
niż 30%
usługi – nie mniej niż 20%
pozostałe funkcje - nie
ustala się
wysokość zabudowy w m
wysokość dla zabudowy
realizowanej zgodnie z zasadami
wymienionymi w punkcie 22.1 jako
modernizacja lub uzupełnienie
istniejących struktur
do uszczegółowienia na etapie
analiz przedprojektowych wg zasad
zawartych w tekście pod tabelą lub
zgodnie z obowiązującymi
miejscowymi planami
zagospodarowania przestrzennego
mieszkalnictwo jednorodzinne
do 12 m,
mieszkalnictwo wielorodzinne
do 15 m, a dla Leźna na północ od
drogi GP do 17m,
dla pozostałych funkcji do 15 m,
a dla Leźna na północ od drogi GP
– do 17 m,
wysokość nie dotyczy urządzeń
i obiektów technologicznych
w zabudowie usługowej
i produkcyjnej,
129
obszary
dynamicznego
rozwoju
gospodarczego
obszary rozwoju
osadniczego
i gospodarczego
strefa tożsamości
gminy
obszary rozwoju
przedsiębiorczości
– „Żukowski
korytarz
inwestycyjny”
obszary rozwoju
osadniczego w
oparciu o walory
przyrodnicze
obszary rozwoju
rolnictwa
w oparciu o walory
agroprzyrodnicze
nie ustala się
nie ustala się
nie mniej niż 20%,
do 18 m (wysokość nie dotyczy
urządzeń i obiektów
technologicznych w zabudowie
usługowej i produkcyjnej),
mieszkalnictwo jednorodzinne:
- zabudowa wolnostojąca 8001500 m2
- zabudowa bliźniacza: 400-800 m2
mieszkalnictwo jednorodzinne:
- zabudowa wolnostojąca do 25%
- zabudowa bliźniacza: do 30%
mieszkalnictwo
jednorodzinne:
- zabudowa wolnostojąca
nie mniej niż 50%
- zabudowa bliźniacza: nie
mniej niż 40%
mieszkalnictwo jednorodzinne do
10 m, a dla Chwaszczyna do 12 m,
usługi – do 40%
usługi - nie mniejsza niż 400 m2
pozostałe funkcje - nie ustala się
pozostałe funkcje - nie ustala się
usługi – nie mniej niż 20%
mieszkalnictwo jednorodzinne:
- zabudowa wolnostojąca 8001500 m2
- zabudowa bliźniacza: 400-800 m2
pozostałe funkcje - nie
ustala się
mieszkalnictwo
jednorodzinne:
- zabudowa wolnostojąca
nie mniej niż 50%
- zabudowa bliźniacza:
nie mniej niż 40%
mieszkalnictwo jednorodzinne:
- zabudowa wolnostojąca do 25%
- zabudowa bliźniacza: do 30%
usługi – do 40%,
usługi - nie mniejsza niż 400 m2
pozostałe funkcje - nie ustala się
pozostałe funkcje - nie ustala się
usługi – nie mniej niż 20%
mieszkalnictwo jednorodzinne od
800 do 2000 m2
pozostałe funkcje - nie
ustala się
mieszkalnictwo nie mniej
niż 50%
mieszkalnictwo – do 20%
usługi - nie mniejsza niż 600 m2
dla pozostałych funkcji do 12 m
(wysokość nie dotyczy urządzeń
i obiektów technologicznych
w zabudowie usługowej
i produkcyjnej),
mieszkalnictwo jednorodzinne –
do 10 m,
dla pozostałych funkcji do 15 m
(wysokość nie dotyczy urządzeń
i obiektów technologicznych
w zabudowie usługowej
i produkcyjnej),
do 10 m,
pozostałe funkcje nie mniej
niż 40%
pozostałe funkcje – nie ustala się
mieszkalnictwo jednorodzinne od
800 do 2000 m2
usługi nie mniejsza niż 600 m2
pozostałe funkcje - nie ustala się
mieszkalnictwo – do 20%
mieszkalnictwo nie mniej
niż 50%
pozostałe funkcje nie mniej
niż 40%
do 10 m,
wysokość nie dotyczy urządzeń i
obiektów technologicznych w
zabudowie związanej z produkcją
rolną,
130
mieszkalnictwo jednorodzinne:
- zabudowa wolnostojąca 8001500 m2
- zabudowa bliźniacza: 400-800 m2
zabudowa szeregowa: 200-400 m2
Miasto Żukowo
mieszkalnictwo wielorodzinne – nie
ustala się
mieszkalnictwo jednorodzinne:
zabudowa
wolnostojąca,
bliźniacza – do 30%
- zabudowa szeregowa: do 40%
mieszkalnictwo
do 30%
wielorodzinne
usługi – do 40%
usługi - nie mniejsza niż 400 m2
pozostałe funkcje - nie ustala się
pozostałe funkcje - nie ustala się
–
mieszkalnictwo
jednorodzinne:
zabudowa
wolnostojąca,
bliźniacza - nie mniej niż
40%
zabudowa szeregowa –
nie mniej niż 30%
mieszkalnictwo jednorodzinnej do 12 m,
dla pozostałych funkcji do 20 m.
mieszkalnictwo
wielorodzinne – nie mniej
niż 30%
pozostałe funkcje nie mniej
niż 20%
Dopuszcza się inne niż wymienione w powyższej tabeli wskaźniki i parametry urbanistyczne, które mogą być uszczegółowiane na etapie sporządzania miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego.
Podczas sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zaleca się stosowanie następujących generalnych zasad ustalania parametrów i wskaźników
urbanistycznych:
− wysokość zabudowy jest wiążąca o ile w sąsiedztwie terenu lokalizacji nowej zabudowy nie dominuje zabudowa o innych parametrach; w takim wypadku
za zasadne uznaje się nawiązanie wysokością zabudowy do zabudowy istniejącej,
− kontynuacja wysokości zabudowy istniejącej w tradycyjnie ukształtowanych strukturach osadniczych,
− ochrona stref ekspozycji zespołów i obiektów zabytkowych,
− utrzymanie istniejących powiązań widokowych, relacji widokowych pomiędzy krajobrazem otwartym, a zabudową,
− kontynuacja kompozycji układów przestrzennych zespołów zabudowy w zakresie lokalizacji dominant, osi widokowych, otwarć widokowych, zamknięć
kompozycyjnych,
− dostosowanie wysokości zabudowy do warunków ukształtowania terenu, ze szczególnym uwzględnieniem ochrony ciągów i otwarć widokowych na obniżenia
dolin rzecznych,
− wysokości zabudowy dla funkcji produkcyjnych, w tym produkcji związanej z rolnictwem powinna wynikać z zastosowanych technologii produkcji, o ile nie
występują inne ograniczenia wysokości zabudowy, w tym związane z bliskością Portu Lotniczego im. Lecha Wałęsy lub uwarunkowaniami konserwatorskimi,
− podkreślanie odmiennymi parametrami, np. wysokością zabudowy obiektów o funkcjach prestiżowych, ważnych części miasta, dzielnic,
− intensyfikacja zabudowy w centrum miasta i w pozostałych ośrodkach sieci osadniczej, w których występuje koncentracja usług, na terenach już zainwestowanych
– umożliwiająca lokalne zwiększenie wysokości zabudowy, powierzchni zabudowy, zmniejszenie powierzchni działki,
− wysokości zabudowy powinny być zgodne z przepisami odrębnymi z zakresu prawa lotniczego,
− projektowane obiekty o wysokości przekraczającej 50 m podlegają obowiązkowi zgłoszenia do Szefostwa Służby Ruchu Lotniczego Sił Zbrojnych RP.
Parametry i wskaźniki urbanistyczne nie dotyczą realizacji inwestycji celu publicznego.
131
23.2
TERENY WYŁĄCZONE SPOD ZABUDOWY
Na obszarze gminy Żukowo występują tereny, które mogą być wyłączone spod zabudowy na podstawie
przepisów odrębnych:
− objęte ochroną na podstawie ustawy o ochronie przyrody,
− proponowane do objęcia ochroną na podstawie ustawy o ochronie przyrody,
− objęte ochroną na podstawie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,
− obszary szczególnego zagrożenia powodzią,
− lasy, grunty rolne klasy I-III na podstawie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych,
− wody otwarte, na podstawie ustawy prawo wodne,
− w strefie ochrony pośredniej ujęcia wody Straszyn,
− w strefie ochrony bezpośredniej i pośredniej ujęcia wody Osowa.
Możliwość zabudowy ww. terenów może nastąpić tylko wówczas jeżeli dopuszczają to przepisy odrębne.
Tereny proponowane w zmianie studium do wyłączenia spod zabudowy na etapie sporządzania miejscowych
planów to:
− regionalne i subregionalne korytarze ekologiczne, w tym korytarze dolin rzecznych w obszarach
przyrodniczo-krajobrazowych w zakresie naturalnych lub seminaturalnych ekosystemów, z wyjątkiem
uzasadnionych dopuszczeń wynikających z kierunku rozwoju tych obszarów,
− lokalne korytarze ekologiczne, obejmujące m.in. lasy, zadrzewienia, aleje drzew, parki, tereny wód
otwartych, cieki wodne, rzeki, jeziora, tereny hydrogeniczne, trwale lub okresowo podmokłe obniżenia
terenu, tereny roślinności zaroślowej i szuwarowej, łąki, bagna, torfowiska, doliny cieków, w tym dna
i zbocza tych dolin, oraz doliny bezciekowe.
132
24. OBSZARY ORAZ ZASADY OCHRONY ŚRODOWISKA I JEGO ZASOBÓW,
OCHRONY PRZYRODY I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO
24.1
OBSZARY I OBIEKTY CHRONIONE NA PODSTAWIE PRZEPISÓW O OCHRONIE
PRZYRODY
Obszary i obiekty objęte ochroną na podstawie przepisów o ochronie przyrody zostały wymienione
i scharakteryzowane w części I Uwarunkowania w punkcie 4.1. Na obszarze gminy Żukowo występują:
− rezerwat przyrody „Jar Rzeki Raduni”
− Kartuski Obszar Chronionego Krajobrazu
− Otomiński obszar Chronionego Krajobrazu
− Przywidzki Obszar Chronionego Krajobrazu
− Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Raduni
− Obszar Natura 2000 „Jar Rzeki Raduni” PLH 220011
− użytek ekologiczny „Przygiełka koło Miszewka”
− pomniki przyrody (31 pojedynczych drzew (w tym w mieście 6), 6 grup drzew (w tym 1 w mieście),
1 aleję (poza miastem), 4 głazy (poza miastem).
Ponadto dla zabezpieczenia Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego przed zagrożeniami zewnętrznymi
wynikającymi z działalności człowieka, wyznaczono jego otulinę, która obejmuje północno-wschodnią część
gminy.
Zasady ochrony przyrody w stosunku do obszarowych i obiektowych form ochrony przyrody określone zostały
w przepisach prawa powszechnie obowiązującego, w tym w ustawie o ochronie przyrody, oraz w przepisach
odrębnych, w tym rozporządzeniach dotyczących ustanowienia form ochrony przyrody, uchwałach sejmiku
województwa, planach ochrony itp. wymienionych m.in. w części I Uwarunkowania, punkcie 4.1.
Ponadto obszarowe formy ochrony przyrody wchodzą w skład korytarzy ekologicznych – obszarów
przyrodniczo-krajobrazowych wyznaczonych w studium, dla których w studium stosuje się dodatkowe zasady
zagospodarowania, wytyczne, ograniczenia, o których mowa w punkcie 22.1 (Obszary przyrodniczokrajobrazowe) oraz 24.3 (korytarze ekologiczne), ile nie stoją one w sprzeczności z obowiązującymi dla
obszarów i obiektów chronionych przepisami.
W obszarze miasta korytarz ekologiczny stanowi część Obszaru Chronionego Krajobrazu Doliny Raduni, który
obejmuje dno i zbocza doliny rzeki Raduni i jest dla miasta wybitnym walorem funkcjonalno - przestrzennym
i krajobrazowym.
Granice obszaru miasta Żukowo, w obrębie którego obowiązują miejskie zasady zagospodarowania, należy
traktować jednoznacznie z granicami obszaru zwartej zabudowy. Odnosi się to również do zasad zabudowy
w pasie o szerokości 100 m od rzeki, w Obszarze Chronionego Krajobrazu Doliny Raduni, na który powołują się
przepisy Uchwały Nr 1161/XLVII/10 z dnia 28 kwietnia 2010 r. Sejmiku Województwa Pomorskiego.
24.2
OBSZARY I OBIEKTY WSKAZANE DO OBJĘCIA OCHRONĄ NA PODSTAWIE
PRZEPISÓW O OCHRONIE PRZYRODY
W związku z uwarunkowaniami, przedstawionymi w części I studium na obszarze gminy Żukowo planuje się
obszarowe formy ochrony przyrody, tj.:
− Rezerwat przyrody „Pępowskie Grądy”,
− Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Małej Słupiny i Rynny Tuchomskiej,
− użytki ekologiczne:
o użytek ekologiczny Tuchomskie Moczary (torfowisko przejściowe),
o użytek ekologiczny Grąd i łąki w dolinie Raduni (dobrze wykształcony grąd na zboczu doliny i
łąki ze storczykami na dnie),
o użytek ekologiczny Grąd koło Niestępowa (liczne gatunki chronionych roślin),
o użytek ekologiczny Torfowisko przejściowe i szuwary w Leźnie (oraz fragmenty olsów i
zbiornik wodny),
133
użytek ekologiczny Uroczysko w dolinie Strzelenki (roślinność wodna z masowo
występującym wywłócznikiem kłosowym),
o użytek ekologiczny Torfowisko wysokie na północ od Żukowa (na torfowisku fragmentami
bór bagienny, na obrzeżach szuwary turzycowe i pałkowe).
Utworzenie rezerwatu „Pępowskie Grądy” może nastąpić w drodze aktu prawa miejscowego w formie
zarządzenia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska, natomiast wyznaczenie Obszaru Chronionego
Krajobrazu Doliny Małej Słupiny i Rynny Tuchomskiej może nastąpić w drodze uchwały sejmiku
województwa.
o
Ponadto, zgodnie z częścią I Uwarunkowania proponuje się na fragmencie terenu planowanego OChK Doliny
Małej Słupiny i Rynny Tuchomskiej, w rejonie doliny Małej Słupiny, utworzenie obszaru przyrodniczokrajobrazowego, obejmującego obszar doliny w sąsiedztwie zespołu dawnej papierni, wpisanego do rejestru
zabytków oraz w kierunku północno-zachodnim – wzdłuż rzeki. Rejon ten odznacza się wyjątkowymi walorami
krajobrazowymi, widokowymi i estetycznymi, związanymi przede wszystkim z rzeźbą terenu, występowaniem
ekosystemów torfowiskowych, i naturalnym charakterem rzeki Małej Słupiny. Utworzenie zespołu przyrodniczo
krajobrazowego może nastąpić w drodze uchwały Rady Miasta Żukowo, po uzgodnieniu z Regionalnym
Dyrektorem Ochrony Środowiska. Granice obszaru do objęcia taką formą ochrony powinny zostać wyznaczone
na etapie sporządzania projektu uchwały, na drodze dodatkowych analiz, lub na podstawie wytycznych
z opracowań przyrodniczych, obejmując przede wszystkim teren doliny rzeki Małej Słupiny.
W celu wzrostu efektywności ochrony przyrody i kształtowania osnowy ekologicznej dla terenów
identyfikowanych jako cenne pod względem przyrodniczym, zasługujących na ochronę, dla pozostałości
ekosystemów, mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej, proponuje się wprowadzanie
nowych, indywidualnych form ochrony przyrody, w tym użytków ekologicznych, ustanawianych na podstawie
uchwały Rady Miasta. Taką formą ochrony można objąć w szczególności:
− śródpolne i śródleśne oczka wodne,
− bagna, torfowiska,
− kępy drzew i krzewów,
− siedliska przyrodnicze, stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów,
− enklawy naturalnych i półnaturalnych ekosystemów.
24.3
OCHRONA TERENÓW OTWARTYCH
System terenów otwartych w gminie tworzą elementy przyrodniczo aktywne naturalne i półnaturalne tereny
zielone, podmokłe, wody powierzchniowe, łąki i torfowiska itd., które składają się na korytarze i płaty
ekologiczne o różnych skalach i rangach. Głównym ich zadaniem jest utrzymanie równowagi biologicznej,
w tym różnorodności świata żywego i enklaw ekologicznych, bogactwa gatunków, różnorodności warunków
siedliskowania, utrzymania trwałości czasowej oraz przestrzennej ekosystemów. Spełniają one swoje szczególne
zadania zarówno w terenach niezainwestowanych, gdzie wzmacniają strukturę przyrodniczą, urozmaicają
i identyfikują krajobraz, jak i na terenach inwestycyjnych, gdzie powinny tworzyć szkielet kształtowania
struktury przestrzennej.
24.3.1
REGIONALNE KORYTARZE EKOLOGICZNE
Regionalne i subregionalne korytarze ekologiczne opisane zostały w części I. Uwarunkowania, punktach 1.1.4
oraz 4.3, na podstawie opracowania ekofizjograficznego oraz Planu zagospodarowania województwa
pomorskiego.
W granicach gminy Żukowo znajdują się następujące korytarze ekologiczne o randze regionelnej, subregionalnej
i ważniejsze lokalne:
− korytarz ekologiczny Doliny Raduni i Motławy o randze regionalnej,
− fragment płata ekologicznego stężycko-kartuskiego,
− korytarz ekologiczny przywidzki o randze regionalnej,
− korytarz ekologiczny Lasów Otomińskich, o randze subregionalnej/lokalnej,
− korytarz ekologiczny rzeki Strzelenki o randze subregionalnej/lokalnej,
134
−
−
korytarz ekologiczny rzeki Kaczej o randze subregionalnej/lokalnej,
korytarz ekologiczny w północno – wschodniej części gminy - wzdłuż jeziora Osowskiego i jeziora
Wysockiego,
− korytarz ekologiczny w zachodniej części gminy Żukowo - wzdłuż doliny jeziora Tuchomskiego.
W studium korytarze ekologiczne znalazły się w ramach obszarów przyrodniczo-krajobrazowych,
wyznaczonych na rysunku nr 2. pt. „Kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy Żukowo”. Podstawowe
zasady zagospodarowania tych obszarów zostały zawarte w części III Kierunki zagospodarowania
przestrzennego gminy Żukowo w punkcie 22.1.
Ponadto dla systemu ww. korytarzy ustala się:
− zachowanie szerokości korytarzy w ramach obszarów przyrodniczo-krajobrazowych,
− zachowanie ciągłości przestrzennej korytarzy, w tym wysoki stopień zachowania naturalnych lub
seminaturalnych warunków pokrycia terenu,
− zapewnienie niezbędnych warunków dla bytowania i wędrówek zwierząt oraz wypoczynku i rekreacji
ludności,
− ograniczenie zabudowy do uzupełnień w ramach istniejącej i przewidzianej w obowiązujących
miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego zabudowy, zgodnie z zasadami określonymi
w punkcie 22.1,
− ochrona elementów osnowy ekologicznej w tym w szczególności: oczek wodnych i torfowisk,
zadrzewień, alei drzew, trzcinowisk, den i zboczy dolin cieków i dolin bezciekowych.
24.3.2
LOKALNE KORYTARZE EKOLOGICZNE
Na rysunku pt „Kierunki zagospodarowania przestrzennego” w ramach obszarów przyrodniczo-krajobrazowych,
poza korytarzami o randze regionalnej i subregionalnej, zostały oznaczone tylko nieliczne korytarze o znaczeniu
lokalnym, stanowiące charakterystyczne łączniki pomiędzy korytarzami o charakterze regionalnym
i subregionalnym lub będące oczywistą kontynuacją tych korytarzy w przestrzeni gminy. Nie mniej jednak
na obszarze gminy Żukowo znajduje się sieć korytarzy ekologicznych o charakterze lokalnym, łączących tereny
cenne przyrodniczo i będących podstawą kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej terenów
inwestycyjnych w skali mikro, poza wyznaczonym w „Studium...”obszarem przyrodniczo-krajobrazowym.
Do elementów, które tworzą lokalne korytarze ekologiczne zaliczyć należy przede wszystkim:
− lasy, zadrzewienia śródpolne, śródpolne zakrzaczenia,
− aleje drzew, parki, zieleń cmentarną,
− tereny wód otwartych, cieki wodne, rzeki, jeziora, stawy,
− tereny hydrogeniczne, otoczenia cieków wodnych, trwale lub okresowo podmokłe obniżenia terenu,
− tereny roślinności zaroślowej i szuwarowej, łąki, bagna, torfowiska,
− doliny cieków, w tym dna i zbocza tych dolin, oraz doliny bezciekowe.
Tereny te proponuje się w zmianie studium do wyłączenia spod zabudowy m.in. poprzez:
− wykluczenie terenów naturalnych lub seminaturalnych z lokalizacji zainwestowania w miejscowych
planach zagospodarowania przestrzennego,
− zachowanie tych terenów w stanie naturalnym lub włączenie ich ogólnodostępnych terenów zielonych
lub terenów zielonych towarzyszących zabudowie, terenów zieleni urządzonej, terenów rekreacyjnych,
− zachowywanie, pielęgnowanie i eksponowanie szczególnie wartościowych terenów lub obiektów,
mikropłatów leśnych, terenów podmokłych, cennych okazów drzew, alei itp.,
− powiązanie elementów pomiędzy sobą poprzez kreowanie łączników w postaci terenów
do zagospodarowania zielenią, zadrzewień, zalesień itp., w celu tworzenia ciągłych struktur
przyrodniczych i krajobrazowych.
24.3.3
KSZTAŁTOWANIE OSNOWY EKOLOGICZNEJ MIASTA ŻUKOWO
Podstawową zasadą kształtowania osnowy ekologicznej miasta, która decyduje także o jego strukturze
przestrzennej, jest zachowanie ciągłości terenów przyrodniczo aktywnych w granicach miasta oraz powiązanie
135
tych terenów z systemem korytarzy ekologicznych w gminie. Zostało to uwzględnione na rysunku nr 2.
pt. „Kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy Żukowo”, gdzie południowa, południowo-wschodnia
i południowo-zachodnia część miasta znalazły się w obrębie obszaru przyrodniczo-krajobrazowego,
identyfikowanego także jako regionalny korytarz ekologiczny. Na rysunku nr 3. pt. „Kierunki zagospodarowania
przestrzennego miasta Żukowo” uszczegółowiono lokalny zasięg korytarzy ekologicznych na terenie miasta,
wyróżniając tereny zieleni, w tym tereny zieleni jako uzupełnienie innych funkcji. Tereny kształtujące osnowę
ekologiczną miasta tworzą w szczególności:
− korytarze ekologiczne rzeki Raduni oraz Rzeki Słupiny wraz z terenami przyległymi, w tym częściowo
obszary szczególnego zagrożenia powodzią,
− lokalne korytarze ekologiczne wzdłuż cieków lub doliny bezciekowe,
− mikropłaty ekologiczne drobnych kompleksów leśnych i semileśnych, zadrzewienia, aleje drzew,
zgrupowania drzew i krzewów,
− drobne zbiorniki wodne, tereny hydrogeniczne, torfowiska,
− tereny zieleni miejskiej, parki, skwery, zieleńce, zieleń przycmentarna.
W ramach korytarzy ekologicznych – terenów przyrodniczo–krajobrazowych na terenie miasta przewiduje się:
− pozostawienie na terenach zielonych enklaw naturalnych i półnaturalnych ekosystemów,
− realizowanie terenów zieleni urządzonej, w tym parków, zieleńców, skwerów, boisk itp.,
− realizację niekubaturowych funkcji związanych z rekreacją, wypoczynkiem,
− realizację kubaturowych funkcji, niezbędnych dla obsługi terenów rekreacyjnych, na terenach zieleni,
będących jednocześnie terenami funkcji sportu i rekreacji, które zostały m.in. oznaczone na rysunku 3.
pt. „Kierunki zagospodarowania przestrzennego miasta Żukowo”,
− realizację ciągów pieszych, rowerowych, udrożnienie szlaków turystycznych.
24.3.4
WARUNKI PROEKOLOGICZNEGO ROZWOJU PRZESTRZENNEGO GMINY ŻUKOWO
Proekologiczny rozwój przestrzenny gminy Żukowo oznacza:
− racjonalny rozwój zabudowy w tym zagospodarowywanie w pierwszej kolejności terenów wokół
istniejących struktur, uzupełnienia zabudowy w ramach tych struktur, ograniczenie rozwoju zabudowy
o rozproszonym charakterze,
− wyznaczanie nowych terenów inwestycyjnych przede wszystkim w oparciu o dostęp do infrastruktury
technicznej oraz dróg,
− wyznaczanie nowych terenów inwestycyjnych w nawiązaniu do tradycji lokalizacji zabudowy
na obszarze gminy, w tym do zasady lokalizacji zabudowy wzdłuż dróg,
− efektywne wykorzystanie terenów inwestycyjnych we wsiach, uzupełnienie istniejących struktur
zabudowanych,
− dostosowanie charakteru i intensywności rozwoju do przyjętego podziału gminy na strefę negocjacji
(intensywnego rozwoju) i tożsamości (umiarkowanego rozwoju),
− intensyfikacja zabudowy na obszarze miasta Żukowo, efektywne wykorzystanie miejskich terenów
inwestycyjnych,
− dostosowanie zakresu terytorialnego rozwoju zabudowy do funkcji ekologicznych, zasobów
i chłonności środowiska przyrodniczego,
− ochrona korytarzy i płatów ekologicznych o randze regionalnej, subregionalnej i lokalnej,
− rewitalizacja terenów historycznych założeń wiejskich i terenu historycznego centrum miasta Żukowo,
− ograniczenie zabudowy terenów naturalnych i seminaturalnych, włączenie tych terenów do sieci
korytarzy ekologicznych, zachowanie naturalnych zbiorników retencyjnych, takich jak tereny podmokłe
i nieuregulowane cieki, racjonalna gospodarka spływami opadowymi,
− ograniczenie zabudowy terenów rolniczych, w szczególności w południowej części gminy, ze
szczególnym uwzględnieniem gleb klasy I-III.
136
25. OBSZARY I ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW
ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ
Zgodnie z ustawą z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami ochrona zabytków polega,
w szczególności, na podejmowaniu przez organy administracji publicznej działań mających na celu:
− zapewnienie warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych umożliwiających trwałe zachowanie
zabytków oraz ich zagospodarowanie i utrzymanie,
− zapobieganie zagrożeniom mogącym spowodować uszczerbek dla wartości zabytków,
− udaremnianie niszczenia i niewłaściwego korzystania z zabytków,
− przeciwdziałanie kradzieży, zaginięciu lub nielegalnemu wywozowi zabytków za granicę,
− kontrolę stanu zachowania i przeznaczenia zabytków,
− uwzględnianie zadań ochronnych w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz przy
kształtowaniu środowiska.
Przy sporządzaniu Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Żukowo
uwzględniono gminną ewidencję zabytków oraz „Program opieki nad zabytkami gminy Żukowo na lata 2012 –
2015”. (oprac. 2011 r.). Na ich podstawie, oraz na podstawie materiałów uzyskanych z Wojewódzkiego Urzędu
Ochrony Zabytków, ustalono zasady ochrony dziedzictwa kulturowego, które należy uwzględnić przy
sporządzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. W ustaleniach planów zasady te należy
szczegółowo weryfikować i precyzować uwzględniając lokalne uwarunkowania.
Głównym celem ustalonych w Studium zasad ochrony dziedzictwa kulturowego jest ochrona i rewaloryzacja
krajobrazu kulturowego gminy, poprzez działania zmierzające do:
− zachowanie dziedzictwa kulturowego jako ważnego elementu dla rozwoju gospodarczego gminy
i dla budowania tożsamości jego mieszkańców,
− rewaloryzacji krajobrazu kulturowego gminy,
− kształtowania spójnej przestrzeni gminnej sieci powiązań kulturowo-przyrodniczych,
− kształtowanie struktur przestrzennych w oparciu o przesłanki historyczne,
− ochrony charakterystycznych elementów krajobrazu kulturowego gminy,
− ekspozycji najcenniejszych elementów dziedzictwa i krajobrazu kulturowego gminy.
25.1
ZABYTKI WPISANE DO REJRESTRU ZABYTKÓW
Na obszarze gminy Żukowo znajdują się zespoły i obiekty wpisane do rejestru zabytków województwa
pomorskiego wymienione w tabeli nr 9 w punkcie 5.3. uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego.
Podlegają one ochronie na podstawie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r.
Ustawa ta oraz inne przepisy odrębne regulują również zasady zagospodarowania zabytków wpisanych
do rejestru zabytków oraz ich otoczenia.
Poza obiektami wpisanymi do rejestru zabytków zgodnie z „Programem Opieki nad Zabytkami gminy Żukowo
na 2012 – 2015” postulowane do wpisu do rejestru zabytków Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków
są następujące obiekty znajdujące się w gminnej ewidencji zabytków:
− Rutki - zespół elektrowni wodnej,
− Żukowo - młyn wodny przy ul. 3-go Maja.
25.2
ZABYTKI WPISANE DO GMINNEJ EWIDENCJI ZABYTKÓW
Poza zabytkami wpisanymi do rejestru zabytków województwa pomorskiego, do gminnej ewidencji zabytków
wpisane są obiekty i zespoły wymienione w tabeli nr 10 w punkcie 5.4. uwarunkowań zagospodarowania
przestrzennego.
Dla zespołów i obiektów zabytkowych znajdujących się w gminnej ewidencji zabytków należy ustalić
w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego zasady ochrony, biorąc pod uwagę w zależności
od indywidualnych uwarunkowań:
− skalę i formę architektoniczną obiektów,
− formę i rodzaj pokrycia dachu,
137
−
wystrój elewacji budynków, w tym rozmieszczenie i wielkość otworów okiennych i drzwiowych, rodzaj
stolarki, detal architektoniczny,
− występowanie zabytkowych elementów małej architektury (ogrodzenia, pomniki, rzeźby),
− stan zachowania pierwotnie użytych materiałów,
− możliwość przystosowania obiektów zabytkowych do nowych funkcji.
Ponadto w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego należy określić zasady i warunki dotyczące
rozbiórki obiektów zabytkowych oraz zasady wymiany technicznie zużytych elementów budynków (np. stolarki
okiennej i drzwiowej).
25.3
ZABYTKI ARCHEOLOGICZNE
Zgodnie z ustawą o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami zabytek archeologiczny to „zabytek nieruchomy,
będący powierzchniową, podziemną lub podwodną pozostałością egzystencji i działalności człowieka, złożoną
z nawarstwień kulturowych i znajdujących się w nich wytworów bądź ich śladów albo zabytek ruchomy, będący
tym wytworem”. Wykaz zabytków archeologicznych (obiektów i stanowisk archeologicznych) zawarto w tabeli
nr 11 w punkcie 5.5. uwarunkowań. Wśród obiektów i stanowisk wymienionych w tabeli znajdują się
cmentarzyska płaskie i kurhanowe, osady otwarte, ślady osadnictwa i punkty osadnictwa. Sześć z nich została
wpisana do rejestru zabytków województwa pomorskiego.
Dla ochrony zabytków archeologicznych należy ustalić w miejscowych planach zasady i warunki
zagospodarowania i zabudowy, zgodnie z przepisami szczególnymi. Wszelkie plany i projekty inwestycyjne
w obrębie stref ochrony archeologicznej, wymagają uzgodnienia z Pomorskim Wojewódzkim Konserwatorem
Zabytków w Gdańsku, który określi inwestorowi w wydanym pozwoleniu zakres niezbędnych do wykonania
archeologicznych badań ratowniczych wyprzedzających proces zainwestowania terenu. Dla stanowisk
archeologicznych wpisanych do rejestry zabytków województwa pomorskiego oraz obiektów archeologicznych
o własnej formie krajobrazowej (np. grodziska, kurhany) należy uwzględnić możliwość ich trwałego zachowania
i ewentualnego wykorzystania do celów dydaktycznych i turystycznych.
25.4
PARKI KULTUROWE
Na terenie gminy nie ustanowiono parku kulturowego, jednak Zespół Klasztorny Norbertanek w Żukowie
posiada walory predysponujące go do objęcia tą formą ochrony. Zgodnie z ustawą o ochronie zabytków i opiece
nad zabytkami, park kulturowy tworzy się w celu ochrony krajobrazu kulturowego oraz zachowania
wyróżniających się krajobrazowo terenów z zabytkami nieruchomymi charakterystycznymi dla miejscowej
tradycji budowlanej i osadniczej.
Park kulturowy można utworzyć poprzez uchwałę Rady Miejskiej, po zasięgnięciu opinii wojewódzkiego
konserwatora zabytków.
25.5
CMENTARZE
Na terenie gminy Żukowo znajdują się następujące zabytkowe cmentarze:
− Babi Dół – cmentarz poewangelicki,
− Chwaszczyno – cmentarz przykościelny (wpisany do gminnej ewidencji zabytków oraz wpisany wraz z
kościołem do rejestru zabytków),
− Niestępowo – cmentarz parafialny (wpisany do gminnej ewidencji zabytków),
− Pępowo – cmentarz rodowy,
− Przyjaźń – cmentarz ewangelicki (wpisany do gminnej ewidencji zabytków),
− Przyjaźń – cmentarz przykościelny (wpisany do gminnej ewidencji zabytków),
− Sulmin – cmentarz ewangelicki (wpisany do gminnej ewidencji zabytków),
− Żukowo – cmentarz parafialny (wpisany do gminnej ewidencji zabytków),
− Żukowo – cmentarz przy kościele św. Jana Chrzciciela (wpisany do gminnej ewidencji zabytków),
− Żukowo – cmentarz przykościelny w zespole klasztornym Norbertanek (wpisany do gminnej ewidencji
zabytków),
− Żukowo - cmentarz z pomnikiem żołnierzy radzieckich poległych w okolicach Żukowa w 1945 r.
(wpisany do gminnej ewidencji zabytków).
138
W miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego należy ustanowić ochronę cmentarzy, jako miejsca
kultu i tradycji oraz określić zasady i warunki ich zagospodarowania, biorąc pod uwagę, w zależności
od indywidualnych uwarunkowań, stan zachowania zieleni cmentarnej, historycznych ogrodzeń i pomników.
25.6
DWORY, ZESPOŁY DWORSKO-PARKOWE i PAŁACOWO-PARKOWE
Na terenie gminy Żukowo znajduje się następujące założenia dworsko-parkowe z zachowanym historycznym
układem zabudowy i elementami założenia parkowego, które wskazuje się do objęcia ochroną:
− Leźno - zespół pałacowo-parkowy (pałac, oficyna, obora ze stodołą, chlewnia i magazyn, park z aleją
południową) wpisany do rejestru zabytków; ogrodzenie zespołu wpisane do gminnej ewidencji
zabytków),
− Przyjaźń- zespół dworsko-parkowy (dwór, budynek gospodarczy, park z aleją doprowadzającą) wpisany
do rejestru zabytków; budynek urządzeń wodociągowych, stajnia-chlewnia-obora, i transformator
wpisane do gminnej ewidencji zabytków,
− Banino – zespół dworski (budynek gospodarczy, stajnia i park wpisane do gminnej ewidencji
zabytków),
− Barniewice – zespół dworski (park, kuchnia dla inwentarza, 2 magazyny, obora, stajnia wpisane
do gminnej ewidencji zabytków),
− Borkowo – zespół dworski (budynek gospodarczy, dwór, park, piwnica ziemna, stajnia, stodoła wpisane
do gminnej ewidencji zabytków),
− Glincz (Glincz Nowy) – zespół dworski (stajnia i park wpisane do gminnej ewidencji zabytków),
− Małkowo – zespół dworsko-parkowy (dwór i park wpisane do gminnej ewidencji zabytków),
− Otomino – zespół dworsko-parkowy (dwór, park i ogrodzenie wpisane do gminnej ewidencji
zabytków),
− Pępowo – zespół dworsko-parkowy (dwór i park wpisane do gminnej ewidencji zabytków),
− Skrzeszewo Żukowskie – zespół dworsko-parkowy (dwór - obecnie szkoła podstawowa, wpisana
do gminnej ewidencji zabytków), zachowały się pozostałości parku,
− Tuchomek – zespół dworsko-parkowy (budynek mieszkalny, dwór i park wpisane do gminnej ewidencji
zabytków),
− Tuchom – dwór i ogrodzenie dworskie (obecnie Szkoła Podstawowa) wpisane do gminnej ewidencji
zabytków).
Założenie pałacowo-parkowe w Leźnie jest wpisane do rejestru zabytków. Najcenniejsze elementy pozostałych
założeń są wpisane do gminnej ewidencji zabytków. Dla zespołów wymienionych powyżej oraz ich
bezpośredniego sąsiedztwa należy w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego ustalić zasady
ochrony uwzględniające w zależności od lokalnych uwarunkowań:
− historyczną kompozycję przestrzenną zabudowy i zieleni,
− możliwość wprowadzenia nowej zabudowy, w nawiązaniu do zabudowy historycznej i jej układu
przestrzennego,
− możliwość zrewaloryzowania zniszczonych założeń parkowych i zieleni komponowanej,
− możliwość zachowania obiektów zabytkowych, w tym małej architektury,
25.7
DROGI ALEJOWE
Część dróg zlokalizowanych na terenie gminy to aleje i szpalery drzew o historycznym przebiegu.
Najważniejsze z nich to:
− droga alejowa z Tuchomia do Chwaszczyna (fragment istniejącej drogi krajowej nr 20),
− drogi alejowe z Barniewic do Rębiechowa i z Barniewic do Borowca,
− droga alejowa z Leźna do Pępowa (pomnik przyrody),
− droga alejowa z Pępowa do Kczewa,
− droga alejowa z Miszewa do Małkowa i z Małkowa do Żukowa,
− droga alejowa z Pępowa do Żukowa,
139
− droga alejowa z Przyjaźni do Niestępowa i z Przyjaźni do Starej Piły,
− droga alejowa z Przyjaźni do Czapielska,
− droga alejowa z Czapli do Leźna,
− droga alejowa ze Skrzeszewa Żukowskiego do Borcza (gmina Somonino).
Aleje i szpalery drzew wymagające objęcia ochroną w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego
wyznaczone zostały na rysunku nr 2a. „Kierunki zagospodarowania przestrzennego – stan i ochrona zasobów
dziedzictwa kulturowego”.
Przy sporządzaniu planów miejscowych należy zachować trasy przebiegu dróg alejowych oraz określić zasady
ochrony drzewostanu.
25.8
HISTORYCZNE UKŁADY PRZESTRZENNE WSI
Na terenie gminy Żukowo znajdują się historyczne układy przestrzenne, obejmujące obszary o bardzo dobrze
zachowanej historycznej strukturze przestrzennej wsi i zabytkowej zabudowie. Zostały one wymienione
i opisane w tabeli nr 8 w punkcie 5.2. uwarunkowań. Historyczne układy przestrzenne zostały też oznaczone
na rysunku nr 2a. „Kierunki zagospodarowania przestrzennego – stan i ochrona zasobów dziedzictwa
kulturowego”.
Przy sporządzaniu planów miejscowych obejmujących tereny historycznych układów przestrzennych należy
określić zasady zagospodarowania i zabudowy ustalając w zależności od lokalnych uwarunkowań:
− ochronę historycznej kompozycji przestrzennej, historycznych podziałów katastralnych, historycznego
układu zabudowy, historycznej zabudowy i zieleni komponowanej,
− ochronę zasadniczych elementów struktury przestrzennej,
− kontynuowanie tradycyjnego sposobu zabudowy historycznie wykształconego układu ruralistycznego,
poprzez lokalizację nowych siedlisk i zabudowań wzdłuż historycznych ciągów komunikacyjnych oraz
wzdłuż nowych ciągów komunikacyjnych wpisujących się w teren,
− zabudowę działek zgodnie z historycznie wykształconą tradycją,
− nawiązanie do historycznej linii zabudowy,
− dostosowanie nowej zabudowy do historycznej kompozycji urbanistycznej w zakresie skali i brył
zabudowy,
− nakaz stosowania materiałów budowlanych i kolorystyki tradycyjnie używanych w regionie,
− zakaz wprowadzania zabudowy, której forma, rozwiązania funkcjonalne, symbolika oraz detal
architektoniczny charakterystyczne są dla obszarów miejskich.
25.9
STREFY OCHRONY KONSERWATORSKIEJ
Dla szczególnie cennych historycznych układów przestrzennych (układów ruralistycznych wsi lub ich
fragmentów, założeń dworsko-parkowych) lub obiektów zabytkowych, w tym zespołów i obiektów wpisanych
do rejestru zabytków, wyznaczono strefy ochrony konserwatorskiej: strefę B ochrony konserwatorskiej, strefę
ochrony ekspozycji i ochrony krajobrazu.
Dla ujednolicenia pojęć przedstawiono definicje stref:
− strefa B ochrony konserwatorskiej – ochrona pośrednia; obszar obejmujący czytelne, lecz nie
dominujące historyczne zagospodarowanie, charakterystyczne w skali lokalnej; częściowo wypełniony
oryginalną lub przekształconą zabudową historyczną z możliwymi ubytkami lub uzupełnieniami nową
zabudową;
− strefa ochrony ekspozycji – obszar widoczności układów zabudowy i dominant oraz elementów
naturalnych; teren objęty ochroną konserwatorską, zapewniającą ekspozycję obszarów z określonych
kierunków widokowych;
− strefa ochrony krajobrazu - teren objęty ochroną konserwatorską; obszar obejmujący historycznie
ukształtowane formy pokrycia terenu, w szczególności zieleń o wartościach przyrodniczych wraz
z obiektami architektonicznymi, podlegające ochronie poprzez utrzymanie ukształtowania i ustalonych
elementów oraz ograniczenie swobody przekształceń obszaru.
Strefy ochrony konserwatorskiej zostały wyznaczone w następujących miejscowościach:
140
−
Chwaszczyno – strefa ochrony ekspozycji historycznego układu wsi i zabudowy historycznej, w tym
obiektów i zespołów wpisanych do rejestru zabytków,
− Leźno – strefa ochrony ekspozycji zespołu dworsko-parkowego wpisanego do rejestru zabytków,
− Łapino Kartuskie – strefa ochrony ekspozycji historycznego układu przestrzennego,
− Małkowo – strefa ochrony ekspozycji historycznego układu przestrzennego wsi, w tym parku będącego
częścią zespołu dworsko-parkowego,
− Przyjaźń – strefa ochrony ekspozycji zespołu dworsko-parkowego oraz obiektów wpisanych do rejestru
zabytków,
− Skrzeszewo Żukowskie – strefa ochrony ekspozycji historycznego układu przestrzennego wsi, w tym
zespołu dworsko parkowego,
− Sulmin – strefa ochrony ekspozycji obiektu wpisanego do rejestru zabytków oraz historycznego układu
ruralistycznego, w tym obiektów znajdujących się w gminnej ewidencji zabytków,
− Tuchom – strefa ochrony ekspozycji zespołu dworsko – parkowego położonego nad Jeziorem
Tuchomskim,
− Żukowo – strefa ochrony ekspozycji i strefa ochrony krajobrazu zespołu osadniczo-krajobrazowego
dawnej wsi Żukowo wpisanego do rejestru zabytków, oraz strefa ochrony krajobrazu obszaru dawnej
papierni i kanału rzeki Słupnicy (Słupiny), wpisanego do rejestru zabytków.
Granice stref na rysunku studium zostały wyznaczone orientacyjnie i należy je uszczegółowić na etapie
sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
Dla terenów znajdujących się w strefach ochrony konserwatorskiej – ochrony ekspozycji i ochrony krajobrazu,
w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego należy ustalić zasady zagospodarowania i zabudowy,
nawiązując w zależności od lokalnych uwarunkowań do tradycyjnych podziałów na działki oraz do tradycyjnych
zasad kształtowania terenów zieleni – parków, skwerów, zieleni naturalnej, szpalerów drzew oraz zabudowy.
Przy sporządzaniu planów należy również:
− w miarę możliwości stworzyć warunki ekspozycji panoram widokowych z tras komunikacyjnych
na szczególnie interesujące obiekty krajobrazowe i kulturowe,
− kształtować krajobraz w sposób zapewniający harmonijny rozwój miejscowości, zgodny
z historycznymi zasadami zabudowy i rozplanowania wsi,
− wskazać rejony zakazu zabudowy lub ograniczenia wysokości zabudowy w oparciu o analizy
krajobrazu,
− określić zasady zabudowy w nawiązaniu do historycznego osadnictwa, z wykorzystaniem jego
elementów.
Dla terenów położonych w strefie B ochrony konserwatorskiej należy uwzględnić utrzymanie wybranych
elementów istniejących oraz częściowe ograniczenie swobody kształtowania elementów nowych,
a w szczególności:
− utrzymanie zasadniczego układu ulic i placów,
− utrzymanie historycznej zasady podziałów parcelacyjnych,
− utrzymanie istniejącej zabudowy o wartości historycznej,
− utrzymanie historycznej kompozycji wybranych obiektów z dostosowaniem elementów nowych
do kompozycji istniejącej,
− zachowanie kompozycji układów zieleni wraz z koniecznością uzupełniania ubytków i kontrolą
dosadzeń,
− nawiązanie w nowej zabudowie do zasad historycznej kompozycji zespołu i typu zabudowy
sąsiadującej.
Dla wyróżnionych stref ochrony ekspozycji i ochrony krajobrazu w miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego należy uwzględnić poniższe zasady zagospodarowania obszarów położonych w tych strefach:
Chwaszczyno:
− zachowanie widoków na wpisany do rejestru zabytków kościół, w tym w szczególności z dróg relacji
Gdańsk – Bojano, drogi z Barniewic (ul. Mickiewicza), oraz z ul. Wiejskiej,
141
− zachowanie kościoła jako dominanty w historycznym układzie urbanistycznym;
Leźno:
− utrzymanie istniejących historycznie widoków na zespół dworsko-parkowy lub poszczególne obiekty
z drogi zbiorczej i z alei doprowadzającej, wpisanej jako część zespołu do rejestru zabytków,
− pozostawienie przedpola ekspozycji parku dworskiego od strony południowej alei doprowadzającej,
− pozostawienie relacji widokowych pomiędzy terenem stawu i zieleni po wschodniej stronie zespołu
dworsko-parkowego, a zespołem dworsko parkowym,
− utrzymanie historycznych relacji przestrzennych pomiędzy zespołem dworsko parkowym wpisanym
do rejestru zabytków, a historycznym układem urbanistycznym oznaczonym na rysunku studium,
w zakresie powiązań widokowych i komunikacyjnych;
Łapino Kartuskie:
− utrzymanie cennych powiązań widokowych pomiędzy historycznym układem przestrzennym
a Jeziorem Łapińskim,
− utrzymanie historycznie ukształtowanego widoku na układ przestrzenny z drogi zbiorczej Przyjaźń Kolbudy,
− zachowanie relacji widokowych pomiędzy obiektami historycznego układu przestrzennego a terenami
zieleni,
− utrzymanie wizualnego charakteru strefy przybrzeżnej Jeziora Łapińskiego i ekspozycji na jezioro;
Małkowo:
− utrzymanie roli parku jako dominanty funkcjonalnej w strukturze wsi,
− utrzymanie relacji funkcjonalno-przestrzennych pomiędzy istniejącą i planowaną zabudową a parkiem,
− utrzymanie charakteru widoku z drogi prowadzącej do skrzyżowania z drogą relacji Chwaszczyno Żukowo,
Przyjaźń:
− utrzymanie istniejących historycznie widoków wzdłuż dróg na zespół zabytkowy i obiekty zabytkowe,
w tym widoku z drogi prowadzącej do Przyjaźni z zachodu, na park dworski,
− utrzymanie relacji widokowych pomiędzy zespołem zabytkowym a terenem znajdującym się na
południe od niego – Jeziorem Przyjaźń,
− utrzymanie relacji widokowych pomiędzy z kościołem, wpisanym do rejestru zabytków, a terenem
założenia dworsko parkowego i terenem otwartym,
Skrzeszewo Żukowskie:
− utrzymanie charakteru przestrzennego głównych widoków z dróg prowadzących do miejscowości,
− utrzymanie widoków z dróg prowadzących z północy i ze wschodu na park i zabudowania stanowiące
część dawnego zespołu dworsko-parkowego,
− utrzymanie relacji widokowych pomiędzy zabudową wsi a lasem, stanowiącym tło obecnego
i przyszłego zagospodarowania
Sulmin:
− utrzymanie istniejących widoków wzdłuż dróg na obiekt zabytkowy – kościół poewangelicki wpisany
do rejestru zabytków,
− utrzymanie relacji widokowych pomiędzy obiektami wpisanymi do gminnej ewidencji zabytków,
i widoków na te obiekty z historycznie ukształtowanych dróg,
− utrzymanie przedpola ekspozycji obiektu zabytkowego w części obejmującej dolinę, będącą również
częścią korytarza ekologicznego,
− utrzymanie ekspozycji biernej – z zespołu zabytkowego i terenu przyległego, ograniczonego
historycznym układem dróg, na dolinę, będącą częścią korytarza ekologicznego,
Tuchom:
− zachowanie istniejących widoków wzdłuż dróg na zespół dworsko parkowy lub poszczególne jego
obiekty,
− utrzymanie powiązań widokowych terenu zespołu dworsko – parkowego z krajobrazem otwartym –
doliny rzeki Strzelenki oraz Jeziorem Tuchomskim,
− utrzymanie relacji widokowych od strony jeziora na strefę przybrzeżną Jeziora Tuchomskiego,
142
Żukowo:
− ochrona ekspozycji układu historycznego oraz doliny Raduni z drogi relacji Żukowo – Kościerzyna,
− utrzymanie wzajemnych relacji widokowych pomiędzy zespołem osadniczo-krajobrazowym wpisanym
do rejestru zabytków a doliną rzeki Raduni,
− zachowanie przedpola ekspozycji klasztoru Norbertanek, wpisanego do rejestru zabytków, na wschód
od drogi relacji Żukowo-Kościerzyna,
− utrzymanie lokalnych powiązań widokowych w obrębie zespołu osadniczo-krajobrazowego wpisanego
do rejestru zabytków i w najbliższym otoczeniu, w tym relacji widokowych pomiędzy poszczególnymi
obiektami historycznymi oraz widoków na obiekty i zespoły z ulic i ciągów pieszych,
− utrzymanie widoku na panoramę miasta Żukowo od strony wschodniej i północno-wschodniej,
− utrzymanie widoku na zespół osadniczo-krajobrazowy i obiekty wpisane do rejestru zabytków,
od strony południowej i południowo - wschodniej – wzdłuż rzeki Raduni,
− utrzymanie otwartego charakteru doliny rzeki Słupiny.
25.10 ZASADY OCHRONY DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ
Na obszarze gminy Żukowo nie wyznacza się chronionych terenów ani obiektów kultury współczesnej.
26. KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMÓW KOMUNIKACJI
26.1
KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMU KOMUNIKACJI DROGOWEJ
Potrzeby i zadania w zakresie rozwoju infrastruktury drogowej gminy wynikają przede wszystkim z:
− wzrostu ruchu komunikacyjnego wewnątrz Aglomeracji Trójmiejskiej (wyjazdy codzienne
do i z miejsca zatrudnienia poza gminą Żukowo, korzystanie z usług pobliskich dużych miast –
Gdańska, Gdyni, Sopotu),
− intensywnie rozwijającej się infrastruktury komunikacyjnej gmin sąsiednich, a przede wszystkim gminy
Gdańsk i Gdynia (m.in. Obwodnica Metropolitalna),
− wzrostu ruchu komunikacyjnego w kontekście rekreacji i wyjazdów weekendowych poza miejsce
zamieszkania (Kaszuby jako atrakcyjne miejsce wypoczynku dla mieszkańców Trójmiasta),
− rozwoju motoryzacji i rozwoju ruchu komunikacyjnego wewnątrz gminy Żukowo (dojazdy do miejsc
zatrudnienia na obszarze gminy),
− założeń poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego.
Perspektywiczny podstawowy układ drogowy na terenie gminy Żukowo tworzą:
− planowana Obwodnica Metropolitalna - rozbudowa regionalnego korytarza transportowego, który
tworzy droga krajowa nr 20 wraz z planowaną obwodnicą miasta Żukowo. Najbardziej prawdopodobny
Wariant IA, tzw. „wariant czerwony” z przebiegiem Obwodnicy Metropolitalnej po wschodniej stronie
obecnej drogi krajowej nr 20, z węzłami w: Chwaszczynie, Miszewie, Żukowie, łączący się
z Obwodnicą Trójmiasta w węźle Straszyn,
− planowana Trasa Kaszubska (odcinek lęborski) w ramach realizacji północnego korytarza
transportowego (droga krajowa S6 Lębork - Chwaszczyno). Najbardziej prawdopodobny Wariant IIA2
(równoważny wariant IIA1) mający swój początek na węźle Chwaszczyno (Obwodnica
Metropolitalna),
− planowana ul. Nowa Kielnieńska w klasie drogi głównej przyspieszonej (GP), w ramach realizacji
Trasy Kaszubskiej i Obwodnicy Metropolitalnej. Poprowadzenie głównej osi komunikacyjnej Gdańsk Lębork w śladzie tzw. planowanej Trasy Kaszubskiej,
− planowane podłączenie DW211 do planowanej Obwodnicy Żukowa i w dalszej części do DK20 w
klasie drogi głównej (G), w ramach realizacji Obwodnicy Żukowa - poprowadzenie głównej osi
komunikacyjnej Gdańsk - Kartuzy Obwodnicą Żukowa z pominięciem centrum miasta Żukowa,
− planowany łącznik Miszewo-Rębiechowo, który jest niezbędny w związku z intensywnym rozwojem
budownictwa mieszkalnego na terenie wsi Banino. Przejmie on rolę „małej obwodnicy Banina”, łącząc
Obwodnicę Metropolitalną w węźle Miszewko z terenem w rejonie Portu Lotniczego Gdańsk im. Lecha
143
−
−
Wałęsy. Wskazane przejęcie kategorii drogi powiatowej nr 1901. Planowana droga na parametrach
klasy drogi zbiorczej (Z) włącza się w planowany układ dróg zbiorczych w granicach Miasta Gdańska.
istniejący ponadlokalny układ sieci drogowej:
droga krajowa nr 7:
– ze wskazaniem na obniżenie klasy drogi z głównej przyspieszonej (GP) do zbiorczej
(Z) na odcinku: węzeł Lniska – Żukowo, w przypadku realizacji Obwodnicy Żukowa
w ciągu drogi krajowej nr 7. Zmiana w klasyfikacji drogi i priorytetowych osi
komunikacyjnych w stosunku do najbardziej prawdopodobnego Wariantu IA
Obwodnicy Metropolitalnej na odcinku węzeł Lniska - Żukowo.
– ze wskazaniem na zmianę lokalizacji pasa drogowego na odcinku od granicy gmin
Żukowo - Gdańsk do Stacji Elektroenergetycznej Gdańsk I – odcinek ok. 2km.
droga krajowa nr 20 (obniżenie klasy drogi z głównej przyspieszonej do zbiorczej
Z na odcinku: węzeł Chwaszczyno – Żukowo, w przypadku realizacji Obwodnicy
Metropolitalnej). Włączenie DK 20 do układu lokalnego na wysokości ul. Rdestowej w Gdyni,
droga wojewódzka nr 218 klasy zbiorczej,
droga wojewódzka nr 211 klasy głównej,
istniejący lokalny układ drogowy (drogi powiatowe i gminne):
droga powiatowa nr 1901G Gdańsk - Banino - Miszewo
– ze wskazaniem na obniżenie klasy drogi z głównej (G) do zbiorczej (Z) jako
kontynuacji ciągu obecnej ulicy Słowackiego i planowanej w klasie drogi zbiorczej
(Z) ulicy Nowatorów,
droga powiatowa nr 1902G Tuchom - Rębiechowo
droga powiatowa nr 1900G Przodkowo – Miszewo – Pępowo – Leźno,
droga powiatowa nr 1930G Lniska – Niestępowo – Gdańsk,
droga powiatowa nr 1903G Kobysewo – Smołdzino – Żukowo
droga powiatowa nr 1928G Babi Dół – Skrzeszewo Żukowskie – Marszewska Góra,
droga powiatowa nr 1929G Lniska – Przyjaźń – Łapino – Kolbudy,
droga powiatowa nr 1416G: (Szemud) – Kłosówko – Miszewo,
droga powiatowa nr 1902G: Tuchom – Rębiechowo,
droga powiatowa nr 1926G: Borowo – Babi Dół,
droga powiatowa nr 1928G: Babi Dół – Skrzeszewo – (Marszewska Góra),
droga gminna nr 157004 Chwaszczyno - Czarne Błota,
droga gminna nr 157005 Chwaszczyno - Rębiechowo,
droga gminna nr 157011 Nowy Tuchom - Nowy Świat,
droga gminna nr 157051 Przyjaźń - Skrzeszewo Żukowskie
droga gminna nr 157020 Banino - Żukowo,
droga gminna nr 157014 wraz z przedłużeniem do Barniewic droga gminną nr 157013 ze
wskazaniem na rezerwę terenu pod ulicę lokalną jako przedłużenie ul. Nowej Meteorytowej
prowadzącej do węzła Owczarnia Obwodnicy Zachodniej Trójmiasta,
W zakresie rozbudowy Portu Lotniczego Gdańsk im. L. Wałęsy planowana jest także budowa węzła
przesiadkowego o randze krajowej i międzynarodowej obejmującego: dworzec lotniczy, przystanek Pomorskiej
Kolei Metropolitalnej, przystanki autobusowe dla linii miejskich oraz parkingi lotniskowe, w tym typu
Park&Ride. Rozwój układu drogowego z uwzględnieniem dostępu do Portu lotniczego im. Lecha Wałęsy
z kierunku gminy Żukowo w rejonie Rębiechowa.
Główny układ uliczny na terenie miasta Żukowa tworzyć będą:
− ul. Gdyńska (droga powiatowa po obniżeniu rangi),
− ul. Kościerska (droga powiatowa po obniżeniu rangi),
− ul. Gdańska (od skrzyżowania z ul. Kościerską – droga wojewódzka),
− ul. Armii Krajowej w połączeniu z planowanym rondem na skrzyżowaniu z ul. Gdyńską – przedłużenie
ulicy w kierunku wschodnim oraz połączenie z planowaną Obwodnicą.
144
Ponadto niezbędne jest uzupełnienie istniejących układów komunikacji w zakresie obsługi terenów
rozwojowych. Realizacji dodatkowych połączeń istniejących ulic w szczególności wymaga północna część
miasta Żukowa, w okolicy Osiedla Nowego, po obu stronach ulicy Gdyńskiej (przewidywanej jako droga
zbiorcza). Przewiduje się modernizację, przebudowę lub lokalizację nowego układu drogowego z kierunku drogi
krajowej nr 7 (z włączeniem w rejonie ul. Spokojnej i ul. Jana Pawła II) w kierunku przejazdu przez linię
kolejową nr 201 w północno-wschodniej części miasta (z włączeniem w rejonie tzw. "dawnych zakładów
drobiarskich"). Układ obejmujący przejazd przez linię kolejową nr 201 w północno-wschodniej części miasta,
w zakresie kontynuacji istniejącego przebiegu drogi i modernizacji przebiegu w przypadku budowy Obwodnicy
Metropolitalnej, lub uproszczenie przebiegu wraz z realizacją bezpośredniego przejazdu przez tory i włączenia
do ulicy Polnej. Orientacyjne alternatywne kierunki przebiegu przedstawione na rysunku nr 3. pt. „Kierunki
rozwoju przestrzennego miasta Żukowo”.
Zaleca się kształtowanie nowej zabudowy w sposób, który w maksymalny sposób umożliwi wykorzystanie
istniejącej infrastruktury komunikacyjnej oraz infrastruktury technicznej.
26.2
KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMU KOMUNIKACJI KOLEJOWEJ
Planowane działania w zakresie rozwoju sieci kolejowej w obszarze metropolitalnym oraz w rejonie gminy
Żukowo, wynikają z:
− poprawy spójności regionu w zakresie infrastruktury komunikacyjnej,
− potrzeby usprawnienia istniejącej sieci kolejowej w kontekście połączeń Trójmiasto – Kaszuby,
− rozwoju gospodarczego i potrzeb turystyki.
Planowane działania w kierunku rozwoju infrastruktury dla ruchu pasażerskiego opierają się przede wszystkim
na programie „Pomorska Kolej Metropolitalna” (wieloletnie zamierzenie Samorządu Województwa
Pomorskiego), który w ramach pierwszego etapu zakłada realizację linii kolei metropolitalnej poprzez:
− odbudowę/modernizację linii kolejowej: Gdańsk Wrzeszcz – Kokoszki – Port Lotniczy Gdańsk
im. Lecha Wałęsy, a następnie podłączenie się do istniejącej linii kolejowej nr 201 w kierunku Gdyni
oraz w kierunku Żukowa,
− odbudowę połączenia linią kolejową nr 229 z Glincza w kierunku Kartuz,
− modernizację linii kolei nr 201 Gdynia Główna – Kościerzyna, jako głównej w kolejowych
powiązaniach regionalnych,
− modernizację/budowę nowych przystanków kolejowych.
Docelowo zakłada się elektryfikację linii oraz ruch szynobusów co godzinę w relacji Gdańsk – Kartuzy –
Kościerzyna.
Ponadto w ramach przewidywanego rozwoju gospodarczego gminy w rejonie Leźna i turystyki na obszarze
gminy Żukowo, przewiduje się odbudowę i modernizację linii kolejowej nr 229 i nr 234 na trasie Glincz – Stara
Piła – Gdańsk Kokoszki, z możliwością podłączenia jej do trasy Pomorskiej Kolei Metropolitalnej w rejonie
węzła Karczemki.
Modernizacja linii kolejowej w sąsiedztwie rezerwatu „Jar Rzeki Raduni” nie może negatywnie wpłynąć na cele
ochrony rezerwatu, zgodnie z ustaleniami zarządzenia nr 28/2012 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska
w Gdańsku z dnia 28 września 2012 r.
26.3
KIERUNKI ROZWOJU SIECI TRAS ROWEROWYCH
Na obszarze gminy przewiduje się przeprowadzenie regionalnej trasy rowerowej nr 132 (relacji Gdynia –
Banino) i międzyregionalnej trasy nr 15 (prowadzącej z obszaru miasta Gdańska do Gdyni do Przodkowa oraz
terenów rekreacyjnych Pojezierza Kaszubskiego: Kartuzy – Sulęczyno – Bytów i dalej w kierunku województwa
zachodniopomorskiego, a także z Przodkowa w kierunku północnym: Wejherowo – Krokowa - Choczewo –
Lębork).
Przebieg tras rowerowych w granicach gminy Żukowo:
145
−
regionalna trasa rowerowa nr 132 – z Gdyni w kontynuacji ul. Rdestowej planowanym przebiegiem
drogi zbiorczej, wzdłuż drogi gminnej śladem „Błękitnej Trasy Rowerowej” drogami gminnymi nr
157007, 157005 i 157012 do Banina,
− międzyregionalna trasa rowerowa nr 15 - z Gdańska wzdłuż drogi powiatowej nr 1901G do Miszewa,
drogami gminnymi przekraczając Obwodnicę Metropolitalną, przez teren Miszewka do drogi
powiatowej nr 1900G, i dalej w kierunku Przodkowa.
Planuje się utrzymanie przebiegu „Błękitnej Trasy Rowerowej” relacji Gdańsk Osowa – Sianowo, która
na terenie gminy Żukowo przebiega od granicy z miastem Gdańsk drogą gminną nr 157007, aż do obecnej drogi
nr 20, a następnie w kierunku północno – zachodnim do Jeziora Tuchomskiego i drogami gminnymi wzdłuż
Jeziora Tuchomskiego w kierunku południowym do granicy gminy.
W 2009 r. gmina Żukowo opracowała „Koncepcję zwiększenia i wykorzystania potencjału rozwojowego
gminy Żukowo poprzez budowę szlaków rowerowych wraz z infrastrukturą”, która określa potencjalne
kierunki działań dotyczących rozwoju infrastruktury rowerowej. Poza ww. szlakami rowerowymi przewiduje się
wytyczenie i realizację nowej trasy rowerowej we wschodniej części gminy, prowadzącej z Nowego Świata
przez m.in. Barniewice, Rębiechowo, Czaple, Leźno, Sulmin, Niestępowo, Przyjaźń, Glincz, Otomino, do
Żukowa. Trasa prowadzić powinna przez atrakcyjne krajobrazowo i interesujące kulturowo miejsca w gminie,
i przewidywać rozbudowane szlaki w południowej i południowo-zachodniej części gminy, w rejonie Żukowa,
Glincza, Babiego Dołu, Rutek, Borkowa i Jaru Raduni. Trasa powinna łączyć się z trasami rowerowymi
na obszarach gmin sąsiednich oraz z międzyregionalną i regionalną trasą rowerową.
Istnieje potrzeba przeprowadzenia trasy rowerowej wzdłuż obecnej drogi krajowej nr 20 łączącej Chwaszczyno,
Tuchom, Miszewo, Miszewko i Żukowo, stanowiącej ważne powiązanie funkcjonalno – przestrzenne dla
codziennego ruchu mieszkańców.
Sieć dróg rowerowych powinna być systematycznie uzupełniana, w tym o połączenia wzdłuż dróg pomiędzy
poszczególnymi miejscowościami i terenami rekreacyjnymi.
27. KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ
27.1
ZASADY ROZWOJU INFRASTRUKTURY WODOCIĄGOWEJ
Miejscowości gminy Żukowo zaopatrywane są w wodę z 10 ujęć podziemnych z poziomu trzeciorzędowego
i czwartorzędowego. Przy wszystkich ujęciach znajdują się stacje uzdatniania wody. Obserwuje się, że istniejąca
sieć wodociągowa nie zapewnia zaopatrzenia w wodę ok. 20% mieszkańców gminy.
Cele i zasady rozwoju infrastruktury wodociągowej na terenie gminy Żukowo obejmują przede wszystkim:
− zapewnienie wszystkim mieszkańcom gminy, punktom usługowym i produkcyjnym dostępu
do urządzeń zaopatrujących w wodę, o jakości zgodnej z obowiązującymi normami,
− zapewnienie niezawodności w dostawie wody.
Z racji gwałtownego przyrostu liczy ludności na terenie gminy w ostatnich latach, niezbędna jest rozbudowa
oraz modernizacja istniejącej sieci wodociągowej, szczególnie w części północnej i zachodniej gminy (strefa
negocjacji), gdzie znajdują się następujące ujęcia wody:
− w Małkowie,
− w Chwaszczynie,
− w Baninie,
− w Leźnie.
Rozważa się także możliwość zasilania z gdańskiego ujęcia wody „Osowa”, położonego na obszarze wsi
Chwaszczyno.
W południowej części gminy (strefa tożsamości i umiarkowanego rozwoju) proponuje się rozbudowę ujęć oraz
modernizację stacji uzdatniania wody w miejscowościach:
− Skrzeszewo,
− Przyjaźń,
− Niestępowo,
− Łapino,
− Sulmin,
146
a także połączenie ich siecią wodociągową w jeden układ, tak by umożliwić współpracę w/w ujęć.
Z analizy wydajności istniejących ujęć wody wynika, że jedynie wieś Pępowo ma znaczne nadwyżki wody,
z uwagi na rozbudowę ujęcia wody w ostatnim czasie.
27.2
ZASADY ROZWOJU INFRASTRUKTURY W ZAKRESIE ODPROWADZENIA ŚCIEKÓW
SANITARNYCH
Ścieki z obszaru miasta i gminy Żukowo prowadzane są do Gdańskiego Systemu Kanalizacyjnego, a następnie
do oczyszczalni „Wschód” na terenie miasta Gdańska – na podstawie porozumienia komunalnego z dnia 22
września 1995 r. Zorganizowane systemy kanalizacyjne istnieją jedynie na obszarze:
− miasta Żukowa,
− wsi Chwaszczyno,
− wsi Banino,
− wsi Leźno,
− wsi Borkowo.
Pozostała część gminy nie jest objęta systemem zbiorczej kanalizacji sanitarnej, ścieki najprawdopodobniej
odprowadzane są indywidualnie do bezodpływowych zbiorników przydomowych.
Zasady rozwoju infrastruktury w zakresie odprowadzenia ścieków sanitarnych obejmują przede wszystkim:
− zorganizowane odprowadzanie i oczyszczanie ścieków z gospodarstw domowych, obejmujące
co najmniej 90% mieszkańców gminy (obecnie wskaźnik ten wynosi 5% terenów wiejskich oraz 99%
miasta),
− zorganizowane odprowadzanie i oczyszczanie ścieków z terenów usługowych, zakładów produkcyjnych
i przemysłowych,
− działania zmierzające do znacznej poprawy jakości wód płynących, stojących oraz wód podziemnych,
a szczególnie głównych zbiorników wód podziemnych poprzez radykalne zmniejszenie ładunku
zanieczyszczeń odprowadzanych do wód i gruntu.
Dla rozproszonej zabudowy, odległej od głównych tras kanalizacji sanitarnej, dla których realizacja sieci
kanalizacji jest mało opłacalna ekonomicznie i technicznie dopuszcza się indywidualne i grupowe systemu
odprowadzenia ścieków w zakresie:
− stosowania zbiorników bezodpływowych, przy czym po wybudowaniu zbiorczej kanalizacji sanitarnej
wszystkie obiekty należy obowiązkowo podłączyć do sieci, a zbiorniki bezwzględnie zlikwidować,
− odprowadzenia ścieków do przydomowych oczyszczalni ścieków, z odprowadzeniem wód do cieków (z
zachowaniem obowiązujących przepisów) lub do gruntu (o ile warunki gruntowo – wodne
na to pozwalają) wyłącznie w przypadku pojedynczych siedlisk rolniczych.
Powyższe ustalenia nie dotyczą terenów położonych w strefie ochrony pośredniej ujęcia wody Straszyn z rzeki
Raduni.
27.3
ZASADY ROZWOJU INFRASTRUKTURY W ZAKRESIE ODPROWADZENIA WÓD
OPADOWYCH I REGULACJI STOSUNKÓW WODNYCH
Układ hydrogeniczny gminy Żukowo tworzą: rzeka Radunia oraz jej dopływy: Mała Słupina i Strzelenka.
W dolinach tych rzek występują miejscami tereny podmokłe i zmeliorowane, odwadniane rowami i ciekami
do nich uchodzącymi. W dolinach rzek obserwuje się zagrożenie powodziowe i wysoki poziom wód
gruntowych. Wody opadowe odprowadzane są w sposób zorganizowany jedynie w części miasta Żukowo oraz
wzdłuż fragmentu drogi krajowej nr 20 w miejscowości Chwaszczyno.
Powołując się na „Program małej retencji województwa Pomorskiego do roku 2015”, przewiduje się:
− odbudowę, remont i budowę nowych progów korekcyjnych w rzekach,
− odbudowę istniejących systemów nawodnień,
− odbudowę, budowę i modernizację stawów rybnych, zbiorników retencyjnych i przeciwpożarowych
oraz małych budowli piętrzących.
147
Na terenie gminy Żukowo przewidywana jest lokalizacja zbiorników retencyjnych w rejonie Portu Lotniczego
im. Lecha Wałęsy, w tym na terenie gminy Żukowo zbiorniki: Rębiechowo 1, Rębiechowo 2 oraz zbiornik
retencyjny w ramach modernizacji PKM, oznaczone na rys. 2c „Kierunki zagospodarowania przestrzennego
gminy Żukowo. System komunikacji i infrastruktury technicznej”.
Proponuje się lokalizację zbiornika przeciwpowodziowego wraz z zaporą na rzece Małej Słupinie po zachodniej
stronie miasta Żukowa oraz zbiornik rekreacyjno – retencyjny na rzece Strzelence na wysokości miejscowości
Czaple.
ZBIORNIK RETENCYJNY NA STRZELENCE
Obszar przewidywany do wykorzystania na zbiornik retencyjny został wskazany na rysunku nr 2. „Kierunki
zagospodarowania przestrzennego gminy Żukowo” oraz na rysunku nr 2c. „Kierunki zagospodarowania
przestrzennego – system komunikacji i infrastruktury technicznej”.
Rzeczywista pojemność zbiornika powinna być ustalona w fazie koncepcji takiego zbiornika w powiązaniu
z analizą przepływów w ciekach i wielkością zlewni. Wstępne szacowania potrzebnej objętości wskazują
na wartość około 300 – 700 tysięcy m3. Przyjęcie przyszłościowe pojemności umożliwi rezygnacje z budowy
zbiornika Rębiechowo 2, który jest planowany tylko dla 1 dopływu. Pozostałe dopływy głównej Strzelenki
i dopływy boczne obsługują zlewnie wielokrotnie większą od zlewni zbiornika Rębiechowo 2.
ZBIORNIK RETENCYJNY NA MAŁEJ SŁUPINIE
Obszar przewidywany do wykorzystania na zbiornik retencyjny został wskazany na rysunku nr 2. „Kierunki
zagospodarowania przestrzennego gminy Żukowo” oraz na rysunku nr 2c. „Kierunki zagospodarowania
przestrzennego – system komunikacji i infrastruktury technicznej”.
Rzeczywista pojemność powinna być ustalona w fazie koncepcji takiego zbiornika w powiązaniu z analizą
przepływów w ciekach i wielkością zlewni. Wstępne szacowania potrzebnej objętości wskazują na wartość
około 500 tysięcy m3.
Dodatkowo zaleca się przewłaszczenie rowów melioracyjnych szczegółowych, które przyjmują wody opadowe
z pobliskich terenów osiedli mieszkaniowych, w celu poprawy standardu ich utrzymania (obowiązek będzie
spoczywał na gminie, nie zaś na prywatnych właścicielach pobliskich pól).
27.4
ZASADY ZAOPATRZENIA W ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ
Systemy zewnętrzne
Przez teren gminy Żukowo przebiega gęsta sieć linii przesyłowych wysokiego napięcia oraz najwyższego
napięcia. Ponadto zlokalizowane są stacje elektroenergetyczne:
− SE w Leźnie – Gdańsk I,
− GPZ w Rutkach (przy przepływowej elektrowni wodnej).
Na terenie gminy Żukowo planowana jest budowa:
a) stacji elektroenergetycznej Gdańsk Przyjaźń 400/110 kV na terenie wsi Przyjaźń – wymagana
powierzchnia terenu ok. 15 ha; na przedpolu stacji należy przewidzieć teren na posadowienie
konstrukcji słupowych pod wprowadzenie planowanych linii NN,
b) stacji transformatorowej 110/15 kV GPZ Miszewo wraz z liniami zasilającymi 110 kV,
c) stacji transformatorowej 110/15 kV GPZ Chwaszczyno wraz z liniami zasilającymi 110 kV
Ponadto, na obszarze gminy Żukowo planowana jest budowa/przebudowa linii:
a) planowana linia dwutorowa 2x400kV od planowanej stacji Gdańsk Przyjaźń w kierunku Żarnowca,
tor 3 i 4; planowana linia będzie przebiegać częściowo równolegle do trasy istniejącej linii 110kV,
a dalej równolegle do trasy istniejącej linii 2x400kV relacji Żarnowiec – Gdańsk I – Gdańsk Błonia
po jej zachodniej stronie, przy czym odległość pomiędzy osiami linii planowanej i istniejącej
powinna wynosić co najmniej 50m,
b) planowana linia dwutorowa 2x400kV stanowiąca połączenie planowanej stacji Gdańsk Przyjaźń ze
stacją Żarnowiec i Gdańsk Błonia; odcinek od stacji Gdańsk Przyjaźń będzie przebiegać częściowo
148
po trasie istniejącej linii 220kV relacji Żydowo-Gdańsk I. Na odcinku pokrywającym się z trasą
istniejącej linii 220kV będzie to linia trzytorowa: 2x400kV + 220kV;
c) planowana linia dwutorowa 2x400kV relacji Żydowo – Gdańsk Przyjaźń, której trasa przebiegać
będzie po trasie zbliżonej do trasy istniejącej linii 220kV relacji Żydowo – Gdańsk I;
d) planowana linia dwutorowa 2x400kV po nowej trasie ze stacji Gdańsk Przyjaźń w kierunku nowej
stacji elektroenergetycznej Pelplin i dalej przez Grudziądz Węgrowo do Jasińca,
e) przebudowa linii napowietrznej 110 kV nr 1431 relacji Gdańsk I – Rutki na linię dwutorową.
Od strony gminy Szemud planowana jest budowa linii napowietrznej 110 kV relacji Gdynia Zielenisz –
Żarnowiec. Projekt przebiegu linii jest na etapie koncepcji, a włączenie linii do istniejącego układu nastąpi tuż
przy granicy gminy Żukowo i gminy Szemud.
Dla planowanych linii zaleca się przewidzieć pasy technologiczne:
a) dla planowanych dwutorowych linii elektroenergetycznych 2 x 400 kV pas technologiczny
o szerokości 70 m (po 35 m od osi linii w obu kierunkach);
b) dla odcinków, na których planowane są dwie linie elektroenergetyczne dwutorowe pas
technologiczny o szerokości 110 m, odległość pomiędzy osiami linii winna wynosić 40 m;
c) dla odcinków, na których planowane dwutorowe linie elektroenergetyczne 2 x 400 kV przebiegać
będą równolegle do istniejącej linii 110 kV, należy zachować odległość pomiędzy osiami linii 40 m.
Systemy wewnętrzne
Prognozowane zapotrzebowanie mocy na terenie Gminy Żukowo w szczycie jesienno-zimowym wyniesie
ok. 18 MW, łącznie z terenami przyległymi zasilanymi z GZP-tów zlokalizowanych na terenie gminy
ok. 35 MW.
Wskazane jest zwiększenie pewności zasilania systemu rozdzielczo – odbiorczego, poprawa sprawności
i dostosowanie istniejących obiektów sieciowych do wymagań ochrony środowiska poprzez modernizację
i budowę linii przesyłowych i stacji 110/15 kV.
27.5
ENERGIA ODNAWIALNA
Analiza stanu i kierunki rozwoju OZE (Odnawialnych Źródeł Energii) dla gminy Żukowo opracowane zostały
w oparciu o analizy i wytyczne następujących dokumentów:
- Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020, Załącznik nr 1 do uchwały nr 458/XXII/12
Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 24 września 2012 r.,
- Raport Metropolitalnego Subregionalnego Zespołu Roboczego w ramach aktualizacji SRWP – luty
2012,
- Raport Tematycznego Zespołu Roboczego – Zasoby Naturalne – grudzień 2011,
- Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie
Pomorskim do roku 2025 – sierpień 2010,
- Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Pomorskiego – październik 2009,
- Ustawa Parlamentu Europejskiego dot. Pakietu Klimatycznego tzw. „Pakiet 3x20" – grudzień 2008
w zakresie: ograniczenia do 2020 roku emisji CO2 o 20%, zmniejszenia zużycia energii o 20%, oraz
wzrost zużycia energii z odnawialnych źródeł z obecnych 8,5% do 20%,
- Strategia Rozwoju Gminy Żukowo.
Elektrownie wiatrowe
Wyklucza się na obszarze gminy Żukowo wytwarzanie energii elektrycznej z wykorzystaniem energii wiatru
o mocy przekraczającej 100 kW.
Mała energetyka wodna (MEW)
Pomimo faktu, że Województwo Pomorskie, w tym gmina Żukowo, w odniesieniu do pozostałych regionów
kraju charakteryzuje się znacznym potencjałem energii wód powierzchniowych, nie przewiduje się gwałtownego
wzrostu produkcji energii elektrycznej w małych elektrowniach wodnych. Wynika to z tego, że większość
możliwych do wykorzystania pod budowę MEW budowli hydrotechnicznych została już zagospodarowana,
a pozostałe wolne obiekty w większości wymagają remontów, adaptacji lub gruntownej przebudowy – zgodnie
149
z: „Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim
do roku 2025”.
Fotowoltaika
Wykorzystanie rozwiązań fotowoltaicznych jest najbardziej istotne w przypadku odbiorów o małej mocy,
zlokalizowanych poza zasięgiem obecnej sieci przesyłowej (np. inteligentne znaki drogowe, automatyczne stacje
pogodowe, układy łączności, rozwiązania wspomagające dla domowych systemów grzewczych itp.). Udział
fotowoltaiki w bilansie potrzeb energetycznych gminy Żukowo jest i będzie niewielki, tym niemniej rozwiązania
te są o tyle interesujące, że jest to bardzo często najbardziej efektywne ekonomicznie rozwiązanie dla takich, jak
podano wyżej odbiorów. Należy tu wspomnieć o możliwości podejmowania współpracy przez odbiorców
z dostawcami energii takimi jak ENERGA S.A. w zakresie technologii smart Eco tj. pomocy przy instalacji
i eksploatacji kolektorów słonecznych, pomp ciepła i systemów kompensacji mocy biernej.
Biogazownie
W gminie Żukowo należy rozpatrywać możliwość instalacji nowoczesnych kompleksów agroenergetycznych.
W tym zakresie należałoby podjąć współpracę z Instytutem Maszyn Przepływowych Polskiej Akademii Nauk
w Gdańsku, która realizuje projekt obejmujący szerokie spektrum zadań niezbędnych do opracowania
modelowych kompleksów agroenergetycznych, wykorzystujących najnowocześniejsze technologie
otrzymywania biogazów i urządzeń do kogeneracyjnego wytwarzania ciepła i prądu w małej i rozproszonej
skali. Jak wynika z oficjalnych dokumentów rządowych w tym np.: programu rozwoju biogazowi rolniczych
opracowanego w Ministerstwie Gospodarki z dnia 7 lutego 2008, biomasa jest i będzie podstawowym zasobem
energii odnawialnych, a przyszłościowy kierunek to biogazownie rolnicze wykorzystywane lokalnie. Realizacja
tego programu stanowić ma przełom w energetycznym wykorzystaniu biomasy w Polsce [źródło: Z. Kamieński,
Ministerstwo Gospodarki, Czysta Energia, marzec 2008]. Rezultaty projektu nakierowane są na przyszłe
wdrożenia w jednostkach samorządu terytorialnego i u odbiorców indywidualnych.
Pompy ciepła
Na terenie gminy Żukowo występują dobre warunki gruntowo – wodne, co ma znaczący wpływ na możliwość
zastosowania pomp ciepła. Wykorzystanie pomp ciepła jest jak najbardziej zasadne w przypadku odbiorców
o małym zapotrzebowaniu na ciepło (domy jednorodzinne lub domy w zabudowie bliźniaczej). W przypadku
odbiorców o zwiększonym zapotrzebowani na ciepło (np. budynki wielorodzinne, budynki użyteczności
publicznej, budynki przemysłowe), najprawdopodobniej konieczne będzie zastosowanie biwalentnego źródła
energii. Powierzchnia działki, może stanowić znaczne ograniczenie. W przypadku zbyt małej powierzchni,
jedynym dolnym źródłem dla pomp ciepła, może być kolektor pionowy, jednak jego cena może znacznie
zniechęcać Inwestorów do montażu tego rodzaju źródła ciepła. W przypadku zastosowania pomp ciepła, należy
wziąć pod uwagę zwiększenie zapotrzebowania na energię elektryczną w stosunku do innych rodzajów
ogrzewania.
27.6
ZASADY ROZWOJU SIECI GAZOWA I POZYSKIWANIA CIEPŁA
Realizacje celów gospodarki energetycznej w gminie należy osiągnąć poprzez sukcesywne zastępowanie paliw
kopalnych (przede wszystkim węgla) w kotłowniach lokalnych i indywidualnych źródłach ciepła spalaniem i
zgazowywaniem biomasy stałej (słoma, drewno odpadowe, rośliny energetyczne), szczególnie na terenach
wiejskich, i gazem systemowym z uwzględnieniem uwarunkowań technicznych.
Konieczna dalsza rozbudowa sieci gazowych.
27.7
TELEKOMUNIKACJA
Na obszarze gminy Żukowo znajdują się liczne obiekty infrastruktury telekomunikacyjnej o znaczeniu
regionalnym:
− stacja linii radiowych Chwaszczynie (strefa ochronna w granicach działki obiektu) oraz radiolinie,
− dalekosiężne kable telefoniczne,
− kabel optotelekomunikacyjny międzystrefowy,
150
−
kabel optotelekomunikacyjny strefowy.
Przewiduje się kontynuację rozbudowy sieci telekomunikacyjnych i teleinformatycznych w celu objęcia całej
gminy zintegrowanym systemem telekomunikacyjnym połączonym z systemami sieci wojewódzkiej i krajowej
z zachowaniem wymogów ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych. Dla zwiększenia
dostępności sieci internetowej i rozwoju społeczeństwa informacyjnego, zakłada się postępujący rozwój
szerokopasmowego dostępu do Internetu, rozwój sieci bezprzewodowych, a także wspieranie budowy systemu
nieodpłatnego dostępu do Internetu.
27.8
ZASADY ODPROWADZENIA I UNIESZKODLIWIENIA ODPADÓW
Na terenie gminy Żukowo nie istnieje i nie przewiduje się budowy zakładu unieszkodliwiania odpadów. Zasady
odprowadzania odpadów komunalnych z obszaru miasta i gminy Żukowo obowiązują według Planu Gospodarki
Odpadami dla Województwa Pomorskiego 2018 (Załącznik do Uchwały Nr 415/XX/12 Sejmiku Województwa
Pomorskiego z dnia 25 czerwca 2012 roku w sprawie wykonania "Planu Gospodarki Odpadami dla
Województwa Pomorskiego 2018" DZ. URZ. WOJ. 2012.2490, ogłoszony: 2012-07-18) Zgodnie
z ww. uchwałą w województwie pomorskim wyznaczono 7 regionów gospodarki odpadami. Miasto
i gmina Żukowo zostały zaliczone do regionu gospodarki odpadami komunalnymi składowiska Szadółki, które
jest odbiorcą odpadów komunalnych z miasta i gminy Żukowo.
Roczna szacowana produkcja odpadów komunalnych w gminie Żukowo to ok. 9000 ton w roku 2011.
Wywóz odpadów na składowisko w Szadółkach prowadzony jest na podstawie porozumienia zawartego
w 2002 r. z Miastem Gdańsk.
28. OBSZARY NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE
PUBLICZNEGO O ZNACZENIU LOKALNYM
BĘDĄ
INWESTYCJE
CELU
Obszarem, na którym rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym jest obszar całej
gminy Żukowo. Poniżej wymienione zostały niektóre inwestycje, planowane na terenie gminy Żukowo
(przewidywane w dokumentach gminnych, przygotowane do realizacji pod względem formalnym lub
finansowym, lub trakcie realizacji). Inwestycje celu publicznego o których mowa w ustawie o gospodarce
nieruchomościami, niewymienione w tekście studium, należy lokalizować stosownie do pojawiających się
potrzeb i możliwości.
Infrastruktura drogowa:
− budowa, przebudowa, remonty, modernizacje dróg gminnych (w miejscowościach Banino, Borkowo,
Chwaszczyno, Leźno, Małkowo, Miszewo, Miszewko, Przyjaźń, Otomino, Lniska, Pępowo, Tuchom,
Rębiechowo, Skrzeszewo, Sulmin, Żukowo oraz pomiędzy miejscowościami),
− budowa chodnika ścieżki rowerowej i zatoczki autobusowej na trasie Leźno – Czaple,
− budowa ścieżek rowerowych wzdłuż dróg w sołectwie Leźno, w Przyjaźni
− budowa, modernizacja chodników (w Leźnie, Niestępowie, Otominie, Pępowie, Przyjaźni, Tuchomiu,
Rębiechowie, Sulminie, Widlinie, Żukowie),
− przebudowa układu komunikacyjnego centrum wsi Sulmin.
Infrastruktura techniczna – wodociągowa – zaopatrzenie ludności w wodę:
− rozbudowa sieci wodociągowej na terenie gminy (w miejscowościach Chwaszczyno, Glincz, Pępowo,
Tuchom, Przyjaźń, Skrzeszewo Żukowskie, Widlino, Żukowo),
− budowa przepompowni wody w Borkowie,
− budowa stacji uzdatniania wody w Przyjaźni.
Infrastruktura techniczna – kanalizacja sanitarna – gromadzenie, przesyłanie, oczyszczanie,
odprowadzania ścieków:
− budowa i rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej na terenie gminy (w miejscowościach Banino,
Borkowo, Chwaszczyno, Czaple, Glincz, Leźno, Lniska, Małkowo, Miszewo, Miszewko, Otomino,
Pępowo, Przyjaźń, Rębiechowo, Skrzeszewo Żukowskie, Sulmin, Widlino)
Infrastruktura techniczna –kanalizacja deszczowa, regulacja przepływu wód, ochrona przed powodzią,
151
regulacja i utrzymywanie wód oraz urządzeń melioracji wodnych:
− regulacja stosunków wodnych w mieście Żukowo - budowa kanalizacji deszczowej, regulacja cieków
wodnych,
− budowa otwartego zbiornika retencyjnego na Strzelence (ranga ponadlokalna),
− budowa suchego zbiornika retencyjnego na Małej Słupinie,
− budowa kanalizacji deszczowe we wsiach sołectwa Leźno,
− rewitalizacja zbiornika buforowego przy ul. Pałacowej w Małkowie,
− budowa kanalizacji deszczowej w Rębiechowie,
− zabezpieczenie przed podtapianiem drewnianego kościoła w Niestępowie położonego w rozwidleniu
rzeki Raduni.
Infrastruktura techniczna – inna:
− oświetlenie miejsc publicznych, dróg (w miejscowościach Banino, Borkowo, Chwaszczyno, Glincz,
Leźno, Małkowo, Otomino, Pępowo, Przyjaźń, Tuchom, Rębiechowo, Sulmin, Widlino),
− budowa monitoringu miejsc publicznych w Chwaszczynie, monitoring wsi i miejsc publicznych
w Pępowie.
Opieka nad nieruchomościami stanowiącymi zabytki w rozumieniu przepisów o ochronie zabytków
i opiece nad zabytkami:
− zagospodarowanie terenów nadrzecznych w ramach rewitalizacji układu ruralistycznego wsi Żukowo
wpisanego do rejestru zabytków pod numerem 1348.
Obiekty usług publicznych (budowa i utrzymanie pomieszczeń dla urzędów organów władzy,
administracji...szkół publicznych, publicznych obiektów ochrony zdrowia, przedszkoli, domów opieki
społecznej, placówek opiekuńczo-wychowawczych):
− budowa Ratusza,
− budowa szkoły podstawowej i gimnazjum oraz sali sportowej z boiskami i zagospodarowaniem terenu
w Baninie,
− rozbudowa szkoły podstawowej i gimnazjum w Chwaszczynie,
− rozbudowa/budowa szkoły podstawowej i gimnazjum w Leźnie,
− rozbudowa zakładu opieki zdrowotnej w Baninie,
− rozbudowa szkoły w Borkowie,
− budowa budynku na cele oświatowe w Chwaszczynie,
− rozbudowa szkoły podstawowej w Glinczu,
− budowa przedszkola w Leźnie,
− budowa świetlicy wiejskiej pełniącej funkcje salki gimnastycznej przy Szkole Podstawowej
w Miszewie,
− adaptacja pomieszczeń mieszkalnych przy Szkole Podstawowej w Miszewie na potrzeby biblioteki
i biblioteki multimedialnej,
− rozbudowa szkoły w Pępowie o bibliotekę z czytelnią i 2 sale lekcyjne,
− budowa świetlicy wiejskiej wraz z parkingiem,
− budowa świetlicy wiejskiej w Tuchomiu,
− budowa świetlicy wiejskiej w Rębiechowie,
− urządzenie placu przed świetlicą na potrzeby parkingu i bazy sportowo - rekreacyjnej w Skrzeszewie
Żukowskim,
− zagospodarowanie terenu szkoły podstawowej w Skrzeszewie Żukowskim - rozbudowa placu zabaw,
− założenie ogrodu dydaktycznego przy Szkole Podstawowej w Skrzeszewie Żukowskim,
− utworzenie małego przedszkola w Skrzeszewie Żukowskim,
− remont budynku szkoły, zagospodarowanie strychu szkoły w Sulminie,
− budowa przedszkola w Sulminie,
− wyposażenie świetlicy wiejskiej w Sulminie,
− modernizacja zakładu opieki zdrowotnej w Żukowie,
152
Obiekty sportowe:
− budowa Gminnego Ośrodka Kultury i Sportu wraz zapleczem i amfiteatrem w Żukowie „Nad
Jeziorkiem”,
− budowa obiektów sportowo-rekreacyjnych, ścieżek rowerowych w Baninie,
− adaptacja budynku starej remizy OSP w Baninie na budynek administracyjny dla terenów sportowo –
rekreacyjnych (do 2012),
− pozyskanie terenów oraz budowa boiska sportowego i placu zabaw w Borkowie (do 2014),
− budowa sali gimnastycznej w Borkowie (2012-2015),
− budowa i modernizacja boisk ogólnodostępnych w Chwaszczynie,
− budowa boiska sportowego w Glinczu (do 2011),
− adaptacja istniejącej drogi w Leźnie obok boisk sportowych na tor asfaltowy do jazdy na wrotkach
(latem), nartach i sankach (zimą) (do 2014),
− remont budynku wielofunkcyjnego w Leźnie poprzez zwiększenie powierzchni w budynku Remizy
Strażackiej i obiekty sportowego (do 2015),
− remont dwóch płyt boiskowych trawiastych o powierzchni 1,1 ha (boisko sportowe) i 0,8 ha (osiedle
domków jednorodzinnych Leźno boisko) (do 2012),
− wybudowanie boiska typu „ORLIK” lub podobnego w tym lekkoatletycznego na terenie przyszkolnym
w Leźnie (do 2015),
− rekultywacja boiska sportowego w Małkowie,
− budowa centrum kulturalno – sportowego w Małkowie,
− budowa boiska ogólnodostępnego wraz z zakupem nieruchomości pod inwestycję w Otominie,
− budowa osiedlowych terenów rekreacyjno-sportowych w Pępowie,
− budowa boiska sportowego przy szkole podstawowej w Pępowie,
− budowa sali gimnastycznej w Przyjaźni wraz z zapleczem dydaktycznym i parkingiem oraz
pomieszczeniem dla organizacji pozarządowych,
− rozbudowa boiska przy szkole w Przyjaźni, wraz z realizacją ogrodzenia i odwodnienia,
− budowa budynku socjalnego przy boisku gminnym w Przyjaźni wraz z doprowadzeniem mediów oraz
wykonanie oświetlenia, drogi dojazdowej oraz zagospodarowania terenu,
− budowa sieci gazowej w Przyjaźni,
− budowa biblioteki wraz z rozbudową remizy w Chwaszczynie,
− wykonanie ogrodzenia i niwelacja płyty boiska w Rębiechowie,
− wyposażenie boiska piłkarskiego w ławki i wiaty dla drużyn sportowych w Skrzeszewie Żukowskim,
− wykonanie piłko chwytów na boisku sportowym w Sulminie,
− budowa boiska sportowego w Widlinie,
− modernizacja boiska w Niestępowie.
Obiekty służące obronności i bezpieczeństwu państwa, służące zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego:
− budowa Centrum Zarządzania Kryzysowego,
− modernizacja budynku OSP w Skrzeszewie Żukowskim wraz z budową pomieszczeń socjalnych,
− modernizacja budynku OSP w Żukowie, wraz z realizacją sal wielofunkcyjnych.
29. OBSZARY, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE BĘDĄ INWESTYCJE CELU
PUBLICZNEGO O ZNACZENIU PONADLOKALNYM, ZGODNIE Z USTALENIAMI
PLANU
ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO
WOJEWÓDZTWA
I USTALENIAMI PROGRAMÓW RZĄDOWYCH
W studium, w części I. Uwarunkowania pt. „Uwarunkowania wynikające z zadań służących realizacji
ponadlokalnych celów publicznych”, zostały uwzględnione i wyszczególnione zadania służące realizacji
ponadlokalnych celów publicznych, wymienione w Planie zagospodarowania przestrzennego województwa
pomorskiego, przy czym na etapie sporządzania studium na terenie gminy Żukowo nie występują zadania
rządowe, wyszczególnione w Rejestrze zadań Rządowych. Do poszczególnych zadań służących realizacji
ponadlokalnych celów publicznych, wymienionych w części I. Uwarunkowania, określono obszar, którego
153
zadanie dotyczy, zgodnie z jego charakterystyką w odpowiednich programach.
Poza zadaniami, ujętymi w Planie zagospodarowania województwa pomorskiego, na terenie gminy Żukowo
przewidywane są inne inwestycje, które zaliczyć można do kategorii inwestycji służących osiąganiu
ponadlokalnych celów publicznych, w tym dotyczące infrastruktury. Ponadto w zakresie omawianych zadań
dopuszcza się także inne, niewymienione w studium inwestycje, służące realizacji ponadlokalnych celów
publicznych, które mogą być realizowane w miarę aktualizacji programów rządowych lub samorządowych.
Jako obszar rozmieszczenia inwestycji określa się obszar całej gminy Żukowo. Poniżej wymienione
są inwestycje o znaczeniu ponadlokalnym przewidywane na terenie gminy. Wykaz nie uwzględnia niektórych
wymienionych w programach rządowych lub samorządowych, które dotyczą ogólnych założeń programowych
przewidzianych dla większego obszaru (np. województwa lub kraju) – inwestycje te pozostają aktualne
i są uwzględnione w części I. studium. Pominięte są także inwestycje zrealizowane na etapie sporządzania
zmiany studium.
INWESTYCJE Z ZAKRESU SYSTEMU TRANSPORTOWEGO DROGOWEGO I KOLEJOWEGO
− planowana budowa odcinka trasy drogi krajowej S6 – Trasy Kaszubskiej, stanowiąca nowe połączenie
miasta Gdańska i Gdyni z trasą drogi krajowej Gdynia – Szczecin, w ramach „północnego korytarza
transportowego”;
− budowa planowanej Obwodnicy Metropolitalnej, zwanej też Obwodnicą Trójmiasta Bis, łącząca
Chwaszczyno (węzeł na projektowanej Trasie Kaszubskiej) z Południową Obwodnicą Gdańska (S7 –
w trakcie realizacji),
− budowa Obwodnicy miasta Żukowa (w ramach kolejnego etapu budowy Obwodnicy Metropolitalnej),
łącząca drogę krajową nr 7 w węźle „Lniska” z drogą krajową nr 20 w węźle „Glincz”
− przebudowa drogi wojewódzkiej nr 211 Kartuzy – Żukowo i drogi powiatowej nr 1903G Kobysewo –
Żukowo stanowiących dostęp do Trójmiasta – etap I
− Pomorska Kolej Metropolitalna, obejmująca odcinki nowo budowane oraz odcinki modernizowane,
− rewitalizacja i modernizacja tzw. „Kościerskiego Korytarza Kolejowego”,
INWESTYCJE W ZAKRESIE ŁĄCZNOŚCI PUBLICZNEJ I SYGNALIZACJI
− budowa infrastruktury szerokopasmowej regionalnej sieci informacyjnej "Pomorska Sieć
Szerokopasmowa"
INWESTYCJE W ZAKRESIE SYSTEMU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ:
− planowana linia 2x400kV Żydowo-Gdańsk Przyjaźń, po trasie zbliżonej do trasy istniejącej linii
220kV relacji Żydowo – Gdańsk I,
− planowana nowa linia 2x400kV Gdańsk Przyjaźń – Pelplin,
− planowana nowa linia 2x400kV Gdańsk Przyjaźń – Żarnowiec,
− budowa SE 400/110kV Gdańsk Przyjaźń w sąsiedztwie wsi Przyjaźń,
− budowa stacji transformatorowej 110/15 kV GPZ Miszewo wraz z liniami zasilającymi 110 kV,
− budowa stacji transformatorowej 110/15kV GPZ Chwaszczyno wraz z liniami zasilającymi 110kV,
− przebudowa linii napowietrznej 110 kV relacji Gdańsk I – Rutki na linię dwutorową,
− budowa od strony gminy Szemud linii napowietrznej 110 kV relacji Gdynia Zielenisz – Żarnowiec,
z włączeniem do linii 110 kV, przebiegającej przez gminę Żukowo,
− budowa zbiorników retencyjnych na rzece Strzelence;
INWESTYCJE W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA
− opracowanie planów ochronnych dla obszarów Natura 2000 – na terenie gminy Żukowo obszar
Natura 2000 „Jar Rzeki Raduni”
INWESTYCJE W ZAKRESIE INWESTYCJI PRODUKCYJNYCH I KOMERCYJNYCH
− Zintegrowany System Informacji Turystycznej Województwa Pomorskiego, Budowa Centrów
Informacji Turystycznej – Bramy Kaszubskiego Pierścienia
154
30. OBSZARY,
DLA
KTÓRYCH
OBOWIĄZKOWE
JEST
SPORZĄDZENIE
MIEJSCOWEGO
PLANU
ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO
NA
PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĘBNYCH, W TYM OBSZARY WYMAGAJĄCE
PRZEPROWADZENIA SCALEŃ I PODZIAŁU NIERUCHOMOŚCI, A TAKŻE
OBSZARY ROZMIESZCZENIA OBIEKTÓW HANDLOWYCH O POWIERZCHNI
SPRZEDAŻY POWYŻEJ 400 M2 ORAZ OBSZARY PRZESTRZENI PUBLICZNEJ
Na obszarze gminy Żukowo wyznacza się obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzanie miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:
a) obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 400 m2, z podziałem
na obszary:
− obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 400 m2 i powyżej 2000 m2:
– w obrębie geodezyjnym Miszewo, na obszarze dynamicznego rozwoju gospodarczego, w obrębie
terenu objętego opracowaniem „miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części wsi
Małkowo, Miszewo i Pępowo – obszary położone przy drodze krajowej nr 20. tzw. Żukowskiego
Korytarza Inwestycyjnego w gminie Żukowo”.
– w obrębie geodezyjnym Miszewko, na obszarze dynamicznego rozwoju gospodarczego, w obrębie
terenu objętego opracowaniem „miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części wsi
Miszewko – obszar położony przy drodze krajowej nr 20. tzw. Żukowskiego Korytarza
Inwestycyjnego w gminie Żukowo”, na północ od drogi powiatowej 1901,
– w obrębie geodezyjnym Leźno, na obszarze dynamicznego rozwoju gospodarczego.
− obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 400 m2 i poniżej 1000 m2:
– w mieście Żukowo, na zachód od istniejącej drogi krajowej nr 20, w rejonie zlokalizowanym przy
północnej granicy miasta (teren objęty uchwałą nr L/843/2010 z dnia 29 października 2010 r.
w sprawie przystąpienia do sporządzenia planu)
– w mieście Żukowo, w rejonie ulic Miłosza i Książąt Pomorskich (istniejąca lokalizacja, nie
wymagająca przystąpienia do sporządzenia planu),
– w obrębie geodezyjnym Chwaszczyno, w obszarze rozwoju osadniczego i gospodarczego,
na północ od drogi wojewódzkiej 218 i na zachód od istniejącej drogi krajowej nr 20,
– w obrębie geodezyjnym Banino, na południe od drogi powiatowej 1901, na obszarze
dynamicznego rozwoju gospodarczego (na terenie obowiązującego miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego – lokalizacja wymagająca zmiany planu),
– w obrębie geodezyjnym Borkowo, w rejonie ul. Leśnej i ul. Kartuskiej (istniejąca lokalizacja,
zgodna z obowiązującym planem miejscowym).
Lokalizacja wielkopowierzchniowych obiektów handlowych powinna być uszczegółowiona na etapie
sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
b) dwa obszary przestrzeni publicznych, o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców,
poprawy jakości ich życia i sprzyjający nawiązywaniu kontaktów społecznych ze względu na ich
położenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne. Granice obu obszarów oznaczono na rysunku nr 3
„Kierunki zagospodarowania przestrzennego miasta Żukowo”. Granice te powinny być zweryfikowane
i ustalone w oparciu o analizy przeprowadzone zgodnie z art. 14 ust. 5 ustawy o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym. W ramach przeprowadzonej analizy dopuszcza się objęcie
wyznaczonych obszarów przestrzeni publicznych kilkoma miejscowymi planami, z których każdy
obejmowałby wybrany spójny wewnętrznie fragment.
Obszarami przestrzeni publicznych objęte zostały tereny szczególnie ważne pod względem
kulturowym, przyrodniczym i przestrzennym, na których znajdują się zarówno istniejące i potencjalne
tereny publiczne, jak i tereny położone w ich bezpośrednim sąsiedztwie.
Pierwszy z obszarów zlokalizowany jest w rejonie ul. Gdyńskiej i ul. Dębowej, pomiędzy osiedlem
Wybickiego i osiedlem Nowym, a od północnego zachodu sąsiaduje z terenami sportoworekreacyjnymi. Poza bezpośrednim sąsiedztwem ul. Gdyńskiej, jest to obszar w znacznej większości
niezabudowany. Rada Miejska w Żukowie już podjęła uchwałę w sprawie przystąpienia
155
do sporządzenia planu dla tego terenu.
Drugim obszarem przestrzeni publicznej jest obszar położony w rejonie ul. Gdyńskiej, Gdańskiej
i Kościerskiej. Jest to obszar, w którym mieszają się tereny otwarte z terenami o funkcjach
usługowych, mieszkaniowych i magazynowo-składowych. Uporządkowanie struktury funkcjonalnoprzestrzennej i wyodrębnienie czytelnych granic przestrzeni publicznych oraz ustalenie zasad ich
zagospodarowania powinno nastąpić na etapie opracowania planów miejscowych.
W gminie Żukowo, poza wyznaczonymi obszarami przestrzeni publicznych, znajdują się również inne
przestrzenie publiczne, takie jak na przykład drogi, place, centra miejscowości, ogólnodostępne tereny
rekreacyjne, jednak nie określa się dla nich obowiązku opracowania miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego.
Na obszarze gminy Żukowo nie wyznacza się obszarów, dla których obowiązkowe jest sporządzanie
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrębnych, to jest na podstawie:
a) Ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony
uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych,
b) Ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze,
c) Ustawy z dnia 30 maja 1996 r. o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia Skarbu Państwa oraz
o Agencji Mienia Wojskowego,
d) Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,
e) Ustawy z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady,
f) Ustawy z dnia 10 czerwca 1994 r. o zagospodarowaniu nieruchomości Skarbu Państwa przejętych
od wojsk Federacji Rosyjskiej.
Na obszarze gminy Żukowo nie wyznacza się obszarów wymagających przeprowadzenia scaleń i podziałów
nieruchomości. Dopuszcza się przeprowadzenie scalenia i podziału, o ile wykazana zostanie zasadność takiej
procedury.
156
157
31. OBSZARY DLA KTÓRYCH GMINA ZAMIERZA SPORZĄDZIĆ MIEJSCOWE PLANY
ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO, W TYM OBSZARY WYMAGAJĄCE
ZMIANY PRZEZNACZENIA GRUNTÓW ROLNYCH I LEŚNYCH NA CELE
NIEROLNICZE I NIELEŚNE
Poza obszarami, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego w gminie Żukowo znajdują się obszary, dla których opracowanie planów miejscowych byłoby
wskazane. Plany te będą opracowywane w zakresie przestrzennym i w kolejności uzależnionej od potrzeb
i indywidualnych uwarunkowań.
Do obszarów dla których gmina zamierza sporządzić miejscowe plany należą między innymi obszary
problemowe oznaczone na rysunku nr 2 pt. „Kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy Żukowo”
symbolami OP1 – OP7. Obszary te zostały wyznaczone z uwagi na występujące na nich konflikty interesów,
czy uwarunkowania, które nie mogą być rozstrzygnięte na poziomie opracowania Studium gminy. Na części
terenów znajdujących się w obszarach problemowych zostały opracowane miejscowe plany, lub podjęte zostały
uchwały w sprawie przystąpienia do ich sporządzenia lub zmiany planów obowiązujących. W pozostałej części
zagospodarowanie odbywa się na podstawie wydawanych decyzji o warunkach zabudowy lub decyzji
o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Opracowanie planów miejscowych na tych terenach pozwoli
to na wykształcenie wspólnej koncepcji programowo – przestrzennej z uwzględnieniem możliwości rozwoju
infrastruktury technicznej oraz szerokiego zakresu uwarunkowań.
Rozwiązań na etapie planów miejscowych wymagają również tereny związane z planowanym układem
komunikacji drogowej o znaczeniu regionalnym, w tym tereny węzłów Chwaszczyno, Miszewo, Lniska,
Żukowo i Glincz. Zagospodarowanie tych terenów nie powinno odbywać się na podstawie decyzji o warunkach
zabudowy, w przypadku których analizie podlega jedynie bezpośrednie sąsiedztwo. W opracowywanych
planach, należy uwzględnić koncepcje drogowe i zachować niezbędne rezerwy terenowe. Należy też wykształcić
nowe zasady prawidłowego funkcjonowania struktur okołowęzłowych.
Opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego wskazane jest również dla
obszarów planowanych otwartych zbiorników retencyjnych na rzekach Strzelence i Słupinie oraz dla ich
bezpośredniego sąsiedztwa. Ich opracowanie zabezpieczy niezbędne rezerwy terenowe dla realizacji zbiorników,
a także określi zasady zagospodarowania terenów przyległych.
Zgodnie z „Program opieki nad zabytkami gminy Żukowo na lata 2012 – 2015” priorytetowym
zadaniem w celu ochrony i rewaloryzacji krajobrazu kulturowego gminy jest „opracowywanie miejscowych
planów zagospodarowania przestrzennego w szczególności dla obszarów o dużym nasyceniu obiektami
zabytkowymi (w tym weryfikacja obowiązujących w zakresie aktualizacji zagadnień związanych z ochroną
zabytków) oraz dla obszarów wskazanych do ochrony w studium uwarunkowań i zagospodarowania
przestrzennego gminy”.
Wskazane jest również opracowywanie planów miejscowych na terenach przyległych do terenów
zurbanizowanych w celu podniesienia ich atrakcyjności dla potencjalnych inwestorów oraz dla zachowania
ciągłości zabudowy i przeciwdziałania rozproszeniu zabudowy na terenach rolniczych, pozbawionych
infrastruktury i dróg.
Gmina Żukowo jest gminą, w której powierzchnia gruntów rolnych i leśnych przeważa nad
powierzchnią gruntów budowlanych. W przypadku realizacji zabudowy na terenach rolnych i leśnych niezbędne
jest wyłączenie gruntów z produkcji rolniczej lub leśnej, które podlega regulacjom ustawy z dnia 3 lutego
1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Zgodnie z art. 7 wyżej wymienionej ustawy, dla przeznaczenia na
cele nieleśne gruntów leśnych i nierolnicze gruntów rolnych najwyższych klas, wymagane jest uzyskanie zgody
odpowiednich organów, a zmiany przeznaczenia dokonuje się w miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego. Zatem zabudowa na terenach o gruntach wymagających zgodny na zmianę przeznaczenia
nie może się odbywać na podstawie decyzji o warunkach zabudowy, gmina zamierza sporządzić dla nich
miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego.
W studium wyznacza się obszary dla opracowania planów, w wyniku których nastąpi zmiana
przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne.
158
Są to obszary, dla których wg studium:
• obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,
• gmina zamierza sporządzić miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego przeznaczenie
oraz obszary dla których gmina opracowuje miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego.
Plany dla poszczególnych obszarów będą sporządzane etapami, w zależności od potrzeb.
32. KIERUNKI I ZASADY KSZTAŁTOWANIA ROLNICZEJ I LEŚNEJ PRZESTRZENI
PRODUKCYJNEJ
Na całym obszarze gminy Żukowo dopuszcza się możliwość kontynuacji funkcji związanych
z produkcją rolną, w szczególności w obszarze rozwoju rolnictwa w oparciu o walory agroprzyrodnicze oraz
w obszarach przyrodniczo-krajobrazowych. Poziom stosowanych nowoczesnych technologii produkcji stanowi
o konkurencyjności części gospodarstw na rynku europejskim. Większość mniejszych gospodarstw rolnych
posiada dodatkowe źródła dochodu związane głównie z agroturystyką. Jednak największym potencjałem
dla rozwoju rolnictwa jest duża chłonność trójmiejskiego rynku zbytu na sprzedaż lokalnych produktów rolnych.
W zakresie rozwoju działalności rolniczej zakłada się dalszy rozwój rolnictwa ekologicznego.
Krajobraz rolniczy należy kształtować z poszanowaniem naturalnych elementów krajobrazu. Należy w miarę
możliwości zachować oczka wodne i mokradła, śródpolne wraz z pasem terenu nieornego wokół nich, w celu
umożliwienia rozwoju naturalnych zbiorowisk roślinnych. Należy również stworzyć warunki ostojowe dla
zwierząt, w tym poprzez utrzymanie zadrzewień i zakrzaczeń śródpolnych, z zaleceniem zwiększenia ich
powierzchni poprzez umożliwienie ich naturalnego rozwoju na miedzach, wokół oczek wodnych i na innych
obszarach nienadających się do uprawy rolniczej. W dolinach rzek i obniżeniach terenu wskazana jest
kontynuacja gospodarki łąkowej.
Na gruntach rolnych, w szczególności na gruntach niskich klas dopuszcza się wprowadzanie dolesień
z wykorzystaniem gatunków drzew zgodnych siedliskowo i geograficznie z uwzględnieniem uwarunkowań
krajobrazowych w tym zasad ochrony krajobrazu w strefach ochrony ekspozycji zespołów zabudowy
historycznej.
Na terenie gminy Żukowo planuje się kontynuację produkcji leśnej. Wskazane jest również
powiększanie terenów leśnych poprzez dolesienia, szczególnie w obszarze przyrodniczo-krajobrazowym, w celu
poprawy stanu ekologicznego lasów i kształtowania walorów krajobrazowych. Dla obszarów leśnych ustala się:
– pielęgnację i rewaloryzację na terenach, gdzie występuje niezgodność drzewostanu z siedliskiem,
– przebudowę drzewostanu w strefach brzegowych lasów podlegających degradacji w wyniku
intensywnej penetracji rekreacyjnej,
– wprowadzenie zadrzewień lub zalesień pomiędzy rozdrobnionymi terenami leśnymi.
W studium nie wyznacza się szczegółowo terenów leśnych. Większe powierzchnie leśne zlokalizowane
są w obrębie obszarów przyrodniczo-krajobrazowych i stanowią część korytarzy ekologicznych o znaczeniu
regionalnym. Na pozostałych obszarach zlokalizowane są lasy, w tym na pojedynczych działkach leśnych, które
stanowią ważny element systemu ekologicznego terenów zurbanizowanych i otwartych terenów rolniczych.
Z uwagi na ważną rolę lasów w środowisku, lasy ochronne winny być zachowane i chronione przed
przeznaczeniem na cele nieleśne. Dopuszcza się zmianę przeznaczenia lasów na cele nieleśne tylko
w wyjątkowych przypadkach, przy czym priorytetem powinno być zachowanie przeznaczenia leśnego.
W studium nie wyznacza się szczegółowo obszarów w których planuje się zmianę przeznaczenia
gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne. Zmiana przeznaczenie będzie następowała w zależności
od potrzeb, w ramach procedury związanej z opracowaniem miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego. Wskazane jest w pierwszej kolejności opracowywanie planów miejscowych na terenach
przyległych do terenów zurbanizowanych, w celu podniesienia ich atrakcyjności dla potencjalnych inwestorów
oraz dla zachowania ciągłości zabudowy i przeciwdziałania rozproszeniu zabudowy na terenach rolniczych,
pozbawionych infrastruktury i dróg.
33. OBSZARY SZCZEGÓLNEGO ZAGROŻENIA
OSUWANIA SIĘ MAS ZIEMNYCH
33.1
POWODZIĄ
OBSZARY SZCZEGÓLNEGO ZAGROŻENIA POWODZIĄ
ORAZ
OBSZARY
159
Obszary szczególnego zagrożenia powodzią zostały wyznaczone na podstawie opracowania
pt. „Określenie granic obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią dla terenów nieobwałowanych rzek:
Raduni, Motławy, Martwej Wisły, Rozwójki i Bielawy od wody o prawdopodobieństwie pojawiania się 1% dla
terenów zurbanizowanych, od wody o prawdopodobieństwie pojawiania się 1%, 10% dla pozostałych terenów”.
Ich zasięg przestrzenny oznaczono na rysunku nr 2. pt. „Kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy
Żukowo."
Granice obszarów szczególnego zagrożenia powodzią należy uwzględnić przy sporządzaniu
miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
Na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią obowiązują zasady zagospodarowania zgodne
z ustawą Prawo Wodne.
33.2
OBSZARY OSUWANIA SIĘ MAS ZIEMNYCH
Wg „Rejestracji i inwentaryzacji naturalnych zagrożeń geologicznych na terenie całego kraju
(ze szczególnym uwzględnieniem osuwisk oraz innych zjawisk geodynamicznych)” oraz informacji Starostwa
Powiatowego w Kartuzach na terenie gminy Żukowo nie występują zarejestrowane tereny zagrożone ruchami
masowymi ziemi.
Potencjalnym, lokalnym osuwiskom można przeciwdziałać poprzez świadome kształtowanie
środowiska, w tym właściwą lokalizację obiektów, stabilizację stoków, w tym wprowadzanie roślinności
ograniczającej erozję zboczy.
34. OBIEKTY LUB OBSZARY, DLA KTÓRYCH WYZNACZA SIĘ W ZŁOŻU KOPALINY
FILAR OCHRONNY
W miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego obowiązujących do czasu sporządzenia zmiany
studium określono filary ochronne w następujących złożach kopalin:
- Borowiec I Pole A,
- Skrzeszewo II,
- Skrzeszewo Żukowskie II („pasy ochronne”),
- Przyjaźń.
Filary ochronne mogą zostać wyznaczone w pozostałych udokumentowanych złożach kopalin, w zależności
od uwarunkowań oraz występowania obiektów lub obszarów podziemnych i powierzchniowych wymagających
ochrony, zgodnie z obowiązującymi przepisami. W studium nie wyznacza się szczegółowo obiektów i obszarów
wymagających ww. ochrony.
35. OBSZARY POMNIKÓW ZAGŁADY I ICH STREF OCHRONNYCH ORAZ
OBOWIĄZUJĄCE NA NICH OGRANICZENIA PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI
GOSPODARCZEJ, ZGODNIE Z PRZEPISAMI USTAWY Z DNIA 7 MAJA 1999 R.
O OCHRONIE TERENÓW BYŁYCH HITLEROWSKICH OBOZÓW ZAGŁADY
Na terenie gminy Żukowo nie występują wyżej wymienione obszary.
36. OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEKSZTAŁCEŃ, REHABILITACJI
LUB REKULTYWACJI
36.1
OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEKSZTAŁCEŃ
Obszarami wymagającymi przekształceń na terenie gminy Żukowo są:
−
tereny zainwestowane przeznaczone dla rozbudowy nadrzędnego układu drogowego oraz tereny
znajdujące się w sąsiedztwie tego układu, a w szczególności tereny okołowęzłowe.
Na terenach tych nie będzie możliwa kontynuacja istniejącego sposobu użytkowania lub sposobu
użytkowania wyznaczonego w obowiązujących planach miejscowych. Zagospodarowanie tych terenów
w miarę postępu prac drogowych będzie dostosowywane do nowych funkcji i rozwiązań
przestrzennych.
− teren planowanego przystanku kolejowego w Żukowie.
160
−
−
−
−
−
36.2
Nowy przystanek kolejowy planowany jest w centrum miasta Żukowa, na terenie zurbanizowanym,
w rejonie skrzyżowania z istniejącą drogą krajową nr 20. Lokalizacja nowego przystanku kolejowego
na tym terenie spowoduje przekształcenia struktury funkcjonalnej nie tylko w rejonie samego
przystanku, ale i w otoczeniu. Będzie również wymagała dostosowania systemu powiązań pieszych
w mieście.
tereny nieczynnych zakładów produkcyjnych i hodowlanych.
Na części terenów, na których ustała aktywność gospodarcza znajdują się zabudowania o różnym stanie
technicznym. Tereny te wymagają przekształceń funkcjonalnych, w tym związanych z likwidacją
istniejącej zabudowy, której stan techniczny nie pozwala na modernizację i wykorzystanie do nowych
funkcji.
teren zespołu dawnej papierni przy ul. Parkowej.
Teren wymaga przekształcenia w kierunku stworzenia centrum kulturowego, z wykorzystaniem
potencjału, jaki stwarzają obiekty zabytkowe.
obszar przestrzeni publicznej wyznaczony na rysunku nr 3 pt. „Kierunki zagospodarowania
przestrzennego miasta Żukowo”.
z uwagi na potrzebę wykształcenia centrum historyczno-kulturowego, oraz administracyjnousługowego, przekształceniu powinna ulec część miasta Żukowa, o największych walorach
kulturowych i potencjale przyrodniczym dla stworzenia czytelnie zagospodarowanych przestrzeni
publicznych oraz usług o znaczeniu lokalnym i metropolitalnym; przekształcenia będą dotyczyły
zarówno układu przestrzennego jak i poszczególnych obiektów, w tym obiektów zabytkowych, będą się
wiązały również z docelową zmianą klasyfikacji drogi krajowej przebiegającej przez centrum miasta.
teren planowanego zbiornika retencyjnego wód opadowych i roztopowych na rzece Strzelence
w obrębach geodezyjnych Czaple, Rębiechowo i Banino.
W przypadku realizacji zbiornika retencyjnego zalaniu ulegną tereny podmokłych łąk. Zbiornik poza
rolą obiektu infrastruktury będzie mógł również pełnić funkcje rekreacyjne. Pojawi się również
możliwość uaktywnienia w kierunku rekreacji terenów sąsiednich.
OBSZARY WYMAGAJĄCE REHABILITACJI
Na obszarze gminy Żukowo znajdują się następujące tereny wymagające rehabilitacji w celu ochrony i odnowy
wartości kulturowych i ekologicznych, a także w celu uaktywnienia i poprawy jakości przestrzeni:
− tereny kolejowe, które będą wymagały rehabilitacji, w tym uaktywnienia dworców i przystanków
kolejowych oraz remontem wiaduktów, w związku z planowanym uaktywnieniem nieczynnych linii
kolejowych w ramach usprawnienia systemu transportowego w relacji Trójmiasto – Kaszuby).
36.3
OBSZARY WYMAGAJĄCE REKULTYWACJI
Obszarami wymagającymi rekultywacji na terenie gminy Żukowo są:
− tereny pokopalniane – wyrobiska, po zakończeniu prac związanych z eksploatacją surowców
mineralnych,
− tereny „dzikich” składowisk odpadów,
− zanieczyszczone i utwardzone tereny nieczynnych zakładów produkcyjno-składowych i hodowlanych,
− tereny zniekształcone w wyniku niekontrolowanego i nadmiernego wykorzystania rekreacyjnego,
w tym związanego z brakiem infrastruktury rekreacyjnej.
Obszary te powinny być rekultywowane zgodnie z wyznaczonymi kierunkami zmian w strukturze przestrzennej.
Należy je dostosować do nowych funkcji, z uwzględnieniem stopnia zniekształcenia oraz uwarunkowań
przyrodniczo-krajobrazowych otoczenia.
Rekultywację można prowadzić poprzez uaktywnienie biologiczne terenów, wprowadzanie zadrzewień,
zakrzewień, a w miejscu wyrobisk również zbiorników wodnych. Należy likwidować nielegalne składowiska
odpadów, które mogą stać się źródłem skażenia gleby.
Należy również zapobiegać dalszym dewastacjom poprzez racjonalne i kontrolowane wykorzystanie zasobów
środowiska, a także zachowanie wymaganych planami miejscowymi powierzchni biologicznie czynnych.
37. GRANICE TERENÓW ZAMKNIĘTYCH I ICH STREF OCHRONNYCH
161
Granice terenów zamkniętych oraz ich stref ochronnych
zagospodarowania przestrzennego w punkcie 10.2.
zostały opisane w Uwarunkowaniach
38. OBSZARY PROBLEMOWE
Na terenie gminy wyznaczono obszary problemowe, w obrębie których występują szczególne zjawiska lub
konflikty z zakresu gospodarki przestrzennej. Obszary te zaleca się do opracowania w miejscowych planach
zagospodarowania przestrzennego, przy czym na części obszarów obowiązują już plany miejscowe, a na części
plany są w trakcie opracowania. Zalecenie może być realizowane w całości lub dla części obszaru
problemowego, jednakże zawsze na podstawie indywidualnych analiz dotyczących całego obszaru
problemowego objętego zaleceniem.
OP1 - główne pasmo rozwoju przedsiębiorczości - obszar ograniczony istniejącą oraz planowaną trasą drogi
krajowej nr 20 (w tym obszar Żukowskiego Korytarza Inwestycyjnego)
Obszar problemowy OP1 położony jest w strefie tożsamości w obszarze rozwoju przedsiębiorczości
w Żukowskim Korytarzu Inwestycyjnym, w którym powinny dominować funkcje usług, produkcji i magazynów.
Silne tendencje rozwojowe funkcji osadniczych w miejscowościach Miszewo, Miszewko i Tuchom wskazują
na konieczność rozstrzygnięcia konfliktu pomiędzy funkcją mieszkaniową, a produkcyjno-składową
w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.
OP2 - obszar w rejonie miejscowości Chwaszczyno i jeziora Osowskiego - obszar ustalenia zasad
zagospodarowania i zabudowy terenu
Obszar problemowy OP2 położony jest w strefie negocjacji na obszarze dynamicznego rozwoju osadniczego
i gospodarczego. Na przeważającej części wyznaczonego obszaru obowiązują miejscowe plany
zagospodarowania przestrzennego, w stosunku do których inwestorzy i właściciele nieruchomości składają
wnioski o zmianę zasad zagospodarowania i warunków urbanistycznych . Ponadto rozpoczęto również
procedurę planistyczną dla obszaru w rejonie planowanego węzła „Chwaszczyno”. Zaleca się rozstrzygnięcie
złożonych problemów rozwojowych dla tego obszaru w miejscowym planie, w którym priorytetom
inwestycyjnym w zakresie rozwiązań nadrzędnego układu drogowego zostaną podporządkowane inne
planowane zamierzenia.
OP3 - obszar w rejonie Nowy Świat i jeziora Wysockiego - obszar ustalenia zasad zagospodarowania
i zabudowy terenu
Obszar problemowy OP3 położony jest w strefie negocjacji na obszarze dynamicznego rozwoju osadniczego
i gospodarczego. Istniejący stan zagospodarowania obszaru i planowane we wnioskach złożonych do zmiany
studium zagospodarowanie wymaga uporządkowania i ustalenia indywidualnych wskaźników i parametrów
urbanistycznych, z uwzględnieniem rozwoju infrastruktury technicznej na tym obszarze.
OP4 - obszar w rejonie miejscowości Leźno na południe od drogi krajowej nr 7 - korytarz technologiczny,
tereny zagrożone powodzią - obszar ustalenia zasad zagospodarowania i zabudowy terenu
Obszar problemowy OP4 położony jest w strefie negocjacji na obszarze dynamicznego rozwoju osadniczego
i gospodarczego. Ze względu na dostępność drogową i infrastrukturalną oraz położenie wzdłuż drogi krajowej
nr 7 przewiduje się rozwój funkcji usługowych i produkcyjnych – w sąsiedztwie drogi oraz mieszkaniowych –
w głębi obszaru.
Na obszarze przewiduje się również lokalizację usług wielkopowierzchniowych o powierzchni sprzedażowej
powyżej 400 m2 i powyżej 2000 m2, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego. Zasady zabudowy i zagospodarowania terenu muszą być podporządkowane
uwarunkowaniom przyrodniczo – krajobrazowym i ograniczeniom wynikającym z przebiegu korytarzy
technologicznych. Na obszarze częściowo obowiązują miejscowe plany, a pokrycie planami powinno zostać
uzupełnione o obszar położony nad rzeką Radunią.
OP5 - obszar w rejonie miejscowości Łapino- rozwój terenów rekreacyjnych - obszar ustalenia zasad
zagospodarowania i zabudowy terenu
162
Obszar problemowy OP5 położony jest w strefie tożsamości gminy w obszarze rozwoju funkcji osadniczych
w oparciu o walory przyrodnicze. Obecnie obszar ten jest wykorzystywany rolniczo, widać jednak tendencją
przekształcania terenów rolniczych w rejonie jeziora na funkcje związane z rekreacją. Ze względu na ochronę
walorów miejsca, w rejonie miejscowości Łapino Kartuskie, zaleca się opracowanie wspólnej koncepcji
programowo – przestrzennej pod kątem rozwoju funkcji rekreacyjnych i mieszkaniowych, z uwzględnieniem
rozwoju infrastruktury technicznej na tym obszarze.
OP6 - obszar w rejonie miejscowości Rutki - lokalizacja przedłużenia projektowanej południowej obwodnicy
Żukowa i węzła drogowego Glincz - obszar ustalenia zasad zagospodarowania i zabudowy terenu
Obszar problemowy OP6 położony jest w strefie tożsamości na obszarze rozwoju osadniczego, w rejonie
miejscowości Rutki. Problemy występujące na obszarze wskazują na konflikt funkcji mieszkaniowej, walorów
historycznych i przyrodniczych miejsca z funkcjami rozwoju gospodarczego, wynikający z położenia przy
drodze nr 211 i skrzyżowaniu z przedłużeniem obwodnicy Żukowa. W celu przesądzenia o dominujących
funkcjach zaleca się rozstrzygnięcie konfliktu funkcjonalnego w miejscowym planie zagospodarowania
przestrzennego,. Występowanie silnych uwarunkowań przyrodniczych (w tym bliskość rezerwatu przyrody „Jar
Rzeki Raduni” i obszaru Natura 2000) tworzy ograniczenia dla przedsięwzięć, które mogłyby być zagrożeniem
dla środowiska i ograniczenia nowych inwestycji, w tym wynikające z Zarządzenia nr 28/2012 Regionalnego
Dyrektora ochrony Środowiska w Gdańsku z dnia 28 września 2012 r. oraz ustawy o ochronie przyrody.
Rozstrzygnięcie
priorytetów
i zabezpieczenie
przed
zagrożeniami
może
nastąpić
jedynie
na podstawie opracowania spójnej koncepcji zagospodarowania terenu w miejscowym palnie zagospodarowania
przestrzennego. Jest to niezbędne dla zachowania wartościowej pod względem tożsamości kulturowej tej części
obszaru gminy Żukowo.
OP7 - obszar na styku z Gdańskiem, na wschód od miejscowości Barniewice i od linii kolejowej nr 211 - obszar
ustalenia zasad zagospodarowania i zabudowy, w tym obsługi komunikacyjnej
Obszar problemowy OP7 położony jest w strefie negocjacji na obszarze dynamicznego rozwoju gospodarczego
w zakresie funkcji produkcyjno magazynowych, składowych i usługowych. Jest to obszar potencjalnej oferty
dla lokalizacji strefy ekonomicznej i równocześnie centrum innowacyjności w gminie Żukowo. W zdecydowanej
przewadze na obszarze obowiązuje miejscowy plan, który przesądza o dominacji kierunkowych funkcji. Jedynie
na niewielkim fragmencie obszaru nie obowiązuje plan miejscowy. Zaleca się objecie tego obszaru miejscowym
planem, w którym powinno się zagwarantować prawidłową obsługę drogową przez powiązanie z układem
drogowym Gdańska i węzłem drogowym „Owczarnia”.
39. WNIOSKI DO ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ, DO STRATEGII I PLANU
ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO
1) Wyznaczenie w Koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju granic obszaru metropolitalnego
i sporządzenie planu zagospodarowania obszaru metropolitalnego, z udziałem miast i gmin
wchodzących w skład metropolii oraz marszałka województwa, dla racjonalnej współpracy i
współdziałania w zakresie planowania przestrzennego, a w tym rozwoju terenów osiedleńczych,
rozwoju układów transportu i infrastruktury technicznej, ochrony środowiska i krajobrazu,
rozmieszczenia usług poziomu metropolitalnego.
2) Dokonanie rozstrzygnięć w zakresie rozwoju układu drogowego i polityki transportowej w powiązaniu
układem drogowym i kolejowym oraz transportem publicznym gminy Żukowo.
3) Uwzględnienie roli gminy Żukowo, jako ośrodka o wykształconej kaszubskiej tożsamości i o bogatej
ofercie turystyczno- rekreacyjnej oraz tworzonego ośrodka kulturowego w Żukowie.
4) Uwzględnienie roli i ponadlokalnego znaczenia terenów w rejonie Barniewic, jako terenów tworzących
potencjalną ofertę lokalizacji strefy ekonomicznej i równocześnie centrum innowacyjności w gminie
Żukowo.
5) Kontynuacja na obszarach gmin i miast sąsiadujących z gminą Żukowo, wyznaczonych w studium
korytarzy ekologicznych - obszarów o cennych walorach przyrodniczych i krajobrazowych.
163
6) Zabezpieczenie środków na wsparcie rozwoju infrastruktury technicznej w gminnie w rewanżu
realizacji sieci przesyłowych o znaczeniu ponad lokalnym przechodzących przez obszar gminy
Żukowo.
164
IV.
UZASADNIENIE ZAWIERAJĄCE OBJAŚNIENIE PRZYJĘTYCH
ROZWIĄZAŃ I SYNTEZĘ USTALEŃ PROJEKTU STUDIUM
40. INFORMACJE OGÓLNE
Opracowanie zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Żukowo,
zwane Studium, jest wypełnieniem ustawowego obowiązku określenia polityki przestrzennej, w tym zasad
zagospodarowania przestrzennego terenu gminy. Zgodnie z art. 3 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym, opracowanie studium jest zadaniem własnym gminy, realizowanym przez Burmistrza na mocy
ustawy o samorządzie gminnym. Studium określa politykę przestrzenną dla całego obszaru gminy w granicach
administracyjnych uwzględniając zasady określone w koncepcji zagospodarowania przestrzennego kraju,
ustalenia strategii rozwoju i planu zagospodarowania przestrzennego województwa oraz strategii rozwoju
gminy.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Żukowo zostało sporządzone
w 2002 r. w trybie przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 15
z 1999 r., poz. 139 z późn. zm.) i uchwalone uchwałą nr XLVI/828/2002 Rady Miejskiej w Żukowie z dnia
09.10.2002 r. ze zmianami do studium wprowadzonymi następującymi uchwałami:
• nr IX/195/2003 Rady Miejskiej w Żukowie z dnia 25.06.2003 r. – dla obszaru wsi Leźno,
• nr XXXVII/629/2005 Rady Miejskiej w Żukowie z dnia 30 listopada 2005 r.- dla fragmentów wsi Przyjaźń,
Otomino, Glińcz,
• nr XXXVII/630/2005 Rady Miejskiej w Żukowie z dnia 30 listopada 2005 r.- dla fragmentu wsi Borkowo,
• nr XVLVII/772/2006 Rady Miejskiej w Żukowie z dnia 09 października 2006 r. - dla fragmentu wsi
Przyjaźń,
• nr XVLVII/772/2006 Rady Miejskiej w Żukowie z dnia 09 października 2006 r. - dla fragmentu wsi
Skrzeszewo,
• nr XVIII/310/2008 Rady Miejskiej w Żukowie z dnia 25 kwietnia 2008 r.
Obecna zmiana studium sporządzona została dla całego obszaru gminy i miasta Żukowo w trybie obowiązującej
ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tj. Dz. U. z dnia 12 czerwca
2012 r. poz. 647 ze zm.)
41. OBJAŚNIENIE PRZYJĘTYCH ROZWIĄZAŃ W STUDIUM
Obecna zmiana studium nie stanowi rewizji podstawowych zasad i kierunków polityki przestrzennej gminy,
określonych w dokumencie studium z 2002 r., ale jest związana głównie ze zmianą dynamiki procesów
urbanizacji w zidentyfikowanych obszarach, przesądzeniami dotyczącymi inwestycji ponadlokalnych
na obszarze gminy oraz aktualizacją stanu prawnego m.in. w zakresie: ochrony przyrody, ochrony zabytków
oraz złóż surowców mineralnych.
Dokonanie zmiany Studium było uzasadnione:
1) wnioskami o zmianę przeznaczenia i zagospodarowania terenów na sposób inny, niż to zostało określone w
kierunkach rozwoju w dotychczas obowiązującym Studium;
2) zmianami w zainwestowaniu terenów, stanie zagospodarowania, stanie ludności, które nastąpiły od 2002 r.,
w tym znacznym rozproszeniu nowej zabudowy,
3) zmianami w aktach prawnych odnoszących się do wymogów ochrony przyrody, dziedzictwa kulturowego
oraz w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym;
4) nowymi koncepcjami dotyczącymi przebiegu dróg o znaczeniu ponadlokalnym;
5) nowymi koncepcjami dotyczącymi zasad obsługi w zakresie infrastruktury technicznej - głównie kanalizacji
sanitarnej.
Główne uwarunkowania mające wpływ na rozwój zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy
Żukowo dotyczą położenia i powiązań gminy z otoczeniem, co skutkuje bezpośrednio w dynamicznym
wzroście liczby ludności, ilości podmiotów gospodarczych oraz intensywną urbanizacją tego terenu.
165
Gmina miejsko-wiejska Żukowo położona jest w środkowej części województwa pomorskiego, w powiecie
kartuskim. Od północy i wschodu graniczy z miastem Gdynia i z miastem Gdańsk, od południa z gminą
Kolbudy i z gminą Przywidz, natomiast od zachodu z gminą Somonino, Kartuzy, Przodkowo i Szemud.
Powierzchnia gminy miejsko-wiejskiej Żukowo wynosi łącznie ok. 16 372 ha73, w tym powierzchnia miasta
474 ha, powierzchnia obszaru wiejskiego - 15898 ha. Liczba ludności w gminie wynosiła na koniec 2010 r.
29 462 osób, w tym w mieście 6 504 osób, w obszarze wiejskim 22 958 osób.74
Siedzibą gminy jest miasto Żukowo, które należy do najmłodszych miast w Polsce – Żukowo uzyskało prawa
miejskie 01 stycznia 1989 r.
Gmina Żukowo położona jest w obrębie kilku obszarów administracyjnych, geograficznych, przestrzennych
i funkcjonalnych:
− w środkowej części województwa pomorskiego, w powiecie kartuskim,
− w Trójmiejskim Obszarze Metropolitalnym / w obszarze Aglomeracji Trójmiejskiej (punkt 1.1.2),
− we wschodniej części Pojezierza Kaszubskiego,
− w zlewni rzeki Raduni.
Gminę miejsko-wiejska Żukowo należącą do obszaru funkcjonalnego aglomeracji i tworzącą strefę ekspansji
terytorialnej miast sąsiednich (Gdańska i Gdyni) charakteryzuje:
− silny proces suburbanizacji – przemieszczania się dotychczasowych mieszkańców Trójmiasta na teren
gminy,
− wysoki stopień domknięcia funkcjonalnego relacji codziennych: miejsce zamieszkania – miejsca pracy,
miejsce zamieszkania – tereny rekreacji codziennej, miejsca zamieszkania – miejsca częstych
kontaktów usługowych (zwłaszcza w zakresie edukacji),
− wspólne urządzenia komunalne infrastruktury technicznej (system miejskiej komunikacji zbiorowej,
zintegrowana sieć wodociągowa, powiązane sieci kanalizacji i urządzenia oczyszczania ścieków,
instalacje zaopatrzenia w ciepło i gaz oraz system utylizacji odpadów itp.),
− wyższy w porównaniu z otoczeniem stopień urbanizacji mierzony wskaźnikami społecznymi,
demograficznymi, ekonomicznymi i techniczno-przestrzennymi, znaczna gęstość zaludnienia i duża,
wciąż wzrastająca liczba mieszkańców,
− rozwinięte funkcje gospodarcze, głównie produkcyjne (elektronika, przetwórstwo rolno-spożywcze,
produkcja opakowań, maszyn i urządzeń), usługi podstawowe oraz uzupełniające dla metropolitalnych;
lokalizacja funkcji komplementarnych dla Trójmiasta.
Pierwotny rolniczy charakter przestrzeni gminy Żukowo, z licznymi wsiami tworzącymi dość regularną strukturę
i jednym ośrodkiem miejskim, pod wpływem intensywnego rozwoju funkcji osadniczych, został w większej
części zatracony. Obecnie postępująca urbanizacja (suburbanizacja) i lokalizacja wielu nowych inwestycji
przekształciła znacznie tradycyjny krajobraz, zmieniając go nierzadko w krajobraz podmiejski lub produkcyjno
usługowy.
Samą gminę podzielić można na kilka charakterystycznych części, które mimo intensywnego
zagospodarowywania wciąż jednak różnią się od siebie. Centrum gminy pozostaje miasto Żukowo, w którym
mieszczą się funkcje administracyjne, oraz inne funkcje usługowe, wciąż podkreślające jego rangę. Jako ośrodek
pomocniczy postrzegana jest wieś Chwaszczyno, położona w północnej części gminy, która intensywnie
rozwinęła się w związku z bliskością Gdyni oraz lokalizacją na głównym szlaku komunikacyjnym. Dodatkowo
w ostatnich latach podniosła się ranga wsi Banino, w której obserwuje się najbardziej intensywny rozwój
struktur mieszkaniowych.
Naturalny szkielet gminy tworzą przede wszystkim ciągi ekologiczne – korytarze dolin rzecznych (Raduni,
Małej Słupiny i Strzelenki), które są widoczne w krajobrazie. Szkieletem infrastrukturalnym jest przede
wszystkim sieć dróg rangi ponadlokalnej – dróg krajowych nr 7 i nr 20 w kierunkach północ południe i wschód
zachód, przecinających się w Żukowie, jednak struktura ta ulegnie zmianie po realizacji Obwodnicy
Metropolitalnej, Trasy Kaszubskiej oraz Obwodnicy Żukowa w ciągu drogi krajowej nr 7. Dodatkowo teren
73
74
dane Starostwa Powiatowego w Kartuzach, Wydział Geodezji, luty 2012 r.
dane Głównego Urzędu Statystycznego – stan na 31.12.2010, dostępne na stronie www.stat.gov.pl
166
gminy jest przecięty licznymi istniejącymi i planowanymi korytarzami infrastruktury technicznej – głównie
elektroenergetyki i gazownictwa.
Ogólny podział terenu gminy można scharakteryzować w następujący sposób:
− miasto Żukowo, które rozwija się, jako miejski ośrodek gminny, z różnorodnością funkcji, w tym
usługami z zakresu administracji,
− północna, północno-wschodnia i środkowa część gminy – obszar intensywnej urbanizacji związanej
z bliskością Gdańska i Gdyni – w całych obrębach (w tym przede wszystkim Banino, Chwaszczyno, ale
także Czaple, Pępowo, Leźno) rozwija się zabudowa o zróżnicowanych funkcjach i formach, w tym
zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, częściowo także wielorodzinna, zabudowa usługowa
i produkcyjno składowa;
− wzdłuż drogi krajowej nr 20, wokół istniejących miejscowości: Małkowo, Miszewo, Miszewko,
Tuchom oraz na zachód od drogi, rozwija się głównie zabudowa mieszkaniowa i rekreacji
indywidualnej,
− wzdłuż drogi krajowej nr 20, w szczególności po jej wschodniej stronie następuje intensywny rozwój
zabudowy produkcyjnej i składowej,
− wokół jezior, zlokalizowanych przy granicach z gminami ościennymi, w rejonach miejscowości
Tuchom, Borkowo, Łapino, Sulmin, Nowy Świat z różną intensywnością rozwija się zabudowa
mieszkaniowa i rekreacji indywidualnej, przy czym atrakcyjność tych terenów dla lokalizacji zabudowy
mieszkaniowej z racji dużej wartości krajobrazu jest większa niż pozostałych terenów jednak rozwijają
się one z różną intensywnością,
− południowa część gminy jest dotychczas wykorzystywana rolniczo, z coraz intensywniej rozwijającą sie
zabudową mieszkaniową, która, jak w części północnej powstaje często w oderwaniu od istniejącej
struktury,
− południowa i południowo zachodnia część gminy, zachodni jej skraj, i południowo-wschodni skraj
to tereny leśne wchodzące w skład obszarów chronionego krajobrazu, które wzmacniają atrakcyjność
terenów sąsiednich.
Potencjał transurbacyjny gminy mówi o możliwościach i wskazaniach do rozwoju zabudowy i zainwestowania,
w tym wprowadzania nowych terenów inwestycyjnych na terenach dotychczas niezainwestowanych, co dzieje
się nieustannie. W gminie Żukowo statystycznie nadal dominującą formą użytkowania terenu jest wykorzystanie
rolnicze – użytki rolne stanowią ok. 65, 4% powierzchni gminy, jednak dominacja tej funkcji jest coraz mniej
rozpoznawalna, z racji dużego rozproszenia nowopowstałej zabudowy. Część terenów posiada stosunkowo
korzystne warunki agroekologiczne, natomiast postępująca urbanizacja, szczególnie północnej części obszaru
gminy systematycznie, co roku zmniejsza ilość terenów rolnych. Kierunkowanie procesów inwestycyjnych jest
niezbędne dla zachowania czytelnego charakteru przestrzeni gminy.
Gmina Żukowo, przede wszystkim za sprawą lokalizacji w pobliżu miast Trójmiasta i na szlakach
komunikacyjnych rozwija się bardzo dynamicznie. Przyrost liczby ludności w ostatnich latach związany jest
głównie z migracją mieszkańców z terenów miejskich i osiedlania się ich na terenie gminy Żukowo.
Zainteresowanie inwestorów natomiast, szczególnie w zakresie lokalizacji funkcji związanych z produkcją,
składami i magazynami, mówi o dużej atrakcyjności tych terenów i ich konkurencyjności w stosunku do
droższych gmin miejskich Gdańska i Gdyni, oraz bardziej oddalonych od Trójmiasta gmin wiejskich. Prócz tego,
że dynamiczny rozwój rodzi nowe możliwości, w tym zapewnienia lepszych warunków pracy i życia, rodzi
także problemy, w tym te związane z zaspokojeniem niezbędnych potrzeb oraz oczekiwań obecnych i
potencjalnych mieszkańców i inwestorów, oraz zagrożenia związane z nadmierną eksploatacją
krajobrazu, ekspansją i rozproszeniem zabudowy i zobowiązaniami finansowymi gminy wynikającymi
z uchwalanych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
Potrzeby w zakresie rozwoju gminy obejmują zarówno potrzeby mieszkańców (rdzennych jak i nowych), jak
i ogólne potrzeby funkcjonalne, w tym w szczególności:
− potrzeba wykreowania jasnej i czytelnej polityki rozwoju (kontynuowanej w studium uwarunkowań,
strategii rozwoju oraz innych dokumentach o charakterze ogólno gminnym i miejscowym), która
167
−
−
−
−
−
z jednej strony dawałaby szansę korzystania z możliwości, jakie daje napływ nowych mieszkańców
i inwestorów, z drugiej natomiast dawałaby możliwość przewidywania, kierowania i sterowania tym
procesem w sposób zgodny z definicją rozwoju zrównoważonego, ochroną walorów w szczególności
przyrodniczych i kulturowych oraz kształtowania wizerunku,
konieczność rozwoju usług publicznych (w zakresie usług edukacji, kultury, rekreacji) w związku
z dynamicznie rosnącą liczba ludności,
rozwój infrastruktury, poza systemem infrastruktury ogólnokrajowej lub regionalnej (dróg i sieci) – jako
niezbędnego narzędzia do przyciągania inwestorów, porządkowania rozwoju przestrzennego i kontroli
nad nowym zainwestowaniem – uzupełnienie braków, w tym w zakresie infrastruktury wodociągowej,
sanitarnej, drogowej, ścieżek rowerowych, poprawa stanu dróg,
potrzeba ochrony krajobrazu, w tym ograniczenie rozproszenia zabudowy, nawiązanie w kształtowaniu
przestrzeni do tradycji kształtowania zabudowy na obszarach wiejskich oraz zachowanie terenów
otwartych i ciągłości korytarzy i płatów ekologicznych,
uzupełnienie braków w zakresie infrastruktury turystycznej, w tym w zakresie obsługi różnych form
ruchu turystycznego (informacje turystyczne, bazy noclegowe, szlaki turystyczne) oraz rekreacji
weekendowej, świątecznej i letniej, zabezpieczenie terenów nadjeziornych dla rekreacji,
kreowanie strefy centrum gminy i miasta, jako terenów usług kulturalno-rekreacyjnych,
administracyjnych i komercyjnych, wzmacniających znaczenie Żukowa zarówno w gminie jak
i w regionie, w tym w aglomeracji Trójmiejskiej.
Uzasadnieniem wyboru kierunków zagospodarowania gminy ustalonych w studium jest zapobieżenie
niekontrolowanej suburbanizacji obszaru gminy. W tym celu przeprowadzono identyfikację i waloryzację
istniejącego zagospodarowania na obszarze gminy, dzieląc ją na strefy a następnie przypisując obszarom
w strefach kierunki zagospodarowania odpowiadające strategicznym celom polityki przestrzennej gminy.
42. SYNTEZA USTALEŃ PROJEKTU STUDIUM
Dla wzmocnienia założeń oraz realizacji celów przyjętych w studium, w tym kreowania i kontynuacji
zrównoważonego rozwoju, przeprowadzono strukturalizację funkcjonalno – przestrzenną obszaru gminy, która
między innymi pozwoliła na wyznaczenie obszaru przyrodniczo-krajobrazowego stanowiącego nadrzędny
szkielet, przenikający cały obszar gminy oraz dwóch stref funkcjonalno – przestrzennych, identyfikujących
różne uwarunkowania i przesłanki w zakresie kierunku i intensywności rozwoju gminy.
Ustalenie w studium zasięgu obszaru przyrodniczo - krajobrazowego wzmacnia system obszarów cennych
przyrodniczo i krajobrazowo, w tym terenów otwartych, związanych z przebiegiem przez obszar gminy ważnych
regionalnych, subregionalnych i lokalnych korytarzy ekologicznych (w tym dolin rzecznych: doliny rzeki
Raduni i Strzelenki).
Strukturalizacja obszaru gminy jest podstawą do formułowania polityki przestrzennej według dwóch
następujących stref:
a) strefy negocjacji – wyznaczającej kierunek intensywnego rozwoju wielofunkcyjnego – kontynuacji
urbanizacji z obszarów miast Gdańska i Gdyni.
Strefa ta obejmuje obszar północno – wschodni gminy, wraz z miejscowościami: Banino, Pępowo, Leźno,
oraz częściowo Chwaszczyno, jako ośrodkami wspomagającymi dla miasta Żukowo i miejscowościami
Barniewice i Czaple, w których także przewiduje się dynamiczny rozwój gospodarczy,
b) strefy tożsamości – wyznaczającej kierunek umiarkowanego rozwoju. Strefę tę charakteryzuje
stabilizacja rozwoju, opartego o walory agroprzyrodnicze, krajobrazowe i tradycję miejsca;
Strefa tożsamości obejmuje obszar zachodni i południowo - zachodni gminy, wraz z miastem Żukowo
i ośrodkiem wspomagającym – Przyjaźń oraz Chwaszczyno, a także miejscowościami Niestępowo,
Otomino, Skrzeszewo Żukowskie, Łapino, Glincz, Rutki, Borkowo, Małkowo, Miszewo, Miszewko
i Tuchom.
Kierunkowa struktura zagospodarowania przestrzennego w odniesieniu do zidentyfikowanych stref tożsamości
i negocjacji, stanowi podstawę dalszego, szczegółowego identyfikowania obszarów, dla których w „Studium...”
ustala się kierunki rozwoju gminy.
168
Niezależny obszar przyrodniczo-krajobrazowy stanowi szkielet, który dopełniają w strefach pozostałe,
następujące obszary rozwoju przestrzennego gminy,
− w strefie negocjacji:
o obszary dynamicznego rozwoju osadniczego i gospodarczego,
o obszary dynamicznego rozwoju gospodarczego,
− w strefie tożsamości:
o obszary rozwoju osadniczego i gospodarczego,
o obszary rozwoju przedsiębiorczości – „Żukowski korytarz inwestycyjny”,
o obszary rozwoju osadniczego w oparciu o walory przyrodnicze,
o obszary rozwoju rolnictwa w oparciu o walory agroprzyrodnicze.
Dla wszystkich obszarów „Studium...” ustala dominujące przeznaczenie (funkcje), kierunki rozwoju i zasady
zagospodarowania.
OBSZARY PRZYRODNICZO-KRAJOBRAZOWE – NIEZALEŻNE OD PODZIAŁU NA STREFY
Obszary przyrodniczo krajobrazowe zostały wyznaczone w oparciu o istniejące walory środowiska
przyrodniczego. Obejmują swoim zasięgiem tereny cenne pod względem przyrodniczym, w tym objęte ochroną,
korytarze ekologiczne, tereny dolin rzecznych i inne tereny otwarte oraz ekosystemy naturalne i seminaturalne.
Ich określenie ma przede wszystkim zapewnić ciągłości i trwałości systemu powiązań ekologicznych
na obszarze gminy, zachować regionalne, subregionalne i lokalne systemy osnowy ekologicznej połączone
z systemami poza granicami gminy, utrzymać równowagę przyrodniczą, zapewnić tereny dla niekubaturowych
funkcji o charakterze ekologicznym, rekreacyjnym, turystycznym, sportowym, podtrzymać naturalny charakteru
ciągów dolinnych rzek i jezior, zapewnić swobodę przepływu wód i zabezpieczyć tereny niezbędne dla jej
retencjonowania.
OBSZARY DYNAMICZNEGO ROZWOJU OSADNICZEGO I GOSPODARCZEGO – STREFA
NEGOCJACJI
Kierunkiem rozwoju obszarów jest dalszy rozwój funkcji mieszkaniowych, usługowych, produkcyjnych
i magazynowo - składowych i koncentracja usług obsługi mieszkańców w ośrodkach sieci osadniczej.
Głównym celem polityki przestrzennej wyrażonej w kierunkach zagospodarowania przestrzennego obszarów
jest wykorzystanie dla nowego zainwestowania rezerw terenowych na obszarach już zainwestowanych oraz
wykorzystanie obszarów najbardziej przydatnych pod względem warunków infrastrukturalnych, o korzystnych
powiązaniach komunikacyjnych (istniejących i planowanych) z obszarami zewnętrznymi, szczególnie wzdłuż
drogi Miszewko – Banino - Rębiechowo - Gdańsk (drogi powiatowej nr 1901G). Rozwój tego obszaru jest
bezpośrednio związany z sąsiedztwem Gdańska i Gdyni, a kierunki wyrażone w studium przewidują
intensywniejsze wykorzystanie poszczególnych terenów.
OBSZARY DYNAMICZNEGO ROZWOJU GOSPODARCZEGO – STREFA NEGOCJACJI
Kierunkiem rozwoju obszarów jest rozwój funkcji usługowych, produkcyjnych i magazynowo - składowych.
W Studium przewiduje się wykorzystanie dla zainwestowania rezerw terenowych na obszarach już
zainwestowanych oraz wykorzystanie obszarów najbardziej przydatnych pod względem warunków
infrastrukturalnych, charakteryzujących się korzystnymi powiązaniami komunikacyjnymi (istniejącymi
i planowanymi) z obszarami zewnętrznymi. Studium przewiduje koncentrację funkcji usługowych,
produkcyjnych i magazynowych na tych obszarach, szczególnie predysponowanych dla lokalizacji tych funkcji,
w celu stworzenia atrakcyjnej i jednoznacznej oferty inwestycyjnej.
OBSZARY ROZWOJU OSADNICZEGO I GOSPODARCZEGO – STREFA TOŻSAMOŚCI
Kierunek umiarkowanego rozwoju został ustalony w celu dopełnienia i kształtowania struktur osadniczych,
w tym koncentracji usług i zabudowy mieszkaniowej w obszarze miasta i wokół lokalnych ośrodków w
zachodniej części gminy oraz w części przyległej od południa do doliny rzeki Raduni. Umiarkowany rozwój na
tych obszarach znaczy przede wszystkim tworzenie dogodnych warunków dla zaspokojenia potrzeb
mieszkańców, wzrost integracji społecznej, identyfikacji i satysfakcji mieszkańców oraz rozwój obszaru zgodnie
z tożsamością i tradycją miejsca. Zakres przewidywanych dominujących funkcji uwzględnia przede wszystkim
169
potrzeby obecnych i przyszłych mieszkańców w zakresie osadnictwa, usług i zapewnienia miejsc pracy.
OBSZARY ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI – „ŻUKOWSKI KORYTARZ INWESTYCYJNY” –
STREFA TOŻSAMOŚCI
Zgodnie z dotychczasową polityką przestrzenną gminy w obszarze Żukowskiego Korytarza Inwestycyjnego
ustala się kontynuację rozwoju funkcji produkcyjnych i usługowych. Jednocześnie na tym samym obszarze
nie wyklucza się innych funkcji osadniczych, przy czym konflikty przestrzenne i funkcjonalne dla
poszczególnych terenów proponuje się rozstrzygać w szerszej skali, w miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego. Ze względu na występujące konflikty obszar ten zaliczono do obszarów problemowych.
OBSZARY ROZWOJU OSADNICZEGO W OPARCIU O WALORY PRZYRODNICZE – STREFA
TOŻSAMOŚCI
Obszary rozwoju osadniczego w oparciu o walory przyrodnicze charakteryzują się umiarkowanym rozwojem
struktur osadniczych wokół lokalnych ośrodków w obszarach wiejskich, zlokalizowanych w bezpośrednim
sąsiedztwie korytarzy ekologicznych, obszarów atrakcyjnych krajobrazowo, kompleksów leśnych i jezior. Na
tym obszarze proponuje się przede wszystkim stabilizację rozwoju i ścisłe powiązanie funkcji osadniczych ze
środowiskiem przyrodniczym.
OBSZARY ROZWOJU ROLNICTWA W OPARCIU O WALORY AGROPRZYRODNICZE – STREFA
TOŻSAMOŚCI
Na obszarze przeważają warunki dla rozwoju funkcji rolniczych, produkcji spożywczej i hodowli zwierząt.
Rozwój powinien odbywać się poprzez ustabilizowanie gospodarki rolnej oraz kształtowanie i koncentrację
struktur osadniczych wyłącznie wokół lokalnych ośrodków w obszarach wiejskich. Obszar stymuluje rozwój
gminy w kierunku wykształcenia tożsamości związanej z regionem, miastem i tradycją kaszubską, w kontekście
prowadzonej działalności rolniczej i produkcji rolno-hodowlanej. Rozwój osadnictwa powinien odbywać się pod
warunkiem równoległego rozwoju infrastruktury technicznej. Głównym celem rozwoju tego obszaru jest
podtrzymanie tradycji rozwoju struktur osadniczych w oparciu o produkcję rolną i relację przestrzenną tych
struktur w odniesieniu do terenów otwartych.
MIASTO ŻUKOWO
Miasto Żukowo położone jest w centralnej części gminy, w strefie tożsamości gminy w ramach obszaru
rozwoju osadniczego i gospodarczego i obszaru przyrodniczo-krajobrazowego. Miasto Żukowo stanowi ciągły
przestrzennie układ osadniczy, tworzący zwarty obszar miejski (zabudowy) oraz powiązaną z nim strefę
zurbanizowaną. Jako ośrodek miejsko – gminny pełni rolę centrum społecznego, usługowego i gospodarczego.
W zakresie rozwoju struktury funkcjonalno – przestrzennej miasta Żukowa rozróżnia się w studium:
− lokalizacje funkcji koncertujących się wokół centrum miasta,
− lokalizacje funkcji dopełniających strukturę miejską,
− uzupełnienie struktury miejskiej terenami zieleni.
W zakresie rozwoju centrum miasta ustala się w studium:
kreowanie centrum miasta Żukowa (plac publiczny, rynek itp.) wraz ze zmianą istniejącego
ponadlokalnego układu drogowego rozcinającego miasto na obwodowy układ drogowy Obwodnicy Żukowa i lokalizacją ratusza miejskiego,
rozwój centrum miasta o tereny położone przy projektowanym przystanku kolejowym i tereny
istniejącej koncentracji usług w rejonie ul. Gdyńskiej do terenów sportowo rekreacyjnych,
powiązanych układem ciągów pieszych, placów i zieleni miejskiej,
zabezpieczenie terenów dla rozwoju funkcji administracji i zarządzania kryzysowego,
dalszy rozwój usług publicznych i komercyjnych połączonych z lokalizacją przestrzeni
publicznych, w tym ratusza miejskiego,
rewitalizację zespołów i obiektów zabytkowych, w kierunku funkcji usługowych, w tym centrum
kulturowego lub funkcji mieszkaniowo – usługowych,
170
-
kształtowanie spójności obszaru miejskiego poprzez stworzenie sieci terenów i ciągów
publicznych,
lokalizacja centrum społeczno - kulturowego w rejonie istniejącego historycznego założenia
zespołu klasztornego Norbertanek z 1209 r. w Żukowie,
lokalizacja zespołu zabudowy usługowej wraz z targowiskiem w rejonie centrum miasta
w kontynuacji rozwoju funkcji miejskich nad rzeka Radunią.
W zakresie dopełnienia struktury miejskiej ustala się w studium:
−
dopełnienie istniejącej struktury terenami o funkcjach mieszkalnictwa i usług,
−
wzbogacenie osiedli mieszkaniowych wielorodzinnych i jednorodzinnych w zieleń
miejską/osiedlową, urządzone skwery i parki, place zabaw dla dzieci, stanowiące miejsca
integracji i tworzenia więzi społecznych,
−
dążenie do koncentrowania usług osiedlowych w zespołach usługowych obejmujących też tereny
zieleni urządzonej, place i inne tereny publiczne – jako miejsc integracji społecznej.