Zespół Szkół im. Marii Skłodowskiej

Zespół Szkół im. Marii Skłodowskiej - Curie w Kawęczynie
Kwiecień
Czas na zajmowanie gniazd. Pierwszy na nim siada najczęściej samiec i zaraz przystępuje do poprawiania konstrukcji.
Znosi materiał i pilnuje, aby obranego gniazda nie zajął inny bocian. Przylot samicy (najczęściej 2-5 dni później)
powoduje, że prace nabierają tempa i zwykle po 2-3 dniach gniazdo jest odnowione . W znoszenie materiału do
budowy gniazda zaangażowany jest przede wszystkim samiec. Przyniesione w dziobie gałązki składa on na brzegu
gniazda i dopiero samica układa je w wybranym miejscu.
Gniazdo jest nadbudowywane każdego roku i może mieć średnicy do 2 m,
wysokości 1m i średnim ciężarze ok. 500 kg (znaleziono gniazdo ważące 2 tony).
Budowa gniazda jest czynnością regulowaną instynktem.
Walki o gniazda
O gotowe gniazda toczą się zacięte i długotrwałe walki od przepychanek, aż po walki
w powietrzu. Jako broń używane są dzioby i skrzydła. W walce biorą udział najczęściej
samce lub gdy nie ma złożonych jaj to obydwoje partnerów. Sukcesy odnoszą najczęściej ptaki, które w poprzednim
roku zasiedlały gniazdo. Stwarza to silna motywacja do obrony swej ,,własności”. Niekiedy zdarza się, że w walce
zwycięża napastnik wówczas samica bez protestów przyjmuje zwycięzcę. Jeśli w gnieździe były złożone jaja to są
wyrzucane i składane nowe.
Bocianie zaloty
Bociany kopulują tylko w gnieździe. Czynią to często(czasem nawet 10 razy dziennie) i zachowują się przy tym
bardzo głośno Cała ceremonia na gnieździe to szereg gestów i tanecznych figur przyjmowanych przez oba ptaki.
Charakterystyczne jest zarzucanie głowy głęboko na plecy połączone z głośnym klekotaniem i ukłonami. Podstawą
komunikacji jest ,,mowa ciała”.
Kopulacja następuje najczęściej na drugi dzień po przylocie samicy. Wydaje się to mało romantyczne, ale późny
przylot z zimowisk i długi czas przeznaczony na wyprowadzanie lęgu nie sprzyja ,,marnowaniu czasu” na wielodniowe
toki i skomplikowany rytuał.
Składanie jaj
Średni termin złożenia pierwszego jaja przypada na 30 kwietnia. Samica składa od 2 do 5 jaj najczęściej w
odstępach dwudniowych. Wysiadywanie rozpoczyna się po złożeniu drugiego jaja i trwa 33-34 dni. W wysiadywaniu
lęgu biorą udział oba ptaki. Zmiana partnerów na gnieździe następuje kilkakrotnie podczas dnia o stałych porach. Przy
zmianie następuje ceremonia powitania polegająca na wspólnym klekotaniu i delikatnym drapaniu dziobem z tyłu
głowy. Przy okazji przewraca się jaja, zapewniają ich równomiernie ogrzewanie i przewietrzanie dna gniazda.
Więzi małżeńskie
Bociany przystępują do lęgów w 4-5 roku życia. Pary ptaków łączą się tylko na czas lęgów, a w okresie wędrówek i
na zimowiskach żyją oddzielnie.
Czynnikiem łączącym parę jest gniazdo, a później opieka nad potomstwem.
Błędne jest fałszywe przekonanie, że bocianie pary są sobie wierne i łączą się na długie lata
Daria Michalak i Kinga Morusińska
Źródło: ,,Bociany i boćki” Z. Jakubiec, P. Szymoński pod red. R. Guziaka. i publikacje PTPP ,, pro Natura” oraz
bocianopedia.
strona 1 / 1