produkt turystyczny województwa pomorskiego. wybrane zagadnienia

PRODUKT TURYSTYCZNY WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO.
WYBRANE ZAGADNIENIA
Autor: Mieczysław Gulda (red.)
Wydawca: Wyższa Szkoła Turystyki i Hotelarstwa w Gdańsku
Miejsce i rok wydania: Gdańsk, 2013
Ilość stron: 282
ISBN: 978-83-89081-39-1; 978-83-7531-216-4
Wstęp
Przedmiotem rozważań zawartych w niniejszej książce jest produkt turystyczny, który został ukazany
na przykładzie województwa pomorskiego. Produkt turystyczny nabiera coraz większego znaczenia jako
instrument działań marketingowych w świetle rosnącej konkurencji na rynku turystycznym. Sukces rynkowy
odnoszą jedynie te regiony, które potrafią zaoferować atrakcyjny produkt turystyczny. Odpowiedzialność
za zarządzanie produktem turystycznym w regionie w dużym stopniu ponosi lokalny samorząd, który dzięki
transformacji ustrojowej i gospodarczej, stał się faktycznym gospodarzem obszarów turystycznych.
Głównym celem książki jest przedstawienie województwa pomorskiego jako złożonego produktu turystycznego
obszaru, jak również analiza aspektów społeczno-demograficznych oraz finansowych związanych z ruchem
turystycznym, a także ukazanie roli informacji turystycznej w rozwoju produktu, jak też prezentacja Centrum
Edukacji oraz Promocji Regionu w Szymbarku jako przykładu produktu turystycznego.
Jednym z priorytetów rozwoju turystyki ujętych w Strategii Rozwoju Turystyki w Województwie Pomorskim na
lata 2004-2013 stało się tworzenie markowych produktów turystycznych. Zgodnie z przedstawionymi w niej
założeniami produkt turystyczny obszaru to kompleksowa, spójna oferta atrakcji i usług, która może być
sprzedawana w pakietach i obejmuje również wspólne działania marketingowe. Istnienie ukształtowanych
produktów turystycznych pozwala na identyfikację docelowych segmentów rynku, wykreowanie pozytywnego
wizerunku regionu i zwiększenie jego konkurencyjności, dzięki unikatowym składnikom obszaru. Województwo
pomorskie posiada wiele mocnych stron, a najistotniejszą jest jego nadmorskie położenie. Zróżnicowane
środowisko przyrodnicze pozwala na rozwój wielu form turystyki, z kolei bogactwo dziedzictwa kulturowego
wzmacnia tożsamość mieszkańców oraz sprzyja rozwojowi infrastruktury turystycznej, jak też jest czynnikiem
wpływającym na podniesienie atrakcyjności turystycznej regionu. Województwo pomorskie to obszar bogaty
w tradycje związane z handlem oraz sztuką obrabiania bursztynu. Na jego bazie można rozwijać produkt
turystyczny w oparciu o bursztynowe tradycje tego obszaru. Wyeksponowanie produktów turystycznych sprzyja
intensyfikacji rozwoju usług związanych z obsługą turystów, a także wpływa na pozytywne zmiany, do których
należy zaliczyć generowanie nowych miejsc pracy.
Książka składa się z pięciu rozdziałów, poprzedzonych wstępem. W rozdziale pierwszym zaprezentowano
teoretyczne podstawy rozważań związanych z produktem turystycznym jego pojęcie, wybrane składniki
produktu turystycznego obszaru oraz strukturę produktu turystycznego. Rozdział ten ukazuje również znaczenie
informacji turystycznej dla rozwoju produktu oraz prezentuje Centrum Edukacji i Promocji Regionu
w Szymbarku jako przykład produktu turystycznego. W rozdziale drugim przestawiono administracyjny podział
województwa pomorskiego oraz analizę społeczno-demograficznych cech związanych z ludnością oraz ruchem
turystycznym. Ponadto rozdział ten obejmuje również ekonomiczne aspekty związane z finansowaniem turystyki
i jej znaczeniem w gospodarce. Rozdział trzeci poświęcono szczegółowej analizie turystycznych walorów
województwa pomorskiego. Na początek przedstawiono walory przyrodnicze województwa pomorskiego, w tym
zagadnienia związane z ich ochroną. Przeanalizowano tutaj również uzdrowiska województwa pomorskiego.
Następnie dokonano szczegółowej analizy walorów kulturowych województwa z uwzględnieniem muzeów
i rezerwatów archeologicznych, miejsc i muzeów martyrologii, zabytków architektury, obiektów historycznowojskowych, zabytków działalności gospodarczej i techniki oraz miejsc pielgrzymkowych. Rozdział czwarty
zawiera analizę wybranych elementów infrastruktury turystycznej w województwie pomorskim, a wśród nich:
bazy noclegowej, gastronomii oraz oferty rekreacyjnej. Przedstawiono tutaj również kształcenie kadr na
potrzeby turystyki w badanym województwie. Ostatni rozdział piąty poświęcono analizie dostępności
komunikacyjnej. Scharakteryzowano w nim dostępność transportową do województwa pomorskiego: drogową,
lotniczą, kolejową, morską, a także zajęto się transportem wewnętrznym. Ponadto rozdział ten zawiera także
perspektywy zmian w obszarze transportu w województwie pomorskim oraz podkreśla znaczenie turystyki
morskiej w rozwoju tego obszaru.
Województwo pomorskie posiada na chwilę obecną kilka produktów turystycznych, które zostały nagrodzone
certyfikatem Polskiej Organizacji Turystycznej za najlepszy produkt turystyczny, a należą do nich: Magie
Malbork Show (2011 rok), Międzynarodowy Festiwal Teatrów Plenerowych i Ulicznych „Feta" (2010 rok),
Subiektywna Linia Autobusowa i Warsztat Wałęsy - dawne tereny Stoczni Gdańskiej (2010 rok), Muzeum
Bursztynu w Gdańsku (2009 rok), Centrum Edukacji i Promocji Regionu w Szymbarku (2008 rok), VIVAT VASA!
- Bitwa Dwóch Wazów (2007 rok), Dni Rybaka w Kątach Rybackich (2006 rok), Oblężenie Malborka historyczna impreza plenerowa (2005 rok), Mistrzostwa Świata w Poławianiu Bursztynu (2004 rok), Wycieczka
tematyczna po Słowińskim Parku Narodowym (2004 rok), Gdynia Sailing Days (2004 rok), Zamek w Gniewie
(2003 rok), Gra przygodowa w Zamku Malbork „Uczta u Wielkiego Mistrza" (2003 rok), Zabytkowy kompleks
pocysterski w Pelplinie (2003 rok), Jarmark św. Dominika w Gdańsku (2003 rok). Mają one bardzo istotny
wpływ na promocję regionu i generowanie przyjazdów turystycznych do województwa pomorskiego. Liczba
turystów krajowych i zagranicznych w województwie pomorskim wyniosła 5,3 mln w 2010 roku, co daje drugie
miejsce wśród wszystkich szesnastu województw w Polsce. Założeniem strategicznym do 2020 roku jest
utrzymanie miejsca wśród trzech najlepszych województw w kraju.
Autorzy książki mają nadzieję, że pragmatyczne spojrzenie na produkt turystyczny obszaru, jakim jest
województwo pomorskie, będzie przydatne zarówno osobom studiującym turystykę, jak również
przedstawicielom samorządu oraz organizacji turystycznych z województwa pomorskiego i kraju, a także
osobom prowadzącym własną działalność w sektorze turystycznym.
SPIS TREŚCI
Wstęp (W.W. Gaworecki) ........................................................................................................
9
ROZDZIAŁ I
PRODUKT TURYSTYCZNY I ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE INFORMACJĄ TURYSTYCZNĄ .....
1.1. Pojęcie produktu turystycznego (M. Łuczak) .........................................................................
1.1.1. Wybrane składniki produktu turystycznego obszaru ......................................................
1.1.2. Struktura produktu turystycznego ..............................................................................
1.2. Rola informacji turystycznej w turystyce (M. Chełkowska, R. Baranowski) ................................
1.2.1. Informacja turystyczna jako podstawa budowy lokalnej marki ........................................
1.2.2. Budowa systemu informacji turystycznej regionu pomorskiego .......................................
1.3. Centrum Edukacji i Promocji Regionu w Szymbarku jako przykład produktu
turystycznego (M. Boruszczak) ..........................................................................................
1.3.1. Infrastruktura turystyczna Centrum
1.3.2. Funkcje i zadania CEPR
1.3.2.1. Funkcja edukacyjna
1.3.2.2. Funkcja patriotyczno-historyczna
1.3.2.3. Funkcja promocyjna
Bibliografia do rozdziału I
45
45
47
47
52
57
59
ROZDZIAŁ II
SPOŁECZNO-DEMOGRAFICZNE I EKONOMICZNE ASPEKTY RUCHU TURYSTYCZNEGO
WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO
2.1. Podział administracyjny województwa pomorskiego (B. Podsiadło)
2.1.1. Dynamika i struktura ludności według urbanizacji demograficznej
2.1.2. Społeczno-zawodowa struktura ludności
2.2. Ruch turystyczny - istota i znaczenie (Z. Bloch)
2.2.1. Struktura przestrzenna przyjazdowego ruchu turystycznego
2.2.2. Motywy przyjazdów i sezonowość ruchu turystycznego
2.3. Rola turystyki w gospodarce narodowej (A. Olszewski)
2.3.1. Wybrane aspekty finansowania rozwoju turystyki na Pomorzu
2.3.2. Finansowanie turystyki ze środków publicznych
Bibliografia do rozdziału II
63
63
65
70
73
84
87
101
107
112
116
ROZDZIAŁ III
TURYSTYCZNE WALORY WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO
3.1. Walory przyrodnicze województwa pomorskiego (A. Korowicki)
3.1.1. Ochrona walorów przyrodniczych województwa pomorskiego
3.2. Uzdrowiska województwa pomorskiego (W. Krupa)
3.2.1. Ogólna charakterystyka uzdrowisk
3.2.2. Sopot jako uzdrowisko
3.2.3. Ustka jako uzdrowisko
118
118
130
138
138
143
146
13
13
21
28
32
36
38
3.2.4. Prywatyzacja obiektów uzdrowiskowych
3.3. Walory kulturowe województwa pomorskiego (T. Duchnowski)
3.3.1. Muzea i rezerwaty archeologiczne
3.3.2. Miejsca i muzea martyrologii
3.3.3. Zabytki architektury i budownictwa
3.3.4. Obiekty historyczno-wojskowe
3.3.5. Zabytki działalności gospodarczej i techniki
3.3.6. Miejsca pielgrzymkowe
Bibliografia do rozdziału III
148
149
150
155
157
164
167
169
171
ROZDZIAŁ IV
WYBRANE ELEMENTY INFRASTRUKTURY TURYSTYCZNEJ
176
4.1. Hotelarstwo w latach 2001-2010 (L. Neufeldt-Ziemba)
176
4.1.1. Ogólna informacja o rynku usług hotelarskich w województwie pomorskim
176
4.1.2. Analiza zmian strukturalnych bazy noclegowej w latach 2001-2010 w podziale na hotele,
pensjonaty, schroniska i obiekty nieskategoryzowane
181
4.1.3. Perspektywy rozwoju hotelarstwa w województwie pomorskim - szanse i zagrożenia
185
4.2. Gastronomia w latach 2001-2010 (H. Lewandowski)
187
4.2.1. Pojęcie i funkcja gastronomii
187
4.2.2. Gastronomia regionalna jako element produktu turystycznego z uwzględnieniem województwa
pomorskiego
194
4.2.3. Perspektywy rozwoju gastronomii na Pomorzu
198
4.3. Rekreacja w województwie pomorskim w latach 2001-2010 (W. Ratkowski, Z. Mroczyński)
201
4.3.1. Znaczenie rekreacji w życiu człowieka
201
4.3.2. Rola i znaczenie rekreacji w rozwoju regionu
203
4.3.3. Dynamika rozwoju usług rekreacyjnych w latach 2001-2010 oraz kierunki rozwoju usług
rekreacyjnych w województwie pomorskim
209
4.4. Kształcenie kadr dla potrzeb turystyki w województwie pomorskim (K. Maroszek)
213
Bibliografia do rozdziału IV
221
ROZDZIAŁ V
DOSTĘPNOŚĆ KOMUNIKACYJNA WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO
5.1. Dostępność transportowa jako czynnik warunkujący atrakcyjność turystyczną województwa
pomorskiego (M. Kloskowska)
5.1.1. Kierunki rozwoju oraz inwestycje transportowe w województwie pomorskim
5.1.2. Bieżące oraz planowane inwestycje infrastruktury transportowej poprawiające dostępność
wewnętrzną i zewnętrzną regionu pomorskiego
5.1.3. Wewnątrzwojewódzki transport osobowy
5.1.4. Trójmiasto jako obszar węzłowy i centralny aglomeracji przyjazny turystom
5.2. Charakterystyka obszaru działalności i zasięg turystyki morskiej (M. Chomka)
5.2.1. Uwarunkowania geograficzno-przestrzenne rozwoju turystyki morskiej
5.2.2. Brzeg morski i strefa brzegowa
5.2.2.1. Obsługa ruchu pasażerskiego w portach i przystaniach morskich
5.2.2.2. Rozwój morskiej turystyki aktywnej
5.2.3. Strategia współpracy i rozwoju turystyki morskiej
Bibliografia do rozdziału V
236
241
250
253
256
257
261
268
270
275
SPIS RYSUNKÓW
SPIS TABEL
278
280
224
224
234