Prawid∏owe od˝ywianie si´ i przyjmowanie p∏ynów w hiper

Prawid∏owe od˝ywianie si´ i przyjmowanie p∏ynów w hiper

20
Prawid∏owe od˝ywianie si´
i przyjmowanie p∏ynów w hiperurykemii i dnie moczanowej
Przyczynà podwy˝szonego st´˝enia kwasu moczowego, a tym samym
przyczynà zachorowania na dn´ moczanowà w 95% przypadków jest
zaburzone wydalanie kwasu moczowego. Bardzo rzadko zdarza si´, ˝e
organizm sam wytwarza zbyt wiele kwasu moczowego. St´˝enie kwasu
moczowego w organizmie zale˝y przede wszystkim od jego zawartoÊci
w produktach spo˝ywanych przez cz∏owieka, a tak˝e od sprawnoÊci wydalania kwasu przez nerki. Je˝eli nerki nie sà w stanie wydaliç odpowiednich iloÊci kwasu moczowego, nale˝y zadbaç o to, by w organizmie
powstawa∏o go jak najmniej. Dlatego te˝ po˝ywienie ubogie w puryny
jest podstawà leczenia i profilaktyki hiperurykemii i dny moczanowej.
Dla osób chorych na hiperurykemi´ lub dn´ wskazane i wr´cz nie do zastàpienia sà: produkty roÊlinne, mleko, przetwory mleczne i jaja. Spo˝ycie
produktów ˝ywnoÊciowych zawierajàcych wiele jàder komórkowych, takich jak mi´so, podroby i w´dliny, powinno byç bardzo ograniczone (maksymalnie 100 g dziennie). Dzienne spo˝ycie kwasu moczowego nie powinno przekraczaç 300–500 mg. Âcis∏à diet´ o zawartoÊci poni˝ej 300 mg kwasu
moczowego lekarze zalecajà rzadko. Dawniej stosowano jeszcze bardziej
restrykcyjnà diet´, zawierajàcà maksymalnie 120 mg kwasu moczowego.
DziÊ nie widzi si´ potrzeby zalecania a˝ takich ograniczeƒ.
Ludzki organizm nie jest w stanie roz∏o˝yç kwasu moczowego, dlatego musi go wydaliç: 75% kwasu wydala przez nerki, a 25% przez jelita.
U osób zdrowych proces pobierania z po˝ywienia, wytwarzania i wydalania kwasu moczowego pozostaje w równowadze. U osób chorych na
hiperurykemi´ równowaga ta jest zaburzona: wytwarzajà one zbyt wiele
kwasu moczowego i(lub) za ma∏o tego kwasu wydalajà przez nerki,
przez co wzrasta st´˝enie kwasu moczowego w surowicy.
Z regu∏y zawartoÊç puryn w produktach lub potrawach podaje si´
w przeliczeniu na iloÊç kwasu moczowego w miligramach – tak te˝ czynimy w tej ksià˝ce kucharskiej. W tabelach z wartoÊciami produktów
˝ywnoÊciowych i w przepisach kulinarnych mo˝na czasem spotkaç inne
Prawid∏owe od˝ywianie si´ i przyjmowanie p∏ynów 21
jednostki, ale nie powinno to nikogo wprowadzaç w b∏àd, poniewa˝ za
pomocà ró˝nych jednostek okreÊla si´ t´ samà zawartoÊç puryn.
Które artyku∏y ˝ywnoÊciowe sà odpowiednie
dla chorych z dnà moczanowà?
Niektórych produktów ˝ywnoÊciowych nale˝y unikaç, poniewa˝ zawierajà du˝o puryn. Inne produkty ˝ywnoÊciowe zawierajà pewne iloÊci puryn,
ale nie tak du˝o, by trzeba by∏o z nich ca∏kowicie rezygnowaç. Natomiast
istnieje wiele produktów ˝ywnoÊciowych, które zawierajà bardzo ma∏o albo wcale nie zawierajà puryn i te produkty sà odpowiednie dla chorych na
dn´. Wszystko to mo˝na sprawdziç w poni˝szych tabelach.
Produkty odpowiednie – nie zawierajàce puryn lub ubogie w puryny
Uwagi
Woda, woda mineralna, czarna herbata,
herbata zio∏owa i owocowa, kawa (z kofeinà i bez kofeiny), kawa zbo˝owa, kakao,
soki warzywne i owocowe, lemoniada, cola
Wino bia∏e i czerwone oraz szampan
Nie wi´cej ni˝ jeden kieliszek (150 ml)
Mleko (ka˝da zawartoÊç t∏uszczu), mleko
skondensowane, kwaÊna Êmietana, s∏odka
Êmietana
Przy nadwadze: produkty o zawartoÊci
t∏uszczu 1,5%
Przy nadwadze: s∏odka Êmietana nieodpowiednia
MaÊlanka, zsiad∏e mleko, kefir, serwatka,
twaróg, twaro˝ek, serek wiejski granulowany, ser harceƒski, wszystkie rodzaje ˝ó∏tych twardych serów, sery typu camembert
i brie, sery pleÊniowe (np. gorgonzola)
Przy nadwadze: chudy twaro˝ek
Jajka
Du˝o kalorii, t∏uszczu i cholesterolu
Mas∏o, margaryna, produkty pó∏t∏uste,
margaryna dietetyczna, smalec i olej
Przy nadwadze: stosowaç produkty pó∏t∏uste; przy podwy˝szonym st´˝eniu cholesterolu: stosowaç w ma∏ych iloÊciach t∏uszcze
roÊlinne
Owoce
Orzechy
Przy nadwadze: zawartoÊç t∏uszczu do 45%
Przy nadwadze: nieodpowiednie
22 Prawid∏owe od˝ywianie si´ i przyjmowanie p∏ynów
Produkty odpowiednie – nie zawierajàce puryn lub ubogie w puryny
Uwagi
Cukier i wyroby cukiernicze
konfitury/marmolada
Przy cukrzycy: nieodpowiedni
Przy cukrzycy: tylko z zamiennikami cukru
i s∏odzikami
Miód
Przy cukrzycy: nieodpowiedni
Ziemniaki
Przy nadwadze i podwy˝szonym st´˝eniu
cholesterolu: wybieraç metody gotowania
bez t∏uszczu
Màka, kasza, màczka ziemniaczana, sago,
budyƒ, makaron, ry˝
Wywar warzywny, sól, przyprawy
Stosuj sól jodowanà
Warzywa, sa∏ata, grzyby
Stosunkowo wy˝sze st´˝enie puryn, jednak roÊlinne produkty ˝ywnoÊciowe nie
obcià˝ajà przemiany kwasu moczowego
i dlatego sà odpowiednie
Produkty odpowiednie przy stosowaniu
z umiarem – Êrednia zawartoÊç puryn
Uwagi
Mi´so, w´dliny i szynka
¸àcznie maksymalnie 100 g dziennie; przy
Êcis∏ej diecie ubogiej w puryny nie zalecane
Ryby i przetwory rybne
Ryby bez skóry zawierajà mniej puryn
RoÊliny stràczkowe
Pomimo stosunkowo du˝ej zawartoÊci puryn
nadajà si´ dla chorych na dn´, je˝eli nie je si´
mi´sa, przetworów mi´snych i kie∏basek
Chleb, bu∏ki
Chocia˝ produkty roÊlinne, takie jak chleb
pe∏noziarnisty czy pe∏noziarniste bu∏ki zawierajà stosunkowo du˝o puryn (poniewa˝
do ich produkcji u˝ywa si´ dro˝d˝y), nie
dzia∏ajà tak obcià˝ajàco na przemian´ kwasu moczowego jak produkty zwierz´ce, dlatego sà zalecane
Nasiona s∏onecznika, sezam,
orzechy ziemne
Przy nadwadze: zwróciç uwag´ na zawartoÊç t∏uszczu
Prawid∏owe od˝ywianie si´ i przyjmowanie p∏ynów 23
Produkty nieodpowiednie – bogate
w puryny
Uwagi
Podroby, szpik kostny
Unikaç
Wywar mi´sny, ekstrakt mi´sny,
dro˝d˝e piekarskie i piwne, soja
Unikaç
Ma∏e rybki: szprotki, anchois,
sardynki i sardynki w oleju
Unikaç
Skóra z ryby i drobiu
Unikaç
Alkohol
Hamuje wydalanie kwasu moczowego,
dlatego nie zalecany
Piwo
Hamuje wydalanie kwasu moczowego
i dostarcza dodatkowych puryn
Chocia˝ roÊliny stràczkowe zawierajà stosunkowo du˝o zwiàzków purynowych, sà odpowiednie dla osób z hiperurykemià i dnà moczanowà, jak wi´kszoÊç innych artyku∏ów ˝ywnoÊciowych pochodzenia roÊlinnego.
Odpowiednia waga
Zbyt du˝a masa cia∏a (nadwaga) i nadmiar tkanki t∏uszczowej stanowià
czynniki ryzyka rozwoju wielu schorzeƒ. U osób z nadwagà wyst´puje
te˝ ogromne ryzyko wystàpienia ró˝nych chorób przemiany materii,
w tym hiperurykemii i dny moczanowej. Dwie trzecie osób z dnà moczanowà na poczàtku leczenia ma nadwag´. Dziedziczna, rodzinna sk∏onnoÊç do hiperurykemii i dny moczanowej w po∏àczeniu z nadwagà
znacznie zwi´kszajà ryzyko wystàpienia obu tych schorzeƒ.
24 Prawid∏owe od˝ywianie si´ i przyjmowanie p∏ynów
Czy
waga
znajduje
si´ w zielonym
polu
CzyTwoja
Twoja
waga
znajduje
si´ w zielonym
polu?
Masa
w kilogramach
K r cia∏a
rgewicht
in Kilo
Body mass index, BMI
100
99
98
97
96
95
94
93
92
91
90
89
88
87
86
85
84
83
82
81
80
79
78
77
76
75
74
73
72
71
70
69
68
67
66
65
64
62
61
60
59
58
57
56
55
54
53
52
51
50
49
48
47
46
45
44
43
42
54
54
53
52
52
51
51
50
50
49
49
48
48
47
46
46
45
45
44
44
43
43
42
42
41
41
40
39
39
38
38
37
37
36
36
35
35
34
33
32
32
31
31
30
30
29
29
28
28
27
26
26
25
25
24
24
23
23
53
52
51
51
50
50
49
49
48
48
47
47
46
46
45
45
44
44
43
43
42
41
41
40
40
39
39
38
38
37
37
36
36
35
35
34
34
33
32
32
31
30
30
29
29
28
28
27
27
26
26
25
25
24
24
24
23
22
1,36
èród∏o: VFED e. V.
51
51
50
49
49
48
48
47
47
46
46
45
45
44
44
43
43
42
42
41
41
40
40
39
39
38
38
37
37
36
36
35
35
34
34
33
33
32
31
31
30
30
29
29
28
28
27
27
26
26
25
24
24
23
23
23
22
21
1,40
50
49
49
48
48
47
47
46
46
45
45
44
44
43
43
42
42
41
41
40
40
39
39
38
38
37
37
36
36
35
35
34
34
33
33
32
32
31
30
30
29
29
28
28
27
27
26
26
25
25
24
24
23
22
22
22
21
21
48
48
47
47
46
46
45
45
44
44
43
43
42
42
41
41
41
40
40
39
39
38
38
37
37
36
36
35
35
34
34
33
33
32
32
31
31
30
29
29
28
28
27
27
27
26
25
25
25
24
23
23
23
22
22
22
21
20
1,44
47
46
46
46
45
45
44
44
43
43
42
42
41
41
40
40
39
39
38
38
38
37
37
36
36
35
35
34
34
33
33
32
32
31
31
30
30
29
29
28
28
27
27
26
26
25
24
24
24
23
23
23
22
22
21
21
20
20
46
45
45
44
44
43
43
42
42
42
41
41
40
40
39
39
38
38
37
37
37
36
36
35
35
34
34
33
33
32
32
31
31
31
30
30
29
28
28
27
27
26
26
26
25
25
24
24
23
23
22
22
21
21
21
21
20
19
1,48
44
44
44
43
43
42
42
41
41
40
40
40
39
39
38
38
37
37
36
36
36
35
35
34
34
33
33
32
32
32
31
30
30
30
29
29
28
28
27
27
26
26
25
25
24
24
23
23
23
22
22
21
21
21
20
20
19
19
43
43
42
42
42
41
41
40
40
39
39
39
38
38
37
37
36
36
35
35
35
34
34
33
33
32
32
32
31
31
30
29
29
29
29
28
28
27
26
26
26
25
25
24
24
23
22
23
22
22
21
21
20
20
19
19
19
18
1,52
42
42
41
41
40
40
40
39
39
38
38
38
37
37
36
36
35
35
35
34
34
33
33
32
32
32
31
31
30
30
30
28
29
28
28
27
27
26
26
25
25
24
24
24
23
23
22
22
22
21
21
20
20
19
19
19
18
18
41
41
40
40
39
39
39
38
38
37
37
37
36
36
35
35
35
34
34
33
33
32
32
32
31
31
30
30
30
29
29
28
28
28
27
27
26
25
25
25
24
24
23
23
23
22
21
21
21
21
20
20
19
19
18
18
18
17
1,56
40
40
39
39
38
38
38
37
37
36
36
36
35
35
34
34
34
33
33
32
32
32
31
31
30
30
30
29
29
28
28
28
27
27
26
26
26
25
24
24
24
23
23
22
22
22
21
21
20
20
20
19
19
18
18
18
17
17
39
39
38
38
37
37
37
36
36
36
35
35
34
34
34
33
33
32
32
32
31
31
30
30
30
29
29
29
28
28
27
27
27
26
26
25
25
24
24
23
23
23
22
22
21
21
20
20
20
20
19
19
18
18
18
18
17
16
38
38
37
37
37
36
36
35
35
35
34
34
34
33
33
32
32
32
31
31
30
30
30
29
29
29
28
28
27
27
27
26
26
26
25
25
24
24
23
23
22
22
22
21
21
21
20
20
19
19
19
18
18
18
17
17
16
16
1,60
Wzrost w metrach
37
37
36
36
36
35
35
35
34
34
33
33
33
32
32
32
31
31
30
30
30
29
29
29
28
28
28
27
27
26
26
26
25
25
25
24
24
23
23
22
22
22
21
21
20
20
19
19
19
19
18
18
17
17
17
17
16
16
1,64
36
36
36
35
35
34
34
34
33
33
33
32
32
32
31
31
30
30
30
29
29
29
28
28
28
27
27
26
26
26
25
25
25
24
24
24
23
22
22
22
21
21
21
20
20
20
19
19
19
18
18
17
17
17
16
16
16
15
35
35
35
34
34
34
33
33
33
32
32
32
31
31
30
30
30
29
29
29
28
28
28
27
27
27
26
.
26
26
25
25
24
24
24
23
23
23
22
22
21
21
21
20
20
19
19
18
18
18
18
17
17
17
16
16
16
15
15
1,68
35
34
34
34
33
33
33
32
32
31
31
31
30
30
30
29
29
29
28
28
28
27
27
27
26
26
26
25
25
25
24
24
24
23
23
22
22
21
21
21
20
20
20
19
19
19
18
18
18
17
17
17
16
16
16
16
15
15
34
33
33
33
32
32
32
31
31
31
30
30
30
29
29
29
28
28
28
27
27
27
26
26
26
25
25
25
24
24
24
23
23
23
22
22
22
21
21
20
20
20
19
19
19
18
18
18
17
17
17
16
16
16
15
15
15
14
1,72
33
33
33
32
32
31
31
31
30
30
30
29
29
29
28
28
28
27
27
27
26
26
26
25
25
25
24
24
24
23
23
23
22
22
22
21
21
20
20
20
19
19
19
18
18
18
18
17
17
17
16
16
16
15
15
15
14
14
32
32
32
31
31
31
30
30
30
29
29
29
28
28
28
27
27
27
26
26
26
26
25
25
25
24
24
24
23
23
23
22
22
22
21
21
21
20
20
19
19
19
18
18
18
17
17
17
16
16
16
15
15
15
15
15
14
14
1,76
32
31
31
31
30
30
30
29
29
29
28
28
28
27
27
27
27
26
26
26
25
25
25
24
24
24
23
23
23
22
22
22
21
21
21
21
20
20
19
19
19
18
18
18
18
17
17
16
16
16
15
15
15
15
14
14
14
13
31
31
30
30
30
29
29
29
28
28
28
27
27
27
27
26
26
26
25
25
25
24
24
24
23
23
23
23
22
22
22
21
21
21
20
20
20
19
19
19
18
18
18
17
17
17
16
16
16
15
15
15
15
14
14
14
13
13
1,80
30
30
30
29
29
29
28
28
28
27
27
27
27
26
26
26
25
25
25
24
24
24
24
23
23
23
22
22
22
21
21
21
21
20
20
20
19
19
18
18
18
18
17
17
17
16
16
16
15
15
15
14
14
14
14
14
13
13
30
29
29
29
28
28
28
27
27
27
27
26
26
26
25
25
25
25
24
24
24
23
23
23
22
22
22
22
21
21
21
20
20
20
19
19
19
18
18
18
17
17
17
17
17
16
16
16
15
15
14
14
14
14
13
13
13
12
Wzór do
obliczenia BMI:
BMI =
masa cia∏a w kg
2
(wzrost w m)
Przyk∏ad:
68
= 23
1,72 x 1,72
(
)
BMI od 40
Du˝a nadwaga
BMI 30–39
Nadwaga
BMI 26–29
Lekka nadwaga
BMI 18–25
Prawid∏owa waga
BMI 12–18
Niedowaga
1,84
© VFED e.V.
Prawid∏owe od˝ywianie si´ i przyjmowanie p∏ynów 25
Mas´ cia∏a (wag´) ocenia si´ obecnie na podstawie tzw. wskaênika masy
cia∏a (BMI – body mass index). BMI oblicza si´, dzielàc ci´˝ar cia∏a wyra˝ony
w kilogramach przez wzrost wyra˝ony w metrach i podniesiony do kwadratu. Mo˝na w prosty sposób odczytaç swój BMI z wykresu ze str. 24 (znajduje si´ on w miejscu przeci´cia linii oznaczajàcych wartoÊç wagi i wzrostu)
i stwierdziç, czy le˝y on w polu zielonym, ˝ó∏tym czy czerwonym.
Zapotrzebowanie na energi´
Na mas´ naszego cia∏a wp∏ywa iloÊç zu˝ytej i dostarczonej energii. Je˝eli
dostarczona iloÊç energii jest wi´ksza od iloÊci zu˝ytej, ci´˝ar cia∏a roÊnie
i nast´puje tycie. Je˝eli jest odwrotnie – co ma miejsce w przypadku
ograniczenia spo˝ycia t∏uszczów i pokarmów w ogóle – cz∏owiek chudnie. Problem nadwagi wynika wi´c z bilansu energetycznego. Z wiekiem
zapotrzebowanie na energi´ spada. Mo˝na przyjàç, ˝e od 50. roku ˝ycia
zapotrzebowanie to spada o 10% co 10 lat.
Zapotrzebowanie na energi´ przy normalnej masie cia∏a albo przy niewielkiej
nadwadze (BMI = 18–29)
Masa cia∏a w kilogramach
â 24
= zapotrzebowanie na podstawowà przemian´ materii
w kilokaloriach
â 28
= zapotrzebowanie na energi´ przy pracy najl˝ejszej
w kilokaloriach
â 30
= zapotrzebowanie na energi´ przy pracy lekkiej w kilokaloriach
â 35
= zapotrzebowanie na energi´ przy pracy Êredniej w kilokaloriach
â 40
= zapotrzebowanie na energi´ przy pracy ci´˝kiej w kilokaloriach
Zapotrzebowanie na energi´ przy du˝ej nadwadze i oty∏oÊci (BMI = 30 i wi´cej)
Masa cia∏a w kilogramach
â 22
= zapotrzebowanie na podstawowà przemian´ materii w kilokaloriach
â 24
= zapotrzebowanie na energi´ przy pracy lekkiej w kilokaloriach
â 30
= zapotrzebowanie na energi´ przy pracy Êredniej w kilokaloriach
Przyk∏ad
Masa cia∏a 79 kilogramów, wzrost 164 cm, BMI = 29,4, lekka praca. Masa cia∏a
w górnych granicach normy. Przy lekkiej pracy zapotrzebowanie na energi´
wynosi 2370 kcal (79 â 30). Je˝eli nasza wzorcowa osoba dok∏adnie liczy kalorie,
jej waga nie b´dzie ulega∏a zmianom.