Warsztaty szkoleniowe w obrębie tematu EPIZONE WP 6.1

Warsztaty szkoleniowe w obrębie tematu EPIZONE WP 6.1

Warsztaty szkoleniowe w obrębie tematu EPIZONE WP 6.1 dotyczące
diagnostyki i nadzoru KHV
Animal Sciences Group, Lelystad, Holandia
Ewa Borzym
Zakład Chorób Ryb PIWet-PIB
Koi Herpes Virus (ang.) (KHV) powoduje poważną chorobę u karpia (Cyprinus carpio
L.) i karpia koi oraz prowadzi do wysokiej śmiertelności w hodowli tych gatunków ryb.
Przypadki wystąpienia KHV w Europie notuje się od 1998 roku. Według OIE KHV jest
jednostką podlegającą obowiązkowi zgłoszenia, a od sierpnia 2008 roku podlega zgłoszeniu
również Komisji Europejskiej. Jak wynika z ankiety przeprowadzonej w 65 krajach na
wszystkich kontynentach, w 2009 roku wirus KHV zarówno w systemach zamkniętych jak i u
karpi dziko żyjących został zdiagnozowany w 30 państwach (Austria, Belgia, Kanada, Chiny,
Kostaryka, Czechy, Dania, Francja, Niemcy, Hongkong, Indonezja, Irlandia, Izrael, Włochy,
Japonia, Luksemburg, Marsylia, Holandia, Nowa Zelandia, Polska, Singapur, Słowenia,
Południowa Afryka, Południowa Korea, Szwecja, Szwajcaria, Tajwan, Tajlandia, Wielka
Brytania, USA). W Indiach, Gwatemali i Rosji podejrzewa się występowanie KHV, a w 28
krajach nie potwierdzono obecności lub nigdy nie przeprowadzano badań na obecność tego
wirusa. Są to kraje leżące głównie w południowej i wschodniej Europie.
Szeroka ekspansja omawianej choroby przyczyniła się do powstania wielu metod
diagnostycznych, z których najlepsze rezultaty uzyskuje się przy zastosowaniu metod biologii
molekularnej w poszczególnych modyfikacjach. W listopadowym spotkaniu w Lelystad
udział wzięli przedstawiciele Wspólnotowego Laboratorium Referencyjnego z Danii oraz
Krajowych Laboratoriów Referencyjnych z 7 państw UE. Warsztaty miały na celu omówienie
i podsumowanie międzylaboratoryjnych badań biegłości (PT), zorganizowanych w latach
2006-2008 przez Laboratorium OIE ds. KHV Cefas (Centre for Environment, Fisheries and
Aquaculture Science) w Wielkiej Brytanii. Udział w badaniach, których celem było
porównanie poszczególnych molekularnych metod stosowanych w diagnostyce KHV, wzięło
44 laboratoria. Jak wynika z końcowego raportu przedstawiciela Cefas, nie wszystkie metody
dają zadowalające rezultaty, prowadząc do uzyskania wyników fałszywie pozytywnych i
fałszywie negatywnych. Najlepsze wyniki przesłały laboratoria, które zastosowały metodę
PCR w modyfikacji Bercoviera, opublikowaną w 2005 roku i Gilada opublikowaną w 2002
roku oraz metodę Real-time PCR z primerami Gilada opublikowanymi w 2004 roku.
Ponadto dyskutowano o właściwej metodzie sporządzania i przygotowywania próbek
do badań. Zwrócono uwagę m.in. na ilości ryb dostarczanych do badań, tkanek z których
izoluje się materiał genetyczny wirusa i sposobach ich archiwizacji, a także na dobrą praktykę
laboratoryjną mającą na celu uniknięcie kontaminacji badanych próbek.
Ostatnim etapem spotkania było prezentowanie najnowszych wyników badań (jeszcze
nieopublikowanych) i wymiana doświadczeń dotyczących eksperymentów transmisji wirusa
KHV z karpi na ryby słodkowodne dziko żyjące oraz analiza stwierdzonych przypadków
zachorowań wśród tych gatunków. Największą liczbę ryb nosicieli wirusa KHV stwierdzono
u karasia japońskiego, leszcza, lina oraz szczupaka. Przedstawiony został także przypadek
stwierdzenia nosicielstwa KHV u małży i eksperymentalna transmisja tego wirusa z małży na
karpie, co świadczy o zagrożeniu nie tylko stawów hodowlanych, ale i obiegów zamkniętych,
zasilanych wodą z rzek czy jezior. Omówione zostały także nowe kierunki doświadczeń
zmierzające do adaptacji metod serologicznych w diagnostyce herpeswirusa koi karpia.
Po wymianie spostrzeżeń, podjęto decyzję o zastosowaniu i walidacji metody Realtime RCT w modyfikacji Gilada z 2004 do rutynowej diagnostyki KHV. Jest to najbardziej
specyficzna i czuła metoda. Nie wykrywa ona obecności karpiowatego herpeswirusa 2
(CyHV-2) oraz wirusa ospy karpiowej (CyHV-1), a dzięki jej zastosowaniu możliwa jest
detekcja już 10 kopii plazmidu KHV.
Wyżej opisane metody polecane w diagnostyce KHV, są wykorzystywane i rozwijane
w Zakładzie Chorób Ryb PIWet-PIB.