Bezpieczeństwo ekologiczne w świetle postanowień Konwencji o
Transkrypt
Bezpieczeństwo ekologiczne w świetle postanowień Konwencji o
!" M. Krauze #$%&'$(%$)*+,-.$/-0-1'(%2$.,.3,'$+0$.&-*+42-,'$). 5-2,$2(6'.-.74/4%'$.#8-2'.9:$;'(%2$6* Ecological safety in the light of the Convention on the Prohibition of Chemical Weapons* !"#$%&'($)*+ !"#$%&"'(")*+")!&',-.$++$.'&%/'0-1"2$)34',$52$)67"22$8'97/':%&#-4&;<"'=>8'?@A@BC'D#*+&"8'E-75!" ,-(+.*"*+/!+0& )2*!9F' %"' ;1")"!2$)' 6-7$%&;<+*/' G-2*;<*' <4&H<!348' ."!&$' 4*52I69.H' 6-%&I#<*' J$<6&$;<$K524$%8' <"L)-M$+&"%&' &' !)*<*5"%&/' ,N)3#' 4&$79' <"L"#+&$K' "92-)' $!56-+9.$' 6)-J7$%' J$<6&$;<$K524"' $!-7-L&;<+$L-' &' <"L)-M$K8' 2"!M$' $!-7-L&;<+*;18' !23)$' 46F*4".H' +$L"2*4+&$' +"' .$L-' OJ$<6&$;<$K524"' $!-7-L&;<+$L-P' 52"+' &' %-M7&4-N;&' <"6$4+&$+&"/' ,5<*52!-' 2-' 9;<*+&-+$' <-52"F-' 4'!-+2$!N;&$')-7&'&'<+";<$+&"'6-52"+-4&$K'-J-4&H<9.H;$.'Q-+4$+;.&'-'R"!"<&$'0)-+&'S1$%&;<+$.'-)"<' 2<4/'6)"4"'-J)-++$L-/' 92-)'6-#!)$N7"8'M$'5H'-+$'OQ-+4$+;."'&'6)"4-'-J)-++$P'&52-2+*%'4")9+!&$%' 92)<*%"+&"8' 4' %&")I' 52"J&7+$L-8' 52"+9' J$<6&$;<$K524"/' G-' Q-+4$+;.&' -' <"!"<&$' J)-+&' ;1$%&;<+$.' -#+-5&'5&I'2"!M$'!)*2*;<+&$8'45!"<9.$'+"'6-2)<$JI'#-!-+"+&"'-!)$N7-+*;1'<%&"+8'<4F"5<;<"'#-2*;<H;*;1' .$.'2*29F98'!23)*'.$52'%*7H;*'-)"<'2)$N;&'2$L-'#-!9%$+29/'T"!'24&$)#<&'U'+&$'6)<*52".H'-+$'#-'4")9+!34' 4563F;<$5+*;1'&')-7&8'."!H'Q-+4$+;."'%"'56$F+&V'4'6)<*5<F-N;&/ 12.-($"-0& W1$' ")2&;7$' &5' "' 6-7$%&;' 6$)2"&+&+L' 2-' )$7"2&-+5' 21"2' -;;9)' J$24$$+' 5$;9)&2*8' 21)$"25' "+#' ;)&5$5/' %-+L'%"+*'2-6&;5'21$'"921-)'$X6-5$5'21$'6)-J7$%'-Y'$;-7-L&;"7'5"Y$2*'"+#'1"<")#58'&+;79#&+L' $+Z&)-+%$+2"7'-+$58'41&;1'1"Z$'"'+$L"2&Z$'&%6";2'-+'21$'$+Z&)-+%$+2"7'5"Y$2*';-+#&2&-+'"+#'21$'"J&7&2*' 2-' $+59)$' &2/' 77' 21&5' 4"5' #-+$' &+' 21$' ;-+2$X2' -Y' 21$' )-7$' "+#' &%6-)2"+;$' -Y' 21$' 6)-Z&5&-+5' &+' Y-);$' -Y'21$'S-+Z$+2&-+'-+'21$'E)-1&J&2&-+'-Y'S1$%&;"7',$"6-+5'"+#'5-';"77$#')&L12'-Y'#$Y$+5$/'W1$'"921-)' 52)$55$5'21"2'J-21'21$'S-+Z$+2&-+'"+#'21$')&L12'-Y'#$Y$+5$8'")$'"+'$55$+2&"7'6)$)$[9&5&2$'Y-)'%"&+2"&+&+L' "' )$7"2&Z$7*' 52"J7$8' 5$;9)$' 5&29"2&-+/' \$' "75-' )$Y$)5' ;)&2&;"77*' 2-' 21$' S-+Z$+2&-+' -+' 21$' E)-1&J&2&-+' -Y'S1$%&;"7',$"6-+58'6-&+2&+L'2-'21$'+$$#'2-'%"!$';$)2"&+';1"+L$58'6")2&;97")7*';-+;$)+&+L'&25'2&27$8' 41&;1'&5'%&57$"#&+L8'"5'4$77'2-'21$';-+2$+2'-Y'21&5'#-;9%$+2/'W1$'"921-)';7"&%5'21"2'21$*'J-21'#-'+-2']2' 2-'21$';-+2$%6-)")*';-+#&2&-+5'"+#'21$')-7$'21"2'21$'S-+Z$+2&-+'4&77'Y97]77'&+'21$'Y929)$/ ,%34$& 56)"*34+0' J$<6&$;<$K524-8' J$<6&$;<$K524-' $!-7-L&;<+$8' <"L)-M$+&"8' <"L)-M$+&"' $!-7-L&;<+$8' !)*<*5*8' Q-+4$+;."'-'R"!"<&$'0)-+&'S1$%&;<+$.8'6)"4-'-J)-++$ '+743(8.0'5$;9)&2*8'$;-7-L&;"7'5"Y$2*8'1"<")#58'$+Z&)-+%$+2"7'1"<")#58';)&5$58'21$'S-+Z$+2&-+'-+'21$'E)-1&J&2&-+' -Y'S1$%&;"7',$"6-+58'21$')&L12'-Y'#$Y$+5$ <. =&8-,4>%$2'$ !"#$"%&#'()"*(+,-"!(./0123"(42$5*!"))'6(.7$2/47"82)-/69(:/()-#()/,23/;(4/($",*$2(!"<(4'=/;("12(,(./7>,)")-5( $(6-)-/)'6(2./<"6-;(/42#)2($6-")'(#?"7"<!27'$5%&(*-@(,-@<*$'6( !"#$%$&'()*+$*%,-*./0)1()(0 2%+.+3)-./0)1( -,%+24.-!*)!9(A',-27"%&(/)2(/37/6)'(,.=',(B(pozytywny lub negatywny(B()"(/4-2<!',)&(7$2#$',-*!/+C;( $,="*$#$"(4.3)+,0 *1'(%4.5$0 *1'(6.%4.7!#0 1()(&)3)+!#*1. D/0$-2))-2( E4/64"70/,")-F( %2*!2+6';( .7$2$( 7>8)23/( 7/0$"%5( 620-";( 1-#$)'6-( -)G/76"#%"6-( /( $"*-@35( globalnym(H+,-"!/,'6I(154(-$-*2+# *,&(H<7"%/,'6I9(J20)2("<#2.!5%26'(-(5!/8*"6-"6'(*-@($()-6-;(-))2( $02#'0/,")-2(/07$5#"6'(-(/0)/*-6'(*-@(0/()-#?(<7'!'#$)-29(K$-2%2(*-@(!/($(!23/(./,/05;(82(+,-"!(%2*!(,(#-&3='6( ruchu i rozwoju;( /0( #',-1-$"#%-( -)05*!7-"1)2%( H.7$26'*=/,2%I( .7$2#?/0$-6'( 0/( #',-1-$"#%-( informacyjnej. K/6-)5%( 0$-*-"%( !72)0'( 7/$,/%/,2;( 3=>,)-2( !7$'( $( )-#?( B( globalizacja, rewolucja informacyjna i naukowo–techniczna;( *&( 3=>,)&( .7$'#$')&( *.7",#$&( 1-#$)'#?( $6-")( -( !/,"7$'*$&#'#?( -6( E!574512)#%-F( * E$F+"' +"<4"' Q-+4$+;.&' J)<%&^' Q-+4$+;."' -' <"!"<&$' 6)-4"#<$+&"' J"#"K8' 6)-#9!;.&8' 5!F"#-4"+&"' &' 9M*;&"' J)-+&' ;1$%&;<+$.'-)"<'<+&5<;<$+&9'.$.'<"6"534/ !"#$!%"!&'()*+!,*-*.$%"/!+)+0)$!(-!+#*'(1/*)$!&+2*/)!/%3$+*+41,1"$!+ 5*/$+67!8$%"/!3 !? ,(7>8)'#?(0$-20$-)"#?(G5)<#%/)/,")-"(/-)!+!'(".*+,*$*+8'(#$6).*8()(4!9%+-!. :/(.7",0";(82(,'6-2)-/)2(-(-))2(!72)0';(/."!7$/)2(6'1&#'6(#$@*!/(.7$'6-/!)-<-26(rozwojowe;()-/*&()/,2( ,'$,")-"(,/42#(,*.>=#$2*)2%(#',-1-$"#%-(-(*!")/,-&(01"()-2%(L7>0=/(ogromnych szans9(:7$24"(*/4-2(%20)"<( 5+,-"0/6-C;(82(!2)($(375)!5(E(.7$'%"$)'F(.7$'6-/!)-<;(0/0",")'(0/(2<*./)/,")23/(./%@#-";("(6-")/,-#-2( trendy rozwojowe;( 6/82( 4'C( #$@*!/( ,"7!/+#-/,")'( )23"!',)-29( :72)0';( ,*.>=!,/7$( ,*.>=#$2*)&( 7$2#$',-*!/+C;(#?/C(rozwojowe(6/3&(4'C;(,(.2,)'#?(,"75)<"#?;(.7$'#$')&()-2*./!'<")'#?(0/!&0( !6#.:$9 -( ,')-<"%&#'#?( $( )-#?( 7>8)/7/0)'#?( 7!# $9( "#,+,0 *,0;9( :23/( 7/0$"%5( )23"!',)2( )"*!@.*!,"( $6-")( #',-1-$"#'%)'#?(*$#$23>1)-2()"*()57!5%&(-()-2./</%&9(M#?(.7",0/./0/4)2(*<5!<-;(%2821-($"37/82)-"()-2($/*!")&( ,'21-6-)/,")2( 154( .7$')"%6)-2%( ./,"8)-2( $7205</,")2;( 6/3&( )"75*$'C( -*!)-2%&#'( stan równowagi. N/3&( *./,/0/,"C( 02$/73")-$"#%@( 154( 02*!"4-1-$"#%@( *!75<!57( +,-"!/,'#?( -( ."O*!,/,'#?( /7"$( 5."02<( ./,*$2#?)-2("<#2.!/,")'#?()/76(-($"*"0(G5)<#%/)/,")-"(*./=2#$)/+#-(6-@0$')"7/0/,2%9(A(!'6(</)!2<+#-2( #/7"$( ,-@<*$2( $)"#$2)-2( .7$',-&$5%2( *-@( 0/( 42$.-2#$2O*!,";( ,( %23/( 7>8)'#?( postaciach, wymiarach i przejawach, 42$.-2#$2O*!,"(7/$56-")23/(*.-.0 $/*)$;(0/!'#$/(7>8)'#?;(4'()-2(./,-20$-2C(,*$'*!<-#?;( 0$-20$-)("<!',)/+#-(150$<-2%;(*!75<!57(/7"$(./$-/6>,(<-27/,")-"(-($"7$&0$")-"9( J20)"($(*54<"!23/7--(42$.-2#$2O*!,"(B(<$ 4)$0 $9%+-.($".3.6)0 *$(P(%"</;(82(6"(/)/(42$./+720)-($,-&$2<( $( 4#.-!7 .*,&)( #. -!:!*)!&);( ./!7"<!/,")2( 4@0$-2( ,( .541-<"#%-( ,( *./*>4( *$#$23>1)'9( A( )-2$4@0)'6( $"<72*-2($/*!")-2(/)/(wyeksponowane()"(!12(-))'#?(7/0$"%>,;(#$'(*54<"!23/7--;(42$.-2#$2O*!,"9 Q7$2<*$!"=#")-2( ,*.>=#$2*)2%( #',-1-$"#%-( +,-"!/,2%;( 6"( !"<82( $,-&$2<( $( )-2*./!'<")'6( 0/!&0( 7/$,/%26( 7>8)'#?( dziedzin wiedzy( H)"5<-I;( $,="*$#$"( !'#?;( <!>72( 6"%&( 42$./+720)-2( .7$2=/82)-2( )"( 7/$,-&$")-"( /( #?"7"<!27$2( 5!'1-!"7)'6;( ,( /4*$"7$2( <!>7'#?( /0)/!/,',")2( *&( 1-#$)2( .7"#,0)!( )( -7#.:$*)!9( K$-20$-)&( !"<&(%2*!(42$(,&!.-2)-"(chemia9(R(%20)2%(*!7/)'(.7$'#$')-"(*-@(/)"(0/(4.3$4% $*)!(".&=.#+8(:,0)!;($(0753-2%( $"+(6/82(4'C(>#?75$&(-)$38( !6#.:$99(N-@0$'(-))'6-(.7$'<="026(!"<-23/()23"!',)23/(,'6-"75(#?26--;( ,'</7$'*!',")2%( ,( #21"#?( 6-1-!"7)'#?;( 6/82( 4'C( #. -?@( 4# $&,%58( 0;$&)0 *$6.;( $,="*$#$"( 4"7,)-<>,( *')!2!'#$)'#?;(,(S-26#$2#?(P(,(.7$2020)-5(-(,(#$"*-2(4)$#-% $@(-.@*,(/-)!+.-$@9(K1"!23/(6/8)"(./,-20$-2C;( 42$(/4",'(./.2=)-2)-"(4=@05;(82(!/(,*$'*!</;(#/(0$-"=/(*-@(,(0$-20$-)-2(.7/05<#%-(-(,'</7$'*!")-"(+7/0<>,( !75%&#'#?(0/(TUTV(7/<5;(4'=/($"120,-2(.72150-56(0/(,'0"7$2O;(<!>72(6-"='(6-2%*#2(,(/<72*-2(.>L)-2%*$'6*. A(!/<5(.-27,*$2%(,/%)'(+,-"!/,2%(/#.7")(+#8@10$( !%+.%.-!*$( .%+!5,( (*)$%4.+,"!*,&(7.+17(#. &!0;$&. A/%)"( !"( /!,/7$'="( )/,'( 2!".( ,( dziedzinie produkcji broni chemicznej( -( %2%( $"*!/*/,"O( .7"<!'#$)'#?( ,( 7$2#$',-*!'#?( ,"75)<"#?( >,#$2*)23/( ./1"( ,"1<-9( Q/%",-=/( *-@( ,!20'( ,( *=/,)-#!,-2( ,/%*</,'6( )/,2( ./%@#-2(B(wojna chemiczna(154(58',")2(#$@*!/($"6-2))-2(./%@#-"(B(walka gazowa, czy wojna gazowa. 0(#$"*>,(.-27,*$2%(,/%)'(+,-"!/,2%;(01"(/<72+12)-"()/,23/(+7/0<"(6"*/,23/(7"82)-";(7/$./,*$2#?)-/)"( $/*!"="( !"<82( )"$,"( <#.9( 0;$&)0 *!;( ./0( ./%@#-26( <!>72%( $"#$@!/( 7/$56-2C( /#.7")( +#8@10$( )( 8# 17 $*)! 56/81-,-"%(-#?($"*!/*/,")-2(4/%/,29( A"7!/(%2*$#$2(7"$(./0<72+1-C;(#/(%2*!(-*!/!)2(01"()-)-2%*$2%(.541-<"#%-;(82()3./0).-,()(@!"./0).-,(%"."(,(0$-20$-)-2( .7/05<#%-( -( $"*!/*/,")-"( 47/)-( #?26-#$)2%;( 6>3=( )"*!&.-C( 0$-@<-( #. [email protected])( 4# $&,%58( 0;$&)0 *$6.. W/$,>%(!23/(.7$26'*=5(/*-&3)&=(*,/-*!2("./3256;(/(#$'6(,*./6)-"=26(,#$2+)-2%;()"(./#$&!<5(XX(,-2<5( ,( S-26#$2#?;( )"0"%&#( 65( #$/=/,&( ./$'#%@( ,( +,-2#-29( J58( ,!20'( $)")2( 4'='( *$27/</( )-26-2#<-2( <"7!212( -( *')0'<"!'Y( Z"742)G"47-<2)( ["'27( \]( -( Z"742),27<2( ^/2#?*!;( $"%65%( *-@;( 6-20$'( -))'6-;( .7/05<#%&( $,-&$<>,(!/<*'#$)'#?9(M3)/75%&#(./*!")/,-2)-"(0,5(</),2)#%-(?"*<-#?(HM(B(T__U;(MM(B(TU`aI;($"<"$5%&#'#?( 58',")-"(+7/0<>,(!75%&#'#?(,(0$-"=")-"#?(4/%/,'#?;(S-26#';()"(0=53/(.7$20(,'45#?26(.-27,*$2%(,/%)'( +,-"!/,2%;( 7/$./#$@1-( przygotowania do wojny chemicznej9( A( !'6( #215;( ,( 7/<5( TUT`;( $/73")-$/,")/( ,([271-)-2(M)*!'!5!(D?26--(Z-$'#$)2%(-(b12<!7/#?26--(-69(#2*"7$"(A-1?216"(HM)*!-!5!2(G57(.?'*-<"1-*#?2(D?26-2( 5)0( b12<!7/#?26-2I9( Q7/G2*/7( Fritz Haber;( <!>7'( *!"=( )"( #$212( M)*!'!5!5( B( G")"!'#$)'( $,/12))-<( wojny chemicznej(B(!"<(.-*"=;(6-20$'(-))'6-;(,(*.2#%"1)'6(626/7-"12(/.7"#/,")'6(01"(#2*"7$"(A-1?216"(-(375.'( ,'8*$'#?( ,/%*</,'#?;( ,( 3750)-5( TUTV( 7/<5;( #'!9( c( Ed!"%2( *-@( #/7"$( 4"70$-2%( /#$',-*!2;( 82( .7/,"0$2)-2( ,/%)'()"(0,"(G7/)!'(-(5,-<=")-2()"*$'#?(,/%*<(,(#-@8<-2(,"1<-(./$'#'%)2()"(R"#?/0$-2;(*!",-"(./0($)"<-26( $".'!")-"(6/81-,/+#-(*$'4<-23/($"</O#$2)-"(0$-"="O(,/%2))'#?9(J20')-2(&!%.-$(8:,0)$(6! ?-(<[email protected],0; 6/82(7"0'<"1)-2($6-2)-C(*'!5"#%@(6-1-!"7)&()"()"*$&(</7$'+CF9( e( A-@#2%(B(."!7$Y(N9(f7"5$2;(M9(S/,"<;(0)-K';1$%&;<+";(A'09(N S;(A"7*$","(TU_V;(*9(Tg(h(ii ! M. Krauze A="+#-,"(wojna chemiczna(7/$./#$@="(*-@(Tj(1-.#"(TUTa(79;(/0(.-27,*$23/(58'#-"("5!2)!'#$)23/(bojowego /#.7"!(+#8@10$6.;(%"<-6(4'=(*51k0(4-*HjP#?1/7/2!'1/,'I(H)"$,"($,'#$"%/,"(iperyt siarkowyI;(.7$2$(S-26#>,( ./0(l.72*;(,(#$"*-2(/G2)*','()"0(d/66&9 R(./,'8*$23/(,')-<";(82(42$./+720)-&(.7$'#$')&(,-215()-2*$#$@+C;($,-&$")'#?($(,'</7$'*!")-26(4/%/,'#?( +7/0<>,( !75%&#'#?( ,( #21"#?( 6-1-!"7)'#?;( 4'=( #. -?@( 4# $&,%58( 0;$&)0 *$6.;( <!>7'( *!,/7$'=( ,"75)<-( 0/(*')!2$'(7>8)23/(7/0$"%5(+7/0<>,;(./*-"0"%&#'#?(,="+#-,/+#-(!/<*'#$)29(W2"<#%&()"(!23/(7/0$"%5($"37/82)-";( ,(.7$2*$=/+#-(-(,(,"75)<"#?(,*.>=#$2*)'#?;(4'='(-(*&(7>8)23/(7/0$"%5()*)0@!+,-,(&)27 ,*!#.7.-$;(0/!'#$( $"<"$5(.7/,"0$2)-"(<!7!9'(4#.78"0@)'(%"5!7.-!*)!'(6#.&!7 $*)!( !4!%?-()(8:,0)!(/#.7"?-;(./*-"0"%&#'#?( ,="+#-,/+#-(!/<*'#$)29(K1"!23/(.7$2</)5%2(6)-2(</)*!"!"#%";(82(E/0)%5$(4.-)1 !*)$( !%+.%.-!*)!(/#.7"?-( 0;$&)0 *,0;'(@!".(/#.7"?-(<[email protected],0;'( (#. -.@$&(4# $&,%58(0;$&)0 *$6.;(123=/(5(./0*!",(Konwencji o Zakazie Broni Chemicznej9(S-2(0"(*-@(4/,-26(*<5!2#$)-2(572351/,"C(./*!")/,-2O(f/),2)#%-(42$(szerokiej ".*+#.3)( /-)!+.-$6.( 4# $&,%58( 0;$&)0 *$6.9( d!&0( 4-27$2( *-@( *!,-270$2)-2;( -8( Konwencja ta jest aktem &)27 ,*!#.7.-,&(<$ (4#$0$7$*%8*9F K/0"6(0/(!'#?(!,>7#$'#?(6'+1-(%2*$#$2(!/;(82(-% $3")$(#. -)1 !*)!(*.#&!+,-*.A4#!-*$;(0/(%"<-#?()"128'( !"<82(,*./6)-")"(f/),2)#%";(.7$'#$')-"%&(*-@;(,(*./*>4(-*!/!)';(0/( !4$-*)$*)!(<$ 4)$0 $9%+-!(-(/-)$0)$ .2=)'6(7>8)23/(7/0$"%5( !6#.:$9;(!"<82(chemicznych. R(")"1-$'(!26"!5(.541-<"#%-(,')-<";(82()"128'(,()-2%(,'2<*./)/,"C(-(.7$20*!",-C;(#?/#-"84'(,(058'6(*<7>#-2;( *!%+248@10$( !%!7*)0 $( !6!7*)$*)!Y P( M*!/!"(<$ 4)$0 $9%+-!(7/$56-")23/(*$27/</(-(%23/(,"8)2%(*54<"!23/7--(B(<$ 4)$0 $9%+-!($".3.6)0 *$6. H.9( j( B( M*!/!"( 42$.-2#$2O*!,";( $2( *$#$23>1)'6( 5,$31@0)-2)-26( 42$.-2#$2O*!,"( 2</1/3-#$)23/;( ,(,"75)<"#?(,*.>=#$2*)'#?I9 P( D?"7"<!27'*!'<"( -%4?50 $%*,0;( !6#.:$9;( ,( !'6( !6#.:$9( $".3.6)0 *,0;( H$,="*$#$"( #?26-#$)'#?I( i terroryzmu niekonwencjonalnego(H.9(i(B(D?"7"<!27'*!'<"(,*.>=#$2*)'#?($"37/82O(2</1/3-#$)'#?I9 P( N-2%*#2( -( 7/1"( prawa obronnego;( ,( !'6( Konwencji o Zakazie Broni Chemicznej;( ,( *'*!26-2( <$ 4)$0 $9%+-!($".3.6)0 *$6.(H.9(V(B(Q7",/(/47/))2(-(f/),2)#%"(/(R"<"$-2([7/)-(D?26-#$)2%(P(,.=',( )"(5!7$'6")-2(42$.-2#$2O*!,"(2</1/3-#$)23/I9 P( Q/0*56/,")-2(,(./*!"#-(8.6?3*)$9()(-*).%"?-(".90.-,0;(H.9(mI9 @<. A*+-+4.B$%&'$(%$)*+,4C.%$.*%(%$1D02E;.F,%10G>2'$2'$;.B$%&'$(%$)*+,4. $/-0-1'(%2$1-C.,.,48F2/4(:.,*&DH(%$*2E(: K'*<5*%"( )"( !26"!( -*!/!'( 42$.-2#$2O*!,"( +.0 ,( %)2( .7( !#!*)!( 7 )$@?-;( 4/,-26( %2%( %20)/$)"#$)2( .7$2%",'( 6/8)"( 0/*!7$2#( %58( ,( 6'+1-( k1/$/k#$)/( B( *./=2#$)2%( B+!#.:,+*./0)( )( C#$7*).-)$0 !9( Q72<57*/7"6-( ,*.>=#$2*)23/(42$.-2#$2O*!,"(4'1-(!"<82(k1/$/G/,-2(-(6'+1-#-212;(72.72$2)!5%&#'(7>8)2(0$-20$-)'(-(0'*#'.1-)'( )"5</,2;(0$-"="%&#'(,(/<72*-2(D/-)$0$*)!()(-(4)$#-% $@(4.5.-)$(EFE(-)$"8**9(Q7/4126"!'<"(42$.-2#$2O*!,"( $)"%05%2( !"<82( /0./,-20)-2( /0$,-27#-2012)-2( -( 4#!"+,0 *$@( 7 )!5!3*./0)( 0 5.-)$"!'( *!#.7?-( )( 4!9%+-. [2$.-2#$2O*!,/;( )"( .7$2*!7$2)-( 0$-2%>,;( $",*$2( 4'=/( </%"7$/)2( )-2( !'1</( $( -!3"1( <#.@*1( )( @$@( -,&)!#$&( militarnym9(N"(/)/;(%58(/0(0",)";(,'6-"7(-% $0;.<$0*,()(-% $0;.6!#*)!@10,9( $)"#$"(!/;(82(42$.-2#$2O*!,/( 0/!'#$'(*$27/</(7/$56-")2%(0$-"="1)/+#-(B(4.3)+,0 *$@'(%4.5$0 *$@'(6.%4.7!#0 $@'(&)3)+!#*$@'($".3.6)0 *$@()+4. S"128'(%20)"<($"5,"8'C;(82(!/(,*$'*!</;(#/(,($"<72*-2(42$.-2#$2O*!,"(/0)/!/,")2($/*!"=/(,(.7$2*$=/+#-;( 6/8)"(./!7"<!/,"C(%"</(,*!@.(0/(,'0"7$2O;(%"<-2(6"%&(6-2%*#2(,*.>=#$2+)-2(!$)9(*!(4# $5.&)$(EE()(EEF( wieku9( J2*!( !/( $%",-*</( )/76"1)2( -( 0"%( *-@( ,'%"+)-C( ,( *./*>4( *!/*5)</,/( .7/*!'9( !"#$"%&#'( )"*( +,-"!( ./0123"(bezustannej ewolucji9(R6-2)-"(*-@;(4/(%2*!(E.7/05<!26F("<!5"1)-2(.")5%%(#',-1-$"#%-;(<!>7"(./0123"( !"<82( /<72+1/)265( .7$2,"7!/+#-/,")-59( S-2*-2( +,-"!5( 1-#$)2;( ,"8)2( perspektywy i szanse rozwojowe "12(!"<82;(#/()-2$,'<12(-*!/!)2;($"*<"<5%(#$"*26($"37/82)-";(<!>7'#?()"*-(./.7$20)-#'()-2(4'1-(,(*!")-2( .7$2,-0$-2C;()",2!(,()"%4"70$-2%(,'7"k)/,")'#?(-("4*!7"<#'%)'#?(#. -!:!*)!0;(=8+8#.3.6)0 *,0;. e( n7>0=/Y( J9( o23/#<-( ,( /.7"#/,")-5( )!9( _%67$%$+2";."' `Q-+4$+;.&' -' R"!"<&$' 0)-+&' S1$%&;<+$.a' 4' 6)<$%*N7$;( A'09(M)*!'!5!5(Q7$26'*=5( 73")-#$)23/;(A"7*$","(j``T9 **( A-@#2%(B(."!7$Y(W9(W/*";(b&7-<-]"'J$<6&$;<$K524"/'W)"#*;."'&'4563F;<$5+-NV8';</'_/',*J)"+$'!-+;$6;.$'J$<6&$;<$K524"' 6$)5-+"7+$L-'&'52)9!29)"7+$L-'-#'c2")-M*2+-N;&'#-'4563F;<$5+-N;&8(A'09(\ S;(A"7*$","(TUUV9 !"#$!%"!&'()*+!,*-*.$%"/!+)+0)$!(-!+#*'(1/*)$!&+2*/)!/%3$+*+41,1"$!+ 5*/$+67!8$%"/!3 p,$31@0)-"%&#( 2,/15#%@( ./%@#-"( <$ 4)$0 $9%+-.;( 6/826'( ./,-20$-2C;( 82( %23/( $"<72*( $)"#$2)-/,'( %2*!( 0$-*-"%( /37/6)'9( G.@20)$( +.( %+!5.( %)2( <!#7 .( 4.@$&*$;( 4/,-26( 0/!'#$'( 42$.-2#$2O*!,"( 7/$56-")23/( *$27/</;(,'*[email protected]%/()"(7>8)'#?(./$-/6"#?(G5)<#%/)/,")-"(*./=2#$)/+#-(31/4"1)2%(-(1/<"1)2%9(f/)*!"!5%&#;( 6/8)"(*!,-270$-C;(82(<$ 4)$0 $9%+-.(+.(%+!*(*)$ !6#.:$*)!'(%4.".@8()(4$-*./0)'(+.(-.3*./H(.7( !6#.:$9'( strachu lub ataku9( [2$.-2#$2O*!,/;( ,( .7/*!'6( 7/$56-2)-5;( %2*!( 4# $0)-)$9%+-$&( *)$<$ 4)$0 $9%+-!( )(4.0 80)$&(<#!"8( !6#.:$*)!($2(*!7/)'()-2*!"4-1)23/(./7$&0<59( $)"#$"(!"<82(%-.<.72(7 )!5!*)!;(<!>7265( )-2(!/,"7$'*$'($"37/82)-29(N/8)"(%2(7>,)-28(5$)"C(%"</(-!#8*$"(4# $+#-!*)!()(#. 8&*,(%+!*7!#7(:,0)!*. G.7&).+$&(<$ 4)$0 $9%+-!(%2*!($",*$2(0 5.-)$"(154(ludzie(/0./,-20)-/($/73")-$/,")-;(!,/7$&#'(/<72+1/)2;( ,-@<*$2(4&0L(6)-2%*$2;(375.'(H$4-/7/,/+#-I().9(375.'(*./=2#$)2;(2!)-#$)2;()"7/0';(."O*!,"(-!.9(A(.-27,*$'6( .7$'."0<5(42$.-2#$2O*!,/(6"(wymiar personalny;(,(0753-6(B(strukturalny. A*./6)-"=26( ,#$2+)-2%;( 82( 42$.-2#$2O*!,/;( %"</( *!")( !$,9( -% $0;.<$0*,( )( -% $0;.6!#*)!@10,'( &.:$( 7.+,0 ,H( #?:*,0;( %=$#( 7 )!5!3*./0);( #$'( "<!',)/+#-( 150$<-2%9( A*<"$5%&#( )"( !2( *G27';( !7"<!5%26'( 42$.-2#$2O*!,/(przedmiotowo;(!,/7$&#(./0*!",'(0/(,'/07@4)-2)-"(7>8)'#?(%23/(7/0$"%>,(H*54<"!23/7--I9( N>,-6'( ,>,#$"*( ).9( /( 42$.-2#$2O*!,-2( P( 4.3)+,0 *,&'( )7$.3.6)0 *,&'( %4.5$0 *,&'( $".*.&)0 *,&'( militarnym, ekologicznym, kulturowym itp. Q/02%+#-2(0/(42$.-2#$2O*!,";(,(5%@#-5(podmiotowym i przedmiotowym;(.7$20*!",-=26;(,(*./*>4(-02/,';( )"(rysunku 19(R(7'*5)<5(,')-<";(82(42$.-2#$2O*!,/(6/82(6-2C($"*-@3(0/+C(6/#)/($7>8)-#/,")'(B(zbiorowy H31/4"1)'I(154(narodowy(H1/<"1)'I9(A(.-27,*$'6(.7$'."0<5;(0/!'#$'(%4.5$0 *./0)(&)27 ,*!#.7.-$@(-(*.7",( /(!'6(#?"7"<!27$2;(,(0753-6($"+(."#$/3.*$6.(4!9%+-!;("($,="*$#$"(%23/(,'6-"75(,2,)@!7$)23/9( Q7/*!'6(7/$7>8)-2)-26(42$.-2#$2O*!,";(,(5%@#-5(podmiotowym;(/0(42$.-2#$2O*!,"(,(5%@#-5(przedmiotowym;( 4@0$-2(sposób postawienia pytania(/(%23/(podmiot I".6.(<$ 4)$0 $9%+-.(7.+,0 ,JK(154(/(%23/(przedmiot I0 $6.(<$ 4)$0 $9%+-.(7.+,0 ,JK. BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZY-NARODOWE NARODOWE KRYTERIUM PODZIAŁU – PODMIOT I PRZEDMIOT BEZPIECZEŃSTWA UJĘCIE PODMIOTOWE (kogo dotyczy?) ZASIĘG ZAKRES TREŚĆ UJĘCIE PRZEDMIOTOWE (czego dotyczy?) RODZAJE BEZPIECZEŃSTWA CZŁOWIEK WYMIAR PERSONALNY 1) GRUPA SPOŁECZNA EKONOMICZNE WYMIAR STRUKTURALNY 2) PAŃSTWO INNE MILITARNE 3) GRUPA ETNICZNA NARÓD POLITYCZNE 1) 2) 3) 4) 5) SPOŁECZNE KULTUROWE4) IDEOLOGICZNE EKOLOGICZNE5) INNE Indywidualny, jednostkowy, osobowościowy Pośredni, społeczny, globalny Surowcowe, finansowe, technologiczne, rolne, żywnościowe Nazywane często „cywilizacyjnym” Jądrowe, radiacyjne, chemiczne, biologiczne, upraw rolnych, hodowli zwierząt, higieny sanitarnej itp. Rys 1. A*.>=#$2*)2(./%6/,")-2(42$.-2#$2O*!,"(Hn7>0=/Y(N9(f7"5$2(B(/.7"#/,")-2(,="*)2I A+7>0(7>8)'#?(7/0$"%>,(42$.-2#$2O*!,"(H,(5%@#-5(.7$206-/!/,'6I;(,'/07@4)-/)2($/*!"=/(<$ 4)$0 $9%+-.( ekologiczne;(<!>723/()-)-2%*$"(.541-<"#%"(0/!'#$'(.7$202(,*$'*!<-69(K/!'#?#$"*/,2(-)!27.72!"#%2;(/.-*5%( 42$.-2#$2O*!,/( ,( 7/$56-2)-5( /3>1)'6;( /0)/*$&( *-@( !"<82( 0/( !23/( *.2#'k#$)23/( 7/0$"%5( H*54<"!23/7--I( 42$.-2#$2O*!,";(%"<82(,"8)23/(,*.>=#$2+)-2;(!$)9(0/(<$ 4)$0 $9%+-!($".3.6)0 *$6.9(N>,-(*-@(/()-6(/42#)-2( #/7"$(#$@+#-2%;(0/)/+)-2%(-(/0,"8)-2%9(K/()-20",)";("(6"6()"(6'+1-(/<72*;(01"(<!>723/(,="+#-,'(4'=(bipolarny 8"5!7( %)5( *!( /-)$0)$;( 42$.-2#$2O*!,/( 2</1/3-#$)2;( $,="*$#$"( ,( ."O*!,"#?( 4'=23/( p<="05( A"7*$",*<-23/( -(!$,9(!7$2#-23/(+,-"!";(4'=/(#$@*!/(<!6!+$3) .-!*$()(%4,0;!*$(*!(.<# $:!()**,0;(4#.<3$&?-(*8#+8@10,0;( ?-0 $%*1(%4.5$0 *./H(&)27 ,*!#.7.-1. e( R/4"#$Y(J9(d!"O#$5<;(,563F;<$5+$'6-.%-4"+&$'J$<6&$;<$K524";(A'09(\ S;(A"7*$","(TUUg9 @ M. Krauze :7$24"(%20)"<(,'7"L)-2($"$)"#$'C;(3,/1-(7$2!21)/+#-(,'3="*$")'#?(*&0>,;(:$(<$ 4)$0 $9%+-.($".3.6)0 *$( *)$( @$%+( 4#.<3$&$&( *.-,&( )( -( 4# $% 5./0)( 0!5".-)0)$( *)$7.0$*)!*,&9( A( ."O*!,"#?( /( 5375)!/,")2%( 026/<7"#%-;(*-1)'#?(2</)/6-#$)-2(-(04"%&#'#?(/(,"75)<-(8'#-"(*,/-#?(/4',"!21-;($".2,)-2)-2(42$.-2#$2O*!,"( 2</1/3-#$)23/()"128"=/(0/( !7!9(4#).#,+$+.-,0;9(K/,/026()"(!/(4'=/(6-@0$'(-))'6-(usankcjonowanie *.#&!+,-*.A4#!-*$( <$ 4)$0 $9%+-!( $".3.6)0 *$6.( /7"$( ,07/82)-2( ,( !'6( $"<72*-2( *'*!26/,'#?( 7/$,-&$"O(organizacyjno–funkcjonalnych i techniczno–technologicznych. R,'<12( .7$2$( <$ 4)$0 $9%+-.( $".3.6)0 *$;( %"<( 6>,-( J9( ^"427( ,( /.7"#/,")-5( .!9( E[2$.-2#$2O*!,/( 2</1/3-#$)2;( %"</( 02!276-)")!"( *!/*5)<>,( 6-@0$')"7/0/,'#?F;( 7/$56-2( *-@( +#-!5,( )( 0)165,( 4#.0$%( &)$# !@10,( 7.( .%)16*)20)!( 4.:17!*$6.( %+!*8( $".3.6)0 *$6.'( !4$-*)!@10$6.( %4.".@*1( )( 7#.-1( $6 ,%+$*0@2(-% ,%+")0;($3$&$*+?-($".%,%+$&8(I.#6!*) &?-(:,-,0;()(/#.7.-)%"!(*)$.:,-).*$6.K'(4# ,( 8:,0)8( #?:*,0;( /#.7"?-'( 6.7*,0;( ( !%!7!&)( -%4?5:,0)!( -$-*2+# *$6.( 4!9%+-( .#! ( %4.5$0 *./0)( &)27 ,*!#.7.-$@. R".2,)-2)-2(<$ 4)$0 $9%+-!($".3.6)0 *$6.(,'6"3"(*.2=)-2)-"(7-?0;(4# $%5!*$"Y( P( /#?7/)'(%"</+#-(+7/0/,-*<"()"!57"1)23/q P( 7/$*&0)23/(58'!</,")-"($"*/4>,()"!57"1)'#?9 A'*$#$23>1)-/)2(,'6"3")-"(*&(4"70$/(!750)2(0/(*.2=)-2)-";($2(,$31@05()"(/3>1)&(*<=/))/+C(0/(.7/,"0$2)-"( 3/*./0"7<-( rabunkowej( ,( -6-@( ,%"8'( $=$"+,-*./0)'( 4.74.# 17".-!*)!( */4-2( .7$'7/0';( 4.%+248 *./,/0/,")23/(058'6($7>8)-#/,")-26(,"75)<>,(2</1/3-#$)'#?(/7"$(.7-/7'!2!>,(gospodarczych(723-/)>,( -(."O*!,(+,-"!"9 A( #215( $".2,)-2)-"( ,="+#-,2%( /#?7/)'( 8'#-"( -( *.7",)23/( G5)<#%/)/,")-"( *./=2#$2O*!,";( ,( *<"1-( 6-@0$')"7/0/,2%(-()"7/0/,2%;(*G/765=/,")2($/*!"='( !%!7,(<$ 4)$0 $9%+-!($".3.6)0 *$6.9(J2*!(!/(otwarty zbiór zasad;(<!>72(,7"$($(5.=',26(#$"*5;(./0123"%&()-2$4@0)2%(6/0'k<"#%-(-(0/*!/*/,")-5(0/(/4-2<!',)2%;( $6-2)-"%%( *-@;( 7$2#$',-*!/+#-( 2</1/3-#$)2%9( Q/0*!",/,&( %2*!( !%!7!( #?-*$6.( <$ 4)$0 $9%+-!( ekologicznego;( 0/!'#$&#"( 6-@0$'( -))'6-( $"<"$5( !7")*G275( $")-2#$'*$#$2O( /7"$( *$</01-,'#?( .7$26'*=>,( -(/0."0>,9(Z/76@($"*"0(.7$'%@='(B(zakaz tzw. agresji ekologicznej(/7"$(monitoring uzgodnionych kwestii <$ 4)$0 $9%+-!($".3.6)0 *$6.9(S-2$,'<12(,"8)"(%2*!(zasada regularnej wymiany informacji o sytuacji ekologicznej( )"( *$#$2415( <7"%/,'6( -( 723-/)"1)'69( ["70$/( -*!/!)2;( ,( 5<="0")-5( ./6'+1)'#?( *!/*5)<>,( $( *&*-"0"6-;( %2*!( .7$2*!7$23")-2( zasady zapobiegania ekologicznym szkodom transgranicznym9( Q/123"( /)"()"(/02%+#-5(/0(6/0215(72351"#%-(.7",)2%(!'.5(E72"3/,"C(-(</7'3/,"CF;()"(7$2#$(,'</7$'*!")-"(6/0215( E.7$2,-0',"C( -( $"./4-23"CF9( :2)( 0753-( ./8&0")'( 6/021( ,'6"3"( *!/*/,")-"( 62!/0( B( oceny( *<5!<>,( 2</1/3-#$)'#?($0"7$2O(<7'!'#$)'#?;(powiadamiania(/(0$-"="1)/+#-(6/3%(./,/0/,"C(*$</0'(!7")*37")-#$)2;( konsultacji 6-@0$')"7/0/,2%(-!.9(A(.7$'."0<5(./%",-2)-"(*-@()"3='#?($"37/82O(2</1/3-#$)'#?;()-2$4@0)2( %2*!( .7$2*!7$23")-2( zasady kooperacji9( D?/0$-( ,( !2%( *'!5"#%-( /( ,*.>=50$-"=( ,( 1-<,-0"#%-( *<5!<>,( <"!"*!7/G( 2</1/3-#$)'#?( /7"$( #',-1-$"#'%)'#?( H).9( .7$26'*=/,'#?( -( 2)2732!'#$)'#?I;( <!>7'#?( .7$'<="026( 6/82( 4'C( #?/#-"84'( <"!"*!7/G"( 212<!7/,)-( %&07/,2%( ,( D$"7)/4'159( K58&( 7/1@( ,( !,/7$2)-5( *<5!2#$)23/( *'*!265( 42$.-2#$2O*!,"( 2</1/3-#$)23/( .7$'.-*"C( )"128'( 72*.2<!/,")-5( !%!7,( -%4?54#!0,( *!8".-.A+$0;*)0 *$@. J2%( -*!/!&( %2*!( ./6/#( )"5</,"( -( !2#?)-#$)";( ./123"%&#"( 6-@0$'( -))'6-( )"( 7/$,-%")-5( 6-@0$')"7/0/,23/( *'*!265(,'6-")'(2</1/3-#$)-2(bezpiecznych technologii i systemów monitoringu($"37/82O(2</1/3-#$)'#?9( [2$.-2#$2O*!,/( 2</1/3-#$)2;( ./0/4)-2;( %"<( 42$.-2#$2O*!,/( 7/$56-")2( *$27/</( H/3>1)2I;( 6"( ,'6-"7( &)27 ,*!#.7.-,9(K1"!23/(!"<(,"8)2(*!"%2(*-@(.7$2*!7$23")-2( !%!7,(4."[email protected]$6.(#. -)1 ,-!*)!(%4.#?-( &)27 ,*!#.7.-,0;;( 0/!'#$&#'#?( *$<>0( 2</1/3-#$)'#?( /7"$( $"*"0'( &)27 ,*!#.7.-$@( .74.-)$7 )!3*./0)( !( /#.7.-)%".9( ["70$/( -)!272*5%( %2*!( ./02%+#-2( 0/( 42$.-2#$2O*!,"( 2</1/3-#$)23/;( ,')-<"%( $( zasady !$,9( %!&.4.7+# ,&8@10$6.( %)2( #. -.@89( R"*"0"( !"( /.-27"( *-@( )"( $"=/82)-5;( -8( $"./4-23")-2( 02,"*!"#%-( 2</1/3-#$)2%(%2*!(3/*./0"7#$/(</7$'*!)-2%*$2;()-8()".7",-")-2(*$<>0(%58(./,*!"='#?9(K1"!23/()"128'(.72G27/,"C( .7"<!'<@(/!"#$")-"(,="+#-,&(/#?7/)&(,"8)'#?(01"(4-/*G27'(2</*'*!26>,(-(.7/#2*>,(2</1/3-#$)'#?9(f/12%)"( zasada;( ,-2O#$&#"( )-2%"</( !72+C( ,*$'*!<-#?( $"*"0( ,'6-2)-/)'#?( ,#$2+)-2%;( 6>,-( o posiadaniu prawa 7.(".# ,%+*$6.(/#.7.-)%"!9( 0)/*-(*-@(/)"()-2(0/(."O*!,;("12(0/(150$-(-(%20)/*!2<;(*!")/,-&#(.7$2$(!/(,"8)'( 21262)!(4#!-()(-.3*./0)(0 5.-)$"!*. e( N9(f7"5$2;(0$<6&$;<$K524-'$!-7-L&;<+$'U'<"L)-M$+&"8'5!92!&'&'6)-]7"!2*!"8(R2*$'!'(S"5</,2(\ S()7(VrUV;(A"7*$","(TUUV9 !"#$!%"!&'()*+!,*-*.$%"/!+)+0)$!(-!+#*'(1/*)$!&+2*/)!/%3$+*+41,1"$!+ 5*/$+67!8$%"/!3 I L$ 4)$0 $9%+-.($".3.6)0 *$;(6"%(!"<82(42$./+720)-($,-&$2<($(4# $&,%5$&(0;$&)0 *,& i toksycznymi %"!:$*)!&)( 4# $&,%5.-,&)( ,( ,"75)<"#?( ./</%5( -( 2,2)!5"1)'6( %+.%.-!*)$&( /#.7"?-( +."%,0 *,0;( -(0 !%)$(".*M)"+?-( <#.@*,0;;(*!"%2(*-@(,*.>=#$2+)-2(#$@+#-&(*<="0/,&(4$5*$6.;(6/8)"(./,-20$-2C(0/4-!)-2%( B(totalnego(B(<$ 4)$0 $9%+-!(&)27 ,*!#.7.-$6.9(J58(/42#)-2;("()"(.2,)/(,(.7$'*$=/+#-;(6/3&(6-2C(6-2%*#2( 4# $%8*)20)!(-(&)27 ,*!#.7.-,0;(4#$=$#$*0@!0;(4.3)+,0 *,0;9(M#?(-*!/!&(4@0$-2(zmniejszenie znaczenia czynników militarnych;()"(7$2#$( -)2"% $*)!(#.3)(-% $3")0;(7 )!5!9(.(0;!#!"+$# $(4. !&)3)+!#*,&. A( </)!2<+#-2( .2=)23/( 42$.-2#$2O*!,"( 6-@0$')"7/0/,23/;( *!0 $*)$( <$ 4)$0 $9%+-!( $".3.6)0 *$6.( #. 0)16!(%)2(7!3$".(4. !(%4#!-,(/#.7.-)%"!9(K1"!23/(./6-@0$'(42$.-2#$2O*!,26(2</1/3-#$)'6("(/#?7/)&( +7/0/,-*<"( )-2( 6/8)"( ./*!",-C( $)"<5( 7>,)/+#-9( L$ 4)$0 $9%+-.( $".3.6)0 *$( @$%+( 4.@20)$&( % $#% ,&;( ,'<7"#$"%&#'6(0"12</(./$"(37")-#2($)"#$2)-/,2;(,="+#-,-2(01"(.0;#.*,(/#.7.-)%"!(*!+8#!3*$6.9(K&82)-2( 0/( !"<-23/( 7/$56-2)-"( 42$.-2#$2O*!,"( 2</1/3-#$)23/( 6/82( *!"C( *-@( ,( .27*.2<!',-2( 65?-*,&( 0 ,**)")$&( &)!*,(-(%+.%8*"!0;(&)27 ,*!#.7.-,0;;(01"(7/$,/%5(<!>7'#?(4"70$-2%(./8&0")2(-(,"8)2(*!")&(*-@(potrzeby %4.5$0 *$(0 5.-)$"!. [2$.-2#$2O*!,/;( 7/$56-")2( *$27/</( H,( !'6( 42$.-2#$2O*!,/( 2</1/3-#$)2( %"</( %23/( *54<"!23/7-"I;( 6/82( 4'C( $".2,)-/)2( !'1</( ,( /#.7.-)%"8( -.3*,&( .7( !6#.:$9( H/3>1)'#?( -( 2</1/3-#$)'#?I9( R"37/82)-"( *&(.7$'#$')&(*.7",#$&()"75*$2)-"(*!")5(42$.-2#$2O*!,";(.7/,"0$&($,'<12(0/(sytuacji kryzysowych;(<!>7'#?( 23$26.1-k<"#%&(*&(katastrofy naturalne i cywilizacyjne. I<. 9:484/+$8E*+E/4.,*&DH(%$*2E(:.%418-J$).$/-0-1'(%2E(: N!6#.:$*)!($".3.6)0 *$;(<!>7'#?(#/7"$(,-@#2%(./%",-"(*-@(,2(,*.>=#$2*)'6(+,-2#-2;(6"%&()%+.+*,(-45,-( *!(8+# ,&!*)$(<$ 4)$0 $9%+-!(#. 8&)!*$6.(% $#.".;("($,="*$#$"(<$ 4)$0 $9%+-!($".3.6)0 *$6.. M*!)-2%2( ,( 1-!27"!57$2;( $,="*$#$"( ./1-!/1/3-#$)2%;( ,-212( <1"*'k<"#%-( $"37/82O( -( ,( $,-&$<5( $( !'6;( 7>8)'#?( <7'!27->,(./02%+#-"(0/($"3"0)-2O($,-&$")'#?($(*'*!26"!'$/,")-26(!23/(7/0$"%5(.7/4126>,9 R,'<12(H)"%#$@+#-2%I(<7'!27-56(0/</)',")'#?(./0$-"=>,(*&(>#?75!(154(6/82(!7"G)-2%;(przyczyny, pojawiania %)2( !6#.:$9(,2(,*.>=#$2*)'6(+,-2#-29 Q7$'#$')'($"37/82O(*&()"%#$@+#-2%(0,-2(B(naturalne(H)-2")!7/./32)-#$)2I(-(cywilizacyjne H")!7/./32)-#$)2I( B(."!7$(rysunek 2. ZAGROŻENIA NATURALNE NIEANTROPOGENICZNE SKUTKI PIERWOTNE DZIAŁANIA SIŁ PRZYRODY (przyczyny zwykle obiektywne) ziemia woda ZAGROŻENIA CYWILAZACYJNE ANTROPOGENICZNE SKUTKI DZIAŁALNOŚĆ LUDZKA (przyczyny subiektywne i obiektywne) PIERWOTNE powietrze POWODZIE KONFLIKTY ZBROJNE TRZĘSIENIA ZIEMI LAWINY I OSUWISKA Środowisko bytowania człowieka naturalne, techniczne, społeczne PROLIFERACJA BMR ZAGROŻENIA ATAKI TERRORYSTYCZNE I PIRACTWO MORSKIE ERUPCJE WULKANÓW KATASTROFY EKOLOGICZNE TAJFUNY KATASTROFY KOMUNIKACYJNE /LĄDOWE, POWIETRZNE, MORSKIE/ INNE np. • gradobicia • ulewy • śnieżyce • susze • upały • huragany • silne mrozy • itp. SKUTKI WTÓRNE • epidemie • choroby • głód • degradacja środowiska • inne PRZESTĘPCZOŚC ZORGANIZOWANA I NIELEGALNE MIGRACJE ZAGROŻENIA PRZEMYSŁOWE I BUDOWLANE INNE np. • awarie • wypadki „zwykłe” • wypadki „masowe” • itp. PRZEKSZTAŁCANIE OBIEKTYWNEJ RZECZYWISTOŚCI – PROCESY, ZDARZENIA GWAŁTOWNE itp Źródło: M. Krauze – opracowanie własne Rys. 2. d'*!26"!'<"($"37/82O9(f7'!27-56(./0$-"=5(P(.7$'#$')'(,'*!@./,")-" K M. Krauze n7>0="()"!57"1)2($"37/82O(6"%&($,-&$2<($(prawami przyrody;(<!>72(-*!)-2%&(/4-2<!',)-2(-($)"%05%&(*-@()-2%"</( ./$"( 6/81-,/+#-"6-( 42$./+720)-23/( -( $)"#$/( -)327/,")-"( ,( )-2( #$=/,-2<"9( R3/0)-2( $( )-2<!>7'6-( !,-270$2)-"6-( k1/$/k-;( ).9( ,( /0)-2*-2)-5( 0/( <"!23/7--( k1/$/k#$)2%;( %"<&( %2*!( -.3*./H;( #$=/,-2<( )"( !'12( H,( !"<-6( *!/.)-5I( %2*!( ,/1)';( )"( -12( $0/="( *-@( 8*)$ !3$:*)H( .7( %)5( *!+8#,9( ]2)27"1)-2;( ,7"$( $( 7/$,/%26( )"5<-;( ,( #/7"$( ,-@<*$'6( $"<72*-2( 6/8)"( /00$-"=',"C( )"( .7$'7/0@;( ,( ./8&0")'#?( <-275)<"#?;( 0/3/0)'#?( 01"( #$=/,-2<"9( N/8)"( !/( %20)"<( #$')-C( ,( 4"70$/( /37")-#$/)'6( $"<72*-29( A*$21<-2( .7>4';( ./02%6/,")2( ,(.7$2*$=/+#-;(,(#215(./0./7$&0</,")-"(#$=/,-2</,-(/4-2<!',)-2(-*!)-2%&#'#?(.7",(.7$'7/0';(*)$(4# ,*).%5,( oczekiwanych rezultatów9(S-2(6/8)"().9( &)$*)H(<)$68(# $")'(".3$@*./0)(-,%+24.-!*)!(4?#(#."8'(-,758:,H( 7*)!'(<,(%"#?0)H(*.0(-!09(Q7>4'(./02%6/,")2(,(!'6($"<72*-2(4'='4'($"6"#?26()"(-*!)-2%&#&(7$2#$',-*!/+C( -($,'<12(5,-2O#$/)2(./7"8<&9( $)"#$"(!/;(82($"37/82)-"(2</1/3-#$)2(6/3&(4'C(6/0'k</,")2(!'1</(,(4"70$/( /37")-#$/)'6($"<72*-2;("(-#?(-*!/!"(./$/*!")-2($",*$2()-2$6-2))"9 J"<(,')-<"($(<1"*'k<"#%-(.72$2)!/,")2%()"(7'*9(j;(,+7>0($"37/82O()"!57"1)'#?;(*./,/0/,")'#?(0$-"=")-26( *-=( )"!57';( $)"%05%&( *-@( .7$202( ,*$'*!<-6Y( 4.-.7 )$O( +# 2%)$*)!( )$&)( -( ,',/=")2( )-6-;( ,( /<72+1/)'#?( 72"1-"#?( 32/37"k#$)'#?( -( *2%*6-#$)'#?;( tsunami; lawiny i osuwiska; erupcje wulkanów; tajfuny -!.9( Q/1*<"( %2*!( ,( !2%( 0/3/0)2%( *'!5"#%-;( 82( ,( )"*$2%( *$27/</+#-( 32/37"k#$)2%( )-2( *&( /0)/!/,',")2( $"37/82)-"( )"!57"1)2(./,/05%()"%,-@<*$2(*!7"!'(-($)-*$#$2)-"9(R"37/82)-"()"!57"1)2;(./,/05%()23"!',)2($%",-*<"( ,( +7/0/,-*<5( .7$'7/0)-#$'6( )"$',")2( *&( $,'<12( "32%"!&)( :,-).5.-,&)( 154( kataklizmami9( Q7$2$( !23/( 7/0$"%5( $0"7$2)-"( H<1@*<-( 8',-/=/,2( 154( <"!"<1-$6'I( )"128'( 7/$56-2C( zjawiska naturalne o charakterze ekstremalnym;(<!>7'#?(,')-<-26(*&($)"#$)2(*$</0'()"(!272)-2(-#?(,'*!@./,")-";(#$'1-(,(*$27/</(7/$56-")'6( +7/0/,-*<5(B(<).3.6)0 *,&()(P ,0 *,&(/!/#$2)-5(#$=/,-2<";()"!57"1)'6(154(*!,/7$/)'6(*$!5#$)-2*. !"#$"#%&'()!*+$"&'"*,!-./01'"*23$"*%#$4'5-'5!6,3/7',!6)#1'8"%9' !"#$%&'()*+,-, !)*./*)0':*%8!-)-,/%3$"%#$4;1' 7/(8'$"<-+3/=1')!"/=("8*<$*7&$#'-8*$"*7&$&',-1'->3/=8#+%&'!"/$"#+3(8-?@9'A"3/7/'(3B'8-'+'"+3&"=6'"')-(8B)/C1' =8D!#'7/(8'$-!*"'+3B=("#1'+!*"'"'!-"+-7/C'%*6=31')-+(8*+*%3/C'%-+#$4'8/$4%-2-,33'3'+#!*E%-+*%/7'8/$4%3=39 F' )-+-561' %3/' "*+("/' )!-G/(7-%*2%/71' )!"/C#?2*%/7' 3' !-"+*.%/71' *' )!"/"' 8-' %3/>/")3/$"%/7' 5"3*<*2%-?$3' $"<-+3/=*1' 5-$4-5"3' $"B(8-' 5-' 1!# &'( 2#*3*) /*)0' +' !D.%#$4' ->("*!*$4' *=8#+%-?$3' 265"=3/79' H"<-+3/=1' $4-@'I+3/2=3J1'%*2/.#'"+#=2/'5-'3(8-8'(<*>#$41')-)/<%3*'$"B(8-'><B5#1'C#23'(3B1')-(8B)67/'$"*(/C'+'()-(D>' -5>3/,*7&$#'-5')!"#7B8#$4'%-!C'/8#$"%#$4'3'->-+3&"67&$#$4')!-$/56!1'5"3*<*'I%*'(=!D8#J1'>#+*'%3/5-6$"-%#1' *' )!"/"' 8-' %3/=-C)/8/%8%#1' C*' $4+32/' (<*>-?$3' 38591' 38)9' K("#(8=-' 8-1' 5-5*8=-+-' IwzmocnioneJ' !D.%/,-' !-5"*76' %3/()-5"3/+*%&' !+$1/$4),5( ,63/,&.5)*)0( #$ +,5 !'( 3&)0/,) /*)0( ,( 3&)0/$-$",) /*)01' C-./' 5-)!-+*5"3@'5-'(#86*$73'8!65%#$49'L-./'+3B$'(8*%-+3@'"*,!-./%3/'52*'>/")3/$"%/,-'>#86'!D.%#$41'+3B=("#$4' 26>' C%3/7("#$41' )-5C3-8D+' :4+,!3!7( 8!'63+!7( $2#&4-$/&.( 68$9&) /$4),7( :#;*7( !9$",7( "#<8*( !+$1$+&.7( #$1 ,/*7( 8$.&1*/) &"$( ) 9$+,&2!;' 3' 3%%#$4' ->3/=8D+1' =8D!#$4' =-C)2/8%/' +#23$"/%3/' %3/' 7/(8' C-.23+/1' >-'8+-!"&'-%/'zbiór otwarty. K' ,!6)3/' "*,!-./0' $#+323"*$#7%#$4' C-.%*' +#C3/%3@1' C3B5"#' 3%%#C31' 8*=./' zdarzenia krytyczne1' 7*=M'2$/=,23*( >#$./&?(8#$-,@&#!).A(>#$/,(;!6$+&"$(#!%&/,!?(!3!2,(3&##$#*63*) /&(,(8,#!)3+$(;$#62,&?( katastrofy ekologiczne1' 7*=-' (=68=3' +8D!%/' "*,!-./0' %*86!*2%#$4N' 2!3!63#$@*( 8# &;*69$+&( ,( ><1$+-!/&?( katastrofy komunikacyjne'O'2&5-+/1')-+3/8!"%/1'C-!(=3/'38)9 K?!D5' +#("$"/,D2%3-%#$4' "*,!-./01' %*' $"-<-' +#(6+*7&' (3B' +()D<$"/?%3/' "+<*("$"*' 5+*' "*,!-./%3*1' 7*=-'%*7>*!5"3/7'%3/>/")3/$"%/'3'+#7&8=-+-'8!65%/'5-'(=68/$"%/,-'"%/68!*23"-+*%3*1'"*!D+%-'3$4')!"#$"#%1' 7*='3'(=68=D+1'8"%9'O'8#$-,@&#!).!(>#$/,(;!6$+&"$(#!%&/,!':7&5!-+/71'!*53-2-,3$"%/71'$4/C3$"%/7'3'>3-2-,3$"%/7;' -!*"' !"#$%&/,!( 3&##$#*63*) /&1' "+<*("$"*' 8/1' =8D!#$4' 3(8-8&' 7/(8' wykorzystanie niekonwencjonalnych 4#$12B+( #!%&/,!9' P' (=*23' 8#$4' "*,!-./0' -!*"' 3$4' (8*86(3/' Q' 8$-,3*) /*;7( ;,-,3!#/*;( ,( 68$9&) /*; 5/$#567/'+<*?%3/'$"<-+3/=1'$-'C-$%-')-5=!/?23</C'+/'+$"/?%3/7("#C'G!*,C/%$3/'+#)-+3/5"39'P%'>-+3/C' :$"<-+3/=;'I+#C#?23<J1'"-!,*%3"-+*<'3'!-"+37*'1 ,!9!-/$4C(3&##$#*63*) /5'-!*"'62$/63#<$+!9(>#$'(.51#$+57( #!1,$-$",) /57( )0&;,) /5( ,( >,$-$",) /59' R*+/81' 7/./23' %3/' 6$"#%3<' 8/,-' >/")-?!/5%3-1' 8-' $"B(8-' sprzyja1' S' A->!&'+#=<*5%3B'3(8-8#'3'$"B?$3'(=<*5-+#$4')-7B$3*'?!-5-+3(=-1')!"/5(8*+3*'->-+3&"67&$*'+')!"/("<-?$3':5-'TU9TV9UTTW'!91' $"#23'5-'$"*(6'+/7?$3*'+'.#$3/'X(8*+#'I !*+-'-$4!-%#'?!-5-+3(=*J;1'X(8*+*'-'-$4!-%3/'3'=("8*<8-+*%36'?!-5-+3(=*1' $#89M'I?!-5-+3(=-1'8-'-,D<'/2/C/%8D+')!"#!-5%3$"#$41'+'("$"/,D2%-?$3')-+3/!"$4%3*'"3/C3'<&$"%3/'"',2/>&1'=-)*23%#1' +-5#1' )-+3/8!"/1' ?+3*8' !-?23%%#' 3' "+3/!"B$#' *' 8*=./' =!*7->!*"1' "*!D+%-' +' (8*%3/' %*86!*2%#C1' 7*=' 3' )!"/=("8*<$-%#C' +'+#%3=6'5"3*<*2%-?$3'$"<-+3/=*J9 !"#$!%"!&'()*+!,*-*.$%"/!+)+0)$!(-!+#*'(1/*)$!&+2*/)!/%3$+*+41,1"$!+ 5*/$+67!8$%"/!3 ! +'!D.%#'()-(D>1'terroryzmowi'-!*"'5&.#'5-'8!+*</,-')-(3*5*%3*'+#C3/%3-%#$4'!-5"*7D+'>!-%3'+'(+-3$4' *!(/%*<*$4' /,&2$/+&/).$/!-/*)0( 4#$12B+( ;!6$+&"$( #!%&/,!' YZ1[\9']*=./' $"<-+3/=1' +' "%*$"&$#' ()-(D>1' )!"#$"#%3*' (3B' 5-' )-+(8*+*%3*' 3' /=()*%(73' "*,!-./0' /=-2-,3$"%#$41' =8D!#$4' +/' +()D<$"/(%#C' ?+3/$3/' )!"#>#+*1' $4-@' 8"+9' ?+3*5-C-?@' 3' =6286!*' /=-2-,3$"%*' (&' "%*$"%3/' +#.("/1' %3.' +' )!"/("<-?$39' ^*=' +#%3=*' "' 5-?+3*5$"/%3*1' %3/' 8#2=-' -(8*8%3$4' 2*81' *2/' 8*=./' >*!5"3/7' -52/,</7' )!"/("<-?$31' !"#$%&/,!( &2$-$",) /&( 1$3*) 5( +6 *632,)0( 8!'63+( 4+,!3!1' %3/"*2/.%3/' -5' 3$4' (8*86(6' )-238#$"%/,-1' ()-</$"%/,-1' ,-()-5*!$"/,-' $"#'=6286!-+/,-9' !->2/C#'/=-2-,3$"%/'C*7&')*0(8+*'"'6,!6%8-+*%#C'(#(8/C/C'=*)38*23(8#$"%#C1'7*='!D+%3/.' 8/1' =8D!/' G6%=$7-%-+*<#' )!"/"' 5<6,3/' 2*8*' 26>' G6%=$7-%67&' %*5*21' 7*=-' )*0(8+*' $4*!*=8/!#"67&$/' (3B' 3%%#C3' (#(8/C*C3' )-238#$"%#C3' 3' ()-</$"%-' O' ,-()-5*!$"#C39' _=86*2%*' (#86*$7*' /=-2-,3$"%*' 8#$4' )*0(8+1' $4-@1' +'=*.5#C')!"#)*5=6'8!65%*1'7/(8'7/5%*='5-?@'+#!*`%3/'"!D.%3$-+*%*9'a%%/'(&'>-+3/C'"*,!-./%3*'/=-2-,3$"%/' =!*7D+'56.#$4'3'(<*>-'"*265%3-%#$4':%)9'Xb_1'c*%*5*1'_6(8!*23*'$"#'_!,/%8#%*;1'*'8*=./'C*<#$4'-'%3/56./7' )-)62*$73':%)9'=!*7/'(=*%5#%*+(=3/;1'3%%/'"*?'=!*7D+',B(8-'"*265%3-%#$41'-'56.#C')-8/%$7*2/',-()-5*!$"#C' :%)9' ^*)-%3*;9' b#86*$7*' >*!5"-' =-C)23=67/' (3B1' ,5#' (&' 8-' 7/5%-$"/?%3/' =!*7/' >3/5%/' :%)9' d*%,2*5/("1' a%53/1' H43%#;1'+'=8D!#$4'->-+3&"67&'3%%/')!3-!#8/8#'()-</$"%-'O',-()-5*!$"/1'*'>/")3/$"/0(8+-'/=-2-,3$"%/'()#$4*%/' 7/(8' %*' )2*%' 5*2("#9' e*8+3/7' $4!-%3@' ?!-5-+3(=-' %*86!*2%/' =!*7-C' >-,*8#C1' "+<*("$"*' +8/5#1' ,5#' (&' -%/' C*</':%)9'b"+*7$*!3*;9'b#86*$7*'(8*7/'(3B'$"B(8-'>*!5"-'8!65%*1',5#'C*C#'%*'6+*5"/'8"+9'=!*7/'I)/$4-+/J1' "/'+",2B56'%*'(+-7/')-<-./%3/',/-,!*E$"%/1')-55*+*%/'$"B(8-'%3("$"&$#C'=2B(=-C'%*86!*2%#C1'7*=M'(6("/1' )-+-5"3/1'8!"B(3/%3*'"3/C31'46!*,*%#1'/!6)$7/'+62=*%D+1'!-"2/,</')-.*!#'2*(D+'38)9'=*8*=23"C#9'^/(8'-$"#+3(8/1' ./' =!*7/' >-,*8/' -!*"' "**+*%(-+*%/' )-5' +",2B5/C' 8/$4%-2-,3$"%#C' 3' 8/$4%3$"%#C' <*8+3/7' "%-("&' !D.%/,-' !-5"*76'=2B(=3'.#+3-<-+/1'$4-@'%3/'-"%*$"*'8-1'./')-">*+3-%/'(&'+3/2=3$4')!->2/CD+'3'%3/'>*2*%(67&'$"B(8-' %*' ,!*%3$#' )!"/8!+*%3*9' !"#=<*5/C' 8*=3/,-' =!*76' C-./' >#@' ^*)-%3*1' =8D!*' 5-?+3*5$"*' $3&,2/1' *2/' -(8*8%3-' ("$"/,D2%3/1'+#7&8=-+-'(32%#$4'8!"B(3/0'"3/C3'3'8-+*!"#("&$#$4'3C',!-`%#$4'!6$4D+':)!"/C3/("$"/0;'56.#$4' C*('+-5#'+')-(8*$3'tsunami.* R-+-$"/(%/'8/$4%-2-,3/1'",-5%3/'"'=8D!#C3'">65-+*%/'"-(8*<#'+'8#C'=!*76':^*)-%33;'/2/=8!-+%3/'7&5!-+/' :%)9'f6=6(43C*;1'8*=./'%3/',+*!*%867&')/<%/,-'>/")3/$"/0(8+*'3'(8*%-+3&')-+*.%/'"*,!-./%3/'52*'?!-5-+3(=*' %*86!*2%/,-1' +' 8#C' C3/7($-+/7' 265%-?$39' F' )!"/=*"D+' C/53*2%#$4' +#%3=*1' ./' !*53-*=8#+%#' +#$3/=' "'6("=-5"-%/7'/2/=8!-+%3'*8-C-+/7'f6=6(43C*';$%&(>*C(#$ -&"-&.6 *7(/,%(8# &+,1*+!/$9'K-5*'()-.#+$"*' +' ]-=3-' "-(8*<*' (=*.-%*' jodem (131I)' )-%*5' %-!CB' 5-)6("$"*2%&' 52*' %-+-!-5=D+9' g3C38' (=*./%3*' :%-!C*' 5-)6("$"*2%*;1' 8-' 100 bekereli na litr1' *' >*5*%/' )!D>=3' +#=*"*<#' (=*./%3/' !*53-*=8#+%/' +' +#(-=-?$3' 200 bekereli na litr9' ]/,-' !-5"*76' %/,*8#+%#$4' (#,%*<D+' 7/(8' "%*$"%3/' +3B$/79' h+3*5$"&' -%/' -' 8#C1' ./'>& 8,&) &'63+$(&2$-$",) /&1'*'?$3?2/7')!-C3/%3-8+D!$"/1'"-(8*<-'%*!6("-%/9'A2*8/,-'265%-?@1'"*C3/("=67&$*' !/7-%#')-<-.-%/'+')->23.6'->3/=86'/C3867&$/,-'"*,!-./%3/'+(8$63!),(8#$;,&/,$+!/,!(.$/, <.5)&"$1'"-(8*<*' /+*=6-+*%*')-"*'!/7-%'-')!-C3/%36'40 km. F!D.%3$-+*%3/'3%8/!/(D+'/=-2-,3$"%#$4'=!*7D+1'*'8*=./'!/,3-%D+'$"#'=-%8#%/%8D+1'+#%3=*'8/.'"'-5C3/%%-?$3' 3$4' faz rozwojowych' 3' "+3&"*%#$4' "' %3C3' celów gospodarczych9' c!*7/' !-"+3%3B8/' 3' >-,*8/1' ,<-("&' 4*(<*' )-5%3/(3/%3*' 7*=-?$3' .#$3*1' *' +3B$' $"#(8/,-' )-+3/8!"*' 3' +-5#1' "5!-+/7' .#+%-?$31' )!"#7*"%#$4' 8/$4%-2-,331' %*86!*2%/,-'!-2%3$8+*'38)9'b&'-%/'!D+%3/.'"*3%8/!/(-+*%/'/=-2-,3$"%&'->!-%&'(+-3$4'()-</$"/0(8+1'(&'(=<-%%/' /=()-!8-+*@'8"+9'I>#<1/&(8# &;*69*J'-!*"'odpady toksyczne1'=8D!#$4')-7*+3*'(3B'$-!*"'+3B$/79'^/5%-$"/?%3/' )*0(8+*' 8/' 6' (3/>3/' "*-(8!"*7&' %-!C#' 3' (8*%5*!5#' /=-2-,3$"%/' :%)9' %-!C#' $4/C3"*$73' .#+%-?$3;9' K' (G/!"/' )(#$4-2-,3$"%/71' ()-</$"/0(8+*' 8#$4' =!*7D+1' $"67&' "*,!-./%3/' )!"/"' >!65%/' 3' %3/>/")3/$"%/' -8-$"/%3/1' 8"%9' =!*7/' >3/5%3/7("/1' "$3$+&( 8$1.5C( 2!%15( 8#$1<2).A' %)9' 8-=(#$"%#$4' $4/C3=*23D+N' "*(8-(-+*@' 8*0("&' 3'<*8+3/7("&1'*2/'7/5%-$"/?%3/'*%8#/=-2-,3$"%&1'8/$4%-2-,3BN',-8-+/'>/"'-)*C3B8*%3*'+#$3%*@'2*(#N'$4/C3"-+*@' )-%*5'C3*!B'!-2%3$8+-'3')!"/C#(<'()-.#+$"#N'*=$/)8-+*@'Q'"*')3/%3&5"/'O'%3/>/")3/$"%/'-5)*5#'>-,*8#$49' A2*' =!*7D+' >3/5%#$41' "C3*%#' w strukturze atmosfery ziemskiej, dziury ozonowe, zmiany klimatyczne +' +#%3=6' /G/=86' $3/)2*!%3*%/,-1' %3/' C-,&' >#@' 3' %3/' (&' )!3-!#8/8/C9' a$4' $/2/' -,D2%/1' 8*=./' /=-2-,3$"%/1' S' ](6%*C3'Q')-7B$3/'7*)-0(=3/'M'8(6'O')-!81'%*C3'O'G*2*1'8"%9'G*2*')-!8-+*1'G*2*'-$/*%3$"%*9'^/(8'8-'I+3/2=*'G*2*'C-!(=*' +#+-<*%*')-5+-5%#C'8!"B(3/%3/C'"3/C3'3'+#>6$4*C3'+62=*%3$"%#C31'+#(8B)67&$*',<D+%3/'%*'P$/*%3/'b)-=-7%#CN' "*2/+*7&$'2&5')-+-567/'-2>!"#C3/'"%3("$"/%3*9' !*+5"3+/'"*,!-./%3/')-+(8*7/'+8/5#1',5#'8(6%*C3'5-$3/!*'5-'+D5' )!"#>!"/.%#$49' KD+$"*(' G*2*' )B5"&$*' "' )!B5=-?$3&' -=9' [TT' =Ci4' "*<*C67/' (3B' %*' )<#8=3/7' +-5"3/' 3' 65/!"*' +' 2&5' "'-,!-C%&'(3<&J9'`!D5<-'O' !"#$%&'#()*+,#'"-.(./1'K#59' KR1'K*!("*+*'UTTV9 " M. Krauze G-!C6<-+*%/' (&' )!"/"' )!#"C*8' !)$@!/,!7( >,&1*7( >& #$>$),!7( >#!2<( 2!8,3!9<7( /,&1$63!3&) /&"$( 8$63A8<( technologicznego, technicznego'38)9'^/(8'-$"#+3(8/1'./'+'8*=3/7'(#86*$73'8!65%-'-$"/=3+*@'C#?2/%3*'3'5"3*<*%3*' %*'!"/$"' !8&+/,&/,!(>& 8,&) &'63+!(&2$-$",) /&"$1'$"#23'%*'!"/$"'8"+9'polityki proekologicznej. K()D<$"/(%/' "*,!-./%3*' 52*' ?!-5-+3(=*' >#8-+*%3*' $"<-+3/=*' 3' 7/,-' (*C/,-1' %-("&' "%*C3-%*' agresji ekologicznej9' !"/7*+/C'8*=3/,-'5"3*<*%3*'C-./'>#@'%)9'/C3(7*'8!67&$#$4'(6>(8*%$73')!"/C#(<-+#$4'5-'!"/=3' transgranicznej':)<#%&$/7')!"/"'=32=*'=!*7D+;'26>'>65-+*'->3/=8D+1'=8D!#$4'5"3*<*%3/'C*1'26>'C-./'C3/@1' ("=-523+#'"*(3B,'transgraniczny. R*7C%3/7' )-8B)3*%/' )-238#$"%3/' 3' /8#$"%3/1' *2/' (8*%-+3&$/' -,!-C%/' "*,!-./%3/' %*86!*2%/' 3' $#+323"*$#7%/1' (&' katastrofy i awarie1' =8D!#$4' C3/7($*' 3' $"*(6' %3/' ()-(D>' +' )/<%3' )!"/+35"3/@9' b&' -%/' $"B(8-' 1 ,&9&;( przypadku1'"7*+3(=3/C'+')/<%3'2-(-+#C'3'+'"+3&"=6'"'8#C'8!65%#C'5-'%*8#$4C3*(8-+/,-'racjonalnego i praktycznego'-)*%-+*%3*9 K3/2/1' *' C-./' %*7+3B$/71' "*,!-./0' /=-2-,3$"%#$4' +#%3=*' "' (*C/,-' procesu rozwoju9' F*)/+%3/%3/' ?!-5=D+'/,"#(8/%$731'%*+/8'%3/'!-(%&$/7')-)62*$731'+#C*,*'1 ,!9!'(8#$1<2)*./*)07(#$ +$.<(<#>!/, !).,7( budowy infrastruktury komunikacyjnej1'*'+3B$'"*7C-+*%3*'%-+#$4'8/!/%D+1'/=()2-*8*$73'%3/6.#+*%#$4' 5-8&5' "*(->D+1' $-' )-+-567/' )-7*+3*%3/' (3B' !D.%/,-' !-5"*76' -5)*5D+1' +' 8#C' 8*=./' toksycznych i promieniotwórczych. D/&#"&3*2!(.51#$+!'O'5->!-5"3/7(8+-'265"=-?$3'3')!"#("<-?$3-+/'`!D5<-')-"#(=3+*%3*' /%/!,33'O'C-./'C3/@'8*=./'+#C3*!'%/,*8#+%#1'-'$"#C'?+3*5$"&'5-?+3*5$"/%3*'"'%3/">#8'-52/,</7')!"/("<-?$39' K'("$"/,D2%3/'niedogodnej i bardzo niebezpiecznej sytuacji'"%*7567/'(3B'+'8#C')!"#)*5=6'Polska9'b*C*1' %3/' )-(3*5*7&$' /%/!,/8#=3' 7&5!-+/7' :)!"#%*7C%3/7' ->/$%3/1' >-' )/+%3/' +' %3/">#8' -52/,</7' )/!()/=8#+3/' (8*%3/' (3B' 8-' G*=8/C;1' $3$) $/!( .&63( 8!'63+!;,7( 23B#&( &268-$!3<.5( &-&23#$+/,&( .51#$+&9' b&' 8-' 7/5%*=' 6!"&5"/%3*' )!"/(8*!"*</' )-5' +",2B5/C' 8/$4%-2-,3$"%#C1' >65-+*%/' "+#=2/' +' )-?)3/$46' 3' 7*=-' 5-?@' (8*!/' :+'+3B=("-?$3'"'=-0$*'2*8'(3/5/C5"3/(3&8#$4'3')-$"&8=6'2*8'-(3/C5"3/(3&8#$4'6>3/,</,-'(862/$3*;'pozbawione 65( $18$+,&1/,)07( +,&-$63$8/,$+*)07( !>& 8,&) &'( )!"/5' /+/%86*2%&' *+*!3&9' A2*8/,-' 8!*=867/' (3B' 7/' 7*=-' )!*+5"3+/'bomby ekologiczne1'"*,!*.*7&$/'>/")3/$"/0(8+6'$*</7'j6!-)#9'H-!*"'$"B?$3/7'5-$3/!*7&'5-'-)3%33' ()-</$"%/7' 3%G-!C*$7/' -' "</7' )!*$#' 3' *+*!3*$4' >2-=D+' /%/!,/8#$"%#$4' /2/=8!-+%3' 7&5!-+#$4' +' !/)6>23=*$4' >*9&"$(E+,5 2<(F!1 ,&)2,&"$(,(>*9&.(GFH9'R3/)/+%/'(&'8*=./'/2/=8!-+%3/'7&5!-+/'>*9&.(I &)0$69$+!).,1' %*2/.&$/'5-'8/7'(*C/7'!-5"3%#'/2/=8!-+%31'$4*!*=8/!#"67&$#$4'(3B'56.&'*+*!#7%-?$3&'3'>!*=3/C'-5)-+3/5%3$41' (8-(-+*%#$4'+()D<$"/?%3/1'(#(8/CD+'"*>/")3/$"/%3*9'_./>#'"5*@'(->3/'()!*+B'"/'(=*23')!->2/C6':!-"C3*!6' "*,!-./%3*;1'+#(8*!$"#')-+3/5"3/@1'./' -2(=B'-8*$"*'8$/!1(JK(&-&23#$+/,(.51#$+*)01')-(3*5*7&$#$4'+'(6C3/' prawie 50 bloków energetycznych1'-55*2-%#$4'-5'7/7',!*%3$'od 50 do 500 km.* P(->%&' =*8/,-!3B' "*,!-./0' /=-2-,3$"%#$4' (8*%-+3&' 2$/)&8).&( #$ ;*4-/&.( ;$1*:2!).,( 2-,;!3<7( +*+$9*+!/,!( 3# A6,&'( ,&;,7( 8# &89*+<( 0<#!"!/B+' 38)9' "7*+3(=9' L*7&' -%/' "+3&"/=' "' =-%$/)$7*C3' 8"+9' broni ekologicznej9' b"$"B?23+3/' 52*' ?+3*8-+/,-' /=-(#(8/C61' )-!"6$-%-' )-C#(<#' >65-+#' +3/2=3$4' =*%*<D+' )!"#' "*(8-(-+*%36' +#>6$4D+' <*56%=D+' 7&5!-+#$49' K' 8#C' C3/7($6' 8!"/>*' 5-5*@1' ./' )-C#(<#' %*6=-+/1'C3238*!%/'3')!"/C#(<-+/'(&'3'"*)/+%/'>B5&'),5"-&("#$L/&(1-!(&2$-$",,1'7/?23'%3/')-55*'(3B'3$4'=-%8!-231' 8*=./';,A1 */!#$1$+&.9'F*,!-./%3/'8-'%3,5#'%3/'>B5"3/'(3B'"C%3/7("*@1'>-+3/C'(*C*'%*86!*'%*6=31'+#?$3,6' ">!-7/0' $"#' 3%%-+*$73' )!"/C#(<-+#$41' (8+*!"*' %-+/' -=*"7/' 3' %-+/' C-.23+-?$3' (8-(-+*%3*' ryzykownych technologii9' ^/?23' 5-' (#(8/C6' /=-2-,3$"%/,-' ?+3*8*' +<&$"#C#' 265"31' 7*=-' ,*86%/=' >3-2-,3$"%#1' 8-' -=*./' (3B1' ./' 23$">*' %3/>/")3/$"/0(8+' 7/(8' -,!-C%*M' "9B17( /,&1$%*+,&/,&7( )0$#$>*( ,( &8,1&;,&7( 1&"&/&#!).!( >,$-$",) /!7(/&"!3*+/&(62<32,(%*),!(+(62!%$/*;(4#$1$+,62<(,(<%*+!/,!( !3#<3&.(%*+/$4),7( +,A26 !.5)!( 6,A(/,&8&+/$4C(8# &3#+!/,!(1-!(8# *6 9*)0("&/&#!).,'38)9'5/(8!6=$#7%/'%*(8B)(8+*9' E!"#$%&/,&;( &2$-$",) /*;' (&' 8*=./' 56./' 3' %3/()-5"3/+*%/' )!"/)<#+#' emigrantów ekologicznych1' 6$3/=*7&$#$4' %3/' 8#2=-' -5' >3/5#1' $4-!D>' 3' +-7/%1' *2/' -5' (6("#1' 8!"B(3/0' "3/C31' +3/2=3$4' )-.*!D+1' )-+-5"3' 3'3%%#$4'"5*!"/0'-'"%*C3-%*$4'katastrofy9'R3/'$4-5"3'86')!"/5/'+("#(8=3C'-')!->2/C'/=-%-C3$"%#1'"+3&"*%#' "')!"#7B$3/C'/C3,!*%8D+'+'3%%#C'=!*761'*2/'-'%3/()-5"3/+*%/'3',+*<8-+%/'->$3&./%3/'/=-2-,3$"%/'52*'=!*76' )->#861' %3/' CD+3&$' -' )-"-(8*+3/%36' %*' )*(8+B' 2-(6' ->("*!D+1' "' =8D!#$4' 265%-?@' 8*' 6$3/=*9' jC3,!*%$3' /=-2-,3$"%3' C-,&' (3B' -=*"*@' %3/><*4#C' 8#$>-&;&;( 3!2%&( 1-!( 2#!.B+( 6,-/*)0( ,( >$"!3*)09' ]/,-' !-5"*76' S' P!3/%8*$#7%/' 5*%/' )!"/5(8*+3-%/' "-(8*<#' %*' )-5(8*+3/' (8653D+' 238/!*86!-+#$49' a%G-!C*$7/' ("$"/,D<-+/' O' )*8!"' L9'c!*6"/'O'0*1*21)"3*'#'4+*)$"-(56'7'8"9#%*8.+:$%*'%'#$%"2&%;'K#59'K#.("/7'b"=-<#'X>/")3/$"/0'3'd*%=-+-?$31' )!*$*'(865#7%*1'K*!("*+*'WkkV'-!*"'C*8/!3*<#')-,2&5-+/'5-'+#=<*5D+'Q'+')-(3*5*%36'*68-!*9 !"#$!%"!&'()*+!,*-*.$%"/!+)+0)$!(-!+#*'(1/*)$!&+2*/)!/%3$+*+41,1"$!+ 5*/$+67!8$%"/!3 # "5*!"/0'5-?+3*5$"*C#'+()D<$"/?%3/'$-!*"'+3B$/71'+'"+3&"=6'"'+3/2=3C3'=2B(=*C3'.#+3-<-+#C3'-!*"'23$"%#C3' !6$4*C3'5/C-=!*8#$"%#C31'C*7&$#C3'C3/7($/1'"+<*("$"*'+'=!*7*$4'M@#*2,(NB9/$)/&.. R3/=8D!/' "*,!-./%3*' /=-2-,3$"%/' -=!/(6' )-=-7-+/,-1' "/' ("$"/,D2%&' -(8!-?$3&' C-,&' (3B' 67*+%3@' )-5$"*(' )!-+*5"/%3*' 1 ,!9!'( +$.&//*)09' l3(8-!3*' 5-(8*!$"*' +3/26' )!"#=<*5D+' )-8+3/!5"*7&$#$4' +#(6%3B8&' 8/"B9' R3/' 8!"/>*' 5*2/=-' (3B,*@1' +#(8*!$"#' )!"#+-<*@' %*' )*C3B@' ->!*"' =*8*(8!-G' /=-2-,3$"%#$41' ()-+-5-+*%#$4' 1 ,!9!/,!;,(+$.&//*;,(+(O,&3/!;,&(,(+(#&.$/,&(E!3$2,(N>,&.. K' =-%8/=?$3/' )!"/5(8*+3-%#$41' %3/=8D!#$4' 8#2=-1' /2/C/%8D+' +68B9) &6/*)0( !"#$%&'( &2$-$",) /*)01' 8!63"C/C' 7/(8' 8+3/!5"/%3/' -' )-8!"/>3/' "5/$#5-+*%/,-' )!"/$3+5"3*<*%3*' 8/,-' !-5"*76' "*,!-./%3-C' 3' 3$4' %/,*8#+%#C' (=68=-C9' P,!-C%&' !-2B' 5-' ()/<%3/%3*' C*7&' +' 8/7' 5"3/5"3%3/' uregulowania prawne' O' "*!D+%-'6%-!C-+*%3*'miejscowe1'7*='!D+%3/.'/!#$1$+&(,(;,A1 */!#$1$+&. $%& '()*+&+,(+--.&/&0+-*.-12)&+&3)4)5/.&6(+-/&78.9/15-.2&:&*;<=*& -)&>?(5=9)-/.&,.5;/.15.@A?*)&.4+B+C/15-.C+ ^/./23' =8-?' >B5"3/' )-("6=3+*<' +' 238/!*86!"/' prawniczej, wojskowej, politologicznej1' $"#' !D.%/,-' !-5"*76' &/)*2-$8&1,!)07( 69$+/,2!)07( -&26*2$/!)0' 38)91' )-7B$3*' prawo obronne1' 8-' )!*+5-)-5->%3/' +#(3<=3' 8/' %3/' "-(8*%&' 6+3/0$"-%/' )-+-5"/%3/C9' F' 5!6,3/7' (8!-%#1' +' )!-,!*C*$4' (8653D+1' ,<D+%3/' %*' =3/!6%=*$4' >& 8,&) &'63+$' :>/")3/$"/0(8+-' %*!-5-+/1' +/+%B8!"%/1' C-!(=3/1' C-!(=3/' )*0(8+*' 38)9;1' 3(8%3/7/' 3'7/(8'+#=<*5*%#'8# &1;,$3($(3&.(+9!4/,&(/! +,&':)!*+-'->!-%%/;9'F'8/,-')-+-56'"*$4-5"3')32%*')-8!"/>*' "5/E%3-+*%3*'/=()-%-+*%/,-')-7B$3*'-!*"'-=!/?2/%3*'7/,-'#$1$+$1<7()&-<7(@$#;*7(3#&4),(,( !2#&6<. ^/(8' +3/2/' )!"/(<*%/=1' =8D!/' +(=*"67&1' ./' prawo obronne' +#+-5"3' (3B' "' )!*+*' C3B5"#%*!-5-+/,-1' C3B5"#%*!-5-+/,-' )!*+*' 46C*%38*!%/,-1' %*"#+*%/,-' 8*=./' )!*+/C' +-7/%%#C' 26>' C3B5"#%*!-5-+#C' )!*+/C' 46C*%38*!%#C' =-%m3=8D+' ">!-7%#$49' -%3/+*.' C3B5"#%*!-5-+/' *()/=8#' )!*+%/' (&' %*' )!"/(8!"/%3' 5"3/7D+' 3' +()D<$"/?%3/' +#(8*!$"*7&$-' +#!*`%3/' 3' 7/5%-"%*$"%3/' /=()-%-+*%/1' "*3(8%3*<*' )-8!"/>*1' *./>#' !*%,B' 8*=&' %*5*@' 8*=./' #$ 63# *"/,A),$;( 8#!+/*;7( 23B#&( 1$3*) 5( >& 8,&) &'63+!( /!#$1$+&"$7( !( +9!6 ) !(>& 8,&) &'63+!(+&+/A3# /&"$(8!'63+!9']B'26=B')!*+%&'C*'+<*?%3/'+#)/<%3@'prawo obronne 3'"!D+%-+*.#@1'+')/+%#C'(/%(3/1'8*='(*C-'+*.%/')-5/7?$3/')!*+%/'5-'()!*+'%-!C*8#+%#$4'-'$4*!*=8/!"/' ;,A1 */!#$1$+*;(,(/!#$1$+*;. K' 8/7' (#86*$731' 7/./23' 6"%*C#1' ./' 3(8%3/7/' +#(8*!$"*7&$-' ,<B>-=3/' 6"*(*5%3/%3/' potrzeby i sensu istnienia prawa obronnego1'!-5"3'(3B'+3/2/')#8*01'%*'=8D!/')-+3%%*'>#@'65"3/2-%*'-5)-+3/5`9'K'(+->-5%#C')!"/=*"3/' 3'+-2%#C'67B$361'C-,&'8-'>#@')#8*%3*'8#)6M'8$()$P?(+(.!2,;()&-<P?( (.!2,&"$(8$+$1<P'O'8+-!"-%/'7/(8')!*+-' ->!-%%/9' R*' 8/,-' !-5"*76' )#8*%3*' C-./' >#@' 65"3/2-%*' (8-(6%=-+-' )!-(8*' 3' >*!5"-' $"#8/2%*' -5)-+3/5`1' *'C3*%-+3$3/'O'8#!+$($>#$//&(3+$# $/&(.&63("9B+/,&(8$(3$7(!>*M' - 62<3&) /,&( 8# &),+1 ,!9!C( 8#!+1$8$1$>/*;( ,( # &) *+,63*;( !"#$%&/,$;' -!*"' !D.%/,-' !-5"*76' =!#"#(-C1'>B5&$#C'(=68=3/C')-7*+3*7&$#$4'(3B'"*,!-./0N !8&+/,C( >& 8,&) &'63+$' +' (=*23' C*=!-' :?+3*8*;1' "/' ("$"/,D2%#C' *=$/%8/C' %*' "*)/+%3/%3/' >/")3/$"/0(8+*'+'(=*23'C3=!-':)*0(8+*;9 K#$4-5"&$' "' )!"/5(8*+3-%/,-' +$"/?%3/7' !-"6C-+*%3*' C-.%*' )-+3/5"3/@1' ./' prawo obronne1' -5%-("&$' 7/' ,<D+%3/' 5-' )*0(8+*1' *' +' 8#C' =-%=!/8%#C' )!"#)*5=6' n"/$"#)-()-238/7' -2(=3/71' 8-' zbiór przepisów ,( #&"<-!).,( /$#;!3*+/$Q8#!+/*)0( #B%/&.( #!/",1' *2/' "+<*("$"*' %*!-5-+#$4' 3' 2-=*2%#$4' :C3/7($-+#$4;1' +'C%3/7("#C'(8-)%36'C3B5"#%*!-5-+#$41';!.5)*)0(/!()&-<( !8&+/,&/,&($>*+!3&-$;':,<D+%3/'()-</$"%-?$3' %*!-5-+/7;'>& 8,&) &'63+!(#$ <;,!/&"$(6 &#$2$':)-238#$"%/,-1'()-</$"%/,-1',-()-5*!$"/,-1'C3238*!%/,-1' /=-2-,3$"%/,-'38)9;1'*'"+<*("$"*M - $)0#$/*(/,&8$1-&"9$4),N - /,&8$1 ,&-/$4),(3&#*3$#,<;N - /,&/!#<6 !-/$4),("#!/,)*. o!D5</C' )!*+*' ->!-%%/,-' (&1' $"#' )-+3%%#' >#@1' 7*=-' 8$163!+!( +*.4),$+!' O' ;,A1 */!#$1$+&( !23*( S' !"/5(8*+3-%*'3%8/!)!/8*$7*')-7B$3*'I)!*+-'->!-%%/J1'-)*!8*'"-(8*<*'%*',<D+%#$4')-(8*%-+3/%3*$4'6(8*+#'"*(*5%3$"/71' 7*=&'7/(81'+'+*!6%=*$4' -2(=31'c-%(8#86$7*'n"/$"#)-()-238/7' -2(=3/7'"'5%9'U9TV9Wkk['!9 D M. Krauze normatywno–prawne :6C-+#1' =-%+/%$7/1' 6=<*5#1' 8!*=8*8#1' )-!-"6C3/%3*1' 5/=2*!*$7/' 38)9;1' *' "+<*("$"*1' 7*=-' podstawa zasadnicza – narodowe' :)*0(8+-+/;' akty normatywno–prawne' 8#)6' O' 6(8*+#1' !-")-!"&5"/%3*1'(8!*8/,3/':%)9'>/")3/$"/0(8+*;1'5/=!/8#1'"*!"&5"/%3*':!-"=*"#;1'*=8#')!*+*'C3/7($-+/,-'38)9 K' 8#C' =-%8/=?$3/' Konwencja o Zakazie Broni Chemicznej1' 7*=-' ">3D!' !/,62*$73' -' $4*!*=8/!"/' C3B5"#%*!-5-+#C1' )-+3%%*' >#@' L#B19&;( ,/68,#!).,' 5-' 8+-!"/%3*' prawa obronnego1' (8*%-+3&$/,-' +'()!*+*$4'zakazu broni chemicznej'3'+("/2=3/7'1 ,!9!-/$4),(/,&8$%51!/&.'"'8#C'"+3&"*%/71'8*=./'+9!4),+&.( 1-!( 1 ,!9!-/$4),( 8# &;*69$+&.1' +' +*!6%=*$4' ()-</$"%-' O' ,-()-5*!$"#$4' -2(=39' P=*"67/' (3B' >-+3/C1' ./' "*,!-./%3*' (8+*!"*' %3/' 8#2=-' ;,-,3!#/&( +*2$# *63!/,&( 4#$12B+( 3$26*) /*)0' 8"+9' >-7-+#$4' ?!-5=D+' 8!67&$#$41'=8D!/'C-./'C3/@'$4*!*=8/!1'!*$"/7'3%$#5/%8*2%#9'g3$"&$/'(3B' !"#$%&/,&(8$+$1<.&(3!2%&(8# &;*69( chemiczny1'!-")*8!#+*%#'+'+#C3*!"/'?+3*8-+#C1'=8D!#'6.#+*'+')!-$/(*$4'$4/C3$"%#$41'!D.%/,-'!-5"*76' 8B98#$1<23*'3'8"+9'prekursory'-'C-.23+-?$3'+3/2-!*=3/,-':+3/2-=3/!6%=-+/,-;'"*(8-(-+*%3*9 LD+3'(3B'5-?@')-+("/$4%3/1'*'8+3/!5"/%3*'8/'%3/'(&')-">*+3-%/'!*$731'./'>#$'()0&;,) /!(.&63(R>#$/,5(>,&1/*)07( ) *( <>$",)0S9' K#%3=*' 8-' (8&51' ./' )!-56=$7*' >-7-+#$4' ?!-5=D+' 8!67&$#$41' /,&( +*;!"!( +*#!:/$+!/*)0( i kosztownych technologii1'./'(8-(6%=-+-'<*8+-'7/(8')!"/(8*+3@'-=!/?2-%/'"*=<*5#')!"/C#(<6'$4/C3$"%/,-' 26>' G*!C*$/68#$"%/,-1' "' )!-56=$73' ?!-5=D+' %3/">B5%#$4' +' )-=-7-+#$4' +*!6%=*$4' G6%=$7-%-+*%3*' )*0(8+*1'/!(8#$1<2).A(4#$12B+(3$26*) /*)01'("=-5"&$#$4'?!-5-+3(=6'%*86!*2%/C61'*'+'8#C'$"<-+3/=-+39' Ten realny problem1' *' 8*=./' +#%3=*7&$/' "' %3/,-' "*,!-./%3*1' jest od dawna dostrzegany1' *' +()D<$"/?%3/' ("$"/,D2%3/'C-$%-'(8*+3*%#'%*'@$#<;(;,A1 */!#$1$+*;9'A2*8/,-1'C3B5"#'3%%#C31'T$/+&/).A($(E!2! ,&( Broni Chemicznej' C-.%*' 6"%*@' 7*=-' 8,&#+6 5( +,&-$63#$//5( <;$+A( #$ >#$.&/,$+51' =8D!*' )!"/+3567/' $*<=-+38/'+#/23C3%-+*%3/1')-5'=-%8!-2&'C3B5"#%*!-5-+&1'7/5%/,-'"'+*.%3/7("#$4'!-5"*7D+'>!-%3'C*(-+/,-' !*./%3*'O'broni chemicznej*9'K'-5%3/(3/%36'5-' -2(=31'c-%+/%$7*'5-8#$"#',<D+%3/'1 ,!9!-/$4),(+*3+B#) &.( 8# &;*69<( )0&;,) /&"$( ,( @!#;!)&<3*) /&"$' -!*"' sfery badawczej' %3/=8D!#$4' $#+32%#$4' 3' +-7(=-+#$4' 3%(8#868D+' >*5*+$"#$41' *' 8*=./' transferów1' 5-=-%#+*%#$4' )!"/"' polskie podmioty gospodarcze1' -=!/?2-%#$4'"+3&"=D+'$4/C3$"%#$41'=8D!#$4'23$">*'("*$-+*%*'7/(8'%*'=32=*5"3/(3&8'3'(#(8/C*8#$"%3/'!-?%3/**. U*3<9( T$/+&/).,1' C-3C' "5*%3/C1' 7/(81' +' +*!6%=*$4' +()D<$"/(%#$41' 3#$)0A( 8# &63!# !9*( ,( /,&( +( 8&9/,( adekwatny do roli1'7*=&'C*'-%*'()/<%3*@'+'-8*$"*7&$/7'%*('!"/$"#+3(8-?$31'1,!;&3#!-/,&(#B%/&.'-5'8/71'+'=8D!/7' c-%+/%$7*' >#<*' 8+-!"-%*9' d3-!&$' "*8/C' )-5' 6+*,B' +68B9) &6/5( #$-A( ,( /!) &/,&( T$/+&/).,1' *' 8*=./' 7/7' C-$%/' -5%3/(3/%3*' ,2->*2%/1' 5-8#$"&$/' %3/' 8#2=-' (/%(6' (8!3$8/' broni chemicznej' :>-7-+#$4' ?!-5=D+' 8!67&$#$4' 3' 6!"&5"/0' (<6.&$#$4' 5-' 3$4' )!"/%-("/%3*1' $"#' !-")!*("*%3*;1' *2/' 8*=./' 8# &;*69<( )0&;,) /&"$ 3' 6.#+*%#$4' )!"/"' 8/%' )!"/C#(<1' +' )!-$/(3/' )!-56=$731' 23$"%#$4' "+3&"=D+' :(6>(8*%$73;' %3/>/")3/$"%#$41' /!-&%!9$>*(#$ +!%*C( !6!1/$4C(1$63$6$+!/,!(/8V(.&.(3*3<9<7(<29!1<(,(3#&4),(1$(+*;!"!'(+68B9) &6/*)0. h+3*8' (3B' "C3/%3*1' -5' cywilizacji industrialnej' )!"/("/5<' 26>' )!"/$4-5"3' 5-' cywilizacji informacyjnej. F*(*5#1' ",-5%3/' "' =8D!#C3' G6%=$7-%67/1' 8*=./' 6!/,62-+*%3*' )!*+%/1' 5-8#$"&$/' !D.%#$4' =+/(8331' powinny 8$1-&"!C(#B+/,&%(8#$)&6$+,(;$1&#/, !).,. F%*+$#' )!->2/C61' =8D!/,-' -)!*$-+*%3/' 5-8#$"#1' )/+%3/' ",-5%3/' (8+3/!5"&' O' 8*=' (3B' +<*?%3/' 5"3/7/1' "C3*%#'5-=-%#+*%/'(&'(6=$/(#+%3/'-!*"'%*5&.*7&'"*'->3/=8#+%#C3')-8!"/>*C3'3'+#C*,*%3*C39'h+3*5$"#' -'8#C'$4-$3*.>#'!#3*2<9(WX(T$/+&/).,':)-)!*+=3;1'=8D!#'-C*+3*'procedury wnoszenia, rozpatrywania i wprowadzenia zmian'+'8!/?$3'c-%+/%$73'3')-("$"/,D2%#$4'"*<&$"%3=*$49' K3*5-C-1' ./' c-%+/%$7*' 7/(8' !23&;( 8#!+/*;( $( )0!#!23&# &( ;,A1 */!#$1$+*;' 3' %3/' -2(=*' >B5"3/' 5/$#5-+*<*' -' 7/7' C-5#E=*$731' *' 8#C' >*!5"3/7' 5-=-%#+*<*' 8/,-' 5"3/<*9' L-3C' "5*%3/C1' 65( .&1/!2( 8&+/&( <9$;/$4),( T$/+&/).,7( 23B#&( /,&( $63!9*( +*&-,;,/$+!/&( +( 3$2<( .&.( 1$63$6$+*+!/,!( 1$( ;,&/,!.5)*)0( 6,A(8$3# &>. R*(3' :)-2($#;' ()/$7*23?$31' 6$"/(8%3$"&$#1' jako eksperci1' +' )!*$*$4' +3/26' -!,*%3"*$73' C3B5"#%*!-5-+#$41' +'8#C'+' OPCW, ONZ czy UE1'C-,23>#'"'8*=&'3%3$7*8#+&'/+/%86*2%3/'+#(8&)3@1'7/./23'(8!-%*')-2(=*'6"%*' 8-'"*'(8-(-+%/1'3' !,/,).$+!C($18$+,&1/,&(2,&#</2,( ;,!/. a%3$7*8#+*1'-'=8D!/7'CD+3B1'C-,<*>#'5-8#$"#@1'C3B5"#'3%%#C31'*2/'przede wszystkimM - zmiany nazwy Konwencji' %*' 3%%#' 8#86<1' "' 8#86<6' >*!5"-' !-"+2/=</,-' 31' 7*=' +()-C%3*</C' +$"/?%3/71' S' K3B$/7'O')*8!"'-)!*$-+*%3/')89'<=>5:=:$1*.?*'@0"$#:$.?%'"'A*&*+%:'B)"$%'4/:=%.+$:?C'#'>)+:=(95:1'K#59'a%(8#8686' !"/C#(<6'P!,*%3$"%/,-1'K*!("*+*'UTTW **' ]*C./9 !"#$!%"!&'()*+!,*-*.$%"/!+)+0)$!(-!+#*'(1/*)$!&+2*/)!/%3$+*+41,1"$!+ 5*/$+67!8$%"/!3 E %3/' +' )/<%3' *5/=+*8%/,-' 5-' 3(8%3/7&$#$4' ->3/=8#+%#$4' )-8!"/>1' *' 8*=./' ">#8' ("$"/,D<-+/,-1' $#89'RT$/+&/).!($( !2! ,&(8#$+!1 &/,!(>!1!'7(8#$1<2).,7(629!1$+!/,!(,(<%*),!(>#$/,()0&;,) /&.( $#! ( /,6 ) &/,<(.&.( !8!6B+S9' !-)-"#$7/'5-'/+/%86*2%/,-'!-"+*./%3*'3'("/!("/7'5#(=6(731'(&'%*(8B)67&$/M' c-%+/%$7*' -' "*=*"3/' 5"3*<*0' O' >& 8$4#&1/,)0( ,( 8$4#&1/,)0' O' %*' !"/$"' )!-23G/!*$73' >!-%3' $4/C3$"%/7N' c-%+/%$7*'-'zakazie broni chemicznej i szkodliwych substancji chemicznych'(8-(-+*%#$4'+')!"/C#?2/N' c-%+/%$7*'-'"*=*"3/'posiadania i rozpowszechniania'("=-523+#$4'(6>(8*%$73'$4/C3$"%#$4N'c-%+/%$7*' przeciwchemiczna9'^/(8'()!*+&'-$"#+3(8&1'./')!-)-%-+*%/'8#86<#'+#C*,*<#>#'+#7*?%3/%3*1'+'->/$%#C' *!8#=62/' aa' :A/E%3$7/' 3' c!#8/!3*;1' $-' -"%*$"*7&' 8"+9' 1 ,!9!/,!( >& 8$4#&1/,&( ,( 8$4#&1/,&1' 5-8#$"&$/' !-")-+("/$4%3/%3*' >!-%3' $4/C3$"%/7N' 7*=' %*2/.#' !-"6C3/@' )-7B$3*' Oszkodliwe substancje chemiczne, konwencja przeciwchemiczna itp.N - poszerzenia':!-"+3%3B$3*;'8#&!;><9*'-'"*,*5%3/%3*'*=86*2%/1'>*!5"-'+*.%/'3')/!()/=8#+3$"%/1'*'5-8#$"&$/' %)9' %-+-$"/?%3/' !-"6C3*%/,-' >& 8,&) &'63+!7( !"#$%&'( ,( 2#* *6B+1' +<*?$3+#$4' 52*' +()D<$"/(%/,-' ?+3*8*1' "/' ("$"/,D2%#C' 6+",2B5%3/%3/C' 3&##$#* ;<( /,&2$/+&/).$/!-/&"$7( 3$26*) /*)0( 4#$12B+( 8# &;*69$+*)0'38)91'+'*()/=$3/'%3/)!-23G/!*$73'>!-%3'$4/C3$"%/7N - +*#!L/&"$(#$ 1 ,&-&/,!(+(T$/+&/).,'5"3*<*0'%*'!"/$"'"*=*"6')!-23G/!*$73'>!-%3'$4/C3$"%/7'-'$4*!*=8/!"/' >& 8$4#&1/,;( ,( 8$4#&1/,;' -!*"' +' +#C3*!"/' ;,A1 */!#$1$+*;( ,( /!#$1$+*;9' H4-5"3' -' >*!5"3/7' ("$"/,D<-+/' 3%(8!6=$7/1' $-' 5-' !2#&6<7( @$#;( ,( ;&3$1( 1 ,!9!/,!1' 52*' )*0(8+1' =8D!/' )-(3*5*7&' >!-0' $4/C3$"%&'3'=8D!/'7/7'%3/')-(3*5*7&1'*'8*=./'52*'8#$4')*0(8+':-!,*%3"*$73;1'=8D!/'$"#%3&'(8*!*%3*1'>#'+/7?@' +')-(3*5*%3/'8/7'>!-%3':%)9',!6)#'8/!!-!#(8#$"%/'+()3/!*%/')!"/'!D.%/')*0(8+*;9 ^/(8'-$"#+3(8/1'./'5-=-%67&$'%3/">B5%#$4'"C3*%'+'c-%+/%$731'%*2/.#'C3/@'%*'6+*5"/1'>#'>#<'8-'dokument +( ;,!#A( </,+!-/*( ,( 8$/!1) !6$+*1' >#' %3/' /=()-%-+*<' ">#8' C-$%-' ()/$#E=3' *=86*2%/7' (#86*$73' C3B5"#%*!-5-+/71'*'G-!C6<-+*<'!*$"/7'$2#&4-$/&(3#&/1*':8/%5/%$7/;'w zakresie proliferacji i nieproliferacji broni chemicznej1'=8D!/'(&'*=86*2%3/'+35-$"%/'3'+'C3*!B')/+%/9 A"3*<*2%-?@' )*0(8+*1' %)9' -2(=31' +' -5%3/(3/%36' 5-' "*=*"6' >!-%3' $4/C3$"%/71' +' +#C3*!"/' +<*?$3+#C' 52*' 6+*!6%=-+*0' +/+%B8!"%#$41' C-,<*>#' -5>#+*@' (3B' +' !*C*$4' (8*%-+3/%3*' 8"+9' prawa obronnego1' -' =8D!#C' +()-C%3*</C' +$"/?%3/79' K' 8#C' >-+3/C' 8=+3' 3(8-8*' 8$+,5 !'( 8#!+!( $>#$//&"$' "' *=8*C3' )!*+%#C3' :%)9' =-%+/%$7*C3;' -' $4*!*=8/!"/' C3B5"#%*!-5-+#C1' 5-' 7*=3$4' %*2/.#' Konwencja o Zakazie Broni Chemicznej9' K("#(8=-1' $-' >B5"3/' $"#%3-%/' I%*' (8#=6J' prawo obronne – Konwencja o Zakazie Broni Chemicznej1' )-+3%%-' C3/@' %*' $/26' "*)/+%3/%3/' >& 8,&) &'63+!( $"B-/&"$1' +' 8#C' >& 8,&) &'63+!( ekologicznego RP. -+!D$B'7/("$"/'%*'$4+32B'5-'=-%8!-+/!(#7%/,-'8#86<6'c-%+/%$731'>-+3/C'()!*+*'%*"+#'8/,-'5-=6C/%86' +#5*7/' (3B' >#@' 5-?@' 3(8-8%*9' P8D.1' *./>#' )!->2/C' 8/%' !-"+3&"*@1' +' ()-(D>' C-.23+3/' %*72/)("#1' C-.%*' >#<->#' %)9' #$ 8,6!C( 2$/2<#61' +?!D5' ()/$7*23(8D+' 3' "%*+$D+' "*,*5%3/%3*' :%)9' )-5$"*(' (/C3%*!36C1' =8D!/' -5>#+*' (3B' $-!-$"%3/' +' c!#%3$#' F5!-76;1' %*' %*72/)("#1' -5)-+3*5*7&$#' 6+*!6%=-+*%3-C' +()D<$"/(%#C1' 8#86<' c-%+/%$739' n/"628*8#' 8*=3/7' R><# *( ;B "B+S( >#<#>#' "*)/+%/' >*!5"-' $3/=*+/' 3' 5*<#>#' )-5(8*+B' 5-' )-,<B>3-%#$4' )!"/C#?2/0' %*' G-!6C' %*!-5-+#C1' "' 65"3*</C' %)9M' +#>!*%#$4' )-5C3-8D+' )!"/C#(<6' $4/C3$"%/,-' 3' G*!C*$/68#$"%/,-1' 3%(8#86$73' +-7(=-+#$4' "*7C67&$#$4' (3B' ->!-%&' )!"/5' >!-%3&' C*(-+/,-' !*./%3*N' )-5C3-8D+' )!*+%#$41' ()/$7*23"67&$#$4' (3B' "+<*("$"*' +' C3B5"#%*!-5-+#C' )!*+3/' 46C*%38*!%#C1' !-">!-7/%3-+#C'38)9 !%& F+CGB-/.-/)&/&*-/+A4/&4+@1+*. !"/5(8*+3-%/' +' *!8#=62/' !-"+*.*%3*' %*' 8/C*8' >& 8,&) &'63+!( ,( !"#$%&'' !-"6C3*%#$4' ("/!-=-1' *'"+<*("$"*'3$4'(6>=*8/,-!33':>/")3/$"/0(8+*'/=-2-,3$"%/,-'3'"*,!-./0'/=-2-,3$"%#$4;'-!*"'5-8#$"&$/'roli ,( ;,&.6)!( #$ +,5 !'( 8#!+/*)0' :+' 8#C' prawa obronnego i Konwencji o Zakazie Broni Chemicznej;' +'C3B5"#%*!-5-+#C'3'%*!-5-+#C'(#(8/C3/'>/")3/$"/0(8+*1'6)-+*.%3*7&'5-'(G-!C6<-+*%3*'%*(8B)67&$#$4' <$"B-/,&'(,(+/,$62B+(2$')$+*)0M W;' d/")3/$"/0(8+-1' )-7C-+*%/' %-+-$"/?%3/' 3' *5/=+*8%3/' 5-' 3(8%3/7&$#$4' ->3/=8#+%#$4' 6+*!6%=-+*01' jest dobrem podstawowym1' >#' %3/' )-+3/5"3/@' /!.+!%/,&.6 *;1' -' =8D!/' %*2/.#' (3B' 8!-("$"#@' 3'3%8/%(#+%3/'-'%3/'"*>3/,*@9'j=()-%67&$'-,!-C%&'!-2B'3'"%*$"/%3/'>/")3/$"/0(8+*1'+'8#C'>/")3/$"/0(8+*' HI U;' p;' ' V;' q;' Z;' [;' M. Krauze /=-2-,3$"%/,-1'+/'+()D<$"/(%#C'?+3/$3/1'C-.%*'+#!*"3@'(3B'%3/$-')*8/8#$"%3/'3')-!D+%*@'7/'do wody ,(8$+,&3# !(Q(1+<(8$163!+$+*)0() *//,2B+(/,& >A1/*)0(1$(%*),!(,(8# &3#+!/,!. K'+*!6%=*$4'+()D<$"/(%#$41'3(8%3/7/'+,&-&(#B%/&"$(#$1 !.<( !"#$%&'9'a$4'23$">*'$3&,2/'!-?%3/1'*'G-!C#' +#(8B)-+*%3*'/+-2667&9'L*'8-'"+3&"/='"'3%8/%(#+%#C'#$ +$.&;(+68B9) &6/&.()*+,-, !).,1'=8D!*'%3/(3/' ?+3*86'-=!/?2-%/1'>*!5"-'+*.%/1'szanse rozwojowe1'*2/'8*=./'-,) /&( !"#$%&/,!9'A-8#$"&'-%/'+("/2=3$4' G-!C' 3' !-5"*7D+' !23*+/$4),' :5"3*<*2%-?$3;' ludzkiej1' 8*=./' 8# &$>#!%&'( !)0$1 5)*)0( +( 4#$1$+,62<( przyrodniczym'-!*"'8#$4')!-$/(D+1'=8D!/'(&'+<*?$3+/'52*'1 ,!9!-/$4),(8# &;*69$+&.'3'7/7'!D.%-!-5%#$4' (=68=D+'O'pozytywnych i negatywnych. !"/=2/0(8+/C'+()D<$"/(%/7'$#+323"*$73'(&'"+<*("$"*'1+!( !"#$%&/,!($()0!#!23&# &(!/3#$8$"&/,) /*;1' $"#23'$#+323"*$#7%#CM - 8#$-,@&#!).!(>#$/,(;!6$+&"$(#!%&/,!1'+'8#C'>!-%3'$4/C3$"%/7N - 3&##$#* ;( +68B9) &6/*1' )-("6=67&$#' 3' !-")-$"#%*7&$#' (8-(-+*%3/1' +' (+-7/7' %3/->23$"*2%/7' 5"3*<*2%-?$31'8*=./'>#$/,(;!6$+&"$(#!%&/,!1'%*'!*"3/'8#2=-'$4/C3$"%/7'3'>3-2-,3$"%/79 R3/=-!"#(8%/7' "C3*%3/' )-52/,*7&' 8*=./' !"#$%&/,!( /,&!/3#$8$"&/,) /&' :%*86!*2%/;' O' 8!"B(3/%3*' "3/C31' 8(6%*C31'8*7G6%#1'/!6)$7/'+62=*%D+1')-+-5"3/'38)9'=*8*=23"C#9'n-(%&'Q') A63$3-,+$4C(,(1#!63*) /&(62<32,( 3$4'+#(8B)-+*%3*'Q'+'+*!6%=*$4'+()D<$"/(%#$49 L-.%*'+#!D.%3@'1+,&(@$#;*(+!-2,( ( !"#$%&/,!;,1'+'$/26'"*)/+%3/%3*'>/")3/$"%/,-'>#86'()-</$"%-?$3' C3B5"#%*!-5-+/7' 3' %*!-5-+/7' O' 8$4#&1/,&( ,( >& 8$4#&1/,&9' f-!C#' 8$4#&1/,&1' 8-' )!"/5/' +("#(8=3C' $18$+,&1/,$(#&!-, $+!/!(1 ,!9!-/$4C(8$-,3*) /!':5#)2-C*8#$"%*;'-!*"'rygorystyczne egzekwowanie ,63/,&.5)&"$( ,( 3+$# &/,&( /$+&"$( 8#!+!1' 6%3/C-.23+3*7&$/,-' )2*%-+*%#' 3' .#+3-<-+#' !-"+D7' "7*+3(=' %/,*8#+%#$41')-7*+3*7&$#$4'(3B'+'->("*!"/'>/")3/$"/0(8+*9'f-!C#'>& 8$4#&1/,&(5-8#$"&'wykrywania przyczyn i redukowania skutków'+#(8B)-+*%3*'"7*+3(='%/,*8#+%#$4'-!*"' +!-) !/,!(: *) /&"$'8/,-' !-5"*76'"*,!-./09 F')!"/)!-+*5"-%#$4'!-"+*.*0'+#%3=*1'./'+?!D5';&3$1(8$4#&1/,)0( !8&+/,&/,!(>& 8,&) &'63+!1'56.&' !-2B'5-'()/<%3/%3*'C-./'C3/@'8"+9'prawo obronne1'=8D!/'5-8#$"#'!D.%/,-'!-5"*76'!/,62*$73')!*+%#$41' 5-=-%#+*%#$4' +' 8# &63# &/,( ;,A1 */!#$1$+&.1' *2/' 8# &1&( +6 *632,;( +( $>6 !# &( >& 8,&) &'63+!( /!#$1$+&"$7( +9!6 ) !(+&+/A3# /&"$9'b=68/$"%-?@'8/,-')!*+*1'+'+*!6%=*$4'+()D<$"/(%#$41'7/(8'5-?@' 5#(=6(#7%*' +->/$' 8/,-' 8!"/>*' 7/' 5-(=-%*23@' 3' "5/$#5-+*%3/' )-5+#.("*@' +68B9) *//,2( 62<3&) /$4), /,"/=+-+*%3*'+->/$'!D.%#$4')-5C3-8D+'%*!-5-+#$49 Konwencja o Zakazie Broni Chemicznej1'"'!-=6'WkkU':)!"#7B$3/'8/=(86'c-%+/%$73')!"/"'c-%G/!/%$7B' n-">!-7/%3-+&1' *' %*(8B)%3/' )!"/"' F,!-C*5"/%3/' P,D2%/' PRF' O' !/"-26$7*' %!' V[ipk;1' ;!( .<%( 8#!+,&( 20 lat9' b)/<%3<*' 3' %*5*2' ()/<%3*' (+-7&' 8$ *3*+/5( #$-A' +?!D5' +3/26' %*!"B5"3' "*)/+%3*7&$#$4' (8*%' >/")3/$"/0(8+*9' r#$3/' 3' 6)<#+' $"*(6' ()!*+3<#' 7/5%*=1' ./' )-(8*%-+3/%3*' c-%+/%$731' 76.' -5' )-$"&8=6' 7/7' ->-+3&"#+*%3*' :c-%+/%$7*' +/("<*' +' .#$3/' Uk9TV9Wkk[' !9;' *2/' "+<*("$"*' ->/$%3/1' ze sfery stricte ;,-,3!#/&.7( #$ ),5"/,A3&( $63!9*( 3!2%&( /!( 6@&#A( 8$ !;,-,3!#/5' :%)9' )-=-7-+&' 5"3*<*2%-?@' )!"/C#(<6' $4/C3$"%/,-'3'G*!C*$/68#$"%/,-;9'LD+3C#'+'"+3&"=6'"'8#C'-',;8-&;&/3!).,(T$/+&/).,(+(4#$1$+,62<( ;,A1 */!#$1$+*;( ,( /!#$1$+*;1' 8*=./' +' (8-(6%=6' 5-' 8#$4' )*0(8+1' =8D!/' %3/' )-(3*5*7&' >!-%3' $4/C3$"%/71' *2/' +#=-!"#(867&' +' (+-7/7' 5"3*<*2%-?$3' )!"/C#(<-+/7' "+3&"=3' $4/C3$"%/' C-,&$/' ()/<%3*@' G6%=$7/' prekursorów1' $"#23' (6>(8*%$73' 6C-.23+3*7&$#$4' +#8+-!"/%3/' 8/,-' !-5"*76' >!-%3' C*(-+/,-' !*./%3*9'g3$"&$/'(3B'"*,!-./%3/'(8*%-+3&'8*=./'+()D<$"/?%3/'3$26*) /&(4#$12,(8# &;*69$+&1'%3/">B5%/' +')!"/C#(<-+#$4')!-$/(*$4'8/$4%-2-,3$"%#$49 b&5"B1'./'%*(8*<'$"*(1'*>#')!->2/C-+3'"+3&"*%/C6'"'"*=*"/C'>!-%3'$4/C3$"%/71')!"#7!"/@'(3B'5-=<*5%3/7' 3'>*!5"3/7'+%3=23+3/'+'!*C*$4'Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej':P HK;1'"'(3/5"3>&'+'l*5"/' -!*"' +' !*C*$4' 2#!.$+*)0( $#"!/B+( 8$/$6 5)*)0( $18$+,&1 ,!-/$4C( !( ,;8-&;&/3!).A( 8$63!/$+,&'( Konwencji'+'+*!6%=*$4'%*!-5-+#$4':$"#8*7')-2(=3$4;9 Nowe spojrzenie'%*')!->2/C'3'"+3&"*%/'"'8#C'zmiany':C-5#E=*$7/;')!*+%/1';$"9*>*(1$3*) *C(;,A1 *( innymi: - 8# &26 3!9)&/,!(3*3<9<(T$/+&/).,1'>-'7/(8'-%1'$4-@'>*!5"-'!-">65-+*%#'3'5/8*23$"%#1'8-'7/5%*='C#2&$#' 3'%3/'-5)-+3*5*7&$#'+')/<%3'56$4-+3'$"*(D+'+()D<$"/(%#$4':)!-)-"#$7*'"C3*%#'8#86<6'c-%+/%$73' "-(8*<*')!"/5(8*+3-%*')!"/"'*68-!*'+'8!/?$3')9'V'%3%3/7("/7')6>23=*$73;N !"#$!%"!&'()*+!,*-*.$%"/!+)+0)$!(-!+#*'(1/*)$!&+2*/)!/%3$+*+41,1"$!+ 5*/$+67!8$%"/!3 H Q' 6+",2B5%3/%3*' +' c-%+/%$73' )!->2/C*8#=3' 5-8#$"&$/7' terroryzmu niekonwencjonalnego1' +'8#C'$4/C3$"%/,-N Q' )-("/!"/%3*' C#?2/%3*1' 5-8#$"&$/,-' "*=*"6' >!-%3' $4/C3$"%/71' -' !"!1/,&/,!( >& 8,&) &'63+!1' !-"6C3*%/,-'("/!-=-1'"'6+",2B5%3/%3/C'7/,-'(6>=*8/,-!33'O'>& 8,&) &'63+!(&2$-$",) /&"$N Q' +#-5!B>%3/%3*' +' c-%+/%$73' #B%/*)0( !"#$%&'1' +#%3=*7&$#$4' "+<*("$"*' "' !-"+-76' +68B9) &6/&.( cywilizacji' :"*,!-./%3*' *%8!-)-,/%3$"%/;1' =8D!/' C-,&' >#@' )!"#$"#%&' ()!*+$"&1' )!-+*5"&$&' >& 8$4#&1/,$(-<>(8$4#&1/,$1'5-'>!-%3'$4/C3$"%/7'3'7/7'(6>(8#868D+9 s;' Uniwersalne zadania'+'"*=!/(3/' !2! <(>#$/,()0&;,) /&.(,()0&;,) /*)0(4#$12B+(/,&>& 8,&) /*)0 )-$4-5"/%3*' )!"/C#(<-+/,-1' 67B8/' +' c-%+/%$731' )-+3%%#' ;,&C( )0!#!23&#( >!#1 ,&.( ,/63#<23!%$+*( ,( $>$+,5 <.5)*' )*0(8+*1' !*8#E=67&$/' c-%+/%$7B1' 5-' 3$4' >/"+",2B5%/7' !/*23"*$739' ]*=./' ustalenia prawne, o charakterze narodowym1'!/*23"-+*%/'+'!*C*$4'prawa obronnego1'C6("&'C3/@'>/"+",2B5%&' C-$' )!*+%&' +->/$' +6 *632,)0( 8$1;,$3B+( 8# &;*69<( Y( )0&;,) /&"$7( @!#;!)&<3*) /&"$( ,( ,//*)0( .&"$("!9A ,1'=8D!#$4'G6%=$7-%-+*%3/'(8*%-+3'"*,!-./%3/'52*'!/()/=8-+*%3*'"*=*"D+'3'%*=*"D+'67B8#$4' +'c-%+/%$739 !"/5(8*+3-%/' +' *!8#=62/' )!-)-"#$7/' 3' (6,/(83/1' 5-8#$"&$/' "+<*("$"*' 5-(=-%*2/%3*' )!*+*' ->-+3&"67&$/,-' +( 6@&# &( /,&8#$-,@&#!).,( >#$/,( )0&;,) /&.( ,( $"#!/,) &'' (8*+3*%#$4' +' 8#C' "*=!/(3/' )!"/5' 8# &;*9&;( chemicznym1'(&'+#8+-!/C')!*$#'8+D!$"/7'*68-!*'3'7*=-'8*=3/';!.5()0!#!23&#(8$-&;,) /*9'L-,&'(8*%-+3@' )-5(8*+B' 5-' doskonalenia samego aktu prawnego1' 7*=3C' 7/(8' c-%+/%$7*' -' F*=*"3/' d!-%3' H4/C3$"%/7' -!*"'1 ,!9!'')-5/7C-+*%#$4'+'!*C*$4'+1#!%!/,!(.&.(8$63!/$+,&'(+(8#!23*)&(8#!+/&.(Q(;,A1 */!#$1$+&.( i narodowej. J/?.()?>() ' YW\' g/,-$=3'^91'<=>5:=:$1*.?*'@0"$#:$.?%'"'A*&*+%:'B)"$%'4/:=%.+$:?C'#'>)+:=(95:D'K#59'a P1'K*!("*+*' 2001 ' YU\' g/,-$=3' ^91' E8+%*!' ./:=%&,#' %' >)+:=(2!6' ./:=%.+$:F"' #' >"#21*#*$%6' %' )"+#"?6' -)"$%' ./:=%.+$:?D +')!*$#'">3-!-+/7')89'<=>5:=:$1*.?*'@0"$#:$.?%'"'A*&*+%:'B)"$%'4/:=%.+$:?C'#'>)+:=(95:D'K#59'a P1' K*!("*+*'UTTW ' Yp\' n-(*'n91'G%5"+"H*'-:+>%:.+:I21#*D'J)*8(.?*'%'#2>,!.+:2$"9K;'.+D'<D'L(-)*$:'&"$.:>.?:'-:+>%:.+:I21#*' >:)2"$*5$:F"'%'21)6&16)*5$:F"'"8' 1*)"M(1$"9.%'8"'#2>,!.+:2$"9.%D'K#59'_PR1'K*!("*+*'WkkV ' YV\' b8*0$"6='^91'L2>,!.+:2$:'>"?="#*$%:'-:+>%:.+:I21#*D'K#59'_PR1'K*!("*+*'WkkZ ' Yq\' c!*6"/'L91'B:+>%:.+:I21#"':&"5"F%.+$:'7'+*F)"M:$%*;'2&61&%'%'>)"H5*&1(&*D'FR'_PR'%!'VikV1'K*!("*+*' 1994 ' YZ\' c!*6"/'L91'L2>,!.+:2$('1:))")(+='$%:&"$#:$.?"$*5$('7'+*F)"M:$%*'%'>)+:.%#8+%*!*$%:D'K#59'KaHl3n1' K*!("*+*'UTTq ' Y[\' c!*6"/' L91' N)"5%3:)*.?*' -)"$%' =*2"#:F"' )*M:$%*' 7' +*F)"M:$%*' 85*' -:+>%:.+:I21#*' F5"-*5$:F"' %' 5"&*5$:F"D' K' -)!*$-+*%36' ">3-!-+#C' @4+!"#%:&;' 9)"8"#%2&";' *$1(1:))")(+=' 7' "./)"$*' >)+:8' 2&*M:$%*=%C'K#59'KaHl3n1'K*!("*+*'UTWT ' Ys\' c!*6"/'L91'L"?2&"#:'*2>:&1('#2>,!.+:2$(./'+*F)"M:I':&"5"F%.+$(./D'FR'_PR'Wik1'K*!("*+*'WkkT ' Yk\' O%P8+($*)"8"#:'-:+>%:.+:I21#"':&"5"F%.+$:D' !*$*'">3-!-+*')-5'!/5*=$7&' 3/8!*(3*'F9'^9'3' 3/8!*(3*'L91' K#59'XLHb1'g6>23%'WkkW 'YWT\' O%P8+($*)"8"#:'21"26$&%'>"5%1(.+$:D' !*$*'">3-!-+*')-5'!/5*=$7&' 3/8!*(3*'L91' !->2/C#'/=-2-,3$"%/1' K#59'XLHb1'g6>23%'UTT[':"+<*("$"*'!-"5"3*<'Wk; 'YWW\' Q*>")1'#'2>)*#%:'$*21P>21#'&*1*21)"3('#'4+*)$"-(56D'K#59' __1'K*!("*+*'WkkW