Program konferencji - Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w

ORGANIZATORZY:
Program konferencji
9 czerwca 2016 r. (czwartek)
8:00–10:00
10:00–10:30
10:30–11:00
Rejestracja
Powitanie
Wykład przedstawiciela Państwowej Inspekcji Pracy
Sesja I: Bezpieczeństwo pracy
Przewodniczący: prof. dr hab. inż. Szymon Salamon
11:00–11:15
Małgorzata Gableta, Szymon Dziuba, Karolina Lipke, Marta Tymoszuk
Uwarunkowania wzrostu bezpieczeństwa pracy na stanowiskach sfery
produkcyjnej
11:15–11:30
1
11:30–11:45
11:45–12:00
12:00–12:30
Anna Cierniak–Emerych
Bezpieczeństwo warunków pracy jako kategoria interesów pracowników
Katarzyna Piwowar–Sulej
Innowacje w obszarze warunków pracy – ich znaczenie dla kształtowania
sytuacji zatrudnionych
Dyskusja
Przerwa kawowa
Sesja II: Zagrożenia w przedsiębiorstwach
Przewodnicząca: prof. zw. dr hab. inż. Małgorzata Gableta
12:30–12:45
12:45–13:00
13:00–13:15
13:15–13:30
13:30–13:45
13:45–14:00
14:00–15:00
15:15
18:30
Bożena Nowakowicz–Dębek, Halina Pawlak, Łukasz Wlazło, Justyna
Gierczyk, Piotr Kaczmarek, Anna Dobosz
Praca zmianowa jako czynnik zagrożenia zdrowia w środowisku
medycznym
Tomasz Juraszek
Mobbing jako zagrożenie psychospołeczne – zarys problematyki w ujęciu
prawnym
Iwona Romanowska–Słomka, Janusz Mirosławski, Andrzej Paukszto
Zagrożenia zdrowia pracowników pyłem przemysłowym w zakładach
usługowych
Agnieszka Langer
Analiza zagrożeń w produkcji biopaliw stałych w mikroprzedsiębiorstwach
Lidia Jarmułowicz, Iwona Romanowska–Słomka
Bezpieczne użytkowanie i usuwanie wyrobów zawierających azbest.
Bezpieczne ponowne wykorzystanie azbestu
Dyskusja
Obiad
Wyjazd do Książa
Uroczysta kolacja
10 czerwca 2016 r. (piątek)
Sesja III: Warunki pracy na polskich uczelniach
Przewodnicząca: prof. dr hab. inż. Anna Cierniak–Emerych
9:00–9:15
9:15–9:30
9:30–9:45
9:45–10:15
10:15–10:30
10:30–11:00
Beata Mucha
Czynniki szkodliwe w pracy bibliotekarza – na przykładzie biblioteki
uczelnianej Karkonoskiej Państwowej Szkoły Wyższej w Jeleniej Górze
Janusz Mirosławski, Iwona Romanowska–Słomka, Andrzej Paukszto, Daniel
Janas
Zagrożenia zdrowia pracowników pyłem PM10 i PM2,5 w salach
dydaktycznych wyższej uczelni
Kazimiera Marzec, Iwona Romanowska–Słomka, Danuta Skalska
Czas pracy a dobrostan pracowników dydaktycznych wyższych uczelni
Wykład przedstawiciela Państwowej Inspekcji Sanitarnej
Dyskusja
Przerwa kawowa
2
Sesja IV: Zagrożenia w górnictwie podziemnym
Przewodniczący: prof. dr hab. inż. Janusz Mirosławski
11:00–11:15
Analiza wybranych metod badania ryzykownych zachowań na przykładzie
górników zatrudnionych w kopalniach węgla kamiennego
11:15–11:30
11:30–11:45
Marcin Krause
Analiza
percepcji
zagrożeń w
środowisku
pracy na
przykładzie
badań
ankietowych
wśród
ratowników
górniczych w
kopalni węgla
kamiennego
Marcin Krause,
Aneta Grodzicka
11:45–12:00
12:00–12:15
12:15–12:30
Aneta Grodzicka, Magdalena Bujara
Analiza stanu bezpieczeństwa na stanowisku górnika kombajnisty z
uwzględnieniem wykonywania czynności roboczych i stosowania środków
ochrony indywidualnej
Aneta Grodzicka
Analiza cech członków zastępu ratowniczego na podstawie badań
Arkadiusz Barędziak
Charakterystyka zagrożeń w Służbie Celnej
Dyskusja
Sesja V: Czynniki szkodliwe i uciążliwe
Przewodniczący:
12:30–12:45
12:45–13:00
13:00–13:15
3:15–13:30
13:30-14
Szymon Salamon
Źródła zagrożeń wypadkowych na stacji paliw płynnych i LPG
Piotr Kaczmarek, Iwona Romanowska–Słomka, Izabela Horzela
Analiza porównawcza wydatku energetycznego pracowników magazynów
Wiesław Tomaszewski, Marta Domżał, Iwona Romanowska–Słomka
Biologiczne zanieczyszczenia w zakładach przemysłu spożywczego – źródła i
działania zapobiegawcze, ochrona pracowników, narzędzia zapewniające
bezpieczeństwo i jakość żywności
Dyskusja
Podsumowanie konferencji – prof. dr hab. inż. Szymon Salamon
Plakat
Koło Naukowe BHPergo, Instytut Społeczno–Prawny
Badania jakości powietrza i prawidłowości oświetlenia w wybranych salach Państwowej Wyższej
Szkole Zawodowej im. Angelusa Silesiusa
3
Streszczenia referatów
MAŁGORZATA GABLETA, SZYMON DZIUBA, KAROLINA LIPKE, MARTA TYMOSZUK
Katedra Pracy i Stosunków Przemysłowych, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu.
Uwarunkowania wzrostu bezpieczeństwa pracy na stanowiskach sfery
produkcyjnej
Bezpieczeństwo pracy w sferze produkcji wiąże się przede wszystkim z bezpiecznymi i
higienicznymi warunkami pracy. Kwestię uwarunkowań poprawy tych warunków rozpatrzono
zarówno z perspektywy pracowników, jak i pracodawców. Uznano, iż ci ostatni odgrywają
pierwszoplanową rolę w kształtowaniu rodzaju i charakteru działań podejmowanych w obszarze
BHP. Chodzi nie tylko o respektowanie obowiązujących przepisów prawa, ale i ukierunkowanie
systemu zarządzania przedsiębiorstwem na spełnianie określonych zasad, w nawiązaniu do wartości
preferowanych w organizacji. Rozpatrywanie w tym kontekście wzrostu bezpieczeństwa pracy
wiąże się z przyjęciem tzw. orientacji na człowieka, a zatem zarządzaniem uwrażliwionym
społecznie. Wskazane podejście do zarządzania uznano za podstawowy warunek skuteczności
działań na rzecz wzrostu dobrostanu pracowników, a w tym i ich zdrowia.
W toku badań empirycznych skoncentrowano się głównie na bezpieczeństwie pracy
pracowników wykonawczych, jakimi są stolarze w branży meblarskiej. Mając na uwadze
zagrożenia występujące na stanowisku stolarza, w tym niebezpieczeństwo zachorowania na pylicę
płuc, podjęto próbę wskazania na uwarunkowania ich minimalizacji, a nawet likwidacji, z
perspektywy dbałości o zdrowie zatrudnionych. Sformułowane propozycje doskonalenia
materialnych warunków pracy, a przez to wzrostu bezpieczeństwa pracy, powiązano ze
stosowaniem – jako zasady – systemu 5S oraz jego wzbogaconej wersji w postaci 6S.
4
Słowa kluczowe: interesy pracodawcy, pracobiorcy, bezpieczeństwo pracy, 5S.
ANNA CIERNIAK–EMERYCH
Katedra Pracy i Stosunków Przemysłowych, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
Bezpieczeństwo warunków pracy jako kategoria interesów pracowników
Wskazując na źródła sukcesu współczesnych przedsiębiorstw, coraz częściej ważne znaczenie
nadaje się człowiekowi oraz jego pracy, a szczególności warunkom jej wykonywania. W literaturze
przedmiotu podkreśla się przy tym odpowiednie kształtowanie warunków pracy: sprzyjające
wykonywaniu przez nich zadań w o sposób produktywny a zarazem bezpieczny dla zdrowia i życia
należy rozpatrywać w kategoriach ważnego interesu nie tylko pracowników, ale i pracodawców.
Mając to na uwadze, w opracowaniu podjęto próbę rozpoznania interesów pracowników, zwracając
przy tym uwagę na rangę nadawaną w tym kontekście interesom związanym z zapewnieniem im
bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.
Słowa kluczowe: warunki pracy, bezpieczeństwo i higiena pracy, interesy pracownicze.
TARZYNA PIWOWAR–SULEJ
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
Innowacje w obszarze warunków pracy – ich znaczenie dla kształtowania
sytuacji zatrudnionych
Innowacje w obszarze warunków pracy mają nie tylko znaczenie dla życia i zdrowia
pracowników, ale i dla szerzej rozumianej sytuacji zatrudnionych. W artykule omówiono, na czym
mogą polegać innowacje w obszarze warunków pracy oraz określono źródła tych innowacji.
Szczególną rolę w procesie innowacyjnym powinno się nadać pracownikom. Przedstawiono zatem
możliwości wykorzystania potencjału kreatywności pracowników w procesie tworzenia innowacji
dotyczących warunków pracy.
Słowa kluczowe: warunki pracy, innowacje, pracownicy, potencjał kreatywności.
BOŻENA NOWAKOWICZ–DĘBEK1, HALINA PAWLAK2, ŁUKASZ WLAZŁO3,
JUSTYNA GIERCZYK4, PIOTR KACZMAREK5, ANNA DOBOSZ4
1
Pracownia Zagrożeń Zawodowych i Środowiskowych, UP Lublin, ul. Akademicka 13, 20–950 Lublin
2
Zakład Ergonomii, UP Lublin, ul. Głęboka 28, 20–950 Lublin
3
Katedra Higieny Zwierząt i Środowiska, UP Lublin, ul. Akademicka 13, 20–950 Lublin
4
Studenckie Koło Naukowe Ochrony Środowiska – Sekcja Higieny Pracy, UP Lublin
5
Laboratorium Badań Środowiska Pracy, Grupa Interlis, ul. Wolica 93c, 62–872 Godziesze
Praca zmianowa jako czynnik zagrożenia zdrowia w środowisku medycznym
5
Coraz częściej organizacja czasu pracy obejmuje pracę w systemie zmianowym.
Wykonywanie pracy w różnych porach, zmienia nie tylko sposób życia pracowników, ale w dużej
mierze przyczynia się do pojawienia się problemów zdrowotnych.
Doniesienia na ten temat przedstawiają różne definicje tego systemu pracy oraz pokrótce
naświetlają skalę problemu. Dlatego przeprowadzono badania, których celem było określenie
wpływu pracy zmianowej na organizm. Badaniami objęto osoby zatrudnione w szpitalach w
województwie lubelskim. Respondenci to pracownicy służby zdrowia (pielęgniarki, lekarze),
zatrudnieni w systemie pracy zmianowej posiadający przynajmniej półroczny staż pracy. Do
realizacji założonego celu posłużono się metodą sondażu diagnostycznego, wykorzystując technikę
ankietową. Analiza dostępnego pismiennictwa oraz uzyskanych wyników badań wskazuje, że praca
w systemie zmianowym jest czynnikiem sprzyjającym występowanie wielu schorzeń.
TOMASZ JURASZEK
Informacja o prelegencie: Tomasz Juraszek, Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama
Mickiewicza w Poznaniu oraz Wydziału Ekonomiczno–Inżynieryjnego Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
Krajowy konsultant ds. prawnych Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Antymobbingowego w Gdańsku.
Mobbing jako zagrożenie psychospołeczne – zarys problematyki w ujęciu
prawnym
Prezentowany referat stanowi kontynuację analizy zagrożeń psychospołecznych podjętych
przez autora podczas ubiegłorocznej konferencji. Tegoroczne wystąpienie koncentruje się na
prawnych aspektach problematyki mobbingu w stosunkach pracy. Podjęta zostanie wykładnia
definicji legalnej mobbingu – stanowiąca wiele praktycznych problemów interpretacyjnych (ze
szczególnym uwzględnieniem orzecznictwa Sądu Najwyższego). Prócz tego wskazane zostaną
środki
ochrony
prawnej
przysługujące
osobom
poszkodowanym
wskutek
mobbingu
(zadośćuczynienie oraz odszkodowanie), a także sposób realizacji ustawowego obowiązku
przeciwdziałania mobbingowi. Prelegent omówi rodzaje roszczeń przysługujących osobom, które
świadczą pracę w oparciu o umowy cywilnoprawne. Podjęte tezy zostaną zakończone omówieniem
działalności
pierwszego
w
Polsce
(od
2002
roku)
Ogólnopolskiego
Stowarzyszenia
Antymobbingowego OSA w Gdańsku, ze wskazaniem możliwości współpracy ze Stowarzyszeniem
przez pracodawców i specjalistów ds. bezpieczeństwa i higieny pracy.
MAREK BRENNENSTHUL, ANNA CUDZIK
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Ocena narażenia na hałas emitowany przez wybrane środki transportu w
gospodarstwie rolnym
Praca dotyczy zagadnień związanych z problematyką ekspozycji na hałas osób pracujących w
gospodarstwie rolnym. Jako cel pracy przyjęto ocenę poziomu natężenia dźwięku emitowanego
6
przez środki transportu wykorzystywane w rolnictwie. W pracy skupiono się na badaniu hałasu
słyszalnego emitowanego przez ciągniki rolnicze i samochody dostawcze. Ciągniki są
wykorzystywane do transportu płodów rolnych i środków produkcji na krótkie odległości (np.
transport zboża do punktu skupu), natomiast samochody dostawcze znajdują zastosowanie w
gospodarstwach małoobszarowych o konkretnej specjalizacji produkcji (np. produkcja ogrodnicza
ze sprzedażą bezpośrednią). Badania przeprowadzono z wykorzystaniem dozymetru hałasu
WED007, zarówno w kabinach pojazdów, jak i na zewnątrz (w odległości 1 i 5 m). Pomiary
wykonywano w trakcie jazdy oraz w trakcie postoju pojazdu z włączonym silnikiem. Uzyskane
wyniki umożliwią dobór optymalnej, w danych warunkach, metody ograniczania negatywnego
wpływu hałasu na organizm człowieka.
Słowa kluczowe: zagrożenie, hałas.
AGNIESZKA LANGER
Uniwersytet Warmińsko–Mazurski
Analiza zagrożeń w produkcji biopaliw stałych w mikroprzedsiębiorstwach
Praca przedstawia opracowane instrukcje bezpieczeństwa w czasie produkcji stałych paliw
ekologicznych, tj. peletu i brykietu. Scharakteryzowano surowce, które są wykorzystywane do
produkcji biopaliw, a także użytą technologię w procesie produkcji. Dokonano zestawienia
zagrożeń w procesie wytwarzania stałych paliw ekologicznych z tak zwanej biomasy odpadowej.
Opracowano także ocenę ryzyka zawodowego na wytypowanym stanowisku pracy i wskazano
zasady postępowania, które miały na celu ograniczyć lub wyeliminować powstawanie zagrożeń w
produkcji peletu oraz brykietu.
Następnie scharakteryzowano metody prowadzonych pomiarów hałasu i zapylenia w czasie
pracy rozdrabniacza i peleciarki, które składają się na linię produkcyjną wytwarzającą pelet, mając
na celu wskazanie uciążliwości zagrożeń, które występują w czasie tego procesu technologicznego.
Omówiono wyniki pomiarów. Zauważono, że w czasie produkcji peletu wartość najwyższego
dopuszczalnego natężenia w czasie 8–godzinnego dnia pracy została przekroczona dość znacznie.
Stężenie zapylenia dla wdychanej frakcji na badanym stanowisku zostało przekroczone o 1,24
krotności NDS.
Następnie sporządzono zasady oraz procedury postępowania w czasie procesu produkcyjnego
na podstawie badań, oceny ryzyka, zawodowego mającego na celu zapewnienie bezpieczeństwa
każdej osobie, która bierze udział w przebiegu procesu wytwarzania.
WIESŁAW TOMASZEWSKI1, MARTA DOMŻAŁ2, IWONA ROMANOWSKA–SŁOMKA3
1
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
2
Uniwersytet Wrocławski
3
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu
7
Biologiczne zanieczyszczenia w zakładach przemysłu spożywczego – źródła i
działania zapobiegawcze, ochrona pracowników, narzędzia zapewniające
bezpieczeństwo i jakość żywności
Zanieczyszczeniami żywności określa się składniki obce,
pochodzące z gleby, wody,
powietrza bądź wynikające z niewłaściwych procesów technologicznych. Do zanieczyszczeń
biologicznych zalicza się żywe organizmy lub ich metabolity powstające w wyniku naturalnych
procesów fizjologicznych mikroorganizmów. Czynniki biologiczne stanowią zagrożenie zarówno
dla konsumentów, jak i dla pracowników zakładów spożywczych. Mogą być przyczyną zakażenia,
alergii oraz zatrucia. Zastosowanie środków prewencyjnych jest niezbędne w celu zapewnienia
bezpieczeństwa pracownikom oraz otrzymania produktów najwyższej jakości. Obowiązujące w
Polsce przepisy prawa nakładają na przedsiębiorstwa spożywcze obowiązek wdrażania systemu
HACCP, którego jednym z elementów jest Dobra Praktyka Produkcyjna (GMP) i Dobra Praktyka
Higieniczna (GHP). W niniejszym opracowaniu zostały przedstawione potencjalne zagrożenia
biologiczne, które mogą wystąpić w czasie procesów technologicznych i stanowić zagrożenia dla
zdrowia pracowników, oraz zanieczyszczenia biologiczne gotowych produktów spożywczych.
Opisano również sposoby zapobiegania tym zagrożeniom. W pracy omówiono zagrożenia
biologiczne przy produkcji z wykorzystaniem mleka, mięsa oraz zbóż.
BEATA MUCHA
Instytut Przyrodniczo–Techniczny, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu
Czynniki szkodliwe w pracy bibliotekarza – na przykładzie biblioteki
uczelnianej Karkonoskiej Państwowej Szkoły Wyższej w Jeleniej Górze
Bibliotekarz wykonuje czynności związane z funkcjonowaniem biblioteki. Jego zadaniem jest
sprawowanie opieki nad jej zasobami według ustalonych wcześniej zasad. Pomieszczenie pracy
bibliotekarza
i
jego
wyposażenie
powinny
zapewniać
pracownikom
bezpieczne
i higieniczne warunki pracy. Największymi uciążliwościami tego zawodu są transport ręczny,
kontakt z czytelnikami oraz szkodliwe czynniki biologiczne.
Postawowymi środkami ochrony w bibliotece powinno być przestrzeganie zasad higieny,
takich jak: mycie rąk z użyciem mydła, wietrzenie pomieszczeń i używanie okularów przy pracy
z monitorem, a także badania środowiska pracy i opieka medyczna.
W artykule zaprezentowana została ochrona pracownika przed szkodliwymi działaniami
czynników szkodliwych, na przykładzie biblioteki uczelnianej Karkonoskiej Państwowej Szkoły
Wyższej w Jeleniej Górze.
Słowa kluczowe: bibliotekarz, czynniki szkodliwe, profilaktyka.
Keywords: librarian, noxious factors, prevention.
8
JANUSZ MIROSŁAWSKI1, IWONA ROMANOWSKA–SŁOMKA2, ANDRZEJ PAUKSZTO1,
DANIEL JANAS1
1
Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu
2
Zagrożenia zdrowia pracowników pyłem PM10 i PM2,5 w salach dydaktycznych
wyższej uczelni
Praca dotyczy imisji pyłów zawieszonych PM10 i PM2,5 w salach wyższej uczelni w
Katowicach. Badania wykonano za pomocą urządzenia TSI DustTrak model 8520. Badania zostały
wykonane w salach podczas zajęć wykładowych. Wykonano trzy pomiary podczas zajęć trwających
półtorej godziny. Pierwszy zrealizowano przed zajęciami, kiedy zajęcia jeszcze się nie zaczęły.
Kolejne badanie przeprowadzono po 45 minutach zajęć. Ostatnie wykonano po zakończeniu zajęć,
ale przed wyjściem studentów z sali. Stężenie frakcji PM10 było różne w poszczególnych salach i
zmieniało się w granicach od 0,078 do 0,367 mg/m3 w różnych fazach trwania zajęć. Podobnie
było z frakcją pyłów PM2,5, dla których zmiana stężenia była w granicach od 0,070 do 0,351
mg/m3. Uzyskane wartości nie przekraczały dopuszczalnych norm dla tych pyłów w
pomieszczeniach pracy.
Słowa kluczowe: imisja pyłów, pomieszczenia dydaktyczne, pył PM10, pył PM2,5.
1
KAZIMIERA MARZEC, 1IWONA ROMANOWSKA–SŁOMKA, 2DANUTA SKALSKA
1
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu
2
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Czas pracy a dobrostan pracowników dydaktycznych wyższych uczelni
Dobrostan subiektywny jest jednym z elementów ludzkiego zdrowia, określanego nie tylko na
podstawie braku choroby lub niepełnosprawności, lecz również jako subiektywnie postrzegane
przez człowieka zadowolenie z fizycznego, psychicznego i społecznego stanu własnego życia.
Poczucie dobrostanu jest równowagą między wyzwaniami psychicznymi, społecznymi i fizycznymi
a zasobami wewnętrznymi, którymi dysponuje człowiek.
Pracownicy dydaktyczni wyższych uczelni bardzo często pracują w różnych godzinach w dni
powszednie oraz w soboty i niedziele. Również liczba godzin pracy jest zmienna od dwóch do
dwunastu w szczególnych przypadkach dla zajęć prowadzonych na studiach niestacjonarnych.
Praca w soboty i niedziele może powodować zakłócenia w życiu rodzinnym. Celem pracy
było określenie, w jaki sposób czas pracy wpływa na dobrostan pracowników. Postawiono w pracy
tezę: „Na dobrostan pracowników dydaktycznych wpływa czas pracy, a dobrostan jest zależny od
wieku pracowników”.
9
Badania oparto na ankiecie. Na dobrostan pracowników dydaktycznych wyższych uczelni
wpływa praca w soboty i niedziele oraz dobrostan zależy od wieku pracowników.
MARCIN KRAUSE
Wydział Górnictwa i Geologii, Politechnika Śląska
Analiza percepcji zagrożeń w środowisku pracy na przykładzie badań
ankietowych wśród ratowników górniczych w kopalni węgla kamiennego
Opracowanie obejmuje problematykę ochrony człowieka w środowisku pracy, w której
ważnym elementem jest spostrzeganie zagrożeń dla życia i zdrowia. W artykule przedstawiono
wyniki sondażu na temat analizy zagrożeń i oceny ryzyka w środowisku pracy, który
przeprowadzono wśród 80 ratowników górniczych, zatrudnionych w wybranej kopalni węgla
kamiennego. Badania ankietowe w zakresie percepcji zagrożeń górniczych były oparte na
autorskim kwestionariuszu, który obejmował opis ankiety, część ogólną i szczegółową, treść 13
pytań, odpowiedzi w skali pięciostopniowej lub trójstopniowej, ze wskazaniem na odpowiedni
poziom ryzyka, metrykę respondenta, ze zwróceniem uwagi na wiek i staż pracy.
Słowa kluczowe: percepcja zagrożeń, zagrożenia górnicze, ratownictwo górnicze.
MARCIN KRAUSE, ANETA GRODZICKA
Wydział Górnictwa i Geologii, Politechnika Śląska
Analiza wybranych metod badania ryzykownych zachowań na przykładzie
górników zatrudnionych w kopalniach węgla kamiennego
Opracowanie dotyczy problematyki metodyki badań w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny
pracy, w której przedmiotem analizy powinny być nie tylko warunki pracy i organizacja pracy, ale
także zachowania człowieka. W artykule przedstawiono analizę wybranych metod badania
ryzykownych zachowań z uwzględnieniem specyfiki warunków pracy pod ziemią i uzasadnieniem
stosowania pośrednich metod zbierania danych. Publikacja obejmuje przegląd wybranych metod
zbierania danych, metod badania wypadków i metod oceny ryzyka, a w szczególności omówiono
m.in. testy psychologiczne, sondaż, obserwację, studium przypadku, analizę dokumentów, listy
kontrolne, systematykę TOL, metodę HRA.
Słowa kluczowe: ryzykowne zachowania, górnictwo podziemne, metody badań.
Aneta GRODZICKA, Magdalena BUJARA
Wydział Górnictwa i Geologii, Politechnika Śląska
10
Analiza stanu bezpieczeństwa na stanowisku górnika kombajnisty z
uwzględnieniem wykonywania czynności roboczych i stosowania środków
ochrony indywidualnej
Artykuł dotyczy problematyki analizy stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w kopalniach
węgla kamiennego, której ważnym elementem jest ocena ryzyka zawodowego. W opracowaniu
skupiono uwagę na wybranym stanowisku pracy górnika kombajnisty, zlokalizowanego w
wybranym oddziale wydobywczym kopalni węgla kamiennego. Celem pierwszej części badań było
ocena ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody Score Risk w aspekcie wykonywania 16
wytypowanych czynności roboczych. Celem drugiej części badań była analiza stosowania środków
ochrony indywidualnej na podstawie badań ankietowych, opartych na autorskim kwestionariuszu i
przeprowadzonych wśród 50% populacji załogi.
Słowa kluczowe: górnictwo, zagrożenia, ryzyko zawodowe, środki ochrony indywidualnej.
ANETA GRODZICKA
Wydział Górnictwa i Geologii, Politechnika Śląska
Analiza cech członków zastępu ratowniczego na podstawie badań
Artykuł dotyczy problematyki cech charakteryzujących członków zastępu ratowniczego na
podstawie sondażu wśród 88 ratowników górniczych, zatrudnionych w wybranej kopalni węgla
kamiennego. W publikacji przedstawiono wyniki ankietyzacji na temat predyspozycji
psychologicznych, wymaganych od członków zastępu ratowniczego w górnictwie węgla
kamiennego. Badania ankietowe obejmowały najistotniejsze cechy i sprawności psychiczne zawodu
ratownika: umiejętność współdziałania w zespole, szybki refleks, wytrzymałość na długotrwały
wysiłek, samokontrola, odporność emocjonalna, umiejętność podporządkowania się, umiejętność
szybkiego podejmowania decyzji, dokładność i sumienność.
Słowa kluczowe: górnictwo, ratownictwo, psychologia.
ARKADIUSZ BARĘDZIAK
Charakterystyka zagrożeń w Służbie Celnej
Służba Celna RP to umundurowana formacja, która podlega Ministrowi Finansów. Polscy
celnicy wykonują identyczne zadania, jak ich koledzy we wszystkich krajach Unii Europejskiej.
Praca funkcjonariuszy celnych jest realizowana w dwóch, wyodrębnionych na potrzebę niniejszego
artykułu,
pionach:
administracyjnym
i
operacyjnym.
Zagrożenia
typowe
dla
pionu
administracyjnego są praktycznie tożsame z zagrożeniami przy wykonywaniu prac biurowych.
Natomiast zadania wykonywane przez celników w pionie operacyjnym związane są z licznymi
11
zagrożeniami, które można klasyfikować, uwzględniając różne kryteria i podziały. Aspekt ten
zostanie poddany w niniejszym artykule szczegółowej analizie. W artykule zostanie omówiony
także m.in. aspekt warunków przeprowadzanej rewizji: jest ona dokonywana w specjalnych halach,
kanałach i na rampach rewizyjnych, przy użyciu sprzęt specjalistycznego.
ALEKSANDRA CELBAN
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
II rok studiów, Kierunek: lekarski
Promieniowanie jonizujące oraz pole elektromagnetyczne w medycynie –
narażenie zawodowe pracowników radiologicznych
Pracownicy radiologiczni narażeni są na szereg szkodliwych czynników związanych z
promieniowaniem jonizującym oraz elektromagnetycznym. Artykuł opisuje możliwe skutki
ekspozycji na powyższe, przedstawia normy prawne oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy.
Współczesna medycyna nie mogłaby funkcjonować bez specjalistycznej aparatury, takiej jak
tomograf komputerowy czy rezonans magnetyczny, które są źródłem czynników narażenia. Jest to
powodem stosowania wysoko rozwiniętych środków ochrony radiologicznej obejmujących:
wyposażenie gabinetów w środki diagnostyczne o akceptowalnej emisji promieniowania, osłony
(ekrany), stroje pracowników oraz dozymetry, które pozwalają na kontrolę dopuszczalnych dawek
promieniowania.
SZYMON SALAMON
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu
Źródła zagrożeń wypadkowych na stacji paliw płynnych i LPG
W zdarzeniach wypadkowych związanych z dystrybucją gazu płynnego, można wyróżnić trzy
podstawowe zagrożenia: wybuchy i pożary powstałe wskutek niekontrolowanego wypływu gazu
spowodowanego utratą szczelności instalacji lub nieostrożnością podczas obsługi urządzeń
gazowych, zagrożenia wynikające z przepełnienia lub przegrzania butli, w wyniku czego może
dojść do wybuchu zbiornika gazu, wskutek nadmiernego wzrostu ciśnienia gazu, oraz zjawiska
BLEVE, czyli wybuchy rozprężających się par cieczy – gazów węglowodorowych. Niniejsza
publikacja koncentruje się na wymienionych wcześniej zagrożeniach, mogących mieć miejsce na
stacjach LPG.
1
1
PIOTR KACZMAREK, 2IWONA ROMANOWSKA–SŁOMKA, 3IZABELA HORZELA
Centralny Ośrodek Szkolenia Pracowników Służby Bezpieczeństwa i Higieny Pracy w Kaliszu 2Państwowa Wyższa
Szkoła Zawodowa im Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu
3
Akademia Obrony Narodowej Warszawa
12
Analiza porównawcza wydatku energetycznego pracowników magazynów
Wydatek energetyczny może służyć do określenia ciężkości pracy. W opracowaniu
przedstawiono wyniki badania wydatku energetycznego pracowników magazynów różnych
przedsiębiorstw. Proces pracy magazynierów został podzielony na zadania i czynności. Wydatek
energetyczny dla poszczególnych czynności zawodowych wyznaczono metodą kalorymetrii
pośredniej. Wykonano pomiary objętości powietrza wdychanego, wykorzystując liniową zależność
pomiędzy wielkością minutowej wentylacji a wielkością zużytego tlenu. Określono czas trwania
poszczególnych czynności zawodowych. Badania przeprowadzono miernikami MWE–1
Wyznaczony wydatek energetyczny pracy magazynierów po uwzględnieniu niepewności
pomiaru mieścił się w granicach 7784 a 11509 kJ, co wskazuje na pracę ciężką i bardzo ciężką.
Tylko w trzech magazynach praca była zaliczana do ciężkiej, w pozostałych praca została
określona jako bardzo ciężka.
Słowa kluczowe: obciążenie pracą, wydatek energetyczny.
1
LIDIA JARMUŁOWICZ, 2IWONA ROMANOWSKA–SŁOMKA
1
Biuro Doradztwa Prawno-Gospodarczego, Naukowo-Technicznego, BHP, Szkolenia
2
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu
Bezpieczne użytkowanie i usuwanie wyrobów zawierających azbest.
Bezpieczne ponowne wykorzystanie azbestu
Azbest to doskonały materiał budowlany stosowany na szeroką skalę w budownictwie oraz
przemyśle – odporny na ogień, wysoką temperaturę, nieprzewodzący prąd oraz ciepło. Po latach
stosowania okazał się być groźny dla ludzi i zwierząt. Zgodnie z obowiązującymi przepisami
wszystkie wyroby zawierające azbest muszą być usunięte do 2032 roku. W artykule przedstawiono
takie zagadnienia jak: jakie wyroby mogą być podejrzane o zawartość azbestu?, jak bezpiecznie
usunąć m.in. pokrycie dachowe z płyt azbestowych? oraz jak zminimalizować ryzyko narażenia
zdrowia na szkodliwe działanie azbestu? Wyroby z azbestu w złym stanie technicznym lub
uszkodzone wymagają odpowiedniej procedury m.in. zabezpieczenia najbliższego otoczenia czy
stosownych zgłoszeń. Obecnie w Polsce stosuje się jedyną metodę pozbywania azbestu czyli
zakopywanie. Ziemia na zawsze zostaje skażona, a wody podziemne mogą przenosić niebezpieczne
związki na duże obszary. Jak wskazują badania, istnieją jednak bezpieczne metody utylizacji
azbestu, które zostały przedstawione w artykule.
1
IWONA ROMANOWSKA–SŁOMKA, 2JANUSZ MIROSŁAWSKI, 2ANDRZEJ PAUKSZTO
1
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu
2
Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach
13
Zagrożenia zdrowia pracowników pyłem przemysłowym w zakładach
usługowych
Na stanowiskach szlifierza oraz lakiernika zagrożenie pyłami przemysłowymi może stanowić
poważny problem zdrowotny. W celu oceny narażenia na pyły wykonano pomiary zapylenia. dla
wymienionych stanowisk. Pomiary wykonano za pomocą pyłomierza indywidualnego CIP–10.
Lakiernia
wyposażona
jest
w
wentylację
ogólną
nawiewno–wywiewną,
a kabina lakierowania proszkowego w wewnętrzną instalację wyciągową. W kabinie lakierniczej
umieszczone są filtry do lakierni proszkowych. Filtry pochłaniają unoszący się w kabinie pył.
Stężenie pyłu na stanowisku lakiernika w przypadku pyłów zawierających wolną krzemionkę od 2
do 50%, dla pyłu całkowitego wyniosło od 2,5 mg/m³ do 3,6 mg/m³, a dla pyłu respirabilnego od
0,9 do1,0 mg/m³. Stężenie zapylenia w lakierni nie przekroczyło najwyższego dopuszczalnego
stężenia, jednak zawiera się w granicach 0,9 do 1 NDS, co stanowi zagrożenie dla pracownika, a
poziom ryzyka zawodowego dla lakiernika jest średni
Na stanowisku szlifierza nie stwierdzono przekroczeń najwyższych dopuszczalnych stężeń,
krotność NDS wyniosła 0,18, a poziom ryzyka zawodowego jest mały.
BARBARA CHOMĄTOWSKA
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
ISO 45001: 2016 – międzynarodowa norma w zakresie systemów zarządzania
bezpieczeństwem i higieną pracy
W 2013 roku Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO) rozpoczęła prace nad
opracowaniem normy międzynarodowej w zakresie systemów zarządzania bezpieczeństwem i
higieną pracy. W tym celu w czerwcu 2013 roku powołany został komitet projektowy ISO/PC 283
„Occupational health and safety management systems”. W pracach nad normą uczestniczą
przedstawiciele kilkudziesięciu krajów. Po opublikowaniu, które planowane jest na październik
2016 roku, ISO 45001 będzie pierwszą normą ISO dotyczącą systemów zarządzania
bezpieczeństwem i higieną pracy. Celem artykułu jest przedstawienie wchodzącej w maju 2016
roku w etap końcowego projektu normy ISO/FDIS 45001 „Systemy zarządzania bezpieczeństwem i
higieną pracy – Wymagania i wytyczne stosowania”. Pokazana zostanie jej struktura, omówione
najważniejsze wymagania i wytyczne oraz potencjalne korzyści wynikające z jej zastosowania w
organizacjach.
KAMIL ZIĘBA
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
Ekonomiczne aspekty koncepcji CSR w obszarze bezpieczeństwa pracy sektora
MŚP
14
Postrzeganie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w kategoriach wyłącznie
marketingowych akcji charytatywnych coraz częściej uznawane jest za podejście archaiczne. Do
grona aktywnych i świadomych inicjatorów działań prospołecznych, tj. ukierunkowanych na
doskonalenie warunków pracy, zaliczamy obecnie już nie tylko duże jednostki gospodarcze, ale
także małe i średnie przedsiębiorstwa. Wraz ze wzrostem świadomości odnośnie wagi
bezpieczeństwa pracy – ponoszą one coraz większą odpowiedzialność za swoje przedsięwzięcia.
Artykuł skupia się przede wszystkim na ekonomicznych aspektach społecznej odpowiedzialności,
łącznie z odniesieniem do korzyści osiąganych jako rezultat jej stosowania w obszarze
bezpieczeństwa pracy. Przedstawiono wyniki badań ankietowych przeprowadzonych na grupie
przedsiębiorstw, które w latach 2013-2014 wdrożyły projekty mające na celu zwiększenie swojej
konkurencyjności poprzez społeczną odpowiedzialność biznesu (CSR), dofinansowane ze środków
Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy.
KOŁO NAUKOWE BHPergo
Instytut Społeczno–Prawny, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu
Badania jakości powietrza i prawidłowości oświetlenia w wybranych salach
Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej im. Angelusa Silesiusa
Praca umysłowa wymaga odpowiednich warunków, dotyczy to również studentów. Władze
muszą zapewnić takie warunki w salach wykładowych, ćwiczeniowych i laboratoriach uczelni, aby
studenci mogli pracować wydajnie i nie obciążali nadmiernie organizmu. W opracowaniu
przedstawiono wyniki badania stężenia dwutlenku węgla oraz natężenia i równomierności
oświetlenia w sali wykładowej, w sali ćwiczeniowej i w laboratorium. Oświetlenie sal spełnia
wymagania przepisów prawa i norm, wątpliwości może budzić możliwość wyłączenia części
oświetlenia – tak aby pola pracy studentów były oświetlone, a ekran był w cieniu. Natomiast
stężenie dwutlenku węgla w pomieszczeniach w zależności od kubatury, liczby studentów na
zajęciach i wentylacji pomieszczeniach w salach ćwiczeniowych osiągał poziom 1000 ppm po 11 –
15 minutach, a w sali wykładowej po około 45 minutach. Poziom 1000 ppm nie powoduje trwałego
uszczerbku na zdrowiu, ale utrudnia koncentrację.
15