docgalicyjska gazeta lekarska nr 1/2012
download 
Reklamacja Transkrypt
galicyjska gazeta lekarska nr 1/2012
1 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 1 2 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 2 NR 1/2012 Uwaga Szanowni Czytelnicy! Przedstawiamy Państwu w załączeniu cały numer 1/126 „Galicyjskiej Gazety Lekarskiej” (za styczeń/luty 2012) wyłącznie w wersji internetowej (PDF). Wydanie drukowane ukaże się dopiero na przełomie lutego i marca (i będzie zawierać część tekstów, które tu już zamieszczamy). Wszystko jest skutkiem rozwiązania umowy między Naczelną Radą Lekarską, właścicielem „Gazety Lekarskiej” (która też się nie ukaże w styczniu, w wersji drukowanej), a koncernem Axel Springer Polska, od roku wydawcą i kolporterem „GL”. Nasze natomiast związki z „Gazetą Lekarską” polegają przede wszystkim na w s p ó l n y m kolportażu obu tytułów, co jest zdecydowanie tańsze. Umowa z nowym kolporterem jest już zawarta, tak więc dalszych zakłóceń być nie powinno. A nie chcąc tracić u progu nowego roku kontaktu z Państwem, zdecydowaliśmy się na wersję internetową, którą właśnie rekomendujemy, z wyjątkowo pełnym (dla ułatwienia oglądu) spisem treści. Redakcja W NUMERZE M.IN. Spis treści Aktualności ............................................................................................................................. 4 Kalendarium Prezesa .......................................................................................................... 9 Sekretarz ORL: Gorąca zima .............................................................................................. 11 Kronika wypadków reformatorskich – Raport „Rzeczpospolitej” ......................................................................................... 12 – Minister Arłukowicz w NRL; Protest zawieszony ............................................. 14 – Nadzwyczajne posiedzenie ORL ............................................................................. 15 – Z ostatniej chwili: Stanowisko i Komunikaty NRL i prezesa ORL ............. 18 Plebiscyt „Lekarz Roku” i „Przychodnia Roku 2011” rozstrzygnięty ................ 21 Język polski w ochronie zdrowia (konferencja w NIL) .......................................... 23 600 lat medycyny uniwersyteckiej w Krakowie; wystawa w BJ .......................... 25 Otwarcie JCET (Jagiellońskiego Centrum Rozwoju Leków) ................................. 26 Politechnika dla studentów medycyny – rozmowa z dr S. Rumianem ............. 28 Ból i cierpienie (Konferencja w Tow. Lekarskim Krakowskim) ............................. 30 Konieczne szczepienia przeciw meningokokom (dr R. Konior) ............................ 31 Kardiologia prewencyjna 2011 – wytyczne, wątpliwości, gorące tematy ....... 33 J. Lankosz-Lauterbach (Między niebem a ziemią – felieton) ................................. 35 A rebours – Komisja Etyki NRL w rozterce ................................................................... 36 3 NR 1/2012 Z obrad Okręgowej Rady Lekarskiej 3 – Pracowita wigilia: 14 XII 2011 ............................................................................... 38 – Noworoczne aktualności i zeszłoroczne zaległości – 18 I 2012 ................... 40 Posiedzenie Komisji Uzdrowisk ORL ............................................................................... 43 Spotkania opłatkowe (w Krakowie, Krośnie i Nowym Sączu) .............................. 45 Pielgrzymka do Włoch i wysp M. Śródziemnego ...................................................... 46 Edward Czubak: W pogoni za przeznaczeniem (recenzja B. Kaczkowskiej) ..... 47 Profesury, habilitacje i doktoraty CM UJ oraz Instytutu Onkologii ................... 48 Program szkoleń MCKP w lutym i marcu 2012 .......................................................... 51 Kursy Katedry Radiologii CM UJ ...................................................................................... 53 Strony studenckie (akcja IFMSA przeciw przemocy) ................................................ 55 XV Jubileuszowy Bal Lekarza w Krakowie ................................................................... 56 Karnawałowy Bal Lekarzy w Nowym Sączu ................................................................ 57 Sieborowice szczęśliwe (podziękowanie za prezenty pod choinkę) .................. 58 Zimowe Igrzyska Sportowe w Zakopanem .................................................................. 59 Mistrzostwa Polski Radiologów w Narciarstwie Alpejskim ................................... 61 Cicer cum caule (m.in. kącik towarzyski) ..................................................................... 62 Kronika żałobna – Adam Błach (1932–2011) ........................................................................................... 63 – Halina Kabaj (1959–2012) .......................................................................................... 63 – Magdalena Strebecka (1954–2012) ........................................................................ 64 Poradnik ortograficzny – W cudzysłowie czy cudzysłowiu .................................... 66 Składki członkowskie .......................................................................................................... 66 Dyżury członków ORL .......................................................................................................... 67 Okręgowa Izba Lekarska (telefony i godziny pracy Biura i Delegatur) ............. 68 Stopka redakcyjna Nasza okładka Zima; fot. Katarzyna Popiela-Nieć W NUMERZE M.IN. GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 4 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 4 NR 1/2012 AKTUALNOŚCI Przyjmowanie materia³ów do n-ru zakoñczono 23 stycznia 2012 O przebiegu protestu nt. ustawy refundacyjnej, jej charakteru i trybu wprowadzania piszemy na stronach 12-20 w naszej „Kronice wypadków reformatorskich”, nie sposób bowiem sprawê opisaæ w jednej notce. Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Lekarzy Leki taniej¹ i dro¿ej¹ W dniach 24−25 lutego 2012 odbędzie się w Warszawie Nadzwyczajny XI Krajowy Zjazd Lekarzy. Przedmiotem jego obrad będą: 1) problemy kształcenia przed− i podyplomo− wego lekarzy i lekarzy dentystów, 2) aktualna sytuacja w ochronie zdrowia, 3) ocena realizacji uchwał przyjętych przez X Krajowy Zjazd Lekarzy, 4) rozpatrzenie projektu uchwały zmieniają− cej uchwałę w sprawie regulaminu wyborów do organów izb lekarskich, na stanowiska w orga− nach i trybu odwoływania członków tych orga− nów i osób zajmujących stanowiska w tych orga− nach oraz wyborów komisji wyborczych, przy− gotowanego przez Krajową Komisję Wyborczą. Jak udało się nam ustalić, Zjazd odbędzie się w hotelu Sheraton (opodal pl. Trzech Krzyży), ponoć najtańszym. Nie ulega wątpliwości, że za− wirowania wokół wprowadzania ustawy refunda− cyjnej na przełomie minionego roku mogą zdo− minować obrady. Ostateczne rezultaty finansowe ustawy refun− dacyjnej nie są jeszcze znane. Według Minister− stwa Zdrowia 2,7 tys. leków z listy refundacyjnej potanieje, budżet czyli NFZ zyska 738 mln zł, a jednocześnie – według pierwszych ocen firmy IMS Health – aż 636 leków podrożeje, a pacjenci dopłacą do nich 302 mln zł więcej. O zawirowa− niach wokół cen na niektóre choroby (cukrzyca, schorzenia nowotworowe, astma u dzieci, schi− zofrenia) pisała szczegółowo prasa codzienna, Mi− nisterstwo weryfikowało poziom dopłat bieżąco. Według dalszych komunikatów z połowy stycz− nia, oszczędności (pierwotnie szacowane nawet na 1 mld zł) miały się zmniejszyć do ok. 670 mln zł, natomiast dopłaty pacjentów wzrosnąć do 421 mln zł. Sensu negocjacji cen z koncernami nie ma co weryfikować, były ze wszech miar pożądane, chwała resortowi, spuśćmy zasłonę milczenia na terminy całej operacji i jej tryb. Natomiast skala wzrostu cen dla pacjentów jest trudna do przyję− cia. Z poziomu dopłat na leki refundowane z kie− szeni pacjentów wynoszącego ok. 32%, rosną one do 38% – i jest to bodaj najwięcej w Europie. Spodziewany sukces reformatorski Platformy zamienia się w klęskę. XXIX Okrêgowy Zjazd Lekarzy w Rytrze XXIX Okręgowy Zjazd Lekarzy o charakte− rze budżetowym odbędzie się w dniach 30−31 marca 2012 roku, na terenie Delegatury Nowosą− deckiej (w Rytrze, w hotelu „Perła Południa”). Prócz preliminarza na 2012 rok Zjazd przyj− mie najprawdopodobniej koncepcję remontu sie− dziby przy ul. Krupniczej 11a, określi jego za− kres i granice kosztów. Odniesie się też do zamy− słu budowy siedziby delegatury w Przemyślu oraz do programu uroczystości z okazji 120−lecia sa− morządu lekarskiego w Krakowie, które przypa− da w lipcu 2013 roku. Rosn¹ ceny ubezpieczeñ Jak się można było spodziewać, przed czym ostrzegaliśmy – niewydarzony pomysł z powoła− niem komisji odszkodowawczych przy wojewo− dach z tytułu popełnionych w szpitalach błędów lekarskich, skutkuje przede wszystkim wzrostem cen ubezpieczeń, do których wykupienia szpitale zostały zresztą ustawowo zobowiązane. Stawki ubezpieczeniowe wzrosły wielokrotnie, choć jesz− cze ani jeden proces nie odbył się przed komisja− 5 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 AKTUALNOŚCI mi i ani jedno odszkodowanie nie zostało zasą− dzone. Ale też zachęty do składania pozwów były i są nęcące, niewątpliwie kancelarie adwokackie już się sposobią do działań. Za błąd lekarski uznać można nietrafną diagnozę, nieskuteczny lek itp., a werdykty wydawać będą 20−osobowe składy ko− misji, tylko w połowie złożone z lekarzy. Wg sza− cunków PZU skala roszczeń może w 2012 roku sięgnąć 1,2 mld zł. D³ugi przekszta³cone w d³ugi Potwierdzają się informacje, które zawarliśmy w poprzednim wydaniu. Przekształcenia szpitali publicznych w spółki samorządowe wcale nie skutkują likwidacją długów. Co trzeci przekształ− cony szpital ma nowe długi (wg Związku Powia− tów Polskich), które – uwaga – nie maleją a rosną, i to dokładnie na tym samym tle, co w szpitalach publicznych, tzn. wskutek zaniżonej wyceny pro− cedur, nie uwzględniającej m.in. procesów infla− cji, wzrostu cen mediów, sprzętu i leków. Wiecz− nym problemem jest też brak zadawalającej re− fundacji NFZ za nadwykonania. Co się zatem zmieniło? Głównie zagrożenie upadłością, którego wcześniej nie było. Co dora− dza NFZ? – „Optymalizację kosztów osobowych” i „rezygnację” z nadwykonań. Z pobieżnej kon− troli NIK przeprowadzonej w 15 szpitalach wy− nika, że dobry efekt finansowy można też uzy− skać likwidując niektóre oddziały i łóżka. Wpraw− dzie wydłuża to kolejkę do – i tak limitowanych – zabiegów, ale kosztów kolejek w budżecie NFZ nie ma. Mitem okazały się oczywiście zyski z usług odpłatnych, kształtujące się w szpitalach poniżej 1% rocznego budżetu. Wzrost d³ugów szpitalnych Żadne to pocieszenie, ale długi rosną nie tyl− ko w spółkach samorządowych. Po okresie pew− nej stabilizacji rosną też gwałtownie w szpitalach publicznych. O ile łączna strata na ich kontach w 2010 roku wynosiła 910 mln zł, o tyle w 2011 przekroczyła miliard, w tym 250 mln zł tzw. zo− bowiązań wymagalnych. Tymczasem już od 2013 roku ich długi zo− staną ostatecznie przeniesione na samorządy te− rytorialne, co – zważywszy na informacje doty− czące stanu finansów tych ostatnich – wydaje się oczekiwaniem nieco abstrakcyjnym. Niemniej pewne kroki oszczędnościowe (np. łączenie or− ganizacyjne szpitali, hurtowe zakupy leków, li− kwidacje deficytowych oddziałów, na rzecz prze− noszenia usług do poradni ambulatoryjnych) za− pewne można poczynić. W końcu 27 szpitali, spo− śród 37 przekształconych przed lipcem 2011, uzy− skało pozytywny bilans finansowy. Tak więc pew− ne szanse są, ale umiarkowane. Na koniec przypomnijmy, że 10 mld zł dłu− gów nadal ciąży nad ochroną zdrowia i ta zmowa milczenia kiedyś uruchomi lawinę. „Reforma” KRUS W 2011 roku budżet dopłacił do ubezpieczeń rolników blisko 2 mld zł. Sami rolnicy sfinansują koszty swego ubezpieczenia zdrowotnego na po− ziomie 1,5 procent (!). Tak jest od 1990 roku, kie− dy to powołano KRUS. Reforma miała to wszystko zmienić, ale już na wstępie ustalono, że posiadacze gospodarstw mniejszych niż 6 ha (ich domownicy oraz współ− małżonkowie) nie będą ponosić żadnych opłat z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego, a takich go− spodarstw jest 60 procent. Natomiast właściciele gospodarstw od 6 do 15 ha (ok. 30% gospodarstw) zapłacą po 18 zł od osoby, a budżet dopłaci do każdego 79 zł miesięcznie. Wreszcie posiadacze ok. 300 tys. największych gospodarstw (10%), o powierzchni ponad 15 ha, zapłacą po 36 zł od osoby, a budżet dopłaci do nich po 61 zł. Aktual− nie w KRUS ubezpieczonych jest 1,52 mln osób, a budżet płaci za każdą 97 zł miesięcznie. I to jest owa reforma, notabene wymuszona przez Trybunał Konstytucyjny. W jej rezultacie wpływy ze składek od „średnich” gospodarstw wyniosą ok. 100 mln zł, a z największych ok. 70 mln zł, czyli wielkość dotacji z budżetu pań− stwa obniży się o ok. 10%. Rocznie państwo bę− dzie dopłacać nadal ok. 1,5 mld zł. Czy na to cze− kaliśmy? 5 6 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 6 NR 1/2012 AKTUALNOŚCI Bud¿et Ma³opolskiego Oddzia³u NFZ na 2012 5 mld 116 mln zł ma wynieść budżet Mało− polskiego Oddziału NFZ na 2012 rok. To o 430 mln więcej niż w 2011 roku. Sporo, bo zmienił się algorytm wyliczania nakładów związany z po− ziomem zarobków w regionie i ceną kwintala żyta. Jak ów wzrost zostanie zagospodarowany? 227,7 mln pójdzie na szpitalnictwo, 92,7 mln na opiekę ambulatoryjną, 49 mln na pokrycie uza− sadnionych nadwykonań, 22 mln na programy lekowe, po 20 mln na opiekę psychiatryczną i le− czenie uzależnień. Nadto 12 mln zostanie przeznaczone na pod− stawową opiekę zdrowotną, 10 mln na zaopatrze− nie w sprzęt medyczny (m.in. endoprotezy), 9 mln na stomatologię – i te trzy ostatnie kwoty MOW NFZ zamierza uzyskać z obniżenia wydatków na refundację leków. Przedstawiając powyższe, dyr. MOW NFZ Barbara Bulanowska podkreśliła m.in. skierowa− nie wyższych nakładów na OIOM−y w szpitalach, które po modernizacjach po prostu więcej kosz− tują i na specjalistyczne leczenie ambulatoryjne (wzrost o 26%), co winno się przyczynić do skró− cenia kolejek do specjalistów. Po dwóch latach „posuchy” wszystko to nie− źle brzmi, tyle że równoległy wzrost cen mediów, czynszów, wysokości VAT−u, kosztów ubezpie− czeń itp. pochłonie najprawdopodobniej wszyst− ko, więc za wiele sobie nie obiecujmy. Likwidacja SOR-ów w Prokocimiu i MSWiA W dwóch szpitalach: Dziecięcym w Prokoci− miu i MSWiA przy ul. Galla likwidowane są od początku 2012 roku Szpitalne Oddziały Ratunko− we. W ich miejsce zostaną powołane całodobo− we izby przyjęć – takie są decyzje Małopolskie− go Oddziału NFZ, i nie byłoby nieszczęścia, gdy− by za tym nie szło zmniejszone finansowanie. O ile? – jeszcze nie wiadomo. Zresztą Uniwersytecki Szpital Dziecięcy, je− dyny tej klasy w makroregionie wschodnim (ok. 30 tys. pacjentów rocznie!) nie zamierza się pod− dawać, interweniuje na wszystkie strony. Ale przecież z dnia na dzień nie zrobi daszka nad pod− jazdem dla karetek i drzwi automatycznie otwie− ranych, nie przeniesie też o 10 metrów bliżej lot− niska helikopterowego – a takie były zastrzeże− nia NFZ, oczywiście zgodne z ustawą o ratow− nictwie medycznym. Natomiast z czym była zgod− na ustawa, nie ma co domniemywać. A Szpital przy Galla w ogóle nie ma lądowi− ska helikopterów i paru innych rzeczy, dlatego nie tylko SOR (25 tys. przyjęć rocznie), ale też izbę przyjęć byłoby dobrze zamknąć – i wzorem sąsiadującego Szpitala Kolejowego postawić w stan likwidacji. III Konferencja Onkologii Okulistycznej W Centrum Dydaktyczno−Kongresowym Wy− działu Lekarskiego przy ul. św. Łazarza odbyła się (22.XI.2011) druga Konferencja Badań Pod− stawowych w Okulistyce oraz III Konferencja Onkologii Okulistycznej. Ich organizatorem była prof. Bożena Romanowska−Dixon wraz z zespo− łem Kliniki i Katedry Okulistyki CM UJ. Tema− tyka obrad obejmowała badania podstawowe z za− kresu optycznej koherentnej tomografii (OCT), EPR i innych badań diagnostycznych. Odbyły się też sesje dotyczące postępowania terapeutyczne− go w zakresie nowotworów wewnątrzgałkowych i przedniego odcinka gałki ocznej, jak również diagnostyki i terapii nowotworów gałki ocznej i oczodołu. Przy okazji, korzystając z uruchomienia w Krakowie pierwszej w Polsce i Europie Środ− kowej Pracowni Radioterapii Protonowej, przed− stawiono zastosowanie protonów w leczeniu no− wotworów wewnątrzgałkowych, jako najnowo− cześniejszej metody terapii tego schorzenia. XIV Naukowy Zjazd Polskiego Towarzystwa Badañ nad Mia¿d¿yc¹ W dniach 9–11 grudnia 2011 roku w Auli Col− legium Nowodworskiego miał miejsce XIV Na− 7 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 AKTUALNOŚCI ukowy Zjazd Polskiego Towarzystwa Badań nad Miażdżycą zorganizowany przez prof. Tomasza Guzika – prezesa Towarzystwa a zarazem kierow− nika Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych i Medycyny Wsi CM UJ. Tematyka Zjazdu skon− centrowana była na nowych trendach w badaniach patogenezy miażdżycy oraz w jej leczeniu. kowo−Wschodniej, Europy Zachodniej, Stanów Zjednoczonych i Azji. Nowy cykl terapeutyczny Szpitala im. Babiñskiego XII Miêdzynarodowe Warsztaty Kardiologii Interwencyjnej 11 stycznia 2012 roku w Szpitalu Specjali− stycznym im. J. Babińskiego w Krakowie nastą− piła inauguracja projektu „Chcę i mogę pracować” finansowanego ze środków Europejskiego Fun− duszu Społecznego, w ramach Programu Opera− cyjnego Kapitał Ludzki. Projekt, który ma na celu aktywizację społeczną i zawodową osób dotknię− tych chorobą psychiczną będzie realizowany przez Szpital Babińskiego od stycznia 2012 do czerw− ca 2013 roku i składać się będzie z trzech eta− pów: aktywizacji społeczno−zawodowej, szkoleń i staży zawodowych na stanowiskach sprzedaw− ca, pracownik terenowy, pracownik administra− cji. Beneficjentów projektu, trenerów i opiekunów staży powitała Marzena Grochowska – dyrektor Szpitala im. Babińskiego, a koordynator Marta Młynarczyk przybliżyła uczestnikom spotkania cele i harmonogram projektu. A swoją drogą o terapeutycznej wartości pra− cy pisał już budowniczy Szpitala Władysław Stry− jeński. Jak to nowoczesność przeplata się z prze− szłością. W Teatrze im. J. Słowackiego odbyło się 2 grudnia minionego roku uroczyste otwarcie XII Międzynarodowych Warsztatów Kardiologii In− terwencyjnej „New Frontiers in Interventional Cardiology, NFIC 2011” zorganizowanych przez Zakład Hemodynamiki i Angiokardiografii Insty− tutu Kardiologii CM UJ, Asocjację Interwencji Sercowo−Naczyniowych Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego we współpracy z European Association for Percutaneous Cardiovascular In− terventions i European Board for Accreditiation in Cardiology. Dyrektorami tegorocznych warsz− tatów byli: prof. Krzysztof Żmudka, dr hab. Da− riusz Dudek, prof. UJ oraz dr Jacek Legutko z Instytutu Kardiologii CM UJ. Uczestnikami warsztatów było wielu wybitnych kardiologów interwencyjnych z Polski, krajów Europy Środ− Nagrodzony „Złotą Żabą” na festiwalu Plus Camerimage w Łodzi 2011 film Tomasza Wol− skiego został pokazany 20 grudnia w programie II TVP. Film przedstawia „od kuchni” pracę chi− rurgów, kardiochirurgów i torakochirurgów w Szpitalu Specjalistycznym Jana Pawła II w Kra− kowie. Kamera śledzi za zamkniętymi drzwiami bloku operacyjnego, gabinetu diagnostycznego, sali konferencyjnej codzienną pracę i zachowa− nia lekarzy, starannie zatajając dane osobowe i wizualne pacjentów, choć ich rozmowy z leka− rzami prezentowane są na żywo. Film prezento− wany był też na Krakowskim Festiwalu Filmów Krótkometrażowych, choć sam do takich nie na− leży. Polsko-niemiecki kongres ginekologów 2 grudnia 2011 w hotelu Park Inn w Krako− wie miał miejsce Polsko−Niemiecki Kongres nt. „Nowe perspektywy w diagnostyce i leczeniu nie− których schorzeń ginekologiczno−onkologicz− nych” zorganizowany przez Katedrę Ginekologii i Położnictwa Wydziału Lekarskiego UJ, kiero− waną przez prof. Antoniego Bastę oraz Polsko− Niemieckie Towarzystwo Ginekologii pod prze− wodnictwem prof. Marka Zygmunta. W Kongre− sie wzięło udział wielu czołowych polskich i nie− mieckich specjalistów ginekologii. Głównym tematem Kongresu były współcze− sne trendy naukowe i zagadnienia praktyczne w diagnostyce i leczeniu endometriozy oraz cho− rób piersi. „Lekarze” w telewizji 7 8 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 8 NR 1/2012 AKTUALNOŚCI Dramaturgia prezentowanych scen jest nie− równa, momentami ciążą widzowi dłużyzny, chwilami wzrusza prawdziwość zarejestrowanych rozmów z pacjentami. Natomiast autentyzm za− chowań lekarzy, ich reakcji na otoczenie, ich ge− stów i komentarzy – jest ogromny. Wręcz dziwi, jak potrafili oni uwolnić się od natręctwa kame− ry. Swoją drogą sprawia ona wrażenie przemy− słowej, bo tak beznamiętnie rejestruje wszystko. Czy jakiś morał z filmu wynika? Może jeden. Stygmatyzując w jakimś sensie zachowania lekarzy, warto je zweryfikować spojrzeniem filmowca. Prof. Antoni Basta prezesem Polskiego Towarzystwa Ginekologii Onkologicznej W Poznaniu, przy współpracy wydawnictwa Termedia odbył się II Kongres Polskiego Towa− rzystwa Ginekologii Onkologicznej. Tematem przewodnim obrad był stan wiedzy na temat raka jajnika, szyjki macicy oraz błony śluzowej trzo− nu macicy. Kongres obrał również władze Towa− rzystwa, prof. Antoni Basta, kierownik Katedry Ginekologii i Położnictwa Wydziału Lekarskie− go CM UJ został wybrany jego prezesem. Sukcesem było też otrzymanie przez Klinikę Ginekologii i Onkologii akredytacji Europejskie− go Towarzystwa Ginekologii Onkologicznej. Oznacza ona, że lekarze (także z innych krajów) spe− cjalizujący się w krakowskiej Klinice uzyskają eu− ropejskie potwierdzenie uzyskania tej specjalizacji. Nagroda PAN dla pracowników Katedry i Kliniki Neurologii CM UJ Wydział Nauk Medycznych Polskiej Akade− mii Nauk przyznał Nagrodę Naukową prof. Agnieszce Słowik i doktorom nauk medycznych: Aleksandrze Klimowicz−Mrowiec, Joannie Pera i Tomaszowi Dziedzicowi z Kliniki Neurologii Wydziału Lekarskiego UJ za badania nad czyn− nikami ryzyka i czynnikami rokowniczymi cho− rób układu nerwowego związanych z wiekiem. Wyniki badań odnotowano w 18 publikacjach oryginalnych w wysoko ocenianych czasopismach międzynarodowych. Koncert wiedeñskich solistów 22 stycznia w Auditorium Maximum UJ odbył się kolejny już koncert charytatywny wiedeńskich solistów na rzecz Kliniki Kardiochirurgii Dzie− cięcej działającej w Uniwersyteckim Szpitalu w Prokocimiu. Przy okazji odbyły się licytacje dzieł sztuki, z których dochód (podobnie jak z bi− letów−cegiełek) będzie przeznaczony na stworze− nie w USD hybrydowej sali operacyjnej. Dzięki „Koncertom dla małych serc” w ubie− głym roku Klinika wzbogaciła się o 6 dodatko− wych miejsc intensywnego nadzoru dla dzieci po operacjach serca. Teraz dzięki unikalnemu wy− posażeniu sali hybrydowej, możliwe będzie wdro− żenie procedur z zakresu kardiologii inwazyjnej i chirurgii naczyniowej, zastosowanie całego pa− kietu różnorodnych technik interwencyjnych ba− zujących na obrazach 3D i skanowanie całego cia− ła bez zmiany pozycji pacjenta. Zabiegi będą da− lece mniej obciążające dla pacjenta niż tradycyj− ne operacje chirurgiczne, co z kolei pozwoli na skrócenie okresu rekonwalescencji i zmniejsze− nie ryzyka powikłań pooperacyjnych. Koszt wy− posażenia takiej sali sięga ok. 8 mln zł. Szpital dziecięcy wspierają też prawnicy i... piłkarze. Z inicjatywy Izby Radców Prawnych oraz Izby Adwokackiej w hali sportowej Uniwer− sytetu Ekonomicznego odbył się turniej piłkarski z udziałem m.in. Jacka Krzynówka, Marka Koź− mińskiego, Jerzego Brzęczka, Tomasza Kłosa, Marka Motyki, z którego dochód przeznaczono na zakup inkubatora w oddziale intensywnej opie− ki kardiochirurgicznej. Zapraszamy na jubileuszowe 20. Miêdzynarodowe Targi Stomatologiczne KRAKDENT 2012 które odbêd¹ siê w dniach 8–10 marca br. tradycyjnie przy ul. Centralnej 41a. 9 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 9 KALENDARIUM PREZESA Głównym wydarzeniem ostatnich tygodni minionego roku i pierwszych bieżącego były niewątpliwie zawirowania wokół ustawy refundacyjnej, w której chciano nas – lekarzy obciążyć odpowiedzialnością finansową za wypisanie recepty refundowanej nieubezpieczonemu oraz wokół rozporządzenia Ministra Zdrowia z 23 grudnia 2011 roku w sprawie recept lekarskich ze zróżnicowanym poziomem odpłatności. Liczne konferencje, posiedzenia, stanowiska ORL i NRL, związków zawodowych, organizacji pracodawców, resortu oraz mój osobisty udział w Zespole NRL ds. konsultacji z Ministerstwem Zdrowia pochłonęły ogromną ilość czasu, nie mówiąc o towarzyszącej sprawie mocno emocjonalnej temperaturze sporów. Część dokumentów i stanowisk znajdą Państwo na stronach internetowych NRL i ORL; część natomiast przedstawiamy w „Kronice wypadków refundacyjnych” na łamach naszej „Galicyjskiej Gazety Lekarskiej” (Uwaga! „Gazeta Lekarska” wskutek zawirowań z kolportażem ukaże się dopiero z końcem lutego). Życie jednak nie znosi próżni, odbyliśmy zatem kilkanaście roboczych konferencji, spotkań świątecznych, w Nowy Rok weszliśmy tradycyjnym Balem Lekarza. Rozpoczęliśmy także przygotowania do Okręgowego i Krajowego Zjazdu. 17 listopada 2011 – 18 stycznia 2012 Zjazd Europejskiego Towarzystwa Chirurgów. Udział w uroczystym otwarciu w Sukiennicach oraz w części obrad w Audytorium Maximum UJ (17-20 listopada). Udział w Konferencji „Kardiologia Prewencyjna – wytyczne, wątpliwości, gorące tematy”, patronat ORL, obecność prezesa NRL M. Hamankiewicza (18 listopada – patrz relacja wewnątrz numeru). Pierwsze posiedzenie Kapituły „Lekarz Roku”, której przewodniczę. W ramach wydanej przez organizatorów gazety, powiedziałem m. in.: „(…) Wiem, że dla lekarza najwyższą nagrodą jest wdzięczność pacjentów. I proszę mnie tu nie posądzać o promocję „do- wodów wdzięczności”. Chodzi o wdzięczność czystą, bezinteresowną, objawiającą się dobrym słowem wyrażanym anonimowo, gdzieś do osób trzecich, gdzie żadna korzyść nie wchodzi w grę. I taki właśnie głos przekazany w anonimowym plebiscycie jest najwyższą wartością” (23 listopada). Konwent prezesów ORL w Warszawie m.in.: na temat kolportażu „Gazety Lekarskiej” i biuletynów ORL oraz warunków porozumienia z MZ w sprawie zwrotu kosztów za zadania przejęte od administracji państwowej (1 grudnia). Nadzwyczajne posiedzenie Naczelnej Rady Lekarskiej w Warszawie w sprawie udziału środowiska lekarskiego w proteście dot. ustawy refundacyjnej m.in.: w akcji zainicjo- 10 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 10 NR 1/2012 KALENDARIUM PREZESA wanej przez OZZL opieczętowywania recept. (2 grudnia). Spotkanie opłatkowe członków ORL i pracowników Biura (po raz pierwszy w odzyskanej części siedziby Izby na parterze) oraz posiedzenie plenarne ORL, na którym omówiono m. in.: stanowisko przedstawicieli krakowskiej Izby w kwestii refundacji recept na zbliżającym się nadzwyczajnym posiedzeniu NRL w dniu 16 grudnia, pierwszy raz z udziałem nowego Ministra Zdrowia (14 grudnia – relacja wewnątrz numeru). Udział w posiedzeniu NRL, podjęcie decyzji o zawieszeniu protestu do czasu Krajowego Zjazdu Lekarzy w lutym 2012. Wybór składu kilkuosobowego Zespołu NRL ds. negocjacji nowelizacji ustawy refundacyjnej (16 grudnia – patrz relacja wewnątrz numeru). Udział w oddaniu do użytku i poświęceniu zmodernizowanej części Szpitala im. G. Narutowicza (lądowisko, oddział położniczy) (20 grudnia). Udział w spotkaniach wigilijnych kadry naukowej: u prof. Wojciecha Nowaka, prorektora UJ ds. Collegium Medicum (19 grudnia) i prof. Karola Musioła, rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego (21 grudnia). Spotkanie ze środowiskiem lekarskim Szpitala im. L. Rydygiera na temat ustawy refundacyjnej i pierwszych reakcji dot. rozporządzenia MZ w sprawie recept o zróżnicowanym poziomie refundacji. Przedstawienie zaangażowania OIL w Krakowie w przeprowadzenie koniecznych korekt obu aktów prawnych (30 grudnia 2011). Warszawa. Spotkanie Zespołu negocjacyjnego w Ministerstwie Zdrowia, wypracowanie komunikatu w sprawie terminarza działań MZ związanych z nowelizacją ustawy refundacyjnej. Wydany „Komunikat” podpisali m. in.: obok NRL i Ministra Zdrowia, prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej i prezes NFZ (który, niestety, wbrew Komunikatowi następnego dnia podtrzymał publicznie wcześniejszą decyzję o nakładaniu kar na lekarzy i aptekarzy do czasu nowelizacji obu aktów prawnych) (4 stycznia 2012 – patrz relacja z nadzwyczajnego posiedzenia ORL w dniu 5 stycznia). Plenarne, nadzwyczajne posiedzenie ORL. Spory na temat uchwały NRL w sprawie zawieszenia protestu i relacja z mojego udziału w pracach Zespołu negocjacyjnego w MZ (5 stycznia – patrz relacja w „Kronice wypadków reformatorskich” – III). Tradycyjny Opłatek dla Lekarzy ks. kardynała Stanisława Dziwisza w Bazylice Ojców Franciszkanów. Powiedziałem m. in. nawiązując do słów wielkiego polskiego romantyka, poety, Zygmunta Krasińskiego z „Nie Boskiej Komedii”: „Przez ciebie płynie strumień p i ę k n o ś c i, ale ty nie jesteś pięknością”. Otóż słowa te, dotyczące piękności, odnoszone do twórców i artystów, można w poetyckim wersie zastąpić słowem „zdrowie”. I wtedy brzmieć ono będzie: „Przez ciebie przepływa strumień z d r o w i a, ale ty sam nie jesteś zdrowiem”. I ta delikatna granica uzmysłowiła mi, jak łatwo w naszym zawodzie można ulec zauroczeniu własną rolą, przeświadczeniu o swoich możliwościach, bliskich nieomal boskiej potędze (...)”. Biblioteka Jagiellońska, otwarcie wystawy „600 lat medycyny uniwersyteckiej w Krakowie” (11 stycznia – relacja wewnątrz n-ru). Warszawa, nadzwyczajne posiedzenie NRL, sprawozdanie z prac Zespołu, w którym uczestniczyłem (13 stycznia – uchwały i stanowiska patrz wewnątrz n-ru). Uroczysta Gala „Lekarz Roku 2011” w hotelu Aspel (14 stycznia – relacja wewnątrz n-ru). 11 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 SEKRETARZ ORL Gorąca zima… Tegoroczna aura (do początku stycznia) nie dała poczuć radości z pięknej polskiej zimy. Było szaro i ciepło, natomiast prawdziwie gorąco wokół ustawy refundacyjnej! Od listopada trwało nieprzerwanie przerzucanie się argumentami. Ministerstwo Zdrowia koniecznie chciało udowodnić, że lekarz = urzędnik NFZ (czytaj, kontroler uprawnień chorego do świadczeń). Przy sporej ilości pracowników NFZ i – na drugim biegunie – ogromnych kolejkach chorych do lekarzy, próby obarczenia tych ostatnich czynnościami administracyjnymi w trakcie wizyty chorego są, delikatnie mówiąc, nieetyczne! Myślę, że ważne jest to, co o tym sądzą sami pacjenci. Po spektaklu w dniu 3.01.2012 roku „Opera góralska dla Jana Pawła II” (szczerze polecam, super!) jeden z biskupów będących na spektaklu zadał mi pytanie: „Doktorze, o co chodzi z tymi receptami?” Nim zdążyłem zareagować, stojący obok góral (aktor widowiska) dobrze po 70 powiedział: „Eminencjo Biskupie, bo wicie to jest tak: doktor jest od tego, co by mondrom pigułke przepisoł i pedzioł kielo jej brać, a od dutków jest aptykorz, bo z tego zyje”. Nic dodać, nic ująć. Mam nadzieję, że tocząca się nowelizacja ustawy zakończy ten spór z uznaniem naszych racji, ale to naprawdę nie koniec absurdów w Służbie Zdrowia. Mam nadzieję, że również pozostałe będą systematycznie eliminowane. Grudzień to miesiąc życzeń wigilijnych, nie inaczej było w Izbie. Z tej okazji opłatkowe posiedzenie ORL, wigilia Lekarzy Seniorów, wszystkie podobne spotkania odbywają się już regularnie w odzyskanym i wyremontowanym mieszkaniu (175 m2) na parterze budynku. Dużym powodzeniem cieszyła się tam właśnie zorganizowana wystawa fotograficzna dr. Piotra Kliszcza „Podwodny raj”, którą oglądnęło sporo osób, zachwycając się zdjęciami z głębin mórz i polskich jezior. W kolejce cze- kają następne propozycje, w tym między innymi wystawa zdjęć z Kamerunu autorstwa dr. Jerzego Friedigiera. Otwarcie najdalej w marcu. Zapraszamy! Informuję przy okazji, że w związku z poprawą warunków narciarskich (sypnęło od 10 stycznia) rozpoczynamy kolejny sezon narciarski, dlatego Komisja Sportu uruchomiła możliwość korzystania z wyciągów narciarskich (ulgowo – na starych zasadach): Krynica, Słotwiny, Nowy Targ, Przemyśl – zapraszamy! Od 18 stycznia 2012 roku prezes Izby oraz Okręgowa Rada powierzyli mi kolejne obowiązki, to jest pieczę nad składkami członkowskimi. Dziękując dr. Robertowi Stępniowi za dotychczasowe działania w tym względzie, postaram się równie konsekwentnie kontynuować tę pracę, a wiem z Jego relacji, że nie jest to łatwe. Wszystkich serdecznie pozdrawiam, życząc udanych ferii zimowych Koleżankom i Kolegom oraz ich Pociechom! Sekretarz ORL w Krakowie dr n. med. Jacek Tętnowski 11 12 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 12 NR 1/2012 PRAWO I MEDYCYNA Kronika wypadków reformatorskich Takiego napięcia, wokół biurokratycznego w istocie sporu, pacjenci, lekarze, apte− karze, a także urzędnicy ochrony zdrowia od czasu transformacji ustrojowej jeszcze nie przeżywali. A wszystko wskutek próby wpisania do ustawy refundacyjnej kilku paragrafów, w istocie godzących w niezależność lekarza, farmaceuty bądź placówki leczniczej, pod płaszczykiem negocjowania lepszych kontraktów z koncernami farma− ceutycznymi. Oliwy do ognia, a wręcz punktem wyjścia do akcji protestacyjnej było rozporządze− nie nowego Ministra Zdrowia o receptach z podziałem na poziomy refundacji części leków, które ukazało się 23 grudnia 2011 roku (!!!), a więc w przeddzień nowego roku, z pogwałceniem wszelkich procedur stanowienia prawa. W konsekwencji narażono na poważny stres część pacjentów, zwłaszcza chorych przewlekle oraz wzniecono w kwestii form koniecznego protestu bezsensowne napięcia i spory wśród przedstawicieli środowisk medycznych. W naszej „Kronice” przedstawiamy kilka szczególnie istotnych naszym zdaniem wydarzeń... I. Raport „Rzeczpospolitej” W „Rzeczpospolitej” z 5−6 stycznia 2012 roku ukazał się raport zatytułowany „Tajemnice ustępu ósmego”, autorstwa M. Majewskiego i P. Reszki, w którym chrono− logicznie (choć nie w formie kalendarium) przedstawia się kolejne etapy legislacyjne projektu ustawy refundacyjnej, ze szczególnym naciskiem na reakcję ciał opiniodaw− czych i na zapis projektu wprowadzającego indywidualną odpowiedzialność lekarza za błędy w wypisywaniu recept. Prześledźmy, w ślad za raportem bieg wypadków, podkreślając że projekt ustawy od początku wnosił zmianę w postaci wprowadzenia indywidualnej odpowiedzialności za ordynację leków, w miejsce dotychczasowej ponoszonej przez szpital czy przychodnię. Pierwsza konsultacja projektu odbyła się we wrześniu 2010 roku, przy czym, aptekarze i pracodawcy akceptowali zmiany, natomiast organizacje lekarskie – jak piszą autorzy raportu – „nie wyczuły zagrożenia”. OZZL i Federacja ZZ Pracowników Ochrony Zdrowia uznały wprawdzie propozycję przeniesienia odpowie− dzialności na lekarza za wypisanie recepty na nienależną refundację – „za dyskusyjną”, nato− miast Naczelna Rada Lekarska „pozytywnie za− opiniowała kierunek zmian dotyczących prze− kształcenia systemu refundacyjnego”. Zastrze− żenia budził jedynie punkt o obowiązku indy− widualnego podpisania przez lekarzy umowy 13 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 PRAWO I MEDYCYNA z NFZ na wypisywanie recept na leki refundo− wane. Rząd przyjął projekt ustawy i skierował ją do Sejmu (z sygnalizowanymi zmianami). W lutym 2011 roku NRL wyraziła zaniepoko− jenie zapisem „nieproporcjonalnej do winy od− powiedzialności lekarza” przy wypisywaniu recept. Natomiast Portal Konsylium 24 w mar− cu 2011 zebrał pod petycją (gdy ustawa była jeszcze w parlamencie) 6 tys. podpisów prote− stu. Niemniej prezes NRL M. Hamankiewicz wyraził wtedy publicznie opinię, że petycja portalu wywołuje niepotrzebną panikę. W tym− że miesiącu Ustawa przeszła przez Komisję Zdrowia, w której byli m.in. M. Balicki, B. Pie− cha, A. Sośnierz, B. Arłukowicz. Prace nad ustawą były jednak pospieszne, rząd kończący kadencję, chciał ją zamknąć suk− cesem, do uchwalenia był cały pakiet ustaw zdrowotnych określanych mianem „reformy zdrowia”. Wszystkie były niedopracowane, rząd co rusz sam wnosił poprawki, wręcz dzie− siątki poprawek do własnych projektów. Przed− stawiciel rządu wiceminister Adam Fronczak od ręki opowiadał się na posiedzeniu Komisji Zdrowia za takimi, bądź innymi rozwiązania− mi. Żadnej dyskusji nad opiniami posłów nie było, liczyło się tylko tempo, koalicyjni posło− wie przegłosowywali poszczególne paragrafy ustaw bez chwili zastanowienia i często zrozu− mienia. I w tym klimacie ust. 8, art. 48 o odpo− wiedzialności lekarza za wypisanie recepty nie− ubezpieczonemu (z konsekwencjami w postaci zwrotu pieniędzy z odsetkami, a nawet karami) – przeszedł bez uwag. Tak na posiedzeniu Ko− misji Sejmowej, jak i podczas posiedzenia ple− narnego Sejmu w maju 2011 roku. Zresztą na potencjalnych oponentów ustawy refundacyj− nej od razu rzucono podejrzenie – ustami pani minister – że są po stronie przemysłu farma− ceutycznego. W maju 2011 roku ustawę podpisał prezy− dent, w styczniu 2012 roku miała wejść w życie. Niestety, mimo jej skomplikowanego charak− teru, wymagającego szczegółowych rozporzą− dzeń, a także list leków refundowanych – okres ten zmarnowano, nie robiąc m.in. nic w kwe− stii elektronicznej karty ubezpieczenia zdrowot− nego, nad którą prace powinniśmy prowadzić już od 2004 roku. Ale były wybory i wiele nie− wiadomych, a m.in. i ta, komu przyjdzie wdra− żać reformę. W każdym razie o skali rozgar− diaszu świadczy przytaczany przez autorów ra− portu przykład, o wysłaniu 22 listopada do kon− sultacji, przez wiceministra Jakuba Szulca do NRL, projektu rozporządzenia o wdrażaniu ustawy refundacyjnej, której termin upłynął 21 listopada. Tymczasem jesienią środowisko lekarskie już wrzało. W różnej skali płynęły głosy prote− stu. „Porozumienie Zielonogórskie” wszczęło akcję: „My leczymy – Wy refundujecie!”, w listopadzie OZZL zaproponował wypisywa− nie przez lekarzy wyłącznie recept ze stupro− centową odpłatnością. Pojawił się też pomysł pieczątek. NRL próbowała mitygować środowisko, dać władzy czas na wprowadzenie poprawek, OZZL nie chciał słuchać, zaczął się „wyścig zbrojeń”. Bartosz Arłukowicz wszedł do resortu, gdy „wojna z lekarzami” była już nie do uniknię− cia. 13 14 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 14 NR 1/2012 PRAWO I MEDYCYNA Swego rodzaju punktem zwrotnym w akcji protestacyjnej było pierwsze spotkanie nowego Ministra Zdrowia Bartosza Arłukowicza z Naczelną Radą Lekarską, w jej sie− dzibie, w dniu 16 grudnia 2011 roku. To podczas tego posiedzenia nieznaczną większością głosów (21:19) protest prze− ciwko zapisowi ust. 8 § 48 ustawy (dot. odpowiedzialności lekarza za wypisanie leku refundowanego osobie nieubezpieczonej) został zawieszony, wywołując trwający do dzisiaj konflikt OZZL i Porozumienia Zielonogórskiego z Naczelną Radą Lekarską. Relację z tego spotkania, w którym uczestniczyłem przypadkiem osobiście, publiko− waliśmy na łamach edycji stomatologicznej (nr 5a/124), powtarzamy ją jednak, bo siłą rzeczy nie dotarła do zainteresowanych lekarzy medycyny, a rzadko mamy okazję do przekazania Państwu bezpośredniego sprawozdania z obrad NRL. Minister Arłukowicz w Naczelnej Izbie Lekarskiej II. Protest zawieszony Przyszedł, jak zapowiedział, punktualnie, co do sekundy. I w pierwszym zdaniu nawiązując do tytułu zamieszczonego w TVN 24: „Minister kon− tra lekarze!”, zapytał, czy kogoś jeszcze poza nim zaproszono, bo on nie jest „kontra”, jest natomiast od 16 lat czynnym zawodowo lekarzem. Potem zarysował w skrócie swój program: Na pierwszym miejscu znalazła się „deregulacja określonych przepisów”, które osaczają lekarza odwracając jego uwagę od istoty wykonywania zawodu, na drugim usytuował uznanie rozpozna− nia medycznego za niepodważalne, zwłaszcza przez urzędników NFZ. Kary za błędy, jeśli nie miały one charakteru przestępczego – podkreślił – są zbędne, aptekarzom przywraca się prawo ko− rygowania recept. Głównym tematem spotkania była oczywiście ustawa refundacyjna i szereg do niej zastrzeżeń środowiska lekarskiego. W kwestii dwupoziomo− wego stopnia refundacji Minister podkreślił, że dotyczyć ma to 218 leków, zalecanych w ok. 50 chorobach przewlekłych, wobec 3467 leków re− fundowanych. I nie powinno być z tym kłopotu. W kwestii obciążenia lekarza odpowiedzialnością finansową za wypisanie recepty na lek refundo− wany – nieubezpieczonemu, Minister zapowie− dział przeniesienie tej odpowiedzialności z le− karza na instytucje potwierdzające fakt ubez− pieczenia, a także nadanie mocy prawnej indy− widualnym „Oświadczeniom” pacjenta, który – jeśli skłamie – będzie za to odpowiadał oso− biście. Przesunięcie terminu wejścia w życie ustawy nie wchodzi w grę, podkreślił B. Arłukowicz, gdyż właśnie (wspólnie z prezesem J.Paszkiewiczem) zakończył żmudne negocjacje cen leków z kon− cernami, uzyskując znaczące w skali budżetu ob− niżki (ponad 1 mld), które wchodzą w życie od nowego roku. Minister zadeklarował jeszcze, że jego ambicją będzie wprowadzenie w Polsce za swojej kadencji zapowiadanej od tylu już lat Kar− ty Ubezpieczenia Zdrowotnego I na tym tle zarysował się ostry spór wśród członków NRL, z których część zawierzyła de− klaracjom Ministra, kierując się przedstawiony− mi przez niego racjami. Część natomiast podkre− ślając moc prawną ustawy wchodzącej w życie 1 stycznia 2011 oraz zadeklarowany przez samo− rząd publicznie sprzeciw wobec niesionych ustawą zagrożeń, proponowała pozostanie przy 15 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 PRAWO I MEDYCYNA akcji protestacyjnej (patrz pieczątki OZZL: „Re− fundacja do decyzji NFZ”). Po pełnej emocji dyskusji, na wniosek dr. M. Szatanka (prezesa ORL w Warszawie) za kom− promisem opowiedziało się 21 członków NRL (w tym niemal wszyscy krakowianie), przeciw było 19, wstrzymało się od głosu 10 członków. Określono jednakże termin, w którym Minister powinien doprowadzić do nowelizacji ustawy re− fundacyjnej (24 luty 2012, kiedy to odbędzie się Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Lekarzy). Obecny na posiedzeniu szef OZZL Krzysztof Bukiel (zwo− lennik protestu), po głosowaniu demonstracyjnie opuścił salę. Zwolennicy protestu wnieśli (po przerwie) o reasumpcję głosowania, ale uzyskali nikłe poparcie (4 głosy). *** Tak więc 16 grudnia 2011 roku NRL wstrzy− mała na 2 miesiące protest. Dalsze niedoróbki ustawy dopiero się ujawniły, m.in. raport IMS Health o podwyższeniu cen na przeszło 300 le− ków. Nieznane było także Rozporządzenie Mini− stra Zdrowia o wypisywaniu recept na leki refun− dowane z obowiązkiem określania poziomu od− płatności, które się ukazało 23 grudnia 2011 roku. (cis) W dniu 5 stycznia 2011 roku odbyło się nadzwyczajne posiedzenie Okręgowej Rady Lekarskiej w Krakowie poświęcone wyłącznie ustawie refundacyjnej i formom prote− stu nt. jej wprowadzenia. Szczegółowe sprawozdanie z przebiegu akcji protestacyjnej, działalności organów samorządu i reakcji władz przedłożył na nim prezes Andrzej Matyja, wybrany przez NRL (16 XII) w skład paroosobowego Zespołu ds. negocjacji zmian w ustawie refunda− cyjnej i rozporządzeniu MZ dotyczącym recept. Nadzwyczajne posiedzenie Okręgowej Rady Lekarskiej III. Zawirowania wokół ustawy refundacyjnej i recept Odbyte 5 stycznia 2012 roku nadzwyczajne posiedzenie Okręgowej Rady Lekarskiej w Kra− kowie było kolejnym etapem walki środowiska lekarskiego o unormowanie sytuacji legislacyjnej w sprawie wystawiania recept i refundacji leków. Jak podkreślił na wstępie prezes Andrzej Matyja – wybrany 16 grudnia, na posiedzeniu NRL z udziałem min. B. Arłukowicza, w skład zespołu mającego uzgodnić propozycje koniecznych zmian ustawowych – celem posiedzenia Okręgo− wej Rady jest, w aktualnym zamęcie informacyj− nym, omówienie sytuacji dotyczącej charakteru protestu lekarzy i warunków jego przerwania. Prezes powitał przybyłego na posiedzenie Rady szefa OZZL w Małopolsce, a zarazem członka Krajowego Zarządu Związku, dr. Piotra Watołę, podkreślając przy okazji znaczenie odbytego w dniu 4 stycznia spotkania kierownictwa OZZL, Porozumienia Zielonogórskiego i Konsylium 24 z premierem RP, które – jak się wyraził – dało przyzwolenie premiera na pewne zmiany, których lekarze się domagają i które umożliwiło tego samego dnia podczas popołudniowego spotkania z Ministrem na wstępne uzgodnienia zakresu po− rozumienia wszystkich stron sporu. Spotkanie z Ministrem (z udziałem jego za− stępców) rozpoczęło się o godzinie 16.00, a skoń− czyło praktycznie o 2.00 w nocy następnego dnia, 15 16 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 16 NR 1/2012 PRAWO I MEDYCYNA przy czym parokrotnie było przerywane ze wzglę− du na potrzebę wewnętrznych uzgodnień detali porozumienia wobec propozycji strony rządowej. O ile można było odnotować dobrą wolę ministra Arłukowicza w tej kwestii – mówił prezes – o tyle nie można tego odnieść do uczestniczącego w ne− gocjacjach prezesa NFZ Jacka Paszkiewicza. Od− mówił on m.in. podpisania zapisu porozumienia o odstąpieniu przez NFZ od nakładania na leka− rzy kar zdefiniowanych w art. 48, ustępie 8 usta− wy o refundacji, twierdząc, że obowiązuje on do czasu jej nowelizacji. Zespół NRL, wzmocniony przedstawicielami Naczelnej Rady Aptekarskiej oraz doproszonymi przez nas przedstawicielami OZZL, Porozumienia Zielonogórskiego i Konsy− lium 24 – ustalił warunki „progowe” porozumie− nia, a to: – zobowiązanie się władz, że do chwili zmia− ny zapisów ustawy o refundacji i rozporządzenia o receptach lekarze nie będą karani, – bezwzględne odstąpienie władz od weryfi− kacji przez lekarzy ubezpieczeń pacjentów, z bra− ku odpowiednich narzędzi, – uwolnienie lekarzy od obowiązku taksacji leków refundowanych. Formalne znaczenie owych warunków progo− wych było przedmiotem gorących dyskusji mię− dzy poszczególnymi stronami protestu, jako że np. NRL swoją uchwałą z dnia 16 grudnia 2011 pro− test zawiesiła, natomiast OZZL i Porozumienie Zielonogórskie trwały przy podtrzymaniu jego aktualności. Z kolei strona rządowa domagała się wyraźnego zawieszenia protestu. W rezultacie o godzinie 22.00 rozmowy zerwano (opuścił je m.in. przedstawiciel OZZL, dr Zdzisław Szramik). Wznowiono je pod naciskiem argumentów strony rządowej, która poinformowała o zamia− rze wydania komunikatu dotyczącego braku zgo− dy lekarzy na porozumienie oraz oświadczenia prezesa NFZ, iż apteki będą respektować recepty o refundacji dwupoziomowej wg zasady najwyż− szego poziomu refundacji, tyle że w myśl prawa Fundusz przypisze lekarzom do zwrotu koszty „przepłacenia” leków poniesione przez budżet państwa. O szczegółach dalszych negocjacji trwających do późnej nocy trudno mówić – dodał prezes A. Matyja – ostatecznie ukazał się z nich stosow− ny Komunikat. Minister Zdrowia zobowiązał się w nim – do 13 stycznia, tj. do czasu przygotowa− nia tekstu nowelizacji rozporządzenia o receptach (i przygotowania odpowiedniego oprogramowa− nia w aptekach) – zwolnić lekarzy z obowiązku wpisywania poziomu refundacji na receptach. Przyjął też na siebie obowiązek szybkiego zdefi− niowania pojęcia: „udokumentowane względy medyczne”, które budzi szereg zastrzeżeń w za− rządzeniach resortu i NFZ. Czy uznać owe prace Zespołu za sukces, czy za porażkę? – nie mnie rozstrzygać – zakończył swoją relację prezes Matyja, oddając głos człon− kom ORL. Jako pierwszy zabrał głos dr Wiesław Sowa, który dziękując Zespołowi NRL, podkreślił rów− nocześnie, iż nie jest to rozwiązanie satysfakcjo− nujące lekarzy. Zobowiązania Ministra nie gwa− rantują bowiem, iż za kilka lat NFZ nie wystąpi do lekarza z żądaniem pokrycia kosztu refunda− cji. Niejasne też pozostaje kodowanie leków (do 30 czerwca złożone z 20 cyfr, potem z 22 cyfr). Komunikaty NRL są niewystarczające. Np. rela− cja z posiedzenia Sejmowej Komisji Zdrowia za− wiera informację, że NRL odwołała protest, do czego żaden zespół nie był upoważniony. Nale− żało to natychmiast sprostować. Czemu wykaz leków refundowanych ukazuje się na stronach Wielkopolskiej Izby Lekarskiej, a nie ma go na stronach NIL? Kto przygotował projekt noweli− zacji art. 48 ustawy o refundacji i jak on brzmi? Z kolei dr Katarzyna Turek−Fornelska podkre− śliła fakt, że dzięki m.in. dr. Matyji resort skory− gował listę leków refundowanych z korzyścią dla małych pacjentów. Natomiast zgodnie z opinią OZZL protest jeszcze trwa, a z zachowań prezesa NFZ wynika, że jest to stanowisko ze wszech miar słuszne. Dr Turek−Fornelska zapytała też, czy przy opracowaniu karty ubezpieczenia zdrowotnego, którą ma przygotować rząd, nie można się odwo− łać do europejskiej karty tego typu? Być może decyzja o zawieszeniu protestu była zła – stwierdził z kolei dr Jerzy Friediger – trzeba jednak brać pod uwagę niepokoje pacjentów oraz reakcję mediów, które uznałyby kontynuację pro− testu za świadectwo naszej złej woli. 17 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 PRAWO I MEDYCYNA Z kolei dr Jarosław Zawiliński zwrócił uwagę na metodologię postępowania Ministra Zdrowia, którego stanowisko błyskawicznie trafia do me− diów. Odpowiadając natomiast na wtrącone py− tanie prezesa Andrzeja Matyji: czy ma on pozo− stać w Zespole, czy też się z niego wycofać pod− kreślił, iż dalszy przebieg całego konfliktu jest trudny do przewidzenia, być może protest trzeba będzie zaostrzyć, w każdym razie na pewno nie czas na wycofywanie się z prac Zespołu. Nato− miast niezadowolenie z całości zachowań NRL wyraził dr Maciej Dendura, uważając iż jedynym beneficjentem konfliktu jest OZZL, który protest podtrzymuje, natomiast NRL dążąc do porozumie− nia traci autorytet. Trudno mówić o porażce – polemizował pre− zes – skoro opór ustawodawcy został całkowicie przełamany, uzgodnienia podpisali też aptekarze (zaledwie 100 aptek się wstrzymało), pozostaje tylko ustalić treść obu nowelizacji i dopilnować ich ukazania się przed nadzwyczajnym zjazdem lekarzy. A jednak była to klęska samorządu – stwier− dził dr Andrzej Stopa – resort bowiem wielokrot− nie podejmował różne zobowiązania, których ni− gdy nie dotrzymywał. Podobne stanowisko zaję− ła chwilę później dr Janina Lankosz−Lauterbach. Jak resort zachowa się pod nowym kierownic− twem? – dodał dr J. Zawiliński – okaże się w naj− bliższych dniach czyli do 13 stycznia br. Sądzę, że to dopiero stanowić będzie dla OZZL przesłan− kę przerwania bądź kontynuacji protestu. Warto byłoby zresztą – dodał dr Wojciech Serednicki (Małopolski Oddział Stowarzyszenia Szpitali Nie− publicznych), by główne przedstawicielstwo śro− dowiska lekarskiego (samorząd i OZZL) uzgod− niły wcześniej stanowisko. Zdaniem dr. Piotra Watoły, przedstawiciela OZZL, który zabrał w tym momencie głos, Na− czelna Rada Lekarska na posiedzeniu w dniu 16 grudnia 2011 dała się zmanipulować, zawiesza− jąc protest do czasu nadzwyczajnego Zjazdu. Ja− kie bowiem utrudnienia stały na przeszkodzie ministrowi zdrowia, by rozporządzenie w spra− wie recept wycofał natychmiast? Mógł przecież utrzymać w mocy przez miesiąc czy dwa dotych− czasowy sposób ich wypisywania. Czemu właści− wie tak późno, bo 23 XII, ukazało się rozporzą− dzenie ministra w sprawie recept? Może przypusz− czano, że lekarze będą protestować i chciano te protesty osłabić, wiedząc, że będą się musieli na− razić pacjentom? W każdym razie dziś nie ma sensu licytowanie się w kwestii odpowiedzialno− ści za wstrzymanie protestu przez NRL. Podzie− lono lekarzy i trzeba się znów zjednoczyć. Swego rodzaju diagnozą sytuacji był wywiad Moniki Olejnik z prezesem NRL Maciejem Ha− mankiewiczem – stwierdził dr Robert Stępień. Nie wszyscy emeryci i nie wszystkie dzieci są ubez− pieczone – zauważyła słusznie dziennikarka na− wiązując do zarzutów stawianych lekarzom. In− formacje resortu, że ceny leków refundowanych zostały obniżone, także okazały się półprawdą, jak wynika bowiem z opinii agencji IMS Health spe− cjalizującej się w badaniu rynku farmaceutycz− nego, w przeszło 300 wypadkach, ceny leków ule− gły zwyżce. I co by było, gdyby protest uległ cał− kowitemu zawieszeniu? Przecież to porozumie− nie z 16 grudnia 2011 roku złamał sam minister Arłukowicz, który co innego obiecał, a co innego usiłował wprowadzić w życie. Dlatego nie rezy− gnujmy z pieczątki, a wpisujmy tymczasem jedy− nie numer oddziału NFZ, który jest zobowiązany do refundacji. A przykre jest zwłaszcza to, że z uwag przedłożonych w imieniu samorządu na posiedzeniu Sejmowej Komisji Zdrowia przez dr. Andrzeja Cisło, w ogóle nie skorzystano. Pozostaje zatem – stwierdził dr Wiesław Sowa – wyrazić poparcie dla prac Zespołu negocjacyj− nego, z nadzieją, że pilnie dojdzie do uzgodnie− nia stanowisk NRL i OZZL, bo jest to w interesie środowiska lekarskiego. Do 13 stycznia resort powinien przedstawić projekty zmian, które trze− ba uważnie przejrzeć, nim ostatecznie dojdzie do odwołania protestu. Tekst Komunikatu z nadzwyczajnego posie− dzenia Okręgowej Rady Lekarskiej w Krakowie przedstawił zebranym wiceprezes dr Jerzy Frie− diger i po wniesieniu poprawek Rada uznała go za kierunkową wskazówkę dla lekarzy naszej Izby. Zamieszczamy go poniżej. I na tym posie− dzenie zakończono. (cis) 17 18 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 18 NR 1/2012 PRAWO I MEDYCYNA Komunikat Okręgowej Rady Lekarskiej w Krakowie z dnia 5 stycznia 2012 roku w sprawie recept lekarskich W trosce o dobro i bezpieczeństwo pacjenta ORL rekomenduje następujące postępowanie w wypisywaniu recept na leki refundowane. W przypadku wypisania leku o jednym po− ziomie refundacji: 1. W rubryce oddział NFZ wpisujemy nr od− działu NFZ 2. Na recepcie nie określamy poziomu odpłat− ności W przypadku choroby przewlekłej w rubryce dla leków o więcej niż jednym poziomie odpłat− ności wpisujemy literkę „B” lub „R”. Nadal możemy przybijać pieczątkę „Refun− dacja do decyzji NFZ”. Sekretarz Okręgowej Rady Lekarskiej w Krakowie dr n. med. Jacek Tętnowski Prezes Okręgowej Rady Lekarskiej w Krakowie dr hab. med. Andrzej Matyja 13 stycznia 2012 roku odbyło się w Warszawie posiedzenie Naczelnej Rady Lekar− skiej, podczas którego zajęto Stanowisko w sprawie akcji protestacyjnej środowiska lekarskiego oraz wydano Komunikat rekomendujący konkretny tryb postępowania lekarzy w trakcie wypisywania recept. Nadto prezes ORL w Krakowie A. Matyja wydał szczegółowy „Komunikat” doty− czący zasad postępowania przy wypisywaniu recept (umieszczony także na stronach internetowych Izby). Publikujemy te trzy dokumenty oraz notkę z aktualnościami dostrzeżonymi w ostat− niej chwili. Z ostatniej chwili (IV) Stanowisko nr 1/12/VI Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia 13 stycznia 2012 r. w sprawie akcji protestacyjnej środowiska lekarskiego Naczelna Rada Lekarska z aprobatą przyjmu− je podjęcie przez Sejm RP prac legislacyjnych, zmierzających do zmiany ustawy o refundacji le− ków, środków spożywczych specjalnego przezna− czenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych i wykreślenia z niej ustępów 8 i 9 artykułu 48. Naczelna Rada Lekarska wyraża podziękowa− nie organizacjom i stowarzyszeniom lekarskim oraz wszystkim Koleżankom i Kolegom, których postawa doprowadziła do naprawy błędnych za− pisów legislacyjnych, które zagrażały i nadal za− grażają bezpieczeństwu zdrowotnemu polskiego pacjenta. Naczelna Rada Lekarska podkreśla, że nie− uwzględnienie w zakresie nowelizacji zmiany zapisu art. 6 ust. 1 pkt 1 lit. a czyli uzależnienie refundacji leku od zarejestrowanych dla niego wskazań i przeznaczeń, a nie od aktualnego stanu wiedzy medycznej, oznacza brak refundacji leków dla wielu pacjentów a zwłaszcza dzieci i kobiet ciężarnych. Biorąc pod uwagę powyższe przesłan− ki, a także zalecenia towarzystw naukowych, za− pisy Kodeksu Etyki Lekarskiej, ustawy o zawo− 19 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 PRAWO I MEDYCYNA dach lekarza i lekarza dentysty oraz ustawy o pra− wach pacjenta, Naczelna Rada Lekarska przypo− mina, że obowiązkiem lekarza i lekarza dentysty jest ordynowanie leków zgodnie z aktualnymi wskazaniami wiedzy medycznej. Naczelna Rada Lekarska przypomina, że w dniu 26 października 2011 r. podpisane zostało oświadczenie Ministra Zdrowia, Prezesa NFZ oraz Prezesa Naczelnej Rady Lekarskiej dotyczące wspólnego opracowania wzoru umowy na wysta− wianie refundowanych recept. Naczelna Rada Lekarska oczekuje, że mimo nieuwzględnienia w zakresie nowelizacji delegacji dla Ministra Zdrowia do określenia ogólnych zasad umów na wystawianie refundowanych recept, ustalenia te zostaną dochowane. Naczelna Rada Lekarska zwraca uwagę na przepis § 31 ogólnych warunków umów o udzie− lanie świadczeń opieki zdrowotnej, przewidują− cy możliwość zawarcia w umowach ze świadcze− niodawcami zapisów, dotyczących kar umownych za wystawianie recept osobom nieuprawnionym lub w nieuzasadnionych przypadkach. Ponieważ cały łańcuch zdarzeń, prowadzących do uchwa− lenia nowelizacji ustawy nosi znamiona zawarcia umowy społecznej, Naczelna Rada Lekarska ocze− kuje od Ministra Zdrowia zmiany tego przepisu w duchu zaproponowanych w nowelizacji usta− wy refundacyjnej korekt. Naczelna Rada Lekarska stwierdza jedno− znacznie, że w dalszym ciągu w ustawie są zapi− sy, które narzucają lekarzom obowiązek odnoto− wywania stopnia refundacji w odniesieniu do pew− nej grupy leków, a zwolnienie z tego obowiązku było jedną z podstawowych przesłanek podjęcia przez Naczelną Radę Lekarską w dniu 2 grudnia 2011 r. rekomendacji dla podjęcia akcji protesta− cyjnej. Do czasu pełnej realizacji postulatu o zwol− nieniu lekarza z obowiązku odnotowywania stop− nia refundacji leku, a także rezygnacji z wprowa− dzenia do ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty zapisów, które narzucałyby lekarzom i lekarzom dentystom obowiązki biurokratyczne, dotychczas tam niewystępujące, Naczelna Rada Lekarska rekomenduje lekarzom i lekarzom den− tystom następujące zasady wypisywania recept: 1. umieszczanie numeru oddziału NFZ, 2. posługiwanie się międzynarodowymi na− zwami leków, 3. niewskazywanie poziomu odpłatności leku, za wyjątkiem leków przepisywanych w przypad− ku chorób wymienionych w obwieszczeniu Mi− nistra Zdrowia. Naczelna Rada Lekarska przyjmuje do wia− domości autonomiczną decyzję środowisk, uczest− niczących w proteście, że do czasu realizacji wszystkich postulatów środowiska lekarskiego oraz uwolnienia lekarzy z wszystkich obowiąz− ków biurokratycznych, możliwe jest umieszcza− nie na recepcie pieczątki o treści „Refundacja leku do decyzji NFZ”. Komunikat w sprawie stosowania rekomendacji zawartej w Stanowisku Nr 1/12/VI Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia 13 stycznia 2012 r. w sprawie akcji protestacyjnej środowiska lekarskiego Koleżanki i Koledzy Lekarze i Lekarze Dentyści, Przypominamy, że w stanowisku z dnia 13 stycznia 2012 r. Nr 1/12/VI w sprawie akcji pro− testacyjnej środowiska lekarskiego Naczelna Rada Lekarska: – nie rekomenduje przystawiania na recep− tach pieczątek „Refundacja leku do decyzji NFZ”, – rekomenduje następujące zasady wypisy− wania recept: 1) umieszczanie numeru oddziału NFZ 2) posługiwanie się międzynarodowymi na− zwami leków 3) niewykazywanie poziomu odpłatności leku za wyjątkiem leków przepisywanych w przypadku chorób wymienionych w obwiesz− czeniu Ministra Zdrowia. Rekomendacja pkt. 3 zaistniała ze względu na konieczność zmiany przepisu ustawy refundacyj− nej określającej ordynację leków „zgodne ze 19 20 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 20 NR 1/2012 PRAWO I MEDYCYNA wskazaniami rejestracyjnymi” na „zgodne z ak− tualną wiedzą medyczną”. Aby ułatwić Państwu działanie zgodnie z ww. rekomendacją NRL, załączamy wyciąg z wyka− zu refundowanych leków, środków spożyw− czych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych zawierający przypad− ki, w których należy wykazać na recepcie poziom odpłatności leku. Jednocześnie, zgodnie z reko− mendacją NRL, w pozostałych sytuacjach ru− brykę dotyczącą odpłatności należy pozostawić niewypełnioną. Przedstawiony wyciąg zawiera nazwy mię− dzynarodowe leków, którymi należy posługiwać się wypełniając receptę. Przypominamy ponadto, że zgodnie z par. 15 ust. 1 pkt 1 lit. h rozporządzenia Ministra Zdro− wia z dnia 23 grudnia 2011 r. w sprawie recept lekarskich (Dz.U. Nr 294, poz. 1739), jeżeli na recepcie nie wpisano, lub wpisano w sposób nieczytelny lub niezgodny z rozporządzeniem odpłatności określonej w wykazie refundowa− nych leków, środków spożywczych specjalne− go przeznaczenia żywieniowego, wyrobów me− dycznych, osoba wydająca lek może zrealizo− wać taką receptę w sposób określony w tym rozporządzeniu. Komunikat Prezesa ORL w Krakowie Koleżanki i Koledzy! Naczelna Rada Lekarska w dniu 13.01.br. przyjęła Stanowisko (w załączeniu) dot. zasad postępo− wania przy wypisywaniu recept. W związku z realizacją naszego postulatu w sprawie wykreślenia z ustawy refundacyjnej zapisu o karaniu lekarzy za rzeczy niezawinione, a także w związku z protestem Naczelnej Rady Aptekar− skiej mówiącym o nierealizowaniu recept z jakąkolwiek pieczątką czy dopiskiem oraz po konsultacji z przedstawicielami OZZL i Porozumienia Zielonogórskiego przyjęliśmy następujące zasady postę− powania: – w rubryce kod oddziału wpisujemy np. – symbol 06 – Małopolski Oddział Wojewódzki – w miejscu nazwa leku wpisujemy międzynarodową nazwę leku – w przypadku leków na jednym poziomie refundacji nie określamy wysokości tej refundacji – w przypadku leków o różnym poziomie refundacji wpisujemy „B” (bezpłatne) bądź „R” (ryczałt) Dla ułatwienia, poniżej zamieszczam wykaz leków przy których powinno się wpisywać poziom refundacji 1. wyciąg z obwieszczenia Ministra Zdrowia 2. wersja skrócona, obejmująca międzynarodowe nazwy leków Przyjęcie stanowiska NRL nie przerywa walki z zapisami zarówno ustawy refundacyjnej jak i wszyst− kimi aktami prawnymi dotyczących naszego funkcjonowania w systemie opieki zdrowotnej. Zespół ds. negocjacji z Ministerstwem Zdrowia nie zaprzestaje swojej działalności i dalej będzie walczyć o zmianę zapisów, które utrudniają naszą pracę oraz zagrażają zdrowiu naszych pacjentów. Dziękuję wszystkim Koleżankom i Kolegom za przyłączenie się do protestu. Bez Was, i tak sze− rokiego wsparcia, nie byłyby możliwe żadne zmiany w utrudniających bezpieczeństwo wykonywania naszego zawodu przepisach. Andrzej Matyja „Kronikę wypadków reformatorskich” przygotował i komentował Stefan Ciepły. Dalszy bieg wydarzeń (po 20 stycznia 2012) znajdą Państwo na stronach internetowych OIL. 21 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 NAGRODY I WYRÓŻNIENIA Plebiscyt Lekarz Roku 2011 i Przychodnia Roku 2011 rozstrzygnięty W sobotę, 14 stycznia 2012 roku, w hotelu Aspel, odbyła się uroczysta gala finałowa 8. edy− cji plebiscytu „Lekarz Roku” i „Przychodnia Roku”, organizowanego przez „Gazetę Kra− kowską” i Agencję Image Line Communication. W klimacie kampanii, deprecjonującej leka− rzy protestujących przeciw niektórym zapisom ustawy refundacyjnej, trudno nie odnotować fak− tu, że jest to konsekwentny wyraz publicznego szacunku dla zawodu lekarza, podnoszący jego prestiż w oczach opinii publicznej, będący wyra− zem podziękowania za fachową opiekę i serce okazane pacjentom w minionym 2011 roku, bo ten właśnie okres poddany był plebiscytowej oce− nie. I tak Lekarzem Roku 2011 zostali: – w kategorii Lekarz POZ – Małgorzata Sa− wicka z Centrum Medycznego Vadimed, przed Anną Fijałkowską z Centrum Medycznego Uja− stek i Moniką Brożek z tegoż Vadimedu – w kategorii Lekarz Specjalista – Ewa Ku− charska, reumatolog z Centrum Medycznego Vadimed, przed Markiem Kowalskim z Centrum Medycznego Ujastek i internistką Martą My− śliwską z Centrum Medycznego Promedis. – w kategorii Lekarz Stomatolog laureatkami zostały: Bożena Szczepaniec, przed Małgorzatą Gromadką−Długosz i Marią Kostrzewą− Seyoum (indywidualne praktyki) Natomiast Przychodnią Roku 2012 zostało wybrane Centrum Medyczne Vadimed, przed Centrum Medycznym Ujastek i SG ZOZ w Liszkach. Jak poinformował redaktor naczelny „Gaze− ty” Tomasz Lachowicz do plebiscytu zgłoszono kandydatury 92 lekarzy i 29 przychodni. Głos oddało łącznie 51 152 czytelników. Nie wiem, do której kategorii zaliczyć uczestników plebiscytu, jeśli pamiętać o przytoczonej przez niego zabaw− nej myśli Paulo Coelho: „Tracą zdrowie, by zdo− być pieniądze, a potem tracą pieniądze, by odzy− skać zdrowie”. Ale skala ilościowa biorących udział w plebiscycie wydaje się satysfakcjonująca. Na czele Kapituły weryfikującej ostatecznie rezultaty plebiscytu stał prezes ORL prof. Andrzej Matyja, w jej skład wchodzili również wicepre− zes ORL Jerzy Friediger i sekretarz ORL Jacek Tętnowski. Patronowali inicjatywie Wojewoda Małopolski, Marszałek Województwa Małopol− skiego i Prezydent Krakowa. Na uroczystość przy− byli m.in. wicemarszałek Wojciech Kozak, sekre− tarz Rady Miasta Paweł Stańczyk, przedstawiciel krakowskiej Kurii ks. Robert Nęcek. Obecni też byli przedstawiciele patronów medialnych i spon− 21 22 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 22 NR 1/2012 NAGRODY I WYRÓŻNIENIA sorów plebiscytu, m.in. OTV, radia Plus, Serwi− su Kraków.pl, firmy dealerskiej Wadowscy, fir− my jubilerskiej Kobe, PKO BP i innych. W imieniu kapituły głos zabrał jej przewod− niczący prof. Andrzej Matyja, który poza podzię− kowaniami dla organizatorów plebiscytu za ich konsekwentne docenianie lekarskiego posłannic− twa, krótko nakreślił też tło sporu o recepty, tak bulwersującego opinię publiczną. Próby przenie− sienia na lekarzy odpowiedzialności za zaniedba− nia administracji z wprowadzeniem karty ubez− pieczenia zdrowotnego skazane są na niepowo− dzenie – podkreślił. Prowadząca z wdziękiem w imieniu organi− zatorów uroczystoci Agata Mierzejewska−Nie− miec z firmy Image Line Communication poin− formowała też o wprowadzeniu nowej kategorii wyróżnień (Super Lekarzy), dla trzykrotnych lau− reatów plebiscytu, a zostali nimi: dr Katarzyna Stein−Sedlak oraz kierowana przez nią Przychod− nia w Tyńcu, tudzież Centrum Medyczne „Me− dicina”. Specjalne wyróżnienie, też przyznawa− ne po raz pierwszy (za osobowość i wydarzenie roku) otrzymał pracownik firmy ATM Systemy Informatyczne S.A. p. Grzegorz Piątek, absol− went AGH, konstruktor robota wspomagającego parę bliźniaków dotkniętych niedowładem ruchu wskutek porażenia mózgowego. Nagrody wręczali dr dr Jerzy Friediger i Ja− cek Tętnowski, p. Bernadeta Podlińska, prezes krakowskiego oddziału Polska Presse, red. To− masz Lachowicz. Przerywniki muzyczne były udziałem młodej wokalistki Katarzyny Wrońskiej, wspomaganej akompaniamentem Jarosława Ka− gańca, a w roli konferansjera sprawdził się obok p. Agaty Mierzejewskiej−Niemiec (też nie po raz pierwszy) red. Rafał Perłowski z „Gazety”. Gra− tulacje laureatom i organizatorom złożył wicemar− szałek Wojciech Kozak, a w imieniu odznaczo− nych podziękowała dr Ewa Kucharska. Plebiscyt Lekarz Roku dobrze się osadza w tradycji Małopolski. Laureatów pewnie nie braknie w przyszłości, a czy przybędzie super le− karzy, dopiero się okaże. (cis) fot: J. Depa 23 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 VADEMECUM MEDYCYNY Czy wydać „Słownik pojęć NFZ”? Język polski w ochronie zdrowia Prawdę mówiąc, nie wiem, kto jest tu w większym stopniu ofiarą, „język polski” czy „ochrona zdrowia”, bo o wygranych trudno mówić. Natomiast zasługą bezsporną Naczelnej Rady Lekarskiej jest jej Stanowisko z 17 czerwca 2011 roku w sprawie używania języka polskiego w ochronie zdrowia. NRL wyraża w nim „głębokie za− niepokojenie wprowadzaniem do systemu ochrony zdrowia nowomowy admini− stracyjnej, zmieniającej podstawowe zrozumiałe dla społeczeństwa pojęcia.” I padają przykłady: – świadczeniobiorca lub usługobiorca za− miast chory – świadczeniodawca lub usługodawca za− miast lekarz – udzielanie świadczeń zdrowotnych, wy− konywanie procedur zamiast leczenia – limitowanie świadczeń i wprowadzanie pojęcia nadwykonań maskujące odmowę lecze− nia, a dalej wymienia się konsekwencje tego sta− nu rzeczy w postaci dehumanizacji zawodu i gubienia się pacjenta w labiryncie niezrozumia− łych pojęć (np. różniące się zakresem znacze− niowym „podmiot leczniczy” i „podmiot dzia− łalności leczniczej”). Dziś po wprowadzeniu ustawy o działalności leczniczej likwidującej już jako tako funkcjonujące w świadomości pu− blicznej zakłady opieki zdrowotnej publiczne i niepubliczne, do grona osób „pogubionych” za− czynają się też zaliczać lekarze. Niedługo przyj− dzie zapewne wydać dla lekarzy i pacjentów „Słownik pojęć NFZ” z przypisami departa− mentów resortu zdrowia. Naczelna Rada Lekarska nie poprzestała na „Stanowisku”, bo 15 grudnia 2011 roku odby− ła się w Warszawie, w siedzibie NIL konferen− cja organizowana przy współpracy Rady Języ− ka Polskiego nt. „Zdrowie w słowie”, której uczestnikami po stronie widowni byli redakto− rzy regionalnych biuletynów okręgowych izb lekarskich. Nie przybył wprawdzie zapowiadany Jerzy Bralczyk, ale na swego rodzaju wgląd w jego opinie w tej kwestii pozwala wywiad dla „Gazety Lekarskiej” (nr 11/2011). Profesor mówi tam m.in. z jednej strony o ucieczce le− karza w język specjalistyczny w rozmowie 23 24 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 24 NR 1/2012 VADEMECUM MEDYCYNY z chorym, a z drugiej o przyswajaniu sobie po− jęć medycznych przez pacjentów z nadzieją na lepsze zrozumienie swojej choroby. W kwestii języka administracji medycznej Profesor po− dziela zastrzeżenia dotyczące jego odhumani− zowania, niemniej przestrzega przed nadmier− nym upraszczaniem mogącym się przekształ− cić w infantylizację. Ale bywa też, że stosowa− na terminologia kryje niekompetencję. Najle− piej wywiad z Jerzym Bralczykiem przeczytać w całości na stronach internetowych NIL, w portalu „GL”. Omawianą Konferencję otworzył prezes Maciej Hamankiewicz poszerzając znacznie li− stę owych dziwolągów językowych administra− cji. Istotą jego wystąpienia było wszakże uwy− puklenie pewnego dylematu: „Misja, zawarta w naszym posłannictwie, czy świadczenie usług? Leczenie pacjenta czy udzielanie świad− czeń?” Prezes zwrócił przy okazji uwagę na kon− sekwencje zniesienia stażu podyplomowego, z czego oszczędności będą pozorne, bowiem koszt ubezpieczenia pacjenta musi wzrosnąć dziesięciokrotnie, jeśli będzie się nim zajmo− wał lekarz bez stażu. Prezes opowiedział się też przeciw traktowaniu szpitali jak przedsię− biorstw, oznacza to bowiem uznanie praw ryn− ku za rozstrzygające. W kolejnym referacie zatytułowanym „Sło− wa też leczą” dr Hanna Hamer ze Szkoły Wy− ższej Psychologii Społecznej w Warszawie za− jęła się delikatnym problemem więzi lekarza z pacjentem, kładąc nacisk na konieczną em− patię lekarza wobec chorego, na asertywność kontaktów, na zakłócenia tych związków wy− woływane np. charakterem ulotnych druków re− klamowych leków czy internetowych opisów chorób, które nie pokrywają się zazwyczaj w pełni z każdym indywidualnym przypadkiem. Pani doktor wskazała na kilka prostych zacho− wań poprawiających więź lekarza z pacjentem: np. posługiwanie się końcówką „my” (zwycię− żymy, damy sobie radę, spróbujemy), spisywa− nie zaleceń na papierze (bardziej zobowiązują) itp. Natomiast o „Hermetyczności i wulgaryza− cji języka w mediach” mówił red. Ryszard Bań− kowicz, od niedawna przewodniczący Rady Etyki Mediów. Wychodząc od nonsensownych dziennikarskich określeń („upiór dzienny” na ilość wypranej bielizny czy „zwis męski” na krawat) mówca zwrócił uwagę na swego rodza− ju protekcjonalizm, który charakteryzuje roz− mowę lekarza z pacjentem. Nie słucha się z re− guły tego, co mówi ten ostatni, traktuje się cho− rego jak kogoś cofniętego w rozwoju, niedo− uczonego. Także język rozmów mediów z le− karzami jest niezbyt klarowny, wyolbrzymia się zagrożenia przed opinią publiczną albo bezza− sadnie feruje wyroki o błędach lekarzy i doty− czy to niestety także tzw. pism opinii. Na ko− niec mówca z ubolewaniem stwierdził, że za− wód dziennikarski przestał cieszyć się wyso− kim prestiżem. Analizę stylu i słownictwa dokumentów me− dycznych przedstawiła prof. Ewa Kołodziejek, członek Rady Języka Polskiego. W jej ujęciu nie jest może tak źle, jak wynikałoby z potocz− nych opinii, natomiast intencje władzy przy for− mułowaniu rozmaitych zapisów często wręcz w trosce o ich moc wykonawczą, gubią się nie− kiedy w zawiłościach semantycznych. Narodo− wy Fundusz Zdrowia – podkreśliła pani Profe− sor – uważany za głównego sprawcę języko− wych deformacji, równocześnie wydaje rozma− ite poradniki, informatory służące jednak zro− zumieniu jego wskazań, co nie znaczy, że pro− blemu nie ma. Jako ostatni prelegent Konferencji wystąpił dr Zbigniew Kostrzewa, lekarz−literat, twórca zbiorów fraszek, limeryków, autor m.in. „Lek− sykonu wyrazów i zwrotów lekarskich” (np. „anatomopatolog – lekarz ostatniego kontaktu”). Brakowało czasu, i może szkoda, na wymia− nę myśli uczestników Konferencji. Sama jed− nak jej idea ze wszech miar zasługuje na po− chwałę. Z jednym zastrzeżeniem: o ileż byłaby pożyteczniejsza w gronie (bodaj tylko z udzia− łem) pracowników NFZ i MZ, a zwłaszcza ich wielce szacownych ekip prawnych. Stefan Ciepły 25 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 Z KART HISTORII... 600 lat medycyny uniwersyteckiej w Krakowie Model ludzkiego oka sprzed 120 lat, aparat do elektrowstrząsów z przełomu XIX/XX w. czy „pusz− czadło” do upustu krwi – oto niektóre eksponaty wystawy zatytułowanej „600 lat medycyny uniwer− syteckiej w Krakowie”, czynnej od 11 stycznia br. w Bibliotece Jagiellońskiej. W historii medycyny polskiej i europejskiej, dzieje Wydziału Lekarskiego UJ zajmują szczegól− ne miejsce, bowiem tu narodziły się naukowe pod− stawy polskiej medycyny. „Ta wystawa pokazuje, że medycyna polska narodziła się w Krakowie” – powiedział podczas uroczystego otwarcia rektor UJ prof. Karol Musiał. „Dzięki prezentowanym ekspo− natom można puścić wodze wyobraźni i wczuć się w rolę dawnych studentów medycyny i ich mi− strzów” – dodał prorektor UJ ds. CM prof. Wojciech Nowak. Od siebie dodałabym, że można też sobie wyobrazić dole i niedole pacjentów. Jedną z atrakcji dla zwiedzających jest na pew− no najdłuższy zachowany kołtun, pęk włosów z głowy sklejony łojem i wydzieliną wysiękową, zwany też gwoźdźcem lub pliką, pochodzący z XIX w., który po rozwinięciu mierzy aż 1,5 metra długości. Warto wspomnieć, że stare przesądy za− braniały obcinania kołtunów. Wierzono, że ich no− szenie chroni przed chorobami i złymi mocami. W Krakowie „chorobę kołtunową” zwalczył dopie− ro Józef Dietl. Wśród eksponatów znajdują się m.in. ilustrowa− ne XVIII−wieczne dyplomy lekarskie; instrumenta− rium chirurgiczne prof. Ludwika Bierkowskiego, starodawne fotografie wybitnych lekarzy podczas pracy, ceramiczne urządzenie do podtrzymywania macicy z końca XIX w., modele woskowe ludzkie− go zarodka w pierwszych miesiącach życia, a także dokładne rysunki anatomiczne Jacka Malczewskie− go. „Mało kto dzisiaj wie, że ów wybitny malarz symbolizmu, był też rewelacyjnym rysownikiem anatomii człowieka” – mówił dr hab. R. Gryglew− ski z Katedry Historii Medycyny. To pierwsza tego typu ekspozycja w Krakowie, pokazująca postęp medycyny na przestrzeni sześciu wieków. W wydanym z okazji wystawy katalogu pod redakcją dr. Gryglewskiego, czytamy, że liczbę 600 lat należy traktować umownie, gdyż precyzyj− nie od chwili powstania Wydziału Lekarskiego mi− nęło już 648 lat. tekst i fot: Joanna Depa fot: J. Sawicz Wystawę można zwiedzać do 28 lutego br. w sali wystawowej na parterze Biblioteki Jagiel− lońskiej przy ul. Oleandry 3, w dni robocze w godz. od 10.00 do 17.00, a w soboty od 10.00 do 14.00. Wstęp jest bezpłatny. 25 26 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 26 NR 1/2012 NAUKA I TECHNIKA Uroczyste otwarcie JCET (Jagiellońskiego Centrum Rozwoju Leków) Laboratoria JCET to wspaniały prezent „pod choinkę”, niezwykłe i niepowtarzalne wy− darzenie w historii Uniwersytetu Jagiellońskie− go. Tak rozumiem nowoczesną naukę: jako au− torski projekt, zmieniający świat na lepsze – mówił rektor UJ, prof. Karol Musioł 8 grudnia 2011 roku podczas uroczystego otwarcia labo− ratoriów JCET. Czym dokładnie jest Jagiellońskie Centrum Rozwoju Leków (Jagiellonian Centre for Expe− rimental Therapeutics – JCET)? Cytując infor− mator wydany z okazji otwarcia, to: „pozawy− działowa jednostka UJ, której głównym celem jest rozwój farmakoterapii doświadczalnej cho− rób cywilizacyjnych, a także rozwijanie współ− pracy z przemysłem w tym zakresie”. W prak− tyce, jest to ogromny, supernowoczesny budy− nek usytuowany w Parku Technologicznym Life Science przy ul. Bobrzyńskiego 14 na Ru− czaju, z kilkoma komplementarnymi pracow− niami: Farmakologii Doświadczalnej Śródbłon− ka, Analityki i Farmakokinetyki, Farmakologii Molekularnej Śródbłonka, Spektroskopii Rama− nowskiej, Spektroskopii EPR i Kwarantanny Zwierząt. Głównym zadaniem JCET jest poszukiwa− nie związków chemicznych i leków o działa− niu na śródbłonek naczyniowy. Podczas uro− czystości prof. Stefan Chłopicki, dyrektor JCET podkreślał, że według współczesnej wiedzy o śródbłonku, leczenie szeregu chorób (nie tyl− ko układu krążenia, ale również np. chorób no− wotworowych i neurodegeneracyjnych) powin− no być prowadzone z wykorzystaniem leków, które są „przyjazne” dla śródbłonka i dla ścia− ny naczynia. Niestety, kilka obiecujących le− ków, które ostatnio wprowadzono do badań kli− nicznych lub na rynek, wywierało, jak się oka− zało, niekorzystne działania na ścianę naczy− nia. W rezultacie badania kliniczne, w których je testowano zostały zawieszone lub wprowa− dzone leki wycofano z użycia. Dlatego istnieje teraz pilna potrzeba rozpo− częcia nowych i skutecznych metod badań przedklinicznych leków – mówił prof. Chłopic− ki – które byłyby skoncentrowane na wyspe− cjalizowanej ocenie działania związków che− micznych na śródbłonek i na ścianę naczyń krwionośnych. To jest właśnie główne zadanie dla JCET. W planach JCET znajduje się nie tylko osią− gnięcie statusu liczącego się w Europie ośrod− ka innowacyjnej farmakologii śródbłonka, ale także rozszerzenie unikatowej specjalizacji w zakresie farmakologii śródbłonka i ściany naczyń krwionośnych. 27 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 NAUKA I TECHNIKA Podczas uroczystości otwarcia mówcy wie− lokrotnie zwracali uwagę na interdyscyplinar− ny wymiar przedsięwzięcia. W projekcie bie− rze bowiem udział 7 zespołów badawczych z Uniwersytetu Jagiellońskiego: Wydział Le− karski, Wydział Farmaceutyczny, Wydział Bio− chemii, Biofizyki i Biotechnologii, Wydział Chemii oraz Wydział Fizyki, Astronomii i In− formatyki Stosowanej. W dodatku chęć współpracy z JCET zade− klarowało 10 innych ośrodków badawczych z całej Polski, a mianowicie: Uniwersytet Me− dyczny w Łodzi, Instytut Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie, Politechnika Łódzka, Uniwersy− tet Rolniczy w Krakowie, Akademia Wycho− wania Fizycznego w Krakowie, Instytut Biolo− gii Doświadczalnej im. Nenckiego PAN w War− szawie, Akademia Medyczna w Gdańsku, Uni− wersytet Medyczny w Białymstoku, Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN we Wrocławiu oraz Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu. To bardzo ważne, że JCET ma wymiar in− terdyscyplinarny – mówił prof. S. Chłopicki bo tylko powołanie wielodziedzinowego konsor− cjum projektowego, które obejmuje chemików, biochemików, biologów molekularnych, fizjo− logów, farmakologów, farmaceutów, fizyków, biofizyków, immunologów, technologów żywienia oraz lekarzy da możliwości rozwoju tego wyjątkowego zamysłu badawczo−rozwo− jowego. Obecna na otwarciu, wiceprezydent miasta Krakowa pani Magdalena Sroka wyraziła na− dzieję, że uruchomienie JCET będzie przeło− mową zmianą cywilizacyjną w sferze możliwo− ści rozwoju młodych polskich naukowców. Przybyli na uroczystość goście mieli okazję zwiedzenia laboratoriów o łącznej powierzch− ni ponad 500 m2, wyposażonych w najnowo− cześniejszą i unikatową na skalę europejską aparaturę badawczą. Warto wspomnieć, że Jagiellońskie Cen− trum Rozwoju Leków jest pierwszym tego typu interdyscyplinarnym ośrodkiem badawczym w Polsce i unikatowym w skali europejskiej. Łączny koszt inwestycji sięgnął 27,5 mln zł, tyle kosztował zakup aparatury badawczej oraz wyposażenie laboratoriów JCET. Środki te w całości pochodzą z funduszy Unii Europej− skiej w ramach Europejskiego Funduszu Roz− woju Regionalnego z Programu Operacyjnego – Innowacyjna Gospodarka. Jagiellońskie Centrum przez najbliższe czte− ry lata będzie realizowało wspólnie z różnymi jednostkami UJ i wspomnianymi ośrodkami ba− dawczymi z Polski projekt badawczy o łącznej wartości 60 mln zł pt. „Śródbłonek w choro− bach cywilizacyjnych”. Joanna Depa fot. Anna Wojnarowicz 27 28 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 28 NR 1/2012 NAUKA I TECHNIKA Politechnika dla studentów medycyny Rozmowa z dr. Stanisławem Rumianem, kierownikiem Międzyuczelnianego Centrum Nowych Technik i Technologii Medycznych PK, CM UJ, AGH Redakcja: 30 listopada minionego roku od− było się na Politechnice Krakowskiej otwarcie pracowni hydrodynamiki i nanomedycyny. Nim zapytam, co to znaczy „nanomedycyna” na politechnicznej uczelni, proszę powiedzieć słów parę o Międzyuczelnianym Centrum No− wych Technik i Technologii Medycznych… Stanisław Rumian: Międzyuczelniane Cen− trum działa od ośmiu lat i systematycznie rozwija badania naukowe w dziedzinie inżynierii biome− dycznej. Powstało 4 lutego 2004 r. na podstawie porozumienia pomiędzy Politechniką Krakowską, Akademią Górniczo−Hutniczą, Collegium Medi− cum Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Urzędem Marszałkowskim Województwa Małopolskiego. Jednostką konsultacyjną oraz nadzorującą prace Centrum jest Rada Naukowa Centrum, w skład której wchodzą przedstawiciele trzech wymieno− nych Uczelni. Głównym zadaniem Centrum jest organizo− wanie współpracy zespołów naukowo−badaw− czych wymienionych uczelni poprzez opracowy− wanie innowacyjnych rozwiązań oraz wdrażanie nowych biomateriałów i aparatury medycznej. 29 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 NAUKA I TECHNIKA Redakcja: A co znaczy wspomniana nano− medycyna? Stanisław Rumian: Przedrostek nano− pocho− dzi z języka greckiego i oznacza jedną miliardową część jakiejś całości np. jedna miliardowa część metra. Wielkości tej miary można obserwować dopiero przy użyciu mikroskopu elektronowego. Ogólnie nanonauki zajmują się badaniami pod− stawowej struktury oraz zachowaniami rożnych materiałów na poziomie atomowym i molekular− nym, a nanomedycyna to obszar medycyny, któ− ry w diagnozowaniu, leczeniu i profilaktyce cho− rób, wykorzystuje zdobycze nanotechnologii i innych nauk pokrewnych. Dość dobrze znane są już osiągnięcia w tej dziedzinie dotyczące onkologii, gdzie omawiane techniki są stosowane w precyzyjnej diagnostyce i terapii ognisk nowotworowych. Istnieją szanse, że dalszy rozwój w tej dziedzinie doprowadzi do zbudowania „robota” złożonego z zespołu nano− sensorów, który wprowadzony do organizmu „zwiedzi” wszystkie jego obszary i zdiagnozuje ogniska chorobowe, a następnie przekaże szcze− gółowe informacje do zewnętrznego urządzenia diagnostycznego skojarzonego z uniwersalnym sensorem. Nowo otwarta pracownia hydrodynamiki i na− nomedycyny mieści się w strukturach Katedry Mechaniki Doświadczalnej i Biomechaniki Insty− tutu Mechaniki Stosowanej służąc celom nauko− wo−badawczym jak i dydaktycznym. W najbliż− szym czasie planujemy otworzyć zajęcia fakulta− tywne dla studentów Uczelni, które tworzą Cen− trum. Unikatowa aparatura, jaką dysponuje pra− cownia, posłuży też do organizacji kursów dok− toranckich i specjalizacyjnych oraz wzbogaci ofertę wybranych studiów podyplomowych. Redakcja: W co wyposażona jest pracow− nia? S. R.: Znajduje się tu m.in. model hybrydo− wo−cyfrowy układu krążenia, który umożliwia podłączenie różnych elementów fizycznych ce− lem ich testowania. Może on zastąpić, w znacz− nym stopniu, badania doświadczalne na zwierzę− tach. Omawiany model został stworzony przy udziale Instytutu Biocybernetyki w Warszawie, z którym ściśle współpracujemy. Model jest przeznaczony do symulowania róż− nych sytuacji w układzie krążenia, z jakimi może spotkać się lekarz np. niewydolność krążenia (róż− nego stopnia), stan po zastosowaniu np. jakiegoś leku itp. Podczas otwarcia Pracowni podłączyli− śmy do niego, opracowany, w ramach grantu, model biopompy do wspomagania niewydolne− go serca. Redakcja: Na jakiej zasadzie działa wspo− mniana biopompa? S. R.: Oryginalnym założeniem jest sposób zasilania biokomory przez mięsień szkieletowy. Postanowiliśmy wykorzystać siłę skracania mię− śnia, rezygnując tym samym z koncepcji uciska− nia komory przez masę ciśnieniową. Poprzez mechanizm pośredni siła skurczu mięśnia powo− duje wzrost ciśnienia medium pośredniego, które to z kolei powoduje wzrost ciśnienia w worku krwistym i wyrzut krwi. Redakcja: Czym ten projekt różni się np. od „sztucznego serca” prof. Religi? S.R.: Tym, że w sztucznym sercu mamy na− pęd zewnętrzny, od którego pacjent jest zależny i który niesie ze sobą wiele powikłań np. infek− cje. Natomiast biopompa jest niezależna od ze− wnętrznego źródła zasilania. Redakcja: Wracając do pracowni, kiedy studenci medycyny będą mogli z niej korzy− stać? S.R.: W najbliższym czasie złożymy oferty do działów nauczania Collegium Medicum, AGH i Politechniki. Mam nadzieję, że już wkrótce pra− cownia przyda się do zajęć praktyczno−dydaktycz− nych. Rozmawiała: Joanna Depa fot: J. Depa 29 30 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 30 ZJAZDY NR 1/2012 SYMPOZJA KONFERENCJE Ból i cierpienie Sympozjum naukowe w Towarzystwie Lekarskim Zagadnienia czysto medyczne, ale też psycho− logiczne, socjologiczne i prawne, a nawet proble− my natury teologicznej, były przedmiotem roz− ważań uczestników dorocznego sympozjum „Ból i cierpienie” tradycyjnie organizowanego w Domu Towarzystwa Lekarskiego Krakowskiego przy ul. Radziwiłłowskiej. Ból jest bowiem stałym ele− mentem kondycji człowieka i – jak zauważył w słowie wstępnym współorganizator sympo− zjum, kanclerz Krakowskiej Akademii im. A. F. Modrzewskiego doc. dr Klemens Budzowski – już Eurypides stwierdził, że „bez bólu nie istnieje− my”. A ból to przede wszystkim problem człowie− ka cierpiącego, ale też problem lekarza, który ma człowieka od bólu uchronić. Jest cierpienie sy− gnałem dla istoty biologicznej, że uszkodzone zo− stało ciało, jest też dojmującym doznaniem psy− chicznym, jakiemu poddawany jest pacjent i... jego otoczenie. Jak zauważył we wprowadzeniu prof. Zdzisław Gajda, prezes Stowarzyszenia Ab− solwentów Wydziałów Medycznych UJ, cierpi cała przyroda ożywiona, ale tylko człowiek może uczynić ból przedmiotem filozoficznej refleksji. Takiej właśnie refleksji poświęcił swoje wy− stąpienie pierwszy z referentów ks. Dariusz Pater z Uniwersytetu im. ks. kard. S. Wyszyńskiego (Warszawa), wskazując z niepokojem na banali− zację wielu kluczowych wartości, co jest jednym z ubocznych skutków globalizacji i poszukiwa− nia (często ryzykownego) wspólnoty wielu kul− tur. Inną, czysto teologiczną kwestię poruszył Marek Kita z Uniwersytetu im. Jana Pawła II z Krakowa, który wskazywał, że błędem jest roz− Konferencja była też okazją do spotkania przyjaciół. Na zdję− ciu prof. Zdzisław Gajda (Kraków) i ks. Dariusz Pater (War− szawa) powszechniony pogląd, iż Bóg „godzi się” na cier− pienie, czy zgoła je „zsyła”. Przeciwnie, Bóg je koi! Przypomniał też treść notatki, jaką jednemu z przyjaciół przekazał na łożu śmierci ks. Józef Tischner. Pytany mianowicie, czy „cierpienie uszlachetnia”? – odpowiedział „Nie uszlachet− nia!”. Wśród wielu referatów i naukowych donie− sień ze szczególnym zainteresowaniem spotkały się te, dotykające praktycznych stron zawodu le− karza. O niezwykłych doświadczeniach w walce z bólami fantomowymi mówiła psycholog i psy− choterapeutka z doświadczeniem klinicznym Małgorzata Chodak. Okazuje się, że nawet gdy zawiodą już wszystkie środki farmakologiczne, można skutecznie zwalczać ból „kończyny, któ− rej nie ma”. Inna rzecz, jak zauważył w dyskusji prof. Gajda, że wiele zależy od postępowania medycznego w pierwszych chwilach po urazie, bo wtedy wykształcają się połączenia neuronowe odpowiedzialne potem za tego rodzaju problemy. Innym, także czysto medycznym zagadnie− niem, są „funkcjonalne zespoły bólowe”, którym swoje doniesienie poświęciła Magdalena Kocot− Kępska i związany z tym przewlekły, idiomatycz− ny ból twarzy, o czym mówiła Anna Przeklasa− Muszyńska. Jak bowiem walczyć z bólami, które nie mają swojej fizjologicznej przyczyny? Tego typu bóle, często lekceważone przez le− karzy pierwszego kontaktu, mają bardzo złożoną etiologię. I tak np. w przypadku bólów twarzy, 31 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA ZJAZDY do Przychodni Leczenia Bólu pacjenci trafiają z reguły z rozpoznaniem dysfunkcji nerwu trój− dzielnego lub stawu skroniowo−żuchwowego, a praktyka pokazuje, że stosowane w takich przy− padkach leki nie skutkują. Źródło choroby, często związanej z szeregiem innych schorzeń, to często efekt patologii układu nerwowego, komórek gle− jowych i układu immunologicznego albo np. dys− funkcja osi podwzgórze−przysadka−nadnercze, czy wreszcie problemy reumatologiczne czy nawet psy− chiczne. Po wyeliminowaniu przyczyn natury fizjologicznej, lekarzowi nie pozostaje niekiedy nic innego, jak poprowadzić chorego (bo to rze− czywiste, poważne schorzenie) w stronę balne− ologii czy ćwiczeń aerobowych, a nawet akupunk− tury, by uchronić go przed bezcelowym zażywa− niem leków przeciwbólowych, które skutku i tak nie odniosą, a pogorszą stan chorego! SYMPOZJA NR 1/2012 KONFERENCJE Zresztą kwestiom leków przeciwbólowych i bezpiecznej terapii poświęcono na Konferencji wiele miejsca. Mówili o tym m.in. Małgorzata Knap (Kielce), Andrzej Stachowiak (Bydgoszcz), Aleksandra Mrozowska (Kraków). Wielorakim formom bólu i cierpienia – także przemocy w ro− dzinie poświęciła swą uwagę Marta Kowalewska, a niebezpieczeństwom, jakie mogą czyhać na pa− cjenta i jego lekarza, Miłosz Jankowski czy Mo− nika Cempa (oboje z Krakowa). Konferencja, której doroczna organizacja wkrótce dobiegnie swego półwiecza, nie tylko zgromadziła ponad 20 prelegentów, ale posiada− ła też interesującą sesję plakatową. Cennym uzu− pełnieniem był prezentowany w kuluarach, Przewod− nik Duchowy dla Służby Zdrowia „Skąd przycho− dzi Pomoc?” pod redakcją ks. Dariusza Patera. Filip Ratkowski Podpisy pod zdjęcia: PROFILAKTYKA Polacy wciąż nieświadomi zagrożenia – powinno się szczepić dzieci i młodzież przeciwko meningokokom Meningokoki (Neisseria meningitidis) to groźne bakterie, będące najczęstszą na świecie przyczyną zapaleń opon mózgowo−rdzeniowych i mózgu. Wywołują także sepsę. Przebieg Inwa− zyjnej Choroby Meningokowej (IChM) – może być błyskawiczny i doprowadzić do śmierci1. W Polsce dominuje stereotyp, że grupą doce− lową szczepionek chroniących przed meningoko− kami są wyłącznie małe dzieci. Tymczasem co czwarta osoba w wieku między 11. a 23. rokiem życia może być bezobjawowym nosicielem tych zagrażających życiu bakterii2 . Na świecie, w skali roku, meningokokami zaraża się około 500 000 osób, a 10% z nich umiera. Każdego dnia na In− wazyjną Chorobę Meningokokową może umrzeć 137 osób3 . IChM w okresie początkowym swoimi obja− wami przypomina często grypę lub przeziębienie4 . Mogą występować bóle głowy, bóle mięśni, nud− ności, złe samopoczucie, wymioty. Te niespecy− ficzne symptomy utrudniają wykrycie choroby we wczesnym stadium. Tymczasem, w przeciągu za− ledwie 24−48 godzin może ona być już bardzo zaawansowana. Wówczas dla chorego może to oznaczać tragiczne konsekwencje np. uszkodze− nie mózgu, amputację kończyn, głuchotę, a na− wet śmierć5 . Istnieje 13 odmian (serogrup) meningokoków. Większość (ponad 90%) zakażeń wywołują szcze− py: A, B, C, W−135 i Y. W Polsce i w Europie dominują serogrupy C i B. Zdarzają się, choć w mniejszym stopniu, zakażenia bakteriami typu W−135 i Y6 . Główny Inspektorat Sanitarny i pol− 31 32 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 32 NR 1/2012 PROFILAKTYKA scy immunolodzy ostrzegają zwłaszcza przed bak− teriami typu C i zachęcają do zaszczepienia się. Należy pamiętać, że meningokoki to nie tyl− ko zagrożenie dla najmłodszych. Drugą naj− większą po niemowlętach grupą ryzyka jest mło− dzież od 11. do 23. roku życia, choć zarazić się może praktycznie każdy. W Polsce zakażenia wywołane przez meningokoki serogrupy C wy− stępują u niemowląt ale również w wysokim od− setku u młodzieży pomiędzy 15. a 19. rokiem życia. Właśnie dlatego zalecamy szczepienia prze− ciwko tym bakteriom w Programie Szczepień Ochronnych. Występowanie serogrup meningokoków w róż− nych rejonach świata W Europie7 , USA8 i Australii9 występuje naj− więcej zakażeń wywołanych serogrupą B, na którą najtrudniej było wytworzyć skuteczną szczepion− kę. Jest nadzieja na rejestrację takiej szczepionki już w przyszłym roku. Ogólnie dostępne są nato− miast szczepionki chroniące kompleksowo przed pozostałymi, również często występującymi, od− mianami bakterii – A, C, W−135 i Y. Co minutę jedna osoba na świecie zaraża się meningoko− kiem10 . IChM rozprzestrzenia się drogą kropelkową, stąd bardzo łatwo się nią zarazić w zatłoczonych miejscach – tak często odwiedzanych przez na− stolatków i młodych dorosłych: pubach, kinach, dyskotekach, centrach handlowych, środkach ko− munikacji miejskiej. Zwykłe kichnięcie lub po− całunek może stanowić poważne ryzyko zaraże− nia meningokokami. Podróże za granicę w róż− nych celach, m.in.: zarobkowym, wypoczynko− wym, odbycia stażu, kursu językowego czy służ− by wojskowej także mogą zapoczątkować infek− cję, dlatego szczególnie istotny jest wybór naj− właściwszej szczepionki11 . styka. Trudno przewidzieć, na jaką odmianę bak− terii natrafimy i gdzie. Istnieje jednak możliwość uodpornienia organizmu na różne serogrupy, nie tylko na jedną. Ważne jest też, aby szczepionka, którą przyjmujemy była nowej generacji. Jest nią np. poliwalentna szczepionka skoniugowana12 , za− bezpieczająca przed czterema serogrupami: A, C, W−135 i Y. Jej nowoczesna formuła sprawia, że organizm szybko wytwarza odporność i gwaran− tuje długotrwałą ochronę przed zachorowaniem. dr med. Ryszard Konior Oddział Neuroinfekcji i Neurologii Dziecięcej Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II 1 Majda−Stanisławska E. Choroby wywołane przez menin− gokoki w Polsce – Charakterystyka i opis przypadkow kli− nicznych. Pediatr Pol. 2009; 84(5): 489. 2 Stephens DS,Munford RS, Wetzler LM. Meningococcal infections. w: Kasper DL, Braunwald E, Fauci AS, Hauser S, Longo D, Jameson JL, red. Harrison’s Principles of Inter− nal Medicine. wyd. 16. New York, NY: McGraw−Hill Pro− fessional; 2004. 3 Roche P, Spencer J, Merianos A. Editorial: Meningococcal disease. Commun Dis Intell. 2001; 25(3): 126−129 4 Rosenstein NE, Perkins BA, Stephens DS, Popovic T, Hu− ghes JM. Meningococcal disease. N Engl J Med. 2001; 344(18): 1378−1388. 5 Tamże 6 Harrison LH i wsp. Global epidemiology of meningococ− cal disease. Vaccine. 2009; 27 S: B51−B63 7 Czumbel I i wsp. Epidemiology of invasive meningococcal disease (IMD) in Europe, 2007, European Centre for Dise− ase Prevention and Control (ECDC), Stockholm, Sweden. 2009 8 CDC. Active Bacterial Core Surveillance Report, Emerging Infections Program Network, Neisseria meningitidis. 2008 9 Australian Meningococcal Surveillance Programme. CDI. 2009; 33: 259−267. 10 Najlepszą ochroną przed IChM są szczepienia Najlepszym rozwiązaniem jest szczepionka poliwalentna – czyli uwzględniająca wiele sero− grup meningokoków. Te niebezpieczne bakterie przemieszczają się niezwykle szybko, na co mają w dużej mierze wpływ migracje ludzkie i tury− Roche P, Spencer J, Merianos A. Editorial: Meningococ− cal disease. Commun Dis Intell. 2001; 25(3): 126−129 11 Wilder−Smith A. Meningococcal disease: risk for interna− tional travellers and vaccine strategies. Travel Med Infect Dis. 2008; 6(4): 182−186 12 Więcej w: Skoczyńska A, Hryniewicz W. Czy nowe szcze− pionki przeciwko Neisseria meningitidis zapewnią szerszą ochronę. Nowa Klinika 2010; VOL 17(3). 33 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA ZJAZDY Szczepienie przeciwko meningokokowemu zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych „Badanie kliniczne szczepionki” Zapraszamy osoby zainteresowane wziêciem udzia³u w badaniu klinicznym nowej szczepionki przeciwko meningokokowemu zapaleniu opon mózgowordzeniowych. Niniejsze badanie prowadzone jest w celu dok³adniejszej oceny bezpieczeñstwa, odpowiedzi immunologicznej oraz mo¿liwych dzia³añ ubocznych szczepionki u ludzi NR 1/2012 SYMPOZJA IV Konferencja Sekcji Epidemiologii i Prewencji PTK „Kardiologia Prewencyjna 2011 – wytyczne, wątpliwości, gorące tematy” Zapobieganie, profilaktyka, prewencja... Poszukujemy chêtnych kobiet i mê¿czyzn w dobrym stanie zdrowia w wieku 18-45 lat W ramach udzia³u w badaniu klinicznym oferujemy: bezp³atne badania lekarskie darmow¹ eksperymentaln¹ szczepionkê przeciwko zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych wynagrodzenie za udzia³ w badaniu (dodatkowo przewiduje sie premiê za zarekomendowanie uczestnika badania klinicznego). Oczekujemy: przybycia osobiœcie na 9 wizyt do oœrodka badawczego wype³nienia dzienniczka obserwacji pacjenta Kontakt: NZOZ Centrum Medyczne ProMiMed ul. Okulickiego 51/285 , Kraków tel.: 530 079 009, 698 599 400 [email protected] Blisko 400 uczestników zgromadzi³a IV Konferencja Naukowa Sekcji Epidemiologii i Prewencji Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego „Kardiologia Prewencyjna 2011”, a jej goœæmi specjalnymi byli m.in. prezes Naczelnej Rady Lekarskiej dr Maciej Hamankiewicz, prezes Okrêgowej Rady Lekarskiej prof. Andrzej Matyja, prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego prof. Janina Stêpiñska, prezydent Europejskiego Stowarzyszenia Profilaktyki i Rehabilitacji Kardiologicznej prof. Pantaleo Giannuzzi oraz podsekretarz stanu w Ministerstwie Nauki prof. Maciej Banach. Podobnie jak w poprzednich latach Konferencjê poprzedzi³ kurs postêpowania w zespole uzale¿nienia od tytoniu. Konferencja by³a okazj¹ do spotkania przedstawicieli Izby z liderami innych organizacji lekarskich (obecni byli m. in. prof. W. Banasiak, prof. I. Goœciñski, prof. 33 34 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 34 ZJAZDY NR 1/2012 SYMPOZJA KONFERENCJE P. Podolec, dr hab. A. Windak), podczas którego podkreœlano wa¿n¹ rolê Izb Lekarskich w profilaktyce chorób przewlek³ych, w tym chorób uk³adu kr¹¿enia. Prof. A. Paj¹k wskazywa³ na koniecznoœæ wspó³dzia³ania lekarzy z innymi grupami zawodowymi w profilaktyce chorób uk³adu kr¹¿enia, przytacza³ wyniki badañ wskazuj¹cych na wiêksz¹ skutecznoœæ interwencji prowadzonych w œcis³ej wspó³pracy z przedstawicielami innych profesji medycznych. Dr Maciej Hamankiewicz, w interesuj¹cym wyst¹pieniu, podkreœli³ wysi³ki Samorz¹du Lekarskiego w kszta³towaniu postaw prozdrowotnych w œrodowisku lekarskim. Przypomnia³ te¿ towarzysz¹ce zawodowi lekarza zagro¿enia zdrowia oraz fakt stosunkowo niskiej œredniej d³ugoœci ¿ycia lekarzy (najkrócej ¿yj¹ ortopedzi i anestezjolodzy). W czasie spotkania podkreœlano dobre doœwiadczenia wspó³pracy towarzystw naukowych w ramach Polskiego Forum Profilaktyki, którego twórca prof. Piotr Podolec bra³ udzia³ w dyskusji. Spotkanie zakoñczy³o siê deklaracj¹ wspó³pracy Samorz¹du Lekarskiego z towarzystwami naukowymi w promocji profilaktyki chorób uk³adu kr¹¿enia w Polsce. Szczególnie du¿ym zainteresowaniem s³uchaczy cieszy³y siê sesje, w czasie których dyskutowano aktualne wytyczne postêpowania w profilaktyce chorób uk³adu kr¹¿enia. Opierano siê przy tym na wytycznych Polskiego Forum Profilaktyki (prof. M. Cybulska, prof. K. Kawecka-Jaszcz) oraz o najnowsze rekomendacje Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego dotycz¹ce postêpowania w dyslipidemii (prof. M. Banach), a tak¿e za- lecenia Polskiego Towarzystwa Nadciœnienia Têtniczego (prof. D. Czarnecka) i Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Zgodnie z tytu³em Konferencji w jej programie nie brakowa³o kontrowersyjnych tematów, b¹dŸ twierdzeñ bêd¹cych przedmiotami sporów, takich jak: ograniczanie spo¿ycia soli, leczenie skojarzone dyslipidemii, farmakoterapia zespo³u uzale¿nienia od tytoniu, postêpowanie w bezobjawowej mia¿d¿ycy, a tak¿e zagadnieñ z pogranicza kardiologii prewencyjnej, klinicznej oraz zdrowia publicznego. Prof. D. Dudek opisa³ optymalny system leczenia zawa³u serca w Polsce, a prof. J. Andres rolê automatycznych defibrylatorów zewnêtrznych w profilaktyce nag³ych zgonów. W czasie Konferencji przedstawiono te¿ szereg doniesieñ oryginalnych, a nagrodê (grant wyjazdowy na Konferencjê EuroPrevent 2012) otrzyma³ doc. M. Adamczak z Œl¹skiego Uniwersytetu Medycznego za pracê, w której ocenia³ wp³yw ekspozycji na dym tytoniowy w ci¹¿y na stan zdrowia potomstwa. Organizatorem Konferencji by³ dr hab. Piotr Jankowski z I Kliniki Kardiologii i Nadciœnienia Têtniczego CM UJ we wspó³pracy z prof. Andrzejem Paj¹kiem z Instytutu Zdrowia Publicznego CM UJ. Na zakoñczenie obrad og³oszono termin nastêpnej Konferencji poœwieconej kardiologii prewencyjnej, która odbêdzie siê w dniach 16-17 listopada 2012 roku równie¿ w Krakowie. (pj) fot. J. Sawicz 35 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 FELIETON Miêdzy niebem a ziemi¹, czyli polski PAT i MAT w ochronie zdrowia Miêdzy niebem a ziemi¹, miêdzy wysublimowan¹ etyk¹ a przyziemnymi ¿yciowymi problemami, miêdzy Naczeln¹ Rad¹ Lekarsk¹ a szeregowym lekarzem jawi siê przepaœæ, a nawet otch³añ. Takie wra¿enie odnios³a znaczna wiêkszoœæ lekarzy na prze³omie roku 2011/ 2012. Dlaczego tak siê dzieje, ¿e ci którzy maj¹ nas reprezentowaæ, w tym nasze ¿ywotne, ¿yciowe sprawy, bo nie interesy – jak to okreœlaj¹ nasi oponenci – nagle kapituluj¹, daj¹ siê zmanipulowaæ mira¿ami rzucanych na wiatr obietnic. Czy¿by nie wiedzieli z kim maj¹ do czynienia? Je¿eli nie wiedz¹, to chyba warto odes³aæ ich pod adres www.onet.tv/agent-arlukowicz,6100252, 1,klip.html#. Tam odkrywa swoj¹ prawdziw¹ twarz agent Bartek, którego – jak mówi – od zawsze „krêci³o manipulowanie grup¹”. Doprawdy trudno mieæ zaufanie do cz³owieka, który z krytyka i oponenta ustawy refundacyjnej staje siê jej admiratorem i realizatorem. Nie dziwmy siê zatem obawom tych, którzy zachowuj¹ siê jak niewierny Tomasz i dopóki nie zobacz¹ uchwalonej nowej, bezpiecznej dla lekarzy ustawy, nie opuszczaj¹ gardy. Polski Minister Zdrowia manipuluje wszystkimi polskimi obywatelami, nazywaj¹c ich „polskimi pacjentami”, manipuluje równie¿ grup¹ polskich lekarzy i polskich farmaceutów. Te ostatnie dwie grupy zdaj¹ sobie sprawê z tych manipulacji, ale pozosta³e rzesze obywateli wierz¹ ministrowi. Jawi siê on bowiem jako ich dobroczyñca, bowiem na oczach narodu, œledz¹cego konferencjê prasow¹ w telewizji, Dobre Panisko przydziela zni¿ki i refundacje na wybrane leki, by uspokoiæ przera¿onych pacjentów, b¹dŸ skierowaæ ich gniew i agresjê na lekarzy. W pierwszym momencie ma równie¿ poparcie „refundowanych” chyba przez NFZ polskich mediów, które w krzywym zwierciadle przedstawiaj¹ nieporadnych doktorków nie umiej¹cych pos³ugiwaæ siê internetem, tak jak doktor Radziwi³³ w domu pacjenta. Lekarzy, którzy nie potrafi¹ nauczyæ siê 25 pozycji leków z ró¿nym stopniem refundacji, niezdolnych do sprawdzenia czy pacjent jest ubezpieczony, czy te¿ nie. Rozmaite epitety, w domyœle nieuki i niedojdy, sypi¹ siê pod naszym adresem w pierwszych dniach akcji piecz¹tkowej. A równoczeœnie nikt z lekarzy nie mo¿e siê przebiæ do mediów i do spo³eczeñstwa z meritum sprawy, czyli z problemem karania i odpowiedzialnoœci finansowej lekarzy za ewentualne b³êdy w wypisywaniu recept czy nieodpowiednim okreœleniu stopnia ich refundacji. Wprowadzana z dniem 1 stycznia 2012 roku ustawa czyni z lekarzy urzêdników pañstwowych stoj¹cych na stra¿y pieniêdzy Narodowego Funduszu Zdrowia. Funduszu, który na nowej liœcie leków refundowanych zaoszczêdzi³ 738 milionów z³. Kto zatem straci³? I tu niespodzianka – „polski pacjent”, który dop³aci 302 miliony z³otych wiêcej do leków refundowanych. Po ujawnieniu tych danych przez IMS Health powoli zaczynaj¹ siê polskiemu myœl¹cemu, a nie tylko zacietrzewionemu pacjentowi, otwieraæ oczy. Kto tu mówi prawdê, a kto jest manipulantem. I od tego momentu zaczynaj¹ pojawiaæ siê ró¿ne g³osy mniej z³oœliwe wobec naszego œrodowiska. Zaczynamy mieæ poparcie w walce ze z³ym prawem, z bezdusznymi urzêdnikami, z koniunkturalnymi pos³ami ustawodawcami. Pojawia siê te¿ g³os ksiêdza Jacka Wiosny-Stryczka, duszpasterza Collegium Medicum UJ w Krakowie, który zastanawia siê na ³amach „Dziennika Polskiego”, kim ma byæ lekarz? Czy ma to byæ zawód s³u¿¹cy innym swoj¹ wiedz¹ i umiejêtnoœciami, czy ma to byæ urzêdnik wype³niaj¹cy stertê papierów? I czy do tego potrzebne s¹ 6-letnie studia i lata specjalizacji? Polski Minister Zdrowia mówi, ¿e je¿eli chcemy byæ dysponentami pañstwowych pieniêdzmi na rynku leków, to musimy byæ pod kontrol¹, w przeciwnym bowiem razie roztrwonimy je bezmyœlnie. Czy macie koledzy poczucie trwonienia pieniêdzy wypisuj¹c choremu receptê, bo ja nie. W ca³ym tym akcie samoobrony lekarzy jak zwykle brakuje g³osów naszych luminarzy – grona profesorskiego, które nabiera wody w usta. Dlatego szczególne podziêkowania nale¿¹ siê profesorowi Wies³awowi 35 36 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 36 NR 1/2012 FELIETON Jêdrzejczakowi, który opublikowa³ list do wszystkich adwersarzy ur¹gaj¹cych lekarzom. Przedstawia w nim czarno na bia³ym, jak dzia³a ta oprotestowywana przez nas ustawa, czym grozi nam uznaniowoœæ NFZ i wyliczane przez niego kary. Strach siê baæ. Dlaczego zatem nie by³a w stanie tego zagro¿enia w³aœciwie oceniæ zgromadzona 16 grudnia Naczelna Rada Lekarska, która zgodzi³a siê na zawieszenie akcji piecz¹tkowej? B¹dŸmy konsekwentni, bo albo racja jest po naszej stronie i nale¿y zmieniæ brzmienie ustawy, albo dalej bêdziemy zachowywaæ siê w stylu „i chcia³abym i bojê siê”. Czego siê boimy? GroŸnego spojrzenia agenta Bartka, gniewu premiera i jego kar zgodnych z polskim prawodawstwem, czy naszego niezdecydowania. Czy tak naprawdê chcemy uprawiaæ wolny zawód, czy te¿ ca³kiem zniewolony? Nie chcemy nikogo krzywdziæ, a ju¿ na pewno nie jest nasz¹ intencj¹ szkodzenie chorym czy biednym pacjentom, ale te¿ nie pozwólmy krzywdziæ nas i naszych rodzin. Za nami i z nami jest te¿, co warto wiedzieæ, Federacja Polonijnych Organizacji Medycznych, która wystosowa³a list do premiera Donalda Tuska, Ministra Zdrowia Bartosza Ar³ukowicza, Marsza³ek Sejmu Ewy Kopacz, przewodnicz¹cego Sejmowej Komisji Zdrowia Boles³awa Piechy i naszych reprezentantów: prezesa NIL Macieja Hamankiewicza, przewodnicz¹cego OZZL Krzysztofa Bukiela i prezesa Porozumienia Zielonogórskiego Jacka Krajewskiego. W liœcie tym udziela nam poparcia w staraniach o odbiurokratyzowanie pracy lekarza i apeluje o rozwi¹zanie narastaj¹cego kryzysu w systemie ochrony zdrowia, oferuj¹c miêdzynarodowe doœwiadczenie. Nie jesteœmy zatem sami, warto wiêc, by wymienieni powy¿ej liderzy polskiego œrodowiska lekarskiego zwarli szyki i przyst¹pili do dzie³a. Poparcie i determinacja wœród lekarzy jest. Nie roztrwoñmy tego. Pisz¹c ten felieton 12 stycznia widzê œwiate³ko w tunelu, co nie oznacza, ¿e siê gdzieœ wybieram. Pozostajê z Wami. Dr med. Janina Lankosz-Lauterbach Rzecznik Regionu Ma³opolskiego OZZL KOMISJA ETYKI À rebours... Ta historia jest poniekąd à rebours, czyli działaniem odwrotnym, zaprzeczającym utar− tym postępowaniom i miała czy raczej ma miej− sce naprawdę. Oto wbrew stereotypowym opiniom doty− czącym korumpowania lekarzy przez „wdzięcz− nych pacjentów” poważny uczony, prezes za− rządu głównego jednego z największych pol− skich medycznych towarzystw naukowych wystąpił z propozycją, która wprowadziła za− równo etyków, jak prawników w konsternację. Zaproponował mianowicie zgromadzenie pewnej puli upominków (w rodzaju kosmety− ków czy gadżetów), których rozprowadzenie z a d a r m o wśród pań zachęciłoby je do pod− dania się profilaktycznym badaniom medycz− nym. „Każda metoda jest dobra, gdy stawką jest ludzkie życie – powiedział prof. Ryszard Porę− ba, prezes Polskiego Towarzystwa Ginekolo− gicznego. Co roku na badania powinno zgła− szać się co najmniej milion kobiet. Niestety, mimo wielu apeli i zachęt zgłasza się zaledwie jedna czwarta z nich. Badania i wczesne wy− krycie choroby (szło o raka szyjki macicy – dop. red.) mogą uratować życie, dlatego trzeba wy− korzystać wszystkie możliwe sposoby, by za− chęcić kobiety do badań”. I w ślad za powyższym oświadczeniem Pro− fesor zamierza wystosować apel do potencjal− nych sponsorów akcji, którzy zechcieliby prze− 37 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 KOMISJA ETYKI kazać na jej rzecz swoje produkty. Zostałyby one przekazane do gabinetów lekarskich, a na− stępnie rozprowadzone wśród pacjentek. Profesor podkreślił, że jest świadom, że ucieka się do swego rodzaju p r z e k u p s t w a, niemniej jako przewodniczący Rady Programo− wej Polskiej Koalicji na rzecz Walki z Rakiem Szyjki Macicy uznał, że wobec faktu iż umie− ralność na to schorzenie należy w Polsce do naj− wyższych w Europie, każda metoda, która zwiększy frekwencję na badaniach jest dobra, zwłaszcza że trudno mówić o wprowadzeniu ba− dań przymusowych. Profesor dodał też, że ma nadzieję iż owa zachęta znacząco poprawi frekwencję na bada− niach. A liczy zwłaszcza na skorzystanie z ofer− ty przez kobiety niezamożne, które najrzadziej uczestniczą w badaniach. Pakiety z prezentami powinny się pojawić w gabinetach w 2012 roku. I co Państwo na to? Nie można się chyba dziwić, że prezes Na− czelnej Rady Lekarskiej zwrócił się z niefor− malną prośbą do Komisji ds. Etyki o komen− tarz, a ta po dyskusji w swoim Prezydium Ko− misji powierzyła swemu przewodniczącemu przygotowanie nieformalnego stanowiska. I oto szef Komisji, dr Stefan Bednarz pisze: (...) Trudno jest dyskutować ze stwierdzeniem, że każda metoda jest dobra, gdy stawką jest ludzkie życie. Wolałbym jednak poprzestać, w warunkach pokojowych, na łacińskiej mak− symie: „Ultra posse nemo obligatur!” („Nikt nie jest zobowiązany uczynić więcej niż może!”) Czy zatem kluczowy w profilaktyce pro− blem tzw. zgłaszalności potencjalnych chorych do badań profilaktycznych można powiązać z działalnością kupiecką, jaką byłoby ich prze− kupywanie za pomocą prezentów? Czy nie jest to raczej sfera, którą powinniśmy powierzyć specjalistom od edukacji społecznej i mediom? Zawód lekarza nie jest zwykłym rzemio− słem, nie jest też zwykłą działalnością usłu− gową, którą można zaliczać do sfery handlu (mimo pewnych nacisków w tym kierunku). Dlatego nie przystoi mu stosowanie chwytów handlowych. Art. 65 KEL mówi wręcz, że „Le− karzowi nie wolno narzucać swoich usług cho− rym lub pozyskiwać pacjentów w sposób nie− zgodny z zasadami etyki i deontologii lekar− skiej (...)”, a te opisane m.in. w art. 63 Kodek− su mówią, że „Lekarz tworzy swoją opinię za− wodową jedynie w oparciu o wyniki swojej pracy (...)”, a więc bez uciekania się do metod, które uchybiają naszemu powołaniu, naszej godności zawodowej. Propozycje Pana Profesora, zwraca przy okazji uwagę dr Stefan Bednarz, byłyby także nakłanianiem lekarzy do łamania zapisów pra− wa farmaceutycznego, które wyraźnie mówi, że działalność poprzez obiecywanie korzyści ma− jątkowych, prezentów, różnych ułatwień jest za− broniona. Reasumując zatem, przewodniczący Komi− sji Etyki NRL pisze: „Szukajmy innych, zgod− nych z prawem i naszym własnym Kodeksem, rozwiązań, w celu poprawy zdrowotności ko− biet. Natomiast propozycji pana profesora Po− ręby nie możemy uznać za właściwą”. *** Cóż można jeszcze dodać? Jeśli nie skutku− je perswazja, to trudno uznać przekupstwo za właściwą metodę. Pomysł Pana Profesora to kli− niczny przykład pewnego rozumowania, któ− rego zwolenników wciąż spotkać można w wie− lu środowiskach: „Cel uświęca środki!”. Do− pełnijmy tę maksymę refleksją Jacka Kuronia, tyle że „Środki deformują cele!”. Kto tego nie rozumie, niewiele rozumie. Stefan Ciepły 37 38 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 38 NR 1/2012 ORL Z obrad Okręgowej Rady Lekarskiej Pracowita Wigilia 14 grudnia 2011 roku w siedzibie OIL w Krakowie odbyło się ostatnie w tym roku po− siedzenie Okręgowej Rady Lekarskiej. Miało ono miejsce „na dwóch poziomach”. Najpierw na parterze, w wyremontowanej części siedzi− by OIL, w scenerii oryginalnej wystawy pod− morskich cudów autorstwa dr. Piotra Kliszcza, członkowie ORL oraz pracownicy Biura Izby podzielili się opłatkiem, a duszpasterz środo− wiska lekarskiego ksiądz Dariusz Oko (już pro− fesor – gratulujemy!) pobłogosławił zebranych, zaś prezes Andrzej Matyja złożył świąteczne i noworoczne życzenia. Natomiast „na drugim poziomie”, już w sali konferencyjnej na I pię− trze, odbyły się plenarne obrady. Zgodnie z porządkiem obrad, prezes A. Ma− tyja złożył na wstępie sprawozdanie ze spotka− nia Konwentu Prezesów ORL, poprzedzające− go planowane na 16 grudnia br. posiedzenie NRL z udziałem nowego Ministra Zdrowia Bar− tosza Arłukowicza. Konwent, jak poinformo− wał, przygotował projekty uchwał dotyczące niezbędnej korekty ustawy refundacyjnej, ale ostateczne stanowisko zostanie przyjęte po spo− tkaniu z ministrem. Niejasne natomiast było w tym momencie stanowisko poszczególnych Izb, a także samej NRL wobec nowej koncep− cji kolportażu „Gazety Lekarskiej”. Prezesi, zgodnie oprotestowali obciążenie Izb połową kosztów kolportażu „Gazety”, prócz kosztów kolportażu własnych biuletynów. Nawiązując do wypowiedzi prezesa, dr Ro− bert Stępień zwrócił uwagę na sprzeczność usta− wową, która praktycznie nakazuje respektować dotychczasowe wzory recept do 30 czerwca 2012 roku. Natomiast dr Irena Gawrońska sta− nęła na stanowisku że wystarczy wersja inter− netowa „GGL” która dostępna jest dla ogółu lekarzy. Niestety, na ankietę umożliwiającą re− zygnację z wersji drukowanej, po 3 miesiącach odpowiedziało zaledwie 70 osób – powiedział prezes Andrzej Matyja. Wersja internetowa dociera do znikomego procentu lekarzy. Pogląd o nikłym znaczeniu wersji internetowej podzie− lił wiceprezes Stępień, stojąc na stanowisku, że wersja drukowana nadal jest jedyną formą więzi władz samorządu ze środowiskiem. W dalszym toku obrad dyskusja nawiązała do możliwych form protestu w sprawie ustawy refundacyjnej. I tak dr Katarzyna Turek−For− nelska zwróciła uwagę na walory propagando− we rozprowadzanych pieczątek oraz na niewy− starczającą informację dla środowiska o toczą− cych się pertraktacjach między 2 a 14 grudnia. Akceptując tę uwagę dr Wiesław Sowa postu− lował konieczność natychmiastowego poinfor− mowania środowiska drogą internetową o usta− leniach Naczelnej Rady w sprawie recept i re− fundacji po jej posiedzeniu w dniu 16 grudnia. Natomiast dr Kazimierz Kłodziński przestrzegł przed zbytnim optymizmem związanym z osobą nowego ministra zdrowia, który podtrzyma ustalenia swojej poprzedniczki, zaś dr Barbara Wiejowska podkreśliła, że w jej środowisku lekarze nie będą wypisywać recept refundowa− nych wg nowego ustawodawstwa. Dyskusję zakończył dr Stefan Bednarz, podkreślając za− męt prawny wokół ustawy refundacyjnej oraz potrzebę wstrzymania się od stanowisk do cza− su oficjalnego określenia się w tej sprawie no− wego ministra zdrowia. Komentując te wypowiedzi prezes Andrzej Matyja przypomniał, ze dzięki staranom kra− kowskiej Izby i pracy naszych radców praw− nych został złożony projekt wniosku w spra− wie ustawy refundacyjnej do Trybunału Kon− stytucyjnego. Prezes zaapelował też o powstrzy− manie się od radykalnych działań protestacyj− 39 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 ORL nych, które powinny wrócić dopiero wtedy, gdy przygotowane projekty nowelizacji okażą się niewystarczające. Z kolei informację na temat spotkania w Mi− nisterstwie Zdrowia w sprawie zwrotu środków finansowych za zadania przejęte od administra− cji państwowej przedstawił wiceprezes Janusz Legutko. W obecności przedstawicieli wszyst− kich Izb spotkanie przebiegło w mocno napię− tej atmosferze, zdaniem samorządu zaległości resortu wobec Izb sięgają 9 mln zł zwrotu kosz− tów. Żadne decyzje nie zapadły, a resort wyco− fał się formalnie z dotychczasowych umów, co może grozić arbitrażem. Następnie dr Anna Maciąg, skarbnik OIL, przedstawiła Sprawozdanie z wykonania budże− tu za 3 kwartały 2011 roku. Najkrócej rzecz uj− mując: przychody wykonano w 74 procentach, wydatki w 68 procentach, żadna z komisji pro− blemowych ani agend OIL nie naruszyła planu na 2011 rok. Refundacje ani z Urzędu Marszał− kowskiego, ani z MZ dotąd nie napłynęły. Szczegóły „Sprawozdania” Skarbnika w księ− gowości OIL. Kolejne sprawozdanie z udziału w posiedze− niu Rady Małopolskiego Oddziału Wojewódz− kiego Narodowego Funduszu Zdrowia przed− stawił dr Andrzej Stopa. Jak poinformowano, NFZ skupił się na poprawie dostępności świad− czeń, kładąc nacisk na wzrost ilości godzin pra− cy placówek AOS. Zapłaty za tzw. nadwyko− nania nie będzie. Zdaniem NFZ jest to skutek złej organizacji pracy placówek. Zarzut, iż NFZ preferuje usługi najtańsze (a nawet dumping), a nie świetne jakościowo – zdaniem kierow− nictwa Oddziału, jest nieprawdziwy. Natomiast lekarze pracują w kilkunastu miejscach i siłą rzeczy nie wywiązują się ze swoich obowiąz− ków należycie. Na relatywność wszystkich tych opinii po obu stronach (tak Funduszu, jak pacjentów) zwrócił uwagę dr Stefan Bednarz. Weryfikacja ich prawdziwości, zwłaszcza skarg pacjentów, jest niezmiernie trudna. Niemniej, fakt pracy jednego lekarza w ponad 6 miejscach – stwier− dził prezes Matyja – udokumentowano mi w odniesieniu do kilkunastu osób. Musimy, jako samorząd, przyjrzeć się sprawie. Rosnącą ilość skarg na lekarzy zasygnalizował przy okazji dr Marek Zasadny, relacjonując posiedzenie Rady Funduszu na Podkarpaciu. Tyle że są one w znacznym stopniu skut− kiem rosnącej biurokracji narzucanej lekarzom, skomentował zjawisko wiceprezes R. Stępień, który omówił zagadnienie ubezpieczeń lekarzy od sporów z NFZ. Równocześnie rosną koszty gabinetów, np. energii o 17%, i jeśli MZ chce poprawić jakość obsługi pacjentów niech się weźmie za odchudzanie zapisów dotyczących każdej praktyki. Wiceprezes przedstawił Sta− nowisko Komisji Stomatologicznej w sprawie sytuacji polskiej stomatologii oraz zapowiedział jego przedłożenie KS NRL. Dowodem pośred− nim na obowiązujące absurdy są rosnące koszty ubezpieczeń od odpowiedzialności przed NFZ, których i tak nikt nie chce prowadzić, a np. Med. Brocker żąda 430 zł rocznie, w formie odrębnego ubezpieczenia. Tego się doczekaliśmy. W kolejnym punkcie obrad dr Dariusz Ko− ścielniak, wiceprzewodniczący Komisji Prak− tyk Lekarskich przedstawił wyniki ok. 100 kon− troli dotyczących reklam praktyk indywidual− nych (NZOZ−y podlegają Wojewodzie). Dopa− trzono się wielu naruszeń, dotyczących właśnie NZOZ−ów, o czym powiadomiono biuro Wo− jewody. Zapisy dotyczące reklam – stwierdziła mec. Ewa Krzyżowska – wymagają uaktualnie− nia, zwłaszcza wobec faktu ich sytuowania obecnie w ogromnym procencie w internecie. Na koniec posiedzenia wiceprezes ds. finan− sowych ORL zwrócił uwagę szefom komisji problemowych i agendom OIL na konieczność przygotowania do końca 2011 roku projektów preliminarzy budżetowych na 2012 rok. Wice− prezes R. Stępień przedłożył kilka wniosków o zwolnienie lekarzy z obowiązku płacenia skła− dek lub ich obniżenie. Natomiast dr Marek Za− sadny podkreślił potrzebę ostatecznych roz− strzygnięć dotyczących remontu bądź budowy siedziby OIL w Przemyślu. Na tym posiedzenie zakończono. Stefan Ciepły 39 40 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 40 NR 1/2012 ORL Z obrad Okręgowej Rady Lekarskiej Noworoczne aktualności i zeszłoroczne zaległości Mimo, że był dopiero 18 stycznia, odbyło się już drugie w 2012 roku posiedzenie ORL. Pierw− sze, miało charakter nadzwyczajny i związane było z ustawą refundacyjną. Drugie natomiast „zwyczajne”, prócz wskazania na dalsze kompli− kacje, które z owej ustawy wynikną (m.in. na tle narzuconych szpitalom list leków refundowanych, które wolno kupować), nawiązało też do bole− snych „zaległości”, jak odłożona budowa siedzi− by Delegatury OIL w Przemyślu czy toczący się od lat proces z Ministerstwem Zdrowia o pokry− cie należności z tytułu zadań przejętych od admi− nistracji państwowej. Obrady otworzył prezes Andrzej Matyja, któ− ry złożył na wstępie sprawozdanie z odbytego 12 stycznia w Łodzi posiedzenia Konwentu prze− wodniczących ORL. Upłynął on pod znakiem dys− kusji na temat celowości Uchwały NRL z 16 grud− nia 2011 roku, w sprawie zawieszenia protestu dot. ustawy refundacyjnej do czasu Nadzwyczaj− nego Zjazdu Lekarzy w lutym 2012 roku. Tenże temat był kontynuowany na posiedzeniu plenar− nym NRL następnego dnia. Główne ustalenia pły− nące z owych obrad to aprobata dla działań rządu w sprawie nowelizacji ustawy refundacyjnej, od− stapienie od akcji pieczątkowej na rzecz wpisy− wania na receptach numeru oddziału NFZ oraz uchwalony Apel do premiera o odwołanie preze− sa NFZ Jacka Paszkiewicza. W dyskusji, która się wywiązała na tle tej re− lacji, dr Wiesław Sowa zwrócił m.in. uwagę na nowy, represyjny wobec lekarzy zamysł, wyni− kający z poszerzenia kodu paskowego na recep− tach z 20 do 22 znaków, w którym pojawi się in− formacja o preferowanych przez lekarzy lekach określonego producenta. Zapowiada to śledztwa NFZ nt. przypuszczalnych związków lekarzy z koncernami. Tym ostatnim zamierza się przy okazji zakazać sponsoringu, choć zupełnie nie wiadomo, kto w miejsce koncernów prowadziłby i finansował ważne przecież szkolenia lekarzy, stanowiące furtkę do nowoczesnej medycyny. Zwłaszcza że – jak dodał dr Maciej Dendura – stosowane w Polsce generyki są marnej jakości, a ustawowy pomysł narzucania lekarzowi ordy− nacji leku wg listy „wskazań refundacyjnych” NFZ godzi w istotę zawodu lekarza. Również dr Mariusz Janikowski, zwracając uwagę na przy− gotowywany nowy wzór umowy lekarz – NFZ, podkreślił, iż lekarz musi się kierować wiedzą, a nie wskazaniami NFZ. Jest wielce prawdopo− dobne, stwierdził, że na tę samą chorobę lekarz w RFN będzie teraz wystawiał inną receptę niż lekarz w Polsce. A tymczasem – dodała dr Barba− ra Wiejowska – NFZ informuje o sukcesie usta− wy refundacyjnej, w efekcie której wydatki na leki refundowane w połowie stycznia miały spaść o 50 procent. Tyle że zapomina o „zapasach” le− ków wykupionych przez pacjentów w grudniu 2011 roku pod ciśnieniem zapowiadanych kłopo− tów. *** W dalszym toku dyskusji dr Janusz Kulon zwrócił uwagę na wszczętą akcję kontroli kas fi− skalnych w gabinetach lekarskich, a dr Andrzej Stopa przedłożył sprawozdanie z posiedzenia Rady Funduszu Małopolskiego Oddziału. Kolejny punkt obrad w postaci uwag do usta− wy o działalności leczniczej obowiązującej od lip− ca 2011 roku przedstawiła mec. Agnieszka Na− wara−Dubiel, zwracając uwagę na pozbawione mocy egzekucyjnej zakazy reklamowania usług medycznych w ustawie oraz na nieuregulowanie w systemie miejsca dla praktyk lekarskich wyko− nywanych w instytucjach publicznych w rodzaju ZUS, Straży Pożarnej, KRUS itp. Natomiast dr 41 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 ORL Wiesław Sowa podkreślił brak w ustawie wycen kosztów zaświadczeń wystawianych przez leka− rzy w rozmaitych sprawach (np. prawo jazdy, zwolnienie z zajęć sportowych itp.). Ma taki cen− nik Porozumienie Zielonogórskie – poinformo− wał dr Tadeusz Zając – i w konsekwencji prezes A. Matyja został zobowiązany do wystąpienia ze stosownym wnioskiem w tej kwestii do NRL. *** Wprowadzenie do dyskusji nt. dalszych losów budowy siedziby Delegatury OIL w Przemyślu przedstawił wiceprezes dr Jerzy Friediger, który przypomniał – na podstawie dokumentów – do− tychczasowe dzieje tego przedsięwzięcia, poczy− nając od Uchwały XXV Okręgowego Zjazdu Le− karzy wiosną 2009 roku, który przeznaczył kwo− tę 500 tys. złotych na zakup działki i projekt sie− dziby Delegatury. Dotychczasowe koszty ponie− sione na ten cel wyniosły po ok. 100 tys. zł na każde z tych przedsięwzięć (łącznie 213 tys. zł), przy czym 30 września 2011 roku Prezydium ORL podjęło uchwałę o wstrzymaniu ewentualnej bu− dowy ze względu na priorytetową konieczność remontu odzyskanej na własność siedziby głów− nej Izby przy ul. Krupniczej 11a w Krakowie oraz na wysokie koszty budowy obiektu w Przemyślu, do którego Delegatury należy stosunkowo nie− wielka ilość lekarzy. W dyskusji zakwestionowano m.in. podjęcie takiej uchwały przez Prezydium, choć w jakimś sensie jej przesłanki oraz aktualna opinia Okrę− gowej Komisji Rewizyjnej zmusiły ORL do dzi− siejszej dyskusji. W jej trakcie prezes A. Matyja przedstawił zabiegi Izby (niestety, nieskuteczne) o pozyskanie na własność w Przemyślu aktualnie wynajmowanej siedziby, pięknie położonej w Rynku przemyskim. Z kolei dr J. Tętnowski wspomniał warunki ekonomiczne, w jakich po− dejmowana była decyzja o budowie nowej sie− dziby (nie było mowy o kryzysie), a dr J. Legut− ko o dobrej wówczas kondycji finansowej Izby, wynikającej z ulokowania kapitałów na fundu− szach inwestycyjnych. Wspomnianą uchwałę Pre− zydium zakwestionował wiceprezes i pełnomoc− nik Delegatury dr Marek Zasadny. O ile projek− towana siedziba byłaby może zbyt duża – stwier− dził – to równocześnie pieniędzy nie zmarnowa− no, w posiadaniu Izby jest przecież działka i go− towy, ważny projekt wykonawczy. Niemniej już blisko dwa lata trwa „stan za− wieszenia” inwestycji – stwierdził w imieniu Okręgowej Komisji Rewizyjnej jej przewodniczą− cy dr Jerzy Pasadyn – i taki stan jest nie do przy− jęcia. Konieczne jest podjęcie decyzji, co dalej z siedzibą Delegatury w Przemyślu. Dwóch inwestycji nie zdołamy równocześnie sfinansować – stwierdził prezes Matyja – okre− ślając potrzeby finansowe remontu obiektu przy Krupniczej na ok. 10 mln zł i sugerując odłożenie decyzji w sprawie siedziby Delegatury przemy− skiej, skupiającej zaledwie 1000 lekarzy, na dal− szy plan. Siedziby, zbyt dużej, a więc w przyszło− sci kosztownej w utrzymaniu. Obawiam się – polemizował dr Zasadny – że jest to praktyczne zaniechanie budowy w Prze− myślu, którą planowano wcześniej, a kierowanie się ilością lekarzy jest wątpliwe, nie ma bowiem wskaźników ile metrów kwadratowych siedziby ma przypadać na jednego lekarza. Potrzebę bu− dowy siedziby w Przemyślu wsparł też dr M. Ja− nikowski, podkreślając iż będzie to własność hi− poteczna Izby w Krakowie, tak jak są nią obiekty w Krośnie i poniekąd w Nowym Sączu. A na bu− dowę możliwe jest zaciągniecie niskooprocento− wanego kredytu w NIL. Przy okazji z argumenta− mi Komisji Rewizyjnej polemizował dr. Tadeusz Zając, zwracając uwagę, że Komisja udzielała Okręgowej Radzie dwukrotnie już absolutorium, mając świadomość stanu zawieszenia inwestycji. W dyskusji zabierali jeszcze głos dr Irena Gawrońska, kładąc nacisk na koszty utrzymania zbyt dużej siedziby; dr M. Zasadny sugerując de− cyzję o przeprojektowaniu obiektu na mniejszy; wreszcie dr J. Friediger, przypominając sytuację, kiedy projektowano siedzibę w Przemyślu, któ− rej był orędownikiem, gdy obiekt przy Krupni− czej nie należał jeszcze do samorządu. W kon− kluzji dr Friediger zaproponował „z bólem” wstrzymanie decyzji o budowie w Przemyślu i taki ostatecznie wniosek ORL przedstawi w marcu 2012 na Okręgowym Zjeździe. *** 41 42 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 42 NR 1/2012 ORL Zgodnie z dalszym programem posiedzenia prace Zespołu ORL ds. Oceny Zasobów Kadro− wych i Materialnych Ochrony Zdrowia w Mało− polsce przedstawił stojący na jego czele dr Zbi− gniew Darasz. Opracowanie (w formie broszuro− wej) zostanie przekazane Wojewodzie, a my w jednym z najbliższych wydań przedstawimy jego rezultaty. Następnie prezes A. Matyja zreferował pro− pozycję (z terminem zajęcia stanowiska w ciągu 7 dni), która napłynęła od Marszałka Wojewódz− twa Małopolskiego, wykupienia na własność z gruntem, dzierżawionej dotąd, siedziby Dele− gatury w Nowym Sączu (za 279 tys. zł) lub pod− pisanie umowy na dalszą dzierżawę w kwocie 4,5 tys. zł rocznie. Zebrani opowiedzieli się za kupnem, pod warunkiem jednak obniżenia ceny do ok. 100 tys. zł. I taką propozycję Izba przeka− że Urzędowi Marszałkowskiemu. Z kolei wiceprezes J. Legutko przedstawił przebieg negocjacji w Ministerstwie Zdrowia, w sprawie zwrotu kosztów z tytułu zadań przeję− tych od administracji państwowej. MZ nie wyka− zuje skłonności do kompromisu, jak poinformo− wała mec. Agnieszka Nawara−Dubiel, stanowiska Izby nie były zbyt konsekwentne, niektóre Izby (w tym NRL!) przyjęły środki sugerowane przez resort w wys. 30% należnej sumy. Sąd Najwyż− szy oddalił roszczenia dot. 2010 roku, w toku po− stępowania jest „powództwo odszkodowawcze” za 2011 rok. Niestety, apelacja jest kosztowna. Po dyskusji zdecydowano, by jednak nie rezygno− wać i wnieść apelację, tym bardziej że decyzja SN wydaje się merytorycznie wątpliwa. Wiceprezes J. Legutko poinformował także o trudnościach związanych z właściwym uloko− waniem środków finansowych Izby w bankach, gdyż wyraźnie nie dotrzymują one podczas nego− cjacji zobowiązań zawartych w promocjach. *** W dalszym toku obrad dr Lech Kucharski w imieniu Komisji Kształcenia przedstawił opi− nie dotyczące resortowego projektu specjalizacji, wprowadzającego np. w medycynie rodzinnej dwuletni system modułowy. Komisja opowiedzia− ła się za wydłużeniem czasu cyklu modułowego do trzech lat i za finalizowaniem go egzaminem państwowym. Opowiedziała się także przeciw ustawowym ograniczeniom dla lekarzy w zdoby− waniu więcej niż jednej specjalizacji szczegóło− wej. Podobne uwagi – poinformował dr Kuchar− ski – przedstawiła większość towarzystw nauko− wych, m.in. Tow. Internistów Polskich, które ro− zesłało do specjalistów krajowych specjalną an− kietę. Zastrzeżenia do pomysłu wydłużenia cyklu modułowego zgłosił dr R. Stępień (jest to mno− żenie barier przed lekarzem) oraz dr J. Friediger (projekt jest nierealny, brakuje bazy szkolenio− wej, najwyżej 1/3 lekarzy znajdzie miejsce dla odbycia kształcenia modułowego, a przeprowa− dzanie go w miejscu pracy zawodowej jest bez sensu). Następnie Rada omówiła zasady kolportażu i wydawania „Galicyjskiej Gazety Lekarskiej” oraz jej edycji stomatologicznej na tle propono− wanych rozwiązań kolportażowych dla „Gazety Lekarskiej” i biuletynów ORL, nadesłanych przez NRL w projekcie umowy. Po dyskusji z udzia− łem A. Matyji, R. Stępnia, J. Friedigera, S. Cie− płego, J. Kulona, K. Kłodzińskiego przyjęto uchwałę o wydawaniu 6 edycji rocznie „GGL” ogólnolekarskiej i kontynuacji wydań dentystycz− nych (4 rocznie). Nakład wydań ogólnolekarskich zostanie w terminach wydań dentystycznych ogra− niczony (do 11 tys. egz.). Kolportaż obu wydań zostanie zsynchronizowany tak, by ORL płaciła połowę kosztów kolportażu „Gazety Lekarskiej” tylko 6 razy w roku (gdy ukazuje się „GGL” ). Ostatnim punktem obrad była kwestia syste− mu ochrony danych osobowych w Izbie, czyli dostępu do FINN. Zdaniem administratora sieci, którym jest w samorządzie dr Mariusz Janikow− ski, system ten w Krakowie jest zupełnie nie− szczelny, narusza ustawę o danych osobowych (dostęp mają niemal wszyscy pracownicy i sze− ściu członków Prezydium ORL). Po żywej dys− kusji, z dostępu do FINN wycofało się pięciu członków Prezydium, przyjęto zasadę rezygnacji z końcówek FINN poza siedzibami Izby oraz zobowiązano zespół w składzie M. Janikowski, A. Nawara−Dubiel i D. Wójtowicz do przygoto− wania regulaminu wewnętrznej dostępności do FINN na następne posiedzenie ORL. Rada przyjęła jeszcze rezygnację dr. Roberta Stępnia z prowadzenia nadzoru nad zbieraniem składek członkowskich, obowiązki te przejął dr Jacek Tętnowski; powołała członków Zespołu do 43 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 ORL Wojewódzkiej Komisji ds. Zdarzeń Medycznych, przyjęła termin składania w redakcji „GGL” ma− teriałów sprawozdawczych na Zjazd przez Komi− sje problemowe i Agendy OIL do końca lutego 2012; zaakceptowała nowy zakres obowiązków poszczególnych członków Prezydium ORL, wreszcie zaakceptowała wstępnie zakup z „Me− dycyny Praktycznej” licencji na druk recept, za− wierających zakodowany system refundacji le− ków, ułatwiający wypisywanie recept. Płytki z systemem, warte ok. 10 zł za sztukę, byłyby (za złotówkę) rozprowadzane wśród zainteresowa− nych lekarzy w Izbie. Na tym obrady ok. godziny 18.00 zakończo− no. Delegaci z terenu ruszyli do domów dobrze (cis) po zmierzchu. KOMISJE ORL Posiedzenie Komisji Uzdrowisk ORL W dniu 13 grudnia 2011 r. pod przewodnictwem dr. Jerzego Pasadyna odbyło się posiedzenie Komi− sji ds. Uzdrowisk ORL. Udział w zebraniu, prócz członków Komisji w osobach Jana Kucmina i Krzysztofa Wróblewskiego udział wzięli zaprosze− ni goście: kierownik Działu Lecznictwa Uzdrowi− skowego MOW NFZ Anna Kozdra, prezesi zarzą− dów uzdrowisk: Aleksandra Niżankowska („Swo− szowice”), Izabela Jabłońska („Glinik” S.A z Wy− sowej Zdroju), Andrzej Kowalczyk i jego z−ca Andrzej Walawski („Uzdrowisko Rabka” S.A.), Jakub Laurasiewicz (Sanatorium „Zgoda” z Kryni− cy−Zdroju). Samorząd terytorialny reprezentował Burmistrz Krynicy−Zdroju dr Dariusz Reśko. Obec− ny był również prezes ORL w Krakowie prof. Andrzej Matyja, który w swoim wystąpieniu pod− kreślił znaczenie uzdrowisk dla Małopolski. Nasze województwo – przypomnijmy − plasuje się na 2 miejscu w Polsce, po Dolnym Śląsku, pod względem ilości uzdrowisk, liczby łóżek sanatoryj− nych i szpitalno−uzdrowiskowych. Punktem wyjścia spotkania była prośba prezesa NRL w Warszawie dr. Macieja Hamankiewicza o ustosunkowanie się Komisji do problemów „Uzdrowiska Rabka” na tle trudności w dostępie personelu lekarskiego o odpowiednich kwalifika− cjach do pracy w lecznictwie uzdrowiskowym. Pro− blem ten dotyczy wszystkich uzdrowisk w Polsce. Wymogi formalne postawione przez NFZ wynika− jące z rozporządzenia Ministerstwa Zdrowia dot. zakładów Lecznictwa Uzdrowiskowego są prawie niemożliwe do spełnienia, zaś ich rygorystyczne egzekwowanie grozi zapaścią działalności sanato− ryjnej i funkcjonowania uzdrowisk. Komisja, biorąc pod uwagę opinie przedstawi− cieli uzdrowisk, samorządów terytorialnych i MOW NFZ zaproponowała konkretne rozwiązania syste− mowe oraz zmiany w przepisach dot. lecznictwa uzdrowiskowego, a w szczególności: – obowiązek spełnienia wymagań dotyczących posiadanych specjalizacji jedynie w stosunku do ordynatora (konsultanta) danego zakładu lecznic− twa uzdrowiskowego, – możliwość pracy pod nadzorem ordynatora (konsultanta) lekarzy w trakcie specjalizacji, a tak− że po pierwszym stopniu specjalizacji w specjalno− ściach klinicznych, – określenie i doprecyzowanie wymagań doty− czących ilości lekarzy zatrudnionych w jednostce lecznictwa uzdrowiskowego (proporcjonalnie do ilo− ści pacjentów), – zmniejszenie obecnie wymaganej ilości spe− cjalistów rehabilitacji medycznej w zakładach lecz− 43 44 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 44 NR 1/2012 KOMISJE ORL nictwa uzdrowiskowego (wg zasady − jeden lekarz specjalista rehabilitacji medycznej na 40 pacjentów” (przy zachowaniu wymogów dot. ilości specjalistów w tożsamej dyscypinie klinicznej lub pokrewnej z profilem oddziału). Obecnie obowiązujące norma− tywy są bardziej restrykcyjne niż np. w szpitalach o wysokim stopniu referencyjności. – odejście od dotychczasowego sposobu rozli− czania godzin etatowych. Odpowiedzialność za wła− ściwą jakość usług medycznych winna spoczywać na zarządzających zakładem lecznictwa uzdrowiskowe− go, w tym decyzja o ilości i sposobie zatrudnienia lekarzy, proporcjonalnym do ilości pacjentów (wg zasady − 70 łóżek na pełny etat lekarski). – wyłączenie z wymogów dot. kwalifikacji (cyt. w rozporządzeniu) lekarzy pełniących dyżury uzdro− wiskowe i dopuszczenie do dyżurowania lekarzy posiadających prawo wykonywania zawodu. Obec− nie istnieją znaczne ograniczenia możliwości peł− nienia dyżurów przez lekarzy posiadających Prawo Wykonywania Zawodu (PWZ) a nie będącymi spe− cjalistami z danej dziedziny klinicznej zgodnej z pro− filem leczniczym uzdrowiska. Jest to zasada restryk− cyjna, eliminująca z możliwości pełnienia dyżurów m.in. lekarzy w trakcie specjalizacji. – należy zmienić zasady dot. zatrudnienia Leka− rza Naczelnego Uzdrowiska, wskutek obecnych od 2009 roku istnieją wakaty we wszystkich uzdrowi− skach w Małopolsce Komisja Uzdrowisk ORL przedstawiła kilka propozycji dot. kształcenia kadry w zakresie lecz− nictwa uzdrowiskowego (balneologia i medycyna fizykalna) oraz sposobu rozwiązania problemu obsady Lekarzy Naczelnych w miejscowościach posiadających status uzdrowiska. Znajdą się one w rocznym sprawozdaniu Konsultanta Wojewódz− kiego. Na tym posiedzenie zakończono. Od redakcji: Przy okazji przypominamy, ¿e w dniu 16 grudnia 2011 r. Naczelna Rada Lekarska podjê³a Uchwa³ê o ponownym powo³aniu (po blisko 2-letniej przerwie) Zespo³u ds. Uzdrowisk NRL, w przeœwiadczeniu ¿e przywraca forum reprezentacji lekarzy uzdrowiskowych z terenu ca³ego kraju. SPOTKANIA OPŁATKOWE W Krakowie W dniu 19 grudnia 2011 roku, w nowych izbo− wych pomieszczeniach na parterze kamienicy przy ul. Krupniczej, odbyło się uroczyste spotka− nie opłatkowe Lekarzy Seniorów. Udekorowane stoły, piękna choinka, dźwięki kolęd podkreślały świąteczny nastrój, a dodatkowych wrażeń este− tycznych dostarczyła wystawa fotografii egzo− tycznego „Podwodnego świata” autorstwa dr. Pio− tra Kliszcza. Licznie zgromadzonych Seniorów (ok. 120 osób) powitali: prezes ORL, prof. Andrzej Maty− ja („Miło mi gościć Państwa – nareszcie jesteśmy 45 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 SPOTKANIA OPŁATKOWE u siebie!”) oraz przewodnicząca „Klubu Seniora” dr Józefa Marjań− ska−Radziszewska wraz z szefem Komisji ds. Emerytów i Rencistów ORL dr. Kazimierzem Kłodzińskim. Modlitwę i błogosławieństwo zgro− madzonych przeprowadził duszpasterz środowisk medycznych ks. prof. Dariusz Oko. Potem nastąpiło uroczyste łamanie się opłatkiem wraz z in− dywidualnym składaniem sobie życzeń świątecznych. Przyjaciel− skie rozmowy i pogawędki umiliły wigilijną wieczerzę. (dw) W Krośnie 21 grudnia 2011 roku w restau− racji hotelu NAFTA w Krośnie odbyło się uroczyste spotkanie opłatkowe lekarzy seniorów z udziałem lekarzy delegatów obecnej kadencji. W spotkaniu uczestniczyli kapelan Wojewódz− kiego Szpitala Podkarpackiego w Krośnie ksiądz dr Zbigniew Gło− wacki i ksiądz prałat Tadeusz Sze− tela, honorowy obywatel miasta Krosna. Gości powitał dr Antoni Jaku− bowicz, szef delegatury krośnień− skiej, pełnomocnik OIL w Krako− wie. Następnie ksiądz Zbigniew Głowacki przedstawił historię i tra− dycję opłatka wigilijnego. Zebra− ni, po odśpiewaniu kolęd, złożyli sobie życzenia świąteczne. Dalszą część spotkania wypełnił wigilijny poczęstunek i kole− żeńskie rozmowy. Uroczystość przebiegła w bardzo serdecznej atmosferze. (bd) W Nowym Sączu 16 grudnia 2011 roku w Dele− gaturze Okręgowej Izby Lekar− skiej w Nowym Sączu odbyło się uroczyste Spotkanie Opłatkowe lekarzy. Wzięli w nim udział de− legaci na Okręgowy Zjazd Leka− rzy, członkowie Klubu Seniora oraz lekarze i lekarze dentyści z terenu Delegatury. Rolę gospo− darza pełniła dr Irena Gawrońska – pełnomocnik Delegatury Nowo− sądeckiej, a Słowo Boże wygłosił ks. Józef Wojnicki. Spotkania opłatkowe stają się okazją do wspólnego przeżywania wyjątkowego nastroju Świąt Bo− żego Narodzenia, jak również dają możliwość wymiany poglądów, dyskusji na aktualne tematy, wspomnień o minionym czasie oraz o nadziejach związanych z nadchodzącym Nowym Rokiem. (kb) 45 46 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 46 NR 1/2012 DUSZPASTERSTWO LEKARZY Poniedziałek, 11 czerwca – podróż na Sycy− lię (m.in. prom); okolice Taorminy. Wtorek, 12 czerwca – z Sycylii na Maltę (wodolot; zwiedzanie La Valetty) Środa, 13 czerwca – wycieczka na Etnę (ko− lejka linowa); zwiedzanie Taorminy Czwartek, 14 czerwca – Syrakuzy, m.in. Bazylika NMP, wyspa Ortigia Piątek, 15 czerwca – Agrigento (kompleks świątyń); przejazd do Palermo Sobota, 16 czerwca – Monreale, Palermo; nocleg na promie do Sardynii Pielgrzymka Służby Zdrowia Archidiecezji Krakowskiej do Włoch oraz na Wyspy Morza Śródziemnego (Sycylia, Malta, Sardynia i Korsyka) 8 czerwca – 22 czerwca 2012 (15 dni) Obok nawiedzenia sanktuariów i poznania pewnej cząstki z bogactwa religii, natury, hi− storii oraz kultury Włoch, a także wysp, na− szym głównym celem jest pogłębienie wiary we wspólnocie pielgrzymów, dlatego centrum każ− dego dnia będzie stanowić Msza św. i modli− twa. W wyjeździe mogą uczestniczyć pracow− nicy służby zdrowia, członkowie ich rodzin i przyjaciele. Program: Piątek, 8 czerwca – przelot z Krakowa do Rzymu; zwiedzanie Watykanu. Sobota, 9 czerwca – Monte Cassino Niedziela, 10 czerwca – San Giovanni Ro− tondo (zwiedzanie miejsc zw. ze św. Ojcem Pio). Niedziela, 17 czerwca – Cagliari (Sardynia), Tharros, Santissima Trinita di Saccaragia. Poniedziałek – wtorek 18–19 czerwca – dni wolne, plaża; nocleg w Santa Teresa di Gallura. Środa, 20 czerwca – prom na Korsykę, prze− jazd do Ajaccio (dom Napoleona, Stare Miasto). Czwartek, 21 czerwca – prom do Livorno; nocleg w okolicach Rzymu Piątek, 22 czerwca – przelot do Krakowa. Koszt pielgrzymki: 1770 do 1870 euro (w zależności od ilości chętnych) + 2700 PLN oraz 30 euro (napiwki). W cenie m.in.: przelot do Rzymu i z powro− tem; noclegi w hotelach 3*** i pokojach 2−os.; 2 posiłki dziennie; klimatyzowany autokar; pro− my; bilety wstępu; wycieczki na Maltę i Etnę; opieka pilota; ubezpieczenie. Zgłoszenia przyjmuje ks. Dariusz Oko w biu− rze Duszpasterstwa Pielgrzymkowego – La Salet− te, ul. Koszalińska 12, 30–407 Kraków, tel. 12 236 87 55, 660 494 733, e−mail: atoko@cyf−kr.edu.pl. Zaliczkę w kwocie 600 euro należy wpłacić (na wskazane konto) do piątku 31 marca 2012. Pierwsze zebraniem organizacyjne odbędzie się w sali nr 6 parafii św. Jadwigi w Krakowie, ul. Łokietka 60 (róg ul. Wybickiego) w sobotę 2 czerwca 2012 o godz. 11.00. 47 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 NOWE KSIĄŻKI Edward Czubak W pogoni za przeznaczeniem Prof. Zdzis³aw Gajda, otwieraj¹c w dniu 13 grudnia 2011 roku spotkanie Krakowskiego Towarzystwa Mi³oœników Historii Medycyny na temat „Ksi¹¿ka paramedyczna” powiedzia³, ¿e dusz¹ i sercem medycyny s¹ lekarze, a bez ich wspomnieñ o sobie czy osobowoœciach, myœleniu i zachowaniach swych mistrzów i kolegów nie bêdzie pe³nej historii medycyny. Tak¹ w³aœnie pozycj¹ jest „W pogoni za przeznaczeniem” autorstwa doktora Edwarda Czubaka, uhonorowanego przez Towarzystwo medalem im. Fryderyka Hechla. Swoje wspomnienia autor zapisa³ w zasadzie chronologicznie, poczynaj¹c od drogi prowadz¹cej z niewielkiego K³aja, przez liceum w Bochni do Krakowa. Towarzyszy³y mu lêki borykaj¹cej siê z trudnym ¿yciem matki, niewiara we w³asne wiadomoœci i niepewnoœæ, czy dobrze robi marz¹c o medycynie. Jednak wewnêtrzna si³a kaza³a mu jechaæ na egzaminy, a potem by³o wzruszaj¹ce zdumienie, ¿e zosta³ przyjêty (1948 rok). Dosta³ te¿ stypendium i miejsce w Domu Medyka, tyle ¿e kwit³o w nim nadto bujne ¿ycie towarzyskie. Uczy³ siê zatem na Plantach, a nocowa³ na dworcu. Poniewierka skoñczy³a siê, gdy zamieszka³ prywatnie przy Karmelickiej, u starszej pani w kuchni, „pod piecem”. A studia nie by³y ³atwe. Doskwiera³ brak podrêczników, skryptów, pospiesznie wprowadzano reformy, a dawa³a siê we znaki tak¿e sytuacja polityczno-spo³eczna. Gdy nadchodzi³a kolejna zima, a on nie mia³ butów i ciep³ej kurtki, na jego drodze stan¹³ profesor Stanis³aw Skowron, zoolog, parazytolog i endokrynolog – jego pierwszy mistrz i wielki autorytet, który zapewni³ mu spokojny byt czyni¹c go m³odszym asystentem w Zak³adzie Biologii i Embriologii. Tam nauczy³ siê pracy badawczej i rozmi³owa³ siê w niej. A potem, po podjêciu decyzji, ¿e bêdzie dermatologiem, niekwestionowanym, na ca³e lekarskie ¿ycie mistrzem i przyjacielem sta³ siê prof. Kazimierz Lejman, któremu Czubak poœwiêca wiele miejsca w swoich wspomnieniach, ukazuj¹c niezwyk³¹ postaæ znakomitego klinicysty, naukowca, znawcy zachowañ i obyczajów pacjentów, kieruj¹cego siê nie tylko wiedz¹ i doœwiadczeniem, ale i niespotykanym instynktem. To on kierowa³ autora do ró¿nych placówek, by nabra³ w nich g³êbokiej wiedzy nie tylko z dziedziny dermatologii, ale i nauczy³ siê organizacji codziennej pracy czy tworzenia pracowni badawczych i laboratoriów. W koñcu to prof. Lejman pomóg³ mu w podjêciu decyzji o wyjeŸdzie do Bytomia, gdzie przysz³o mu tworzyæ Centralny Szpital Górniczy, w którym póŸniej przez wiele lat pe³ni³ funkcjê m. in. naczelnego dyrektora. Zwi¹zek z Krakowem, prof. Lejmanem i innymi przyjació³mi lekarzami trwa³ d³ugie lata. I profesor, i inni przyje¿d¿ali do Bytomia zapraszani na sympozja i konferencje naukowe organizowane przez autora. Oczywiœcie Bytom, zajmuje wiele miejsca w tych wspomnieniach, a s¹ one szczególnie interesuj¹ce, bo prowadz¹ nas w fascynuj¹cy œwiat górniczego Œl¹ska, w charakterystyczne choroby górników, w pasjonuj¹ce badanie ich przyczyn pod – i na ziemi (niektóre opisy maj¹ spor¹ wartoœæ literack¹), w szukanie metod leczenia. Ciekawy jest równie¿ œwiat pozamedyczny, koniecznoœæ poruszania siê wœród niezliczonych: central... zjednoczeñ... instytutów... zarz¹dów... wydzia³ów... zwi¹zków zawodowych... departamentów w ministerstwach zajmuj¹cych siê górnictwem i górnicz¹ s³u¿b¹ zdrowia, zw³aszcza gdy minê³a hossa w górnictwie, a zaczê³a siê, jak pisze autor „zadyszka” polityczno-spo³eczna, a Centralny Szpital Górniczy przesta³ spe³niaæ swoje zadania ze wzglêdu na postêpuj¹c¹ rujnacjê budynku, ciasnotê i warunki bhp. Rozpoczê³a siê trudna walka o przebudowê i rozbudowê szpitala, szukanie wzorów w szpitalach za granic¹. Trwa³o to bardzo d³ugo i niestety, nowy szpital zosta³ otwarty ju¿ po przejœciu jego pierwszego twórcy na emeryturê. Do tego zmieni³ nazwê na Wojewódzki Szpital Specjalistyczny nr 4, tyle ¿e dalej w Bytomiu. Podsumowuj¹c, warto tê ksi¹¿kê przeczytaæ nie tylko ze wzglêdu na sprawy œciœle medyczne i sylwetki wspania³ych lekarzy, czy na ukazane zale¿noœci œwiata medycyny od problemów polityczno-spo³ecznych, a i tak¿e ze wzglêdu na autora, skromnego, ale nieustêpliwego w realizacji celów idealistê, wra¿liwego lekarza, cz³onka Zwi¹zku Pisarzy Lekarzy. Barbara Kaczkowska Eugeniusz Czubak; W pogoni za przeznaczeniem. Od Krakowa do Bytomia. Wspomnienia lekarza, Wydawnictwo Alatus, Katowice 2011. 47 48 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 48 NR 1/2012 UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI Profesorowie Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej nada³ tytu³ profesora nauk medycznych w dniu 5 grudnia 2011 roku dr hab. Alicji Hubalewskiej-Dydejczyk – p.o. kier. Katedry i Kliniki Endokrynologii CM UJ Doktorzy habilitowani Rada Wydzia³u Lekarskiego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagielloñskiego w dniu 15 grudnia 2011 roku nada³a stopieñ naukowy doktora habilitowanego nauk medycznych dr n. med. Piotrowi Przyby³owskiemu – w zakresie w zakresie medycyny – kardiochirurgii dr n. med. Wojciechowi Jurczakowi – w zakresie w zakresie medycyny – chorób wewnêtrznych Rada Naukowa Centrum Onkologii Instytutu im. Marii Sk³odowskiej-Curie w dniu 14 grudnia 2011 roku nada³a stopieñ naukowy doktora habilitowanego nauk medycznych dr n. med. Jerzemu Jakubowiczowi – w zakresie w zakresie medycyny – ginekologia onkologiczna i radioterapia onkologiczna dr n. med. Paw³owi Blecharzowi – w zakresie w zakresie medycyny – ginekologia onkologiczna Wykaz osób, którym Rada Wydzia³u Lekarskiego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagielloñskiego nada³a stopieñ naukowy doktora nauk medycznych w dniu 17 listopada 2011 roku Mgr Jerzy Czubak Badanie przemian desulfuracyjnych L-cysteiny w mózgu myszy i mózgu ludzkim. Badania porównawcze w tkankach zmienionych nowotworowo, w wyniku procesu starzenia oraz zatrucia cyjankiem. Promotor: dr hab. Maria Wróbel, prof. UJ Lek. £ukasz Dancewicz Wartoœæ kliniczna oznaczenia sHLA-G u kobiet w ci¹¿y. Promotor: dr hab. £ukasz Wicherek Lek. Jolanta Gawlik Rynomanometria i rynometria akustyczna w diagnostyce guzów jamy nosowej i nosowej czêœci gard³a. Promotor: prof. dr hab. Jacek Sk³adzieñ Mgr Katarzyna Gawlik Markery stresu oksydacyjnego u chorych z przewlek³ymi powik³aniami cukrzycy. Promotor: prof. dr hab. Jerzy Naskalski Lek. Barbara Grabowska Lek. Dominika Drobniak-He³dak Wybrane markery uszkodzenia œródb³onka u chorych ze Leczenie bólu w kulturze europejskiej w kontekœcie stabiln¹ chorob¹ niedokrwienn¹ serca i z przebytym kszta³tuj¹cych siê postaw bioetycznych lekarzy i pacjentów (zarys historyczny). zaka¿eniem Chlamydia pneumoniae. Promotor: prof. dr hab. W³adys³awa Kolasiñska-Kloch Promotor: prof. dr hab. Marek Wichrowski 49 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI Lek. Anna GwóŸdŸ Splentektomia jako czynnik moduluj¹cy sk³ad populacji limfocytów B pamiêci krwi kr¹¿¹cej. Promotor: dr hab. Andrzej Budzyñski Mgr Mateusz Nowak Ocena metody stymulacji nerwowo – miêœniowej (PNF) w leczeniu usprawniaj¹cym chorych po ciê¿kich urazach czaszkowo-mózgowych. Promotor: dr hab. Marek Moska³a, prof. UJ Lek. Olga Kacalska-Janssen Zmiany rozrostowe endometrium w trakcie farmakolo- Lek. Ma³gorzata Paw³owska Badanie potencjalnego przeciwmia¿d¿ycowego dzia³agicznej korekty insulinowra¿liwoœci. Promotor: prof. dr hab. Józef Krzysiek nia doksycyliny – nieselektywnego inhibitora metaloproteina macierzy zewn¹trzkomórkowej, na modelu Lek. Ewa Kaciñska-Pfaller eksperymentalnej mia¿d¿ycy u myszy z wy³¹czonym Wp³yw blokowania osi dope³niacza C3aR-C3a na mobi- genem dla apolipoproteiny E (apoE-knockout mice). lizacjê macierzystych komórek hematopoetycznych Promotor: dr hab. Jacek Jawieñ u myszy i zwi¹zek sk³adowych dope³niacza C3 i C4 Lek. Katarzyna Poœpiech-G¹sior z przebiegiem klinicznym po przeszczepieniu. Promotor: dr hab. Anna Pituch-Noworolska Wp³yw miêœniaków macicy na przebieg ci¹¿y, porodu oraz po³ogu. Lek. Izabella Karska-Basta Promotor: prof. dr hab. Alfred Reroñ W³aœciwoœci sieci fibrynowej u pacjentów z niedro¿noœci¹ ¿y³ siatkówki. Promotor: prof. dr hab. Anetta Undas Wykaz osób, którym Rada Wydzia³u Lekarskiego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagielloñskiego nada³a stopieñ naukowy doktora nauk medycznych w dniu 15 grudnia 2011 roku Mgr Alicja F¹fara-Leœ Wyniki leczenia spastycznoœci u dzieci za pomoc¹ infuzyjnej pompy baklofenowej. Promotor: dr hab. Stanis³aw Kwiatkowski Lek. Mateusz Jag³a Analiza mutacji w sekwencjach koduj¹cych i regulatorowych genu TBX1 u pacjentów z fenotypowymi cechami zespo³u delecji 22q11 (22q11DS). Promotor: prof. dr hab. Jacek J. Pietrzyk Lek. Georges Kamtoh Tebug Ocena skutecznoœci chirurgicznego leczenia przepuklin pachwinowych z zastosowaniem ró¿nych metod beznapiêciowych (Lichtensteina, Robbins-Rutkowa i PHS) na podstawie materia³u z Kliniki Chirurgii Gastroenterolo- gicznej Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie w okresie 1999-2009 r. Promotor: dr hab. Andrzej Matyja, prof. UJ Lek. Katarzyna Kruczak Ocena stopnia zaka¿enia pr¹tkiem gruŸlicy przy pomocy testu QuantiFERONTb-GIT w grupach ryzyka zachorowania na gruŸlicê oraz wœród osób zdrowych. Promotor: prof. dr hab. Ewa Ni¿ankowska-Mogilnicka Lek. Andrzej Machnik Dzia³anie simwastatyny w monoterapii i w skojarzeniu z ezetymibem na parametry hemostazy i stanu zapalnego u chorych po œwie¿ym zawale serca. Promotor: prof. dr hab. Anetta Undas 49 50 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 50 NR 1/2012 UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI Mgr Anna Machowska Uk³ad autonomiczny w dzia³aniu melatoniny na doœwiadczalny ból neuropatyczny. Promotor: prof. dr hab. Piotr Thor Lek. Witold Mierniczek Ocena odleg³a wyników leczenia operacyjnego z³amañ koñca bli¿szego koœci piszczelowej. Promotor: dr hab. prof. ndzw. Edward Golec Lek. Olga Milczarek Analiza ciê¿koœci przebiegu urazów czaszkowo-mózgowych doznanych pod wp³ywem alkoholu w grupie wiekowej 9-18 lat. Promotor: dr hab. Stanis³aw Kwiatkowski Wykaz osób, którym Rada Naukowa Centrum Onkologii Instytutu im. Marii Sk³odowskiej-Curie nada³a stopieñ naukowy doktora nauk medycznych: w dniu 1 czerwca 2011 r. lek. med. Bo¿ena Cybulska-Stopa Analiza wyników leczenia systemowego chorych na czerniaki skóry w stopniu zaawansowania klinicznego III nieoperacyjnym i IV. Promotor: prof. nadzw. dr hab. Piotr Rutkowski w dniu 14 grudnia 2011r. Uniwersytet Jagielloñski Medyczne Centrum Kszta³cenia Podyplomowego Uprzejmie informujemy o rozpoczêciu rekrutacji na studia podyplomowe w roku akademickim 2012/13: Podstawy psychoterapii Kierownik naukowy – prof. dr hab. n. med. Jerzy Aleksandrowicz Szczegó³owe problemy psychoterapii Kierownik naukowy – prof. dr hab. n. med. Jerzy Aleksandrowicz Psychoprofilaktyka i podstawy oddzia³ywañ terapeutycznych w wieku rozwojowym Kierownik naukowy – dr med. Krzysztof Szwajca ¯ywienie w zdrowiu i chorobie Kierownik naukowy – prof. dr hab. n. med. Emilia Kolarzyk lek. med. El¿bieta Marczyk Analiza skutecznoœci leczenia chirurgicznego oraz czynników prognostycznych u chorych na raka Pageta piersi. Promotor: prof. nadzw. dr hab. Janusz Ryœ lek. med. Magdalena Jarosz Ocena skutecznoœci pooperacyjnej radioterapii doros³ych chorych zoperowanych nieradykalnie z powodu nadnamiotowych glejaków w II stopniu z³oœliwoœci. Analiza wartoœci rokowniczej wybranych parametrów histo-klinicznych w aspekcie prze¿yæ d³ugoletnich Promotor: prof. dr hab. Bogdan Gliñski. Szczegó³owe informacje: Medyczne Centrum Kszta³cenia Podyplomowego Uniwersytetu Jagielloñskiego 31-531 Kraków, ul. Grzegórzecka 20, tel. 12 433 27 66, 12 433 27 66 www.mckp.cm-uj.krakow.pl 51 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI Program szkoleñ podyplomowych organizowanych przez MCKP luty – marzec 2012 UWAGA! Szczegó³owe informacje dot. szkoleñ oraz zapisy przyjmuje Sekretariat MCKP, ul. Grzegórzecka 20 (p. 13); tel. 12 43 32 761, 12 424 72 91 wew. 761, 762,763, e-mail: [email protected] • www.cm-uj.krakow.pl/mckp Kursy dla specjalizacji lekarskich luty 2012 angiologia po³o¿nictwo i ginekologia Kapilaroskopia, LDF, wideokapilaroskopia – diagnostyka mikrokr¹¿enia Kierownik naukowy: dr med. Pawe³ Maga 23-25.02.2012 Endoskopia – kurs indywidualny Kierownik naukowy: prof. dr hab. med. Antoni Basta, dr med. Piotr Cha³upczak 6-10.02.2012 anestezjologia i intensywna terapia Anestezjologia w po³o¿nictwie Kierownik naukowy: dr med. Krzysztof Zaj¹c 6-10.02.2012 neurochirurgia Guzy mózgu. Podstawy diagnostyki i kwalifikacja do leczenia operacyjnego, cz.I: Guzy nadnamiotowe Kierownik naukowy: dr hab. med. Marek Moska³a, prof. UJ 15.02.2012 Ultrasonografia – kurs indywidualny Kierownik naukowy: prof. dr hab. med. Antoni Basta, dr med. Piotr Cha³upczak 6-10.02.2012 psychiatria Psychoterapia praktyczna Kierownik naukowy: dr hab. med. Krzysztof Rutkowski 1-29.02.2012 okulistyka Diagnostyka i leczenie powik³añ ocznych w AIDS Kierownik naukowy: prof. dr hab. med. Bo¿ena Romanowska-Dixon 10.02.2012 Podstawy psychiatrii Kierownik naukowy: prof. dr hab. med. Bogdan de Barbaro 6-16.02.2012 pediatria Psychiatria s¹dowa i orzecznictwo s¹dowo-psychiatryczne Kierownik naukowy: dr hab. med. Janusz Heitzman 9.02.2012 Onkologia dzieciêca Kierownik naukowy: prof. dr hab. med. Walentyna Balwierz 6-10.02.2012 51 52 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 52 NR 1/2012 UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI Kursy dla specjalizacji lekarsko-dentystycznych luty 2012 chirurgia szczêkowo-twarzowa Z³amania oczodo³u – rozpoznawanie, ró¿nicowanie i leczenie Kierownik naukowy: prof. dr hab. med. Jan Zapa³a 21-23.02.2012 stomatologia zachowawcza z endodoncj¹ Ratownictwo medyczne w nag³ych stanach zagro¿enia ¿ycia i nadzwyczajnych zagro¿eniach œrodowiska Kierownik naukowy: dr med. Arkadiusz Trzos 21-23.02.2012 ortodoncja Leczenie ortodontyczne aparatami sta³ymi. Kurs 3: Etiologia, diagnostyka ró¿nicuj¹ca i leczenie wad zgryzu klasy III. Analiza kefalometryczna. Ektopia k³ów. Kierownik naukowy: prof. Stephen Williams, dr hab. med. Bart³omiej Loster, prof. UJ 22-25.02.2012 Opracowanie kana³ów korzeniowych przy u¿yciu instrumentów maszynowych systemu Mtwo oraz wype³nienie metodami termicznymi Kierownik naukowy: dr hab. med. Joanna Zarzecka 25.02.2012 Kursy dla specjalizacji lekarskich marzec 2012 angiologia diabetologia USG z dopplerem w chorobach têtnic i ¿y³ Kierownik naukowy: dr med. Marzena Fro³ow 26-28.03.2012 Wprowadzenie do specjalizacji w diabetologii Kierownik naukowy: prof. dr hab. med. Maciej Ma³ecki 5-7.03.2012 anestezjologia i intensywna terapia Wprowadzenie do specjalizacji w anestezjologii i intensywnej terapii Kierownik naukowy: prof. dr hab. med. Janusz Andres 7-9.03.2012 chirurgia ogólna Wprowadzenie do specjalizacji w chirurgii ogólnej Kierownik naukowy: prof. dr hab. med. Jan Kulig 5-9.03.2012 choroby zakaŸne Diagnostyka mikrobiologiczna. Zaka¿enia szpitalne i zawodowe Kierownik naukowy: prof. dr hab. med. Piotr B. Heczko 12-15.03.2012 endokrynologia Wspó³czesne pogl¹dy na diagnostykê i leczenie chorób nadnerczy Kierownik naukowy: dr hab. med. Alicja Hubalewska-Dydejczyk, prof. UJ 29-30.03.2012 hipertensjologia Nadciœnienie têtnicze Kierownik naukowy: prof. dr hab. med. Kalina Kawecka-Jaszcz 5.03.2012 53 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI medycyna ratunkowa Organizacja dzia³añ ratunkowych w zdarzeniach masowych. Kierownik naukowy: dr med. Arkadiusz Trzos 17.03.2012 mikrobiologia lekarska Epidemiologia zaka¿eñ szpitalnych Kierownik naukowy: prof. dr hab. med. Piotr B. Heczko 12-15.03.2012 neurochirurgia Guzy mózgu. Podstawy diagnostyki i kwalifikacja do leczenia operacyjnego cz. II Guzy podnamiotowe. Guzy kana³u krêgowego Kierownik naukowy: dr hab. med. Marek Moska³a, prof. UJ 21.03.2012 medycyna rodzinna Umiejêtnoœci praktyczne w medycynie rodzinnej Kierownik naukowy: dr hab. med. Adam Windak 6-7.03.2012 ortopedia i traumatologia narz¹dów ruchu Artroza i alloplastyka stawów Kierownik naukowy: prof. dr hab. med. Tadeusz NiedŸwiedzki 12-16.03.2012 Ultrasonografia – kurs indywidualny Kierownik naukowy: prof. dr hab. med. Antoni Basta, dr med. Piotr Cha³upczak 5-9.03.2012 Patofizjologia ci¹¿y i porodu Kierownik naukowy: prof. dr hab. med. Antoni Basta, dr med. Piotr Cha³upczak 5-9.03.2012 psychiatria Psychoterapia praktyczna Kierownik naukowy: dr hab. med. Krzysztof Rutkowski 1-31.03.2012 Podstawy kontaktu psychoterapeutycznego Kierownik naukowy: dr hab. med. Krzysztof Rutkowski 12-16.03.2012 Podstawy terapii rodzin Kierownik naukowy: prof. dr hab. med. Bogdan de Barbaro 19-23.03.2012 Psychiatria s¹dowa i orzecznictwo s¹dowo-psychiatryczne Kierownik naukowy: dr hab. med. Janusz Heitzman 8.03.2012 psychiatria dzieci i m³odzie¿y okulistyka Neurookulistyka Kierownik naukowy: prof. dr hab. med. Bo¿ena Romanowska-Dixon 22-23.03.2012 po³o¿nictwo i ginekologia Endoskopia – kurs indywidualny Kierownik naukowy: prof. dr hab. med. Antoni Basta, dr med. Piotr Cha³upczak 5-9.03.2012 Terapia rodziny z pacjentem w wieku dzieciêcym i m³odzie¿owym Kierownik naukowy: dr hab. med. Barbara Józefik 12-16.03.2012 Kompleksowe leczenie najwa¿niejszych zaburzeñ psychicznych dzieci i m³odzie¿y Kierownik naukowy: dr med. Kinga Widelska 19-23.03.2012 53 54 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI 54 Kursy dla specjalizacji lekarsko-dentystycznych marzec 2012 chirurgia szczêkowo-twarzowa Z³amania szkieletu czaszkowo-twarzowego – ich rozpoznawanie, klasyfikacja i leczenie Kierownik naukowy: prof. dr hab. med. Jan Zapa³a 28-30.03.2012 ortodoncja Orthodontic Festival of Function Kierownik naukowy: prof. Stephen Williams, dr hab. med. Bart³omiej Loster 23.03.2012 stomatologia zachowawcza z endodoncj¹ Opracowanie kana³ów korzeniowych przy u¿yciu instrumentów maszynowych systemu Mtwo oraz wype³nienie metodami termicznyczmi Kierownik naukowy: dr hab. med. Joanna Zarzecka 24.03.2012 Katedra Radiologii CM UJ zaprasza na ciekawe kursy: Kurs „Diagnostyka USG Doppler” 10-11 marca, Kraków Kurs USG – nerwy obwodowe 26 maja, Kraków Informacje na www.polradiologia.org/ dzia³ Kalendarium Katedra Radiologii CM UJ i Polskie Lekarskie Towarzystwo Radiologiczne rozpoczynaj¹ serie kursów dla techników elektroradiologii. Celem kursów jest podniesienie umiejêtnoœci techników w realizacji procedur diagnostycznych. Prosimy o poinformowanie techników o kursach, które odbêd¹ siê ju¿ w marcu. Angiografia TK dla techników elektroradiologii 17 marca, Kraków Kurs Kontrola Jakoœci Badañ Mammograficznych 17-18 marca, Kraków Informacje szczegó³owe na www.polradiologia.org w dziale „Kalendarium” 55 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 KOLUMNY STUDENCKIE 8 marca – wszystkie oczy na kobiety Nie istnieje chyba w całej Polsce osoba, która nie wiedziałaby, jakie święto przypada 8 marca. Nie wszyscy wprawdzie skłonni są je respektować, uważając Dzień Kobiet za relikt minionych czasów, niemniej warto przyjąć przynajmniej do wiadomości, iż jest to święto o międzynarodowym charakterze, uznawane przez ONZ jako Dzień Praw Kobiet i Pokoju na Świecie. I nie chodzi wcale o symboliczny tulipan, a przypomnienie znacznie ważniejszych kwestii, m. in. o tym, że ten dzień jest świętem wszystkich kobiet, również tych, które same chciałyby zapomnieć o swoim istnieniu. Tych, które myślą, że złe traktowanie jest czymś naturalnym, a społeczeństwu także na rękę jest zamykanie oczu na ich problemy. Według statystyk Komisji Europejskiej z 2010 roku ponad 1/3 naszego społeczeństwa ma wśród rodziny i znajomych kobiety będące ofiarami przemocy domowej, jak również zna osobę, która taką przemoc stosuje. 66% ankietowanych uznało również, że przemoc w rodzinie jest zjawiskiem powszechnym. Co ciekawe, wśród możliwych metod zwalczania przemocy domowej wobec kobiet, na drugim miejscu, tuż za karaniem sprawców, znalazła się edukacja młodzieży na temat wzajemnego szacunku. Na tę ważną kwestię edukacji na temat przemocy domowej, wciąż będącej w niektórych kręgach tematem tabu, stara się zwrócić uwagę program Daphne prowadzony przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Studentów Medycyny IFMSA-Poland. Zajmuje się on sprawami przemocy zarówno psychicznej jak i fizycznej, stara edukować przyszłych lekarzy w zakresie rozpoznawania jej ofiar i kontaktu z nimi. Projekt zwraca również uwagę na jeden z najważniejszych czynników zapobiegania przemocy – podnoszenie poczucia własnej wartości uczestniczek poszczególnych projektów. Działania w ramach programu przeprowadzane były już w poprzednich latach w całej Polsce, również na terenie Krakowa i spotkały się z bardzo pozytywnym odbiorem. W zeszłym roku studentów medycyny można było spotkać w okolicach teatru Bagatela, gdzie z okazji Dnia Kobiet rozdawali Paniom tulipany wraz z najbardziej niezbędnymi informacjami na temat przemocy wobec kobiet. Przeprowadzono też warsztaty z psychologiem i ginekologiem na temat relacji z pacjentką będącą ofiarą przemocy oraz dla płci pięknej warsztaty z samoobrony – WEN-DO. Tegoroczne plany projektu Daphne są bardziej rozbudowane. Podobnie jak w zeszłym roku, członkowie IFMSA – Poland zjawią się 8 marca w centrum Krakowa, aby rozmawiać na temat przemocy domowej. Będzie można również uzyskać informacje na ten temat, a także wyrazić swój sprzeciw w nietypowy sposób. Planowane jest też „slajdowisko”. Na studentów natomiast czekają tradycyjnie warsztaty, a także pokaz filmowy i impreza w rytmie salsy. Zapraszamy do śledzenia szczegółów akcji na stronie krakow.ifmsa.pl w zakładce SCORP (Program Stały do spraw Praw Człowieka i Pokoju). Izabela Jałowiecka Międzynarodowe Stowarzyszenie Studentów Medycyny IFMSA – Poland CM UJ 55 56 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 56 NR 1/2012 BAL... XV Jubileuszowy Bal Lekarza za nami… Tradycyjnie w drugą sobotę stycznia, w gościnnych podwojach hotelu „Pod Różą” przy ul. Floriańskiej w Krakowie ponad 160 par bawiło się szampańsko do białego rana podczas Jubileuszowego XV Balu Lekarza. Zaszczycili nas swą obecnością m.in. prezes NRL dr Maciej Hamankiewicz, wiceminister Zdrowia dr Andrzej Włodarczyk, prezes Ślą− skiej Izby Lekarskiej dr Jacek Kozakiewicz, prezes OIL w Łodzi dr Grzegorz Mazur. Obecni byli również parlamentarzyści Ma− łopolski: nasza Koleżanka, posłanka dr Lidia Gądek i członek sejmowej Komisji Zdrowia Józef Lassota. Prywatnie, jako uczestnik Balu bawił się też „Prezydent Uśmiechu” Marcin Daniec. Ani na moment nie pozwalały na nudę kolejne konkursy organizowane przez wodzi− reja Krzysztofa Bochenka czy recitale kra− kowskich wokalistek: Agnieszki Chrzanow− skiej i Katarzyny Wrońskiej (wzbudziła au− tentyczny aplauz). Grające non−stop dwa ze− społy taneczne oraz dyskoteka „na dolnym po− ziomie” wymagały naprawdę super kondycji. Wspaniała oferta znanej w całej Polsce kuch− ni restauracji hotelu „Pod Różą” pozwalała uzupełnić siły do nowych pląsów. Tradycyj− nie już Bal miał cele charytatywne (od kilku− nastu lat „graliśmy” z Jurkiem Owsiakiem, niestety w tym roku rozminęliśmy się termi− nami, dlatego zbieraliśmy na rzecz 3−letnie− go Kubusia Nowaka z Ludźmierza na Podha− lu (alinfinance.nazwa.pl kubusnowak – wy− szukiwarka), który urodził się bez oczek i ner− wów wzrokowych oraz przeszedł już kilka kosztownych operacji w Niemczech. Drugim adresatem pomocy był Dom Dziecka w Sie− borowicach pod Krakowem, którym od kilku lat opiekuje się OIL w Krakowie. Po raz ko− lejny, wbrew temu co głoszą niektóre media, udowodniliśmy że mamy Wielkie Serca, ze− braliśmy ponad 4 tys. PLN + 50 USD! Jako organizator Balu składam Wszystkim Wielkie Podziękowania! I do zobaczenia za rok na kolejnym Balu. Sekretarz ORL w Krakowie Dr med. Jacek Tętnowski 57 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 BAL... Karnawałowy Bal Lekarzy Delegatury Nowosądeckiej W niezwykłej scenerii pierwszego tej zimy śniegu, odbył się 14 stycznia 2012 roku kolejny już Bal Lekarzy De− legatury Nowosądeckiej. W niezwykle romantycznej scenerii karczmy „Mia− steczko rowerowe” bawiło się kilkadzie− siąt par nie tylko z Nowego Sącza, ale i z sąsiednich Izb Lekarskich. Wzorem lat ubiegłych szereg par przybyło w nie− tuzinkowych strojach, sensację wzbudził m.in. dr Tomasz Fortuna w szkockiej spódniczce, rywalizując z aranżerem Balu w autentycznej arafatce (przywie− zionej wprost z Betlejem). Większość uczestników stanowili jak zwykle chi− rurdzy z naszego szpitala, choć nie bra− kowało lekarzy innych specjalności. Atrakcją był „szwedzki stół” autorstwa doskonałych kuchmistrzów Karczmy. Menu było naprawdę wyborne. Przy dźwiękach muzyki serwowanej przez młodego DJ−a, do godzin rannych bawiła się grupa niestrudzonych uczestników tych biesiad. Przebojem, kreującym at− mosferę zabawy był znany wszystkim utwór Gotye`go i Kimbry – „Somebody that I used to know”. W trakcie Balu wspomnieliśmy też przedwcześnie zmarłego Doktora Mariu− sza Indyka, który odszedł na wieczną im− prezę, a w tym dniu na pewno był po− między Nami. Wznieśliśmy więc toast ku Jego pamięci! Chętnych do wspólnej zabawy nie jest za wielu, ale przecież tyle jest miejsc ciekawych i naprawdę urokliwych. Ko− rzystajmy! A w załączeniu kilka fotek z Balu. Spirytus movens Balu Lekarza Andrzej Fugiel 57 58 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 58 NR 1/2012 AKCJE CHARYTATYWNE Sieborowice szczęśliwe! Spisaliście się Państwo wspaniale! Ani jedno dziecko, z 47 obecnych w Sieborowicach nie zosta− ło bez paczki−niespodzianki pod choinkę. Aż dwo− ma samochodami wieźliśmy wieczorem 18 grudnia do Domu Dziecka kupione przez Państwa prezenty. A dziewczynka, której trafił się ofiarowany przez dr Jolantę Pytko−Polończyk używany ale sprawny laptop, uznała ten dzień za „Najlepszy w życiu”! Rozprowadzając losy z imieniem dziecka na po− siedzeniu Okręgowej Rady Lekarskiej w listopadzie 2011 roku ani przez chwilę nie przypuszczaliśmy, że to będzie taki strzał w dziesiątkę i to po obu stro− nach. A przez strony rozumiem tutaj Państwa, jako ofiarodawców i dzieci jako beneficjentów Państwa hojności. I w dodatku, mimo nadmiaru przecież obowiąz− ków służbowych i rodzinnych przed Świętami, wszyscy dotrzymali terminu. 14 grudnia – stanowi− sko pracy Dorotki Zdziechowicz wyglądało jak ma− gazyn Świętego Mikołaja, a nie gorzej było na dole u Agnieszki Widły i Ani Kuchmacz. Zawiodła nas zaledwie jedna osoba, ale nadmiar przyniesiony przez niektórych pozwolił bez proble− mu załatać „dziurę”. A o dzieciach cóż powiedzieć? Trzeba było wi− dzieć 6−letniego Wiktorka, jak biegał wśród wycho− wawców chwaląc się otrzymaną komórką. Nikomu nie przepuścił. Albo jak starsi chłopcy nie mogli już wytrzymać w sali, by nie podbić bodaj główką pi− łek z symboliką Euro 2012. *** A ponadto późną jesienią tego roku udało się wreszcie wyrównać teren pod boisko szkolne, co stało się za sprawą p. Krzysztofa Sudera, przemiłe− go młodego przedsiębiorcy budowlanego z rejonu Michałowic. Teraz trzeba tam jeszcze kupić i zain− stalować bramki. Tuż przed św. Mikołajem zorganizowaliśmy wspólnie z panią Elwirą z Domu Dziecka, pod spo− łecznym nadzorem artystycznym p. Krzysztofa Zgło− bickiego, przy walnej pomocy Dorotki Zdziecho− wicz, Joasi Depy i p. Józefa Łazarczyka (nieocenio− nej „złotej izbowej rączki”) aukcję przedświąteczną szopek, rysunków i kartek wykonanych przez dzie− ci, co pozwoliło na zebranie ponad 2 tys. zł. A spe− cjalne podziękowanie należy się tu członkom Ko− misji Socjalno−Bytowej pod kierownictwem dr Bar− bary Wiejowskiej, którzy przekształcili aukcję w autentyczną licytację, której bohaterkami były dwie rzeczniczki: dr Jolanta Orłowska−Heitzman i dr Anna Kot. Kto wygrał? – zachowamy w tajemnicy. Wreszcie także XV Jubileuszowy Bal Lekarza za sprawą dr. Jacka Tętnowskiego, p. Krysi Treli i przebojowego wodzireja p. Krzysztofa Bednarza przyniósł wcale liczący się „utarg”, umieszczony już na naszym koncie w Deutsche Banku. Dodając dwie wysokie imienne wpłaty po 500 zł (!), na to konto możemy zaryzykować przekonanie, że powinno wystarczyć także na wykonanie cementowej na− wierzchni pod boisko do koszykówki. Tak więc gorąco dziękujemy! Chwała ofiaro− dawcom! Stefan Ciepły (któremu powierzyliście Państwo kierowanie Stowarzyszeniem Przyjaciół Domu Dziecka) 59 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 59 60 SPORT GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 60 NR 1/2012 Mistrzostwa Polski Radiologów w Narciarstwie Alpejskim W ca³ym kraju jesieñ (a mo¿e wiosna) i wichury ale w Bukowinie i Jurgowie, jakby na zamówienie spad³ œnieg i zima pok³oni³a siê uczestnikom tegorocznych Mistrzostw. Œwie¿y œnieg, temperatura –2 °C, brak wiatru i nieœmia³o przebijaj¹ce siê przez chmury s³oneczko. Ponad 80 narciarek i narciarzy (lekarzy, cz³onków ich rodzin, a tak¿e osób zawodowo zwi¹zanych z diagnostyk¹ obrazow¹) stanê³o 7 stycznia 2012 roku na starcie w piêknie po³o¿onym oœrodku narciarskim „Hawrañ” w Jurgowie. Organizatorzy imprezy: prof. Andrzej Urbanik (Katedra Radiologii CM UJ) oraz dr Ewa Górka (Zak³ad Diagnostyki Obrazowej w Suchej Beskidzkiej) wspierani przez dr. Jana G³owackiego ze Œl¹ska zrobili wszystko, aby impreza przebieg³a sprawnie. Przebieg zawodów omówiono w karczmie, przy dolnej stacji wyci¹gu, posilaj¹c siê ¿urkiem. A po po³udniu by³ jeszcze czas na basen, saunê i jacuzzi, oczywiœcie w miejscu zakwaterowania (OW „Stasinda” w Bukowinie Tatrzañskiej) zaœ wieczorem zawodnicy spotkali siê na uroczystej kolacji, podczas której og³oszono wyniki oraz rozdano nagrody. Ich funda- torami by³y: Wydawnictwo „Bezdro¿a”, portal ceneo.pl, JJW.pl, CeweMojaFotoksiazka oraz portal travelbit.pl (patron medialny imprezy). Kategorii by³o mnóstwo, wiêc i medali sporo. I tak wœród juniorek m³odszych zwyciê¿y³a Maria B³ach (Katowice) przed Matyld¹ Klusk¹ (Kraków), a wœród juniorek (zwyczajnych) Anna Salagierska-Barwiñska (£ódŸ), przed Katarzyn¹ Iwulsk¹ (Kraków). Natomiast wœród seniorek w I kategorii zwyciê¿y³y Dominika Wieja-B³ach (Katowice), przed Justyn¹ Filipowsk¹ (Rzeszów) i Ann¹ Pajk (Warszawa), zaœ w drugiej Teresa Grodzicka (Kraków). Juniorów podzieliliœmy na trzy kategorie, a zwyciê¿yli w nich Bart³omiej Kukliñski (Myœlenice), Maciej Wawrzynek (Zabrze) i Krzysztof Irzyk (Kraków). Wreszcie zwyciêzcami wœród seniorów (te¿ w trzech kategoriach) zostali Maciej Æwik³o (Zakopane) przed Karolem Wieczorkiem (Radom); Marek Mysior (£ódŸ) przed Wojciechem Wawrzynkiem( Zabrze); i Jan G³owacki (Zabrze) przed Wies³awem D¹browskim (Kraków). Nadto najszybsi narciarze-radiolodzy, którzy uzyskali najlepsze czasu przejazdu, a to dr Dominika Wieja-B³ach z Katowic i dr Marek Mysior z £odzi otrzymali Puchary, ufundowane przez Okrêgow¹ Izbê Lekarsk¹ w Krakowie. (au) 61 Uwaga absolwenci AM w Krakowie rocznik 1963! Zapraszamy na zjazd z okazji 50 rocznicy ukoñczenia studiów, który odbêdzie siê w Krakowie 26 maja 2012. Rozpoczynamy o godzinie 10-tej Msz¹ Œw. w koœciele œw. Anny, potem zbiorowe zdjêcie na dziedziñcu Dziekanatu, nastêpnie w Auli Collegium Novum JM Rektor wrêczy nam odnowione dyplomy. Po czêœci oficjalnej obiad w Hotelu Grand. Wp³aty do 31 stycznia na konto 46 1370 1372 0000 1706 5117 6000 z dopiskiem Zjazd F (300 z³, msza, uroczystoœæ, obiad) lub Zjazd T (400 z³ jak wy¿ej z osob¹ towarzysz¹c¹) Zjazd U (200 z³, bez obiadu). Kontakt w razie w¹tpliwoœci: Teresa Soko³owska; e-mail: [email protected], tel.: 12 655 39 09, Jan Ko³odziej; e-mail: [email protected] tel: 12 655 22 09 Jerzy Kulikowski; e-mail: [email protected], tel. 606 259 717. Prosimy (szczególnie kole¿anki!) o podania nazwiska, które ma byæ umieszczone na dyplomie. Zjazd Absolwentów rocznika 1982 Szanowne Kole¿anki, Koledzy Nie wiem kiedy, ale up³ynê³o ju¿ 30 lat od momentu skoñczenia przez nas studiów na Akademii Medycznej w Krakowie. Postanowiliœmy siê ponownie spotkaæ, aby powspominaæ stare czasy, odœwie¿yæ znajomoœci, wymieniæ myœli. Planujemy nasze spotkanie 8 wrzeœnia 2012 roku w Krakowie w Hotelu Qubus. Orientacyjny koszt ok. 300 z³ od osoby. Proszê o zg³oszenia chêci uczestnictwa do koñca lutego 2012 na adres e-mail: [email protected] Zawiadomcie, proszê, o spotkaniu wszystkie kole¿anki i kolegów, z którymi macie kontakt. W marcu podamy ostateczny koszt imprezy i jej program. Maciej Dendura Marek Kula NR 1/2012 Randka w ciemno lub lampka Martini (2) Nie wiemy czy humanistka o wszechstron− nych zainteresowaniach poznała przystojnego lekarza z poczuciem humoru, niemniej nasz ką− cik towarzyski wystartował czego świadectwem kilka dalszych anonsów i propozycji (patrz po− niżej): 34−letnia singielka, freelancer z wyższym wykształceniem, samo− dzielna, atrakcyjna, z poczuciem humoru, ape− tytem na życie, o szerokich zainteresowaniach (kulinarno−podróżniczych) – pozna Pana sta− nu wolnego, optymalnie z Krakowa lub okolic – celem dłuższej znajomości. e−mail: [email protected] Brunetka 28 letnia Jestem lek. stomatologiem. Bardzo mi będzie miło spotkać się na lampce Martini z lek med. lub stomatologiem e−mail: [email protected] Atrakcyjna, niezależna 40−latka, lekarka, lubiąca podróże, sport i taniec pozna pana o podobnych zainteresowaniach i w po− dobnym wieku. e−mail: [email protected] Poznam mężczyznę stanu wolnego, o pogodnym usposobieniu, najlepiej w wieku 49−54 lat. Jestem osobą wraż− liwą, która ceni spokój i harmonię. tel. 661 323 355 I raz jeszcze podkreślamy: żadnych barier wieku czy płci nie stawiamy. Zainteresowanych nowymi przyjaźniami i uczuciami prosimy o li− sty bądź e−mail na nasz adres: [email protected] CICER CUM CAULE GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 61 62 CICER CUM CAULE GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 62 NR 1/2012 Zatrudniê lekarzy NZOZ „Euro-Clinic” z umiejêtnoœci¹: USG j. brzusznej; POZ (NFZ); neurologii; endokrynologii (NFZ); echokardiografii; ginekologii (NFZ) tel. 605 433 544 zaprasza lekarzy zarejestrowanych w Ma³opolskiej Okrêgowej Izbie Lekarskiej do korzystania z nowoczesnego rezonansu magnetycznego w naszej siedzibie przy ul. Pilotów 2 w Krakowie. W przypadku badañ p³atnych zni¿ka dla lekarzy wynosi 50% ceny badania. Zainteresowanych prosimy o kontakt z rejestracj¹ pod numerami telefonów: 12 290 30 19, 12 290 30 31 lub kom. 690 895 111 Biuro Us³ug Ksiêgowo-Podatkowych Krystyna Wrotniak ul. Konarskiego 32/1; 30-049 Kraków tel. 12 422 85 44; 606 943 21 [email protected] Rok za³o¿enia 1994. Licencja Min. Fin. Nr 1695 i 24343 Zapewniamy obs³ugê z zakresu ksiêgowoœci, doradztwa podatkowego, kadrowo-p³acow¹, ZUS. Obs³ugujemy firmy jednoosobowe oraz spó³ki. Z naszych us³ug od kilkunastu lat korzysta wielu lekarzy i stomatologów. Zapraszamy do wspó³pracy Rozwiązanie krzyżówki świątecznej Prawidłowo odczytane hasło brzmiało: „Zdrowie nie przychodzi samo, trzeba je stworzyć” Spośród nadesłanych do redakcji rozwiązań, wylosowaliśmy zwycięzcę, którym został dr Romuald Adamik, radiolog z Krynicy. Nagrodę wyślemy pocztą. Serdecznie gratulujemy! Sprzedam pe³ne wyposa¿enie gabinetu stomatologicznego, stan bardzo dobry. tel. 798 337 303 Sprzedam atrakcyjny lokal pod gabinety lekarskie o pow. 240m2 w nowym budynku przy ul. £u¿yckiej w Krakowie. Stan developerski. Bardzo dobra lokalizacja, du¿e natê¿enie ruchu. Cena promocyjna 4500 z³/m2 netto, tel. 662 160 184 Uwaga! Poszukujemy kandydata na stanowisko lekarza dentysty. Wymagane co najmniej trzyletnie doœwiadczenie zawodowe. Oferujemy pracê w firmie o ugruntowanej pozycji na rynku us³ug stomatologicznych, w zgranym zespole. Mo¿liwoœæ podnoszenia kwalifikacji, uczestnictwa w kursach doszkalaj¹cych i rozwój zawodowy tel. 12 656 43 02 Do wynajêcia wyposa¿one gabinety lekarskie: laryngologiczne, ginekologiczne, urologiczne, ogólnolekarskie i inne. Dostêp do: USG, EKG, zestawu do krioterapii, zabiegów pielêgniarskich. Kontakt: Centrum Medyczne LARMED, ul. Lwowska 17/1, 30–548 Kraków, tel. 12 656 30 14, e-mail: [email protected] Wynajmê gabinet stomatologiczny, w pe³ni wyposa¿ony. Kraków, ul. Królowej Jadwigi tel. 602 245 137 Wynajmê gabinet lekarski w okolicach Galerii Kazimierz. tel. 604 249 275 lub 602 756 661 Uprzejmie informujemy, ¿e od wrzeœnia 2011 r. w „Galicyjskiej Gazecie Lekarskiej” wprowadzamy zrycza³towan¹ odp³atnoœæ w kwocie 50 z³ (w objêtoœci do 1 modu³u) za og³oszenia dotycz¹ce wynajmu lokali i sprzeda¿y sprzêtu . 63 Lek. med. Adam Błach ur. 3 lutego 1932 roku w Siewierzu zm. 26 grudnia 2011 roku w Krakowie Urodził się 3 lutego 1932 roku w Siewierzu w rodzinie rzemieślniczo−chłopskiej. Szkołę podsta− wową rozpoczął w roku 1938/39. W czasie wojny uczył się na tzw. tajnych kompletach. Po wojnie został w lutym 1945 roku przyjęty do Gimnazjum w Tarnowskich Górach. Tam ukończył trzy klasy gimnazjalne. Po otwarciu Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego w Siewierzu w 1947 roku kon− tynuował tam naukę. W 1948 roku otrzymał świa− dectwo ukończenia „małej” matury, a w 1950 „du− żej” z uzyskanym jednocześnie Dyplomem Przo− downika Nauki i Pracy Społecznej. W tym samym roku dostał się na pierwszy rok studiów w Akademii Medycznej w Krakowie. Ukoń− czył je w 1955 roku. Od 1954, jako student czwar− tego roku medycyny został asystentem w Zakładzie Anatomii Opisowej i Topograficznej AM w Krako− wie, gdzie pracował do 1957 roku. Jednocześnie odbywał wolontariat w III Klinice Chirurgicznej AM w Krakowie. W 1957 roku został powołany do odbycia okresowej służby wojskowej. Jako lekarz wojskowy w stopniu porucznika służył w Szpitalu Wojskowym w Szczecinie i Szpitalu Wojskowym w Krakowie. Służbę wojskową zakończył w 1959 r. Będąc w dalszych latach powoływany często na ćwi− czenia wojskowe i zastępstwa kolegów w Szpitalu Wojskowym w Krakowie dosłużył się stopnia pod− pułkownika WP. Od 1959 r. po przejściu do cywila otrzymał etat asystenta Oddziału Chirurgicznego w Szpitalu im. Edmunda Biernackiego (OO Bonifratrów) w Kra− kowie. W 1961 r. zdał egzamin specjalistyczny na pierwszy stopień, a w 1969 r. na drugi stopień z chi− rurgii ogólnej. W 1970 r. wygrał konkurs na dyrek− tora naczelnego Szpitala im. E. Biernackiego i pia− stował to stanowisko do 1977 roku. Stamtąd prze− szedł na stanowisko dyrektora Szpitala Więzienne− go w Krakowie, a w 1984 na stanowisko Okręgo− wego Inspektora Więziennej Służby Zdrowia Okrę− gu Krakowskiego. NR 1/2012 W czasie dyrektury w Szpitalu im. E. Biernac− kiego w 1972 roku uzyskał specjalizację II stopnia z zakresu Organizacji Ochrony Zdrowia. W 1990 r. przeszedł na emeryturę, nadal pracując jako specja− lista chirurg w Lekarskiej Spółdzielni Pracy, w Po− radni Chirurgicznej ZOZ Śródmieście i Poradni Chi− rurgiczno−Ortopedycznej NZOZ „Batory” w Krako− wie. Pełnił również dyżury w Krakowskim Pogoto− wiu Ratunkowym i był lekarzem zaufania PZU. Ostatecznie pracę zawodową zakończył w czerwcu 2009 r. z powodu złego stanu zdrowia. W czasie tych 55 lat pracy w służbie zdrowia i w działalności społecznej został odznaczony: Krzy− żem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebr− nym Krzyżem Zasługi, Odznaką „Za Wzorową Pra− cę w Służbie Zdrowia”, Złotą Odznaką „Za Pracę Społeczną dla Miasta Krakowa” oraz szeregiem innych odznaczeń resortowych i organizacji społecz− nych. Tłumy ze Szpitala Bonifratrów żegnały Go na pogrzebie na Cmentarzu Rakowickim. Był człowie− kiem oddanym pacjentom i rodzinie. Ciepły, doma− tor, pasjonat numizmatyki. Dobry tata i dziadzia. Osierocił żonę Dorotę, trójkę dzieci: Patrycję, Macieja i Grzegorza oraz siedmioro wnuków. Dorota Błach Lek. med. Halina Kabaj ur. 19 lutego 1959 w Krakowie zm. 4 stycznia 2012 w Krakowie W dniu 4 stycznia 2012 roku odeszła nagle nasza Koleżanka, doktor Halina Kabaj, specja− listka chorób wewnętrznych, starszy asystent III Oddziału Chorób Wewnętrznych, Metabo− licznych i Geriatrii Szpitala Specjalistycznego im. Józefa Dietla w Krakowie. Urodziła się 19 lutego 1959 roku w Krako− wie. W 1986 roku ukończyła Akademię Me− dyczną w Krakowie, w 1990 uzyskała 10 spe− cjalizacji z zakresu chorób wewnętrznych, zaś w 1997 – II 0. Pracę zawodową rozpoczęła KRONIKA ŻAŁOBNA GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 63 64 KRONIKA ŻAŁOBNA GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 64 w październiku 1986 roku w ZOZ nr 4 „Pod− ładowywały napiętą atmosferę. Z Jej zdaniem górze” w Krakowie. W latach 1987−1990 pra− cowała w Szpitalu im. L. Rydygiera, a następ− nie w Szpitalu Specjalistycznym im. J. Dietla. Dodatkowo przez wiele lat pracowała też w Pogotowiu Ratunkowym w Iwanowicach oraz w kilku przychodniach opieki całodobo− wej, służąc swoją wiedzą doświadczeniem i sercem pacjentom. Była również wieloletnim lekarzem−orzecznikiem Kasy Rolniczego Ubez− pieczenia Społecznego. Obszarem jej szczególnego zainteresowania medycznego była gastroenterologia. Z talentem wykonywała trudne zabiegi endoskopowe. W miarę nabywania szczegółowej wiedzy ga− stroenterologicznej miejscem jej pracy stała się także Przyszpitalna Poradnia Gastroenterolo− giczna i NZOZ Centrum Medycyny Profilak− tycznej przy ul. Komorowskiego w Krakowie. Nigdy nie zaniedbywała możliwości poszerze− nia wiedzy, uczestnicząc w szkoleniach zawo− dowych. W stosunku do pacjentów była bar− dzo sumiennym i troskliwym lekarzem. Pacjen− ci odczuwali Jej zainteresowanie swoim losem darząc Ją szacunkiem i zaufaniem. W stosunku do siebie była osobą wymaga− jącą. Wcześnie straciła ojca, na progu pracy za− wodowej odeszła też Jej matka. W tej sytuacji przyjęła na siebie obowiązek opieki nad młod− szym bratem Zbyszkiem, przewlekle chorym. Wytrwale dyżurowała w nocy przy jego łóżku, a w dzień kontynuowała codzienne zawodowe obowiązki. Na propozycje kolegów przejęcia części opieki nad Zbyszkiem reagowała z wdzięcznością, ale nie godziła się na uwol− nienie jej z tego trudu. Wspominamy Halinkę jako dobrą Koleżan− kę, zawsze mogliśmy liczyć na Jej rzeczową radę. Była autorytetem medycznym, do Niej zwracaliśmy się o poradę w trudnych proble− mach klinicznych. Nigdy nie odmawiała pomo− cy. Była człowiekiem o szerokich horyzontach, lubiła podróże, interesowała się wydarzeniami kulturalnymi, literaturą, teatrem oraz z pasją zgłębiała język angielski. Zawsze zaskakiwała nas znajomością aktualnych wydarzeń. Niejed− nokrotnie pomagała rozwiązywać konflikty, miała odwagę nazywać rzeczy po imieniu. Jej celne, inteligentne riposty, niejeden raz roz− liczyli się zarówno koledzy jak i przełożeni. Ze śmiercią Halinki straciliśmy serdeczną koleżankę i oddanego przyjaciela. Pozostanie po Niej niewypełniona pustka. Ze smutkiem i wzruszeniem patrzymy na jej biurko bez Niej. Ale na zawsze pozostanie w naszej pamięci i sercach. Koleżanki i koledzy z III Oddziału Chorób Wewnętrznych, Metabolicznych i Geriatrii Szpitala Specjalistycznego im. J. Dietla w Krakowie Magdalena Strebecka (1954−2012) Zmarła doktor Magdalena Strebecka. Był 11 stycznia 2012 roku, środa, godzina 17.35. Szpital im. S. Żeromskiego – którego była nie tylko dyrek− torem ds. lecznictwa, ale też w jakimś sensie wy− chowanką, bo tu zaczęła i skończyła karierę zawo− dową – pogrążył się w żałobie. Te same uczucia stały się udziałem dziesiątków jej przyjaciół. Odeszła od nas, po przeszło rocznej walce z chorobą, ode− szła na tym samym Oddziale, w którym była zastępcą ordynatora. Okręgowa Rada Lekarska, przesunęła godzinę rozpoczęcia planowanych wcześniej obrad, by dać szansę przyjaciołom z samorządu, w którym udzielała się jako delegat od 2001 roku, na wzięcie udziału w ceremonii pogrzebowej. 65 Jeśli zahartowanie na śmierć w ogóle jest moż− liwe, to środowisko lekarskie jest w tym procesie szczególnie odporne. A jednak ta śmierć rozbudziła wyjątkowe emocje, poruszyła bardzo wielu. Magda była bowiem kimś szczególnym. Nie z racji funk− cji, majątku czy sławy, ani ze względu na nadzwy− czajny dorobek naukowy bądź kliniczny. Nie! Jej szczególny autorytet w środowisku brał się z nie− zwykle przyjaznej światu, dziś powiedzielibyśmy arcyempatycznej postawy. To się udzielało otocze− niu. W towarzystwie Magdy warto było być w pra− cy i zabawie, w towarzystwie i na bezludnej wyspie. Wiem to, bo przyjaźniłem się z Madzią od po− nad 30 lat i wielu uważało Ją za moją siostrę, tak bowiem żartobliwie – udając rodzeństwo – żyliśmy w przestrzeni publicznej już w latach 80−tych. A że przed laty mieszkaliśmy w bezpośrednim są− siedztwie w Czyżynach i rywalizowaliśmy zawzię− cie o jak najpiękniejszy ogródek (to była jej druga pasja obok medycyny, a szastała łacińskim nazew− nictwem roślinności niczym zawodowy botanik); a że wspólnie z Leszkiem, Jej ukochanym mężem, zwiedziliśmy pół świata razem, wyjeżdżając na urlo− py i przeżywając dziesiątki przygód; a że mogliśmy na siebie liczyć w każdych okolicznościach, kłopo− tach, problemach – to już zupełnie inna kwestia. Choć dodam jedno, że zawsze byłem trochę zazdro− sny o tę Jej właściwość, podobnego traktowania wszystkich: pacjentów, kolegów z pracy, przełożo− nych czy nawet spotkanych przypadkowo ludzi. Z Rejestru Lekarzy, za zgodą pogrążonych w bólu Leszka i Jej ukochanej córki Ewy, przyta− czam kilka danych, by sprostać wymogom biogra− mu. Urodziła się w Krakowie w 1954 roku. Po ukoń− czeniu III Liceum Ogólnokształcącego, w 1973 roku rozpoczęła studia na Akademii Medycznej w Kra− kowie. Z dyplomem lekarza trafiła w 1979 roku na staż do Szpitala im. S. Żeromskiego w Nowej Hucie. I pozostała w nim do końca kariery zawodo− wej, wspinając się po szczeblach coraz odpowie− dzialniejszych funkcji. W 1984 roku uzyskała I sto− pień, a w 1989 II stopień specjalizacji w zakresie chirurgii ogólnej. Od 1997 roku pełniła obowiązki z−cy ordynatora na Oddziale Chirurgii Ogólnej, w 2004 roku doktor Andrzej Ślęzak powierzył jej obowiązki z−cy dyrektora ds. lecznictwa. NR 1/2012 O pełnieniu od 2001 roku, przez cztery już ka− dencje nieprzerwanie, obowiązków delegata na Zjazd – wspomniałem. Przez 8 lat, od 1997 roku była z−cą rzecznika odpowiedzialności zawodowej w krakowskiej Izbie. W Szpitalu angażowała się też w procesy szkolenia lekarzy odbywających staż po− dyplomowy. Ale na szczególną uwagę w Jej tej karierze za− wodowej zasługuje owa niezwykle rzadka wśród kobiet, posiadana specjalizacja, chirurga. Koniecz− ny refleks, sprawna ręka, zdecydowanie, umiejęt− ność szybkiej diagnozy – wszystko to było jej przy− miotem. Wcale się nie dziwię dyrektorowi Ślęzako− wi, że powierzył Jej obowiązki zastępcy, bo te samy cechy charakteryzowały Ją w dniu powszednim. Była Szefową nie malowaną, lecz z prawdziwego zdarzenia. Jeśli napiszę, że będzie nam Jej brakowało, stwierdzę banał. Ale też życie jest na swój sposób banalne. Tylko co mogę innego napisać? Chyba tyl− ko jedno: że mieliśmy szczęście, wszyscy, którzy Cię znaliśmy, być z Tobą Madziu. I jaka szkoda, że tak krótko. Robert Stępień – Nie wiem co powiedzieć, słów mi brakuje... Magda emanowała kobiecością, zgrabna, zawsze dobrze ubrana, drobnej postury o wielkim sercu, a przy tym niezwykle energiczna i stanowcza, „baba z charakterem”. Swoją energią i zapałem do pracy zawsze mnie zadziwiała. Pracowałam z Nią w izbie lekarskiej przez 8 lat, można było na Niej polegać, kompetentna, znająca swój zawód, nigdy nie zawio− dła. Była osobą bardzo towarzyską, pełną humoru i radości życia. Nie zapomnę nigdy naszych „rzecznikowskich” wyjazdów szkoleniowych, naszych spotkań i poga− duszek o domu, o dzieciach czy o tym, co zrobić na obiad, naszych tańców na Balu Lekarza. Gdy inni szli zmęczeni do domu, Magda bawiła nas swymi kawałami i żartami. Los bywa okrutny, a wiadomość o chorobie, a teraz o śmierci Magdy były dla mnie porażające. Nie chce się wierzyć, że nie ma Jej wśród nas. Wiem jedno – są ludzie, o których trudno mówić w czasie przeszłym. Jolanta Orłowska−Heitzman KRONIKA ŻAŁOBNA GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 65 66 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 66 NR 1/2012 ORTOGRAFIA NRL Rozwiewamy kilka wątpliwości W cudzysłowie czy w cudzysłowiu? Miej− scownik od słowa cudzysłów brzmi w cudzysło− wie(!), zatem poprawnie napiszemy np. zdanie tak: „Swoje prywatne oceny umieścił autor w cu− dzysłowie” lub „Najczęściej cytaty podajemy w cudzysłowie”. W dopełniaczu lp. używamy for− my cudzysłowu, a nie cudzysłowia czy cudzysło− wa np. „W tym miejscu nie należało umieścić cu− dzysłowu”. Po prostu mówiąc, nie istnieje w mia− nowniku lp. słowo cudzysłowie. Czy w zdaniu: „Kuchnia hotelowa zabez− pieczyła uczestnikom narady smaczny poczę− stunek”. – prawidłowo użyto słowa zabezpie− czyć? Nie, ponieważ słowo zabezpieczyć ozna− cza: 1) dać ochronę przed czymś lub kimś np. „Zabezpieczyliśmy dom przed włamaniem”; 2) uczynić bezpiecznym np. „Dziurę w jezdni za− bezpieczono położonymi na niej deskami” lub „Pękniętą ścianę zabezpieczono dodatkowymi wzmocnieniami”. Niestety, bardzo często wyraz ten jest błędnie używany w znaczeniu: zagwaran− tować, zapewnić coś czy zaspokoić czyjeś potrze− by. Zdanie umieszczone w pytaniu poprawnie powinno brzmieć np. tak: „Kuchnia hotelowa przygotowała (zapewniła) uczestnikom narady smaczny poczęstunek” lub „Kuchnia hotelowa zadbała o smaczny poczęstunek dla uczestników narady”. Podać czy poddać w wątpliwość? Zawsze podać! Należy rozróżnić znaczenie tych dwu słów. „Poddać” znaczy uzależnić się od kogoś, podpo− rządkować się komuś, ulegać, a „podać” – prze− kazać coś komuś, zakomunikować, przedstawiać, informować o czymś np. „Wiadomość była po− dana przez radio” czy „Podałem sąsiada do sądu” lub „Minister podał się do dymisji” i w końcu np. „Michał podał w wątpliwość argumenty przed− mówcy”. Barbara Kaczkowska Sk³adki cz³onkowskie Jak ju¿ informowaliœmy, Uchwa³¹ nr 8/08/V Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia 4 kwietnia 2008 z dniem 1 paŸdziernika tego¿ roku, uleg³a podwy¿szeniu miesiêczna sk³adka cz³onkowska. Wynosi ona obecnie: – 40 z³ dla lekarza i lekarza dentysty, – 10 z³ w wypadku lekarzy emerytów i rencistów pod pewnymi warunkami oraz lekarzy sta¿ystów (pod warunkami). Otó¿ w odniesieniu do lekarzy emerytów i rencistów, którzy nadal pracuj¹ i osi¹gaj¹ przychód oraz w wypadku lekarzy, którzy nie osi¹gaj¹ przychodu i to udokumentuj¹, wystêpuj¹ liczne odstêpstwa. Pe³ny tekst Uchwa³y drukowaliœmy w „Galicyjskiej Gazecie Lekarskiej” nr 4/105 2008 (str. 86-87) oraz „Galicyjskiej Gazecie Lekarza Dentysty” nr 4a/105 2008 (str. 38-39). Znajduje siê ona równie¿ m.in. na naszej stronie internetowej OIL: www.oilkrakow.org.pl Uchwa³a ustala tak¿e terminy i tryb op³acania sk³adek. Poczynaj¹c od 1 stycznia 2010 roku wszed³ w ¿ycie obowi¹zek op³acania sk³adek na indywidualne konta sk³adkowe sk³adkowe. Ka¿dy lekarz otrzyma³ do 31 grudnia 2009 r. listownie ma adres domowy informacjê z podaniem numeru tego konta. Uwaga! Dla u³atwienia op³acalnoœci sk³adek uruchomiliœmy z dniem 1 sierpnia br., pod adresem Izby: www.oilkrakow.org.pl mo¿liwoœæ samodzielnego sprawdzenia indywidualnego numeru subkonta do op³acania sk³adek. Nie trzeba zatem telefonowaæ w tej sprawie do Izby, wystarczy wcisn¹æ ww. adres. Jest on tak¿e dostêpny na stronie internetowej NIL, w zak³adce BIP. W wypadku w¹tpliwoœci prosimy o kontakt z Izb¹ Lekarsk¹ w Krakowie tel: 12 619 17 32 lub na adres e-mail: [email protected] Przypominamy! Op³aty z tytu³u rejestracji gabinetów prywatnych nale¿y wp³acaæ na konto OIL: Bank PEKAO SA 25 1240 4650 1111 0000 5149 2553 67 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA NR 1/2012 OKRÊGOWA IZBA LEKARSKA Dy¿ury cz³onków ORL Prezes ORL • Andrzej Matyja • poniedzia³ek ......................................... 13.00-17.00 • wtorek .................................................. 14.00-16.00 • œroda .................................................... 14.00-15.00 Wiceprezesi ORL: • Jerzy Friediger • poniedzia³ek i œroda ............................... 14.00-16.00 • Robert Stêpieñ • œroda .................................................... 12.00-15.00 • Janusz Legutko • poniedzia³ek ......................................... 14.00-15.00 Sekretarz ORL • Jacek Têtnowski • codziennie: poniedzia³ek – pi¹tek Skarbnik ORL • Anna Maci¹g • œroda ................................................... 15.00-16.00 Rzecznik Praw Lekarza, z-ca Sekretarza ORL • Katarzyna Turek-Fornelska • œroda ................................................... 12.00-13.00 Delegatura w Przemyœlu Wiceprezes ORL, pe³nomocnik Delegatury w Przemyœlu • Marek Zasadny • wtorek .................................................. 13.30-15.30 • El¿bieta Wojnarowicz • poniedzia³ek ......................................... 11.30-13.00 Delegatura w Nowym S¹czu Pe³nomocnik Delegatury w Nowym S¹czu • Irena Gawroñska • wtorek .................................................. 8.30-9.30 • Janusz Chodorowski • ka¿dy czwarty wtorek m-ca ..................... 15.30-16.30 • Tymoteusz Derebas • ostatnia œroda miesi¹ca ......................... 15.00-16.00 Delegatura w Kroœnie Pe³nomocnik Delegatury w Kroœnie • Antoni Jakubowicz • pi¹tek ................................................... 15.00-16.00 • Marian Fedorowicz • œroda ................................ 9.00-11.00 i 12.00-14.00 (z wyj. 28 IV; 23 VI; 8 IX; 3 XI) 67 Komisje: • Etyki – Stefan Bednarz • œroda .................................................... 15.00-16.00 • Kszta³cenia – Lech Kucharski • œroda .................................................... 14.30-15.30 • Kultury, Sportu i Rekreacji – Jacek Têtnowski • poniedzia³ek ......................................... 15.00-17.00 • Legislacyjna – Mariusz Janikowski • poniedzia³ek-œroda ................................ 13.00-14.00 • Organizacyjna – Mariusz Janikowski • poniedzia³ek-œroda ................................ 13.00-14.00 • Praktyk Lekarskich – Leszek Badacz • œroda .................................................... 15.00-16.00 • Socjalno-Bytowa – Barbara Wiejowska • pi¹tek ................................................... 11.30-12.30 • Stomatologiczna – Robert Stêpieñ • œroda .................................................... 12.00-15.00 • ds. Emerytów i Rencistów – Kazimierz K³odziñski • œroda .................................................... 14.30-15.30 • ds. M³odych Lekarzy – Piotr Oleksy • œroda .................................................... 15.15-16.15 • ds. Obcokrajowców – Bo¿ena Kozanecka • w dni posiedzeñ ORL ........................... 15.30-17.00 • ds. Systemu Opieki Zdrowotnej – Wies³aw Sowa • czwartek ............................................... 12.00-13.00 • Zespó³ ds. Konkursów – Piotr K³osiñski • œroda .................................................... 13.30-14.30 Cz³onkowie ORL: • Anna Aseñko • poniedzia³ek ......................................... 14.00-15.00 • Dorota Dro¿d¿ • czwartek ............................................... 14.00-15.00 • Patryk Hartwich • œroda .................................................... 16.00-17.00 • Dariusz Koœcielniak – Prezydium ORL • œroda .................................................... 11.00-13.00 • Andrzej Stopa • œroda .................................................... 13.00-14.00 • Anna Urbañczyk • czwartek ............................ 8.00-9.00 i 10.00-11.00 (z wyj. 28 IV; 23 VI; 8 IX; 3 XI) 68 GALICYJSKA GAZETA LEKARSKA 68 NR 1/2012 OKRÊGOWA IZBA LEKARSKA ul. Krupnicza 11 a, 31-123 Kraków Recepcja: 12 619 17 00 12 619 17 20 fax: 12 619 17 30, 12 422 57 55 fax:12 e-mail: [email protected] www.oilkrakow.org.pl; www.oilkrakstom.pl Numery wewnêtrzne: • Recepcja, Sekretariat ogólny ................................... 619 17 20 • Sekretariat Prezesa ................................................. 619 17 10 • Sekretarz ORL ......................................................... 619 17 21 • Asystentka Prezesa (mgr J. Bizoñ) ........................ 619 17 05 • Biuro Okrêgowego Rzecznika OZ (mgr M. Login) .... 619 17 17 • Biuro Okrêgowego Rzecznika OZ (mgr S. Smoleñ) .. 619 17 25 • Kancelaria S¹du Lekarskiego (mgr A. Krawczyk) .... 619 17 28 • Biuro Radców Prawnych (mgr D. Dziubina) ............. 619 17 26 • Rejestr Lekarzy; Ubezpieczenia OC .......................... 619 17 16 • e-mail: [email protected] • Rejestracja Indyw. Praktyk; Sta¿e podyplomowe ..... 619 17 13 • Stomatolodzy (K. Trela) .......................................... 619 17 18 • G³. Ksiêgowy (mgr B. Klec); Ksiêgowoœæ ................. 619 17 15 • e-mail: [email protected] • Kasa ......................................................................... 619 17 14 • Sk³adki .................................................................... 619 17 32 • e-mail: [email protected] • Redakcja „Galicyjskiej Gazety Lekarskiej”................ 619 17 27 • e-mail: [email protected] • Informatycy; str. internetowe ................................... 619 17 01 Komisje Komisje: Bioetyki ................................ 619 17 28 Etyki ..................................... 619 17 28 Kszta³cenia (mgr. P. Pachel) 619 17 22 Kultury i Sportu .................... 619 17 21 Legislacyjna ......................... 619 17 12 Organizacyjna ...................... 619 17 16 Praktyk Lekarskich ............... 619 17 13 Socjalno-Bytowa .................. 619 17 18 Stomatologiczna .................. 619 17 18 Zagraniczna ......................... 619 17 12 ds. Emerytów i Rencistów ..... 619 17 01 ds. M³odych Lekarzy ............. 619 17 05 ds. Obcokrajowców ............... 619 17 16 ds. Systemu Opieki Zdrowotnej 619 17 13 ds. Uzdrowisk ...................... 619 17 28 Rzecznik Praw Lekarza ........ 619 17 10 Uwaga: zmiana godzin urzêdowania Czas pracy OIL w Krakowie: poniedzia³ek wtorek œroda czwartek pi¹tek godz. 800 do 1700 godz. 800 do 1600 godz. 800 do 1700 godz. 800 do 1600 godz. 900 do 1500 Dy¿ury radców prawnych OIL: mgr Ewa Krzy¿owska wtorek godz. 1400 do 1500 czwartek godz. 1400 do 1500 mgr Agnieszka Nawara-Dubiel (dla lek. med.) poniedzia³ek godz. 1500 do 1700 œroda godz. 1300 do 1700 mgr Tomasz Pêcherz (dla lek.stom.) wtorek godz. 1200 do 1500 czwartek godz. 1300 do 1600 tel. 619 17 19 tel. 619 17 24 tel. 619 17 31 Delegatury OIL w Kroœnie Kroœnie: ul. Niepodleg³oœci 2, 38-400 Krosno tel. 13 432 18 59; e-mail: [email protected] poniedzia³ek godz. 800 do 1500 wtorek godz. 800 do 1700 œroda, czwartek, pi¹tek godz. 800 do 1500 S¹czu: ul. Kopernika 18, 33-300 Nowy S¹cz w Nowym S¹czu tel. 18 442 16 47; e-mail: [email protected] poniedzia³ek, wtorek godz. 800 do 1700 œroda, czwartek godz. 800 do 1600 pi¹tek godz. 800 do 1300 Przemyœlu: Rynek 5, 37-700 Przemyœl w Przemyœlu tel. 16 678 26 70, fax 16 678 33 24 e-mail: [email protected] poniedzia³ek, wtorek godz. 800 do 1600 œroda godz. 800 do 1700 czwartek, pi¹tek godz. 800 do 1500 Galicyjska Gazeta Lekarska – Okręgowej Rady Lekarskiej w Krakowie ul. Krupnicza 11a, 31–123 Kraków; tel. 12 619 17 27; fax: 12 422 57 55; e-mail: [email protected] Redaguje kolegium w składzie: Redaktor Naczelny: Jerzy Friediger; Sekretarz Redakcji: Stefan Ciepły Członkowie: Henryk Gaertner, Artur Hartwich, Mariusz Janikowski, Bożena Kozanecka, Małgorzata Popławska, Filip Ratkowski, Mariusz Serwin, Jacek Tętnowski, Andrzej Urbanik, Joanna Depa, Krzysztof Zgłobicki (grafika). Przygotowanie do druku: globic RC; tel. 602 229 655; e-mail: [email protected] Redakcja zastrzega sobie prawo do skrótów, adiustacji i zmian tytułów w nadsyłanych tekstach i korespondencji. Anonimów nie drukujemy. Za treść ogłoszeń nie ponosimy odpowiedzialności.
