Informacja dla polskich agencji pracy tymczasowej o niemieckich

Informacja dla polskich agencji
pracy tymczasowej o niemieckich
regulacjach dotyczących czasowego
użyczania polskich pracowników do
świadczenia pracy na terenie
Niemiec
2015-12-25 22:44:15
2
3
Pełne otwarcie z dniem 1 maja 2011 r. niemieckiego rynku pracy i usług dla polskich pracowników i
przedsiębiorstw wywołuje rosnące zainteresowanie polskich agencji pracy tymczasowej możliwościami
wypożyczania swych pracowników niemieckim pracodawcom. O ile do tej pory taka forma świadczenia pracy
była zasadniczo wykluczona bądź uzależniona od uzyskania specjalnego zezwolenia na zatrudnienie polskiego
pracownika, to wymóg ten przestanie obowiązywać z początkiem maja br.
1. Pełne otwarcie z dniem 1 maja 2011 r. niemieckiego rynku pracy i usług dla polskich pracowników i
przedsiębiorstw wywołuje rosnące zainteresowanie polskich agencji pracy tymczasowej możliwościami
wypożyczania swych pracowników niemieckim pracodawcom. O ile do tej pory taka forma świadczenia pracy
była zasadniczo wykluczona bądź uzależniona od uzyskania specjalnego zezwolenia na zatrudnienie polskiego
pracownika, to wymóg ten przestanie obowiązywać z początkiem maja br.
Liberalizacja dostępu do niemieckiego rynku pracy od 1 maja br. oznacza wiele nowych możliwości dla polskich
firm i pracowników, ale trzeba się spodziewać, szczególnie w okresie początkowym nasilonych kontroli
niemieckiej PIP i służb celnych odpowiedzialnych za przestrzegania istniejących w tym zakresie przepisów.
Liberalizacja bowiem nie oznacza, że przestaną obowiązywać wymogi dotyczące rejestracji zagranicznych
(polskich) agencji pracy tymczasowej, chcących rozszerzyć swą działalność na rynek niemiecki. Takie same
wymogi stawiane są i niemieckim agencjom pracy tymczasowej.
W niniejszej informacji pragniemy zwrócić uwagę na to, iż:
- przed podjęciem działań zmierzających do użyczenia niemieckiemu pracodawcy polskich pracowników,
konieczne jest zapoznanie z pełnym tekstem Ustawy o regulacjach zarobkowego użyczania pracowników
(Arbeitnehmerüberlassungsgesetz - AÜG), dostępnym na http://bundesrecht.juris.de/a_g/BJNR113930972.html;
- działanie agencji bez uzyskania zezwolenia jest zabronione i obwarowane wysokimi karami pieniężnymi (25 tys.
EUR);
- wymogi stawiane w procedurze rejestracji nie podlegają indywidualnemu negocjowaniu, a brak wymaganych
informacji może prowadzić do odrzucenia wniosku bądź prośby urzędu o uzupełnienie dokumentacji, co znacznie
wydłuży procedurę;
- tylko odpowiednio wcześniej rozpoczęta procedura, przy spełnieniu wymaganych warunków, gwarantuje
możliwość terminowej realizacji planowanego użyczenia pracowników. Należy się liczyć nawet z 3-miesięcznym
terminem załatwiania wniosku;
- zagraniczna (polska) agencja wysyłając pracownika zobowiązana jest przy zawieraniu z nim umowy
poinformować go w formie pisemnej o przysługujących prawach pracowniczych jako pracownika użyczanego.
Tekst tej informacji jest ściśle określony przy Federalną Agencję Pracy i wymaga - na koszt pracodawcy - tylko
odpowiedniego przetłumaczenia na j. polski (zob. zał. pt. Merkblatt für Leiharbeitnehmer);
- zgodnie z ustawową zasadą równego traktowania (niem. Gleichstellungsgrundsatz), pracownikowi
tymczasowemu muszą zasadniczo zostać zapewnione takie same warunki pracy i wysokość wynagrodzenia jak
własnym pracownikom zatrudnionym przez pracodawcę użytkownika.
- zgodnie z uchwaloną 24 marca 2011r. nowelizacją ustawy AÜG od 1 maja 2011 r. będą obowiązywać przepisy
(nowy §3a) wprowadzające stawkę minimalną 7,79 euro za godzinę w landach zachodnich i 6,89 euro w landach
wschodnich dla pracowników zatrudnianych w Niemczech na zasadach użyczenia, w tym np. polskich
4
pracowników użyczanych przez polskie agencje pracy tymczasowej do czasowego świadczenia pracy na terenie
Niemiec. Warto jednak pamiętać, że w niektórych branżach wymagane są od 2009 lub 2010 r. jeszcze wyższe
stawki minimalne (np. przy elektroinstalacjach odpowiednio 9,70 i 8,40 euro, w opiece nad osobami
niedołężnymi odpowiednio 8,50 i 7,50 czy w pracach malarsko-lakierniczych: 9,50 euro w całych Niemczech dla
niewykwalifikowanego pracownika wykonującego takie prace).
2. Rejestracja, a właściwie uzyskanie zezwolenia na użyczenie pracowników w Niemczech przez zagraniczną
(polską) agencję pracy tymczasowej, świadczącej zarobkowo usługi użyczania pracowników polega na:
- wypełnieniu odpowiedniego wniosku „Antrag auf erstmahlige Erteilung einer Erlaubnis zur gewerbsmäßigen
Arbeitsnehmerüberlassung" (wzór w załączeniu lub do pobrania na
http://www.arbeitsagentur.de/zentraler-Content/Vordrucke/A08-Ordnung-Recht/Publikation/V-AUeG-2a-Arbeitneh
merueberlassung.pdf
- załączeniu do powyższego wniosku 13 załączników, w tym m.in. wyciągu z KRS, wypisu z rejestru podmiotów
prowadzących agencje zatrudnienia, wyciągu z Krajowego Rejestru Karnego dla osoby lub podmiotu zbiorowego,
zaświadczenia z US i ZUS o nie zaleganiu z podatkami i składkami na ubezpieczenia społeczne, zaświadczenia o
posiadaniu wolnych środków na koncie bankowym w wysokości min. 2 tys. EUR na jedną podnajmowaną do
Niemiec osobę, wzoru umowy z pracownikiem tymczasowym (czyli umowy pomiędzy polskim pracodawcą i
pracownikiem po niem. Verleiher i Leiharbeitnehmer) oraz wzoru umowy polskiej agencji z firmą niemiecką o
czasowym użyczeniu pracownika (czyli umowy pomiędzy Verleiher a Entleiher).
Lista wymaganych dokumentów w załączeniu.
Uwaga: wszystkie załączane dokumenty muszą być przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego na j.
niemiecki.
- wysłaniu kompletu dokumentów na adres dyrekcji regionalnej Federalnej Agencji Pracy:
Regionaldirektion
Bundesagentur für Arbeit
Josef-Gockeln-Str. 7
40474 Düsseldorf
lub na adres poczty elektronicznej [email protected]
W przypadku realizacji kilku umów w różnych krajach związkowych Niemiec, wystarczy tylko jedno zgłoszenie na
całe Niemcy, ale należy je przesłać wyłącznie do ww. dyrekcji regionalnej, gdyż załatwianie tych wniosków
przydzielono poszczególnym dyrekcjom regionalnym, ale wg podziału na poszczególne państwa. Na przykład
wnioski o zezwolenie dla agencji pracy tymczasowej z Polski załatwiane są tylko przez dyrekcję regionalną w
Dusseldorfie wraz z wnioskami agencji działającymi tylko w Irlandii, W. Brytanii, na Malcie czy w Niderlandach.
Zezwolenie wydawane jest na rok i kosztuje 750 EUR (do wpłacenia na konto dyrekcji regionalnej przy składaniu
wniosku). Po trzech latach kolejnych zezwoleń można wystąpić o zezwolenie bezterminowe, a opłata za jego
wydanie wynosi 2 tys. EUR.
5
Ponadto niemiecka firma, której polska agencja użycza pracowników musi dokonać ich zgłoszenia w formie
„Anzeige der Überlassung" na specjalnym formularzu (wzór w załączeniu lub do pobrania na stronie
http://www.arbeitsagentur.de/zentraler-Content/Vordrucke/A08-Ordnung-Recht/Publikation/V-AUeG-2b-Anzeige-U
eberlassung-AN.pdf
3. Pragniemy zwrócić uwagę, że generalnie nie wydaje się zgody na wysyłanie do pracy tymczasowej na terenie
Niemiec robotników budowlanych. Wyjątki są dopuszczalne tylko:
- między przedsiębiorstwami branży budowlanej i innych branż, gdy jest to forma dopuszczona przez
powszechnie obowiązujące układy zbiorowe pracy;
- między przedsiębiorstwami branży budowlanej, w wypadku gdy wypożyczające przedsiębiorstwo może
udowodnić, że przez okres minimum trzech lat było i jest objęte tym samym ramowym i socjalnym układem
zbiorowym pracy.
W ustawie AÜG przewidziane są także inne sytuacje, kiedy dla użyczenia pracowników nie trzeba zezwolenia.
Możliwe jest to np. w sytuacji, kiedy w ramach tej samej branży użyczenie zapobiega zwolnieniom albo
wprowadzeniu skróconego wymiaru czasu pracy. Ponadto w następujących przypadkach nie jest konieczne
uzyskanie pozwolenia:
- na oddelegowanie do wspólnego zespołu wykonawczego, utworzonego w celu realizacji projektu;
- na kierowanie/wypożyczenie pracowników do pracy w tej samej branży na rzecz osoby trzeciej, w celu
uniknięcia pracy w niepełnym wymiarze godzin lub zwolnień na podstawie przepisów zbiorowego układu pracy.
W przypadku, gdy dotyczy to zakładu zatrudniającego mniej niż 50 osób, potrzebne jest pisemne zawiadomienie
o tym fakcie dyrekcji regionalnej Agencji Pracy;
- na użyczanie pracowników do pracy wewnątrz koncernu;
- na oddelegowanie pracownika do pracy na rzecz niemiecko-zagranicznego przedsiębiorstwa utworzonego na
podstawie umów międzynarodowych.
4. Warto pamiętać, że w prawie niemieckim określone są m.in. następujące formy prawne, w ramach których
możliwe jest wykonywanie pracy na rzecz osób trzecich: zatrudnienie przez agencję pracy tymczasowej, umowa
o dzieło, samodzielna umowa zlecenia oraz umowa pośrednictwa.
Decydującym kryterium z jaką umową mamy do czynienia są indywidualne postanowienia zawarte między
6
stronami. Rodzaj umowy może być określony zarówno przez treść formy pisemnej jak i rodzaj rzeczywiście
wykonywanej czynności. W razie sprzeczności to właśnie rzeczywiste wykonanie, a nie treść podpisanej umowy
określają faktyczną formę prawną.
4.1. Zatrudnienie przez agencję pracy tymczasowej
Taka forma zatrudnienia ma miejsce gdy, pracownik zatrudniony jest przez agencję pracy tymczasowej (która w
tym wypadku jest pracodawcą), ale wykonuje zadania na rzecz (innego) pracodawcy, zwanego pracodawcą
użytkownikiem. Polega zatem na kierowaniu odpowiedniego personelu do wykonywania zadań na rzecz osób
trzecich. Jak wspomniano, działanie agencji pracy tymczasowej wymaga rejestracji i uzyskania pozwolenia, a
przed jego wydaniem działalność agencji pracy tymczasowej jest surowo zabroniona.
4.2. Umowa o dzieło
W umowie o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania wyznaczonego dzieła. Dziełem może
być zarówno wykonanie lub zmiana dowolnej rzeczy jak i uzyskanie pewnego rezultatu działań lub pracy.
Decydującymi kryteriami są:
- uzgodnienie i wykonanie konkretnie określonego rezultatu dzieła lub zmiany rzeczy,
- samodzielne organizowanie wszystkie czynności mające na celu spełnienie postanowień umowy; dotyczy to
również czasu pracy jak i samodzielnego wyboru ilości i kwalifikacji pracowników oraz z reguły własnego
wyposażenia,
- pracownicy zleceniobiorcy pracujący w zakładzie zleceniodawcy podlegają poleceniom służbowym
zleceniobiorcy oraz nie są włączeni w proces pracy i produkcji zakładu zleceniodawcy,
- zleceniobiorca ponosi ryzyko przedsiębiorcy: obejmuje gwarancją wady dzieła, oraz liczy się z brakiem wypłaty
wynagrodzenia w przypadku gdy np. dzieło przypadkowo zaginie,
- wynagradzany jest rezultat, a nie czas pracy
4.3.Umowa na samodzielne wykonanie usługi
Umowa na samodzielne wykonanie usługi ma miejsce, gdy wykonawca samodzielnie świadczy zapisane w
umowie usługi i sam określa organizację, czas oraz ilość i kwalifikacje pracowników. Oznacza to, że pracownicy
nie podlegają poleceniom służbowym zleceniodawcy oraz sami ustalają czas pracy.
4.4. Umowa pośrednictwa
7
Przedmiotem umowy pośrednictwa jest zobowiązanie się dostarczenia przez jedną ze stron samodzielnych usług
osoby trzeciej , a nie jak wyżej samodzielnego świadczenia usług. Warunkiem jest, że osoba trzecia świadczy
usługi niezależnie i samodzielnie pod względem ekonomicznym i socjalnym.
Opracował na podstawie informacji Federalnej Agencji Pracy:
Jan Masalski
Radca
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji
Ambasady RP w Berlinie
4.04.2011 r.
Uwaga: Niniejsza informacja nie stanowi źródła prawa. Mimo dołożenia wszelkich starań, autor nie ponosi
odpowiedzialności za ewentualne błędy czy nieścisłości, a także konsekwencje wynikające z zastosowania
powyższej informacji w praktyce.
W celu uzyskania wiążących informacji prosimy o kontakt z Federalną Agencją Pracy lub odpowiednią kancelarią
prawną.
Spis załączników:
1. Wzór wniosku o zezwolenie na zarobkowe użyczenie pracowników (4 str.);
2. Lista wymaganych załączników do wniosku (1 str.);
3. Oświadczenie o nie zaleganiu z podatkami (2 str.);
4. Zaświadczenie o posiadaniu odpowiednich środków finansowych (1 str.);
5. Wzór zgłoszenia użyczanych pracowników (3 str.);
6. Merkblatt - Tekst obowiązkowej informacji dla użyczanego pracownika (2 str.).
Uwaga: powyższe załączniki prosimy traktować jako wyłącznie materiał poglądowy. W przypadku składania
wniosku prosimy o pobranie odpowiednich formularzy ze strony Federalnej Agencji Pracy:
http://www.arbeitsagentur.de/nn_175694/Navigation/zentral/Formulare/Unternehmen/Arbeitnehmerueberlassung
/Arbeitnehmerueberlassung-Nav.html
8