Obrazki wspomnienia godne

JAN CZEMPAS
OBRAZKI
WSPOMNIENIA GODNE
” Obrazki wspomnienia godneą
Od dziesiatkow lat fotografia stanowi uz yteczne i tylko czesciowo zastapione narzedzie
utrwalania i rozpowszechnia obrazu przeszńosci. To ona chroni osoby, wydarzenia. sprawy
przed zapomnieniem. Fotografia stanowi pewnego rodzaju rame, w ktorej zamkniety jest
obraz przedstawionej rzeczywistosci, czyli zdarzen, bohaterow i miejsc.
To ona rejestruje bieg historii i przemiany jakim ulegaja zbiorowosci ludzkie i otoczenie,
w ktorym z yja. To ona dokumentuje chwile i uwiecznia ja. To ona jest ciagle jeszcze
wiarygodnym lustrem rzeczywistosci i jej naocznym swiadkiem. Moz na by rzec, z e ona
pamieta, utrwalajac to, co przemija. To ona, ciekawym swej przeszńosci pokoleniom
” unaoczniaą odlegńe lata.
Fotografia to cenny wytwor kultury materialnej, bo przeciez kultura to ” cańoksztańt
obiektywizowanego i utrwalonego dorobku jednostek, grup spo ńecznych lub cańej
spońecznosci, to jest wytworow materialnych i idealnychą , a Tomasz Mann dopowiada, z e
” kultura to umiejetnosc dziedziczeniaą .
Jubileusz moz e sprzyjac szukajacym rodowodu, w rozeznaniu co przeszńosci, moz e stac sie
powodem do dumy. Jest to okazja do zadania sobie pytania: czy przesz ńosc, ktorej jestesmy
spadkobiercami, miańa cos z szacownosci i dostojenstwa? Czy warto nawiazywac do tradycji
i obnosic sie swoja przeszńoscia?
Oby jednak nie miań racji poeta i eseista Wńodzimierz PaŚniewski gdy stwierdza, z e swoja
przeszńoscia narkotyzuje sie ta zbiorowosc, ktora nie ma przyszńosci. Nie zwaz ajac na te
kasandryczna przestroge; niech jubileusz bedzie okazja do uczulenia wspońmieszkancow
przed zbyt szybkim wyzbywaniem sie tylko na pozor niewiele wartych, wzgardzonych,
poz ońkńych a postrzepionych.zdjec lub dokumentow swiadczacych o wspolnym rodowodzie.
Wielka szkoda, z e z dnia na dzien tracimy Środńa wizualnej informacji o naszej
starobierunskiej wspolnocie i miejscu, gdzie przyszńo nam z yc. Juz i tak bezpowrotnie,
i najczesciej bez przymusu z czyjejkolwiek strony, wyzbylismy sie wielu fotografii
i ” papierzyską ukazujacych tradycje rodzinne, kulturalne, sportowe, ko scielne i zawodowe.
Niewiele zostańo z tych, ktore przypominaja dawna codziennosc, obrzedyi obyczaje.
Opis dziejow naszego wiekowego miasteczka, przez nasze zaniedbanie, staje si e
niekompletny.
” Prezentowane ” obrazkią , to reprodukcje kilku rzadko juz spotykanych pocztowek sprzed
pierwszej wojny swiatowej oraz z lat miedzywojennych, a takz e fotografie czńonkow wńadz
miejskich, niektorych organizacji spońecznych, grup zawodowych; stowarzyszen itp.
dziańajacych w Bieruniu w latach poprzedzajacych druga wojne swiatowa.
Ze wzgledu na swoj unikalny charakter, przedstawiono rowniez zdjecie upamietniajace
pogrzeb dziesieciu wieŚniow oswiecimskich, ktorzy zgineli podczas .” marszu smiercią w
styczniu 1945 roku.
Jan Czempas
2
” Obrazki wspomnienia godneą
Szkońa Ludowa i dom nauczyciela. Ulica Krakowska i ko scioń. Gazownia i ńaŚnia miejska.
Pońudniowa pierzeja rynku, poczta i hotel Cieslika (z 1913, nakńadem G. Kuscha)
Rynek. Sklep F. Krupy. Willa Banasia (na przedmiesciu). Kosciońek sw. Walentego
(przed r. 1916, nakńadca nieznany)
Jan Czempas
3
” Obrazki wspomnienia godneą
Pocztowka z roku 1938; nakńadca A. Wiesner.
Pocztowka z roku 1938; nakńadca A. Wiesner.
Jan Czempas
4
” Obrazki wspomnienia godneą
Pocztowka z roku 1938; nakńadca A. Wiesner.
Widok grobli i Potoku Stawowego. Autor zdjecia nieznany.
Jan Czempas
5
” Obrazki wspomnienia godneą
Sklep meblowy Klausa. Sklep obuwniczy Dńugonia (przed r. 1916; nakńadca F. Riegner).
Pocztowka z roku 1931; nakńadca Regniol.
Jan Czempas
6
” Obrazki wspomnienia godneą
Pocztowka z roku 1931; nakńadca Regniol.
Obchody Swieta 3-go Maja (po roku 1934).
Jan Czempas
7
” Obrazki wspomnienia godneą
Czńonkowie Magistratu i Rady Miejskiej z roku 1938.
Powstancy slascy i mńodziez powstancza. Na pomniku napis:
” Slaskim bohaterom w hońdzieą
Jan Czempas
8
” Obrazki wspomnienia godneą
Grono nauczycielskie Szkońy Powszechnej (r. 1935/1936).
Nauczyciele i uczniowie jednej z klas Szkońy Doksztańcajacej (1937/1938)
Jan Czempas
9
” Obrazki wspomnienia godneą
Orkiestra deta z ” Lignozyą . Dyrygent F. Riegel (r. 1935)
Czńonkowie Polskiej Organizacji Wojskowej (r. 1937). Siedz a od lewej:
Kostyra, Swierkot, Piprek, Poczatek, Seweryn. Stoja od lewej:
Knopek, Chroszcz, Chlond, Piekarczyk, Figiel, Saternus, Kiwadowicz.
Jan Czempas
10
” Obrazki wspomnienia godneą
Pocztowka z roku 1938; nakńadca A. Wiesner.
Budowa magistratu (pońoz enie kamienia wegielnego 22.08.1932r., poswiecenie nowego
gmachu 22.04.1933r.). Budowniczy J. Banasch.
Jan Czempas
11
” Obrazki wspomnienia godneą
Czńonkowie choru ” Poloniaą zańoz onego 01.01.1919r.
(zdjecie z poczatku lat dwudziestych XX w.)
Dr W. Rybok z pacjentami ” Poradni dla matki i dzieckaą (z roku 1937).
Jan Czempas
12
” Obrazki wspomnienia godneą
Dzieci z klasy II Szkońy Ludowej (przed r. 1920).
Pielgrzymka mieszkancow Bierunia Starego do Czestochowy (r. 1928).
Jan Czempas
13
” Obrazki wspomnienia godneą
Zańoga ” Lignozyą (r. 1930; zdjecie wykonań J. Holas z Katowic).
Pogrzeb ekshumowanych wieŚniow oswiecimskich (jesien 1945 r.).
Jan Czempas
14
” Obrazki wspomnienia godneą
Niech niniejsza broszurka stanowi skromny slad po wystawie pamiatek z przeszńosci
Bierunia. Powstańa ona (jak i pozostańe broszury) z inicjatywy Komitetu Obchodow 600-lecia
Bierunia, przy finansowym wsparciu ” Erguą oraz innych, zakńadow pracy, a takz e wńadz
miejskich.
W tym miejscu, w imieniu Komitetu, skńadam im za te ofiarnosc serdeczne
podziekowanie. Ani ta skromna ksiaz eczka, ani wystawa, nie powstańaby, gdyby nie dobra
wola tych, ktorzy ńaskawie zechcieli udostepnic swoje cenne pamiatki. Rowniez im
serdecznie dziekuje.
Korzystańem ze zbiorow nastepujacych mieszkancow: Bajura, Banot, Barucha, Bńaz ek,
Bratek, Carbogno, Cichy, Czempas, Drobik, Dziubany, Ficek, Goralczyk, Gretka,
Hudzikowski, Hycz, Jabńonka, . Jagoda, Janko, Karwat, Knopek, Kocurek, Kostka, Kozinska,
Krupa, Kuc, Kulas, Labus, Laby, Lubecki, Michalik, Mika, Noras, Poczatek, Seweryn,
Solarczyk, Spyra, Stachon, Strzoda, Szostek, Scierska, Urbanczyk, Wala, Wieczorek, Wilk
oraz Adamczyk, Bendel, Babla, Chromy, Czarnynoga, Czerwinski, Kostyra, Kulski, Latocha,
Majorek, Michalczyk, Pastuszka, Paweńczyk, Rudzki, Tomala, Wisniewski, Z ońneczko.
Jan Czempas
15