Doświadczenie ma znaczenie – badam

KARTA INFORMACYJNA INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (tj. Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z póź. zmianami)
Rozporządzenie MENiS z dnia 9 kwietnia 2002r. w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej
i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki (Dz. U. z 2002r. Nr 56, poz. 506 z póź. zmianami)
Nazwa i adres szkoły
Nazwisko i imię dyrektora szkoły
Nazwa innowacji
Typ innowacji
Gimnazjum nr 1
95-100 Zgierz, ul. Musierowicza 2
tel./fax (42) 717 27 67
Teresa Gębicka
„Doświadczenie ma znaczenie – badam, obserwuję, wnioskuję”
programowo - metodyczna
(§ 1 ust. 1 ww. rozp.)
Rodzaj innowacji
Innowacja wprowadzana jest po raz pierwszy
Autorzy innowacji
Pisemna zgoda autorów na
prowadzenie innowacji w szkole
Marzena Kosińska, Teresa Gębicka, Beata Sobczyk
w załączeniu
(§ 4 ust. 2 pkt 3 ww. rozp.)
Nauczyciele, którzy będą
uczestniczyć w innowacji
Marzena Kosińska – nauczyciel biologii, absolwentka Uniwersytetu
Łódzkiego na wydziale Biologii i Nauk o Ziemi, posiada uprawnienia
do nauczania biologii, nauczyciel mianowany
Teresa Gębicka – nauczyciel chemii, absolwentka Uniwersytetu
Łódzkiego, posiada uprawnienia do nauczania chemii, nauczyciel
dyplomowany
Beata Sobczyk – nauczyciel chemii, absolwentka Politechniki
Łódzkiej wydziału Chemii Spożywczej, posiada uprawnienia do
nauczania chemii, nauczyciel dyplomowany
Zgody nauczycieli, którzy będą
uczestniczyć w innowacji
w załączeniu
(§ 4 ust. 2 pkt 1 ww. rozp.)
Klasa 1B gimnazjum – 1 godzina dodatkowo dla klasy; cały cykl
nauczania realizowany będzie jako innowacyjny program nauczania
„Doświadczenie ma znaczenie – badam, obserwuję, wnioskuję”
Rozpoczęcie – 1 września 2016r. (rok szkolny 2016/2017)
Przewidywany termin realizacji
Zakończenie – 20 czerwiec 2019r. (rok szkolny 2016/2017)
innowacji
Innowacja spełnia wymogi określone w załączeniu
Odbiorcy innowacji
(§ 2 ust. 1 ww. rozp.)
w § 2 ust. 4 i § 3 ww. rozp.
Opinia Rady Pedagogicznej
w załączeniu
(§ 4 ust. 2 pkt 2 ww. rozp.)
Uchwała Rady Pedagogicznej
w załączeniu
(§ 4 ust. 1 ww. rozp.)
Opis zasad innowacji
w załączeniu
(§ 4 ust. 3 ww. rozp.)
Zgoda organu prowadzącego
w załączeniu
§2 ust. 1 (załączyć, jeżeli wprowadzenie
innowacji wymaga dodatkowych środków)
Dyrektor Szkoły - Teresa Gębicka
1
OPIS ZASAD INNOWACJI
I.
Programy, na których oparta jest innowacja
„Program nauczania biologii w gimnazjum. Ciekawa biologia” – Ewa Kłos, Wawrzyniec Kofta,
Mariola Kikier-Wyrwicka, Hanna Werblan-Jakubiec
„Program nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery” Jan Kulawik, Teresa Kulawik, Maria
Litwin, Grażyna Francuz-Ornat
II.
Diagnoza wstępna
Dla wielu uczniów przedmioty przyrodnicze z założenia są przedmiotami trudnymi. Uczą się
jednokierunkowo, nie dostrzegają powiązania między przedmiotami ścisłymi, nie potrafią użyć
wiedzy zdobytej np. na chemii do opisania zagadnień z biologii.
Znaczącą rolę w procesie edukacji w zakresie przedmiotów przyrodniczych odgrywa
eksperyment, któremu towarzyszyć powinno poznawanie nowoczesnych metod badawczych oraz
technik eksponowania wyników badań.
Na lekcjach jednak wykonuje się tylko te doświadczenia, które związane są ściśle z tematem
lekcji. Uczniowie bardzo często wyrażają opinię, iż czują wielki niedosyt eksperymentów. Czas lekcji
nie pozwala na przeprowadzenie większej liczby doświadczeń, co powoduje, że umiejętność
obserwacji, opisu oraz wyciągania wniosków z przeprowadzonego eksperymentu nie jest na wysokim
poziomie.
Uczniowie kończący Gimnazjum nr 1 najczęściej wybierają szkoły techniczne lub klasy w liceach
o profilach przyrodniczych. Rodzice oczekują od szkoły właściwego przygotowania ich dziecka do
następnych etapów edukacji, w szczególności z przedmiotów przyrodniczych.
Ważnym czynnikiem warunkującym sposoby i kierunki kształcenia są zmiany na polskim rynku
pracy. Liczne badania wskazują na rosnące zapotrzebowania na osoby z wykształceniem ścisłym.
Wykształcenie techniczne sprzyja zarówno karierze zawodowej jak i radzeniu sobie z problemami
dnia powszedniego. Niezbędne stają się umiejętności właściwego planowania i wnioskowania
w rozmaitych sytuacjach od selekcji i analizy informacji, po rozwiązywanie złożonych
interdyscyplinarnych problemów.
Biorąc pod uwagę wszystkie czynniki, postanowiłyśmy wyjść z propozycją utworzenia klasy,
w której realizowana będzie innowacja pedagogiczna „Doświadczenie ma znaczenie – badam, obserwuję,
wnioskuję”.
Została ona opracowana w oparciu o podstawę programową kształcenia ogólnego na III etapie
edukacyjnym, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień dotyczących zastosowania zdobytej wiedzy
w życiu codziennym. Program zakłada rozbudzanie i pogłębianie zainteresowania uczniów
przedmiotami ścisłymi, rozwijanie ich kompetencji badawczych, naukowo – technicznych,
matematycznych, informatycznych oraz wykorzystywania zdobytej wiedzy i umiejętności
w sytuacjach praktycznych.
Proponowana innowacja zakłada uzmysłowienie uczniom korelacji między chemią i biologią
oraz realizowanie treści programowych w oparciu o eksperyment i obserwację.
Eksperyment spełnia ważną funkcję w rozwijaniu zainteresowania uczniów procesami
występującymi wokół nich wówczas, gdy wyjaśnia on mechanizmy, które uczniowie dostrzegali
wcześniej, ale nie mogli zrozumieć ich istoty z braku odpowiedniej wiedzy. Właściwe zastosowanie
2
eksperymentu spowoduje, iż będą oni szukać tych procesów w otoczeniu. Sprzyja to kształtowaniu
uważnej, dociekliwej postawy uczniów w stosunku do obiektów najbliższego środowiska.
Zwiększona liczba godzin chemii i biologii przeznaczona będzie głównie na poszerzanie zakresu
ich wiedzy oraz praktyczne i twórcze działania uczniów.
Do realizacji programu przewidziałyśmy stosowanie różnorodnych aktywizujących metod
i środków dydaktycznych, aby kształtować twórcze myślenie oraz uczenie się samodzielności, a co za
tym idzie przygotowanie młodzieży do kolejnego etapu edukacyjnego. Włączenie dodatkowo,
szeroko rozumianej technologii informacyjnej, nie tylko uatrakcyjni zajęcia, ale wzbudzi
zainteresowanie przedmiotami, rozwinie umiejętności logicznego i twórczego myślenia, intuicji,
wyobraźni, rozumowania i wnioskowania oraz praktycznego wykorzystywania wiedzy.
Uczniowie klasy będą wyjeżdżać na lekcje pokazowe i doświadczalne na uczelnie i do ośrodków
wspomagających edukację. Lekcje wyjazdowe pozwolą uczniom na samodzielne wykonanie
niektórych doświadczeń, często niemożliwych do wykonania w warunkach szkolnych. Będą
prowadzone zajęcia badawcze w najbliższym środowisku uczniów.
Działania na etapie gimnazjum, mają ułatwić uczniom osiągnięcie wysokiego wyniku na
egzaminie gimnazjalnym, sukcesy w konkursach oraz wybór kierunków przyrodniczych w kolejnych
etapach edukacji.
III.
Cele ogólne programu innowacji
1. Kształtowanie osobowości uczniów i rozwijanie ich zainteresowań skupionych wokół tematyki
chemii i biologii.
2. Rozbudowanie zainteresowania i dociekliwości poznawczej młodego człowieka oraz
kształtowanie umiejętności obserwacji i opisu reakcji chemicznych, projektowania,
przeprowadzania doświadczeń chemicznych i biologicznych, prezentowania wyników własnej
pracy.
3. Wdrażanie uczniów do poznania praw przyrody poprzez pracę eksperymentalno – badawczą.
IV.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Cele szczegółowe programu innowacji
Pogłębianie wiedzy i umiejętności z biologii i chemii.
Rozwijanie uzdolnień przyrodniczych.
Rozwijanie umiejętności planowania eksperymentu, wykonania, wnioskowania i jego prezentacji.
Doskonalenie umiejętności dostrzegania przenikalności biologii i chemii, jako dziedzin wiedzy
przyrodniczej.
Rozwijanie umiejętności praktycznego wykorzystania wiedzy przyrodniczej.
Ćwiczenie umiejętności wykorzystywania wiedzy biologicznej i chemicznej do opisywania
poznanych zjawisk i wyjaśniania procesów zachodzących w środowisku.
Rozwijanie umiejętności wskazywania w otoczeniu przykładów zjawisk opisanych za pomocą
poznanych praw oraz zależności chemicznych i biologicznych.
Wdrażanie do tworzenia uogólnień dla obserwowanych zjawisk.
Rozwijanie wyobraźni, myślenia abstrakcyjnego i logicznego.
Przygotowywanie uczniów do konkurencyjności i współzawodnictwa.
Doskonalenie umiejętności pracy w grupie i pełnienia w niej określonych ról.
3
12. Nauczenie korzystania z wartościowych źródeł danych i wykorzystywania multimedialnych źródeł
wiedzy.
13. Uporządkowanie sposobów i metod gromadzenia, selekcjonowania, przetwarzania
i przechowywania informacji.
14. Propagowanie szacunku dla praw autorskich, uczenie sposobów korzystania z cudzej wiedzy
zgodnie z przyjętymi zasadami.
15. Wdrażanie do korzystania z wiedzy oferowanej przez instytucje i organizacje.
16. Planowanie przez uczniów drogi własnej kariery zawodowej.
V.
Metody i formy pracy z uczniami
Dobór metod pracy dostosowany jest do rodzaju podawanej treści i rozwijanej umiejętności
oraz do możliwości uczniów. Preferowane będą w szczególności metody problemowe i praktyczne,
w tym metoda projektów.
Zastosowane metody pozwolą na kształtowanie umiejętności, takich jak: czytania ze
zrozumieniem, rozwiązywaniem problemów, myślenia naukowego, wyszukiwania i selekcjonowania
informacji, a jednocześnie rozwijania sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami.
Prace eksperymentalne z uczniami będą obejmować zarówno pokazy zjawisk przeprowadzone przez
nauczyciela, jak również przeprowadzenie doświadczeń w grupach zadaniowych.
Uczniowie:












przygotowują samodzielnie doświadczenia,
prowadzą obserwacje i pomiary,
zapisują dane,
poznają znaczenie dokładności i precyzji,
dzielą się z uzyskanymi wynikami z innymi,
formułują pytania,
testują hipotezy,
opisują doświadczenia i formułują wnioski,
wykorzystują różne pomoce naukowe (sprzęt i szkło laboratoryjne, odczynniki, itp.),
projektują doświadczenia,
biorą udział w badawczych wyjściach i wyjazdach edukacyjnych;
uczestniczą w zajęciach i warsztatach organizowanych przez wyższe uczelnie
i instytucje naukowe;
 organizują pokazy efektów własnej pracy i pokazy ciekawych doświadczeń dla innych
uczniów.
Tam, gdzie realne doświadczenia nie mogą być wykonane w warunkach szkolnych będą
prezentowane symulacje komputerowe lub dostępne w sieci filmy tematyczne (z zachowaniem praw
autorskich).
VI.
Formy realizacji
Na realizację zawartych w programie treści przewiduje się dla uczniów dodatkowe lekcje biologii (po
1 godzinie w klasie pierwszej i drugiej) i chemii (po 1 godzinie w klasie drugiej i trzeciej), które będą
realizowane w wymiarze:
Klasa I
Klasa II
Klasa III
Biologia
2 godz.
2 godz.
2 godz.
Chemia
2 godz.
2 godz.
2 godz.
4
Godziny te zostaną przeznaczone na pogłębianie wiedzy oraz doskonalenie umiejętności
stosowania jej w sytuacjach praktycznych. Zakres realizowanego materiału zostanie rozszerzony
o treści, których nie ujęto w podstawie programowej, a które są bardzo ważne w dalszej edukacji.
Podczas realizacji dodatkowej godziny uczniowie będą mieli możliwość samodzielnego przeprowadzania
doświadczeń oraz eksperymentów oraz rozwiązywania zadań problemowych.
Jednym z celów innowacji jest wykorzystanie technologii informacyjnych w procesie zdobywania wiedzy,
dlatego podczas zajęć wykorzystywać będziemy różne programy komputerowe ułatwiające modelowanie
i symulację zjawisk z makro i mikroświata.
Zamierzamy wprowadzić elementy e-learningu.
VII.
Elementy wspierające naukę
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Nowoczesna pracownia przyrodnicza z tablicą interaktywna.
Pracownia komputerowa z tablicą interaktywną.
Ćwiczenia interaktywne z biologii i chemii.
Baza zadań konkursowych z biologii i chemii.
Autorski zbiór doświadczeń i eksperymentów do wykonania przez uczniów.
Programy komputerowe, w tym z pakietu MS OFFICE.
Zakładka strony internetowej stworzona przez uczniów klasy i nauczycieli biologii i chemii
prowadzących innowację.
8. Zasoby Internetu.
9. Wycieczki naukowe:
 wystawa interaktywna „Świat zmysłów” organizowane przez pracowników
Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie,
 „Młyn wiedzy” Centrum Nowoczesności w Toruniu,
 warsztaty chemiczne dla gimnazjalistów na Uniwersytecie Łódzkim,
 zajęcia w Akademii Ciekawej Chemii na Uniwersytecie Łódzkim,
 „Odkrywamy świat” Festiwal Nauki i Techniki w Łodzi,
 warsztaty w Ośrodku Działań Ekologicznych „Źródła” w Łodzi,
 warsztaty Ośrodku Edukacji Ekologicznej „Las Łagiewnicki” w Łodzi,
 warsztaty edukacyjne w Lesie Lućmierskim,
 zajęcia edukacyjne w środowisku lokalnym pod hasłem: badamy stan wód i gleby
w najbliższej okolicy,
 Piknik naukowy na rynku Manufaktury.
VIII.
Zakładane efekty działalności innowacyjnej
Celem wprowadzenia innowacji jest podniesienie poziomu kształcenia w zakresie przedmiotów
ścisłych. Uczniowie biorąc udział w dodatkowych zajęciach realizowanych w trakcie całego cyklu
edukacyjnego, zdobędą nowe umiejętności i podniosą poziom posiadanych kompetencji kluczowych.
Podejmowanie systematycznych działań doprowadzi do:
 rozwijania i zwiększenia zainteresowania przedmiotami ścisłymi,
 zdobycia umiejętności projektowania i wykonywania prac badawczych, przeprowadzania
eksperymentów i doświadczeń,
 posługiwania się metodami badawczymi typowymi dla biologii i chemii,
 wykonywania pomiarów i doświadczeń prostych i złożonych,
5

nabycia umiejętności graficznego przedstawiania wyników obliczeń i doświadczeń
z wykorzystaniem technik multimedialnych,
 opanowania umiejętności precyzyjnego formułowania problemów i argumentowania,
analitycznego myślenia, umiejętności wyciągania jakościowych i ilościowych wniosków,
 uzmysłowienia uczniom zasadności zdobywania wiedzy i wskazania jej praktycznego
zastosowanie w życiu codziennym,
 opanowanie podstaw abstrakcyjnego i logicznego myślenia,
 nabycia umiejętności obserwowania i opisywania zjawisk biologicznych i chemicznych,
 właściwej umiejętności pracy w zespole pracy w zespole,
 opanowania umiejętności organizacji pracy i wytrwałości w osiąganiu celu,
 doskonalenia umiejętności wyszukiwania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł oraz
różnego rodzaju oprogramowania do przetwarzania tych informacji,
 właściwego przygotowania do dalszej nauki w szkołach o profilu ścisłym i technicznym.
Udział uczniów w innowacji zmotywuje ich do udziału w różnych konkursach biologicznych,
chemicznych i o tematyce proekologicznej oraz da im większą szansę na wysokie wyniki.
Pozwoli na lepsze przygotowanie uczniów do egzaminu gimnazjalnego. Mierzalnym efektem
wprowadzonej innowacji, będą oceny z przedmiotów: biologia i chemia oraz odnoszone przez
uczniów sukcesy w konkursach przedmiotowych i tematycznych. Przyczyni się to do kreowania
pozytywnego wizerunku szkoły i zachęci do pracy innych - zarówno uczniów jak i nauczycieli.
Przewidujemy wzrost wyników egzaminu gimnazjalnego z części matematyczno – przyrodniczej.
Uczniowie przygotują zajęcia pokazowe z wykorzystaniem eksperymentu dla uczniów szkół
podstawowych oraz Drzwi Otwarte szkoły.
Proponowana innowacja wywoła pozytywne zmiany wychowawcze, przyzwyczajając uczniów do
projektowania i organizowania pracy własnej oraz w zespołach podczas wykonywania ćwiczeń
w laboratoriach i realizacji projektów.
IX.
Ewaluacja programu innowacji
W celu uzyskania informacji zwrotnej nauczyciele prowadzący zajęcia przeprowadzą
w każdym roku szkolnym:
1. Analizę testów diagnostycznych.
2. Ciągłą obserwację postępów uczniów podczas realizowania innowacji.
3. Analizę wyników klasyfikacji końcowej z biologii i chemii.
4. Osiągnięcia w konkursach przedmiotowych i tematycznych.
5. Analizę wychowawczą postaw uczniów.
6. Wyniki egzaminów próbnych w klasie trzeciej.
7. Wyniki egzaminu gimnazjalnego w klasie trzeciej.
Narzędzia wykorzystywane do zbierania informacji:
- arkusze diagnostyczne z biologii i chemii,
- testy i sprawdziany z biologii i chemii,
- kwestionariusz obserwacji,
- analizy egzaminów zewnętrznych,
- podsumowania konkursów przedmiotowych i tematycznych,
6
- dokumentacja szkolna w tym wyniki klasyfikacji śródrocznej i końcowej,
- ankietę dotyczącą prowadzonych zajęć,
- rozmowy indywidualne z uczniami,
- rozmowy z rodzicami.
Wyniki ewaluacji opracowują osoby wdrażające program innowacyjny w formie
elektronicznej. Wyniki te będą przedstawione dyrektorowi szkoły po każdym roku szkolnym
wdrażania innowacji. Wnioski z ewaluacji wykorzystane zostaną do wprowadzenia korekty
w kolejnym roku pracy z programem innowacji.
X.
Tematyka zajęć
Tematy przygotowanych zajęć zostały opracowane w oparciu o podstawę programową kształcenia
ogólnego dla III etapu edukacyjnego. Mają one charakter otwarty, nauczyciele w zależności od potrzeb,
zainteresowania i możliwości uczniów poszerzą je i modyfikują.
7
BIOLOGIA
Klasa I
Klasa
Zajęcia laboratoryjne
Zajęcia terenowe
∘ Budowa mikroskopu
∘ Obserwacje mikroskopowe – przygotowanie
preparatów własnych
∘ Hodowla pantofelka
∘ Doświadczenia z pantofelkiem
∘ Obserwacje mikroskopowe pleśniaka
∘ Badanie wpływu temp. na ruch cytoplazmy
w komórkach
∘ Sprawdzenie kierunku ruchu wody w roślinie
∘ Badanie wpływu wybranych czynników na
intensywność fotosyntezy
∘ Wpływ sacharozy na intensywność oddychania
beztlenowego drożdży
∘ Wpływ światła na kierunek wzrostu pędu
∘ Wpływ stanu powierzchni liścia na pobieranie
wody przez roślinę
∘ Osmoza w kuchni
∘ Badanie położenia aparatów szparkowych
∘ Badanie wpływu braku światła na wzrost i rozwój
roślin
∘ Wpływ soku jabłkowego na kiełkowanie nasion
rzeżuchy
∘ Wpływ braku tlenu na kiełkowanie nasion
∘ Rośliny i grzyby w ekosystemie lasu
∘ Bezkręgowce w ekosystemie lasu
∘ Rośliny łąkowe
∘ Owady w ekosystemie łąki
∘ Typy kwiatów i kwiatostanów
∘ Rośliny wodne
∘ Modyfikacje organów roślinnych
∘ Budowa i środowisko życia skorupiaka, wija,
owada i pajęczaka
∘ Ptaki przy karmniku
∘ Ptaki w parku
Klasa II
Zajęcia laboratoryjne
∘ Jak działają receptory – badanie zagęszczenia receptorów w skórze
∘ Skład chemiczny kości
∘ Antagonistyczne działanie mięśni
∘ Badanie obecności tłuszczów w tkance mięśniowej
∘ Wykrywanie białka w tkance mięśniowej
∘ Wykrywanie skrobi w produktach mięsnych
∘ Wykrywanie tłuszczów w żywności
∘ Wpływ odczynu środowiska (pH) na wchłanianie wody przez błonnik
∘ Wykrywanie glukozy w różnych rodzajach owoców
∘ Wykrywanie witaminy C
∘ Wpływ wysiłku fizycznego na tętno
∘ Wykrywanie dwutlenku węgla w wydychanym powietrzu
∘ Badanie szybkości dyfuzji w zależności od temperatury roztworu
∘ Wpływ wysiłku fizycznego na intensywność oddechów
∘ Po co nam dwoje oczu
∘ Kamera obscura
∘ Złudzenia optyczne
∘ Badanie wzajemnej zależności zmysłu smaku i węchu
8
Klasa III
Zajęcia laboratoryjne
Zajęcia terenowe
∘ Wykrywanie DNA cebuli
∘ Krzyżówki genetyczne
∘ Organizmy zmodyfikowane genetycznie
∘ Pomiar zanieczyszczenia powietrza
∘ Badanie kwasowości wody z opadów
∘ Wpływ zachowań członków rodziny na ilość wody
zużywanej w gospodarstwie domowym
∘ Wpływ zagęszczenia populacji rzeżuchy na jej
wzrost i rozwój
∘ Wpływ stanu środowiska na liczebność populacji
rzęsy wodnej
CHEMIA
KLASA I
Lp.
Dział programowy
Substancje i ich przemiany
1.
2.
Wewnętrzna budowa materii
3.
Woda i roztwory wodne
Zajęcia laboratoryjne – rozszerzenie treści programowych
















KLASA II
4.
Kwasy
5.
Wodorotlenki
6.
Sole
∘ Różnorodność gatunkowa w lesie i przyczyny jej
ubożenia
∘ Rośliny lecznicze
∘ Oznaczanie klasy czystości wód
∘ Właściwości gleby i rośliny wskaźnikowe
∘ Wybrane parametry glebowe i zwierzęta gleby
∘ Rośliny ruderalne
∘ Zwierzęta synantropijne
∘ Oczyszczanie ścieków













Badanie właściwości wybranych substancji
Porównanie gęstości różnych cieczy
Sporządzanie mieszanin i rozdzielanie ich na składniki
Hodowla kryształów
Rozdzielanie składników tuszu
Badanie przewodnictwa cieplnego metali, przewodnictwa elektrycznego metali,
i aktywności chemicznej metali
Porównanie twardości cynku, mosiądzu i miedzi
Badanie wpływu różnych czynników na metale
Ilustracja prawa zachowania masy
Reakcje utleniania i redukcji na przykładzie reakcji związków manganu i chromu
Badanie efektów energetycznych reakcji chemicznych
Pięć barw z jednego roztworu
Wpływ wodnych roztworów różnych substancji na barwnik z czerwonej kapusty
Badanie przewodnictwa elektrycznego i zmiany barwy wskaźników przez
roztwory wodne substancji
Badanie zanieczyszczenia wody ze zbiorników wodnych znajdujących się
w mieście i okolicy
Chemiczne oczyszczanie ścieków
Otrzymywanie kwasu siarkowodorowego
Błyskawice w zlewce - Badanie właściwości stężonego roztworu kwasu
siarkowego(VI)
Reakcje stężonego i rozcieńczonego roztworu kwasu azotowego(V) z miedzią
Badanie właściwości higroskopijnych kwasu siarkowego (VI)
Otrzymywanie wodorotlenków różnymi
Otrzymywanie wodorotlenku miedzi(II) i wodorotlenku żelaza(III)
z odpowiednich chlorków i wodorotlenku sodu
Badanie przewodnictwa elektrycznego roztworu wodnego soli
Badanie odczynu wodnych roztworów soli
Różne metody otrzymywania soli: reakcja zobojętniania, reakcje strąceniowe
Analiza chemiczna związków - reakcje charakterystyczne do wykrywania
wybranych anionów i kationów
Analiza płomieniowa
Badania właściwości chemicznych gleby
Reakcje chemiczne w fazie gazowej - tworzenie dymu chlorku amonu
9
KLASA III
7.
Węgiel i jego związki
z wodorem
8.
9.
Pochodne węglowodorów
Substancje o znaczeniu
biologicznym

Reakcja zobojętniania - miareczkowanie


Badanie właściwości polimerów
Destylacja ropy naftowej






Kolory tęczy – ciekawe właściwości alkoholi
Błyskawice w zlewce
Tradycyjny wyrób mydła









Próba Trommera
Próba Tollensa (próba lustra srebrnego)
Płonący żel
Odróżnianie tłuszczów roślinnych od zwierzęcych
Odróżnianie tłuszczu od substancji tłustej
Wykrywanie białek
Badanie właściwości białek
Wykrywanie białek we włóknach naturalnych
Wykrywanie fenolu w ściekach
Badanie właściwości skrobi i jej wykrywanie
Wykrywanie fosforanów w proszkach do prania
Wykrywanie witaminy C w soku kiszonej kapusty
10