żydzi wschodniej polski - Wydział Filologiczny
Transkrypt
żydzi wschodniej polski - Wydział Filologiczny
1 IV Międzynarodowa Konferencja Naukowa ŻYDZI WSCHODNIEJ POLSKI Edycja czwarta UCZENI ŻYDOWSCY BIAŁYSTOK 15—16 CZERWCA 2015 roku 2 3 IV Międzynarodowa Konferencja Naukowa ŻYDZI WSCHODNIEJ POLSKI Edycja czwarta UCZENI ŻYDOWSCY Białystok 15-16 czerwca 2015 roku 4 Konferencja współfinansowana przez: Urząd Miasta Białegostoku Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego 5 PATRON KONFERENCJI LEO WIENER Z BIAŁEGOSTOKU, PIONIER SLAWISTYKI W AMERYCE PÓŁNOCNEJ W roku 1896 Coolidge zaangażował do pracy Leo Wienera, emigranta z Polski, pierwszego wykładowcę języków słowiańskich w Ameryce Północnej. Wiener urodził się 26 lipca 1862 roku w Białymstoku. Według rodzinnej legendy (Raven, 17), utrwalonej przez Rosę Zabłudowską i Norberta Wienera, Wienerowie byli potomkami Rabina Mosze Ben Majmona (1135–1204), znanego także jako Majmonides, sławnego teologa i filozofa z Cordoby. Innymi wybitnymi postaciami w rodzie byli podobno rabin Joseph Ettinger z Jaworowa, który działał w południowej Polsce w latach pięćdziesiątych osiemnastego wieku, rabin Akiba (Akiva) Eger z Poznania (1761–1837), uważany za jednego z najwybitniejszych rabinów w Europie w tym okresie i uwieczniony na licznych portretrach (Cohen, 128-131), oraz nieznany bliżej krewny Dev Bear Monasza, wydawcy pełnego tekstu Jerozolimskiego Talmudu, który ukazał się w Krotoszynie w roku 1866. Ślady obecności potomków Majmonidesa można było podobno znaleźć w okolicach Lublina, Kielc i Serej (Conway, 354). * W roku 1880 Wiener podjął studia medyczne na Uniwersytecie Warszawskim, ale kiedy się przekonał, że nie jest to dla niego właściwy kierunek, przeniósł się na inżynierię w Berlinie. Tutaj też nie zagrzał długo miejsca. Mimo że zamożni krewni oferowali mu dobrze płatną pracę w banku, Wiener nie przyjął jej i dalej prowadził życie ubogiego studenta. Niezadowolony z filistyńskiej i militarystycznej atmosfery panującej w Berlinie, wpadł na pomysł stworzenia z kolegami utopijnej wspólnoty wegeteriańskohumanitarno-socjalistycznej w duchu Lwa Tołstoja w tropikach Belize w Ameryce Środkowej. Kiedy w przeciągu roku jego koledzy nie potrafili sformułowć wstępu do założycielskiego manifestu, Wiener ruszył w drogę. W lutym 1982 roku wypłynął z Hamburga do Liverpoolu, a stamtąd do Nowego Świata. Kiedy wysiadł w Nowym Orleanie z dwudziestoma pięcioma centami w kieszeni, okazało się, że nie stać go na dalsze wojaże i dziewiętnastoletni podróżnik pozostał w Stanach. * Pracował przez jakiś czas dorywczo, między innymi jako nauczyciel języków nowożytnych w New England Conservatory of Music oraz tłumacz serbskich ballad dla Francisa Childa, profesora anglistyki na Harvardzie, który 6 z kolei zarekomendował go Coolidge’owi. Dzięki niemu już w roku 1896 został zatrudniony jako pierwszy wykładowca rosyjskiego, polskiego i starocerkiewno-słowiańskiego na Harvardzie. W ciągu swej długiej kariery pedagogicznej prowadził tam zajęcia z rosyjskiego, polskiego, staro-cerkiewnosłowiańskiego, czeskiego, słowackiego i serbo-chorwackiego, wykładał także literaturę rosyjską oraz filologię słowiańską. Mimo że nie posiadał żadnego stopnia naukowego, w roku 1901 otrzymał tytuł A ssistant Professor, a w roku 1911 został pierwszym utytułowanym profesorem slawistyki w Ameryce Północnej. Swoją pracę na Harvardzie zakończył w roku 1930. Umarł 12 grudnia 1939 roku w Belmont w Massachussetts w wieku siedemdziesięciu siedmiu lat. Z artykułu prof. Michała J. Mikosia (University of Wisconsin – Milwaukee, USA) Katedra Badań Filologicznych „Wschód – Zachód” Uniwersytetu w Białymstoku Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska – Izrael Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego Stowarzyszenie Naukowe „Oikoumene” Wydział Filologiczny UwB Galeria im. Sleńdzińskich w Białymstoku 7 8 Katedra Badań Filologicznych „Wschód – Zachód” Uniwersytetu w Białymstoku Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska – Izrael Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego Stowarzyszenie Naukowe „Oikoumene” Wydział Filologiczny UwB Galeria im. Sleńdzińskich w Białymstoku IV Międzynarodowa Konferencja Naukowa ŻYDZI WSCHODNIEJ POLSKI Edycja czwarta: Uczeni żydowscy Białystok 15-16 czerwca 2015 roku PROGRAM KONFERENCJI Białystok 2015 9 PATRONAT HONOROWY KONFERENCJI I FESTIWALU Wojewoda Podlaski Marszałek Województwa Podlaskiego Prezydent Miasta Białegostoku Ambasada Państwa Izrael Dziekan Wydziału Filologicznego UwB PATRONAT MEDIALNY „Kurier Poranny” Białystok Polskie Radio Białystok Telewizja Polska Białystok „Miasteczko Poznań”, Poznań VII FESTIWAL KULTURY ŻYDOWSKIEJ „ZACHOR – KOLOR I DŹWIĘK” W ramach VIII Festiwalu odbędą się m. in. następujące wydarzenia: – Miejska gra dla dzieci: „Miejsca pamięci białostockich Żydów” (13.06) – Prezentacja Pięcioksięgu Izaaka w Białostockim Teatrze Lalek (13.06) – Warsztaty taneczne i kulinarne na Runku Kościuszki (14.06) – Koncerty zespołów na Rynku Kościuszki: Beata Czarnecka z Piwnicy pod Baranami, Berjozkele – kołysanki w jidysz, Anashim – muzyka klezmerska, Electric Desert (Izrael) (14.06) – Koncert Zeewa Shulmana, kantora z Łotwy, w Pałacu Branickich (15.06) – Koncert finałowy – Opera i Filharmonia Podlaska, Chór Politechniki Białostockiej, koncert Beaty Czerneckiej (Piwnica pod Baranami) (16.06) 10 FESTIWAL KULTURY ŻYDOWSKIEJ „ZACHOR – KOLOR I DŹWIĘK” Festiwal Kultury Żydowskiej „Zachor – Kolor i Dźwięk” organizowany jest w Białymstoku od 2008 roku przez Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska – Izrael. Intencją organizatorów jest przybliżenie historii, tradycji i kultury żydowskiej, ze szczególnym uwzględnieniem aspektów lokalnych. Każda edycja ma swego bohatera, postać związaną z Białymstokiem, Podlasiem. W ramach Festiwalu przypomniano dorobek i sylwetkę Izraela Bekera (aktora, reżysera, malarza), Sary Nomberg-Przytyk (autorki książki wspomnieniowej „Kolumny Samsona” o pobycie w białostockim getcie), Izaaka Celnikiera (wybitnego malarza), Gedalego Rozenmana (ostatniego Naczelnego Rabina Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Białymstoku), Juliusza Adlera (wybitnego aktora), Józefa Chazanowicza (pomysłodawcę założenia narodowej biblioteki w Jerozolimie) Odbyły się liczne wykłady i prelekcje (m.in. Naczelnego Rabina Polski – Michaela Schudricha, Hanki Kosowskiej, Belli Szwarcman-Czarnoty, Andrzeja Lechowskiego), spotkania (m.in. z rodzinami bohaterów Festiwalu, przedstawicielami Ambasady USA i Ambasady Państwa Izrael), warsztaty (taneczne, plastyczne), wystawy (malarstwa, fotografii izraelskiej), projekcje (filmów izraelskich i jidysz), spektakle (m.in. Teatru Żydowskiego z Warszawy, Teatru NN z Lublina). Podczas pięciu edycji Festiwalu na licznych koncertach wystąpili 11 wybitni artyści polscy i zagraniczni (m.in. Yale Strom, Yaron Gershovsky, Elizabeth Schwartz, Peter Stan, Gerard Edery z USA, Melah-Maim, Shachar Gilad, Siostry Rajfer z Izraela, zespół Opa! z Rosji, Di Galitzyaner Klezmorim, KlezmaFour, Frey Lech Trio, chór Clil z Polski). Dwukrotnie w ramach Festiwalu odbyło się wręczenie Medalu Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata (2008, 2010). Impreza odbywa się pod Honorowym Patronatem Prezydenta Miasta Białegostoku oraz Marszałka Województwa Podlaskiego. Festiwal uzyskał wsparcie i patronat Ambasady Stanów Zjednoczonych w Warszawie oraz Ambasady Państwa Izrael. Od 2012 roku obok Festiwalu odbywają się międzynarodowe konferencje naukowe z cyklu „Żydzi wschodniej Polski”. Szczegółowe informacje: www.bialystok.jewish.org.pl Koncerty Yarona Gershovsky’ego i Davida Krakauera w czasie Festiwalu „Zachor – Kolor i Dźwięk” (fot. Mirosław Szut) 12 KOMITET ORGANIZACYJNY KONFERENCJI – Jarosław Ławski – Przewodniczący (Uniwersytet w Białymstoku) – Lucy Lisowska– Wiceprzewodnicząca (Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska-Izrael ) – Marta Białobrzeska – Społeczne LO STO – Sekretarz Konferencji – Łukasz Zabielski – Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego – Sekretarz Konferencji – Grażyna Dawidowicz – VIII LO im. Króla Kazimierza Wielkiego – Grzegorz Czerwiński – Katedra Badań Filologicznych „Wschód – Zachód” – Barbara Olech – Wydział Filologiczny UwB – Anna Janicka – Wydział Filologiczny UwB – Monika Jurkowska – Wydział Filologiczny UwB – Daniel Znamierowski – Książnica Podlaska im. Ł. Górnickiego – Jan Leończuk – Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego – Jolanta Szczygieł-Rogowska – Galeria im. Sleńdzińskich w Białymstoku – Michał Siedlecki – Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego – Judyta Juszkiewicz – Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Suwałkach Współorganizatorzy: studenci i doktoranci Wydziału Filologicznego Uniwersytetu w Białymstoku – Dominika Olga Stankiewicz – Sebastian Kochaniec – Jacek Juszkiewicz – Urszula Adamska – Małgorzata Wojtowicz – Jolanta Dragańska – Elwira Tomczyk – Aleksandra Ślósarska – Piotr Drozdowski Współorganizatorzy: uczniowie Społecznego Liceum Ogólnokształcącego STO w Białymstoku – Zuzanna Rzemek – Julia Tołoczko – Dominika Wiszowaty – Mateusz Kot – Gabriela Popławska – Magdalena Wydrycka – Diana Tyburczy – Wiktoria Januszyk 13 KOMITET NAUKOWY PROJEKTU BADAWCZEGO I CYKLU KONFERENCJI „ŻYDZI WSCHODNIEJ POLSKI” – Prof. Grażyna Borkowska – Instytut Badań Literackich PAN w Warszawie – Prof. Sławomir Buryła – Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie – Dr Helena Datner – Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie – Dr Anna Frajlich – Nowy Jork, Stany Zjednoczone – Pan Mark Halpern – Nowy Jork, Stany Zjednoczone – Dr Anna Janicka – Wydział Filologiczny UwB – Prof. Alicja Kisielewska – Uniwersytet w Białymstoku – Prof. Andrzej P. Kluczyński – Chrześcijańska Akademia Teologiczna – Prof. Jerzy Kopania – Akademia Teatralna w Warszawie – Prof. Halina Krukowska – KBF „Wschód – Zachód” UwB – Prof. Jacek Leociak – Instytut Badań Literackich PAN w Warszawie – Pani Lucy Lisowska – Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska – Izrael – Pan Ryszard Löw – Tel-Awiw, Izrael – Prof. Jarosław Ławski – KBF „Wschód – Zachód” Uniwersytetu w Białymstoku – Dr Barbara Olech – Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku – Prof. Dariusz Konrad Sikorski – Uniwersytet Gdański – Dr Jolanta Wróbel-Best – University of Houston, Stany Zjednoczone 14 INFORMACJE ORGANIZACYJNE 15 CZERWCA – PONIEDZIAŁEK Godz. 800–1300 – Przyjazd gości i zakwaterowanie Uczestników – Rezerwacja bezpłatna noclegów: 15/16 i 16/17. 06 [lub na życzenie: 14/15, 15/16.06] Hotel: – Hotel Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, ul. Ciepła 40 – Dojazd z dworca PKP taksówką lub autobusem linii 18 (wysiąść na 5 przystanku „Sienkiewicza – Biuro Projektów”) Telefony awaryjne: – 603 614 919 (Marta Białobrzeska) – 668 215 232 (A nna Janicka) – 664 057 370 (Jarosław Ławski) Posiłki (15-16 czerwca): – Śniadania 16 i 17 czerwca (lub na życzenie: 15 i 16.06) – Hotel WSFiZ – 15 czerwca – 1815 – kolacja – Centrum Astoria, ul. H. Sienkiewicza 4 – 16 czerwca – 1315– 1430 – obiad – Centrum Astoria, ul. H. Sienkiewicza 4 – 16 czerwca – 1815 – kolacja – Centrum Astoria, ul. H. Sienkiewicza 4 Położenie obiektów Konferencji i Festiwalu: – Wszystkie imprezy związane z sesją i konferencją znajdują się w centrum miasta, wokół Rynku Kościuszki. – I i II dzień obrad: Wydział Filologiczny UwB, Plac Uniwersytecki 1, sala im. M. R. Mayenowej, nr 47 (parter). Komitet Organizacyjny: Katedra Badań Filologicznych „Wschód – Zachód”, Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku, Plac Uniwersytecki 1, pokój 75, piętro I, 15-420 Białystok, tel. 85 745 74 68 lub 664 057 370. Delegacje i faktury: Będą wydawane i stemplowane 1 i 2 dnia obrad w sali 47. 15 IMPREZY TOWARZYSZĄCE KONFERENCJI 14 CZERWCA NIEDZIELA Godz. 1500 – 2200 Rynek Kościuszki w Białymstoku – Koncerty: „Anashim”, „Electric Desert”, „Beryozkele” – Warsztaty taneczne i kulinarne: Monika Leszczyńska, Małgorzata Blicharz – Gry i zabawy tematyczne dla dzieci 15 CZERWCA PONIEDZIAŁEK Godz. 1715 Galeria im. Sleńdzińskich, ul. Legionowa 2 – Panel poświęcony Pinchasowi Adlerowi Godz. 1900 Pałac Branickich, Aula, koncert kantora Zeewa Shulmana z Łotwy 16 CZERWCA WTOREK Godz. 1900 Opera i Filharmonia Podlaska, ul. Podleśna 2 – Koncert Galowy VIII Festiwalu Kultury Żydowskiej „Zachor – Kolor i Dźwięk” Wystąpią: – Chór Politechniki Białostockiej pod dyr. prof. Wioletty Miłkowskiej – „Zol zajn. Niech tak się stanie” – Beata Czernecka (gwiazda Piwnicy pod Baranami) 16 17 OBRADY PLENARNE 15 CZERWCA PONIEDZIAŁEK Miejsce obrad: Sala im. Marii Renaty Mayenowej nr 47 Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku Czas wystąpień: prosimy, by nie przekraczał 20 minut. I. POWITANIE, OTWARCIE KONFERENCJI Godz. 1300 Uroczyste Otwarcie IV Międzynarodowej Konferencji „Żydzi wschodniej Polski” – „Uczeni żydowscy”. – Powitanie Gości: prof. Jarosław Ławski (KBF „Wschód – Zachód) – Uroczyste otwarcie: prof. Bogusław Nowowiejski, Dziekan Wydziału Filologicznego Uniwersytetu w Białymstoku – Uroczyste wręczenie Dyplomu „Profesora Seniora Uniwersytetu w Białymstoku” Pani Profesor Halinie Krukowskiej (Uczestniczce Konfer encji) – wręcza prof. Bogusław Nowowiejski, Dziekan Wydziału Filologicznego – Powitanie Gości przez Panią Lucy Lisowską(Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska - Izrael) – Informacje o Konferencji II. OBRADY – CZĘŚĆ I Godz. 1320 Prowadzenie: prof. Jan Ciechowicz (UG, Gdańsk) 1. Prof. Michał J. Mikoś (Uniwer sity of Wisconsin-Milwaukee, USA) Leo Wiener z Białegostoku, pionier slawistyki w Ameryce (tekst odczytany) 2. Prof. Halina Parafianowicz (UwB, Białystok) Madeleine Korbel Albright: uczona i dyplomatka 3. Dr Ewa Rogalewska (IPN, Białystok) Dr Icchak Arad. Świadek i historyk 4. Dr Grzegorz Czerwiński (KBF „Wschód – Zachód” Białystok) Jurij Łotman – „strukturalista z ludzką twarzą” Dyskusja:1440 – 1500 Przerwa na kawę: 1500 – 1520 18 III. OBRADY PLENARNE – CZĘŚĆ II Godz. 1520 – 1700 Prowadzenie: prof. Halina Parafianowicz (UwB, Białystok) 1. 2. 3. 4. Prof. Jan Ciechowicz (UG, Gdańsk) „Nasza klasa” Tadeusza Słobodzianka: słowo, teatr, konteksty (okiem profesora „od teatru”) Dr Nina Taylor-Terlecka (Oxford, Wielka Br ytania) Marc Szeftel wobec czterech kultur Prof. Lucyna Aleksandrowicz-Pędich (SWPS, War szawa) Ludwik Zamenhof jako bohater powieści „A Curable Romantic” pisarza amerykańskiego Josepha Skibella Mgr Anna Piątek (UW, War szawa) „Cień bladawy nad lichtarzem smutno ślęczy nad księgami…” – obraz żydowskiego uczonego w wierszach Chaima Nachmana Bialika Dyskusja: 1640 – 1700 Przerwa: 1700 – 1715 (przejście do Galerii Sleńdzińskich, ul. Legionowa 2 – prowadzą studenci) Godz. 1715 Galeria Sleńdzińskich, ul. Legionowa 2 Panel: Uczeni żydowscy w dziejach (nie tylko) Białegostoku Pinchas Adler (1921–2010) Godz. 1815 Kolacja – Centrum „Astoria”, u. Sienkiewicza 4 (naprzeciwko Galerii Sleńdzińskich) Godz. 1900 Pałac Branickich, Aula – Koncert kantora Zeeva Shulmana z Łotwy 16 CZERWCA WTOREK Śniadanie: 700 – 830 Sala im. M. R. Mayenowej nr 47 (parter), Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku, Plac Uniwersytecki 1 19 IV. OBRADY PLENARNE – CZĘŚĆ III Godz. 900 Prowadzenie: Dr Grzegorz Czerwiński (KBF „Wschód—Zachód”, Białystok) 1. Dr Irmina Michalak (UŁ, Łódź) Filozof, prorok, banita. Cztery wizerunki Barucha Spinozy – analiza i interpretacja 2. Dr Jolanta Wróbel-Best (Northwest College - Houston Community College, USA) W kręgu (własnych) słów Emmanuela Lévinasa. Rozmowa na temat ludzkiej egzystencji. 3. Prof. Daniel Kalinowski (AP, Słupsk) Rabini i reformatorzy. O przekształceniach religijności żydowskiej według Hilarego Nussbauma Dyskusja: 1020 – 1040 Przerwa na kawę: 1040 – 1100 V. OBRADY PLENARNE – CZĘŚĆ IV Godz. 1100 – 1240 Prowadzenie: dr Jolanta Wróbel-Best (Northwest College - Houston Community College, USA) 1. 2. 3. Prof. Andrzej P. Kluczyński (ChAT, War szawa) Granice mądrości. Koh 3, 1-15 na tle biblijnych i pozabiblijnych poglądów o możliwościach poznania Prof. Halina Krukowska (UwB, Białystok) O postaci i myśli Simone Weil refleksji kilka Dr Monika Szabłowska-Zaremba (KUL, Lublin) Ignacy Schiper – historyk i publicysta Dyskusja: 1240 – 1320 VI. Przerwa obiadowa Godz. 1320 – 1445 Obiad – Centrum „Astoria”, ul. H. Sienkiewicza 4. 20 VII. OBRADY PLENARNE CZEŚĆ V Godz. 1445 – 1605 Prowadzenie: prof. Andrzej P. Kluczyński (ChAT, Warszawa) 1. Prof. Leonarda Dacewicz (UwB, Białystok) Znaczenie spuścizny naukowej Anatola Leszczyńskiego dla badań antroponimii Żydów Podlasia 2. Prof. Kazimierz Trzęsicki (UwB, Białystok) Emil Leon Post. Współtwórca podstaw informatyki z Augustowa 3. Mgr Joanna Matyjasek, prof. Jerzy Matyjasek (UMCS, Lublin) Jakob Gromer, Myron Mathisson, Leopold Infeld – współpracownicy Alberta Einsteina 4. Ryszard Löw (Tel-Awiw, Izrael) Dow Sadan. Historyk literatury Żydów Przerwa na kawę: 1605 – 1620 VII. OBRADY PLENARNE – CZĘŚĆ VI Godz. 1620–1800 Prowadzenie: Dr Anna Janicka (Wydział Filologiczny UwB, Białystok) 1. Dr Anna Polakowska-Jeziorkowska (KUL, Lublin) „Na początku była wycinanka…” – Giza Frenkel, badaczka żydowskiego folkloru 2. Dr Jan Mikas-Frankowski (UG, Gdańsk) Panna z Ludmiru - chasydka-rebe i "prawnuk, który nie wierzył w duszę". Wokół "Prawnuka” Hanny Krall 3. Prof. Dariusz K. Sikorski (UG, Gdańsk) Edmunda Steina droga do prawdy 4. Mgr Sebastian Kochaniec (KBF „Wschód – Zachód”, UwB, Białystok) Mędrzec jako temat ramowy. O wizerunku Żyda w sztuce malarskiej Dyskusja: 1730 – 1800 Godz. 1815 Kolacja: Centrum „Astoria”, ul. H. Sienkiewicza 4. Godz. 1900 Opera i Filharmonia Podlaska, u. Podleśna 2 Koncert Finałowy VIII Festiwalu Kultury Żydowskiej „Zachor – Kolor i Dźwięk” Wstęp wolny 21 INFORMACJE DLA REFERENTÓW – Owocem spotkania będzie tom pokonferencyjny. Musi on zostać zredagowanydo końca 2015 roku. Zatem na Państwa teksty czekamy do 30 września 2015 roku. J est to ter min ostateczny. – Książka ukaże się na początku 2016 roku z datą 2016 roku. – Objętość tekstów: do 30 stron znormalizowanych, przypisy polskie, mile widziane ilustracje (czarno-białe tylko). – Książka ukaże się w Naukowej Serii Wydawniczej „Colloquia Orientalia Bialostocensia” wydawanej przez Książnicę Podlaską im. Łukasza Górnickiego oraz Katedrę Badań Filologicznych „Wschód – Zachód”. Naukowa Seria Wydawnicza: COLLOQUIA ORIENTALIA BIALOSTOCENSIA Białystok to miejsce i dynamiczna przestrzeń pograniczna w głębokim znaczeniu: stykają się tutaj przecinające Europę na pół płyty cywilizacji łacińskiego Zachodu i bizantyjskiego Wschodu. Ścierają się tu, ale nie niszczą wzajemnie, 22 Orient ze światem Zachodu, Bałtowie ze Słowianami, prawosławni z katolikami, Białorusi-ni z Polakami. Miasto niemal wygasłej, niegdyś żywej dawniej tradycji żydowskiej, nieopodal którego leżą ośrodki polskiego islamu: Kruszyniany i Bohoniki. Kolokwia Wschodnie to idea służąca międzykulturowej i międzyreligijnej wymianie myśli, utrwalaniu źródeł pamięci i tożsamości kulturowo-historycznej, badaniu świadectw literackich, artystycznych, przedstawiających przenikanie się wiar, kultur i tożsamości. „Colloquia Orientalia Bialostocensia” to naukowa seria wydawnicza, której zadaniem jest publikowanie materiałów źródłowych i prac naukowych dotyczących: – Kultury, literatury, historii Europy Środkowej i Wschodniej. – Cywilizacyjnego i kulturowego pogranicza Europy i innych kontynentów, Orientu, Południa, Śródziemnomorza. – Pierwszej Rzeczypospolitej oraz kultur krajów sąsiednich: słowiańskich, bałtyckich, germańskich, romańskich. – Wielkiego Księstwa Litewskiego, Podlasia, Kresów, pogranicza wschodniego; – Kultur i religii mniejszości: Białorusinów, Żydów, Karaimów, Ukraińców, Rosjan, prawosławnych, protestantów, mieszkańców Prus Wschodnich. – Tradycji narodów Wschodu, języków ludów zamieszkujących tę kulturową przestrzeń. Tomy z cyklu „Żydzi wschodniej Polski” wydane w Naukowej Serii Wydawniczej „Colloquia Orientalia Bialostocensia”: – Żydzi wschodniej Polski, Seria I: Świadectwa i interpretacje, redakcja: Barbara Olech i Jarosław Ławski, Białystok 2013. Patron Konferencji i tomu: dr Józef Chazanowicz (1844–1918). – Żydzi wschodniej Polski, Seria II: W blasku i w cieniu historii, redakcja: Jarosław Ławski i Barbara Olech, Białystok 2014. Patron Konferencji i tomu: dr Dora Kacnelson (1921–2003). – Żydzi wschodniej Polski, Seria III: Kobieta żydowska, redakcja: Anna Janicka, Jarosław Ławski, Barbara Olech, Białystok 2015. Patron Konferencji i tomu: pani Chasia Bornstein-Bielicka (1921–2012). W Naukowym Projekcie Wydawniczym – Serii „Przełomy/Pogranicza” wydano: – Ryszard Löw, Literackie podsumowania: polsko-hebrajskie i polsko-izraelskie, redakcja: Michał Siedlecki i Jarosław Ławski, posłowie Barbara Olech, Białystok 2014. 23 Israel Beker (1917-2003) Aktor, reżyser i malarz, urodzony w Białymstoku. Dzieciństwo i młodość spędził w Białymstoku i Knyszynie. Ukończył Moskiewską Akademię Teatralną. Kiedy wybuchła II wojna światowa, przebywał z teatrem w Lublinie. Wojnę przeżył w Związku Radzieckim. Cała jego liczna rodzina zginęła w Holokauście. W 1945 r. Beker wrócił do Białegostoku. Następnie wyjechał do Niemiec, gdzie kierował teatrem. W 1947 r. napisał scenariusz do filmu „Długa jest droga”, w którym zagrał główną rolę. W 1948 r. wyjechał do Izraela. Był aktorem i reżyserem w Izraelskim Teatrze Narodowym Habimah. W 1979 r. wydał album „STAGE OF LIFE”, w którym namalował i opisał swoje życie. Zmarł w 2003 r. w Tel Awiwie. 24 25 PLAN BIAŁEGOSTOKU 1. Uniwersytet w Białymstoku Wydział Filologiczny, plac Uniwersytecki 1 2. Galeria im. Sleńdzińskich ul. Legionowa 2 3. Centrum Astoria ul. Sienkiewicza 4 4. Pałac Branickich ul. Jana Kilińskiego 1 5. Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku ul. Jana Kilińskiego 16 6. Hotel WSFiZ w Białymstoku ul. Ciepła 40 26 27 Opracowanie graficzne Programu Daniel Znamierowski Opracowanie tekstów Dariusz Kukiełko Korekta Michał Siedlecki, Łukasz Zabielski Tekst i układ Jarosław Ławski