żydzi wschodniej polski - Wydział Filologiczny

1
IV Międzynarodowa Konferencja Naukowa
ŻYDZI WSCHODNIEJ POLSKI
Edycja czwarta
UCZENI ŻYDOWSCY
BIAŁYSTOK
15—16 CZERWCA 2015 roku
2
3
IV Międzynarodowa Konferencja Naukowa
ŻYDZI WSCHODNIEJ POLSKI
Edycja czwarta
UCZENI ŻYDOWSCY
Białystok 15-16 czerwca 2015 roku
4
Konferencja współfinansowana przez:
Urząd Miasta Białegostoku
Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego
5
PATRON KONFERENCJI
LEO WIENER Z BIAŁEGOSTOKU,
PIONIER SLAWISTYKI W AMERYCE PÓŁNOCNEJ
W roku 1896 Coolidge zaangażował do pracy Leo Wienera, emigranta
z Polski, pierwszego wykładowcę języków słowiańskich w Ameryce Północnej. Wiener urodził się 26 lipca 1862 roku w Białymstoku. Według rodzinnej
legendy (Raven, 17), utrwalonej przez Rosę Zabłudowską i Norberta Wienera, Wienerowie byli potomkami Rabina Mosze Ben Majmona (1135–1204),
znanego także jako Majmonides, sławnego teologa i filozofa z Cordoby. Innymi wybitnymi postaciami w rodzie byli podobno rabin Joseph Ettinger
z Jaworowa, który działał w południowej Polsce w latach pięćdziesiątych
osiemnastego wieku, rabin Akiba (Akiva) Eger z Poznania (1761–1837),
uważany za jednego z najwybitniejszych rabinów w Europie w tym okresie
i uwieczniony na licznych portretrach (Cohen, 128-131), oraz nieznany bliżej
krewny Dev Bear Monasza, wydawcy pełnego tekstu Jerozolimskiego Talmudu, który ukazał się w Krotoszynie w roku 1866. Ślady obecności potomków Majmonidesa można było podobno znaleźć w okolicach Lublina, Kielc
i Serej (Conway, 354).
*
W roku 1880 Wiener podjął studia medyczne na Uniwersytecie Warszawskim, ale kiedy się przekonał, że nie jest to dla niego właściwy kierunek,
przeniósł się na inżynierię w Berlinie. Tutaj też nie zagrzał długo miejsca.
Mimo że zamożni krewni oferowali mu dobrze płatną pracę w banku, Wiener
nie przyjął jej i dalej prowadził życie ubogiego studenta. Niezadowolony
z filistyńskiej i militarystycznej atmosfery panującej w Berlinie, wpadł na
pomysł stworzenia z kolegami utopijnej wspólnoty wegeteriańskohumanitarno-socjalistycznej w duchu Lwa Tołstoja w tropikach Belize
w Ameryce Środkowej. Kiedy w przeciągu roku jego koledzy nie potrafili
sformułowć wstępu do założycielskiego manifestu, Wiener ruszył w drogę.
W lutym 1982 roku wypłynął z Hamburga do Liverpoolu, a stamtąd do Nowego Świata. Kiedy wysiadł w Nowym Orleanie z dwudziestoma pięcioma
centami w kieszeni, okazało się, że nie stać go na dalsze wojaże i dziewiętnastoletni podróżnik pozostał w Stanach.
*
Pracował przez jakiś czas dorywczo, między innymi jako nauczyciel języków nowożytnych w New England Conservatory of Music oraz tłumacz serbskich ballad dla Francisa Childa, profesora anglistyki na Harvardzie, który
6
z kolei zarekomendował go Coolidge’owi. Dzięki niemu już w roku 1896
został zatrudniony jako pierwszy wykładowca rosyjskiego, polskiego i starocerkiewno-słowiańskiego na Harvardzie. W ciągu swej długiej kariery pedagogicznej prowadził tam zajęcia z rosyjskiego, polskiego, staro-cerkiewnosłowiańskiego, czeskiego, słowackiego i serbo-chorwackiego, wykładał także
literaturę rosyjską oraz filologię słowiańską. Mimo że nie posiadał żadnego
stopnia naukowego, w roku 1901 otrzymał tytuł A ssistant Professor, a w roku
1911 został pierwszym utytułowanym profesorem slawistyki w Ameryce Północnej. Swoją pracę na Harvardzie zakończył w roku 1930. Umarł 12 grudnia
1939 roku w Belmont w Massachussetts w wieku siedemdziesięciu siedmiu lat.
Z artykułu prof. Michała J. Mikosia
(University of Wisconsin – Milwaukee, USA)
Katedra Badań Filologicznych „Wschód – Zachód”
Uniwersytetu w Białymstoku
Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska – Izrael
Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego
Stowarzyszenie Naukowe „Oikoumene”
Wydział Filologiczny UwB
Galeria im. Sleńdzińskich w Białymstoku
7
8
Katedra Badań Filologicznych „Wschód – Zachód”
Uniwersytetu w Białymstoku
Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska – Izrael
Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego
Stowarzyszenie Naukowe „Oikoumene”
Wydział Filologiczny UwB
Galeria im. Sleńdzińskich w Białymstoku
IV Międzynarodowa Konferencja Naukowa
ŻYDZI WSCHODNIEJ POLSKI
Edycja czwarta:
Uczeni żydowscy
Białystok 15-16 czerwca 2015 roku
PROGRAM KONFERENCJI
Białystok 2015
9
PATRONAT HONOROWY
KONFERENCJI I FESTIWALU
Wojewoda Podlaski
Marszałek Województwa Podlaskiego
Prezydent Miasta Białegostoku
Ambasada Państwa Izrael
Dziekan Wydziału Filologicznego UwB
PATRONAT MEDIALNY
„Kurier Poranny” Białystok
Polskie Radio Białystok
Telewizja Polska Białystok
„Miasteczko Poznań”, Poznań
VII FESTIWAL KULTURY ŻYDOWSKIEJ
„ZACHOR – KOLOR I DŹWIĘK”
W ramach VIII Festiwalu odbędą się m. in. następujące wydarzenia:
– Miejska gra dla dzieci: „Miejsca pamięci białostockich Żydów” (13.06)
– Prezentacja Pięcioksięgu Izaaka w Białostockim Teatrze Lalek (13.06)
– Warsztaty taneczne i kulinarne na Runku Kościuszki (14.06)
– Koncerty zespołów na Rynku Kościuszki: Beata Czarnecka z Piwnicy pod
Baranami, Berjozkele – kołysanki w jidysz, Anashim – muzyka klezmerska, Electric Desert (Izrael) (14.06)
– Koncert Zeewa Shulmana, kantora z Łotwy, w Pałacu Branickich (15.06)
– Koncert finałowy – Opera i Filharmonia Podlaska, Chór Politechniki Białostockiej, koncert Beaty Czerneckiej (Piwnica pod Baranami) (16.06)
10
FESTIWAL KULTURY ŻYDOWSKIEJ
„ZACHOR – KOLOR I DŹWIĘK”
Festiwal Kultury Żydowskiej „Zachor – Kolor i Dźwięk” organizowany jest
w Białymstoku od 2008 roku przez Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska
– Izrael. Intencją organizatorów jest przybliżenie historii, tradycji i kultury żydowskiej, ze szczególnym uwzględnieniem aspektów lokalnych. Każda edycja
ma swego bohatera, postać związaną z Białymstokiem, Podlasiem. W ramach
Festiwalu przypomniano dorobek i sylwetkę Izraela Bekera (aktora, reżysera,
malarza), Sary Nomberg-Przytyk (autorki książki wspomnieniowej „Kolumny
Samsona” o pobycie w białostockim getcie), Izaaka Celnikiera (wybitnego malarza), Gedalego Rozenmana (ostatniego Naczelnego Rabina Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Białymstoku), Juliusza Adlera (wybitnego aktora), Józefa
Chazanowicza (pomysłodawcę założenia narodowej biblioteki w Jerozolimie)
Odbyły się liczne wykłady i prelekcje (m.in. Naczelnego Rabina Polski
– Michaela Schudricha, Hanki Kosowskiej, Belli Szwarcman-Czarnoty, Andrzeja Lechowskiego), spotkania (m.in. z rodzinami bohaterów Festiwalu, przedstawicielami Ambasady USA i Ambasady Państwa Izrael), warsztaty (taneczne,
plastyczne), wystawy (malarstwa, fotografii izraelskiej), projekcje (filmów izraelskich i jidysz), spektakle (m.in. Teatru Żydowskiego z Warszawy, Teatru NN
z Lublina). Podczas pięciu edycji Festiwalu na licznych koncertach wystąpili
11
wybitni artyści polscy i zagraniczni (m.in. Yale Strom, Yaron Gershovsky, Elizabeth Schwartz, Peter Stan, Gerard Edery z USA, Melah-Maim, Shachar Gilad,
Siostry Rajfer z Izraela, zespół Opa! z Rosji, Di Galitzyaner Klezmorim, KlezmaFour, Frey Lech Trio, chór Clil z Polski).
Dwukrotnie w ramach Festiwalu odbyło się wręczenie Medalu Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata (2008, 2010).
Impreza odbywa się pod Honorowym Patronatem Prezydenta Miasta Białegostoku oraz Marszałka Województwa Podlaskiego.
Festiwal uzyskał wsparcie i patronat Ambasady Stanów Zjednoczonych
w Warszawie oraz Ambasady Państwa Izrael.
Od 2012 roku obok Festiwalu odbywają się międzynarodowe konferencje
naukowe z cyklu „Żydzi wschodniej Polski”.
Szczegółowe informacje: www.bialystok.jewish.org.pl
Koncerty Yarona Gershovsky’ego i Davida Krakauera w czasie Festiwalu
„Zachor – Kolor i Dźwięk” (fot. Mirosław Szut)
12
KOMITET ORGANIZACYJNY KONFERENCJI
– Jarosław Ławski – Przewodniczący (Uniwersytet w Białymstoku)
– Lucy Lisowska– Wiceprzewodnicząca (Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska-Izrael )
– Marta Białobrzeska – Społeczne LO STO – Sekretarz Konferencji
– Łukasz Zabielski – Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego
– Sekretarz Konferencji
– Grażyna Dawidowicz – VIII LO im. Króla Kazimierza Wielkiego
– Grzegorz Czerwiński – Katedra Badań Filologicznych „Wschód – Zachód”
– Barbara Olech – Wydział Filologiczny UwB
– Anna Janicka – Wydział Filologiczny UwB
– Monika Jurkowska – Wydział Filologiczny UwB
– Daniel Znamierowski – Książnica Podlaska im. Ł. Górnickiego
– Jan Leończuk – Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego
– Jolanta Szczygieł-Rogowska – Galeria im. Sleńdzińskich w Białymstoku
– Michał Siedlecki – Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego
– Judyta Juszkiewicz – Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Suwałkach
Współorganizatorzy: studenci i doktoranci Wydziału Filologicznego Uniwersytetu w Białymstoku
– Dominika Olga Stankiewicz
– Sebastian Kochaniec
– Jacek Juszkiewicz
– Urszula Adamska
– Małgorzata Wojtowicz
– Jolanta Dragańska
– Elwira Tomczyk
– Aleksandra Ślósarska
– Piotr Drozdowski
Współorganizatorzy: uczniowie Społecznego Liceum Ogólnokształcącego
STO w Białymstoku
– Zuzanna Rzemek
– Julia Tołoczko
– Dominika Wiszowaty
– Mateusz Kot
– Gabriela Popławska
– Magdalena Wydrycka
– Diana Tyburczy
– Wiktoria Januszyk
13
KOMITET NAUKOWY
PROJEKTU BADAWCZEGO
I CYKLU KONFERENCJI
„ŻYDZI WSCHODNIEJ POLSKI”
– Prof. Grażyna Borkowska – Instytut Badań Literackich PAN w Warszawie
– Prof. Sławomir Buryła – Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
– Dr Helena Datner – Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie
– Dr Anna Frajlich – Nowy Jork, Stany Zjednoczone
– Pan Mark Halpern – Nowy Jork, Stany Zjednoczone
– Dr Anna Janicka – Wydział Filologiczny UwB
– Prof. Alicja Kisielewska – Uniwersytet w Białymstoku
– Prof. Andrzej P. Kluczyński – Chrześcijańska Akademia Teologiczna
– Prof. Jerzy Kopania – Akademia Teatralna w Warszawie
– Prof. Halina Krukowska – KBF „Wschód – Zachód” UwB
– Prof. Jacek Leociak – Instytut Badań Literackich PAN w Warszawie
– Pani Lucy Lisowska – Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska – Izrael
– Pan Ryszard Löw – Tel-Awiw, Izrael
– Prof. Jarosław Ławski – KBF „Wschód – Zachód” Uniwersytetu w Białymstoku
– Dr Barbara Olech – Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku
– Prof. Dariusz Konrad Sikorski – Uniwersytet Gdański
– Dr Jolanta Wróbel-Best – University of Houston, Stany Zjednoczone
14
INFORMACJE ORGANIZACYJNE
15 CZERWCA – PONIEDZIAŁEK
Godz. 800–1300
– Przyjazd gości i zakwaterowanie Uczestników
– Rezerwacja bezpłatna noclegów: 15/16 i 16/17. 06 [lub na życzenie: 14/15,
15/16.06]
Hotel:
– Hotel Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, ul. Ciepła 40
– Dojazd z dworca PKP taksówką lub autobusem linii 18 (wysiąść na 5 przystanku „Sienkiewicza – Biuro Projektów”)
Telefony awaryjne:
– 603 614 919 (Marta Białobrzeska)
– 668 215 232 (A nna Janicka)
– 664 057 370 (Jarosław Ławski)
Posiłki (15-16 czerwca):
– Śniadania 16 i 17 czerwca (lub na życzenie: 15 i 16.06) – Hotel WSFiZ
– 15 czerwca – 1815 – kolacja – Centrum Astoria, ul. H. Sienkiewicza 4
– 16 czerwca – 1315– 1430 – obiad – Centrum Astoria, ul. H. Sienkiewicza 4
– 16 czerwca – 1815 – kolacja – Centrum Astoria, ul. H. Sienkiewicza 4
Położenie obiektów Konferencji i Festiwalu:
– Wszystkie imprezy związane z sesją i konferencją znajdują się w centrum miasta, wokół Rynku Kościuszki.
– I i II dzień obrad: Wydział Filologiczny UwB, Plac Uniwersytecki 1, sala im.
M. R. Mayenowej, nr 47 (parter).
Komitet Organizacyjny:
Katedra Badań Filologicznych „Wschód – Zachód”, Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku, Plac Uniwersytecki 1, pokój 75, piętro I, 15-420 Białystok, tel. 85 745 74 68 lub 664 057 370.
Delegacje i faktury:
Będą wydawane i stemplowane 1 i 2 dnia obrad w sali 47.
15
IMPREZY TOWARZYSZĄCE KONFERENCJI
14 CZERWCA
NIEDZIELA
Godz. 1500 – 2200
Rynek Kościuszki w Białymstoku
– Koncerty: „Anashim”, „Electric Desert”, „Beryozkele”
– Warsztaty taneczne i kulinarne: Monika Leszczyńska, Małgorzata Blicharz
– Gry i zabawy tematyczne dla dzieci
15 CZERWCA
PONIEDZIAŁEK
Godz. 1715
Galeria im. Sleńdzińskich, ul. Legionowa 2
– Panel poświęcony Pinchasowi Adlerowi
Godz. 1900
Pałac Branickich, Aula, koncert kantora Zeewa Shulmana z Łotwy
16 CZERWCA
WTOREK
Godz. 1900
Opera i Filharmonia Podlaska, ul. Podleśna 2
– Koncert Galowy VIII Festiwalu Kultury Żydowskiej „Zachor – Kolor i Dźwięk”
Wystąpią:
– Chór Politechniki Białostockiej pod dyr. prof. Wioletty Miłkowskiej
– „Zol zajn. Niech tak się stanie” – Beata Czernecka (gwiazda Piwnicy pod Baranami)
16
17
OBRADY PLENARNE
15 CZERWCA
PONIEDZIAŁEK
Miejsce obrad:
Sala im. Marii Renaty Mayenowej nr 47
Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku
Czas wystąpień:
prosimy, by nie przekraczał 20 minut.
I. POWITANIE, OTWARCIE KONFERENCJI
Godz. 1300
Uroczyste Otwarcie IV Międzynarodowej Konferencji
„Żydzi wschodniej Polski” – „Uczeni żydowscy”.
– Powitanie Gości: prof. Jarosław Ławski (KBF „Wschód – Zachód)
– Uroczyste otwarcie: prof. Bogusław Nowowiejski, Dziekan Wydziału Filologicznego Uniwersytetu w Białymstoku
– Uroczyste wręczenie Dyplomu „Profesora Seniora Uniwersytetu w Białymstoku”
Pani Profesor Halinie Krukowskiej (Uczestniczce Konfer encji) – wręcza prof.
Bogusław Nowowiejski, Dziekan Wydziału Filologicznego
– Powitanie Gości przez Panią Lucy Lisowską(Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska - Izrael)
– Informacje o Konferencji
II. OBRADY – CZĘŚĆ I
Godz. 1320
Prowadzenie: prof. Jan Ciechowicz (UG, Gdańsk)
1. Prof. Michał J. Mikoś (Uniwer sity of Wisconsin-Milwaukee, USA)
Leo Wiener z Białegostoku, pionier slawistyki w Ameryce (tekst odczytany)
2. Prof. Halina Parafianowicz (UwB, Białystok)
Madeleine Korbel Albright: uczona i dyplomatka
3. Dr Ewa Rogalewska (IPN, Białystok)
Dr Icchak Arad. Świadek i historyk
4. Dr Grzegorz Czerwiński (KBF „Wschód – Zachód” Białystok)
Jurij Łotman – „strukturalista z ludzką twarzą”
Dyskusja:1440 – 1500
Przerwa na kawę: 1500 – 1520
18
III. OBRADY PLENARNE – CZĘŚĆ II
Godz. 1520 – 1700
Prowadzenie: prof. Halina Parafianowicz (UwB, Białystok)
1.
2.
3.
4.
Prof. Jan Ciechowicz (UG, Gdańsk)
„Nasza klasa” Tadeusza Słobodzianka: słowo, teatr, konteksty (okiem profesora „od teatru”)
Dr Nina Taylor-Terlecka (Oxford, Wielka Br ytania)
Marc Szeftel wobec czterech kultur
Prof. Lucyna Aleksandrowicz-Pędich (SWPS, War szawa)
Ludwik Zamenhof jako bohater powieści „A Curable Romantic” pisarza
amerykańskiego Josepha Skibella
Mgr Anna Piątek (UW, War szawa)
„Cień bladawy nad lichtarzem smutno ślęczy nad księgami…” – obraz żydowskiego
uczonego w wierszach Chaima Nachmana Bialika
Dyskusja: 1640 – 1700
Przerwa: 1700 – 1715
(przejście do Galerii Sleńdzińskich, ul. Legionowa 2 – prowadzą studenci)
Godz. 1715
Galeria Sleńdzińskich, ul. Legionowa 2
Panel: Uczeni żydowscy w dziejach (nie tylko) Białegostoku
Pinchas Adler (1921–2010)
Godz. 1815
Kolacja – Centrum „Astoria”, u. Sienkiewicza 4 (naprzeciwko Galerii Sleńdzińskich)
Godz. 1900
Pałac Branickich, Aula – Koncert kantora Zeeva Shulmana z Łotwy
16 CZERWCA
WTOREK
Śniadanie: 700 – 830
Sala im. M. R. Mayenowej nr 47 (parter), Wydział Filologiczny Uniwersytetu w
Białymstoku, Plac Uniwersytecki 1
19
IV. OBRADY PLENARNE – CZĘŚĆ III
Godz. 900
Prowadzenie: Dr Grzegorz Czerwiński (KBF „Wschód—Zachód”, Białystok)
1.
Dr Irmina Michalak (UŁ, Łódź)
Filozof, prorok, banita. Cztery wizerunki Barucha Spinozy – analiza i interpretacja
2. Dr Jolanta Wróbel-Best (Northwest College - Houston Community College, USA)
W kręgu (własnych) słów Emmanuela Lévinasa. Rozmowa na temat ludzkiej
egzystencji.
3. Prof. Daniel Kalinowski (AP, Słupsk)
Rabini i reformatorzy. O przekształceniach religijności żydowskiej według Hilarego Nussbauma
Dyskusja: 1020 – 1040
Przerwa na kawę: 1040 – 1100
V. OBRADY PLENARNE – CZĘŚĆ IV
Godz. 1100 – 1240
Prowadzenie: dr Jolanta Wróbel-Best (Northwest College - Houston
Community College, USA)
1.
2.
3.
Prof. Andrzej P. Kluczyński (ChAT, War szawa)
Granice mądrości. Koh 3, 1-15 na tle biblijnych i pozabiblijnych poglądów o
możliwościach poznania
Prof. Halina Krukowska (UwB, Białystok)
O postaci i myśli Simone Weil refleksji kilka
Dr Monika Szabłowska-Zaremba (KUL, Lublin)
Ignacy Schiper – historyk i publicysta
Dyskusja: 1240 – 1320
VI. Przerwa obiadowa
Godz. 1320 – 1445
Obiad – Centrum „Astoria”, ul. H. Sienkiewicza 4.
20
VII. OBRADY PLENARNE CZEŚĆ V
Godz. 1445 – 1605
Prowadzenie: prof. Andrzej P. Kluczyński (ChAT, Warszawa)
1. Prof. Leonarda Dacewicz (UwB, Białystok)
Znaczenie spuścizny naukowej Anatola Leszczyńskiego dla badań antroponimii Żydów Podlasia
2. Prof. Kazimierz Trzęsicki (UwB, Białystok)
Emil Leon Post. Współtwórca podstaw informatyki z Augustowa
3. Mgr Joanna Matyjasek, prof. Jerzy Matyjasek (UMCS, Lublin)
Jakob Gromer, Myron Mathisson, Leopold Infeld – współpracownicy Alberta Einsteina
4. Ryszard Löw (Tel-Awiw, Izrael)
Dow Sadan. Historyk literatury Żydów
Przerwa na kawę: 1605 – 1620
VII. OBRADY PLENARNE – CZĘŚĆ VI
Godz. 1620–1800
Prowadzenie: Dr Anna Janicka (Wydział Filologiczny UwB, Białystok)
1. Dr Anna Polakowska-Jeziorkowska (KUL, Lublin)
„Na początku była wycinanka…” – Giza Frenkel, badaczka żydowskiego
folkloru
2. Dr Jan Mikas-Frankowski (UG, Gdańsk)
Panna z Ludmiru - chasydka-rebe i "prawnuk, który nie wierzył w duszę". Wokół "Prawnuka” Hanny Krall
3. Prof. Dariusz K. Sikorski (UG, Gdańsk)
Edmunda Steina droga do prawdy
4. Mgr Sebastian Kochaniec (KBF „Wschód – Zachód”, UwB, Białystok)
Mędrzec jako temat ramowy. O wizerunku Żyda w sztuce malarskiej
Dyskusja: 1730 – 1800
Godz. 1815
Kolacja: Centrum „Astoria”, ul. H. Sienkiewicza 4.
Godz. 1900
Opera i Filharmonia Podlaska, u. Podleśna 2
Koncert Finałowy VIII Festiwalu Kultury Żydowskiej
„Zachor – Kolor i Dźwięk”
Wstęp wolny
21
INFORMACJE DLA REFERENTÓW
– Owocem spotkania będzie tom pokonferencyjny. Musi on zostać zredagowanydo końca 2015 roku. Zatem na Państwa teksty czekamy do 30 września 2015 roku. J est to ter min ostateczny.
– Książka ukaże się na początku 2016 roku z datą 2016 roku.
– Objętość tekstów: do 30 stron znormalizowanych, przypisy polskie, mile widziane ilustracje (czarno-białe tylko).
– Książka ukaże się w Naukowej Serii Wydawniczej „Colloquia Orientalia Bialostocensia” wydawanej przez Książnicę Podlaską im. Łukasza Górnickiego oraz
Katedrę Badań Filologicznych „Wschód – Zachód”.
Naukowa Seria Wydawnicza:
COLLOQUIA ORIENTALIA BIALOSTOCENSIA
Białystok to miejsce i dynamiczna przestrzeń pograniczna w głębokim znaczeniu: stykają się tutaj przecinające Europę na pół płyty cywilizacji łacińskiego
Zachodu i bizantyjskiego Wschodu. Ścierają się tu, ale nie niszczą wzajemnie,
22
Orient ze światem Zachodu, Bałtowie ze Słowianami, prawosławni z katolikami, Białorusi-ni z Polakami. Miasto niemal wygasłej, niegdyś żywej dawniej
tradycji żydowskiej, nieopodal którego leżą ośrodki polskiego islamu: Kruszyniany i Bohoniki.
Kolokwia Wschodnie to idea służąca międzykulturowej i międzyreligijnej wymianie myśli, utrwalaniu źródeł pamięci i tożsamości kulturowo-historycznej,
badaniu świadectw literackich, artystycznych, przedstawiających przenikanie
się wiar, kultur i tożsamości. „Colloquia Orientalia Bialostocensia” to naukowa seria wydawnicza, której zadaniem jest publikowanie materiałów źródłowych i prac naukowych dotyczących:
– Kultury, literatury, historii Europy Środkowej i Wschodniej.
– Cywilizacyjnego i kulturowego pogranicza Europy i innych kontynentów,
Orientu, Południa, Śródziemnomorza.
– Pierwszej Rzeczypospolitej oraz kultur krajów sąsiednich: słowiańskich,
bałtyckich, germańskich, romańskich.
– Wielkiego Księstwa Litewskiego, Podlasia, Kresów, pogranicza wschodniego;
– Kultur i religii mniejszości: Białorusinów, Żydów, Karaimów, Ukraińców,
Rosjan, prawosławnych, protestantów, mieszkańców Prus Wschodnich.
– Tradycji narodów Wschodu, języków ludów zamieszkujących tę kulturową
przestrzeń.
Tomy z cyklu „Żydzi wschodniej Polski” wydane
w Naukowej Serii Wydawniczej „Colloquia Orientalia Bialostocensia”:
– Żydzi wschodniej Polski, Seria I: Świadectwa i interpretacje, redakcja: Barbara
Olech i Jarosław Ławski, Białystok 2013. Patron Konferencji i tomu: dr Józef
Chazanowicz (1844–1918).
– Żydzi wschodniej Polski, Seria II: W blasku i w cieniu historii, redakcja: Jarosław Ławski i Barbara Olech, Białystok 2014. Patron Konferencji i tomu: dr Dora
Kacnelson (1921–2003).
– Żydzi wschodniej Polski, Seria III: Kobieta żydowska, redakcja: Anna Janicka,
Jarosław Ławski, Barbara Olech, Białystok 2015. Patron Konferencji i tomu: pani
Chasia Bornstein-Bielicka (1921–2012).
W Naukowym Projekcie Wydawniczym
– Serii „Przełomy/Pogranicza” wydano:
– Ryszard Löw, Literackie podsumowania: polsko-hebrajskie i polsko-izraelskie,
redakcja: Michał Siedlecki i Jarosław Ławski, posłowie Barbara Olech, Białystok
2014.
23
Israel Beker (1917-2003)
Aktor, reżyser i malarz, urodzony w Białymstoku. Dzieciństwo i młodość spędził
w Białymstoku i Knyszynie. Ukończył Moskiewską Akademię Teatralną. Kiedy
wybuchła II wojna światowa, przebywał z teatrem w Lublinie. Wojnę przeżył w
Związku Radzieckim. Cała jego liczna rodzina zginęła w Holokauście. W 1945
r. Beker wrócił do Białegostoku. Następnie wyjechał do Niemiec, gdzie kierował
teatrem. W 1947 r. napisał scenariusz do filmu „Długa jest droga”, w którym
zagrał główną rolę. W 1948 r. wyjechał do Izraela. Był aktorem i reżyserem
w Izraelskim Teatrze Narodowym Habimah. W 1979 r. wydał album „STAGE
OF LIFE”, w którym namalował i opisał swoje życie. Zmarł w 2003 r. w Tel
Awiwie.
24
25
PLAN BIAŁEGOSTOKU
1.
Uniwersytet w Białymstoku
Wydział Filologiczny,
plac Uniwersytecki 1
2.
Galeria im. Sleńdzińskich
ul. Legionowa 2
3.
Centrum Astoria
ul. Sienkiewicza 4
4.
Pałac Branickich
ul. Jana Kilińskiego 1
5.
Książnica Podlaska
im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku
ul. Jana Kilińskiego 16
6.
Hotel WSFiZ w Białymstoku
ul. Ciepła 40
26
27
Opracowanie graficzne Programu
Daniel Znamierowski
Opracowanie tekstów
Dariusz Kukiełko
Korekta
Michał Siedlecki, Łukasz Zabielski
Tekst i układ
Jarosław Ławski