Praca Amandy Figlarskiej

Przejawy globalizacji - plusy i minusy.
Amanda Figlarska
Globalizacja to termin tak obszernie opisywany w telewizji, radiu, prasie, na
konferencjach czy spotkaniach tematycznych, Ŝe juŜ chyba kaŜdy z nas się z nim
spotkał. Pojęcie to najprawdopodobniej po raz pierwszy wprowadzone przez słownik
Webera w 1961 roku okazuje się być słowem będącym w modzie. Jest to określenie
tak „globalne”, iŜ przeglądając zeszyt jednej z czwartoklasistek przemyskiej szkoły
podstawowej wnioskuję, iŜ jest ono obiektem zainteresowania tak młodych osób.
Słowem wstępu, pojęcie „globalizacja” postaram się przybliŜyć za pomocą definicji
jaką stworzyła Katarzyna śukrowska – „Globalizacja jest procesem obejmującym
wszystkie strefy społeczne państw jak i stosunków międzynarodowych. Jest to proces
wielopłaszczyznowy, obejmuje swym zasięgiem instytucje międzynarodowe, stosunki
miedzy krajami w sferze politycznej i gospodarczej, zmiany gospodarek narodowych
i ich polityki wewnętrznej. Dotyczy równieŜ kultury i nauki.” Jest to jednak tylko
jeden ze sposobów w jaki określić moŜna ten ogólnoświatowy termin. W słownikach,
gazetach, mediach, wyjaśnień znajdziemy miliony – przyznać naleŜy jednak, iŜ mimo
tak duŜej rozbieŜności jaką będziemy w stanie stwierdzić, to
wszystkie z tych
naukowych objaśnień będą jak najbardziej trafne. Poruszając się w tematyce globalnej
nie udało mi się odnaleźć objaśnienia, które satysfakcjonowałoby mnie w stu
procentach. Nie jesteśmy w stanie w jednym zdaniu określić całego problemu
globalizacji.
Społeczeństwu coraz bardziej wydaje się, iŜ słowa płynące z ust polityków, czy
dziennikarzy oddalone są od nas – zwykłych śmiertelników - o miliardy lat
świetlnych. Nic bardziej mylnego, globalizacja dotyka nas codziennie – w mniejszym
lub większym stopniu. Często nawet nie zauwaŜamy, Ŝe to właśnie przez globalizację
zmienia się nasze Ŝycie. Jeśli nie dotyka nas ona osobiście to i tak naleŜałoby
zaznaczyć, iŜ wszystkie konsekwencje globalizacji gigantycznych instytucji w końcu
łańcuszka dotkną i nas – obywateli, którzy w ramach interesowania się polityką –
oglądają wiadomości i biorą czynny udział w wyborach czy referendach. Globalizacja
bowiem dotyczy całego świata, nie naleŜy wiązać jej tylko i wyłącznie z grą
polityczną, ekonomiczną czy wielką gospodarką światową.
Globalizacja rodzi wielkie globalne przedsiębiorstwa - nie jestem w stanie
definitywnie stwierdzić czy są one zjawiskiem pozytywnym czy teŜ negatywnym.
Globalne korporacje bowiem nie nastawiają się na konkretny rynek zbytu. Są
zazwyczaj ogólno dostępne w wielu krajach. W firmach tych łączą się ludzie z wielu
państw, organizacje korzystają równieŜ z pracy i usług wielu zrzeszeń. Nie byłoby
w tym nic niewłaściwego – ludzie łączą swoje siły, aby później przekazać owoce
swojej pracy w róŜne regiony. Jednak często do pracy wykorzystuje się ludzi, których
wypłacane pensje ni jak mają się do dochodów jakie otrzymuje przedsiębiorstwo.
Globalna sprzedaŜ równieŜ odsuwa się od potrzeb jednostki, wszystko co stwarza
ląduje na rynku światowym, gdzie konsumenci często nie są w stanie odnaleźć
produktu dopasowanego do nieco niestandardowych potrzeb. NaleŜy równieŜ
zauwaŜyć, iŜ globalne firmy odsuwają od siebie państwa ubogie, nie rozwijające się –
ograniczają się do udzielania pomocy humanitarnej społeczeństwom Trzeciego
Świata.
Coraz wyraźniej zakreśla się linia pomiędzy bogatą Północą a biednym Południem.
Postrzegamy, iŜ pomimo tak rozwiniętej technologii kraje biedne stają się coraz
biedniejsze, a te bogate nadal się bogacą. Przyczyną tego zjawiska jest
wykorzystywanie przez mocarstwa krajów słabo rozwiniętych, które w skutku zostają
uciskane, oraz mają za zadanie być rynkiem zbytu oraz źródłem taniej siły roboczej.
To dzięki globalizacji, która ułatwia przepływ usług, towarów, osób itp. kraje
biedniejsze zostają wykorzystywane, a przepaść miedzy nimi, a potęgami
gospodarczymi ciągle się pogłębia.
Niekorzystnym zjawiskiem staje się tracenie suwerenności przez dane państwo.
Globalizacja
zmusiła
nas
do
tworzenia
międzynarodowych
organizacji,
przedsiębiorstw czy stowarzyszeń, które ograniczają niezawisłość danego obszaru.
Jako
przykład zaprezentować moŜna Unię Europejską, która niejednokrotnie
wymusza na krajach członkowskich daną decyzję. W większość spraw decyzje te są
uzasadnione, jednak zauwaŜyć naleŜy, iŜ ograniczają suwerenność państwa.
NaleŜy równieŜ wspomnieć o tym, iŜ globalizacja pomimo pogłębiania się przepaści
miedzy krajami ubogimi i dobrze rozwiniętymi – daje wielką moŜliwość na szybki
rozwój tych krajów. Dzięki globalizacji zacofane regiony, nie muszą prowadzić badań
nad rozwinięciem komunikacji, gospodarki czy technologii, mogą przecieŜ korzystać
z doświadczeń, które wcześniej przeprowadziła „północna” część globu.
Za
pozytywny
skutek
globalizacji
bez
wahania
uznać
moŜemy
rozwój
i upowszechnienie demokracji. Dzięki tak szerokiemu dostępowi do informacji
jednostka jest w stanie formować własne stanowisko i opinie. Rośnie bowiem wpływ
obywateli na to co dzieje się w kraju. Bezsprzecznie uznać naleŜy to zjawisko za
pozytywne – przeciwko „uświadomieniu” obywateli występowały rządy Chin, Iraku
czy Iranu, które doskonale zdawały sobie sprawę z tego, iŜ ten społeczny jak
i technologiczny skutek globalizacji moŜe niekorzystnie wpłynąć na rządy w ich
ojczyźnie. „W dzisiejszym świecie nie ma miejsca dla outsiderów. Izolujące się
gospodarki, takie jak Kuba czy Korea Północna, nie mają szans na rozwój
w pojedynkę” – Ewa Oziewicz.
Jednym z przejawów globalizacji jest rozwój sieci informacyjnej. Dzięki tak duŜemu
postępowi zaistniała moŜliwość porozumiewania się z ludźmi niezaleŜnie od tego,
gdzie przebywają. Technologia stwarza nam szansę przesyłania informacji w bardzo
krótkim czasie. Dotychczas – kiedy to Internet, czy ogólno dostępne programy
informacyjne były jeszcze czarną magią – zazwyczaj dominowała jedna grupa
właścicieli
czy
producentów
którzy
przekazywali
informacje
w
sposób
najkorzystniejszy dla nich. Wyobraźmy sobie sytuację, gdy jedynym naszym
informatorem zostaje Telewizja Polska S.A. i zachwala nam partię której
przewodniczy Jarosław Kaczyński, często jednak neguje postępowanie partii rządzącej
– w takiej sytuacji konkretnie nasuwa nam tok w jakim powinniśmy myśleć.
Obecnie mamy dostęp do tak obszernych środków przekazu, iŜ jesteśmy w stanie sami
zdecydować skąd będziemy czerpać informacje, oraz sami będziemy w stanie
wykreować nasze poglądy na dany temat.
Kolejnym pozytywnym zjawiskiem jakie dostrzegamy jest upowszechnienie dorobku
cywilizacyjnego. Bez większych problemów jesteśmy w stanie poznać obce i dalekie
nam obyczaje czy kultury. Jest to niezwykle waŜny krok dla kosmopolitów. Wówczas,
kiedy to najczęściej dla ludzi młodych i odwaŜnych staje się to wspaniałym
osiągnięciem, w osobach konserwatywnych zjawisko to budzi lęk i sprzeciw. Istnieje
bowiem moŜliwość przenikania zwyczajów czy rytuałów jednego środowiska do
innego, w którym nie były one dotychczas znane. Zjawisko to moŜe zatem nieść
skutki pozytywne jak i negatywne. Po dłuŜszym okresie czasu być moŜe zauwaŜmy
zanikanie kultur czy religii danych regionów – co moim zdaniem naleŜałoby
całkowicie potępić – jednak, kiedy bylibyśmy w stanie poznać ludzi posiadających
róŜne priorytety być moŜe powiodłoby się stworzenie uniwersalnego sytemu wartości
dla całego świata.
Antyglobaliści skutkiem globalizacji nazywają wzmoŜone ataki terrorystyczne.
Według nich, napaści jakie miały miejsce w ubiegłych latach spowodowane były
ubóstwem świata, który z kolei pogłębia się przez globalizację. Terroryzm
spowodowany jest zuboŜeniem społeczeństwa, które daleko odsunięte jest od zysków
ogólnoświatowych i w ten sposób próbuje zwrócić na siebie uwagę.
Dzięki globalizacji stopniowo zanika bariera we współpracy międzynarodowej.
Dobrym przykładem na potwierdzenie tej tezy jest układ z Schengen – państwa Unii
Europejskiej zaufały sobie do tego stopnia, iŜ zniosły kontrolę osób przekraczających
granicę miedzy państwami członkowskimi, w zamian za to wzmocniły współpracę
w zakresie bezpieczeństwa i polityki azylowej.
Nacisk jaki odczuwamy ze strony świata zmusza nas do myślenia globalnego. Wzrasta
nasza świadomość międzynarodowa. Przestajemy być egoistami, zauwaŜamy potrzeby
innych ludzi. Zdajemy sobie sprawę z tego, iŜ wspólnie moŜemy osiągnąć bardzo
wiele, jesteśmy w stanie naprawić błędy naszych dziadków.
O
jej
korzystnych
rezultatach
jak
i
pejoratywnych
rozprawiać
moŜna
w nieskończoność, poniewaŜ kaŜdy argument wysunięty przez antyglobalistów,
alterglobaliści starają się przedstawić w sposób dla nich korzystny i na odwrót.
Globalizacja tak jak medal posiada dwie strony.
Zestawienie opinii proglobalistycznych i antyglobalistycznych
Globalizacja
L.p.
1.
według proglobalistów
ogranicza liczbę głodujących na
według antyglobalistów
zwiększa liczbę głodujących na świecie
świecie
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
zmniejsza róŜnice dochodowe w
zwiększa róŜnice dochodowe w skali
skali świata
świata
wzmaga wzrost i rozwój nawet w
powoduje spadek tempa wzrostu lub
krajach najbiedniejszych
recesje w krajach biednych
zmniejsza bezrobocie i w karach
zwiększa bezrobocie i w karach bogatych
bogatych i biednych
i biednych
powoduje napływ FDIs, co jest
powoduje FDIs, co jest destrukcyjne dla
korzystne dla wszystkich
kraju przyjmującego
polepsza jakość środowiska
dramatycznie pogarsza jakość środowiska
naturalnego
naturalnego
upowszechnia demokrację w
sprzyja korupcji i obniŜaniu poziomu
świecie
demokracji w świecie
rozwija róŜnorodność kulturową i
zabija róŜnorodność kulturową i etniczną
etniczną świata
świata
tworzy globalne społeczeństwo
niszczy poczucie wspólnoty i
obywatelskie
przynaleŜności
wzmacnia instytucje państwa
niszczy instytucje państwa i związane z
nim wartości
buduje społeczeństwo wiedzy i
sprzyja upowszechnieniu się państw
upowszechnia edukację
konsumpcjonizmu
ułatwia kontrolę nad
umoŜliwia powstanie sieci
przestępczością
międzynarodowej przestępczości
umoŜliwia walkę z
jest przyczyną powstawania
międzynarodowym terroryzmem
międzynarodowego terroryzmu
dała światu wspaniałe instytucje:
dała światu takie plagi jak: WTO, IMF i
15.
16.
WTO, IMF i IBRD
IBRD
oznacza liberalizację handlu, co
oznacza liberalizację handlu, co jest
jest błogosławieństwem
przekleństwem dla świata
jest jedyną rozsądną opcja rozwoju
jest droga prowadzącą świat do globalnej
świata
katastrofy
Źródło: „Ekonomia Globalna Synteza” Stanisław Flejterski, Piotr T. Wahl (str.198)
„Efekty globalizacji są bardzo głębokie i róŜnorodne, a jej integrująca siła – potęŜna”
– Ewa Osiewicz.
Globalizacja zatem niesie za sobą wielkie szanse dla naszego społeczeństwa,
jednak w nienaleŜyty sposób wykorzystana moŜe przynieść więcej szkód niŜ
owocnych plonów.
Reasumując globalizacja będąca dla jednych wieŜą Babel a dla innych dąŜeniem do
utopii, powinna zostać przez kaŜdego z nas uchwycona samodzielnie. To my musimy
zdecydować czy zostanie ona okrzyknięta zjawiskiem potrzebnym i wartościowym,
czy teŜ jej skutki będą dla nas widoczne jako odcień ujemny.
„Sukces globalizacji wymaga od nas,
Ŝebyśmy myśleli bardziej jak lekarze niŜ kaznodzieje.
Zamiast więc karcić biednych za ich” grzechy”,
powinniśmy – jak dobry lekarz – stawiać
dla kaŜdego kraju i regionu ostroŜne diagnozy po to,
aby zrozumieć przyczyny,
jakie wstrzymują wzrost gospodarczy i rozwój kraju”
Jeffrey Sachs
Bibliografia:
1) Stanisław Flejterski, Piotr T. Wahl „Ekonomia globalna synteza” – Difin,
Warszawa 2003
2) Ewa Osiewicz „Przemiany we współczesnej gospodarce światowej” – Polskie
Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2006
3) Izabela Czaja „Globalizacja” – ISS, Kraków 2001
4) Piotr Leszczyński, Tomasz Starski „Wiedza o społeczeństwie, vademecum
maturalne 2010” – Operon, Gdynia 2009