czytaj dalej

Sprawozdanie z konferencji dla rodziców i nauczycieli
"Zagrożenia cyberprzestrzeni i świata wirtualnego"
prowadzący: dr Anna Jędrzejewska, prof. dr hab. Józef Bednarek
I.
Cyberprzestrzeń wynikiem przemian cywilizacyjnych i informacyjnych
Komputer i internet - sprzęt masowej edukacji, zastępuje tradycyjne gadżety: telefon, pocztę,
gazetę, telewizję, radio ... zastępuje kontakty, rozmowy, bliskość i pochłania mnóstwo czasu.
Dzieci rodzą się z umiejętnością obsługi coraz bardziej skomplikowanych urządzeń, ze
znajomością coraz bardziej zaawansowanych technologii.
Dla nich cyberprzestrzeń jest oknem na świat, daje nieznane nam dorosłym, możliwości
zabawy, poznawania świata, wyszukiwania informacji, zarabiania, rozładowania emocji.
Nie mają jednak świadomości różnorodnych zagrożeń i braku bezpieczeństwa w sieci.
Niestety, my dorośli pozostajemy daleko w tyle, jeżeli chodzi o technologię informacyjną
i możliwości cyberprzestrzeni - dlatego nie mamy pojęcia, co robią nasze dzieci, siedzące przed
komputerem lub z telefonem w dłoni …
Cechy cyberprzestrzeni:
•
nie jest mitem, a rzeczywistością,
•
ma globalny zasięg, bez względu na miejsce i czas dostępu (wi-fi),
•
cechuje ją interaktywność,
•
jest substytutem świata rzeczywistego,
•
negatywne skutki przebywania w niej w znacznym stopniu wyprzedzają podejmowane
działania, w związku z powyższym brakuje specjalistów, którzy zajęliby się
profilaktyką, diagnozą i terapią.
II.
Cyberprzestrzeń a zagrożenia zdrowia psychicznego
Zagrożenia płynące z cyberprzestrzeni działają na podświadomość młodego człowieka, który
funkcjonując w nadmiarze w świecie nierealnym, coraz bardziej oddala się od świata
rzeczywistego.
Autorzy skupiają się na takich zjawiskach jak: infoholizm, wzrost agresji i zachowań
przemocowych oraz izolacji od świata realnego.
1
1. Infoholizm - utrata kontroli nad swoim zachowaniem; uzależnienie od przestrzeni
cyfrowej (komputera i internetu).
Typy infoholizmu:
socjomania internetowa - uzależnienie od związków wirtualnych, od kontaktów
społecznych w sieci. Relacje poza siecią są zachwiane (godzinne rozmowy w sieci),
następuje zanik komunikacji niewerbalnej;
erotomania internetowa (cyberseksual) - nałogowe używanie stron dotyczących seksu
i pornografii, czaty o tematyce seksualnej;
uzależnienie od komputera - nie trzeba być w sieci, wystarczy, że komputer jest cały
czas włączony (nieważne, co się robi, pisze, czy gra w pasjansa. Ale najczęściej
obsesyjnie gra sie w gry);
uzależnienie od sieci - jak wyżej, tylko musi się być w internecie (cały czas
zalogowany, gra on-line, uczestniczy w aukcjach. Dzieci na swoich grupach,
niedostępnych dla innych),
przeciążenie informacyjne - nałogowe sufrowanie w sieci lub przeglądanie baz danych.
2. Gry komputerowe
Kreują osobowość zdeterminowaną na osiągnięcie sukcesu za wszelką cenę, nawet za cenę
życia. Bardzo łatwo jest ulec manii gier komputerowych (które nazywane są elektronicznym
LSD). Problem w tym, że najczęściej ulegają nim nasze dzieci. My przyjmujemy od nich
informacje, że grają w ”strzelanki" lub wyścigówki; nierzadko sami kupujemy im gry, o które
proszą. Tyle tylko, że w "strzelankach" nie strzela się do tarczy.
Dziecko w całym realnym życiu nie doświadcza tylu przypadków agresji i przemocy, ile przez
2-3 godziny agresywnej gry komputerowej. Aktywni gracze są bardziej pobudzeni, szybciej
reagują agresją, siłą, nadużywają wulgaryzmów. Spada ich wrażliwość moralna. Dziecko
oswaja się z przemocą, znieczula, na przemocowe zachowania, jest prowokowane do
agresywnych zachowań.
I przenosi je z wirtualnego do realnego świata.
MEDIA
ELEKTRONICZNE
NIE
SĄ
NIEBEZPIECZNE.
NIEBEZPIECZNA
JEST
NIEWIEDZA DOROSŁYCH NA ICH TEMAT ORAZ PRZEKONANIE, ŻE DZIECKO NIE
POTRAFI SAMODZIELNIE WEJŚĆ W ŚWIAT CYBERPRZESTRZENI.
3. Hikikomori - bunt zamkniętego pokoju
To izolacja od realnych kontaktów - wszelkie kontakty społeczne (w tym z najbliższymi)
2
zostają zaburzone lub zerwane. Jest to reakcja na niezrozumiały świat i ucieczka od problemów
świata rzeczywistego w swój świat i w świat cyberprzestrzeni.
Hikikomori to choroba cywilizacyjna o podłożu psychiczno - emocjonalnym; rodzaj depresji,
syndrom skrajnego wycofania się z życia społecznego. Nie towarzyszą jej żadne dodatkowe
zaburzenia psychiczne. Dotyczy młodych ludzi, którzy nie mogą sprostać wymaganiom
stawianym przez szkołę lub rodziców. To nie lenistwo, to lęk przed ludźmi.
Hikikomori mają roszczeniowy stosunek do świata, nie potrafią sobie radzić z problemami,
ponieważ rodzice wyręczali ich w różnych sytuacjach. Termin pochodzi z Japonii, omówił go
psycholog Tamaki Saito w 1998 r. W Polsce pierwszy przypadek zanotowano w 2001 r.
Zdecydowanie częściej izolują się chłopcy, niż dziewczynki.
Charakterystyczne zachowania, (aby odróżnić hikikomori od innych zachowań
depresyjnych):
•
osoby pozostają na utrzymaniu rodziców ( nie uczą się, nie pracują),
•
pomieszczenie, w którym przebywają traktują jak twierdzę,
•
potrzeby fizjologiczne załatwiane są w taki sposób, aby nie spotkać nikogo po drodze najczęściej nocą, (ponieważ nic nie sprawia im większego bólu, niż spotkanie twarzą
w twarz z drugim człowiekiem),
•
posiłki spożywają w pokojach, (jedzenie dostarcza im rodzina, nierzadko zostawiając
pod drzwiami pokoju),
•
jedyną formą kontaktu jest internet lub telefon,
•
często prowadzą odwrócony tryb życia - śpią za dnia, w nocy przebywają w wirtualnym
świecie,
•
w zetknięciu z rodzicami mogą wykazywać zachowania agresywne,
•
zdarza się, że przejawiają zachowania autoagresywne.
Zasłonięte okna, niepościelone łóżko, brudne naczynia, często załatwianie się do wazonów,
doniczek. Taka izolacja może trwać kilka miesięcy; odnotowano przypadek nawet dwuletniej
izolacji.
Przyczyny:
1. Słabsza psychika.
2. Nadmierna opiekuńczość rodziców, w połączeniu z brakiem uczuć.
3. Brak trwałej więzi dzieci z rodzicami.
4. Zachwiane poczucie stabilizacji w rodzinie.
3
5. Presja na indywidualny rozwój, sukcesy.
6. Nieumiejętność przystosowania się do norm społecznych.
7. Nieumiejętność wyrażania o odbieraniu uczuć, emocji.
8. Nieumiejętność budowania i podtrzymywania prawidłowych relacji z rówieśnikami.
70% uzależnionych od hikikomori udaje się wyjść z choroby, jednak 30% potem
wraca.
III.
Zagrożenia moralne i społeczno - wychowawcze wynikające z użytkowania
cyberprzestrzeni
1. Pedofilia.
2. Cyberprzemoc (cyberbullying) – prześladowanie, zastraszanie, nękanie i wyśmiewanie
innych osób za pomocą technologii informacyjnej (sms, mms, email, witryny
internetowe, fora dyskusyjne, blogi, GG, czaty).
Formy: włamania na konta pocztowe i konta komunikatorów, rejestrowanie bez zgody zdjęć,
filmów, tworzenie ośmieszających stron www, podszywanie się pod kogoś w sieci.
Trzeba pamiętać, ze to, co raz włożymy do komputera POZOSTAJE W SIECI NA ZAWSZE.
3. Seksting - wysyłanie wiadomości tekstowych o erotycznych treściach, swoich nagich
zdjęć lub filmików na różne strony internetowe. Młodzież często zagląda na specjalnie
w tym celu utworzone portale: www.sekxting.pl, czy www.fotka.sex.pl.
Z powodu naszej, dorosłych niewiedzy, nienadążania za szaleńczym tempem rozwoju
przestrzeni wirtualnej nie mamy skutecznego narzędzia do prowadzenia profilaktyki i leczenia
tego typu uzależnień.
Dlatego tak niezbędna jest kontrola rodzicielska, podglądanie przez dorosłych gier, w które
grają dzieci (np. GTA), odrywanie pociech od komputera na rzecz wspólnych wyjść, czy
rozmowy.
Im bardziej poznamy swoje dziecko, im lepszy kontakt nawiążemy z nim w realnym,
rzeczywistym
świecie
–
tym
spokojniej
będziemy
spoglądali
w
coraz
bardziej
skomputeryzowaną przyszłość.
Poniżej przedstawiam reklamy zachęcające dzieci dosięgnięcia po gry GTA, które dzieci
określają, jako „wyścigówki”. Pozostawiam bez komentarza.
4
„Nasze GTA gry przeniosą Cię w sam środek akcji najlepiej sprzedającej się serii gier wideo.
Możesz dołączyć do gangu przestępców ulicznych lub wejść w ekskluzywny krąg przestępstw
mafijnych...
Siej zniszczenie w mieście Vice, zabijaj członków wrogich gangów i prowadź życie przestępcy...
Już dziś zacznij kraść wirtualne samochody.”
„Walcz niebezpieczną bronią, kradnij szybkie samochody, i pędź po mieście w naszych grach w
kategorii GTA. Poczujesz się jak prawdziwy przestępca uciekając przed gliniarzami i próbując
uniknąć FBI. Możesz jeździć pojazdami mafii, pomagać innym członkom gangu uciec z miejsca
przestępstwa i zabijać każdego na swej drodze! Przy tak wielu dostępnych wyzwaniach GTA
będziesz mógł wcielić w życie każde marzenie o życiu gangstera”
Pedagog, Maria Wytrykowska
5