Niska_emisja

Niska emisja
co to takiego?
Niska emisja to najprościej ujmując emisja
szkodliwych pyłów i gazów na niskiej wysokości.
•
W tym przypadku chodzi o emitory (kominy i inne źródła emisji)
znajdujące się na wysokości nie większej niż 40 m. Przeważnie jednak
znajdują się one na pułapie do 10 metrów. Właśnie z tego powodu jest to
zjawisko tak szkodliwe – wprowadzane do powietrza na tej wysokości
zanieczyszczenia gromadzą się wokół miejsca powstania wyrządzając
szkody lokalnie (zazwyczaj są to miejsca zwartej zabudowy mieszkalnej).
•
Przyczyną powstania problemu niskiej emisji jest zaspokajanie
najzwyklejszych ludzkich potrzeb – ogrzewanie, komunikacja
samochodowa, czy w przypadku wtórnej emisji szkodliwych pyłów nawet
takie czynności jak chodzenie, bieganie czy koszenie trawnika.
•
Podsumowując – niska emisja to problem związany z emisją szkodliwych
pyłów i gazów powstałych w wyniku nieefektywnego spalania paliw w
domach i samochodach (węgla kamiennego, węgla drzewnego, benzyny,
oleju napędowego itp.) oraz kotłowniach przemysłowych.
Zasadniczo można wymienić 4 podstawowe źródła
zanieczyszczeń powietrza. Każde z tych źródeł posiada swoją
specyfikę i związany z tym wpływ na środowisko.
•
Zanieczyszczenia przemysłowe – od wielu już lat to właśnie na nie zwracało się
największą uwagę i poświęcało się walce z tym problemem ogromne ilości czasu,
zaangażowania odpowiednich środowisk (rządowych i pozarządowych) oraz
pieniędzy. Właśnie dzięki tej skutecznej walce zanieczyszczenia przemysłowe nie
stanowią obecnie większego problemu – wszystkie potencjalne źródła emisji tych
zanieczyszczeń są obwarowane wieloma przepisami, które regulują normy
emitowania poszczególnych substancji do atmosfery
•
Emisja z kotłowni lokalnych i palenisk indywidualnych – to właśnie to źródło
zanieczyszczenia powietrza jest obecnie największym problemem. Wynika to z
braku świadomości w społeczeństwie, że to jakim paliwem ogrzewają swoje domy
oraz w jakich piecach czy jakimi źródłami energii ma ogromne znaczenie na jakość
wdychanego przez nich powietrza. Dlatego właśnie ten temat wymaga obecnie
najwięcej uwagi szczególnie, że pył PM10 oraz inne produkty niskiej emisji zbierają
coraz większe żniwo – chociażby w zwiększaniu śmiertelności ludzi, znacznego
zwiększenia ilości zachorowań i innych.
Zasadniczo można wymienić 4 podstawowe źródła zanieczyszczeń powietrza:
•
•
Emisja komunikacyjna – choć również wymaga ogromnej uwagi i akcji
uświadamiających społeczeństwo w celu zmniejszenia ruchu samochodowego to
jednak stale podejmowane są (mniej lub bardziej świadomie) kroki zmniejszające
jej ważność. Jakie to kroki? Chociażby budowa licznych autostrad czy obwodnic
dzięki czemu zmniejsza się ilość korków (które stanowią największe zagrożenie dla
jakości powietrza ze strony ruchu samochodowego) a tym samym ilości spalanego
paliwa. Co więcej w coraz większej ilości pojawiają się modele samochodów
spalających znacznie mniejsze ilości paliwa czy w ogóle napędzanych energią
elektryczną.
Zanieczyszczenia napływowe z sąsiednich obszarów – to źródło zanieczyszczeń jest
od nas niestety zależne tylko w niewielkim stopniu przez co poświęca się mu
najmniej uwagi. Niestety w niektórych regionach naszego kraju ma ono ogromny
wpływ na zanieczyszczanie powietrza. Przez to doskonale widać jak duże znaczenie
ma współpraca międzynarodowa i podejmowanie wspólnych działań.
Wpływ niskiej emisji na jakość powietrza
Niska emisja jest przyczyną pojawienia się w powietrzu wielu szkodliwych substancji, wśród których
można wyszczególnić:
•
•
•
•
Pył PM10 i pył PM2,5
Pył składa się z mieszaniny cząstek stałych i ciekłych zawieszonych w powietrzu i będących
mieszaniną substancji organicznych i nieorganicznych. Pył zawieszony może zawierać substancje
toksyczne takie jak wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (m.in. benzo(a)piren), metale
ciężkie oraz dioksyny i furany.
Pył PM10 zawiera cząstki o średnicy mniejszej niż 10 mikrometrów, które mogą docierać do górnych
dróg oddechowych i płuc, natomiast pył PM2,5 cząstki o średnicy mniejszej niż 2,5 mikrometra,
które mogą także przenikać do krwi.
Największa emisja pyłów powodowana jest w wyniku spalania węgla w starych i często źle
wyregulowanych kotłach oraz piecach domowych. Duże znaczenie ma również spalanie odpadów w
tych kotłach, które choć jest nielegalne i powoduje poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi, jest
praktykowane przez niektórych mieszkańców. Znacząca emisję pyłu powodowana jest również przez
komunikację - zarówno w wyniku spalania paliw w silnikach, jak również jako emisja wtórna z
unoszenia pyłów z brudnych i będących w złym stanie dróg. Istotna jest również jakość spalanego
węgla. Emisja pyłów powodowana jest również przez przemysł, szczególnie energetyczny,
chemiczny, wydobywczy i metalurgiczny, ale ze względu na wysokość emitorów oraz obowiązujące
przepisy prawne regulujące dopuszczalne wartości emisji, źródła te mają zwykle dużo mniejszy
wpływ na jakość powietrza.
Ozon
•
•
Ozon to odmiana tlenu o cząsteczce trójatomowej. Jest to drażniący gaz o barwie
bladoniebieskiej i charakterystycznej woni. Najwięcej tej substancji znajduje się w
warstwie ozonosfery, która stanowi osłonę Ziemi przed promieniowaniem
ultrafioletowym. Ozon obecny w warstwie atmosfery przy powierzchni, ma
negatywny wpływ na zdrowie ludzkie i roślinność. Jest jednym ze składników
smogu fotochemicznego powstającego głównie latem przy wysokich
temperaturach i ciśnieniu w miastach o bardzo dużym ruchu samochodowym.
Ozon w warstwie atmosfery przy powierzchni Ziemi to zanieczyszczenie wtórne powstaje na skutek przemian fotochemicznych w powietrzu powodowanych
między innymi przez tlenki azotu, węglowodory i tlenek węgla. Największe stężenia
obserwuje się przy dużych aglomeracjach miejskich, a głównym powodem jego
powstawania jest emisja spalin samochodowych. Zmniejszenie emisji tlenków
azotu i węglowodorów można również uzyskać poprzez poprawne wyregulowanie
silnika samochodu.
Dwutlenek azotu
•
•
Dwutlenek azotu to brunatny, silnie toksyczny gaz o ostrym zapachu. Jest to
substancja oddziaływująca w sposób szkodliwy na roślinność i zdrowie ludzkie.
Tlenki azotu są również odpowiedzialne za tworzenie się dziury ozonowej. W
połączeniu z gazowymi węglowodorami tworzą w określonych warunkach
atmosferycznych zjawisko smogu fotochemicznego charakterystycznego dla miast
o bardzo dużym ruchu samochodowym w warunkach wysokich temperatur i
ciśnienia.
Głównymi źródłami emisji dwutlenku azotu są transport drogowy, energetyka oraz
lokalne systemy grzewcze. Na terenach dużych miast dominuje wpływ spalin
samochodowych, dlatego największe zanieczyszczenia najczęściej występują w
sąsiedztwie ruchliwych ulic. Większą emisję tlenków azotu powodują pojazdy z
silnikami Diesla. Zmniejszenie emisji tlenków azotu można również uzyskać poprzez
poprawne wyregulowanie silnika samochodu.
Dwutlenek siarki
•
•
Dwutlenek siarki to bezbarwny gaz o ostrym, gryzącym i duszącym zapachu, silnie
drażniący drogi oddechowe. Wchłaniany jest do organizmu człowieka przez błonę
śluzową nosa i górnego odcinka dróg oddechowych. Jest trujący dla zwierząt i
szkodliwy dla roślin. Gaz ten wchodzi w reakcję z parą wodną zawartą w powietrzu,
w wyniku czego stanowi główną przyczynę powstawania kwaśnych deszczy.
Stanowi także składnik smogu w wielkich aglomeracjach miejskich.
Dwutlenek siarki powstaje przede wszystkim w wyniku spalania paliw kopalnych
zawierających siarkę - zarówno w zakładach przemysłowych, lokalnych
kotłowniach, jak również w indywidualnych kotłach grzewczych. Zakłady
przemysłowe stosują często techniki odsiarczania spalin, by dotrzymać
dopuszczalnych wartości emisji. W przypadku kotłów indywidualnych wielkość
emisji dwutlenku siarki zależy przede wszystkim od rodzaju paliwa, jego jakości
(zawartości siarki).
Tlenek węgla
•
•
Tlenek węgla to potocznie „czad” - silnie toksyczny, bezbarwny i pozbawiony
zapachu gaz. Wdychany z powietrzem łączy się z hemoglobiną krwi, która traci
zdolność do pobierania tlenu.
Tlenek węgla powstaje w trakcie procesów spalania przy niedoborze tlenu.
Naturalnymi źródłami emisji są erupcje wulkanów i pożary lasów. W ramach
działalności człowieka największą emisję powodują spaliny samochodowe, kotły
domowe opalane węglem, spalanie odpadów, także suchych pozostałości
roślinnych oraz przemysł energetyczny, hutniczy i chemiczny. Wielkość emisji
tlenku węgla z komunikacji zależy od typu pojazdu i szybkości poruszania się.
Wielkość emisji tlenku węgla uzależniona jest również od jakości spalanego węgla.
metale ciężkie (Hg - rtęć, Cd - kadm, Pb - ołów, Mn - mangan, Cr – chrom) – szkodliwe dla ludzi, zwierząt i
roślin,
wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA - m. in. α-benzopiren) – substancje rakotwórcze i
powodujące silne zatrucia,
dioksyny – trujące związki chemiczne, często odpowiedzialne za pojawienie się nowotworów czy bezpłodności.
Wpływ zanieczyszczeń na zdrowie
Wpływ niskiej emisji na zdrowie.
•
•
•
•
Niska emisja, w czasie której są emitowane takie zanieczyszczenia, jak: ● metale ciężkie: Hg,
Cd, Pb, Mn, Cr, ● tlenki siarki i azotu, ● WWA, ● dioksyny i furany, jest odpowiedzialna za
choroby układu oddechowego i krążenia, uszkodzenia wątroby, nowotwory, alergie,
obniżenie zdolności wiązania aminokwasów przez tRNA, a w efekcie za wzrost śmiertelności
ludności na terenach o wysokich wartościach wskaźników emisji tych substancji.
Bardzo słabo rozpuszczalne w wodzie WWA po wchłonięciu podlegają metabolizmowi, w
wyniku czego powstają związki o większej toksyczności niż wyjściowe substraty.
Ocenia się, że pył pochodzący z niskiej emisji jest często bardziej toksyczny niż pył
pochodzący ze źródeł przemysłowych, co jest związane z niepełnym spalaniem, które
zachodzi w stosunkowo niskich temperaturach oraz niską sprawnością pieców, co sprzyja
zwiększonemu powstawaniu i uwalnianiu do środowiska metali ciężkich, związków siarki,
azotu i WWA .
Stwierdzono, że zanieczyszczenia metalami ciężkimi gleb podwórzy wiejskich i wybiegów oraz
użytków zielonych może przyczyniać się do skażenia organizmów zwierząt gospodarskich oraz
produktów pochodzących od tych zwierząt – mleka, jaj i miodu . Istotna jest tu świadomość,
że odległe skutki skażenia są widoczne w okresie liczącym 20 lat