Leasing - Drukarnie.com

Wojciech Stachowski
Leasing - kapitał wysokiego ryzyka
Warszawa 2008
Leasing
kapitał wysokiego ryzyka
Wojciech Stachowski
Okładka: Kasia Cetera
© Copyright by Wojciech Stachowski
© Copyright by Stowarzyszenie Leasingobiorców Fair Bussines
Wydanie I, Warszawa 2008
ISBN
978-83-921491-5-6
Druk: Promocja XXI Sp. z o.o.
02-495 Warszawa
Aleje Jerozolimskie 232a (22) 867 17 84
e-mail: [email protected]
Przygotowanie publikacji wsparło
Stowarzyszenie Fair Bussines
e-mail: [email protected]
Wstęp ...................................................................................................... 7
Leasing .................................................................................................. 11
Konwencja UNIDROIT ........................................................................... 14
Forma finansowania inwestycji .............................................................. 22
Kodeks Etyki......................................................................................... 27
Leasingobiorcy - małe i średnie przedsiębiorstwa ................................... 32
Leasing w polskim prawie.................................................................... 39
Kodeks Cywilny – umowa leasingu ......................................................... 41
Niebezpieczne terminy .......................................................................... 45
Pułapki leasingu.................................................................................... 48
Wypowiedzenie umowy leasingowej .................................................. 51
Pierwsza metoda rozliczenia umowy: .................................................... 52
Druga metoda rozliczenia umowy: ......................................................... 52
Jak regulują to przedsiębiorstwa leasingowe:.......................................... 53
Umowa - jej wypowiedzenie i rozliczenie........................................... 57
Warunki Ogólne Umowy (...) ................................................................. 60
Wypowiedzenie umowy ......................................................................... 63
Pierwsze roszczenia .............................................................................. 68
Rachunki leasingodawcy........................................................................ 71
Mediacja czy szantaż? ........................................................................... 77
Rozliczenie – tak powinno być ............................................................... 81
Co robić, gdy jest już nakaz zapłaty? .................................................. 86
Krok następny - egzekucja..................................................................... 88
Wniosek o zawieszenie egzekucji ........................................................... 93
Skarga na czynność komornika .............................................................. 94
Skarga dłużnika na opis i oszacowanie ................................................... 97
Z kim można negocjować?................................................................. 101
Orzeczenia Sądu Najwyższego .......................................................... 105
Wyrok z dnia 7 lutego 2000 r. CKN 949/99 .......................................... 105
Wyrok z dnia 30 stycznia 2003 r., V CKN 345/01................................... 110
Wyrok z dnia 2 października 2003 r. V CK 241/02 ................................. 113
Uchwała z dnia 6 listopada 2003 r. III CZP 61/03 ................................ 121
Wyrok z dnia 3 czerwca 2004 r. V CK 447/03 ........................................ 136
Wyrok z dnia 8 grudnia 2005 r. II CK 297/05....................................... 141
Wyrok z dnia 19 stycznia 2006 r. V CK 372/05 ....................................... 145
Wyrok z dnia 29 marca 2006 r. IV CSK 96/05 ...................................... 150
Wyrok z dnia 12 kwietnia 2006 r. III CSK 20/06................................... 156
Wyrok z dnia 20 października 2006 r. IV CSK 154/06 ........................... 160
Wyrok z dnia 8 listopada 2007 r. III CSK 205/07 ................................... 165
Wyrok z dnia 15 lutego 2008 r. l CSK 354/07......................................... 172
Wyrok z dnia 28 maja 2008 r. II CSK 31/08......................................... 177
5
Wstęp
Brak kapitału jest najpoważniejszą barierą w rozwoju gospodarki. Dla
ponad 3 milionów małych i średnich przedsiębiorstw inwestycje, nowe środki
produkcji i innowacje to podstawowe warunki rozwoju.
W ostatnich latach leasing stał się formą finansowania, po którą firmy
sięgają najczęściej. W pierwszych latach transformacji leasing jako umowa
dzierżawy z opcją kupna wkroczył na polski rynek usług finansowych.
Ówczesny brak uregulowań,
zarówno w sferze prawnej jak i finansowej,
ograniczał jego rozwój.
Już wtedy mniejsze niż w przypadku kredytu wymagania formalne
przyciągały klientów. Jednak łatwość procedur miała swoją cenę. W zamian
rosło ryzyko leasingobiorcy. W przypadku zaległości w spłatach kolejnych rat
leasingowych, kiedy leasingodawca wypowiadał umowę klient-przedsiębiorca,
ponosił dotkliwe konsekwencje.
Dopiero w roku 2000 umowa leasingu trafiła do Kodeksu Cywilnego.
Kilkanaście artykułów jasno definiuje obowiązki stron, ale rozliczenie umowy
opisuje ogólnie i niejednoznacznie.
Choć
zasady
rozliczenia
wypowiedzianej
umowy
leasingowej
mają
podstawy w innych przepisach Kodeksu Cywilnego i prawie międzynarodowym
(Konwencji UNIDROIT, którą Polska podpisała) to ostateczną regulacją
leasingu są ogólne warunki umowy, które towarzyszą każdej zawieranej
transakcji. Powinny one pozostawać w zgodzie z obowiązującym prawem.
Tymczasem jednostronnie nakładają na leasingobiorcę
obowiązki i surowe
konsekwencje w przypadku wypowiedzenia umowy.
Przedsiębiorcy często to bagatelizują. Ufają w powodzenie swoich planów,
a uregulowania na wypadek sytuacji krytycznej, jaką jest wypowiedzenie
umowy, traktują jako mało prawdopodobne.
Małe, często rodzinne przedsiębiorstwa, najczęściej korzystają z tej formy
finansowania środków produkcji.
To prawda, że zdecydowana większość
umów leasingowych kończy się powodzeniem. Nawet wtedy, kiedy pojawiają
7
się kłopoty z terminowością spłat, dzięki dobrej woli obu stron dochodzi do
porozumienia.
Zdarzają się również inne sytuacje. Statystyki o nich milczą, bo to nie one
tworzą atmosferę sukcesu – w rzeczywistości
prawie 20% spośród
zlikwidowanych firm zakończyło swoja działalność w wyniku rozliczenia
wypowiedzianej umowy leasingowej.
Przedsiębiorcy i właściciele najmniejszych podmiotów gospodarczych
rzucają
na szalę
podpisywanej umowy
leasingowej i towarzyszących jej
warunków ogólnych cały swój majątek -
zabezpieczenia
ponad miarę,
szczególnie w sytuacji, kiedy przedmiot leasingu pozostaję własnością
leasingodawcy. Robią tak, bo ufają w sukces, bo wierzą, że im
a przede wszystkim dlatego, że
nie dostrzegają, iż
uda się,
niekorzystny przebieg
umowy może wykreować duże zobowiązania.
Tymczasem rzeczywistość
sekwencji
zaskakuje. Dwie nie zapłacone raty, i w kon-
wypowiedzenie umowy leasingowej. Potem wypełniony weksel,
nakaz zapłaty, wpis na hipotekę i egzekucja. Na koniec leasingobiorca
otrzymuje rozliczenie umowy, z którego wynika, że nie tylko przepadły
zapłacone raty, ale też muszą zapłacić wszystkie raty należne do końca
umowy i to w sytuacji, kiedy leasingodawca zabrał przedmiot leasingu.
Dla leasingodawcy sukces umowy ma inny wymiar. Jeden czy nawet kilku
zniszczonych klientów to znikoma strata, kiedy w kolejce po leasing stoją setki
firm poszukujących kapitału.
Leasingodawca powinien zadbać o sprawne zagospodarowanie przedmiotu
leasingu minimalizując straty zarówno po swojej stronie jak i stronie klienta.
Tymczasem
przedsiębiorstwo
leasingowe,
kiedy
dysponuje
dobrymi
zabezpieczeniami zawartej umowy, odpowiedzialność za rozliczenie umowy
przerzuca na barki klienta i sięga po jego majątek.
Kodeks Etyki, przepisy prawa, kultura korporacyjna i rzetelność kupiecka,
za którą chętnie ukrywają się firmy świadczące usługi finansowe, stają się
czasami jedynie parawanem dla niezbyt godziwych działań.
8
Leasing – kapitał wysokiego ryzyka
nie jest książką dla tych,
którzy chcą uniknąć spłaty zobowiązań.
Jej lektura ma skierować uwagę przedsiębiorcy na rzetelne rozliczenie
wypowiedzianej umowy. A także na zasady uczciwej egzekucji, w której celem
jest uregulowanie zobowiązań – a w tym zakresie prawo zobowiązuje do
zgodnej współpracy dłużnika i wierzyciela. Książka radzi jak bronić się przed
nieuczciwą egzekucją, w której dług jest tylko pretekstem do przejęcia całego
majątku. Cytowane przykłady pozwalają zidentyfikować zagrożenia.
Tekst został uzupełniony o orzeczenia Sądu Najwyższego dotyczące umów
leasingowych.
To ważna część, bo
Kodeksu Cywilnego
w 2000 roku
umowa leasingowa wprowadzona do
dopiero teraz przedziera się przez
orzecznictwo najwyższej instancji. Poza tym kilka wzorów pism procesowych
może ułatwić skuteczną obronę.
Leasing – kapitał wysokiego ryzyka to lektura dla tych, którzy
planują wesprzeć się leasingiem i dla tych, którzy już to zrobili.
Wojciech Stachowski
9