ZCzURNż roz 9

Maria Kleinrok • Zaburzenia czynnościowe układu ruchowego narządu żucia
9.1 ANALIZA WEWNĄTRZUSTNA ZWARCIA
ZA POMOCĄ FUNKCJOGRAFU WG KLEINROK
Urządzeniem służącym do wewnątrzustnej rejestracji zwarcia jest „Funkcjograf wg
Kleinrok” (oficjalna nazwa) (ryc. 72, 73). Dzięki uniwersalnemu pisakowi możliwa jest
rejestracja zarówno ruchów żuchwy bez kontaktu zębów sztywnym pisakiem, jak
i ruchów żuchwy z kontaktem zębów ruchomym pisakiem (ryc. 72-75). Uniwersalny
pisak Funkcjografu został zgłoszony w Urzędzie Patentowym 09.11.1977 r. i opatentowany pod nr 112790.
Metoda rejestracji wewnątrzustnej za pomocą Funkcjografu polega na tym, że
rejestruje się najpierw kąt prowadzenia stawowego, tj. łuk gotycki sztywnym pisakiem, a następnie zapisuje się na tej samej płytce rejestracyjnej wszystkie możliwe ruchy żuchwy z kontaktem zębów z użyciem ruchomego pisaka (rozdz. 5, 6)
(22, 112, 113, 124, 129, 210). Umożliwia to nie tylko uzyskanie danych ze ssż, lecz
także dotyczących zwarcia centrycznego i ekscentrycznego, a ponadto daje możliwość oceny korelacji czynnościowej pomiędzy tzw. prowadzeniem stawowym i zębowym. Funkcjogramy wewnątrzustne żuchwy wg Kleinrok zarówno podstawowe,
jak i z polem zwarciowym, pozwalają na obiektywną ocenę zwarcia centrycznego
i ekscentrycznego (rozdz. 5, 6). Rejestracja kąta prowadzenia stawowego z linią centralnego ułożenia żuchwy wg Kleinrok oraz środkowy kanał wiodący Funkcjografu
umożliwiają obiektywną ocenę położenia głów żuchwy w jej dotylnym położeniu,
a także przeprowadzenie centralizacji głów żuchwy w sposób kontrolowany (rozdz.
12.1.1). Sposób odtwarzania ruchu przywodzenia żuchwy do szczęki w linii centralnego ułożenia żuchwy za pomocą środkowego kanału wiodącego został zgłoszony
w Urzędzie Patentowym w dniu 17.11.1980 r. i opatentowany pod nr 128154.
Zapisy Funkcjografem, czyli wewnątrzustne funkcjogramy żuchwy, jak również zapisy linii centralnego ułożenia żuchwy, stanowią dalszy etap w rozwoju konwencjonalnej metody rejestracji wewnątrzustnej łuku gotyckiego za pomocą szty-
RYC. 63. Uniwersalny pisak Funkcjografu wg Kleinrok (u góry) i jego części składowe
(u dołu).
114
Instrumentalna analiza zwarcia i czynności żuchwy
RYC. 64. Funkcjograf zamontowany na modelach.
wnego pisaka, tj. tzw. ćwieka centralnego (rozdz. 12.1.1). Kąt zawarty pomiędzy
bocznymi ruchami żuchwy został opisany i zilustrowany przez Balkwilla w 1866 r.,
a pierwsze urządzenie do rejestracji łuku gotyckiego oparte na zastosowaniu sztywnego pisaka, tj. tzw. neddle point tracing device, zostało najprawdopodobniej opracowane w 1897 r. przez Hessego i następnie rozpowszechnione szeroko przez Gysiego
(1910 r.) i Gerbera (59, 95). W piśmiennictwie opisano również próby wyłącznego
stosowania ruchomego pisaka. Ograniczały się one jednak wyłącznie do rejestracji
centralnego położenia żuchwy i do umiejscowienia przedwczesnych kontaktów zębów w tym położeniu żuchwy oraz do zapisu maksymalnego zaguzkowania zębów
(141, 154, 244). Dopiero opracowanie wewnątrzustnej metody rejestracji ruchów
żuchwy za pomocą uniwersalnego przestawialnego pisaka „Funkcjografu wg Kleinrok” w 1977 r. pozwoliło na pełną wewnątrzustną graficzną analizę zwarcia zarówno
centrycznego, jak i ekscentrycznego oraz centralnego położenia żuchwy (rozdz. 5, 6,
115