T 2: O Bogu stwarzającym
Transkrypt
T 2: O Bogu stwarzającym
TEMAT 2 : O BOGU STWARZAJĄCYM Teksty biblijne : Kol 1,17: „ On jest przed wszystkim i wszystko w Nim ma istnienie.” Dz 4,24 : (Modlitwa Kościoła wśród prześladowań): Wysłuchawszy tego podnieśli jednomyślnie głos do Boga i mówili: Wszechwładny Stwórco nieba i ziemi, i morza, i wszystkiego, co w nich istnieje; Dz 17,24 : (Mowa na Areopagu): Bóg, który stworzył świat i wszystko na nim, On, który jest Panem nieba i ziemi, nie mieszka w świątyniach zbudowanych ręką ludzką; J 1,1 : „ Na początku było Słowo, a Słowo było u Boga, i Bogiem było Słowo.” W duszpasterstwie często stosujemy zasadę apropriacji* podczas gdy jest to anropomorfizm ułatwiający niektórym ludziom zrozumienie podstawowej prawdy, że między tymi osobami zachodzi prawdziwa, rzeczowa różnica. Pismo św. dostarcza nam wielu dowodów na fakt stworzenia, w którym brał udział nie tylko Bóg Ojciec, ale także pozostałe Osoby. O Duchu Świętym, który brał udział w dziele stwórczym z wolna objawiając się w dziele zbawienia pisze w swojej książce Augustyn Jankowski Zarys pneumatologli Nowego Testamentu. *Apropriacja - przypisanie lub przyporządkowania doskonałości, czynności lub dzieł niepodzielnie wspólnych wszystkim Trzem Osobom Bożym tylko jednej z nich, jak gdyby byty one jej własnością. O Synu stwarzającym wraz z Ojcem mówią teksty takie jak: Kol 1,15-17: On jest obrazem Boga niewidzialnego - Pierworodnym wobec każdego stworzenia, bo w Nim zostało wszystko stworzone (...) Wszystko przez Niego i dla Niego zostało stworzone. On jest przed wszystkim i wszystko w Nim ma istnienie. Dz 4,24-27 (kontekst: prześladowanie wyznawców Chrystusa): Wysłuchawszy tego podnieśli jednomyślnie głos do Boga i mówili: Wszechwładny Stwórco nieba i ziemi (...) Zeszli się bowiem rzeczywiście w tym mieście przeciw świętemu Słudze Twemu, Jezusowi, którego namaściłeś... Dz 17,24: (kontekst chrystologiczny): Bóg, który stworzył świat i wszystko na nim, On, który jest Panem nieba i ziemi, nie mieszka w świątyniach zbudowanych ręką ludzką i nie odbiera posługi z rąk ludzkich, jak gdyby czegoś potrzebował, bo sam daje wszystkim życie i oddech, i wszystko. Z kolei formuły trynitarne stawiające obok siebie wszystkie Osoby Boże dają podstawę do twierdzenia, iż wraz ze Stwarzającym Ojcem działał i Syn, i Duch. Wschodnia zaś tradycja (zwłaszcza ikonografia) przedstawia Chrystusa jako Pantokratora, a Ojcowie Kościoła (zwłaszcza wschodniego) podkreślają pneumatologiczny wymiar stworzenia. Przymioty aktu stwórczego: 1. Duchowość aktu stwórczego W słowach I rzekł Bóg, powtarzających się w opisie stworzenia świata nie chodzi o rozkaz wydany komuś, lecz o akt woli Bożej. Bóg pomyślał (rzekł) i stało się*, to stwierdzenie podkreśla fakt, że wola Boża natychmiast się spełnia. * Por. Rdz 1,3: Wtedy Bóg rzekł: «Niechaj się stanie światłość» I stała się światłość. Teksty biblijne: Ef 1, 11 - W Nim dostąpiliśmy udziału my również, z góry przeznaczeni zamiarem Tego, który dokonuje wszystkiego zgodnie z zamysłem swej woli. W tekście tym św. Paweł formułuje zasadę, że Bóg wszystko sprawuje postanowieniem swej woli. Prawda ta jest także akcentowana przez Ojców Kościoła, zwłaszcza przez św. Ireneusza, który podkreśla fakt, że świat jest owocem wolnej miłości Boga, który stworzył świat w sposób absolutnie dobrowolny. 2. Niekomunikatywność (nieprzechodniość) aktu stwórczego Teksty biblijne: J 1,3 - Wszystko przez Nie się stało, a bez Niego nic się nie stało, co się stało. Kol 1,15-17: On jest obrazem Boga niewidzialnego - Pierworodnym wobec każdego stworzenia, bo w Nim zostało wszystko stworzone: i to, co w niebiosach, i to, co na ziemi, byty widzialne i niewidzialne, czy Trony, czy Panowania, czy Zwierzchności, czy Władze. Wszystko przez Niego i dla Niego zostało stworzone. On jest przed wszystkim i wszystko w Nim ma istnienie. Rz 11,33: O głębokości bogactw, mądrości i wiedzy Boga! Jakże niezbadane są Jego wyroki i nie do wyśledzenia Jego drogi! Iz 45,5-8: Ja jestem Pan, i nie ma innego. Poza Mną nie ma Boga. Przypaszę. ci broń, chociaż Mnie nie znałeś, aby wiedziano od wschodu słońca aż do zachodu, że beze Mnie nie ma niczego. Ja jestem Pan, i nie ma innego. Ja tworze światło i stwarzam ciemności, sprawiam pomyślność i stwarzam niedole. Ja, Pan, czynie to wszystko. Niebiosa, wysączcie z góry sprawiedliwość i niech obłoki z deszczem ją wyleją! Niechajże ziemia się otworzy, niechaj zbawienie wyda owoc i razem wzejdzie sprawiedliwości Ja, Pan, jestem tego Stwórcą. Wszystkie te teksty podkreślają fakt, że stwórcą wszystkiego jest tylko i wyłącznie Bóg. Żaden z bytów stworzonych nie mógł otrzymać od Boga władzy stwarzania, która przecież jest przymiotem boskim, a takiego stworzenie posiadać nie może. Możliwość tworzenia dana ludziom przez Boga nie przeciwstawia się temu twierdzeniu, ale o tym będzie jeszcze mowa w następnym temacie. 3. Trwałość aktu stwórczego Teksty biblijne : Hbr 1,3 - Ten Syn, który jest odblaskiem Jego chwały i odbiciem Jego istoty, podtrzymuje wszystko słowem swojej potęgi, a dokonawszy oczyszczenia z grzechów, zasiadł po prawicy Majestatu na wysokościach. Dz 17,24-28: Bóg, który stworzył świat i wszystko na nim, On, który jest Panem nieba i ziemi, nie mieszka w świątyniach zbudowanych ręką ludzką i nie odbiera posługi z rąk ludzkich, jak gdyby czegoś potrzebował, bo sam daje wszystkim życie i oddech, i wszystko. On z jednego (człowieka) wyprowadził cały rodzaj ludzki, aby zamieszkiwał całą powierzchnię ziemi. Określił właściwie czasy i granice ich zamieszkania, aby szukali Boga, czy nie znajdą Go niejako po omacku. Bo w rzeczywistości jest On niedaleko od każdego z nas. Bo w nim żyjemy, poruszamy się i jesteśmy, jak też powiedzieli niektórzy z waszych poetów: Jesteśmy bowiem z Jego rodu. Kol 1,16-17 „ Bo w Nim zostało wszystko stworzone: i to, co w niebiosach, i to, co na ziemi, byty widzialne i niewidzialne, czy Trony, czy Panowania, czy Zwierzchności, czy Władze. Wszystko przez Niego i dla Niego zostało stworzone. On jest przed wszystkim i wszystko w Nim ma istnienie.” W przeciwieństwie do poglądów deistów, którzy uznają Boga za "wiekuistego geometrę wszechświata", nie zajmującego się losem człowieka, prawdą jest, że cały wszechświat stworzony przez Boga jest przez Niego podtrzymywany bezpośrednio i pozytywnie w istnieniu (por. Mdr 11,23-26*). Fakt ten określa się mianem tzw. "creatio continua". Argumentów za tą prawdą dostarczają także Ojcowie Kościoła nauczając, że niepodtrzymywany świat w istnieniu przez Boga rozpadłby się. Z punktu filozoficznego natomiast świat stworzony nie zawiera sam w sobie mocy trwania, bo taką moc ma tylko Bóg. A zatem, aby świat istniał musi być podtrzymywany w istnieniu przez byt samoistny jakim jest Bóg. * Mdr 11,23-26: Nad wszystkim masz litość, bo wszystko w Twej mocy, i oczy zamykasz na grzechy ludzi, by się nawrócili. Miłujesz bowiem wszystkie stworzenia, niczym się nie brzydzisz, co uczyniłeś, bo gdybyś miał coś w nienawiści, nie byłbyś tego uczynił. Jakżeby coś trwać mogło, gdybyś Ty tego nie chciał? Jak by się zachowało, czego byś nie wezwał? Oszczędzasz wszystko, bo to wszystko Twoje, Panie, miłośniku życia! Ks. prof. Roman E Rogowski