Przedmowa - katalog główny

Przedmowa .............................................................................................................................
5
CZĘŚĆ I: 1919-1924
I. NOWE PAŃSTWA NA MAPIE EUROPY..........................................................................
1. Prawo samostanowienia narodów.........................................................................................
2. Rozpad państw wielonarodowych .....................................................................................
3. Nowa Europa Środkowa ....................................................................................................
4. Porównanie: 1914 i 1918/1919 ............................................................................................
8
8
9
13
17
II. TRAKTATY POKOJOWE: PRZYGOTOWANIE .............................................................
1. Antecedencje........................................................................................................................
2. Czternaście punktów Wilsona .............................................................................................
3. Zwołanie i organizacja konferencji pokojowej w ParyŜu ...................................................
21
21
24
27
III. TRAKTATY POKOJOWE: WERSAL I POCHODNE ..................................................
1. Uwagi wstępne ...................................................................................................................
2. Traktat pokoju z Niemcami..................................................................................................
3. Tak zwany mały traktat wersalski ......................................................................................
4. Zyski i niepowodzenia Francji..............................................................................................
5. Straty Niemiec ...................................................................................................................
6. Traktat pokoju z nową Austrią..............................................................................................
7. Traktat pokoju z Węgrami....................................................................................................
8. Traktat pokoju z Bułgarią ..................................................................................................
9. Traktaty dodatkowe podpisane w Sevres..............................................................................
34
34
35
37
38
40
42
44
46
47
IV.TRAKTATY POKOJOWE I GRANICZNE W EUROPIE
ŚRODKOWOWSCHODNIEJ 1919-1923 ........................................................................
1. Uwagi wstępne ..................................................................................................................
2. Granica polsko-czechosłowacka. Sprawa „Galicji Wschodniej" ........................................
3. Sewrski traktat o granicach w Europie Środkowej................................................................
4. Gdańsk i Górny Śląsk .........................................................................................................
5. Spór włosko-jugosłowiański. Sprawa Albanii ....................................................................
6. Wschodnia granica Polski .................................................................................................
7. Nowa Litwa..........................................................................................................................
8. Finlandia, Estonia i Łotwa .................................................................................................
9. Utworzenie ZSRR................................................................................................................
49
49
50
52
54
55
57
61
64
65
V. TRAKTATY POKOJOWE I GRANICZNE: BLISKI WSCHÓD 1919-1923......................
1. Rozpad sułtańskiej Turcji ..................................................................................................
2. Traktat pokoju z Turcją w Sevres ......................................................................................
3. Wojna Turcji o niezaleŜność.................................................................................................
4. Konferencja i traktat pokoju w Lozannie..............................................................................
5. Irak, Syria i Liban.................................................................................................................
6. Egipt.....................................................................................................................................
66
66
68
70
71
75
75
VI. DALEKI WSCHÓD. STANY ZJEDNOCZONE 1918-1924.............................................
1. Rosja azjatycka 1918-1922...................................................................................................
2. Zaborczość japońska .........................................................................................................
3. Chiny i ich problemy............................................................................................................
4. Polityka zagraniczna Stanów Zjednoczonych 1919-1922.....................................................
5. Konferencja waszyngtońska 1921-1922...............................................................................
6. Izolacjonizm amerykański ..................................................................................................
77
77
80
81
82
85
87
VII. LIGA NARODÓW — POCZĄTKI DZIAŁALNOŚCI.....................................................
1. Statut Ligi. Uwagi wstępne...................................................................................................
2. Struktura organizacyjna Ligi ..............................................................................................
3. Rada Ligi Narodów..............................................................................................................
4. Sukcesy i niepowodzenia Ligi. Protokół genewski ............................................................
89
89
91
93
96
VIII. PRÓBY WZMACNIANIA 1 PODWAśANIA POKOJU (GENUA,
RAPALLO, REWIZJONIZM, FASZYZM)....................................................................
1. Konflikty międzynarodowe na początku lat dwudziestych...................................................
2. Tak zwane reparacje (odszkodowania wojenne)...................................................................
3. Konferencja genueńska.........................................................................................................
4. Radziecko-niemiecki układ w Rapallo..................................................................................
5. Okupacja Zagłębia Ruhry ...................................................................................................
6. Ewolucje francuskiej polityki zagranicznej ........................................................................
7. Antysowietyzm ..................................................................................................................
8. Faszyzm we Włoszech..........................................................................................................
101
101
103
105
107
108
110
111
112
CZĘŚĆ II: 1924-1931
IX. PROBLEM NIEMIECKI. REPARACJE. LOCARNO. PAKT KELLOGGA ................ 116
1. Reparacje od r. 1923. Plan Dawesa ................................................................................... 116
2. DąŜenia odwetowe w Niemczech ...................................................................................... 118
3. Locarno................................................................................................................................ 120
4. Niemcy i Polska w Radzie Ligi Narodów ..........................................................................122
5. Ułatwienia dla Niemiec........................................................................................................ 125
6. Pakt Brianda-Kellogga ...................................................................................................... 127
7. Watykan i faszyzm............................................................................................................... 128
8. Mniejsze państwa w Europie Zachodniej .......................................................................... 130
9. Projekt paneuropejski .........................................................................................................130
X. STABILIZACJA I DESTABILIZACJA W EUROPIE
ŚRODKOWOWSCHODNIEJ .......................................................................................... 132
1. Polska i Czechosłowacja ................................................................................................... 132
2.
3.
4.
5.
6.
Polska i ZSRR......................................................................................................................
Polska i Litwa. Sprawy bałtyckie..........................................................................................
Europa Południowo-Wschodnia...........................................................................................
Austria i Węgry ..................................................................................................................
Stosunki polsko-niemieckie i sprawy gdańskie ..................................................................
134
135
137
140
143
XI. POZA EUROPĄ — PRZECIW JEJ SUPREMACJI..........................................................
1. Od Imperium do Brytyjskiej Wspólnoty Narodów 1919-1931.............................................
2. Na półkuli zachodniej 1922-1930 ......................................................................................
3. Na Dalekim Wschodzie 1922-1930......................................................................................
4. Kraje muzułmańskie 1921-1931 ........................................................................................
146
146
148
150
151
XII. ROZBROJENIE I „BEZPIECZEŃSTWO"......................................................................
1. Problem rozbrojenia powszechnego.....................................................................................
2. Liga Narodów a rozbrojenie ..............................................................................................
3. Inicjatywy ZSRR. Konferencja genewska ..........................................................................
155
155
157
159
CZĘŚĆ III: 1931-1937
XIII. AGRESJA JAPOŃSKA W CHINACH............................................................................166
1. Zajęcie MandŜurii ................................................................................................................166
2. Wystąpienie Japonii z Ligi Narodów.................................................................................... 168
3. ZSRR, Chiny i nowa agresja japońska..................................................................................171
XIV. ROK 1933: EUROPA I NIEMCY HITLEROWSKIE. PAKT CZTERECH .................. 174
1. Początki III Rzeszy............................................................................................................... 174
2. Pakt czterech........................................................................................................................ 177
3. Odejście Niemiec z Konferencji Rozbrojeniowej i wystąpienie z Ligi Narodów ....
182
4. Pierwszy problem zagraniczny III Rzeszy: Austria............................................................... 184
XV. DWA MOCARSTWA: ZSRR I STANY ZJEDNOCZONE 1933-1934............................ 187
1. Nowy kierunek radzieckiej polityki zagranicznej................................................................. 187
2. Ustalenie definicji agresora ................................................................................................ 190
3. Nawiązanie stosunków dyplomatycznych między Stanami Zjednoczonymi
a Związkiem Radzieckim......................................................................................................192
4. Dyplomacja Stanów Zjednoczonych 1933-1934.................................................................. 194
XVI. POLSKA-NIEMCY-ZSRR 1933-1934........................................................................... 197
1. Zwrot w stosunkach polsko-niemieckich.............................................................................. 197
2. Polsko-niemiecki układ o nieagresji..................................................................................... 201
3. Polska i ZSRR w r. 1934 ..................................................................................................... 205
XVII. 1934: GRA O AUSTRIĘ. PAKTY REGIONALNE.
PROBLEM MNIEJSZOŚCI ETNICZNYCH I WYZNANIOWYCH.
TERRORYZM MIĘDZYNARODOWY........................................................................209
1. Dalszy etap gry o Austrię......................................................................................................209
2. Europejskie pakty regionalne .............................................................................................211
3. Sprawy ochrony mniejszości narodowych i wyznaniowych................................................. 213
4. Terroryzm międzynarodowy ..............................................................................................216
XVIII. 1934-1935: PAKT WSCHODNI. ZSRR W LIDZE NARODÓW
SOJUSZ FRANCJA-ZSRR-CZECHOSLOWACJA .................................................. 218
1. Projekt paktu wschodniego...................................................................................................218
2. Wstąpienie ZSRR do Ligi Narodów .................................................................................. 223
3. Pakt francusko-radziecki ..................................................................................................... 225
4. Układ radziecko-czechosłowacki ........................................................................................227
5. Koncepcja paktu dunajskiego ............................................................................................ 228
XIX. 1935-1936: NIEMCY I WŁOCHY PODMINOWUJĄ POKÓJ ...................................229
1. Sprawy francusko-niemieckie ............................................................................................ 229
2. Pełnia zbrojeń niemieckich .................................................................................................. 230
3. Agresja włoska w Etiopii...................................................................................................... 234
4. PoraŜka Ligi Narodów.......................................................................................................... 237
XX. 1936: POGARSZANIE SIĘ SYTUACJI MIĘDZYNARODOWEJ
W EUROPIE.....................................................................................................................240
1. Koniec Locarna: Niemcy obsadzają Nadrenię.......................................................................240
2. Francja i Polska w r. 1936 ................................................................................................. 244
3. Nowa polityka Belgii............................................................................................................ 247
4. Działalność Niemiec w Europie Środkowej..........................................................................248
XXI. 1936-1937: TWORZENIE SIĘ BLOKU MOCARSTW AGRESYWNYCH ................252
1. Wojna domowa w Hiszpanii................................................................................................. 252
2. Oś Rzym-Berlin, a raczej Berlin-Rzym................................................................................. 256
3. Pakt antykominternowski ..........................................................................................259
4. Ewolucje w stosunkach polsko-niemieckich .............................................................. 260
XXII. PÓŁNOC I PÓŁNOCNY WSCHÓD EUROPY 1934-1939.......................................... 265
1. Sprawy skandynawskie ...................................................................................................... 265
2. Estonia, Łotwa i Litwa .......................................................................................................268
3. Polska i Litwa....................................................................................................................... 269
XXIII. BLISKI I ŚRODKOWY WSCHÓD 1930-1939........................................................... 274
1. Polityka zagraniczna nowej Turcji ......................................................................................274
2. Nowy statut cieśnin tureckich w r. 1936 ............................................................................. 275
3. Sprawy egipskie....................................................................................................................277
4. Syria, Liban i Hatay (Aleksandretta). Palestyna....................................................................278
5. Środkowy Wschód................................................................................................................280
XXIV. PÓŁKULA ZACHODNIA 1933-1939.......................................................................... 283
1. Polityka zagraniczna USA ery F. D. Roosevelta...................................................................283
2. Sprawy Ameryki Łacińskiej..................................................................................................287
CZĘŚĆ IV: 1938-1939
XXV. ZAPOWIEDŹ ROZPĘTANIA II WOJNY ŚWIATOWEJ..............................................292
1. Pierwsze plany Niemiec hitlerowskich .............................................................................. 292
2. Zaostrzenie się kwestii austriackiej .....................................................................................294
3. Okupacja i aneksja Austrii.................................................................................................... 298
4. Międzynarodowe reperkusje zaboru Austrii.......................................................................... 301
PRZYPISY............................................................................................................................... 397
Wykaz skrótów występujących w przypisach .......................................................................... 398
Przypisy do Przedmowy............................................................................................................ 399
Przypisy do rozdz. I.................................................................................................................. 400
Przypisy do rozdz. II ............................................................................................................... 402
Przypisy do rozdz. III .............................................................................................................404
Przypisy do rozdz. IV................................................................................................................406
Przypisy do rozdz. V .............................................................................................................. 409
Przypisy do rozdz. VI................................................................................................................411
Przypisy do rozdz. VII.............................................................................................................. 413
Przypisy do rozdz. VIII .......................................................................................................... 415
Przypisy do rozdz. IX................................................................................................................418
Przypisy do rozdz. X .............................................................................................................. 421
Przypisy do rozdz. XI................................................................................................................424
Przypisy do rozdz. XII.............................................................................................................. 426
Przypisy do rozdz. XIII ........................................................................................................... 428
Przypisy do rozdz. XIV ..........................................................................................................430
Przypisy do rozdz. XV.............................................................................................................. 433
Przypisy do rozdz. XVI ..........................................................................................................435
Przypisy do rozdz. XVII............................................................................................................438
Przypisy do rozdz. XVIII.......................................................................................................... 441
Przypisy do rozdz. XIX ...........................................................................................................443
Przypisy do rozdz. XX.............................................................................................................. 445
Przypisy do rozdz. XXI .......................................................................................................... 448
Przypisy do rozdz. XXII............................................................................................................451
Przypisy do rozdz. XXIII.......................................................................................................... 453
Przypisy do rozdz. XXIV.......................................................................................................... 455
Przypisy do rozdz. XXV........................................................................................................... 457
Przypisy do rozdz. XXVI.......................................................................................................... 459
Przypisy do rozdz. XXVII ......................................................................................................461
Przypisy do rozdz. XXVIII....................................................................................................... 463
Przypisy do rozdz. XXIX.......................................................................................................... 466
Przypisy do rozdz. XXX........................................................................................................... 469
Przypisy do rozdz. XXXI.......................................................................................................... 472
Przypisy do rozdz. XXXII .......................................................................................................474
INFORMACJA BIBLIOGRAFICZNA..................................................................................... 477
I. Dane wstępne ..................................................................................................................... 478
II.Wykaz zuŜytkowanej literatury..............................................................................................482
Przypisy do bibliografii ..................................................................................................... 504
BIBLIOGRAFIA — uzupełnienia za lata 1985-2001 Jan Jacek Bruski ..................................507
Summary................................................................................................................................... 529
Резюме ................................................................................................................................. 532
POSŁOWIE Andrzej Mama.............................. ....................................................................... 535
Indeks nazwisk ................................... .................................................................................... 541
Indeks nazw geograficznych .................................................................................................. 557
Nota wydawcy...........................................................................................................................568