Spadek na tarasie

 POSADZKIOBLICZENIA
Spadek na tarasie
W artykule pokazujemy metody prawidłowego
obliczenia i wykonania spadków pochylni
w takich elementach obiektów budowlanych,
jak tarasy, balkony, wjazdy do garaży
czy podjazdy dla osób niepełnosprawnych.
ZDJĘCIA Ewa Szablewska
Czym grozi brak spadku?
Prawidłowo wykonany spadek decyduje o trwałości wykonanej pochylni. A
dokładniej, prawidłowo oznacza wykonanie zaprojektowanego spadku elementu
budynku zgodnie z normami i przepisami, w tym techniczno-budowlanymi oraz
zasadami wiedzy technicznej. Przepisy
prawa budowlanego mówią m.in. o spełnieniu wymagań dotyczących odpływu
wody opadowej oraz możliwości utrzymania właściwego stanu technicznego
obiektu. Źle wykonany spadek pochylni
może utrudnić lub uniemożliwić użytkowanie obiektu w sposób zgodny z jego
przeznaczeniem oraz utrzymanie go w
należytym stanie technicznym i estetycznym, dopuszczając do nadmiernego pogorszenia jego właściwości użytkowych i
sprawności technicznej.
Najczęściej pojawiającymi się problemami związanymi z nieprawidłowo wykonanym spadkiem tarasu jest:
• zawilgocenie podłoża
• odklejanie płytek tarasu
• przeciekanie przez płytę tarasu
• zalewanie pomieszczenia pod tarasem
• brak prawidłowego kierunku odprowadzania wody opadowej.
Trochę matematyki dla
zrozumienia problemu
Pochylnia jest to element budynku
umożliwiający pokonanie różnicy poziomów bez konieczności pokonywania
stopni. Z pochylnią wiąże się pojęcie
pochylenia. POCHYLENIEM nazywamy
stosunek wysokości wzniesienia linii h
do długości podstawy a. Wyznaczenie
pochylenia jest konieczne m.in. przy rysowaniu dachów, nachyleniu wjazdów
do garaży w piwnicach lub spadów rur
w ciągach instalacyjnych. Pochylenie lub
spadek mogą być podawane W PROCENTACH, PROMILACH, STOPNIACH
ALBO JAKO TANGENS KĄTA zawartego
między wysokością a podstawą. Najczęściej spadek pochylni (np. wjazdu, podjazdu dla niepełnosprawnych lub płyty
balkonowej czy płyty tarasu, podawany
jest w procentach. Z kolei, spadki połaci dachowych najczęściej wyraża się w
stopniach.
Tabela tangensów. Spadek podłoża przy pomiarze 1-metrową łatą w zależności od kąta nachylenia pochylni.
kąt
nachylenia
pochylni
tangens
kąta
nachylenia
spadek
jednostkowy
na każdy metr
kąt
nachylenia
pochylni
tangens
kąta
nachylenia
spadek
jednostkowy
na każdy metr
1°
0,01746
1,75 cm
12°
0,21256
21,3 cm
2°
0,03492
3,5 cm
14°
0,24933
24,9 cm
3°
0,05241
5,2 cm
16°
0,28675
28,7 cm
4°
0,06993
7,0 cm
18°
0,32492
32,5 cm
5°
0,08749
8,7 cm
20°
0,36397
36,4 cm
6°
0,10510
10,5 cm
25°
0,46631
46,6 cm
7°
0,12278
12,3 cm
30°
0,57735
57,7 cm
8°
0,14054
14,1 cm
35°
0,70021
70,0 cm
9°
0,15838
15,8 cm
40°
0,83910
83,9 cm
10°
0,17633
17,6 cm
45°
1,00000
100 cm
ATLAS BUDOWLANY DLA SZKÓŁ I UCZELNI NR (91) LISTOPAD 2007
Mierzenie spadku pochylni
Ważnym problemem jest szybkie
sprawdzenie, czy spadek pochylni elementu budynku, na przykład stanowiącego płytę tarasu, został wykonany
zgodnie z projektem. W tym celu wykorzystujemy poziomnicę o długości
100 cm oraz dowolną taśmę mierniczą
lub składany przymiar do pomiaru odległości. W dowolnym miejscu, najbardziej dla nas dostępnym, przykładamy
jeden koniec poziomnicy do wykonanej
pochylni, drugi koniec opieramy np. na
drewnianym klocku i sprawdzamy, czy
przedstawionego przykładu należy w dowolnym miejscu na bocznej powierzchni odmierzyć poziomą linię, za pomocą
poziomnicy najlepiej o długości 100 cm,
zaznaczyć na ścianie początek i koniec
poziomnicy (odcinek o długości 100 cm),
a następnie w tak wyznaczonych punktach, dokonać pomiaru odległości a i b
w dwóch punktach od powierzchni tarasu do początku i końca odcinka. Różnica
otrzymanych pomiarów w centymetrach
określi spadek procentowy powierzchni
tarasu. Tak otrzymany wynik można bez
prawa budowlanego posiadać spadek
maks. 25%, co oznacza, że tangens kata
nachylenia pochylni do poziomu nie powinien przekroczyć 0,25. Ułamek dziesiętny
można przedstawić także jako stosunek
h/a, wysokości h do podstawy a trójkąta
utworzonego przez powierzchnię pochylni
i płaszczyznę poziomą, czyli jako 25/100.
Stosunek h:a wyrażony ułamkiem 25/100
dla powyższego przykładu wynosi h = 25
cm i a = 100 cm.
poziomnica jest ustawiona dokładnie
poziomo. Dokonujemy tego obserwując
pęcherzyk powietrza w rurce znajdującej się w górnej części poziomnicy. Pęcherzyk powietrza powinien znajdować
się dokładnie na środku libelli, między
dwoma kreskami. Do drugiego końca
poziomnicy wystarczy przyłożyć taśmę,
która powinna dla podanego przykładu
wskazać 2 cm, co odpowiada wysokości
trójkąta utworzonego przez poziomnicę
i powierzchnię pochylni.
Innym sposobem pomiaru istniejącego spadku np. tarasu jest wykorzystanie wcześniej opisanej metody przedstawionej poniżej na rysunku, ale tylko
wówczas, gdy mamy dostęp do bocznej
powierzchni wykonanego tarasu. Dla tak
trudu zamienić na stopnie korzystając z
tabeli tangensów. Przykładowo, dla tarasu, którego projektowany spadek wynosi
2%, różnica uzyskanych pomiarów (a – b)
powinna wynieść 2 cm.
Niezastąpionym przyrządem do wyznaczenia spadku pochylni jest poziomnica, która wykorzystując właściwości
libelli (najczęściej rurkowej), umożliwia
wyznaczenie kierunku poziomego lub
pionowego prostych oraz płaszczyzn. W
projektach budowlanych spadek pochylni
najczęściej podawany jest w procentach,
na przykład spadek pochylni stanowiącej
wjazd do garażu usytuowanej na zewnątrz,
dla samochodów w garażach indywidualnych, powinien zgodnie z przepisami
Nachylenie pochylni.
h
a
α
Spadek powierzchni bocznej tarasu.
a-b
%
100 cm
a
b
poziomnica
10 POSADZKIOBLICZENIA
Nie róbmy „na oko”
WAŻNE! Pomiary spadków powierzchni
pochylni należy wykonywać NIE TYLKO
na etapie prowadzenia prac przygotowawczych, ale również w trakcie wykonywania
robót konstrukcyjnych, jak też już po ich
zakończeniu.
Jak odróżnić dobrze wykonany spadek
pochylni od źle wykonanego? Wystarczy
wykorzystać jedną z podanych w artykule metod, które bazują na wykorzystaniu
poziomnicy oraz taśmy mierniczej lub
innego przymiaru. Metody te są tanie,
wystarczająco dokładne, stosunkowo
proste oraz możliwe do wykorzystania w
każdych warunkach. Należy dodać, że do
sprawdzenia wykonanego spadku pochylni służą również profesjonalne przyrządy,
na przykład poziomnice laserowe, których
koszt zakupu wynosi średnio 400-800 zł.
Dla wielu wykonawców jest to jednak zbyt
drogi sprzęt, więc często spadki pochylni
wykonują „na oko”. Argument wykonawcy, że wykonany spadek pochylni jest „po
prostu dobry”, ale nie wiadomo, ile wynosi, w przypadku poważnych kłopotów
z inwestorem znajdujących SWÓJ FINAŁ
W SĄDZIE jest trudny do obrony. Zwykle
wykonawca ponosi wówczas nie tylko
wszystkie koszty źle ułożonej posadzki,
ale także koszty sądowe. Ważną kwestią
jest również negatywna opinia inwestora na jego temat jako wykonawcy robót
budowlanych. Podsumowując, aby prawidłowo wykonywać spadki pochylni w
elementach budowlanych obiektów budowlanych należy korzystać z prostego
sprzętu, jakim jest 100-centymetrowa poziomnica i przymiar do pomiaru odległości, oraz umieć posłużyć się do obliczeń
funkcją tangensa.
Ewa Szablewska
Zdjęcia przedstawiają pochylnie w różnych elementach budowlanych budynków mieszkalnych jednorodzinnych i wielorodzinnych.
fot. mariusz hoffman
fot. dariusz małkowski
ATLAS BUDOWLANY DLA SZKÓŁ I UCZELNI NR (91) LISTOPAD 2007
fot. Ewa Szablewska
11
Przemysław Szlagowski
doradca techniczny Atlas
Jak skorygować spadek na tarasie?
Po wylaniu płyty żelbetowej tarasu okazało się, że wykonawca
wadliwie wykonał spad na tarasie – w kierunku do wnętrza budynku.
Niestety, różnica poziomów, mierzona do progu balkonowego, nie
pozwala na wykonanie prawidłowego spadku za pomocą tradycyjnego betonu. Co w takiej sytuacji robić i jakie istnieją możliwości
naprawy?
Pierwsza możliwość to ponowne wyprofilowanie podłoża za pomocą odpowiedniego elektronarzędzia do skrawania betonu. Należy tu
zaznaczyć, że jest to rozwiązanie dość kosztowne ze względu na cenę
najmu urządzenia oraz konieczność wykonania dodatkowo szpachlowania powierzchni skrawanego betonu.
Drugą metodą jest użycie zaprawy szybkotwardniejącej ATLAS TEN10. Jest to materiał przeznaczony do napraw elementów betonowych
i żelbetowych w grubościach warstw 5-30 mm. Zaprawa uzyskuje
wysoką wytrzymałością początkową oraz bardzo dobrą odporność na
obciążenia skupione i ścierne. Po dokonaniu odpowiednich pomiarów
i ustaleniu możliwej grubości wylewki należy ustawić listwy kierunkowe, po których wylewka będzie ściągana łatą. Przed wykonaniem
wylewki podłoże należy oczyścić, zwilżyć wodą i nanieść warstwę
kontaktową w postaci rozrobionej zaprawy TEN-10 z wodą i EMULSJĄ
ELASTYCZNĄ ATLAS. Następnie, metodą „mokre na mokre” wykonujemy właściwą warstwę zaprawy, zagładzając powierzchnię przy
użyciu pacy. Po upływie 1 godziny można przystąpić do zacierania
powierzchni. W opisanej sytuacji należy wzdłuż ściany osłonowej
wykonać dylatację za pomocą elastycznego profilu dylatacyjnego.
Wykonaną wylewkę pielęgnuje się podobnie, jak wylewki betonowe. Przed zbyt szybkim wysychaniem, świeżą wylewkę zabezpieczy
polewanie wodą, nakrycie folią lub matami. Kolejne warstwy tarasu
zalecam wykonać w następujący sposób:
1. Położyć izolację przeciwwilgociową z zastosowaniem płynnej folii
ATLAS WODER E o grubości warstwy 2 mm oraz specjalnej taśmy
uszczelniającej, założonej na styku warstwy spadkowej ze ścianą osłonową, zatopionej przy pomocy tej samej folii w płynie. Folię płynną nanosimy po min. 14 dniach od wykonania podkładu z ATLAS TEN-10.
2. Wykonać okładzinę gresową z zastosowaniem zapraw klejących
z rodziny ATLAS PROGRES.
3. Gres wykończyć przy użyciu FUGI ARTIS, a na styku okładziny
z cokolikiem na ścianie osłonowej użyć silikonu ATLAS SILTON S, w
kolorze tym samym, co zaprawa do spoinowania.
Nachylenie
połaci dachów
a-b
%
a
strop
100 cm
b
Spadek dachu (nachylenie połaci dachowej), czyli położenie płaskiej
połaci dachu w stosunku do poziomu, określane jest za pomocą:
• wartości kąta α zawartego między połacią dachową a jej podstawą
wyrażoną w stopniach, np. tg 34°
• stosunku h/a wyrażonym ułamkiem dziesiętnym wysokości h do
podstawy a trójkąta utworzonego przez połać i płaszczyznę poziomą, np.
tg 34° ≈ 0,67 (tg α = h/a)
• stosunku h/a wyrażonym w procentach, np. 67%.
Nachylenie połaci dachu podane w procentach np. 75% oznacza, że
tangens kąta nachylenia wzniesienia linii do podstawy lub poziomu, czyli
tg α wynosi około 0,75. Aby znaleźć tangens danego kąta należy posłużyć
się tabelą tangensów, w której zapisano miary kątów oraz ich przybliżone
wartości. Wykorzystując tabelę, możemy odczytać, że wartość tg α ≈
0,75 odpowiada mierze kąta = 37°. W ten sposób przeliczamy pochylenie
podane w stopniach na procenty i odwrotnie z procentów na stopnie, co
przydaje się np. przy wykonywaniu połaci dachowych. Spadek połaci
dachowych projektanci w katalogach domów jednorodzinnych lub projektach najczęściej podają w stopniach (np. 43°). Aby sprawdzić, czy cieśla
prawidłowo i zgodnie z projektem ułożył krokwie dachowe, na których
zostanie ułożone pokrycie dachowe, można przeliczyć podany w stopniach
spadek dachu na spadek w procentach, wykorzystując tabelę tangensów.
Z tabeli odczytamy dla wartości miary kąta 43°, tg 43° ≈ 0,93, co oznacza,
że spadek dachu wynosi 93%, a stosunek h/a wynosi 93/100. Wykorzystując poziomnicę o długości 100 cm w dowolnym miejscu na stropie,
po jej wypoziomowaniu, odmierzamy taśmą lub dalmierzem odległość, a
od początku poziomnicy do krokwi oraz odległość b od końca poziomnicy
do krokwi. Różnica pomiarów (a – b) w cm odpowiada spadkowi ułożonej krokwi, co odpowiada spadkowi połaci dachowej w procentach. Dla
podanego przykładu różnica powinna wynosić 93 cm.
Ewa Szablewska