Pobierz spis treści

Spis treści
1
Wst˛ep
7
Prolegomena
Zakres refleksji
Refleksje o materii jako tworzywie architektury
Czym jest ceramika budowlana?
Osiem aspektów unikatu, czyli jak rozpoznać strycharskie kurioza
Jakie znaczenie ma dla nas nietypowa ceramika budowlana?
Ceramika budowlana jako stymulator intelektualny
Homo murator, twórca kultury
11
11
12
14
16
21
22
23
Rozdział 1. Ceramika murowa: surówka, saman, cegła, pustak
1.1. Klasyfikacje
1.2. Wymiary
1.3. Zarys najstarszej pozaeuropejskiej historii ceglarstwa
1.4. Opinia Witruwiusza o antycznej cegle
1.5. Powitruwiańskie dziedzictwo technologiczne w zakresie ceglarstwa
1.6. Glina – podstawowy surowiec strycharski
1.7. Piasek – podstawowa domieszka do glinianych zapraw strycharskich
1.8. Inne domieszki aplikowane do zapraw strycharskich
1.9. Przygotowywanie zaprawy strycharskiej
1.10. Formowanie surówek
1.11. Utrwalanie cegieł: prasowanie, ubijanie, suszenie, wypalanie, „kucie”
1.12. Testowanie i wykorzystanie wyrobów
1.13. Ocena strycharskiego dziedzictwa technologicznego
1.14. Obecne zastosowania nietypowych surowców i wyrobów strycharskich
1.15. Zastosowania nietypowych lub dawnych technologii i maszyn strycharskich
1.16. Na marginesie...
25
25
27
32
34
37
39
41
42
48
49
52
72
76
77
82
84
Rozdział 2. Dachówki
2.1. Dawne dachówki wypalane
2.2. Etapy wyrobu dachówek
85
85
86
3
4
SPIS TREŚCI
2.3.
2.4.
2.5.
2.6.
2.7.
2.8.
2.9.
2.10.
2.11.
2.12.
2.13.
2.14.
2.15.
2.16.
2.17.
Standardowe zaprawy gliniane do strychowania dachówek
Ulepszenia zapraw strycharskich do dachówek
Formowanie wyrobu
Suszenie, wypalanie i testowanie
Dachówki szkliwione
Dachówki siwe
Barwienie dachówek
Dachówki z gliny surowej (gonty gliniane, glinoszkudły)
Dachówki cementowo-gliniane
Dachówki cementowe i pochodne
Olejna impregnacja dachówek
Smolna impregnacja dachówek
Podsumowanie materiałoznawstwa strycharskiego
Niuanse dekarskie
Niestandardowe zastosowania dachówek
88
89
90
90
91
92
93
95
98
99
100
101
102
102
103
Rozdział 3. Garnki i kafle garnkowe
3.1. Garnki konstrukcyjne (odcia˛żajace)
˛
3.2. Hipoteza akustyczna
3.3. Dyskusja
3.4. Hipoteza fizykotermiczna
3.5. Inne hipotezy
3.6. Rozpowszechnienie garnków budowlanych
3.7. Czy tylko garnki?
3.8. Czy tylko sakralia?
3.9. Garnkowe nasady kominowe
3.10. Odpady garncarskie jako budulec i surowiec budowlany
3.11. Podsumowanie na temat alternatyw garncarskich w budownictwie
107
108
111
112
114
115
117
118
119
120
121
121
Rozdział 4. Kafle płaskie, piecowe i wyroby ognioodporne
4.1. Kafle posadzkowe i elewacyjne
4.2. Najstarsze kafle piecowe wyrabiane na kole (garnkowe i miskowe)
4.3. Rozwój form i ornamentyki (kafle kratowe, arkadowe i maswerkowe)
4.4. Kafle o podstawie prostej (płytowe)
4.5. Piece z wielkogabarytowej ceramiki szlachetnej
4.6. Kafle piecowe w XVIII i XIX wieku
4.7. Wyroby szamotowe
4.8. Podstawowe zamienniki wyrobów szamotowych
4.9. Inne niuanse kaflarstwa
4.10. Podsumowanie na temat alternatyw kaflarskich
123
124
128
130
132
134
134
138
140
141
142
Rozdział 5. Polewy, czyli szkliwa
5.1. Wst˛epny zarys technik glazurniczych
5.2. Tradycyjne polewy garncarskie (ołowiowe i ołowiowo-cynowe)
5.3. Fryty
5.4. Ogólne zasady barwienia polew
143
143
145
148
149
SPIS TREŚCI
5.5.
5.6.
5.7.
5.8.
5.9.
5
Dawne receptury polew barwionych
Polewy niskoołowiowe
Alternatywne (bezołowiowe) polewy do ceramiki
Nietypowe domieszki do polew
Podsumowanie
150
156
157
160
161
Rozdział 6. Budowle monolityczne
6.1. Budowle monolityczne w dawnych Indiach
6.2. Budynki z ceramiki monolitycznej w Karpatach
6.3. Budynki z ceramiki monolitycznej w Polsce
6.4. Monolityczne piwnice ceramiczne
6.5. Mielerze
6.6. Prehistoryczne budowle z ceramiki monolitycznej
6.7. Dyskusja
6.8. Konstatacja
163
163
166
166
167
168
168
169
170
Rozdział 7. Refleksje i wnioski
7.1. Wychowani wśród dachówek i cegieł
7.2. Ceglany znaczy lepszy
7.3. Od intuicji budowlanej do architektury opartej na abstrakcji i logice
7.4. Ceramika budowlana w dobie obecnej
7.5. Podsumowanie analizy nietypowych technologii i budulców ceramicznych
171
172
173
174
175
178
Streszczenie
Summary
181
186
Bibliografia
189
Spis ilustracji
201