PRAKTYCZNE ZASTOSOWANIE E-LEARNINGU W NAUCZANIU

Nr 62
Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych
Nr 62
Politechniki Wrocławskiej
Studia i Materiały
Nr 28
2008
maszyny elektryczne, dydaktyka, e-learning
Paweł DYBOWSKI*, Waldemar MILEJ*
PRAKTYCZNE ZASTOSOWANIE E-LEARNINGU
W NAUCZANIU MASZYN ELEKTRYCZNYCH
Celem artykułu jest przedstawienie doświadczeń oraz spostrzeżeń z wykorzystania e-learningu we
wspomaganiu nauczania maszyn elektrycznych. Zastosowanie e-learningu obejmuje ćwiczenia audytoryjne oraz zajęcia laboratoryjne. Autorzy chcą zaprezentować również statystyki wykorzystania
platformy e-learningowej przez studentów.
1. CO TO JEST E-LEARNING?
1.1. DEFINICJA
E-learning – pojęcie to obejmuje całość procesów związanych z nauczaniem i uczeniem się za pośrednictwem nowoczesnych technologii informacyjnych. Zastosowanie
e-learningu pozwala na ukończenie kursu, szkolenia, a nawet studiów bez konieczności
fizycznej obecności w sali wykładowej. Termin e-learning odnosi się do stosowania
w nauczaniu technologii elektronicznej w o wiele szerszym zakresie niż w ramach tradycyjnych szkoleń komputerowych, czy też nauczania wspomaganego komputerowo.
Jest również o wiele szerszy od pojęć nauczania i edukacji on-line. E-learning może być
łączony z tradycyjnym nauczaniem w formie kursów mieszanych [1]. Coraz więcej
szkół wyższych oferuje przez Internet wybrane programy dyplomowe na wielu poziomach i w wielu dziedzinach. Zazwyczaj studenci zobowiązani są do uczęszczania na
zajęcia, jednak wiele kursów jest udostępnianych wyłącznie online. E-learning może
również odnosić się do edukacyjnych stron internetowych, udostępniających np. scenariusze lekcji, arkusze ćwiczeniowe, czy interaktywne ćwiczenia dla dzieci. Pojęcie to
jest również używane w biznesie w odniesieniu do odpłatnych szkoleń on-line.
__________
* Akademia Górniczo-Hutnicza, Katedra Maszyn Elektrycznych, Kraków.
598
1.2. UCZELNIANA PLATFORMA E-LEARNINGOWA
Szeroko pojętą obsługą platformy e-learningowej AGH zajmuje się Centrum
e-Learningu Akademii Górniczo-Hutniczej. CeL wykorzystuje pakiet Moodle
(Modular Object–Oriented Dynamic Learning Environment), który jest pakietem
przeznaczonym do tworzenia kursów prowadzonych przez Internet oraz stron internetowych. Platforma Moodle została stworzona w oparciu o Apache, PHP i MySQL lub
PostgerSQL. Można ją uruchomić w systemach operacyjnych, takich jak: Linux, MS
Windows, MacOS czy NetWare6. Niewątpliwą zaletą Moodle jest licencja GNU
GPL, czyli jest to oprogramowanie rozprowadzane za darmo jako „open source” [2].
Rys. 1. Strony główne Centrum e-Learningu AGH i Uczelnianej Platformy E-learningowej [2]
Fig. 1. E-learning Center AGH and University E-learning Platform – main pages [2]
Działanie platformy e-learningowej można pokrótce opisać następująco: każdy
użytkownik ma swoje indywidualne konto, które może obsługiwać z dowolnego komputera z dostępem do Internetu. Prowadzący zakłada kurs, który może być ogólnie
dostępny lub zabezpieczony hasłem. Prowadzących kurs może być więcej niż jeden.
Student zapisuje się na kurs, a prowadzący ma w każdej chwili możliwość sprawdzenia, czy dany student ma prawo uczestniczyć w danym kursie i w razie potrzeby dopisywać lub usuwać użytkowników kursu. Kurs można podzielić na grupy, które mogą
odpowiadać grupom ćwiczeniowym. Student przypisany do jednej z grup ma dostęp
do materiałów całego kursu z wyłączeniem tych, dla których prowadzący kurs zastrzegł dostęp dla innej z grup. Trzeba tutaj nadmienić, że używanie kursów
e-learningowych w przedstawianych poniżej statystykach nie jest dla studentów obowiązkowe, a ich działania z wykorzystaniem platformy e-learningowej nie mają
wpływu na zaliczenie przedmiotu. Założeniem kursów e-learningowych jest głównie
ułatwienie komunikacji między prowadzącym a uczestnikiem kursu.
599
2. ZASTOSOWANIE W NAUCZANIU
MASZYN ELEKTRYCZNYCH
Wykorzystanie platformy e-learningowej w działalności związanej z nauczaniem
maszyn elektrycznych obejmuje głównie wspomaganie dydaktyki w czasie ćwiczeń
audytoryjnych oraz laboratoriów [3].
2.1. ĆWICZENIA AUDYTORYJNE
Platforma e-learningowa jest wykorzystywana podczas trwania zajęć oraz poza
czasem trwania zajęć. W czasie trwania zajęć studenci mają na bieżąco dostęp do materiałów pomocniczych wykorzystywanych na zajęciach. Są to głównie multimedialne
prezentacje omawianych zagadnień, treść przykładów i zadań oraz testy i quizy. Niewątpliwą zaletą e-learningu jest to, że materiały można przygotować i umieścić na
platformie dużo wcześniej oraz udostępniać je studentom stopniowo, w miarę zaawansowania zajęć. Problemem jest tutaj natomiast potrzeba wykorzystania do zajęć
sal z odpowiednią ilością stanowisk komputerowych.
Wykorzystanie platformy e-learnigowej poza zajęciami odbywa się poprzez szeroko rozumiane konsultacje. Do wykorzystania są tutaj różnego rodzaju techniki kontaktu, jak: forum, czat, komunikator, email itp. Możliwe jest informowanie studentów o
potrzebie przygotowania odpowiednich materiałów do zajęć, odpowiadanie na pytania
dotyczące już odbytych zajęć, udział poprzez forum w dyskusji na temat problematyki
poruszanej na zajęciach, umieszczanie zadań do rozwiązania oraz prezentacja wyników kolokwiów bądź ocen z zadań domowych.
2.2. LABORATORIUM
Platforma e-learningowa w zajęciach laboratoryjnych wykorzystywana w zasadzie poza czasem trwania zajęć. Studenci mają dostęp do materiałów potrzebnych
do laboratorium. Są to przede wszystkim materiały przygotowawcze do ćwiczeń
laboratoryjnych, harmonogramy zajęć oraz przepisy i zarządzenia dotyczące bezpiecznego użytkowania laboratorium. Najczęściej wykorzystywaną jest jednak możliwość weryfikacji sprawozdań z ćwiczeń poprzez platformę e-learningową. Studenci zaliczają sprawozdanie, które jest wcześniej zweryfikowane przez prowadzącego. Dzięki temu można uniknąć wielokrotnego poprawiania i drukowania wersji
„papierowych” sprawozdań oraz na bieżąco kontrolować poprawność i samodzielność wykonywania sprawozdań. Upraszcza to również sam proces zaliczania sprawozdań. Weryfikację sprawozdań można oczywiście dokonać w sposób tradycyjny
na zajęciach, a wykorzystanie platformy e-learningowej w tym celu nie ma wpływu
na uzyskane oceny.
600
2.3. STATYSTYKI
Poniżej przedstawione są zestawienia aktywności studentów podczas ćwiczeń audytoryjnych oraz laboratoriów.
Ćwiczenia audytoryjne
podgląd dyskusji administracja
4%
podgląd
7%
użytkownika
9%
podgląd zasobów
35%
podgląd forum
17%
podgląd kursu
28%
Rys. 1. Statystyka aktywności – ćwiczenia audytoryjne
Fig. 1. Activity statistics – exercises
Laboratorium
przesłane
podgląd forum
zadania
4%
7%
podgląd
dyskusji
4% administracja
2%
przegląd zadań
31%
podgląd
użytkownika
9%
podgląd
zasobów
15%
podgląd kursu
28%
Rys. 2. Statystyka aktywności – laboratorium
Fig. 2. Activity statistics – laboratory
601
Aktywność przypadająca na jednego uczestnika kursu
Laboratorium
30%
Ćwiczenia
audytoryjne
70%
Rys. 3. Porównanie aktywności w kursach przypadająca na jednego uczestnika
Fig. 3. Exercises and laboratory activity for one user
W zaprezentowanych statystykach wykorzystano dwa kursy ćwiczeń audytoryjnych („Elektromechaniczne przetwarzanie energii” oraz „Maszyny elektryczne”),
w których liczba uczestników wynosi 100 oraz dwa kursy zajęć laboratoryjnych
(„Maszyny elektryczne” dla studentów Wydziału Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki AGH i dla studentów Międzywydziałowej Szkoły Energetyki),
w których liczba uczestników wynosi 64. Jak widać, podczas ćwiczeń audytoryjnych
główną aktywnością studentów jest przeglądanie zasobów kursu i korzystanie z komunikacji w postaci forum. Podczas zajęć laboratoryjnych najczęstszą aktywnością
jest obsługa zadań, czyli głównie przesyłanie sprawozdań do weryfikacji. Oczywiście
aktywność w postaci przeglądania zasobów kursu jest również dosyć wysoka. Mniejsza aktywność uczestników kursu laboratorium jest wynikiem używania platformy
e-learningowej tylko poza zajęciami. Stosunkowo mało czasu poświęcają użytkownicy na administrowanie swoimi kontami. Może to świadczyć o łatwości obsługi platformy e-learningowej przez użytkownika.
3. PODSUMOWANIE
Wykorzystanie platformy e-learningowej w działalności związanej z nauczaniem
maszyn elektrycznych obejmuje głównie wspomaganie dydaktyki w czasie ćwiczeń audytoryjnych oraz laboratoriów. Podczas zajęć studenci mają na bieżąco dostęp
do materiałów danego kursu. Są to najczęściej przykłady zadań, prezentacje multimedialne omawianych na zajęciach zagadnień, testy oraz quizy. Poza zajęciami uczestnicy
kursu mają do dyspozycji różnego rodzaju sposoby komunikacji z prowadzącym (forum,
czat, komunikator, email). Dzięki temu studenci mogą odbywać konsultacje z prowa-
602
dzącym w dowolnym terminie. Prowadzący ma możliwość zadawania prac do wykonania uczestnikom kursu oraz ich oceniania, co w laboratorium jest najczęściej używane
do weryfikacji sprawozdań. Forum jest bardzo często wykorzystywane do podawania
wyników kolokwiów oraz prac kontrolnych. Dzięki możliwości zaawansowanego podziału kursu na grupy, wyniki dostępne są tylko dla zainteresowanych nimi uczestników
kursu. Wadą korzystania z platformy e-learningowej poza zajęciami jest brak pewności
prowadzącego, że zalogowany uczestnik kursu pracuje całkiem samodzielnie [5].
Nie ma również uregulowania rozliczeń godzin dydaktycznych poświęconych pracy
poza zajęciami z wykorzystaniem platformy e-learningowej.
LITERATURA
[1] WIKIPEDIA – Wolna encyklopedia, http://pl.wikipedia.org
[2] MATERIAŁY CeL AGH, http://www.moodle.cel.agh.edu.pl/
[3] BOBOŃ A., KUDŁA J., MIKSIEWICZ R., Wykorzystanie technik multimedialnych w nauczaniu
maszyn elektrycznych prądu przemiennego, Kraków, SME, XLII Międzynarodowe Sympozjum Maszyn Elektrycznych SME 2006, 371–374.
[4] FEDAK W., BAUER P., MIKSIEWICZ R., WEISS H.: Experience with E-learning for Electrical
Engineering from Ideas to Realisation, International Conference on Engineering Education ICEE,
Vol. 1, Gliwice, 2005, 773–779.
[5] HUEY-ING LIU, MIN-NUM YANG: QoL Guaranteed Adaptation and Personalization in E-Learning
Systems, IEEE Transactions on Education, Vol. 48, No. 4, November 2005, 676–687.
[6] MYLONAS P., TZOUVELI P., KOLLIAS S.: Towards a personalized e-learning scheme for teachers,
Advanced Learning Technologies, Proceedings IEEE International Conference 2004, 560–564.
PRACTICAL USING OF E-LEARNING FOR TEACHING ELECTRICAL MACHINES
In this paper authors would like to present the experience acquired during using e-learning for teaching electrical machines. Employment of e-learning includes exercises and laboratory studies. Authors
want to present statistics of utilisation of e-learning platform by students.