wiadomo ś cikrajowe

WIADOMOŚCI KRAJOWE
60. rocznica opisania struktury
helikalnej DNA. 25 kwietnia 2013 r.
każda istota żyjąca na Ziemi, a także
te martwe, miały swoje święto, dzień
szczególny. Znakomita większość żyjących nie zdawała sobie sprawy tego
dnia ani z zaistnienia, ani z wagi zdarzenia sprzed 60 lat. Dnia 25 kwietnia
roku 1953 ukazał się jednostronicowy
artykuł w czasopiśmie Nature (vol. 171
(4356) 737) pt. „Molecular structure of
nucleic acids; a structure for deoxyribose nucleic acid” opisujący strukturę
przestrzenną kwasu dezoksyrybonukleinowego jako podwójną helisę (Fot.
1). Autorami jednostronicowej publikacji byli Francis Harry Compton Crick
(lat 37) i James Dewey Watson (lat 25) z
Laboratorium Cavendish na Uniwersytecie w Cambridge. Na podstawie analizy zdjęć kryształów soli sodowej DNA
ze studiów prowadzonych metodą kry-
NATURE | VOL 421 | 23 JANUARY 2003 | www.nature.com/nature
© 2003 Nature Publishing Group
Fot. 1. Artykuł Cricka i Watsona w Nature.
Postępy Biochemii 59 (2) 2013
stalografii rentgenowskiej przez Rosalind Franklin i Maurice Hugh Wilkinsa
wywnioskowali, iż cząsteczka DNA
ma spiralną strukturę, a cztery zasady
azotowe ułożone są naprzeciwko siebie
(adenina — tymina, guanina — cytozyna). Obaj uczeni opublikowali szczegóły odkrycia zainspirowani wynikiem
wcześniejszych prac Linusa Paulinga z
California Institute of Technology i jego
odkrycia spiralnej struktury alfa białka
oraz propozycją helikalnego modelu
DNA sugerowaną przez Svena Furberga, mając na względzie wyniki doświadczeń Erwina Chargaffa dowodzących stałych proporcji zasad azotowych
w DNA. W końcu artykułu obaj uczeni
napisali, w pewnym sensie zastrzegając
sobie pierwszeństwo w dokonaniu odkrycia, iż charakterystyczne parowanie
zasad postulowane przez nich sugeruje
możliwy mechanizm powielania materiału genetycznego.
Autorzy
artykułu,
original papers
Amerykanin James
Watson i Anglik
Francis Crick łącznie
z
krystalografem
Mauricem
Wikinsem zostali wyróżnieni Nagroda Nobla w roku 1962 w
dziedzinie fizjologii.
Odkrycie opisane w
artykule w Nature
stało się zaczynem
do szerokich, wielokierunkowych badań
w dziedzinie biologii
i genetyki molekularnej, biotechnologii, bioinformatyki.
Opracowana metoda
łańcuchowej reakcji
polimerazowej (PCR)
pozwoliła na poznanie budowy i funkcji
genów, rozpoznano
funkcję i genetyczną strukturę kompleksów zgodności
tkankowej. Stało się
możliwe
sekwen397
cjonowanie, a dzięki tym technikom
poznanie genomu ludzkiego (2007) i innych organizmów. Pojawiło się pojęcie
i możliwość oraz fakt klonowania organizmów. Dalsza konsekwencja rozpoznania natury przestrzennej DNA to
odkrycie mRNA przez Jacoba i Monoda (Nagroda Nobla w 1963 r, rozszyfrowanie kodu genetycznego rybosomów
oraz tRNA. Odkryta przez Berga i innych rekombinacja DNA in vitro zapoczątkowała badania i osiągnięcia inżynierii genetycznej. Rozpoznano geny
„Hox”; pojęcie pozwalające na utworzenie dyscypliny nauk biologicznych
— ewolucyjnej biologii rozwoju. Dynamiczny postęp badań wykorzystujących odkrycie struktury DNA rozwinął
epigenetykę, nutrigenomikę, edycyjne
spersonalizowana, terapię genetyczną.
Reszta — nieodgadniona — do rozpoznania w przyszłości.
10–13 kwietnia 2013 roku trwała
Ogólnopolska Konferencja Naukowa Studentów Uczelni Medycznych
(Fot. 2) zorganizowana przez Studenc-
Fot. 2. Logo STN-PUM.
kie Towarzystwo Naukowe Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w
Szczecinie. Patronat honorowy nad
konferencją objął JM Rektor prof. dr
hab. n. med. Andrzej Ciechanowicz.
W konferencji wzięło udział blisko
300 studentów, młodych naukowców
z Warszawy, Poznania, Katowic, Kra-
1
kowa, Koszalina i Szczecina. W tym
roku zgłoszono rekordową liczbę prac,
aż 103! Zostały one przydzielone do
pięciu sesji tematycznych. Pierwszego
dnia
zaprezentowano
prace
o
tematyce niezabiegowej, drugiego
prace z zakresu badań zabiegowych.
Trzeci dzień Konferencji zdominowali
studenci wydziałów nauk o zdrowiu,
a ostatni dotyczył prezentacji z
zakresu stomatologii oraz nauk
przedklinicznych. Uroczyste otwarcie
konferencji odbyło się 10 kwietnia w
Sali Rad Wydziałów PUM. Budynek
Rektoratu uczelni wypełnił się młodzieżą od wczesnych godzin rannych.
Wykład inauguracyjny wygłosiła prof.
dr hab. n. med. Marta Wawrzynowicz-Syczewska, prorektor ds. dydaktyki
PUM. Jury miało trudne zadanie, prezentacje studentów były ciekawe, poważne i bardzo wartościowe. Grand
Prix przypadła studentom Pawłowi
Natorze i Katarzynie Lewusz ze Studenckiego Koła Naukowego przy
Zakładzie Chirurgii Stomatologicznej
PUM, autorom pracy z zakresu stomatologii „Ocena czynników ryzyka
wystąpienia połączenia ustno-zatokowego podczas ekstrakcji trzecich trzonowców szczęki na podstawie zdjęcia
pantomograficznego. Opiekunem jest
dr med. Michał Lesiakowski.
Za prezentacje prac z zakresu nauk
o zdrowiu Jury przyznało I, II oraz
dwie III nagrody. Pierwszą nagrodę
otrzymali studenci Aleksandra Staniaszek, Magdalena Pijanowska, Dorota Szcząbrowska i Justyna Wiewiórska z Koła Naukowego Medycyny
Rozrodu PUM za pracę „Wpływ
niepłodności na życie seksualne
kobiet”. Opiekunem pracy był dr n.
med. Tomasz Bączkowski. Drugą
nagrodą wyróżniono studentów Annę
Karakiewicz, Agatę Kaźmierczak i Żanetę Ciosek z Koła Naukowego przy
Samodzielnej Pracowni Medycyny Fizykalnej za pracę „Ocena świadomości studentów kierunków: fizjoterapia
i pedagogika na temat wad postawy
występujących u dzieci”. Opiekunem
pracy jest dr hab. Anna Lubkowska,
członek Polskiego Towarzystwa Biochemicznego. Jedna trzecia nagroda
trafiła do studenta Mateusza Pytlaka
ze Studenckiego Koła Naukowego
przy Samodzielnej Pracowni Rehabilitacji Medycznej za opracowanie
„Znajomość profilaktyki urazów
sportowych i ocena ich częstości u
2
wspinaczy skałkowych”. Opiekun dr
n. med. Iwona Rotter. Druga trzecia
nagroda przypadła
zespołowi
Joanna
Sucko, Agata Gmiterek, Justyna Janczak
i Hanna Jaruszewska ze Studenckiego
Koła
Naukowego
przy Samodzielnej
Pracowni Medycyny Fizykalnej PUM
za prezentację pracy
„Ocena dolegliwości
bólowych lędźwiowego odcinka kręgosłupa i ich wpływ
na funkcjonowanie
osób starszych w
domu opieki społecznej oraz podopiecznych dziennego ośrodka wsparcia
w Szczecinie”. Opiekunem pracy jest dr
hab. Anna Lubkowska, członek Polskiego Towarzystwa
Biochemicznego
(inf. PUM i własna).
Fot. 3. Rejestracja uczestników w biurze Konkursu.
29 szkół licealnych z całego województwa lubelskiego oraz z liceum
w Lubaczowie (woj.
podkarpackie).
Etap
przeprowadzony
w
Lublinie został poprzedzony etapem szkolnym, w czasie którego
do dalszego etapu zostali zakwalifikowani
najlepsi uczniowie.
Konkurs
Biochemiczny ma formułę
egzaminu
pisemnego, a jego celem jest
stworzenie
uczniom
możliwości
wykazania się wiadomościami
z biochemii, a przede
wszystkim wzbudzenie
zainteresowania biochemią, jako fascynującą i bardzo praktyczną
Fot. 4. Rozwiązywanie testów Konkursu.
dziedziną
naukową.
Pytania
tegorocznego Konkursu obejmowały swym zakresem
przede wszystkim biochemię kliniczną oraz
biochemię stosowaną z
elementami biotechnologii i inżynierii gene22 marca 2013 r.
tycznej; dotyczyły buna
Uniwersytecie
dowy i charakterystyki
Marii
Curie-Skłowybranych cząsteczek,
dowskiej odbył się
podKonkurs
Bioche- Fot. 5. Barbara Kubinowska – laureatka Kon- mechanizmu
szlaków
miczny młodzieży kursu i dziekan Wydziału Biologii i Biotechno- stawowych
biochemicznych oraz
licealnej wojewódz- logii UMCS.
współzależności protwa
lubelskiego
cesów metabolicznych
(Fot. 3–6). Uczniowie
na poziomie komórpodczas Konkursu
kowym, narządowym
mogli wykazać się
i całego organizmu.
swoją wiedzą biocheBezpośrednio po konmiczną. Była to już
kursie, w czasie oczeIV edycja Konkursu,
kiwania na wyniki,
zorganizowanego i
uczestnicy wysłuchali
przeprowadzonego
wykładów z serii „Faprzez Zakład Biochescynujący świat cząstek
mii Wydziału Biolobiologicznych”, wygłogii i Biotechnologii
Fot. 6. Katarzyna Bancerz – II nagroda Konszonych przez studenUMCS, pod patrona- kursu.
tów kół naukowych
tem merytorycznym
Wydziału Biologii i
Lubelskiego OddziaBiotechnologii UMCS (biochemicznełu Polskiego Towarzystwa Biochego i biotechnologicznego).
micznego. Patronat honorowy nad tegorocznym Konkursem objął KrzyszKomisja Konkursowa, składająca
tof Hetman, Marszałek Województwa
się z pracowników naukowych ZakłaLubelskiego oraz Krzysztof Babisz,
du Biochemii, na podstawie uzyskaLubelski Kurator Oświaty. W IV edycji
nych wyników wyłoniła laureatów IV
Konkursu wzięło udział 108 uczniów z
www.postepybiochemii.pl
edycji Konkursu Biochemicznego. Dyplomy i nagrody (I-III miejsce) w postaci atrakcyjnych książek biochemicznych otrzymali: I miejsce — Barbara
Kubinowska z XXI LO w Lublinie, II
miejsce — Katarzyna Bancerz z I LO
w Lublinie, III miejsce — Maksymilian Onyszkiewicz z LO im. ONZ w
Biłgoraju. Dyplomy i drobne upominki otrzymały również kolejne cztery
osoby, które zdobyły wyróżnienia: I
wyróżnienie — Mateusz Turowski
z Zespołu Szkół Nr 1 w Tomaszowie
Lubelskim, II wyróżnienie — Paweł
Grab z LO im. ONZ w Biłgoraju, III
wyróżnienie — Agata Skrzyńska z
I LO w Lublinie, IV wyróżnienie —
Tomasz Kalinowski z LO im. Jana III
Sobieskiego w Lublinie. Wśród szkół,
których uczniowie wzięli udział w
Konkursie, rozlosowano „biochemiczne upominki”, zachęcające uczniów i
nauczycieli do samodzielnego eksperymentowania. Fundatorami nagród
byli: Polskie Towarzystwo Biochemiczne Oddział Lubelski, Wydział
Biologii i Biotechnologii oraz Zakład
Biochemii UMCS, Jolanta i Marcin
Polakowie, firma SIGMA-ALDRICH,
oraz Stowarzyszenie Pomocy Rodzinie Zagrożonej Patologią Społeczną
„Postis” w Lublinie. Organizatorzy
serdecznie gratulują uczestnikom
Konkursu, a sponsorom dziękują za
ufundowanie atrakcyjnych nagród.
Konkurs Biochemiczny w Lublinie
jest jedynym tego rodzaju konkursem
organizowanym w Polsce, a liczba
jego uczestników wzrasta co roku.
Celem Konkursu Biochemicznego jest
popularyzacja i rozwijanie zainteresowania biochemią a także umożliwienie
sprawdzenia wiedzy przez uczniów i
nauczycieli. Konkurs jest zachętą do
podnoszenia swoich kwalifikacji i do
pogłębiania wiedzy. Jest też promocją Wydziału Biologii i Biotechnologii
Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Pani prof. Anna Wilkołazka, przewodniczaca Oddziału
PTBiochemicznego w Lublinie dziękuje uczniom i nauczycielom za przygotowanie do Konkursu. Swoje podziękowania kieruje również do pracowników Zakładu Biochemii UMCS
za ich ogromny wysiłek w pracach
komisji oceniającej oraz do studentów
z kół naukowych Wydziału Biologii i Biotechnologii UMCS, aktywnie
uczestniczących w pracach organizacyjnych. W imieniu Organizatorów
Postępy Biochemii 59 (2) 2013
inicjatorka Konkursu wyraża nadzieję,
że przyszłoroczna edycja Konkursu
Biochemicznego powiedzie się równie
znakomicie dla wszystkich zainteresowanych (wg opracowania prof. Anny
Jarosz-Wilkołazkiej, UMCS, PTBioch).
Program ,,Gimnazjaliści w świecie nauki”. W październiku 2012
r. na Wydziale Biotechnologii i
Hodowli Zwierząt ZUT w Szczecinie
zainaugurowano program współpracy
gimnazjalistów z wyższymi uczelniami
Szczecina pt. „Gimnazjaliści w świecie
nauki”. W roku szkolnym 2012/2013
uczniowie wybrali 7 tematów, które
realizowane są głównie na ww. Wydziale: Serce i inne narządy — to co
utrzymuje nas przy życiu (zajęcia z
zakresu anatomii i fizjologii, mające za
zadanie poznanie budowy i funkcji najważniejszych narządów organizmu);
Wytwarzanie domowym sposobem
napojów mlecznych — pożyteczne
mikroorganizmy (zajęcia z zakresu zastosowania biotechnologii w produkcji
żywności, ocena jakości i właściwości
mleka oraz jego produktów); Co było
pierwsze, kura czy jajo? — tajemnice
jaja (zajęcia z zakresu powstawania i
budowy jaja, oceny jego jakości, funkcji
biologicznych, zróżnicowania gatunkowego); DNA — ewolucja życia (izolacja
własnego DNA, PCR; poszukiwanie
urodzonego sportowca — genów odpowiedzialnych za wydolność fizyczną
organizmu); Komórki rozrodcze — komórkami życia (zajęcia z zakresu biologii rozwoju i biotechnologii rozrodu;
określenie właściwości męskich i żeńskich komórek rozrodczych z wykorzystaniem mikroskopu świetlnego i fluorescencyjnego, zapłodnienie i rozwój
płodu z wykorzystaniem USG, możliwości wykorzystanie embrionalnych
komórek macierzystych, klonowanie
ssaków — aspekty praktyczne i etyczne); Roślinne kultury in vitro, GMO —
szansa czy zagrożenie? (zajęcia z zakresu zastosowania biotechnologii w hodowli roślin — zajęcia realizowane na
Wydziale Kształtowania Środowiska i
Rolnictwa); Krew darem życia (zajęcia
praktyczne dotyczące określania grup
krwi i wybranych wskaźników fizjologicznych) (inf. z witryny ZUT).
W kwietniu b.r. 80 uczestników trzeciej edycji rządowego programu „Top
500 Innovators” wyruszyło na dwumiesięczny staż do najlepszych ośrodków naukowych świata z pierwszej
dziesiątki rankingu szanghajskiego.
O miejsce w programie konkurowało
376 kandydatów z uczelni, instytutów badawczych, i centrów transferu
technologii z całej Polski. Po ocenie
formalnej prowadzono z kandydatami
rozmowy kwalifikacyjne, w których
oceniano aplikacyjność badań, innowacyjność prowadzonych projektów,
dotychczasowe sukcesy komercjalizacyjne, motywację do udziału w programie, zdolności komunikacyjne oraz
umiejętność współpracy w zespole;
wyłoniono 116 finalistów trzeciej edycji
„Top 500 Innovators”. Reprezentowali
oni 63 krajowe instytucje naukowe. W
czerwcu planowana jest uzupełniająca rekrutacja do programu tak, aby w
roku 2013 łącznie 160 pracowników
polskiego sektora B+R mogło odbyć
programy stażowo-szkoleniowe na
najlepszych uczelniach świata. Dzięki
zajęciom prowadzonym przez wybitnych praktyków, wizytom studyjnym
i stażom w najbardziej innowacyjnych
przedsiębiorstwach dowiedzą się jak
skutecznie komercjalizować wyniki
badań naukowych. Program wyposaża
uczestników w unikalne kompetencje,
pozwalające im prowadzić innowacyjne badania naukowe, ukierunkowane
na potrzeby odbiorców z założeniem
docelowego wprowadzenia produktu
badań na rynek. Ponadto istotną częścią kursu jest rozwijanie kompetencji
miękkich takich jak praca w grupie i
multidyscyplinarnym zespole badawczym, kreatywne myślenie, efektywne
podejmowanie decyzji, rozwiązywanie
konfliktów. Uczestnicy programu będą
obserwowali pracę firm zagranicznych,
w których istotną rolę odgrywa komercjalizacja wyników badań, spotkają się
z przedsiębiorcami i przedstawicielami
venture capital. Top 500 Innovators to
największy rządowy program wspierania innowacyjności w nauce. Do końca
2015 roku planowany jest wyjazd aż 500
polskich naukowców i pracowników
centrów transferu technologii na staże
i szkolenia zagraniczne do ośrodków
naukowych i badawczych z czołówki
rankingu szanghajskiego (Academic
Ranking of World Universities).
Stu sześćdziesięciu uczestników
dwóch dotychczasowych edycji programu odbyło go w Stanford University i University of California w Berkeley
w USA w Dolinie Krzemowej. Po powrocie do Polski założyli stowarzyszenie promujące innowacyjne rozwią-
3
zania w nauce i wspierające ośrodki
akademickie w udanych wdrożeniach
wyników prac badawczych.
Stypendia START Fundacji na
rzecz Nauki Polskiej przyznano 127
naukowcom z nieukończonym 30. rokiem życia (mogą mieć do 32 lat, o ile
korzystali z urlopów macierzyńskich
lub wychowawczych), ze stopniem
doktora. Laureaci zostali wyłonieni
spośród 1076 kandydatów; ciągu roku
otrzymają oni po 28 tys. zł, a dwaj z
nich uzyskali stypendia podwyższone
do kwoty 36 tys. zł. Są to dr n. med.
Wojciech Fendler z Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w
Łodzi, który zajmuje się badaniami
nad cukrzycą, oraz mgr inż. Grzegorz
Soboń z Wydziału Elektroniki Politechniki Wrocławskiej, prowadzący
badania nad wykorzystaniu grafenu
w laserach światłowodowych. Ich stypendia zostały zwiększone ze środków
uzyskanych przez FNP z wpłat 1 proc.
podatku dochodowego od osób fizycznych. „START” jest największym w
Polsce programem stypendialnym dla
najlepszych młodych naukowców. Jest
to jednocześnie najdłużej realizowany
program fundacji, która od 1993 r. corocznie przyznaje w nim ponad 100 stypendiów. Grono laureatów wszystkich
edycji konkursu, łącznie z tegoroczną,
liczy już 2339 osób. Laureaci mogą
przeznaczyć stypendia na dowolny cel.
Uroczystość wręczenia dyplomów laureatom 21. edycji programu START odbyła się 20 kwietnia na Zamku Królewskim w Warszawie (wg witryny FNP).
FNP rozstrzygnęła kolejną edycję
programu POMOST, skierowanego
do rodziców, którzy wracają do pracy
naukowej po przerwach związanych z
opieką nad dzieckiem. 14 laureatek w
konkursie dla obszaru Bio, Info, Techno i 3 laureatki w konkursie dla pozostałych dziedzin) otrzyma na realizację projektów finansowanie wartości
powyżej 5 mln. Powracający do pracy
naukowej otrzymują finansowanie w
wysokości 140 tys. zł na realizację projektu badawczego i stypendia dla maksymalnie trzech podopiecznych (studentów lub doktorantów). Najwyższe
dofinansowanie warte około 326 tys.
złotych przyznano siedmiu uczonym.
Otrzymały je: dr Joanna Bogusławska z
Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie; dr Anna
4
Burdzińska z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego; dr Iwona Dąbkowska z Uniwersytetu Gdańskiego;
dr Agnieszka Pietrzyk-Le z Instytutu
Chemii Fizycznej PAN w Warszawie;
dr hab. Dorota Rosińska z Uniwersytetu Zielonogórskiego; dr Anna Zawadzka-Kazimierczuk z Uniwersytetu Warszawskiego; dr Patrycja Żak
z Uniwersytetu Adama Mickiewicza
w Poznaniu. Program „Pomost” FNP
ustanowiła na początku 2010 roku. Był
to pierwszy w Polsce program wspierający rodziców — naukowców, który
miał umożliwić im pogodzenie opieki
nad dzieckiem z karierą zawodową.
Finał drugiej edycji FameLab.
W gronie dziesięciorga najlepszych
uczestników finału, wyłonionych spośród 25 półfinalistów dnia 23 lutego b.r.
znalazło się dwoje doktorantów i student z Uniwersytetu Warszawskiego:
Artur Franczuk (Fot. 7), Magdalena Jagielska i Maciej Jasiński. Młodzi ludzie
przekonali
jury w ciągu
trzech minut,
że nauka jest
ich największą pasją i
to
właśnie
oni powinni
znaleźć się w
finale drugiej
edycji konkursu FameLab. Półfinał Fot. 7. Student Artur Franczuk.
konkursu
przeprowadzono w Centrum Nauki Kopernik.
Uczestnicy mając do dyspozycji kilka
minut opowiadali członkom jury i publiczności o swoich naukowych zainteresowaniach. Zadanie nie było łatwe;
oceniano formę wypowiedzi jej atrakcyjność i jasność dla osób niezajmujących się nauką. Artur Franczuk studiuje biotechnologię na Wydziale Biologii.
Specjalizuje się w lepieniu, z jednej strony lepi geny na potrzeby szczepionki
bakteryjnej, a z drugiej... słowa — chce
wydać bajki dla dzieci. Podczas półfinału wcielił się w skaczącą bakterię, która
poszukiwała glukozy. Magdalena Jagielska, doktorantka Instytutu Studiów
Społecznych i pracowniczka Ośrodka
Badania Układów Złożonych, naukowo
zajmuje się szukaniem relacji pomiędzy
sieciami społecznymi a siłą woli, zaś
pozanaukowo szermierką i projektowaniem ubrań. W ciągu 3 minut półfi-
nałowego wystąpienia przekonywała
wszystkich, że jedzenie czekolady jest
lepszym sposobem na odchudzanie niż
produktów light. Maciej Jasiński, doktorant Kolegium Międzywydziałowych
Indywidualnych Studiów Matematyczno-Przyrodniczych UW, prowadzący
badania w Centrum Nowych Technologii to fizyk, który z wrodzoną nadpobudliwością potrafi godzinami opowiadać o budowie przedpotopowego
silnika benzynowego. Podczas swojej
prezentacji opowiadał m.in. o tym, jak
cząsteczki wody podpierają ściany na
dyskotece. Do finału przeszli również:
Adam Gągol z Wydziału Matematyki
i Informatyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Grzegorz Kreiner, globtroter
i adiunkt w Instytucie Farmakologii
PAN w Krakowie, Piotr Konieczny z
Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie, Magdalena Richter z Instytutu
Biochemii i Biofizyki PAN w Warszawie, Marcin Stolarski z Centrum Badań
Kosmicznych PAN
w Warszawie, Klaudia
Szklamrczyk-Smolana z Instytutu
Farmakologii PAN
w Krakowie i Igor
Zubrycki, doktorant
na Wydziale Elektrotechniki, Elektroniki,
Informatyki i Automatyki Politechniki
Łódzkiej. Finaliści w
dniu 11 maja b.r. będą
walczyć o miano najlepszego popularyzatora nauki. Laureat otrzyma m.in. 35
tys. zł i prawo do reprezentowania Polski podczas międzynarodowego finału
w Cheltenham w Wielkiej Brytanii.
FameLab jest konkursem dla naukowców prowadzących badania w
zakresie nauk ścisłych, przyrodniczych, medycznych, rolniczych lub
technicznych. Ich zadaniem jest zaprezentowanie zagadnień naukowych w
sposób jak najbardziej atrakcyjny i zrozumiały dla „nienaukowej” publiczności w zaledwie 3 minuty. Uczestnicy
mogą używać dowolnych rekwizytów
(bez pomocy multimedialnych), o ile
będą w stanie samodzielnie wnieść je
na scenę. Liczy się poprawność merytoryczna wystąpienia, umiejętność jasnego wytłumaczenia naukowych zagadnień oraz interesujący sposób prezentacji. Finaliści Konkursu FameLab
w dniach 6 i 7 kwietnia skorzystali z
www.postepybiochemii.pl
warsztatów ucząc się zasad komunikacji naukowej i wystąpień publicznych
od brytyjskich i polskich trenerów. Organizatorami polskiej edycji konkursu
są Centrum Nauki Kopernik i British
Council. Jednym z patronów medialnych serwis Nauka w Polsce, Polskiej
Agencji Prasowej. Konkurs po raz
pierwszy zorganizowali twórcy brytyjskiego Cheltenham Festival w 2005 r.
Dwa lata później do projektu dołączył
British Council, szerząc w świecie ideę
popularyzowania nauki. Obecnie edycje FameLabu odbywają się w ponad
20 krajach na świecie: w Europie, Afryce, Azji i obu Amerykach.
PLANCK pozwalają na dokonanie
wiarygodnego i szczegółowego oszacowania poprawności tego modelu. O ile
zmierzone przez satelitę PLANCK fluktuacje natężenia promieniowania tła w
małej skali kątowej zgadzają się doskonale z modelem standardowym, o tyle
wykryte jednocześnie nieoczekiwane
anomalie rozkładu natężenia w dużej
skali nie znajdują łatwego wyjaśnienia.
Uzyskane wyniki pozwalają również
na weryfikację teorii opisujących tzw.
inflację Wszechświata, zjawiska nagłego rozdęcia Wszechświata; zaraz po
powstaniu zwiększył on swoje rozmiary biliony bilionów razy. Nowa mapa
rozkładu promieniowania dowodzi, że
Najdokładniejszą Mapę tzw. prow chwili narodzin Wszechświata rozmieniowania reliktowego (Fot. 8) opukład materii
blikował międzynarobył
całkodowy zespół naukowicie
przywy kosmicznej misji
padkowy,
co
PLANCK,
którego
zdecydowajednym z liderów jest
nie upraszprof. Krzysztof Górcza możliwe
ski z Obserwatorium
teorie inflacji.
Astronomicznego
Satelitarne
UW i Jet Propulsion
badania miLaboratory w Pasadekrofalowego
Fot.
8.
Mapa
nieba
wg
Plancka
(ESA/NASA).
nie. Uzyskano nowe
promienioinformacje o budowie
wania
tła
Wszechświata i jego początkach. SaWszechświata,
dostarczają
podstawotelita PLANCK jest misją realizowaną
wych informacji o początkach Wszechprzez Europejską Agencję Kosmiczną
świata, a są prowadzone z sukcesami
przy istotnym współudziale ameryod ponad dwudziestu lat. Szczególną
kańskiej agencji kosmicznej NASA, a
rolę odegrały w nich amerykańskie mipromieniowanie reliktowe, zwane też
sje COBE, których wyniki przyniosły
mikrofalowym promieniowaniem tła,
zespołowi Nagrodę Nobla w 2006 roku,
to najstarsza pozostałość promieniowaa także późniejsza misja WMAP. Satenia elektromagnetycznego we Wszechlita PLANCK jest satelitą najnowszej
świecie. Nowe informacje sugerują, że
generacji. Prowadzi obserwacje w dużo
Wszechświat rozszerza się wolniej niż
większym zakresie częstotliwości prodotychczas sądzono, a jego wiek wymieniowania mikrofalowego ze znacznosi 13,8 miliarda lat, czyli więcej o 100
nie większą czułością detektorów oraz
milionów lat niż szacowano wcześniej.
lepszą zdolnością rozdzielczą obrazów
Wyniki badań wskazują też, że Wszechnieba. Ostateczne wyniki misji satelity
świat zawiera więcej materii normalnej,
PLANCK, który wciąż kontynuuje rei ciemnej, ale ciemnej energii jest mniej
gularne przeczesywanie nieba w dzieniż dotychczas sądzono. Materią ciemdzinie mikrofalowej, zostaną ogłoszone
ną określa się niewidoczną materię, któw 2014 roku (wg witryny UW).
rej istnienie ujawnia się tylko poprzez
efekty grawitacyjne, a ciemną energią
określa się przez efekty przeciwne do
działania grawitacji, powodujące przyspieszone rozszerzanie się Wszechświata. Natura obu materii pozostaje
wciąż nieznana. Najważniejsze cechy
dzisiejszego Wszechświata i jego ewolucję naukowcy opisują prostym modelem, zwanym standardowym modelem
kosmologicznym. Niezwykle precyzyjne dane dostarczone przez satelitę
Postępy Biochemii 59 (2) 2013
Biotechnologia Molekularna dla
Zdrowia, to projekt, w ramach którego na terenie Wydziału Biochemii,
Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, powstały nowoczesne pracownie, miejsce badań nad
wykorzystaniem rozmaitych aspektów
biotechnologii dla celów prewencji,
diagnostyki i leczenia chorób cywilizacyjnych. Dofinansowanie, przyznane w
kwocie 28 197 842 zł, umożliwiło wbu-
dowanie nowoczesnej zwierzętarni,
pracowni wirusologicznej diagnostyki
molekularnej, transkryptomiki i proteomiki, cytometrii obrazowej, organizację banku komórek, wyposażenie
pracowni inżynierii tkankowej oraz
rozbudowę pracowni biotechnologii
roślin. Sprzęt zakupiony za środki z
projektu nie odbiega od standardów
światowych. Realizacja projektu umożliwiła uzyskanie funduszy na badania
w ramach grantów finansowanych z
programu Operacyjnego Innowacyjna
Gospodarka, 7 Programu Ramowego
UE, Fundacji na rzecz Nauki Polskiej,
Narodowego Centrum Nauki, Narodowego Centrum Badan i Rozwoju,
MNiSW. Zespoły Wydziału Biochemii,
Biofizyki i Biotechnologii UJ publikują
wyniki badań w prestiżowych czasopismach światowych, a nowoczesne techniki oraz tematyka badań wzbudzają
zainteresowanie różnych ośrodków naukowych, tak z kraju, jak spoza Polski.
Dzięki zrealizowaniu projektu „Biotechnologia molekularna dla zdrowia”
w nowopowstałych pracowniach, w
kooperacji z polskimi firmami biotechnologicznymi prowadzone są aktualnie
badania nad nowymi lekami przeciwnowotworowymi i przeciwwirusowymi. Infrastruktura badawcza Wydziału
BBiB UJ została znacząco ulepszona, i
umożliwia wprowadzenie nowoczesnych metod badawczych służących: 1.
Opracowaniu i zastosowaniu nowych
zwierzęcych modeli do testowania rozwoju chorób i terapii eksperymentalnych; 2. Opracowaniu nowych metod
analizy struktury komórek i oddziaływania badanych substancji, w tym
leków, z komórkami; 3. Stworzeniu
kompleksowego systemu analizy ekspresji genów na poziomie transkryptomu i proteomu; 4. Rozwojowi metod
hodowli tkankowej skóry w celu ich zastosowania w warunkach klinicznych;
5. Opracowaniu metod identyfikacji
i oceny ilościowej wirusów ludzkich
i zwierzęcych pod kątem ich zastosowania w warunkach klinicznych oraz
badawczych; 6. Opracowaniu metod
badania pochodnych metabolitów roślinnych oraz pochodnych barwników
syntetycznych jako potencjalnych leków przeciwnowotworowych. Kierownikiem projektu jest prof. dr hab. Józef
Dulak (Fot. 9); koordynatorem ds. Naukowych oraz budowy i wyposażenia
zwierzętarni jest prof. dr hab. Alicja Józkowicz; koordynatorem ds. naukowych
5
jest dr Krzysztof Pyrć; koordynatorem
ds. finansowych jest mgr Piotr Widerski; specjalista ds. administracyjnych
jest mgr Jolanta Uchto, a w
projekcie pracowały również mgr Aneta Pazik i mgr
Magdalena Jagła. Twórcy
i realizatorzy Projektu zapraszają do współpracy.
Wszelkie informacje można
znaleźć na stronie: http://
bmz.wbbib.uj.edu.pl. (wg
katalogu „Biotechnologia
dla zdrowia”).
Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka; Poddziałanie 2.3.2
22 marca odbyło się uroczyste otwarcie Centrum
Nauk
Biologiczno-Chemicznych
Uniwersytetu
Warszawskiego (Fot. 10), a Fot. 9. Prof. Józef Dulak z Zespołem Zakładu Biotechnologii Medycznej.
tym samym otwarta została
nowa era działalności badawczej UniProjekty w zakresie rozwoju zasobów
wersytetu. Podczas uroczystości Rektor
informacyjnych nauki w postaci cyUczelni, prof. Marcin Pałys, żartobliwą
frowej. Repozytorium Cyfrowe Instywizją w obrazowy sposób nakreślił
tutów Naukowych dostępne jest pod
rozległość zamierzeń inwestycyjnych
adresem: http://rcin.org.pl. Głównym
Uniwersytetu. Podkreślił, że Centrum
celem projektu jest utworzenie ogólNauk Biologiczno-Chemicznych UW
nodostępnego,
ma być platformą do baponadregiodań interdyscyplinarnych
nalnego, muli trans dyscyplinarnych, i
tidyscyplinarma ona łączyć ludzi pranego, pełnocujących w różnych dzietekstowego i
dzinach nauki, a nie dzieprzeszukiwallić ich i budować granice
nego
Repopoprzez przypisywanie
zytorium
Cydo poszczególnych wyfrowego
zbudziałów.
Zgromadzeni
dowanego ze
odbyli wirtualną podróż
Fot. 10. Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych
zdigitalizowaod przystanku „Perła Uniwersytetu Warszawskiego i JM Rektor UW.
nych
publikacji
Uniwersyteckiej Architekn
a
u
k
owych,
tury” (gmach Audytoryjmateriałów
archiwalnych,
dokumentany) przez „Koncern Medialny” (budyncji badań oraz piśmienniczego dziedzicki WDiNP), „Dobry Przystanek” (nowa
twa kulturowego wyselekcjonowanego
siedziba wydziałów lingwistycznych),
ze zbiorów 16 polskich instytutów na„Miasteczko Studenckie”, aż po „Doliukowych oraz bibliotek wchodzących
nę Krzemową” (Centrum Nauk Biolow skład RCIN. Dzięki powiązaniu z
giczno-Chemicznych, Wydział Fizyki,
Cyfrową Biblioteką UE „Europeana”
itd.). Przeszklony, sześciokondygnacyjpozycje zgromadzone w Repozytorium
2
ny budynek liczy ponad 10 tysięcy m
będą dostępne via internet na całym
powierzchni użytkowej i jest całkowicie
świecie. Projekt będzie realizowany do
przystosowany do potrzeb osób niegrudnia 2013 r.
pełnosprawnych. Na terenie Centrum
znajdują się 133 laboratoria naukowoCzworo pracowników Warszaw-badawcze, sale seminaryjne oraz kaskiego Uniwersytetu Medycznego zowiarnia. Inwestycja wartości 150 mln
stało laureatami Programu Iuventus
Plus 2012, który po raz kolejny zorgazł finansowana była w 85 procentach z
nizowało Ministerstwo Nauki i Szkolfunduszy strukturalnych UE.
nictwa Wyższego. Naukowcy zostali
Repozytorium Cyfrowe Instytutów
wyróżnieni w kategoriach: „nauki meNaukowych. Projekt realizowany jest
dyczne” i „nauki przyrodnicze”. Dwoje
spośród nagrodzonych, dr hab. Domidzięki dofinansowaniu z Europejskiego
6
nika Anna Nowis i dr Tomasz Rygiel
będzie realizować swoje projekty na
I Wydziale Lekarskim, dr Agnieszka Butwicka na II Wydziale
Lekarskim z Oddziałem Nauczania w Języku Angielskim
oraz Oddziałem Fizjoterapii,
a dr Maciej Dawidowski na
Wydziale Farmaceutycznym z
Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej. Dr hab. Dominika
Anna Nowis realizować będzie
pracę „Ocena roli układu tioredoksyna-reduktaza tioredoksyny oraz peroksyredoksyn w
szpiczaku”, a dr Tomasz Rygiel „Immuno-modulacyjny i
terapeutyczny wpływ blokady
CD200R w mysich modelach
nowotworowych”. Laureatka
dr Agnieszka Butwicka będzie
prowadzić badania w projekcie „Zaburzenia psychiczne w cukrzycy monogenowej i cukrzycy typu 1”, natomiast
dr Maciej Dawidowski realizuje projekt
„Pochodne kwasu 2-pirydylo-2-fenylooctowego jako nowa grupa związków
o wysokiej aktywności przeciwdrgawkowej w zwierzęcych modelach epilepsji”. Programy Iuventus Plus skierowany jest do młodych naukowców publikujących swoje prace w doskonałych
światowych czasopismach naukowych
ujętych w wykazie Journal Citation Reports (JCR) lub ERIH.
International Committee for Future Accelerators — komitet koordynujący budowę nowych i wykorzystanie już istniejących akceleratorów cząstek — powołał specjalny
16-osobowy zespół do spraw badań
neutronowych, a wśród specjalistów
jest sześciu fizyków z Europy, w tym
prof. Jan Sobczyk z Uniwersytetu
Wrocławskiego. Międzynarodowemu zespołowi znawców problematyki neutrinowej, po pięciu fizyków z
Ameryki, Azji i Europy — przewodniczy prof. Kenneth Long z londyńskiego Imperial College. Oprócz niego i
Jana Sobczyka europejskich fizyków
reprezentują profesorowie z Francji,
Hiszpanii, Wielkiej Brytanii i Włoch.
Koordynacja i rozwój międzynarodowych eksperymentów neutrinowych
w istniejących akceleratorach oraz
promowanie współpracy nad tzw. fabrykami neutrin, czyli intensywnymi
źródłami tych cząstek do przyszłych
eksperymentów stanowią zadania zespołu.
www.postepybiochemii.pl
niego chorego, z ciężką pozawałową
Prof. Jan Sobczyk (Fot. 11) jest roniedomykalnością mitralną. Zastodowitym wrocławianinem. W roku
sowanie MitraClipu było u
1979 ukończył fizykę teopacjenta najbezpieczniejszym
retyczną na Uniwersytesposobem zmniejszenia stopcie Wrocławskim. Stopień
nia niedomykalności mitraldoktora uzyskał w Internanej. Zapinka MitraClip jest
tional School of Advanced
innowacyjnym urządzeniem
Studies w Treście w roku
do leczenia mało inwazyjne1986, a rok później zaczął
go niedomykalności zastawki
pracować na Uniwersytemitralnej metodą „brzeg do
cie Wrocławskim. Habilibrzegu”, polegającą na zetację uzyskał w 1999 roku,
spoleniu wolnych brzegów
a tytuł profesorski w 2010
płatków zastawki przy użyciu
roku. Obecnie Profesor kiezapinki. Wykonywany zabieg
ruje Zakładem Fizyki Neu- Fot. 11. Prof. Jan Sobczyk.
implantacji MitraClipa należy
trin w Instytucie Fizyki
do najtrudniejszych inwazyjTeoretycznej macierzystej
nych
procedur
kardiologicznych wyUczelni. Neutrinami zajmuje się od 12
konywanych
przez
skórę; odbywa się
lat. Aktualnie uczestniczy m.in. w prana
bijącym
sercu
i
nieustannie
otwiecach dwóch dużych międzynarodorającej
się
zastawce.
Zabieg
przeprowych grup badających neutrina; jest
wadził zespół specjalistów: dr n. med.
członkiem eksperymentu MINERvA
Adam Rdzanek (operator), dr n. med.
prowadzonego w amerykańskim LaArkadiusz Pietrasik (operator), dr n.
boratorium Fermiego oraz T2K realimed. Marek Kiliszek, dr n. med. Piotr
zowanego w japońskim laboratorium
Scisło (nawigacja echokardiograficzw Tokai na wyspie Honsiu.
na), dr n. med. Janusz Kochman (kierownik zespołu Kardiologii InwazyjNeutrina to jedne z najbardziej nienej) oraz dr Jolanta Zygmunt (opieka
uchwytnych cząstek elementarnych.
anestezjologiczna).
Zabezpieczenie
Nie mają ładunku elektrycznego, a
kardiochirurgiczne
zapewniał
dr Arich masy są tysiące razy mniejsze od
tur
Rymsza.
Zabieg
wykonano
w sali
masy elektronu. Przenikają przez
hybrydowej
przeznaczonej
do
takich
wszystko, niemal nie oddziałując z
operacji, z wykorzystaniem nowomaterią. Neutrina wymyślił w roku
czesnych, w tym trójwymiarowych
1930 Wolfgang Pauli, szwajcarski
technik echokardiografii przezprzefizyk, aby ratować prawo zachowałykowej. Powyższy zabieg to kolejny
nia energii podczas rozpadów jądrosukces I Katedry i Kliniki Kardiologii
wych. Eksperymentalnie istnienie
szpitala klinicznego SP CSK przy ul.
neutrin udało się potwierdzić dopieBanacha; ośrodek obchodzi w bieżąro ćwierć wieku później. Najwiękcym roku 60-lecie istnienia. W ostatszymi fabrykami neutrin są wnętrza
nich latach Ośrodek specjalizuje się
gwiazd, m.in. Słońca. Na naszej plaw przezcewnikowym leczeniu wad
necie cząstki neutrinowe powstają w
zastawkowych serca u chorych wysoreaktorach jądrowych oraz akcelerakiego ryzyka sercowo-naczyniowego
torach. Naukowcy skonstruowali de(wg inf. witryny WUM).
tektory neutrin w podziemnych laboratoriach z olbrzymimi zbiornikami
wypełnionymi tysiącami ton cieczy.
Tam rejestruje się ślady po przejściach
tych widmowych cząstek. Dziś fizycy
znają neutrina o trzech „zapachach”:
elektronowe, mionowe i taonowe.
W marcu 2013 zespół lekarzy z I
Katedry i Kliniki Kardiologii SP CSK
przy ul. Banacha, przeprowadził
pierwszy w Warszawskim Uniwersytecie Medycznym zabieg przezskórnego leczenia niedomykalności mitralnej za pomocą zapinki
MitraClip. Zabieg wykonano u 67-letPostępy Biochemii 59 (2) 2013
W prestiżowym międzynarodowym rankingu Webometrics 7 polskich szkół wyższych znalazło się
wśród 500 najlepszych z całego świata, tj w kolejności lokat: Uniwersytet
Warszawski (poz. 234 oraz jedyny
z polskich uczelni w gronie 100 najlepszych w Europie; lokata 86), Uniwersytet Jagielloński (poz. 311), Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
w Poznaniu (poz. 393), Politechnika
Wrocławska (poz. 412), Uniwersytet
Wrocławski (poz. 431), Politechnika
Warszawska (poz. 435), Akademia
Górniczo-Hutnicza w Krakowie (poz.
488). Czołówka ogólnoświatowego
W rankingu Webometrics czołówka
uczelni jest zdominowana przez uniwersytety amerykańskie, a najlepszy
jest Uniwersytet Harvarda. Uniwersytet Cambridge, najlepsza uczelnia z
Europy, lokuje się na 14. miejscu. W
rankingu uczestniczyło 21 000 uczelni z całego świata. Światowy Ranking
Uczelni Webometrics jest przygotowywany przez CSIC (Consejo Superior de Investigaciones Cientificas),
Najwyższą Radę Badań Naukowych
w Madrycie. Autorzy zestawienia
nie analizują bezpośrednio osiągnięć
naukowych szkół, lecz skupiają się
na komunikacji uczelni za pośrednictwem Internetu, na materiałach udostępnianych w sieci przez poszczególne szkoły wyższe. Oceniają rozwój
komunikacji między naukowcami,
np. za pomocą wydawnictw internetowych, repozytoriów wiedzy, znaczenie przedsięwzięć typu Open Access, aktywność uczelni i naukowców
w sieci, pozycjonowanie stron uczelni
w internecie. Pełny ranking dostępny
jest pod adresem: http://www.webometrics.info/en.
Pomorski Uniwersytet Medyczny w
Szczecinie wraz z jednostkami wchodzącymi w skład konsorcjum projektu
zapraszają do udziału w międzynarodowej konferencji naukowej Second
Baltic Stem Cell Meeting (BSCM),
która odbędzie się 31 maja — 2 czerwca 2013 r. w Szczecinie w ramach realizacji projektu pt. „Innowacyjne metody
wykorzystania komórek macierzystych
w medycynie” (POIG.01.01.02-00109/09). Projekt współfinansowany jest
ze środków Unii Europejskiej w ramach
Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Programu Operacyjnego
Innowacyjna Gospodarka. Najlepsi naukowcy z Europy, Ameryki Północnej
i Południowej, Australii i Azji potwierdzili uczestnictwo w Konferencji, i będą
się koncentrować na wykorzystaniu komórek macierzystych w różnych dziedzinach medycyny. Więcej informacji:
www.stemcells-project.eu. Rejestracja
on-line: www.stemcells-project.eu/baltic-stem-cell-meeting/39.html. Udział
w konferencji jest bezpłatny, lecz liczba
miejsc ograniczona. e-mail: kata@pum.
edu.pl.
Forum — Innowacyjne Materiały,
konferencja organizowana w ramach
projektu
POIG.02.01.00-06-024/09
7
„Centrum Nanomateriałów Funkcjonalnych” w Lublinie, w dniach 18-19
czerwca 2013 r. Konferencja odbędzie
się w Auli A budynku Collegium Chemicum, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Celem konferencji jest spotkanie
badaczy i ekspertów ze środowisk naukowych oraz inwestorów i praktyków
biznesu, szczególnie z małych i średnich przedsiębiorstw. Forum będzie
okazją do zaprezentowania wyników
prac naukowych dotyczących opracowywanych innowacyjnych materiałów
i nanomateriałów, rokujących przedsiębiorcom dużą wartość dodaną oraz do
poznania przez naukowców oczekiwań
i punktu widzenia przedsiębiorców.
Organizatorzy zapraszają do udziału
w Forum i nadsyłania streszczeń prezentujących aktywność uczestników w
obszarach: nowe materiały, nanomateriały i biomateriały, nanotechnologia,
energia, środowisko, zdrowie, fotonika,
komercjalizacja. Tematyka prac powinna dotyczyć następujących zagadnień:
NOWOCZESNE MATERIAŁY tj. materiały i nowe, efektywne technologie
wytwarzania związków chemicznych,
funkcjonalnych materiałów kompozytowych, nanokrystalicznych, warstwowych i gradientowych, materiałów
kompozytowych o silnych właściwościach magnetycznych, luminescencyjnych, piezo- i termoelektrycznych,
nowych półprzewodników, ceramiki
użytkowej, szkieł, materiałów ogniotrwałych, nowej generacji materiałów
budowlanych o wysokich parametrach
wytrzymałościowych i termicznych,
materiałów polimerowych, modyfikowanego drewna, biodegradowalnych
i kompozytowych materiałów lignocelulozowych oraz innych materiałów
o unikatowych właściwościach i specyficznym zastosowaniu; ENERGIA tj.
materiały i technologie dla wytwarzania i magazynowania energii, w tym
dla energetyki wodorowej i solarnej
oraz materiały do ogniw paliwowych
i nowego typu baterii; FOTONIKA, tj.
materiały i technologie dla optoelektroniki, mikro- i nanoelektroniki oraz
spintroniki; ŚRODOWISKO tj. materiały i technologie dla czystego powietrza i wody; ZDROWIE, tj. materiały i
technologie dla diagnostyki, medycyny
regeneracyjnej, nośniki leków; INNE,
tj. mile widziane są doniesienia odnoszące się do innych obszarów zastosowań; KOMERCJALIZACJA tj. transfer
technologii, warunki wdrożeń nowych
8
produktów. Przewiduje się prezentacje
w formie 5-7 minutowych wystąpień w
czasie obrad plenarnych oraz w formie
plakatów podczas sesji posterów. Karta
zgłoszenia oraz formatka streszczenia
znajdują się na stronie internetowej
www.cnf.umcs.lublin.pl; kontakt: [email protected]. Udział w Forum jest bezpłatny.
W związku z przypadającym w
2013 r. Jubileuszem 60-lecia działalności Uniwersytetu Rolniczego w
Krakowie, (1953–2013) powołany został specjalny Komitet Organizacyjny,
złożony z pracowników naukowych i
administracyjnych oraz przedstawicieli studentów (aktualną listę Komitetu
prezentujemy pod tekstem). Na pierwNa Uniwersytecie Rolniczym w Kraszym spotkaniu, które odbyło się 26
kowie małżeństwo Alina i Jan Wagopaździernika 2012 r. przewodniczącym
wie, absolwenci tej uczelni, inwestują w
został wybrany prof. dr hab. inż. Taderozwój naukowy kreatywnych pracowusz Juliszewski, dyrektor Instytutu Eksników Uniwersytetu. Jan i
ploatacji Maszyn, Ergonomii
Alina Wagowie od 5 lat funi Procesów Produkcyjnych.
dują stypendia dla młodych
Celem czterech dotychczadoktorantów z Krakowsowych spotkań, które miały
skiego Uniwersytetu Rolmiejsce 26 października, 23
niczego. Ze złożonych przez
listopada, 30 listopada i 21
nich projektów prac badawgrudnia, było wypracowaczych (w tym roku było 11)
nie spójnej koncepcji prokomisja uczelniana wybiera
gramu Jubileuszu, zarówno
najlepsze. Państwo Wagona poziomie centralnym jak
wie przeznaczyli już na ten
i wydziałowym. Przewodcel 250 tysięcy złotych z prynią myślą obchodów będzie
połączenie tradycji z nowowatnych pieniędzy. Jednym
z jest laureatów jest Krzysz- Fot. 12. Prof. Tadeusz Wojta- czesnością, czyli prezentacja
szek.
tof Chmielowski. W VI edyUniwersytetu Rolniczego,
cji Konkursu o stypendia
jako wiodącego ośrodka baAliny i Jana Wagów laureatami zostali
dań w zakresie nauk rolniczych. Przyjędr inż. Paweł Górka z Wydziału Bioloto skład Komitetu Honorowego, wstępgii i Hodowli Zwierząt i Wojciech Srony projekt pamiątkowego medalu oraz
ka z Wydziału Rolniczo-Ekonomiczramowy plan obchodów uwzględnianego (po 25 tysięcy zł) i wyróżniono
jący także liczne konferencje naukowe
trzech pracowników nauki stypendiai wystawę ukazującą historię Uczelni.
mi po 14 tysięcy zł (wg. inf.witryny UR
Przyjęto również koncepcję specjalnej
w Krakowie).
identyfikacji graficznej. Logo jubileuszu
opracowała dr Barbara Widłak z ASP w
Do 5 sierpnia 2013 r. można zgłaszać
Krakowie. Pierwszy rektorem Uczelni
kandydatury do nagrody „Zayed Futubył prof. dr Józef Kubica. Centralnym
re Energy Prize”, przyznawanej przez
punktem uroczystości będzie międzyZjednoczone Emiraty Arabskie. Prestinarodowa konferencja naukowa, pożowa Zayed Future Energy
łączona z prezentacją postaci
Prize ufundowana po raz
profesora Tadeusza Wojtaszpierwszy w 2008 r., przyznaka (Fot. 12), Rektora ówczewana jest corocznie dla uhosnej Akademii Rolniczej w
norowania dokonań w zaKrakowie, planowana na
kresie energii odnawialnych
początek października 2013
i zrównoważonego rozwoju
r. Prof. Wojtaszek, członek
technologicznego. Nagroda
rzeczywisty PAN, był twórprzyznawana jest w kilku kacą Wydziału Ogrodniczetegoriach obejmujących małe
go na Uczelni, i pierwszym
Fot. 13. Logo Wydziału Bioi średnie przedsiębiorstwa, logii i Hodowli Zwierząt UP dziekanem tego Wydziału,
organizacje
pozarządowe, w Lublinie.
założycielem i pierwszym
osoby indywidualne, szkoły
Prezesa Polskiego Towarzyponadgimnazjalne oraz duże
stwa Nauk Ogrodniczych. W
przedsiębiorstwa. Warunki Konkursu
obchody zaangażowali się również stuznajdują się na stronie: www.ZayedFudenci, którzy planują organizację wielu
tureEnergyPrize.com oraz w wystąpieimprez kulturalnych, w tym oczywiście
niu fundatorów nagrody.
Juwenaliów pod kątem przyszłorocznego Jubileuszu.
www.postepybiochemii.pl
Rok 2013 to rok jubileuszowy dla
Wydziału Biologii i Hodowli Zwierząt
Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie (Fot. 13), który obchodzi 60-lecie
powstania. Uroczyste obchody zaplanowano na 17.06–18.06.2013 r. Wśród
przewidzianych wydarzeń jest m.in.
konferencja z udziałem naukowców z
całego kraju, tematyczna wystawa fotograficzna, oraz XVIII zjazd Dziekanów
Wydziałów kształcących na kierunku
Zootechnika. Doniosłą uroczystością
Jubileuszu będzie wręczenie godności
doktora honoris causa wybitemu uczonemu, prof. dr hab. Marianowi J. Budzyńskiemu (z witryny UP w Lublinie).
Pod redakcją dr Teresy Wesołowskiej
ODSZEDŁ Profesor Hilary Koprowski
Środowisko naukowe w Polsce utraciło wielkiego Przyjaciela, Dobroczyńcę
wspierającego naukowców i naukę w kraju, niezaprzeczalny autorytet moralny.
11 kwietnia b.r., w Filadelfii zmarł prof. Hilary Koprowski; lekarz, światowej sławy
wirusolog i immunolog, Członek Honorowy Polskiego Towarzystwa Biochemicznego.
Wyrażając żal z powodu nieodwracalnej straty Polskie Towarzystwo Biochemiczne składa Rodzinie, Przyjaciołom, współpracownikom Zmarłego słowa najgłębszego
współczucia oraz wyraża przekonanie, że dokonania naukowe i charytatywne Profesora pozostawiają trwały ślad w polskiej i światowej nauce. Cześć Jego Pamięci!
Prof. Hilary Koprowski urodził się 5 grudnia 1916 r. w Warszawie. Tu ukończył
szkołę średnią i studia medyczne, uzyskując dyplom Uniwersytetu Warszawskiego.
Studiował także w konserwatorium muzycznym w Warszawie i w Akademii św. Cecyli w Rzymie.
Od roku 1939 r. prof. Hilary Koprowski mieszkał poza Polską, a od 1944 r. w USA. Zawodowo związany był z placówkami naukowymi w Filadelfii.
Twórca szczepionki przeciwko wirusowi polio oraz doustnej szczepionki przeciwko wściekliźnie przez wiele lat kierował Instytutem Wistara w Filadelfii, i mimo zaawansowanego wieku był do śmierci dyrektorem Instytutu Biotechnologii
i Zaawansowanej Medycyny Molekularnej oraz Centrum Neurowirusologii na Uniwersytecie Thomasa Jeffersona w Filadelfii. Szczepionka przeciwko wirusowi polio wywołującego chorobę Heinego-Medina została podana dzieciom po raz
pierwszy 27 lutego 1950 roku, a masowe szczepienia przeprowadzono na terenie Kongo w 1958 r. Dzięki zapobiegliwości
Profesora i jego rozległym wpływom polskie dzieci uzyskały dziewięć milionów dawek szczepionki. Wobec epidemii polio w kraju ówczesny dyrektor Państwowego Zakładu Warszawie, prof. Feliks Przesmycki, rozpoczął w Polsce planowe
szczepienia u dzieci. Dostarczone z firmy farmaceutycznej Wyeth w USA dawki szczepionki zredukowały niemal natychmiast zachorowania dzieci w Polsce. Opracowana w badaniach Profesora szczepionka doustna przeciwko wściekliźnie,
zastosowana u lisów oraz żyjących na wolności kotów i psów, wyeliminowała problem zachorowań zarówno w Europie
Zachodniej, jak i w Polsce.
Profesor założył Fundację Koprowskich, której zadaniem jest wspieranie polsko-amerykańskiej współpracy naukowej.
Z Jego pomocy skorzystało wielu polskich naukowców.
Profesor Koprowski był od roku 1991 członkiem zagranicznym Polskiej Akademii Nauk. W roku 2007, w uznaniu
osiągnięć i zasług naukowych oraz w działalności charytatywnej na rzecz społeczeństwa polskiego, został odznaczony
przez Prezydenta RP, Lecha Kaczyńskiego, Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski, wcześniej (1998) uhonorowany Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Wyrażając swój niezwykły szacunek dla osiągnięć
badawczych i aplikacyjnych Profesora uczelnie polskie nadały Uczonemu godność doktora honoris causa: Uniwersytet
im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (1998), Uniwersytet Warszawski (2000), Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego
(2008). Warszawa i Celestynów wyróżniły Profesora Hilarego Koprowskiego godnością Honorowy Obywatel Miasta.
Dzieci ogłosiły Profesora Kawalerem Orderu Uśmiechu.
W roku 2010 prof. Koprowski został laureatem pierwszej edycji konkursu „Wybitny Polak”, organizowanego przez
Fundację Polskiego Godła Promocyjnego Teraz Polska. Profesor jest patronem Gdańskiego Parku Naukowo-Technologicznego.
Bogata, niezwykła i barwna biografia Uczonego ukazała się w USA w 1999 r. pióra Rogera Vaughana pt. „Listen to the
music. The life of Hilary Koprowski”; tłumaczenie polskie pt. „Takty i fakty” wydało Wydawnictwo Poznańskie, 1999 r.
Sam Hilary Koprowski opracował własną (we współpracy z Agatą Tuszyńską) autobiografię pt. „Wygrać każdy dzień”.
Książkę wydała w roku 1996 oficyna Diana, w Warszawie.
Teresa Wesołowska
Postępy Biochemii 59 (2) 2013
9