WRC141 2013-05-18 MAGAZYN.indd

70
TECHNIKA
PRZEGLĄD RYNKU: SYSTEMY GAŚNICZE – PYTANIA I ODPOWIEDZI
Tekst: Damian Borowik/www.RallyShop.pl
GORĄCY TEMAT
fot. Maciej Niechwiadowicz
Przy sportowej rywalizacji niezwykle łatwo o usterki i uszkodzenia, które mogą doprowadzić do pożaru w samochodzie. Mimo
że w surowym wnętrzu auta rajdowego nie ma wielu elementów palnych, płomienie z komory silnika mogą stanowić zagrożenie
dla zdrowia lub życia kierowcy oraz pilota. Niepalna homologowana odzież, stanowiąca pierwszą linię obrony zawodnika przed
ogniem, ma mu zapewnić jedynie kilkanaście sekund na bezpieczne opuszczenie samochodu. Najważniejszym i niezbędnym
sposobem tłumienia płomieni są środki gaśnicze rozpylane w komorze silnika i kabinie samochodu sportowego.
Czym jest system gaśniczy
i co wchodzi w jego skład?
Najważniejszym elementem systemu
gaśniczego jest oczywiście butla wypełniona środkiem gaśniczym. Montowana
jest na stałe wewnątrz kabiny lub w przedziale bagażowym, o ile znajduje się
w odległości 30 cm od każdej z zewnętrznych krawędzi nadwozia. Butla musi być
zamontowana w taki sposób, żeby obejmy
wytrzymały duże przeciążenia powstające
przy zderzeniu samochodu z przeszkodą
czy przy dachowaniu, a system musi pracować w każdej pozycji. Pozostałe elementy układu to zestaw aluminiowych
przewodów, kolanek oraz dysz do rozpylania środka gaśniczego. W samochodzie
rajdowym powinno być zamontowanych
6 dysz – 4 w komorze silnika oraz 2 w kabinie. Kolejnymi elementami są przewody
odpowiedzialne za uruchomienie gaśnicy
w przypadku pożaru. W zależności od
tego, czy system jest uruchamiany elektrycznie, czy mechanicznie, są to kolejno:
wiązki elektryczne z panelami i przyciskami bądź linki w stalowym oplocie
zakończone dźwignią, która uruchamia
system. Według wymogów Załącznika J
do Międzynarodowego Kodeksu Sportowego FIA system gaśniczy musi mieć
możliwość włączenia zarówno wewnątrz
kabiny (przycisk lub dźwignia w zasięgu
ręki kierowcy), jak i z zewnątrz (miejsce
musi być oznaczone białym okręgiem
z czerwoną literą „E”).
Gaśnica czy system gaśniczy
– co wybrać?
Przepisy Załącznika J dzielą zawody na
2 kategorie – po pierwsze rajdy, po drugie
zawody rozgrywane na torach, slalomy
oraz wyścigi górskie. W przypadku rajdów wymagane jest wyposażenie samochodu zarówno w centralnie uruchamiany system gaśniczy, jak i co najmniej
jedną gaśnicę ręczną, zatem nie mamy
możliwości wyboru sposobu tłumienia
pożaru. Zawodnicy startujący w wyścigach
mają dla odmiany prawo wyboru między
dwoma rodzajami gaśnic – systemem lub
gaśnicą/gaśnicami ręcznymi. W przypadku
tych drugich zdecydowanie zalecamy
jednak wybór systemu gaśniczego, który
w warunkach zagrożenia dużo łatwiej jest
uruchomić niż gaśnicę ręczną przymocowaną za pomocą klamer do nadwozia.
Jakie pojemności
powinny mieć butle gaśnic?
W przypadku obowiązkowych gaśnic
ręcznych minimalna pojemność środka
gaśniczego wynosi 2 lub 2,4 litra w zależności od użytego środka gaśniczego. Jeżeli
chodzi o butle wchodzące w skład montowanego systemu gaśniczego, dużo zależy
od tego, o jakim pojeździe mowa. Do zastosowania rajdowego używa się butli o większych pojemnościach (ponad 4 l), natomiast
w przypadku pojazdów jednomiejscowych
są to mniejsze, około 2-litrowe pojemniki.
Najmniejsze pojemności stosowane w F1
wynoszą jedynie 0,9 l! W rajdach środek
gaśniczy musi wystarczyć na stłumienie
płomieni w komorze silnika oraz w kabinie, więc byłoby to zdecydowanie za mało.
Jaki system wybrać
– elektryczny czy mechaniczny?
Jak w większości przypadków – są
zwolennicy i przeciwnicy każdego z rozwiązań. Zwolennicy systemów elektrycznych uważają, że pancerzyk linki włącznika systemu mechanicznego może
zardzewieć i uniemożliwić uruchomienie środka. Z kolei ci drudzy twierdzą,
że urządzenia elektryczne także bywają
zawodne. Prawda leży pośrodku, natomiast niezależnie od wybranego rodzaju
należy regularnie dokonywać inspekcji
poszczególnych elementów przed każdym rajdem. Nie spotkaliśmy się natomiast do tej pory z żadnym problemem
uruchomienia jednego czy drugiego
rodzaju systemu. Przy wyborze produktu
należy zwrócić także uwagę na rodzaj
materiału, z jakiego wykonana jest sama
butla. Jeżeli zależy nam na jak najmniejszej wadze zestawu, warto wybrać butlę
aluminiową, której waga jest nawet dwukrotnie mniejsza niż butli stalowej.
Jak długą ważność
mają systemy gaśnicze?
Gaśnica traci ważność po upływie 2 lat
od chwili produkcji – po tym okresie niestety nie przejdzie badania kontrolnego. Po
2 latach nadal można użytkować tę samą
butlę po dokonaniu przeglądu i przedłużeniu legalizacji. Najprostszym sposobem
jest odesłanie samej butli do sklepu, gdzie
kupiono system. Butla przekazywana jest
do producenta lub osoby uprawnionej,
która dokonuje przeglądu i przedłuża termin ważności o kolejne 24 miesiące.
Jakie środki gaśnicze
stosuje się w motorsporcie?
Załącznik J wymienia następujące
dozwolone środki gaśnicze – AFFF,
FX G-TEC, Viro 3, proszek. Flagowe systemy
gaśnicze Sparco, OMP oraz Sabelt napełniane są środkiem AFFF. Jest to środek
pianotwórczy, tworzący film wodny na
gaszonej powierzchni (AFFF – Aqueous Film
Forming Foam). Z tego wynika jego kilkukrotnie większa skuteczność niż konwencjonalnych środków gaśniczych, w szczególności przy pożarach paliw węglowodorowych,
czyli takich, jakie mogą wybuchnąć w samochodzie sportowym. Piana, tworząc film
wodny na płonącym paliwie, wygłusza
ogień w ciągu ok.10 sekund. Nowoczesne środki gaśnicze, takie jak stosowany
przez OMP AFFF EcoLife, opatrzone są
znakiem „Ozone friendly”, co oznacza,
że środek jest bezpieczny dla środowiska oraz warstwy ozonowej.
PRZEGLĄD RYNKU: SYSTEMY GAŚNICZE – PYTANIA I ODPOWIEDZI
OKIEM EKSPERTA
White Collection firmy OMP to elektryczne systemy
gaśnicze z butlą wykonaną z aluminium.
Jakub Tomczyk
www.RallyShop.pl
we
raso
ły p
eria
mat
fot.
fot. materiały prasowe
– Jeśli stać nas na zabawę
w motorsport, to od pewnego poziomu po prostu
powinniśmy mieć system
gaśniczy. Koszt urządzeń,
których ceny zaczynają się
od niewiele ponad 1 tys. zł,
jest niewielki w porównaniu do kosztów budowy
całego samochodu przeznaczonego do sportu.
Niestety wciąż zdarzają się osoby chcące budować własny system gaśniczy w oparciu o dysze
i trójniki dostępne jako akcesoria zamienne oraz
pierwszą lepszą gaśnicę ze sklepu ze sprzętem
BHP. Z całą pewnością skuteczność takiej konstrukcji pozostawia wiele do życzenia, co może
zemścić się w najmniej odpowiedniej sytuacji.
TECHNIKA
fot. materiały prasowe
Dysza do rozproszenia środka gaśniczego. Najczęściej system zawiera
6 takich dysz – 4 w komorze silnika
oraz 2 w kabinie.
Zielony znaczek na etykiecie gaśnicy
OMP oznacza, że środki, które ją
wypełniają, nie są szkodliwe dla
środowiska naturalnego.
Przykładowe ceny rajdowych
systemów gaśniczych z butlą o poj. 4,25 l:
SYSTEM MECHANICZNY
OMP Black Collection (CMSST1)
1319,00 zł
Sparco (0146MA4011)
2089,00 zł
fot. materiały prasowe
Tak wyglądają elementy składające się na mechaniczną wersję systemów gaśniczych Sparco uruchamianych za pomocą pociągnięcia linki.
Dostępne z butlą aluminiową lub stalową.
Przykładowe ceny rajdowych
systemów gaśniczych z butlą o poj. 4,25 l:
SYSTEM ELEKTRYCZNY
Sparco (0146ES4011)
2349,00 zł
OMP White Collection (CESAL2)
3039,00 zł
fot. materiały prasowe
Dla porównania – wariant elektryczny modeli Sparco. Podobnie jak w przypadku mechanicznego układu
mamy do wyboru butle wykonane z dwóch rodzajów materiału.
REKLAMA
71