Platforma mimo wszystko Wybory do sejmiku województwa

Transkrypt

Michał Siedziako, Łukasz Tomczak
Platforma mimo wszystko
Wybory do sejmiku województwa zachodniopomorskiego
Wybory samorządowe w województwie zachodniopomorskim w 2006 r.
zakończyły się zwycięstwem Platformy Obywatelskiej RP, na kolejnych miejscach uplasowały się Prawo i Sprawiedliwość, KKW Lewica i Demokraci, Polskie
Stronnictwo Ludowe i Samoobrona RP. Platforma osiągnęła również najlepsze
wyniki w elekcjach do rad miast w Koszalinie i w Szczecinie. W Świnoujściu do
rady miasta największą liczbę przedstawicieli wprowadziła koalicja LiD. Platforma
przejęła w województwie rolę lidera od lewicy, dla której poparcie pozostało –
w porównaniu z innymi województwami – na dość wysokim poziomie. Dlatego
funkcję przewodniczącego sejmiku województwa zachodniopomorskiego sprawowali politycy Platformy, kolejno Michał Łuczak i Olgierd Geblewicz. W czasie
kadencji zmieniał się także skład zarządu województwa. Marszałka Norberta
Obryckiego w kwietniu 2008 r. na stanowisku zastąpił Władysław Husejko.
W lipcu 2010 r. odwołano z kolei wicemarszałka Witolda Jabłońskiego, którego
miejsce zajął Przemysław Włosek. W obu przypadkach zmiany były wynikiem
wewnętrznych rozgrywek w Platformie. W wyborach 2010 r. PO była liderem
sondaży i wszystko wskazywało na to, że powtórzy sukces sprzed czterech lat.
W porównaniu z poprzednimi wyborami, w 2010 r. pewnym zmianom
uległy granice okręgów. Pozostało ich pięć. Okręg I, liczący 8 mandatów, obejmował obszar miasta Szczecin i powiatu polickiego. Okręg II (5-mandatowy)
obejmował miasto Świnoujście i powiaty goleniowski, gryficki, kamieński
i łobeski. Podobnie nie uległ zmianie okręg IV, w którym można było zdobyć
5 mandatów, obejmujący miasto Koszalin, powiaty koszaliński, sławieński i szczecinecki. Powiat choszczeński wyłączono z okręgu V i dołączono do III, w którym
znalazły się też powiaty białogardzki, drawski, kołobrzeski, świdwiński i wałecki,
zwiększając też liczbę mandatów z 5 do 6. W okręgu V były powiaty gryfiński,
myśliborski, pyrzycki i stargardzki, a liczba mandatów do obsadzenia zmniejszyła
się z 7 do 6.
Komitety i kandydaci
W województwie zachodniopomorskim nie pojawiły się ugrupowania
polityczne mogące zagrozić pozycji głównych partii parlamentarnych. W kampanii liczyły się cztery komitety wyborcze: Platforma Obywatelska RP, Prawo
297
i Sprawiedliwość, Sojusz Lewicy Demokratycznej i Polskie Stronnictwo Ludowe.
Pozostałe komitety nie uzyskały znaczącego poparcia, nie prowadziły też ożywionej kampanii.
Przed potencjalnymi kandydatami PO na radnych w województwie
zachodniopomorskim postawiono dodatkowe wymogi. W świetle uchwały podjętej przez Zarząd Regionu Zachodniopomorskiego PO kandydatem zostać
mogła tylko osoba „o nieposzlakowanej opinii”, a kandydaci niebędący członkami
partii zostali zobowiązani do złożenia deklaracji, że w przypadku wyboru na radnego wejdą do klubu radnych PO1. Platforma, jako jedyne ugrupowanie, wystawiła pełne listy we wszystkich okręgach. Wśród kandydatów znalazło się czternaście kobiet (23%). Średnia wieku wynosiła 46 lat. Pierwsze miejsca na listach
w poszczególnych okręgach zajmowali kolejno: okręg I – Marek Jan Tałasiewicz
(były wojewoda szczeciński), II – Olgierd Tomasz Geblewicz (przewodniczący
sejmiku), III – Marek Tomasz Hok (wicemarszałek województwa), IV – Andrzej
Stanisław Jakubowski (wiceprezydent Koszalina), V – Robert Stanisław Zdobylak
(prezes Szczecińskich Zakładów Zbożowo Młynarskich PZZ)2. Na listach PO znaleźli się także m.in. dwaj byli marszałkowie województwa zachodniopomorskiego
– Józef Jerzy Faliński (wcześniej związany z lewicą) i Norbert Obrycki. Co ciekawe, na liście PO, na ostatnim miejscu w okręgu V, znalazł się również Piotr
Paczkowski – w sejmiku poprzedniej kadencji przewodniczący klubu radnych
Samoobrony3.
Na listach wyborczych Komitetu Wyborczego Prawo i Sprawiedliwość
znalazło się 58 kandydatów, w tym 17 kobiet (29%)4, przy średniej wieku 50 lat.
Na pierwszych miejscach znaleźli się w okręgu I – Leszek Dobrzyński (były poseł,
przewodniczący PiS w Szczecinie), II – Waldemar Jaworowski (były kapitan
żeglugi wielkiej, radny Rewala), III – Andrzej Piotr Subocz (radny w Wałczu,
były prezes tamtejszego Stowarzyszenia Rodzin Katolickich), IV – Piotr Tadeusz
Głod (były prezes Uzdrowiska Świnoujście, urzędnik w Kancelarii Prezydenta
RP za prezydentury Lecha Kaczyńskiego), V – Michał Jach (były poseł, przewodniczący PiS w Stargardzie Szczecińskim)5. Ponadto na listach znaleźli się
m.in. Kazimierz Drzazga (były wiceprezes i dyrektor Zarządu Morskich Portów
Szczecin-Świnoujście S.A.), Krystyna Bodnar (była dyrektor Urzędu Celnego
w Szczecinie, prezes Szczecińskiego Klubu Katolików), Paweł Mucha (przewodniczący klubu radnych PiS w sejmiku województwa zachodniopomorskiego)6.
1 Uchwała Zarządu Regionu Zachodniopomorskiego Platformy Obywatelskiej RP z dnia
6 września 2010 roku – „Regulamin zgłaszania kandydatów na kandydatów na radnych Rad Gmin/
Miast, Powiatów oraz Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego z ramienia Platformy Obywatelskiej
RP w wyborach w 2010 roku”, w zbiorach autorów.
2 http://wybory2010.pkw.gov.pl/, 23.02.2011 r.
3 Ibidem; Platforma do sejmiku, „Głos Koszaliński”, 28 października 2010; J. Kowalewska, Kim są
kandydaci?, „Kto do Sejmiku” (dodatek do „Gazety Wyborczej Szczecin”), 10 listopada 2010.
4 PiS: w wyborach mamy dużo pań, „Gazeta Wyborcza Szczecin”, 30 października - 1 listopada 2010.
5 http://wybory2010.pkw.gov.pl/, 27.02.2011.
6 J. Kowalewska, Kim są kandydaci?…; Kandydaci PiS do sejmiku wojewódzkiego w okręgu nr 1,
„Gazeta Samorządowa. Biuletyn KW Prawo i Sprawiedliwość” 2010, nr 1, s. 4-5; http://www.
298
Platforma mimo wszystko. Wybory do sejmiku województwa zachodniopomorskiego
SLD wystawił do sejmiku województwa zachodniopomorskiego ogółem
54 kandydatów. Ich średnia wieku wyniosła 47 lat. Na listach znalazło się
16 kobiet (30%). „Lokomotywami” wyborczymi byli w okręgu I – Dariusz
Wieczorek (były wiceprezydent Szczecina, przewodniczący wojewódzkich struktur
SLD), II – Leon Ryszard Kowalski (wiceprezydent Świnoujścia), III – Jerzy
Waldemar Kotlęga (były zachodniopomorski kurator oświaty), IV – Małgorzata
Chyła (prezes Związku Nauczycielstwa Polskiego w Koszalinie), V – Albin
Majkowski (sekretarz struktur wojewódzkich SLD)7. Na listach w ramach porozumień wyborczych znaleźli się także przedstawiciele innych partii lewicowych
Unii Pracy, Racji Polskiej Lewicy, Partii Kobiet (m.in. Magdalena Basznia,
trzecie miejsce w okręgu I), oraz Zielonych 2004 (Ewa Izabela Koś, drugie
miejsce w okręgu I). Wśród kandydatów byli też Jacek Jekiel (były wiceprezydent Szczecina), Ryszard Tomczyk (były wicemarszałek województwa, były wójt
gminy Bierzwnik i poseł na Sejm IV kadencji), Jan Sylwestrzak (były wicewojewoda zachodniopomorski)8.
Na listach PSL do sejmiku województwa zachodniopomorskiego znalazło się 59 pretendentów do mandatu radnego, w tym 14 kobiet (24%),
przy średniej wieku 51 lat. Liderami list w poszczególnych okręgach byli:
w okręgu I – Anna Nowak (była wiceprezydent Szczecina w zarządzie
Mariana Jurczyka), II – Zygmunt Dziewguć (trzykrotnie radny wojewódzki),
III – Cezary Szeliga (dyrektor Wydziału Programów Rozwoju Obszarów
Wiejskich w Zachodniopomorskim Urzędzie Marszałkowskim), IV – Jan
Krawczuk (wicemarszałek województwa, wiceprezes zarządu PSL w województwie zachodniopomorskim), V – Witold Florian Ruciński (były wicestarosta stargardzki, wiceprezes zarządu wojewódzkiego i prezes zarządu PSL w Stargardzie
Szczecińskim). Na listach znaleźli się ponadto m.in. Juliusz Engelhardt (wiceminister infrastruktury), Kazimierz Ziemba (prezes PSL w województwie zachodniopomorskim), Andrzej Chmielewski (wicewojewoda zachodniopomorski), Andrzej
Durka (były prezes struktur wojewódzkich PSL na Pomorzu Zachodnim) 9.
W partyjnym biuletynie tłumaczono: „Wśród kandydatów PSL do samorządów jest
coraz mniej rolników, a coraz więcej przedstawicieli innych zawodów. To znak czasu. Dawny
chłop to dzisiaj przedsiębiorca rolny, a często pracodawca zatrudniający w swoim gospodarstwie pracowników. Takie są naturalne skutki przemian społecznych. PSL przestaje być
partią chłopską – staje się partią dzieci, wnuczek i wnuków chłopów”10.
solidarnoscri.pl/, 27.02.2010.
7 http://wybory2010.pkw.gov.pl/, 2.03.2011 r.
8 J. Kowalewska, Kim są kandydaci?…; J. Kowalewska, Kto w SLD będzie robił frekwencję?, „Gazeta Wyborcza
Szczecin”, 14 października 2010, s. 5; http://www.kandydaci.sld.zachpomor.pl/, 20.11.2010.
9 J. Kowalewska, Kim są kandydaci?...; Zachodniopomorski PSL zmienia swoje oblicze, „Zielony
Sztandar” [specjalny numer wyborczy, bez daty i numeracji], w zbiorach autorów, s. 20-22.
10 Zachodniopomorski PSL zmienia…, s. 20.
299
Programy wyborcze komitetów
Platforma Obywatelska nie przedstawiła w wyborach samorządowych
w 2010 r. jednolitego, całościowego programu dla województwa zachodniopomorskiego. Punktem wyjścia postulatów programowych podnoszonych
przez kandydatów była pozytywna ocena poprzednich, czteroletnich rządów
koalicji PO-PSL w województwie. Dobrą opinię o pracy „parlamentu” Pomorza
Zachodniego w latach 2006-2010 wyraził po zakończeniu jego ostatniej, uroczystej sesji Olgierd Geblewicz. Wyliczając sukcesy minionych czterech lat, wskazał na
otwarcie 150 „orlików”, zakup dwunastu szynobusów, rozpoczęcie inwestycji związanych z rozbudową szpitala w Szczecinie-Zdrojach oraz przekroczenie wskaźnika
20% wydatkowania funduszy unijnych z Regionalnego Programu Operacyjnego
na lata 2007‑201311. Zasługi zarządu województwa dla służby zdrowia wyliczał
innym razem wicemarszałek Marek Hok: „Kupiliśmy sprzęt za 100 mln zł (…).
Nasze szpitale są na plusie, na profilaktykę przeznaczyliśmy 360% więcej pieniędzy niż
w poprzedniej kadencji”12. Programy kandydatów PO były wyraźnie programami
kontynuacji. Jako skrajny przykład tej taktyki można wskazać ulotki wyborcze
Jarosława Łojko. Poza informacjami na temat swojego życiorysu i rodziny skupił
się na opisie sytuacji w województwie pod rządami Platformy, podporządkowując
poszczególne jego punkty głównemu hasłu: „Dbamy o Województwo!”13. Hasła
kontynuacji zawierały również materiały wyborcze Pawła Kryzana14. Posiadał on
jednak przy tym także stosunkowo rozbudowany program wyborczy. W swoich
ulotkach zamieścił jego główne punkty, szerszą wersję zamieścił natomiast na
stronie internetowej. Jako dziewiąty na liście przedstawił program w postaci
„9 punktów dla Regionu”, a każdy z nich miał swoje rozwinięcie, w którym
wskazywano na rozwiązania szczegółowe, wraz z praktycznymi przykładami15.
Rozbudowane postulaty programowe nie pomogły jednak kandydatowi w osiągnięciu sukcesu wyborczego.
PiS posługiwało się dwoma obszernymi dokumentami – programem ogólnopolskim i odrębnym programem przygotowanym dla województwa zachodniopomorskiego z wizją jego rozwoju do 2020 roku16. Jego autorzy pokusili się
o szczegółowy opis sytuacji społeczno-gospodarczej regionu, poparty danymi
statystycznymi, przedstawiono społeczeństwo, gospodarkę i środowisko województwa w oparciu o analizę SWOT. Stwierdzono, że „największe znaczenie dla
województwa będzie miało stworzenie możliwości pełnego uczestnictwa w wolnym przepływie
dóbr, usług, kapitału oraz siły roboczej w ramach Unii Europejskiej” i „rywalizacja regio11 Dla Gazety – Olgierd Geblewicz, przewodniczący sejmiku województwa zachodniopomorskiego (PO),
„Gazeta Wyborcza Szczecin”, 30 października - 1 listopada 2010.
12 PO: Dużo zrobiliśmy dla zdrowia, „Gazeta Wyborcza Szczecin”, 16 listopada 2010.
13 Ulotka wyborcza Jarosława Łojko, w zbiorach autorów.
14 Ulotka wyborcza Pawła Kryzana, w zbiorach autorów.
15 Grajmy razem. Program wyborczy „9 punktów dla regionu”, http://www.kryzan.pl/, 20.11.2010.
16 Program samorządowy 2010-2014 i Program samorządowy 2010-2014. Województwo zachodniopomorskie,
materiały KW Prawo i Sprawiedliwość, w zbiorach autorów.
300
nalna o środki redystrybuowane w ramach budżetu UE”17. Jako jedno z ważnych zadań
na następne lata wskazano wyrównanie dostępu do edukacji dzieciom z obszarów
wiejskich i z miast. Podstawę rozwoju regionu, według PiS, stanowić natomiast
powinny: gospodarka żywnościowa, turystyka, gospodarka morska oraz szeroki
zakres usług18. Wśród szczegółowych postulatów znalazły się m.in.: modernizacja dróg krajowych i linii kolejowych (wskazywano przy tym na konkretne
drogi i linie kolejowe), poprawa warunków żeglugowych i „rehabilitacja” portów
rzecznych na Odrze, budowa zabezpieczeń przeciwpowodziowych, wsparcie dla
obszarów wiejskich, modernizacja sieci kanalizacyjnych, budowa oczyszczalni
ścieków i zakładów recyklingu odpadów19. Podczas gdy wiele miejsca poświęcono
sprawom rolnictwa, nie przedstawiono żadnych odrębnych propozycji adresowanych do prywatnych przedsiębiorców. W podrozdziale o ekologii i ochronie
przyrody postulowano m.in. powołanie czterech parków krajobrazowych 20.
Na tle szczegółowych postulatów gospodarczych i ekologicznych bardzo ogólnie
przedstawiono propozycje w zakresie bezpieczeństwa. W ostatnim podrozdziale
programu, dotyczącym polityki regionalnej i funduszy europejskich, skupiono
się na opisie aktualnej sytuacji i wskazaniu programów unijnych, z których możliwe jest pozyskiwanie środków na rozwój województwa21.
Oprócz kwestii zawartych w programie swoje postulaty przedstawiali
także poszczególni kandydaci. Niekiedy były to propozycje bardzo konkretne.
Robert Stankiewicz w swojej „Strategii rozwoju Szczecina i regionu” proponował
m.in. uruchomienie ekspresowego połączenia kolejowego Szczecin – Berlin,
utworzenie sezonowych, regularnych połączeń wodnych czy rozwój turystyki
wodnej poprzez inwestycje w infrastrukturę22. Niektórzy kandydaci deklarowali
z kolei, że będą „popierać wszystkie inicjatywy służące dobru społeczeństwa Pomorza
Zachodniego, niezależnie od tego, kto będzie ich autorem”23. Za demagogiczną należy
uznać zapowiedź utworzenia – po wygraniu przez PiS wyborów – województwa
środkowopomorskiego – mówił o tym na konwencji wyborczej pod Koszalinem
poseł i szef Komitetu Wykonawczego partii, Joachim Brudziński 24 (postulatu podziału województwa zachodniopomorskiego nie odnajdziemy zresztą
w „Programie samorządowym 2010-2014”).
Oprócz ogólnopolskiej deklaracji wyborczej25 zachodniopomorski SLD
przygotował też program dla regionu. W jego wstępie negatywnie oceniono
aktualną sytuację województwa, przypominając, że „Sojusz Lewicy Demokratycznej
przez ostatnie lata obserwował i często krytycznie oceniał dokonania koalicji PO-PSL w sej17 Program samorządowy 2010-2014. Województwo zachodniopomorskie…, s. 16.
18 Ibidem, s. 16-17.
19 Ibidem, s. 18-26.
20 Ibidem, s. 26-27.
21 Ibidem.
22 Ulotka wyborcza Roberta Stankiewicza, w zbiorach autorów.
23 Ulotka wyborcza Krystyny Bodnar, zob. też: ulotka wyborcza Agnieszki Przybylskiej, w zbiorach
autorów.
24 M. Sutryk, Prawo i Sprawiedliwość idzie po władzę, „Głos Koszaliński”, 25 października 2010.
25 Człowiek – dom – praca. Samorząd 2010, deklaracja wyborcza SLD, w zbiorach autorów.
301
miku”26. Dalej postawiono diagnozę i wezwano do zmian: „Efekt jest taki, że jako
region zajmujemy ostatnie miejsca w większości rankingów województw, tak dotyczących
wykorzystania środków z UE, jak i bezrobocia czy zamożności mieszkańców regionu”27.
Dalsza część programu podzielona została na podrozdziały dotyczące kolejno:
przemysłu i usług, wykorzystania środków z UE, infrastruktury i transportu,
gospodarki morskiej, rolnictwa, edukacji, kultury i sportu, ochrony środowiska
i zasobów naturalnych, opieki zdrowotnej, polityki społecznej, turystyki i współpracy międzynarodowej. W każdym z nich zawarto przedstawione w punktach
najważniejsze postulaty programowe. Większość punktów sformułowana została
w sposób bardzo ogólny, np. „działać na rzecz wyrównywania szans gospodarczych
poszczególnych regionów województwa”, „rozwijać infrastrukturę województwa”, „rozwijać transport publiczny”, „poprawić jakość i dostęp do usług socjalnych”. Niektóre
postulaty miały nieco bardziej konkretny charakter, na przykład wsparcie
dla rozwoju Portu Lotniczego Szczecin Goleniów i budowy tunelu na wyspę
Uznam, poparcie modernizacji infrastruktury portów w Szczecinie, Świnoujściu
i Kołobrzegu, wdrożenie programu „Internet w każdej szkole” czy utworzenie
w każdym powiecie sieci specjalistycznych poradni opieki zdrowotnej28. Z postulatami zawartymi w programie korespondowały hasła wysuwane na ulotkach
poszczególnych kandydatów. Wszystkie ulotki zawierały przy tym wspólną część,
w której zawarto cytowaną wyżej, pochodzącą ze wstępu programu, krytyczną
ocenę rządów w województwie koalicji PO-PSL oraz wskazanie najważniejszych
celów SLD na Pomorzu Zachodnim, które obiecywano „realizować, skutecznie
wykorzystując środki z Unii Europejskiej”. Były to „wzmocnienie gospodarki, rozbudowa
i poprawa infrastruktury transportowej, wsparcie gospodarki morskiej i rolnictwa, zadbanie
o edukację, kulturę i sport, poprawa stanu opieki zdrowotnej, prawidłowa polityka społeczna, ochrona środowiska”29.
Nie przygotowano odrębnego, całościowego programu PSL dla województwa zachodniopomorskiego. Postulaty programowe prezentowali w swoich
materiałach wyborczych poszczególni kandydaci. Zachowywano przy tym stosunkowo wysoki poziom ogólności. Przykładowo Andrzej Durka jako priorytety na
najbliższą kadencję sejmiku wymieniał: transgraniczny polsko-niemiecki rynek
pracy, większe wsparcie dla środkowych i południowych obszarów województwa30.
26 Człowiek, dom, praca. Program Sojuszu Lewicy Demokratycznej województwa zachodniopomorskiego
w wyborach samorządowych 2010 roku, materiał KW SLD, w zbiorach autorów.
27 Ibidem.
28 Ibidem.
29 Ulotki wyborcze kandydatów SLD do Sejmiku województwa zachodniopomorskiego,
w zbiorach autora.
30 Ulotka wyborcza Andrzeja Durki, w zbiorach autora.
302
Kampania wyborcza
Kandydaci do sejmiku województwa zachodniopomorskiego posługiwali
się w toku kampanii szerokim wachlarzem środków i metod reklamy politycznej:
ulotkami, plakatami, billboardami, spotami telewizyjnymi i radiowymi, płatnymi
ogłoszeniami w prasie, niektórzy dysponowali własnymi stronami internetowymi. Kampania wyborcza komitetów partyjnych skupiała się przede wszystkim
na promocji kandydatów na prezydentów miast, burmistrzów i wójtów. Wydaje
się nawet, że więcej uwagi przywiązywano do promocji kandydatów na radnych
gmin (zwłaszcza w miastach) niż sejmiku. Materiały drukowane czy programowe
głównych czterech partii były przygotowane profesjonalnie.
Kampania wyborcza PO nie była kampanią programową lecz wizerunkową. Odpowiedzią Platformy na przybranie przez PiS ostrzejszego kursu były
hasła „odpolitycznienia”. Na ulicach miast pojawiły się billboardy z wizerunkiem
premiera i sloganami „Nie róbmy polityki. Budujmy Polskę” (w innych wersjach: szkoły, boiska lub mosty)31. W materiałach wyborczych większość kandydatów do sejmiku z ramienia PO skupiało się na prezentacji własnej sylwetki,
program zaś ograniczano zwykle do kilku zdań na wysokim poziomie ogólności.
W materiałach drukowanych kandydatów PO stosowano standaryzowany wzór,
który nie różnił się zasadniczo od tego zastosowanego w poprzedniej kampanii.
Zabieg ten należy ocenić pozytywnie, zarówno standaryzacja, jak i stosowanie
w kolejnych kampaniach podobnych wzorów wpływają dodatnio na utrwalenie u wyborców określonego wizerunku partii, kreują markę, która pozostaje
w pamięci wyborców. W materiałach wyborczych PO dominowały kolory pomarańczowy i niebieski. Standardowa ulotka na pierwszej stronie zawierała zdjęcie
kandydata, imię i nazwisko, numer listy i miejsca na liście, logo partyjne, ewentualnie hasło (główne hasło brzmiało: „Dbamy o województwo!”). Większą różnorodnością cechowały się kolejne strony ulotek. Kandydaci zamieszczali na
nich informacje o sobie, o swoich rodzinach, postulaty programowe i zdjęcia.
Sztab wyborczy Platformy dysponował również dużą ilością różnego rodzaju
gadżetów, reklamujących całą partię bez wskazywania na konkretnych kandydatów, takich jak koszulki, kubki, ołówki, gąbki i skrobaczki do szyb samochodowych32. Elementem regionalnej kampanii były też wizyty pierwszoplanowych
polityków partii: Stefana Niesiołowskiego, Grzegorza Schetyny, Donalda Tuska,
Janusza Lewandowskiego, Bogdana Zdrojewskiego czy Radosława Sikorskiego33.
31 A. Czupryn, „Nie róbmy polityki”. Donald Tusk na billboardach wspiera kampanię PO, http://www.
polskatimes.pl/, 23.02.2011.
32 Materiały wyborcze Platformy Obywatelskiej, w zbiorach autorów.
33 Wsparcie z Sejmu RP, „Miasto. Tygodnik Koszaliński” 2010, nr 33, (dodatek wyborczy);
E. Podgajna, Premier i Harper na inaugurację AS, „Gazeta Wyborcza Szczecin”, 4 października
2010; Budżetowy komisarz Unii Europejskiej o przyszłości zakładów chemicznych, „Gazeta Wyborcza
Szczecin”, 8 listopada 2010; J. Kowalewska, Akademia Sztuki dziękuje Zdrojewskiemu, „Gazeta
Wyborcza Szczecin”, 9 listopada 2010; Hübner: Głosujcie na kobiety, „Gazeta Wyborcza Szczecin”,
16 listopada 2010; J. Ziębka, Sikorski o Litwińskim, Nitras o Krzystku, „Gazeta Wyborcza Szczecin”,
19 listopada 2010.
303
Kampania wyborcza Platformy była zdecydowanie bardziej widoczna od kampanii wyborczej innych komitetów.
Na konwencję wyborczą PiS do Szczecina przybył sam Jarosław Kaczyński.
W swoim przemówieniu w sali filharmonii szczecińskiej powiedział „przyjeżdżam
do Szczecina, by zbudować w mieszkańcach tego województwa nadzieję na zmianę. Upadła
stocznia, Zakłady Chemiczne Police są zagrożone, wielkie bezrobocie, wysoka przestępczość,
fatalny stan dróg. Ale są przesłanki do wiary w to, że ten region, tak ważny dla Polski,
będzie regionem rozwoju, będzie regionem, w którym budowana będzie siła, wasza siła,
mieszkańców Pomorza, ale także polska siła”34. Polityk jako klucz do sukcesu wskazał
odbudowę gospodarki morskiej. Mówiąc o potrzebie walki o pozycję na Bałtyku
portu Szczecin – Świnoujście, przypomniał o sprawie gazociągu Nordstream,
który ma łączyć Niemcy z Rosją. Deklarował, że gdyby wybory parlamentarne
w 2007 r. wygrało PiS, „tej rury by nie było”35. Były premier postulował ponadto
utworzenie funduszu wsparcia dla Pomorza Zachodniego. W jego wystąpieniu
nie zabrakło krytyki pod adresem politycznych rywali: „by przestali grać w piłkę,
a wzięli się do pracy”36. Otwartej i ostrej krytyki pod adresem PO nie szczędzili
w toku kampanii wojewódzcy liderzy PiS. Na łamach wyborczej gazetki prezes
Zarządu Okręgowego ugrupowania, Leszek Dobrzyński oceniał: „Platforma
Obywatelska skonfliktowała region, podzieliła samorządowców na „swoich” i „nie swoich”.
Ta partia wprowadziła do samorządu współpracownika mafii, polityków zażywających narkotyki, gwiazdora wdającego się w szarpaninę z policją i innych podobnych im osobników.
To wielki wstyd i skandal”.37 W tym samym biuletynie sporo miejsca poświęcono na
omówienie „pustych obietnic Platformy”, do tekstu dołączono satyryczny rysunek
z karykaturami czołowych polityków Platformy przy bogato zastawionym stole
i z automatem do gier wraz z hasłem: „Już ponad 1000 dni bawią się na TWÓJ
koszt!”38. Na ostatniej stronie wydawnictwa znalazł się z kolei prześmiewczy tekst
przedstawiający tydzień z życia działacza PO według PiS oraz krzyżówka, w której
znalazło się pytanie o „aferę z Rychem, Mirem i Zbychem”39. Z kolei podczas konwencji wyborczej PiS w Kołobrzegu poseł Marek Hoc zarzucał Platformie nepotyzm i upolitycznianie urzędów, których pracownicy wstępują jego zdaniem do
Platformy „często wyłącznie w obawie o miejsca pracy”40. Wielotorowa krytyka partii
Donalda Tuska (zarówno w wypowiedziach na wiecach partyjnych, w materiałach
wyborczych, w sposób poważny, jak i prześmiewczy) była jednym z głównych elementów przekazu samorządowej kampanii wyborczej PiS w regionie.
Na ulotkach PiS dominowały kolory niebieski i czerwony. Materiały
poszczególnych kandydatów, choć podobne, nie były tworzone według jednego
34 J. Kowalewska, Kaczyński: Gdybyśmy wygrali, rury by nie było, „Gazeta Wyborcza Szczecin”,
25 października 2010.
35 Ibidem.
36 Ibidem.
37 „Gazeta Samorządowa. Biuletyn KW Prawo i Sprawiedliwość” 2010, nr 1.
38 Ibidem.
39 Ibidem.
40 Kołobrzeg: PiS przeciw nepotyzmowi, za festiwalem, „Głos Koszaliński”, 27 października 2010.
304
wzoru. Większość ulotek na pierwszej stronie zawierała jednak zdjęcie kandydata, logo partii, czasami informację o numerze na liście oraz hasło wyborcze,
np. „Gospodarka. Nauka. Bezpieczeństwo”41, „Szczecin w naszych sercach”42,
„Przyszłość zależy od Twojego wyboru”43. Na kolejnych stronach kandydaci
przedstawiali swoje sylwetki i indywidualne programy (z naciskiem na pierwszy
ze wskazanych punktów) oraz dodatkowe fotografie: z rodziną, oficjalne
czy z prywatnych albumów (niektórzy prezentowali się na zdjęciach z Jarosławem
Kaczyńskim).
Kampania wyborcza kandydatów SLD do sejmiku miała opierać się
na bezpośrednim docieraniu do wyborców44. De facto spotkania z wyborcami
nie zastąpiły innych metod reklamy politycznej. W kampanii pomagali także
znani w regionie politycy szczebla krajowego, jak Grzegorz Napieralski, Bartosz
Arłukowicz czy Bogusław Liberadzki45. W przekazie wyborczym lewicy wiele
miejsca zajmowała krytyka rządzącej Platformy. Podsumowując minioną kadencję
sejmiku przewodniczący SLD w regionie, Dariusz Wieczorek, mówił: „Dobrze, że ta
kadencja się kończy, bo ostatnie cztery lata są dla naszego województwa czasem straconym.
(…) Dlatego koalicji PO-PSL popieranej przez Samoobronę wystawiamy bardzo słabą
ocenę, trójkę z minusem”46. Wyliczając zarzuty pod adresem samorządowych władz
województwa, politycy SLD wskazywali m.in. na niskie wykorzystanie środków
z funduszy unijnych, brak zainteresowania sprawami gospodarczymi, zamykanie bibliotek, brak strategii rozwoju regionu czy chaos na sesjach sejmiku47.
Przedmiotem szerszej krytyki SLD było pozyskiwanie środków z funduszy unijnych w województwie. Politycy sojuszu krytykowali kilkumiesięczne zawieszenie
naboru wniosków na dofinansowanie z powodu rozbieżności między prawem
polskim a wspólnotowym, wskazując, że w innych województwach, choć wystąpił
ten sam problem, nie opóźniano wdrażania programów48.
Oryginalnym akcentem kampanii była próba wręczenia na sesji sejmiku
marszałkowi W. Husejce przez aktywistów Federacji Młodych Socjaldemokratów
biletu na pociąg do Warszawy49. Młodzi działacze mieli także swój wkład w kampanię negatywną. FMS w Szczecinie wydała stylizowany na tabloid (duże zdjęcia,
duże „krzyczące” tytuły i nagłówki, np. „Platforma na haju! Narkotykowy skandal
41 Ulotka wyborcza Kazimierza Drzazgi, w zbiorach autorów.
42 Ulotka wyborcza Leszka Dobrzyńskiego, w zbiorach autorów.
43 Ulotka wyborcza Pawła Muchy, w zbiorach autorów.
44 Priorytety w walce o Sejmik, „Miasto. Tygodnik Koszaliński” 2010, nr 33, s. III (dodatek wyborczy).
45 Napieralski: pogłębiajmy tor wodny, „Gazeta Wyborcza Szczecin”, 13-14 listopada 2010;
Napieralski pojechał do Świnoujścia krytykować rząd w Warszawie, http://www.sld.zachpomor.pl/,
19 października 2010; Lewica agituje na „manhattanie”, „Miasto. Tygodnik Koszaliński” 2010,
nr 33, s. VII (dodatek wyborczy); Liberadzki w Stargardzie promował SLD, http://sld.zachpomor.
pl/, 20 listopada 2010; SLD pod chmurką, „Głos Koszaliński”, 22-23 października 2010.
46 S. Polachowska, Sejmik zakończył pracę. Było dobrze czy kiepsko?, „Gazeta Wyborcza Szczecin”,
30 października - 1 listopada 2010.
47 Ibidem.
48 SLD wytyka błędy marszałkowi, http://www.sld.zachpomor.pl/, 7 października 2010.
49 Marszałek bez biletu, „Głos Koszaliński”, 15 września 2010; Młodzi socjaldemokraci wysyłają
marszałka do Warszawy, http://www.sld.zachpomor.pl/, 7 października 2010.
305
z udziałem polityków PO”, „Skandal! Ten facet okrada miasto” czy „Kronika
kryminalna. Piraci z Platformy rozbijają się na szczecińskich ulicach”) czterostronicowy biuletyn, w którym przywołano szereg wydarzeń z udziałem lokalnych
polityków PO z ostatnich czterech lat. Na pierwszej stronie opisano zatrzymanie
przez policję Michała Łuczaka (byłego przewodniczącego sejmiku) i Cezarego
Atamańczuka (byłego radnego i członka zarządu powiatu polickiego), przy których znaleziono narkotyki50. W gazetce przypomniano także m.in. wypowiedź
Michała Łuczaka na temat przekazania przez delegację zachodniopomorskich
samorządowców w Iraku darów dla tamtejszych dzieci51, nieprawidłowości przy
przetargu na produkcję materiałów promocyjnych Szczecina (z udziałem związanego wtedy z Platformą prezydenta Piotra Krzystka) oraz rozbicie przez posła
Sławomira Nitrasa i Michała Łuczaka służbowego samochodu52.
K andydaci SLD do sejmiku województwa zachodniopomorskiego
posługiwali się ujednoliconymi w formie materiałami wyborczymi, na których
dominował kolor czerwony, z mocnymi akcentami białego (narodowe i jednocześnie partyjne barwy sojuszu). Wyjątkiem były czerwono-zielone ulotki popieranej przez Zielonych 2004 Ewy Koś53 oraz kolor niebieski u kandydatek Partii
Kobiet54. Standardowa ulotka (dwu- lub czterostronicowa) na pierwszej stronie
zawierała zdjęcie kandydata w zbliżeniu (choć nie we wszystkich przypadkach
– niektóre dwustronicowe ulotki kandydatów z dalszych miejsc na listach nie
zawierały żadnego zdjęcia), imię i nazwisko, informację o numerze listy i miejscu
na niej oraz logo partyjne. W dalszej części prezentowano sylwetki oraz ogólne
postulaty programowe, tylko w niektórych przypadkach dodatkowe zdjęcia.
Główne hasło wyborcze brzmiało: „Zachodniopomorskie jest dla nas ważne!”.
Poszczególni kandydaci wysuwali także własne hasła, np. „Zachodniopomorskie
na 100%”55, „Wszyscy jesteśmy ważni!”56, „Dobrobyt mieszkańców poprzez rozwój
regionu”57, „Zachodniopomorskie Perłą Polski!”58. Materiały przygotowane były
w sposób profesjonalny, choć nie obyło się bez drobnych niedociągnięć np. ulotki
Mariusza Marca zawierały błędy ortograficzne59.
Podsumowując minioną kadencję zachodniopomorskiego sejmiku na
konferencji prasowej jego radni z ramienia PSL ocenili, iż praca wojewódzkiego
„parlamentu” przyczyniła się do rozwoju regionu. Politycy stronnictwa wskazywali, iż znaczna część z 1,5 mld zł budżetu w 2010 r. przeznaczona została
50 J. Kowalewska, To była wyjątkowo burzliwa kadencja, „Kto do Sejmiku” (dodatek do „Gazety
Wyborczej Szczecin”), 10 listopada 2010.
51 „Irackie dzieci cieszą się z każdej pierdoły, którą dostaną”, cyt. za: Ich już skreśl! Przegląd prasy
2006-2010, Biuletyn Federacji Młodych Socjaldemokratów, w zbiorach autorów.
52 Ibidem.
53 Ulotka wyborcza Ewy Koś, w zbiorach autorów.
54 Ulotka wyborcza Magdaleny Kaszni, w zbiorach autorów.
55 Ibidem.
56 Ulotka wyborcza Maryli Sochackiej, w zbiorach autorów.
57 Ulotka wyborcza Dariusza Trauta, w zbiorach autorów.
58 Ulotka wyborcza Natalii Perełki, w zbiorach autorów.
59 Ulotka wyborcza Mariusza Marca, w zbiorach autorów.
306
na inwestycje. Wśród sukcesów czteroletnich rządów z Platformą wymieniano
stworzenie programu modernizacji i rozwoju szpitalnictwa specjalistycznego,
inwestycje w sferze kultury, powołanie w Szczecinie Akademii Sztuki. Jako bezpośredni sukces samego PSL określono realizację unijnego Programu Rozwoju
Obszarów Wiejskich „w części dotyczącej usług i rozwoju infrastruktury kanalizacyjno-wodociągowej”60. Stwierdzając, że współpraca w ramach koalicji nie była
łatwa, wyrażono jednocześnie gotowość jej kontynuacji po wyborach. Andrzej
Durka podkreślił przy tym, że regionowi „potrzebna jest stabilność i konsekwencja
w realizacji przyjętych priorytetów rozwojowych. Nie ma nic gorszego od braku stabilności
w sprawowaniu władzy”61. Kandydatów PSL wspierali w kampanii politycy szczebla
krajowego, wicemarszałek sejmu Ewa Kierzkowska, minister rolnictwa Marek
Sawicki, poseł Eugeniusz Kłopotek oraz minister pracy i polityki społecznej
Jolanta Fedak62. Kandydaci do sejmiku z list PSL używali przede wszystkim
ulotek i plakatów, prezentowali się jako jedna „drużyna” w telewizyjnych spotach
wyborczych. W samym Szczecinie centralną postacią konferencji prasowych organizowanych przez PSL była Anna Nowak, która promowała się głównie jako kandydatka na stanowisko prezydenta miasta. Towarzyszyli jej jednak zawsze także
inni politycy, w tym ubiegający się o mandaty radnych wojewódzkich. Ulotki
wyborcze kandydatów PSL do zachodniopomorskiego „parlamentu” przygotowane były według ujednoliconego wzoru. Na pierwszej stronie zawierały: imię
i nazwisko, zdjęcie kandydata w zbliżeniu, informację o numerze listy, pozycji na
liście, logo stronnictwa oraz hasło wyborcze: ogólnopolskie „Człowiek jest najważniejszy” lub indywidualne, np. „Praca i Rodzina”63, „Zielona energia – nasza
przyszłość”64. Na białym tle dominującym kolorem był tradycyjny kolor ludowców – zielony z elementami czerwieni. Druga strona ulotek zawierała informacje biograficzne na temat kandydata oraz czasami postulaty programowe.
Podobnie jak w przypadku innych komitetów, także w kampanii wyborczej PSL
głównym elementem była promocja kandydatów na prezydentów miast (w przypadku Szczecina i Koszalina byli to jednocześnie kandydaci z pierwszych miejsc
list do sejmiku). Ludowcy prowadzili zdecydowanie najskromniejszą kampanię
spośród czterech głównych komitetów wyborczych.
60 Koalicja trudna, ale owocna, http://www.zachodniopomorskie.psl.pl/, 20 listopada 2010.
61 Ibidem.
62 Wizyta Ewy Kierzkowskiej – Wiceprezes PSL na ziemi łobeskiej, http://www.zachodniopomorskie.psl.
pl/, 7 października 2010; Minister Sawicki na ziemi koszalińskiej, http://www.zachodniopomorskie.
psl.pl/, 19 października 2010; Poseł Kłopotek w Szczecinie i Nowogardzie, http://www.
zachodniopomorskie.psl.pl/, 20 listopada 2010; Wizyta Jolanty Fedak Minister Pracy i Polityki
Społecznej w województwie zachodniopomorskim – 8.11.2010; http://www.zachodniopomorskie.psl.
pl/, 20 listopada 2010.
63 Ulotka wyborcza Andrzeja Durki, w zbiorach autorów.
64 Ulotka wyborcza Sławomira Stankowskiego, w zbiorach autorów.
307
Wyniki wyborów i ich konsekwencje
W województwie zachodniopomorskim frekwencja była niższa niż w skali
całego kraju (47,32%) i wyniosła 45,95%. Podobnie jak w innych województwach,
oddano dużo głosów nieważnych (12,06% w kraju, w województwie 12,92%).
Tabela 18.1.Frekwencja w wyborach do sejmiku województwa zachodniopomorskiego (w procentach)
Okręg nr:
2002
2006
2010
1
2
3
4
5
33,21
47,38
47,98
45,85
48,93
43,20
46,71
46,39
45,16
47,49
38,85
48,94
49,81
47,15
48,51
Razem
43,60
45,57
45,95
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Państwowej Komisji Wyborczej.
Znacząco niższa liczba wyborców, podobnie jak w poprzednich elekcjach samorządowych, wzięła udział w głosowaniu w okręgu nr 1, obejmującym
miasto Szczecin i powiat policki. O ile w 2006 r. frekwencja była wyższa w skali
województwa przez znaczny jej wzrost właśnie w tym okręgu, gdy w pozostałych spadła, to w 2010 r. wszystkie okręgi zanotowały wzrost frekwencji z wyjątkiem okręgu szczecińsko-polickiego. Ogółem frekwencja wzrosła nieznacznie
o 0,38 punktu.
Wyniki wyborów do sejmiku w województwie zachodniopomorskim
w 2010 r. po raz kolejny przyniosły zwycięstwo Platformie Obywatelskiej, która
nie tylko potwierdziła swoją dominującą pozycję w regionie, ale umocniła wpływy,
uzyskując dużo lepszy wynik niż cztery lata wcześniej i samodzielnie zdobywając
większość mandatów w regionalnym „parlamencie”.
Tabela 18.2.Wyniki wyborów do sejmiku województwa zachodniopomorskiego
w latach 2006 i 2010
Ugrupowanie
PO
PiS
LiD/SLD
PSL
Samoobrona RP
LPR
Głosy
2006
2010
179 295
111 905
99 163
51 133
40 623
25 309
221 804
101 477
100 672
70 460
3 755
844
% głosów
2006
2010
33,36
20,82
18,45
9,51
7,56
4,71
40,80
18,67
18,52
12,96
0,69
0,16
Mandaty
2006
2010
12
7
5
3
3
-
16
5
6
3
-
% mandatów
2006
2010
40,0
23,3
16,7
10,0
10,0
-
53,3
16,7
20,0
10,0
-
308
Lepiej niż w 2006 r. wypadła także druga partia koalicji rządzącej województwem – PSL poparło 12,96% głosujących, nie przełożyło się to jednak na
zwiększenie liczby radnych. W stosunku do poprzedniej elekcji samorządowej
tylko nieznacznie spadło poparcie dla PiS. Lewica w wyborach 2010 r. w porównaniu z poprzednimi była bardziej rozproszona, reprezentowana przez trzy
komitety. Wynik SLD był podobny do uzyskanego w poprzednich wyborach
i Sojusz zachował pozycję trzeciej siły w regionie. Jednak 16 128 (2,97%) lewicowych głosów zdobył KKW Lewica utworzony przez Socjaldemokrację Polską,
Unię Lewicy III RP oraz Polską Lewicę. Komitet ten posłużył się nieczystym
chwytem – na swoich listach umieścił osoby z nazwiskami krajowych liderów SLD:
Michała Napieralskiego, Bożenę Napieralską i Zbigniewa Olejniczaka, co mogło
zmylić część wyborców SLD65. Trzecim lewicowym komitetem był KW Polska
Partia Pracy – Sierpień ‚80, na którego listy padło 7489 głosów (1,38%). Lewicy
spod znaku SLD nie udał się zatem plan wyjścia na drugą pozycję w regionie –
jak się wydaje – przez brak porozumienia z całą lewicową konkurencją.
Tabela 18.3.Sejmik województwa zachodniopomorskiego –- rozkład poparcia dla
partii w poszczególnych okręgach
Ugrupowanie
PO
PiS
LiD/
SLD
PSL
Okręg nr 1
2006 2010
Okręg nr 2
2006 2010
V 65 536 60 649 24 510 36 026
% 42,98 44,79 28,24 39,14
V 37 757 32 668 15 051 11 481
% 24,76 24,12 17,34 12,47
V 27 212 26 093 14 755 14 964
% 17,85 19,27 17,00 16,26
V 7 240 6 405 15 479 21 382
% 4,75
4,73 17,84 23,23
Okręg nr 3
2006 2010
26 387
29,35
18 815
20,93
19 677
21,89
5 107
5,68
44 128
38,67
19 825
17,37
23 592
20,67
13 547
11,87
Okręg nr 4
2006 2010
30 064
31,48
18 428
19,30
15 807
16,55
10 409
10,90
48 190
47,48
16 093
15,86
15 211
14,99
15 106
14,88
Okręg nr 5
2006 2010
32 798
32 811
21 854
19,37
21 712
19,24
12 898
11,43
29,07
32,64
21 410
21,30
20 812
20,70
14 020
13,95
We wszystkich okręgach wyborczych zdecydowane zwycięstwo odniosła
PO, przy czym w okręgu nr 1 ugrupowanie to poprawiło wynik procentowy, lecz
uzyskało mniej głosów niż w poprzednich wyborach. Z racji niższej frekwencji
straciły głosy w tym okręgu także pozostałe partie. Największy relatywny wzrost
poparcia dla PO miał miejsce w okręgu nr 4 (16 pkt), a najmniejszy w okręgu
nr 1 (1,81 pkt). PiS zajęła drugie miejsce w okręgach 1, 4 i 5, lecz jedynie w tym
ostatnim odnotowała wzrost poparcia w procentach o 1,93 i przy tym spadek
w liczbie uzyskanych głosów w porównaniu z poprzednimi wyborami. Jedynie
w okręgu nr 3 PiS zyskało około tysiąca wyborców, jednak poparcie dla tej partii
spadło o 3,56 pkt. SLD zyskało więcej wyborców w okręgu drugim (zaledwie
o 209 głosów) i trzecim (3915 głosów). Procentowy wynik lewicy był lepszy
65 SLD wyrosła konkurencja?, „Gazeta Wyborcza Szczecin”, 27 października 2010; J. Kowalewska,
Czy Napieralski musi startować z SLD?, „Gazeta Wyborcza Szczecin”, 28 października 2010.
309
w porównaniu z poprzednimi wyborami w okręgu nr 1 (1,42) i nr 5 (1,46).
Z kolei ludowcy jedynie w okręgu nr 1 nie poprawili wyniku. W pozostałych okręgach wyniki PSL były lepsze, zarówno pod względem procentowego
poparcia, jak i liczby otrzymanych głosów. Zyskali oni odpowiednio w okręgu
nr 2 – 5903 głosy (5,39 pkt), 3 – 8440 (6,19 pkt), 4 – 4697 (3,98 pkt), 5 – 1122
(2,52 pkt). Okręg nr 3 był dla ludowców szczególny, gdyż uzyskali oni ponad
2,5-krotnie więcej głosów niż w poprzednich wyborach. W okręgu nr 2 PSL zajął
drugie miejsce pod względem liczby zdobytych głosów.
Tabela 18.4.Sejmik województwa zachodniopomorskiego – liczba mandatów uzyskanych w okręgach
Ugrupowanie
PO
PiS
LiD/SLD
PSL
Samoobrona
Okręg nr 1 Okręg nr 2 Okręg nr 3 Okręg nr 4 Okręg nr 5
2006 2010 2006 2010 2006 2010 2006 2010 2006 2010
5
2
1
0
0
4 (-1)
2
2 (+1)
0
0
2
1
1
1
0
3 (+1)
0 (-1)
1
1
0
2
1
1
0
1
3 (+1)
1
1
1 (+1)
0 (-1)
1
1
1
1
1
3 (+2)
1
1
0 (-1)
0 (-1)
2
2
1
1
1
3 (+1)
1 (-1)
1
1
0 (-1)
Platforma we wszystkich okręgach otrzymała też najwięcej mandatów.
Straciła jednak na rzecz SLD jedno miejsce w sejmiku w okręgu nr 1, największy
przyrost – z jednego do trzech mandatów – zanotowała z kolei w okręgu nr 4.
PiS straciło mandaty w okręgach nr 2 i 5, nie zyskując żadnego. PSL, mimo
znacznie lepszego wyniku pod względem ilości i odsetka głosów, utrzymało swój
stan posiadania. Ludowcy zachowali po jednym mandacie w okręgach nr 2 i 5,
mimo większego poparcia utracili mandat w okręgu nr 4, lecz zyskali w okręgu
nr 3.
Wpływ na wynik wyborów do sejmiku miało rozbicie głosów lewicy. Gdyby
doszło do porozumienia między SLD a ugrupowaniami, które utworzyły KKW
Lewica, to wynik w okręgu nr 5 uległby zmianie. SLD zyskałoby jeden mandat
więcej kosztem PO. Lider listy SLD Albin Majkowski, który przegrał rywalizację
z drugą na liście Beatą Radziszewską, a uzyskał poparcie 3487 głosów, zostałby
radnym, gdyż na cała listę KKW Lewica padło w tym okręgu 3460 głosów, stąd
też żaden inny kandydat nie byłby dla niego indywidualnie zagrożeniem na liście.
Przy takiej zmianie SLD mógł stać się partnerem koalicyjnym dla PO. Trudno
stwierdzić czy zmiana granic dwóch okręgów i przesunięcie jednego mandatu
miało wpływ na wynik. Przy zachowaniu proporcji mandat zyskałaby w okręgu
nr 5 PO, a straciłoby PSL w okręgu nr 3. Jednak takie porównanie jest wątpliwe,
gdyż w przesuniętym z jednego do drugiego okręgu powiecie wyborcy głosowaliby na inny skład kandydatów.
310
Tabela 18.5.Rozmiar nadreprezentacji w wyborach do sejmiku województwa
zachodniopomorskiego w 2010 r.
PO
PiS
SLD
PSL
Poparcie (%)
Mandaty (%)
Różnica
40,80
53,33
+12,53
18,67
16,67
-2,00
18,52
20,00
+1,48
12,96
10,00
-2,96
Rozmiar nadreprezentacji
0,31
-0,11
0,08
-0,23
Sejmik został zdominowany przez Platformę z wyraźną nadreprezentacją jej przedstawicieli w stosunku do uzyskanych głosów. Na takim podziale
okręgów skorzystał SLD, który wprowadził jednego radnego więcej niż PiS,
mimo iż uzyskał mniejsze poparcie w skali województwa. Podobnie rzecz miałaby się w poprzednich wyborach, gdyby nie zastosowane wówczas blokowanie
list, które akurat w tym przypadku, korygując wynik na rzecz PiS kosztem SLD,
nie zdeformowało go pod względem liczby uzyskanych głosów.
Tabela 18.6.Indeks rywalizacyjności oraz efektywna liczba partii w wyborach do
sejmiku województwa zachodniopomorskiego w latach 1998-2010
Poparcie dla pierwszego
komitetu (%)
Poparcie dla drugiego
komitetu (%)
1998
2002
2006
2010
39,00
(SLD)
27,18
(AWS)
33,17
(SLD-UP)
19,14
(Samoobrona)
33,36
(PO)
20,82
(PiS)
40,80
(PO)
18,67
(PiS)
Indeks rywalizacyjności
0,70
0,58
0,62
0,46
ELP (poziom sejmiku)
2,90
3,46
3,87
2,76
W kolejnych latach w wyborach do sejmiku województwa zachodniopomorskiego indeks rywalizacyjności po niewielkim wzroście w poprzedniej
kampanii zmalał. Nie zmieniły się główne siły polityczne w regionie, ponownie
rywalizacja przebiegała przede wszystkim między PO a PiS, zaś SLD pozostało
ugrupowaniem trzecim.
W poprzednich latach malał indeks agregacji. Wyniósł on w 1998 r. –
9,78 (SLD), w 2002 r. – 8,66 (SLD-UP), w 2006 r. – 8,00 (PO). W wyborach
2010 r. indeks ten wzrósł do 13,33. Wiązało się to z uzyskaniem przez partię zwycięską większości mandatów i spadkiem liczby partii w sejmiku z 5 do 4.
Większość, jaką zapewniła sobie PO samodzielnie i w koalicji z PSL spowodowała, że powołanie nowych władz w sejmiku przebiegało wyjątkowo sprawnie
i bez poważniejszych konfliktów. Przewodniczącym sejmiku na pierwszej, inauguracyjnej sesji po wyborach został Marek Tałasiewicz, a wiceprzewodniczącymi
Jerzy Kotlęga, Kazimierz Drzazga i Witold Ruciński. Na marszałka województwa,
większością 25 głosów, wybrany został Olgierd Geblewicz, który zapowiedział
311
„kadencję kontynuacji”66. Za marszałkiem głosowali radni koalicji PO-PSL oraz
SLD, którzy nie zgłosili swojego kandydata.
Podsumowanie
Wybory do sejmiku województwa zachodniopomorskiego w 2010 r. nie
pociągnęły za sobą znaczących politycznych zmian. Władzę w regionie utrzymała
koalicja PO-PSL, choć Platforma zyskała znacznie większe pole manewru – zdobyła większość pozwalającą rządzić nawet samodzielnie.
Jednak wybory w dużych miastach regionu nie były dla PO pomyślne.
W wyborach prezydentów miast przegrali kandydaci PO w Szczecinie,
Świnoujściu i Stargardzie Szczecińskim, wygrali popierani przez PO w Koszalinie
i Kołobrzegu, lecz dopiero w drugiej turze. Zwłaszcza niekorzystne były wybory
w Szczecinie, gdzie kandydat PO Arkadiusz Litwiński zdobył w I turze zaledwie
21,25% głosów, w drugiej 38,58%, a partia po wyborach przeszła do opozycji.
W Świnoujściu kandydat PO Dariusz Śliwiński uzyskał zaledwie 17,32% głosów,
w Stargardzie Szczecińskim Marcin Badowski 25,08% (PiS nie wystawiła kandydata, ułatwiając w ten sposób odniesienie zwycięstwa przez dotychczasowego prezydenta Sławomira Pajora). W Kołobrzegu zwyciężył popierany przez PO Janusz
Gromek (II tura – 63,92%), który kandydował też na to stanowisko w poprzednich wyborach przy poparciu tej partii. W Koszalinie prezydentem został Piotr
Jedliński (II tura – 51,16%) jako kandydat niezależny, popierany przez PO,
w 2009 roku kandydował do PE z list tej partii.
Istotne jest także porównanie osiągniętego przez PO wyniku do ostatnich
wyborów polskiego i unijnego parlamentu. W 2007 r. PO osiągnęła ogromne
poparcie na terenie województwa (48,96%), w 2009 r. to poparcie w okręgu
obejmującym połączone województwa zachodniopomorskie i lubuskie wyniosło
45,88%. Zatem wynik na poziomie 40,8% był niewątpliwie sukcesem, jednak
w ujęciu procentowym poparcie dla PO spadło. Jednak rezultat tej partii na
tle pozostałych województw pokazał, iż zachodniopomorskie stanowiło jeden
z „bastionów” Platformy.
66 A. Kraśnicki jr., Geblewicz marszałkiem, „Gazeta Wyborcza Szczecin”, 30 listopada 2010.
312

Platforma mimo wszystko Wybory do sejmiku województwa

Transkrypt

Podobne dokumenty

Bookcrossing - Janusz Zemke

specyfikacja kosztów

artykuł

jak zaprogramować wyborcę?

RZGW Wroc³aw - konferencja prasowa _26.09.2011

Praca dla młodych

KAWA NA ŁAWĘ – raport za I kwartał 2015 r.