1 PLAN STUDIÓW NA UNIKATOWYM KIERUNKU STUDIÓW

Transkrypt

Załącznik
do uchwały nr 180 Senatu UW z dnia 20 stycznia 2010 r. w sprawie w sprawie utworzenia
unikatowego kierunku studiów na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego i I Wydziale
Lekarskim Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
PLAN STUDIÓW NA UNIKATOWYM KIERUNKU STUDIÓW
LOGOPEDIA OGÓLNA I KLINICZNA – STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA
Szczegółowy plan studiów zgodny z proponowanymi standardami kształcenia dla
nowego kierunku i poziomu kształcenia, z uwzględnieniem punktacji ECTS:
powinien zostać sporządzony oddzielnie dla każdej specjalności, oddzielnie dla
studiów pierwszego i drugiego stopnia, w formie tabeli wg. następującego wzoru:
I semestr
Nazwa przedmiotu
wykład
Wprowadzenie do nauki o języku
Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna
Wprowadzenie do logopedii
Psychologia ogólna
Pedagogika ogólna
Anatomia i fizjologia człowieka
Emisja głosu
Lektorat języka obcego
Przedmiot spoza kierunku studiów
Wychowanie fizyczne
Technologia informacyjna
Szkolenie BHP
Ochrona własności intelektualnej
ćwiczenia
15
30
30
30
30
Konwersatorium
punkty
ECTS
30
15
3
5
3
3
2
6
2
2
2
30
30
60
30
15
1
0,5
0,5
4
forma
zaliczenia
Z/O
E
Z/O
Z/O
Z/O
E
Z/O
Z/O
Z/O
Z/O
Z/O
Z/O
Z/O
Łączna liczba godzin: 349
Łączna liczba punktów ECTS: 30
II semestr
Nazwa przedmiotu
wykład
Elementy prawa medycznego
i oświatowego
Funkcjonalny opis języka
Psychologia rozwoju dziecka
Dykcja i autokorekcja
Pedagogika specjalna
Emisja głosu
Logorytmika
Kwalifikowana pierwsza pomoc
Pediatria
Ortodoncja
Wychowanie fizyczne
ćwiczenia
30
30
Konwersatorium
punkty
ECTS
30
3
30
4
5
3
3
2
2
1
2
3
2
30
30
30
15
15
15
15
15
60
30
forma
zaliczenia
Z/O
Z/O
E
Z/O
Z/O
Z/O
Z/O
Z/O
Z/O
Z/O
Z/O
Z/O
III semestr
Nazwa przedmiotu
Kultura języka z elementami leksykologii
Psycholingwistyka
Rozwój mowy dziecka
wykład
ćwiczenia
30
30
Konwersatorium
30
30
30
30
1
punkty
ECTS
4
4
3
5
forma
zaliczenia
Z/O
Z/O
Z/O
E
Zaburzenia mowy. Wprowadzenie
Dydaktyka nauczania początkowego
Neurologia dziecięca
Wychowanie fizyczne
30
30
3
3
3
2
3
30
15
60
30
Z/O
Z/O
Z/O
Z/O
Z/O
Z/O
IV semestr
Nazwa przedmiotu
wykład
Ortofonia i grafetyka
Opóźniony rozwój mowy
Psychologia kliniczna dziecka
Praktyki
Podstawy genetyki
Kinezyterapia dziecięca
Psychiatria dziecięca
Egzamin certyfikacyjny z języka obcego
Wychowanie fizyczne
ćwiczenia
30
Konwersatorium
punkty
ECTS
30
6
3
1
3
2
4
2
3
2
2
2
30
15
30
15
15
30
60
15
15
60
30
forma
zaliczenia
E
Z/O
Z/O
Z/O
Z/O
Z/O
Z/O
Z/O
Z/O
Z/O
E
Z/O
V semestr
Nazwa przedmiotu
wykład
Pedagogika przedszkolna i
wczesnoszkolna
Dyslalia
Dysleksja rozwojowa
Profilaktyka logopedyczna
Podstawy foniatrii
Wprowadzenie do akustyki
Praktyki logopedyczne
Seminarium licencjackie
ćwiczenia
30
30
Konwersatorium
30
punkty
ECTS
30
30
30
30
30
15
15
15
60
30
2
forma
zaliczenia
Z/O
3
5
4
2
5
2
3
4
Z/O
E
E
Z/O
E
Z/O
Z/O
Z/O
3
forma
zaliczenia
Z/O
5
1
5
3
4
6
3
E
Z/O
E
Z/O
Z/O
E
Z/O
VI semestr
Nazwa przedmiotu
Wprowadzenie do komunikacji
językowej, wspomagającej
i alternatywnej
Metody badań logopedycznych
Podstawy audiologii
Wprowadzenie do psychoakustyki
Praktyki nauczycielskie
Seminarium licencjackie
wykład
ćwiczenia
Konwersatorium
30
30
15
30
15
15
15
150
30
2
punkty
ECTS
PROGRAM NAUCZANIA NA UNIKATOWYM KIERUNKU STUDIÓW
LOGOPEDIA OGÓLNA I KLINICZNA
A. Studia pierwszego stopnia
I. WYMAGANIA OGÓLNE
Studia pierwszego stopnia trwają nie krócej niż 6 semestrów. Liczba godzin zajęć
nie powinna być mniejsza niż 2100. Liczba punktów ECTS (European Credit
Transfer System) nie powinna być mniejsza niż 180.
Od kandydatów na studia logopedyczne oczekuje się umiejętności nawiązywania
kontaktów oraz zainteresowania (współ)pracą z osobami z różnymi dysfunkcjami
w zakresie języka i mowy. W związku z tym kandydat powinien charakteryzować
się takimi cechami, jak m.in.:
− otwartością na drugiego człowieka
− kulturą osobistą
− zamiłowaniem do (współ)pracy z ludźmi z dysfunkcjami w zakresie
komunikacji
− zainteresowaniem wiedzą z pogranicza językoznawstwa, psychologii,
pedagogiki i medycyny
− staranną wymową i kulturą wypowiedzi
II. KWALIFIKACJE ABSOLWENTA
Studia pierwszego stopnia na kierunku unikatowym studiów logopedia ogólna
i kliniczna przygotowują do pracy logopedy w placówkach oświatowych i ochrony
zdrowia oraz do pracy nauczyciela nauczania początkowego w szkołach
podstawowych. Absolwent studiów pierwszego stopnia na kierunku unikatowym
logopedia ogólna i kliniczna wspólnie prowadzonym przez Wydział Polonistyki
Uniwersytetu Warszawskiego oraz I Wydział Lekarski Warszawskiego
Uniwersytetu Medycznego uzyskuje:
a) wiedzę w zakresie:
1. lingwistycznych podstaw logopedii, w tym w zakresie:
− wiedzy o języku (zwłaszcza o języku polskim), w tym w zakresie systemów
gramatycznego (fonologii, morfologii i składni) i leksykalnego;
zróżnicowania: dialektalnego, terytorialnego, społecznego i funkcjonalnego
polszczyzny
− kultury języka, zwłaszcza w zakresie: norm poprawnościowych
polszczyzny (normy ortofonicznej i normy ortograficznej; normy w zakresie
morfologii, składni i leksyki); oceny procesów i zjawisk obserwowanych
w zachowaniach językowych i komunikacyjnych współczesnych Polaków
− komunikacji językowej i niejęzykowej, w tym zwłaszcza w zakresie
pragmatyki i etyki tych zachowań oraz strategii osiągania celów
wypowiedzi; etykieta językowa
2. psychychopedagogicznych podstawach logopedii, w tym w zakresie:
− psychologii rozwojowej i klinicznej dziecka, w tym szczególnie w zakresie:
teoretycznych podstawach opisu rozwoju małego dziecka; praktycznej
obserwacji rozwoju małego dziecka i jego zagrożeń tego
3
− akwizycji języka i mowy (komunikacji werbalnej i niewerbalnej) dzieci
w normie rozwojowej. uwarunkowaniach psychologicznych, społecznych,
kulturowych nabywania i rozwoju kompetencji językowej i komunikacyjnej,
etiologii zaburzeń i opóźnień w rozwoju mowy i języka
− pedagogicznych aspektów nabywania języka i mowy, takich m.in. jak
wpływ rodziny i najbliższego otoczenia dziecka, sposób komunikowania się
w rodzinie, programy dydaktyczne mające na celu edukację językową
dziecka
3. medycznych podstaw logopedii, w tym w zakresie:
− anatomii i fizjologii człowieka
− pediatrii, ortodoncji, neurologii dziecięcej, psychiatrii dziecięcej, foniatrii,
audiologii, psychoakustyki
− techniki medycznej w zakresie metod wspomagania słuchu, równowagi,
mowy, elektrofizjologii narządu słuchu i informatyki medycznej
4. zaburzeń mowy i zasad postępowania logopedycznego, w tym w zakresie:
− klasyfikacji zaburzeń mowy
− etiologii zaburzeń mowy w zakresie dyslalia i dysleksji
− profilaktyki logopedycznej
− terapii logopedycznej
Ponadto absolwent uzyskuje wiedzę w zakresie pedagogiki i dydaktyki
wczesnoszkolnej
b) umiejętności w zakresie:
1. podstawowych metod i technik badań logopedycznych, przede wszystkim
badań przesiewowych wśród dzieci w wieku przedszkolnym
i wczesnoszkolnym, których celem jest wskazanie dzieci z wadami
wymowy
2. opisu i kwalifikacji wad wymowy
3. usprawniania narządów artykulacyjnych i usuwania wad wymowy
4. współpracy z lekarzem, psychologiem i pedagogiem w celu ustalania
metod i trybu postępowania terapeutycznego w zakresie komunikacji
(werbalnej i niewerbalnej)
II. Absolwent studiów pierwszego stopnia na kierunku unikatowym logopedia jest
przygotowywany do pracy:
• jako logopeda w:
1. przedszkolach i szkołach podstawowych powszechnych
2. przedszkolach i szkołach podstawowych integracyjnych
• jako nauczyciel w:
1. szkołach podstawowych powszechnych (I poziom, nauczanie początkowe,
klasy I-III)
2. szkołach podstawowych integracyjnych (I poziom, nauczanie początkowe,
klasy I-III)
4
III. RAMOWE TREŚCI KSZTAŁCENIA – STANDARD
III.1 GRUPY TREŚCI KSZTAŁCENIA, MINIMALNA LICZBA GODZIN
ZAJĘĆ ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW ECTS
A. GRUPA TREŚCI PODSTAWOWYCH
B. GRUPA TREŚCI KIERUNKOWYCH
Razem
godziny
90
840
930
ECTS
9
82
91
III.2 SKŁADNIKI TREŚCI KSZTAŁCENIA W GRUPACH, MINIMALNA LICZBA
GODZIN ZAJĘĆ ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW
ECTS
godziny
Treści kształcenia w zakresie:
Wprowadzenie do nauki o języku
30
Elementy prawa medycznego i oświatowego
30
Wprowadzenie do komunikacji językowej,
wspomagającej i alternatywnej
30
Psychologia rozwoju dziecka
Pedagogika ogólna
Kwalifikowana pierwsza pomoc
Anatomia i fizjologia człowieka
Pediatria
Ortodoncja
Psycholingwistyka
Rozwój mowy dziecka
Zaburzenia mowy. Wprowadzenie
Opóźniony rozwój mowy
Psychologia kliniczna dziecka
Dyslalia
Dysleksja rozwojowa
Metody badań logopedycznych
Podstawy foniatrii
Podstawy audiologii
5
180
30
30
15
60
15
30
30
30
30
15
30
120
60
60
15
45
45
III.3 PRZEDMIOTY STANDARDOWE
I EFEKTÓW KSZTAŁCENIA
–
WYSZCZEGÓLNIENIE
TREŚCI
1. WPROWADZENIE DO NAUKI O JĘZYKU
TREŚCI KSZTAŁCENIA
Język wśród systemów znakowych. System języka (langue) i jego realizacja
(parole). Struktura języka: jednostki i reguły. Hierarchiczna budowa języka:
charakterystyka poszczególnych podsystemów. Problem inwariantu i wariantów
jednostek różnych podsystemów. Komunikacja językowa: wypowiedź i akt mowy.
Typy aktów mowy. Funkcje wypowiedzi – językowe wykładniki poszczególnych
funkcji.
EFEKTY KSZTAŁCENIA – UMIEJĘTNOŚCI I KOMPETENCJE
Umiejętności i kompetencje: odróżniania jednostek systemu języka i ich
realizacji; rozpoznawania i identyfikowania jednostek należących do różnych
podsystemów; odnajdowania opozycji, w jakie wchodzą dane jednostki;
odróżniania wypowiedzi – jednostki komunikacji językowej i zdania – jednostki
systemu języka.
2. ELEMENTY PRAWA MEDYCZNEGO I OŚWIATOWEGO
Celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawowymi
zagadnieniami prawa, w szczególności mającymi zastosowanie w dziedzinie
usług medycznych oraz pedagogicznych. Omawiane zagadnienia: Podstawowe
zagadnienia i pojęcia prawne: istota prawa, przepis prawny, stosunek prawny,
wykładnia prawa, źródła prawa, procedura tworzenia aktów prawnych,
systematyka prawna. System organów państwowych. Instytucje i system prawny
Unii Europejskiej. Podstawy prawne wykonywania zawodów medycznych
(stosunek pracy, umowy cywilizacyjne). Odpowiedzialność prawna osób
wykonujących zawody medyczne. Prawa pacjenta. Odpowiedzialność prawna
osób wykonujących zawody pedagogiczne.
Opanowanie podstawowej wiedzy w zakresie odpowiedzialności prawnej osób
wykonujących zawody medyczne i pedagogiczne.
6
3. WPROWADZENIE DO KOMUNIKACJI JĘZYKOWEJ, WSPOMAGAJĄCEJ I ALTERNATYWNEJ
Mówienie i rozumienie jako czynności mowy (w ujęciu psycholingwistycznym).
Pojęcie kompetencji językowej. Model komunikacji językowej. Pojęcia:
komunikacja językowa, wspomagająca, alternatywna. Opis wybranych form
komunikacji alternatywnej i wspomagającej.
Rozumienie pojęć: kompetencja językowa, komunikacja językowa,
alternatywna i wspomagająca. Opisywanie podstawowego modelu komunikacji
językowej. Opisywanie istotnych właściwości różnych form komunikacji
alternatywnej.
1. FUNKCJONALNY OPIS JĘZYKA
Pojęcie głoski. Budowa i funkcje narządów mowy. Klasyfikacja artykulacyjna
głosek polskich. Mechanizm koartykulacji. Różnice regionalne w wymowie.
Akcent i jego miejsce w wyrazie. Fonetyka a fonologia.
Pojęcie i typy morfemów (słowotwórcze, fleksyjne i leksykalne. Derywacja a
fleksja. Definicje leksemu. Polskie systemy klasyfikacji leksemów na części
mowy. Budowa konstrukcji fleksyjnej: temat, wykładnik fleksyjny. Konstrukcje
syntetyczne, aglutynacyjne i analityczne.
Fleksja a składnia. Jednostki mowy i jednostki języka. Wypowiedzenie a
zdanie, wypowiedzenia niewerbalne. Tradycyjna analiza zdania pojedynczego.
Pojęcie składnika zdaniotwórczego. Analiza na składniki bezpośrednie. Różne
typy zależności: pojęcie równorzędności, podrzędności oraz inkluzji. Pojęcie
związku składniowego: zgoda, rząd. Własności akomodacyjne leksemów i form
wyrazowych. Klasyfikacja grup syntaktycznych w języku polskim. Granice zdania
złożonego. Typy zdań złożonych
EFEKTY KSZTAŁCENIA
Zajęcia służą zdobyciu podstaw, koniecznych do rozumienia zjawisk,
zachodzących na różnych poziomach języka, do samodzielnej analizy przykładów
i studiowania literatury przedmiotu.
Student powinien opanować: charakterystykę artykulacyjną głosek, pismo
fonetyczne, system fonologiczny języka polskiego. Powinien także umieć
dokonać analizy formy wyrazowej, określać wartości kategorii gramatycznych,
nazywać części mowy wg jednolitych kryteriów, rozumieć problemy dyskusyjne
morfologii.
7
2. PSYCHOLOGIA ROZWOJU DZIECKA
Uwarunkowania
rozwoju
osobniczego
człowieka.
Sfery
rozwoju
psychoruchowego dziecka Procesy poznawcze: spostrzeganie, uwaga, pamięć.
Procesy poznawcze: myślenie, uczenie się, inteligencja. Rozwój motoryczny:
duża motoryka, mała motoryka, motoryka oralna. Rozwój emocjonalny: definicje
emocji, teorie emocji, składowe emocji, mechanizm powstawania strachu. Rozwój
moralności. Rozwój społeczny dziecka.Kształtowanie się poczucia „ja” u dziecka”
Przygotowanie studentów do rozumienia procesów rozwojowych dziecka
i poznania jego możliwości psychomotorycznych na danym etapie.
3. PEDAGOGIKA OGÓLNA
Pedagogika jako nauka o wychowaniu. Aksjologia pedagogiczna. Proces
kształcenia i wychowania. Modele wychowania. Style wychowania. Postawy
rodzicielskie. Diagnostyka pedagogiczna. System edukacji w Polsce.
Podstawowa wiedza na temat wychowania. Znajomość czynników
wpływających na proces wychowania. Znajomość istoty diagnozowania
pedagogicznego. Znajomość stylów wychowania i postaw rodzicielskich oraz
podstawowa wiedza na temat ich wpływu na proces wychowania. Znajomość
polskiego systemu edukacji.
4. KWALIFIKOWANA PIERWSZA POMOC
Rozpoznanie sytuacji zagrażającej zdrowiu lub życiu człowieka. Ocena
podstawowych funkcji życiowych człowieka w stanie zagrożenia. Przywrócenie,
podtrzymanie i stabilizacja podstawowych funkcji życiowych, a w tym, przede
wszystkim – czynności układu oddechowego i krążenia, zabezpieczenie
i stabilizacja różnych obszarów ciała uszkodzonych w wyniku działania czynników
zewnętrznych.
Podejmowanie
kwalifikowanych
działań
ratunkowych
w szczególnych
rodzajach
zagrożeń
środowiskowych.
Organizacja
i przeprowadzenie kwalifikowanego i bezpiecznego transportu osób w stanie
nagłego zagrożenia zdrowia lub życia.
Znajomość zasad udzielania pierwszej pomocy medycznej w stanach
zagrożenia życia
8
5. ANATOMIA I FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA
Anatomiczne i fizjologiczne podstawy funkcjonowania organizmu ludzkiego
w szczególności narządu słuchu, mowy i układu równowagi.
Poznanie
anatomicznych
i
fizjologicznych
zasad
funkcjonowania
podstawowych narządów i układów człowieka, w tym szczególnie narządu słuchu
i mowy.
6. PEDIATRIA
Rozwój dziecka. Normy rozwojowe. Najczęstsze odchylenia w rozwoju
i dojrzewaniu dziecka. Specyfika żywienia dziecka. Choroby metaboliczne.
Choroby zapalne. Specyfika chorób nowotworowych u dzieci.
Poznanie zasad oceny pediatrycznej, norm rozwojowych dzieci oraz
najczęstszych schorzeń, szczególnie w zakresie dróg oddechowych,
pokarmowych i centralnego układu nerwowego
7. ORTODONCJA
Budowa zębów mlecznych i stałych – różnice anatomiczne. Okresy
wyrzynania zębów. Czynniki wywołujące próchnicę zębów. Zapobieganie
próchnicy – profilaktyka. Diagnostyka wad twarzowo-szczękowo-zgryzowych.
Wady wrodzone (etiologia, leczenie). Wady nabyte (etiologia, profilaktyka,
leczenie). Leczenie zespołowe wad twarzowo-szczękowo-zgryzowych.
Opanowanie wiedzy na temat wad twarzowo-szczękowo-zgryzowych
(przyczyny i rozpoznawanie). Poznanie metod leczenia ortodontycznego
w wadach twarzowo-szczękowo-zgryzowych. Wykorzystanie tej wiedzy
w diagnozie i terapii logopedycznej
9
8. PSYCHOLINGWISTYKA
Przedmiot i zakres zainteresowań badawczych psycholingwistyki. Metodologia
badań psycholingwistycznych. Kierunki badań. Psycholingwistyczny model
języka. Czynności mowy: mówienie i rozumienie. Funkcje języka/mowy.
Świadomość językowa i jej składniki. Kompetencja językowa i komunikacyjna.
Sprawności komunikacyjne. Pojęcie słownika umysłowego. Psycholingwistyczna
charakterystyka procesu mówienia: modele mówienia i rozumienia, strategie
komunikacyjne. Językowy obraz świata: myślenie a mowa, myśl a słowo; odbicie
świata pozajęzykowego w języku; Problemy kategoryzacji przez człowieka zjawisk
świata zewnętrznego i ich odbicie w języku
Znajomość pojęć: mowa, mówienie, rozumienie, świadomość językowa,
kompetencja językowa, kompetencja komunikacyjna, sprawności mowy, funkcja
języka/mowy, słownik umysłowy – w ujęciu psycholingwistycznymi. Znajomość
wybranych teorii psycholingwistycznych. Umiejętność opisu wybranych
psycholingwistycznych modeli języka.
9. ROZWÓJ MOWY DZIECKA
Teorie akwizycji języka. Zagadnienie względnej chronologii rozwoju mowy.
Okresy rozwoju mowy dziecka w różnych ujęciach. Problem dojrzałości
językowej. Proces opanowywania języka jako systemu przez dzieci: rozwój
systemów fonologicznego, fleksyjnego i składniowego, rozwój leksyki
i semantyki. Opanowywanie znaczeń przez dzieci. Rozwój mowy dziecka
z perspektywy
pragmalingwistyczne:
funkcje
wypowiedzi
dziecięcych,
charakterystyka wypowiedzi dziecięcych w perspektywie rozwojowej,
konwersacja i narracja dziecięca
Znajomość wybranych teorii akwizycji języka jako systemu, w tym zwłaszcza.
natywistycznej teorii Noama Chomsky’ego, konstruktywistycznej teorii Jeana
Piageta, funkcjonalno-pragmatycznej teorii Michaela Hallidaya, teorii ontogenezy
aktów Jêrome’a Brunera, teorii dwóch kodów Basila Bernsteina. Umiejętność
opisu rozwoju języka i mowy dziecka w różnych ujęciach i z uwzględnieniem
różnych kryteriów, zwłaszcza systemu językowego, konwersacji i narracji, funkcji
wypowiedzi dziecięcych.
10
10. ZABURZENIA MOWY. WPROWADZENIE
Mowa i jej definicje. Wieloaspektowość badań. Zaburzenia mowy a zaburzenia
języka. Przegląd różnych ujęć teoretycznych. Komunikacja językowa i jej
zaburzenia. Najważniejsze teorie i ich twórcy. Teoretyczne i praktyczne podstawy
wyodrębniania form zaburzeń mowy. Przyczyny i patomechanizmy zaburzeń.
Posługiwanie się terminologią w obrębie określonej teorii. Rozumienie treści
terminów i zakresu ich używania przez logopedów teoretyków oraz praktyków.
Umiejętność łączenia typu objawów językowych z rodzajem defektu w obrębie
narządu mowy.
11. OPÓŹNIONY ROZWÓJ MOWY
Wieloaspektowa charakterystyka opóźnionego rozwoju mowy i jego objawów.
Zasady postępowania diagnostycznego. Zasady rozwijania umiejętności
komunikacyjnych i językowych dziecka.
Rozpoznawanie opóźnień w opanowywaniu mowy i języka przez dziecko;
tworzenie programów rozwijania komunikacji językowej dostosowanych do
potrzeb dziecka
12. PSYCHOLOGIA KLINICZNA DZIECKA
Zapoznanie studentów ze współczesną wiedzą dotyczącą zaburzeń rozwoju
psychoruchowego dziecka. Przedstawienie patomechanizmów powstawania
wybranych zaburzeń ze szczególnym uwzględnieniem mózgowych. Zapoznanie
studentów z głównymi metodami terapii psychologicznej
Umiejętność wykorzystania wiedzy o zaburzeniach rozwoju psychoruchowego
przy stawiania diagnozy logopedycznej a szczególnie przy wyjaśnianiu
nieprawidłowości rozwoju mowy.
11
13. DYDAKTYKA NAUCZANIA POCZĄTKOWEGO
Podstawowe pojęcia dydaktyczne. Cele, metody, formy kształcenia
i wychowania. Zasady kształcenia. Środki dydaktyczne. Kontrola i ocena
w procesie kształcenia. Lekcja jako podstawowa jednostka dydaktyczna.
Konspekt jako podstawowa forma przygotowania nauczyciela do zajęć.
Umiejętność określania celów zajęć dydaktycznych. Umiejętność właściwego
doboru metod pracy. Umiejętność wykorzystania w praktyce zawodowej zasad
dydaktycznych. Umiejętność doboru środków dydaktycznych oraz właściwego
stosowania różnych form kontroli i oceny. Umiejętność planowania celowych
i sensownych zajęć dydaktycznych
14. DYSLALIA
Dyslalia i jej rodzaje. Teoretyczne podstawy klasyfikacji. Przyczyny
powstawania wad wymowy. Rozwojowe i patologiczne realizacje polskich
fonemów. Zaburzenia artykulacji głosek i sposobów ich korygowania – przegląd
stanowisk. Badanie i ocena aparatu artykulacyjnego, fonacyjnego i oddechowego.
Badanie słuchu fonemowego. Zasady postępowania logopedycznego w różnych
rodzajach dyslalii.
Rozpoznawanie wad wymowy i dostosowywania terapii logopedycznej; ocena
stanu artykulacji; badania artykulacji.
15. DYSLEKSJA ROZWOJOWA
Pojęcie dojrzałości do czytania i pisania. Terminologia. Symptomy ryzyka
dysleksji. Trudności w czytaniu i pisaniu oraz ich przyczyny. Objawy
specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu. Diagnozowanie dysleksji
rozwojowej. Typologia dysleksji. Zasady pisowni polskiej. Trudności
w przyswajaniu grafemów oraz postaci graficzno-ortograficznej wyrazów i ich
przyczyny. Lingwistyczna analiza i interpretacja błędów w pisaniu. Zaburzenia
w pisaniu a zaburzenia mowy. Patomechanizmy dysleksji. Pomoce edukacyjne
w pracy z dzieckiem ze specyficznymi trudnościami w czytaniu i pisaniu. Uczeń
dyslektyczny w szkole. Udział nauczyciela polonisty i logopedy w pracy z dziećmi
z trudnościami w pisaniu. Podstawy prawne opieki psychologicznopedagogicznej.
12
Rozpoznawanie symptomów ryzyka dysleksji i dysleksji rozwojowej;
interpretacja mechanizmu powstawania błędów w pisaniu; ocena merytorycznej
pomocy edukacyjnych oraz ich tworzenia.
16. METODY BADAŃ LOGOPEDYCZNYCH
Cele badań logopedycznych. Diagnoza i terapia logopedyczna. Badania
przesiewowe. Narzędzia i techniki badawcze.
Umiejętność opisu określonych ze względu na cel badań logopedycznych.
Poznanie istoty badań przesiewowych. Umiejętność posługiwania się wybranymi
narzędziami i technikami do badań przesiewowych.
17. PODSTAWY FONIATRII
Anatomia i fizjologia krtani. Oddychanie statyczne i dynamiczne. Rola komór
rezonacyjnych. Fizjologiczny rozwój krtani i głosu. Mutacja i jej zaburzenia. Głos
eufoniczny. Choroby krtani i zaburzenia głosu u dzieci. Anatomia i fizjologia
narządów artykulacyjnych. Anatomia i fizjologia podniebienia. Rozszczep
podniebienia – problemy foniatryczno-logopedyczne. Mózgowe porażenie
dziecięce – problemy foniatryczno-logopedyczne. Fizjologia połykania u dzieci.
Zaburzenia połykania u dzieci.
Opanowanie wiedzy z zakresu podstaw anatomicznych i fizjologicznych
powstawania głosu, mowy i czynności połykania. Poznanie przyczyn, podstaw
rozpoznawania i leczenia zaburzeń głosu, mowy i połykania u dzieci. Poznanie
zasad wielospecjalistycznej opieki nad dzieckiem z rozszczepem podniebienia
i dzieckiem z mózgowym porażeniem dziecięcym.
18. PODSTAWY AUDIOLOGII
Anatomia i fizjologia narządu słuchu. Niedosłuch przewodzeniowy, odbiorczy.
Zaburzenia centralne słuchu. Badania słuchu behawioralne i obiektywne u dzieci.
Organizacja badań przesiewowych słuchu. Wady wrodzone narządu słuchu.
Niedosłuch w zespołach wad. Urazy ucha. Zapalenia uszu. Uraz akustyczny.
Ototoksyczne działanie leków.
13
procesu słyszenia. Poznanie przyczyn, podstaw rozpoznawania i leczenia
zaburzeń słuchu. Poznanie zasad organizacji badań przesiewowych słuchu
IV.
Praktyki logopedyczne i nauczycielskie powinny trwać nie krócej niż
6 tygodni – łącznie 270 godzin praktyk ogólnych logopedycznych
i nauczycielskich. Zasadę i formę odbywania praktyk ustala jednostka uczelni
prowadząca kształcenie.
V.
Inne wymagania
1. Programy nauczania powinny przewidywać zajęcia z zakresu wychowania
fizycznego – w wymiarze 120 godzin jeżyków obcych – w wymiarze 240 godzin
którym należy przypisać 10 punktów ECTS, technologii informacyjnej –
w wymiarze 30 godzin, którym należy przypisać 2 pkt. ECTS. Treści kształcenia
w zakresie technologii informacyjnej: podstawy technik informatycznych,
przetwarzanie tekstów, arkusze kalkulacyjne, bazy danych, grafika prezentacyjna,
usługi w sieciach informatycznych, pozyskiwanie i przetwarzanie informacji –
powinny stanowić co najmniej odpowiednio dobrany podzbiór informacji
zawartych w modułach wymaganych do uzyskania Europejskiego Certyfikatu
Umiejętności komputerowych (ECDL) – European Computer Driving Licence.
2. Programy nauczania powinny przewidywać zajęcia z zakresu ochrony
własności intelektualnej.
3. Student otrzymuje 10 pkt. ECTS za przygotowanie do egzaminu
dyplomowego w tym za przygotowanie pracy dyplomowej, jeśli przewiduje ją
program nauczania.
14
PLAN STUDIÓW NA UNIKATOWYM KIERUNKU STUDIÓW
LOGOPEDIA OGÓLNA I KLINICZNA – STUDIA DRUGIEGO STOPNIA
I semestr
Nazwa przedmiotu
wykład
Klasyfikacja zaburzeń mowy
Mowa niepłynna
Zaburzenia mowy i jej rozwoju u osób
z niedosłuchem
Niedokształcenie mowy pochodzenia
korowego
Poradnictwo genetyczne
Neurologia
Foniatria
Audiologia
Konwersatorium
Seminarium magisterskie
ćwiczenia
15
30
30
1
3
2
forma
zaliczenia
Z/O
Z/O
Z/O
30
3
Z/O
1
4
5
3
2
3
3
Z/O
Z/O
E
Z/O
Z/O
Z/O
Z
3
2
forma
zaliczenia
Z/O
Z/O
5
3
3
2
2
2
3
3
E
Z/O
Z/O
Z/O
Z/O
Z/O
Z
Z/O
30
30
6
4
forma
zaliczenia
E
Z/O
30
4
Z/O
30
5
E
30
30
3
4
4
Z/O
Z
Z/O
15
30
30
15
Konwersatorium
punkty
ECTS
15
15
15
30
30
30
II semestr
Nazwa przedmiotu
wykład
Diagnoza i terapia logopedyczna
Niedokształcenie mowy u osób
z autyzmem
Afazja
Dyzartria
Neuropsychologia
Kinezyterapia
Rehabilitacja głosu po laryngektomii
Konwersatorium
ćwiczenia
30
15
15
15
30
15
15
Konwersatorium
punkty
ECTS
15
15
15
15
15
30
30
30
III semestr
Nazwa przedmiotu
Diagnoza u terapia logopedyczna
Rozszczepy podniebienia i wargi. Opieka
medyczno-logopedyczna
Medyczna i logopedyczna terapia osób
z dysfagią
Komunikacja językowa, wspomagająca
i alternatywna
Konwersatorium
wykład
ćwiczenia
30
30
15
Konwersatorium
punkty
ECTS
IV semestr
Nazwa przedmiotu
Wspomaganie rozwoju
psychoruchowego i komunikacji
interpersonalnej
Psychiatria
Niedokształcenie mowy u osób
z upośledzeniem umysłowym
Seminarium magisterskie oraz
przygotowanie pracy magisterskiej
i przygotowanie do egzaminu
magisterskiego
wykład
ćwiczenia
Konwersatorium
2
forma
zaliczenia
Z/O
15
2
1
Z/O
Z/O
30
3
20
Z/O
E
2
Z/O
30
30
30
60
16
punkty
ECTS
PROGRAM NAUCZANIA NA UNIKATOWYM KIERUNKÓW STUDIÓW
LOGOPEDIA OGÓLNA I KLINICZNA
B. Studia drugiego stopnia
I. WYMAGANIA OGÓLNE
Studia drugiego stopnia trwają nie krócej niż 4 semestry. Liczba godzin zajęć nie
powinna być mniejsza niż 465. Liczba punktów ECTS (European Credit Transfer
System) nie powinna być mniejsza niż 52.
Studia drugiego stopnia na kierunku unikatowym logopedia ogólna i kliniczna,
wspólnie prowadzonym przez Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego
i I Wydział Lekarski Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, przygotowują
do pracy w zawodzie logopedy w placówkach oświatowych i ochrony zdrowia
oraz do pracy naukowej w zakresie logopedii i nauk powiązanych z logopedią.
II. KWALIFIKACJE ABSOLWENTA
Absolwent 2-letnich studiów magisterskich uzyskuje wiedzę w zakresie
A. wiedzy:
− Historii rozwoju logopedii i badań naukowych nad zaburzeniami mowy
− Metodologii interdyscyplinarnych badań naukowych nad zaburzeniami
mowy
− Etiologii i klasyfikacji różnych zaburzeń mowy
− Metodach i zasadach diagnozowania w logopedii
− Niedokształcenia rozwoju mowy o różnej etiologii
− Neurologii, neuropsychologii, psychiatrii, foniatrii
− Nowoczesnych metod diagnostyki zaburzeń słuchu, równowagi i mowy
− Metod prowadzenia badań naukowych oraz upowszechniania ich wyników
B. umiejętności:
− Rozpoznawania różnych form zaburzeń mowy i ich opisu
− Oceny stanu komunikacji językowej i możliwości jej rozwoju
u dzieci z zaburzeniami mowy
− Prowadzenia badań logopedycznych oraz stawiania diagnozy
− Opracowywania programów terapii logopedycznej
− Opracowywania
programów
postępowania
profilaktycznego
zapobiegających powstawaniu zaburzeń komunikacji językowej
− Wyjaśnianiu związki między różnymi rodzajami zaburzeń mowy
a możliwościami osób z zaburzeniami w uczestniczeniu w życiu społecznym
i kulturalnym swojego otoczenia
− Prowadzenia terapii logopedycznej dzieci z opóźnionym oraz zaburzonym
rozwojem mowy i języka
− Prowadzenia terapii logopedycznej osób dorosłych, które utraciły
komunikacyjne umiejętności językowe
− Udzielania pomocy logopedycznej dzieciom z trudnościami w czytaniu
i pisaniu, we współpracy z pedagogiem
17
− Uczestniczenia w pracach zespołów orzekających o zakresie i charakterze
pomocy edukacyjnej dziecku z trudnościami w komunikacji językowej,
wydawać opinię
− Prowadzenie doradztwa i konsultacji dla osób z zaburzeniami mowy i ich
rodzin
− Samodzielnego i/lub we współpracy z innymi specjalistami rozwiązywania
różnorodnych problemów pacjentów z zaburzeniami słuchu, równowagi
i mowy
− Organizacji pracy własnej i współpracowników
− Analizy postępu technicznego w wybranym dziale
Absolwent studiów drugiego stopnia na kierunku unikatowym logopedia jest
przygotowywany jako logopeda do pracy w:
1. placówkach oświatowych:

przedszkolach powszechnych, integracyjnych i specjalnych

szkołach: powszechnych, integracyjnych, specjalnych i artystycznych

poradniach społeczno-zawodowych

gabinetach logopedycznych
2. placówkach służby zdrowia:

oddziałach otolaryngologii, audiologii i foniatrii

oddziałach neonatologii (uczestniczących w Programie Powszechnych
Badań Przesiewowych Słuchu dla Noworodków)

punktach doboru aparatów słuchowych

ośrodkach wczesnej interwencji dla dzieci z zaburzeniami rozwojowymi

placówkach szkolno-pedagogicznych dla dzieci z zaburzeniami słuchu
III. RAMOWE TREŚCI KSZTAŁCENIA – STANDARD
III.1 GRUPY TREŚCI KSZTAŁCENIA, MINIMALNA LICZBA GODZIN
ZAJĘĆ ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW ECTS
Razem
18
godziny
30
435
465
ECTS
5
47
52
III.2 SKŁADNIKI TREŚCI KSZTAŁCENIA W GRUPACH, MINIMALNA
LICZBA GODZIN ZAJĘĆ ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA
PUNKTÓW ECTS
godziny
Komunikacja
i alternatywna
językowa,
wspomagająca
30
Klasyfikacja zaburzeń mowy
Mowa niepłynna
Zaburzenia mowy i jej rozwoju u osób
z niedosłuchem
Afazja
Niedokształcenie mowy pochodzenia
korowego
Dyzartria
Niedokształcenie mowy u osób z autyzmem
Rozszczepy podniebienne. Opieka medycznologopedyczna
Diagnoza i terapia logopedyczna
Foniatria
Rehabilitacja głosu po laryngektomii
III.3 PRZEDMIOTY STANDARDOWE
I EFEKTÓW KSZTAŁCENIA
–
15
30
30
45
30
30
30
30
90
45
30
WYSZCZEGÓLNIENIE
TREŚCI
OPISY TREŚCI PROGRAMOWYCH
1. KOMUNIKACJA JĘZYKOWA, WSPOMAGAJĄCA I ALTERNATYWNA
Polski język migowy (PJM), system językowo-migowy, system Blissa, alfabet
Braille’a, elektroniczne środki wspomagające komunikację międzyludzką.
Umiejętność opisywania alternatywnych systemów komunikacyjnych oraz
umiejętność korzystania z elektronicznych środków wspomagania komunikacji
językowej
19
2. KLASYFIKACJA ZABURZEŃ MOWY
Podstawy teoretyczne i zasady klasyfikacji zaburzeń mowy. Klasyfikacje
przyczynowe, objawowe, przyczynowo-objawowe. Przegląd klasyfikacji.
Zaburzenia mowy i języka w świetle kategoryzacji międzynarodowych.
Zagadnienia dyskusyjne. Różnice terminologiczne.
Opanowanie kryteriów różnych klasyfikacji zaburzeń mowy i samych
klasyfikacji. Umiejętność opisu najważniejszych systemów klasyfikacyjnych.
3. MOWA NIEPŁYNNA
Rodzaje niepłynności mówienia. Definicje jąkania. Pierwszo- i drugoplanowe
objawy jąkania. Pojęcie fizjologicznej niepłynności mówienia. Pojęcie i terapia
mowy bezładnej (giełkotu). Podejście klasyczne do jąkania i rola terapii
logopedycznej w jego leczeniu. Poglądy van Ripera na powstawanie i terapię
jąkania. Jąkania jako zaburzenie emocjonalne. Rola symptomu jąkania w nerwicy
jąkania. Czynniki predyspozycyjne, wyzwalające wzmacniające jąkanie.
Rytmizacja mówienia w terapii jąkania. Metoda mówienia spowolnionego - istota
i techniki. Technika terapii jąkania oparta na echokorekcji. Techniki oddechowe w
terapii jąkania. Wsparcie gestem w terapii jąkania. Natura konfliktu
zagrażającego. Charakter lęku pierwotnego. Lęk wtórny w jąkaniu.
„Uprzedmiotowienie lęku” w jąkaniu. Uczenie umiejętności społecznych
i asertywności w terapii jąkania. Urealnienie poczucia własnej wartości w jąkaniu.
Techniki rozluźniająco – relaksacyjne w jąkaniu. Przykłady konfliktów
zagrażających będących przyczyną powstawania jąkania. Emocje (strach i lęk)
występujące w jąkaniu.
Poznanie rodzajów niepłynności
usuwających niepłynność mowy.
mowy
oraz
technik
terapeutycznych
4. ZABURZENIA MOWY I JEJ ROZWOJU U OSÓB Z NIEDOSŁUCHEM
Niedosłuch i głuchota - sprawy terminologiczne. Mechanizmy opanowania
języka fonicznego. Opis gramatyczny struktury Polskiego Języka Migowego
(PJM). Rozwój językowy dziecka niesłyszącego z punktu widzenia języka
migowego Głuchota a rozwój dziecka – trochę psychologii. Metody pracy
z dzieckiem głuchym i niedosłyszącym. Rozwijanie u dziecka niesłyszącego
świadomości metajęzykowej w L1 i L2
20
Zdobycie wiedzy dot. procesów opanowywania języka
i niedosłuchu. Poznanie metod pracy z dzieckiem głuchym.
w
głuchocie
5. AFAZJA
Treść i zakres użycia terminu afazja. Problemy sporne.
Definicje i rodzaje afazji. Neuropsychologiczne podłoże zaburzeń komunikacji
językowej w afazji. Afazja w ujęciach różnych szkół lingwistycznych –
podobieństwa i różnice. Wpływ teorii na praktykę i weryfikacja hipotez w praktyce.
Pierwotne i wtórne objawy zaburzeń afatycznych. Obraz dezintegracji systemu
językowego. Kompensacja językowa. Narzędzia diagnostyczne. Zasady
reedukacji osób z afazją. Kryteria doboru materiału językowego. Podstawy
usprawniania mowy i pisma.
Rozpoznawanie afatycznych zaburzeń mowy i odróżnianie od zaburzeń
o innym podłożu; rozumienie patomechanizmu afazji i jej odmian;
dostosowywanie programu reedukacji do stanu mowy i stopnia dezintegracji
języka u osób z różnymi formami afazji
6. NIEDOKSZTAŁCENIE MOWY POCHODZENIA KOROWEGO
Zaburzenia rozwoju językowego – przejawy i przyczyny. Terminologia.
Przegląd wyników badań. Zaburzenia w mówieniu i rozumieniu. Trudności
w opanowywaniu pisania i czytania.
Rozpoznawanie zaburzeń rozwoju językowego o podłożu neurologicznym;
postępowanie logopedyczne dostosowane do potrzeb dziecka.
7. DYZARTRIA
Istota zaburzeń dyzartrycznych. Obraz zaburzeń u dzieci i dorosłych. Dyzartria
a mózgowe porażenie dziecięce. Charakter i zakres dysfunkcji. Zaburzenia
prozodii i artykulacji. Afazja a dyzartria.
Współdziałanie w zespole specjalistycznym; usprawnianie funkcji narządów
mających wpływ na wyrazistość artykulacji i prozodii
21
8. NIEDOKSZTAŁCENIE MOWY U OSÓB Z AUTYZMEM
Autyzm jako całościowe zaburzenie rozwojowe. Diagnoza i klasyfikacja
(kryteria diagnostyczne wg Kannera, ICD-10, DSM-IV). Rozwój mowy i dzieci
z autyzmem. Typy i formy niedokształcenia mowy w autyzmie. Metody pracy nad
mową dzieci z autyzmem.
Przyswojenie podstawowej wiedzy o autyzmie i zachowaniach
komunikacyjnych osób z autyzmem. Poznanie podstawowych metod pracy nad
kształtowaniem mowy u dzieci autystycznych.
9. ROZSZCZEPY PODNIEBIENNE. OPIEKA MEDYCZNO-LOGOPEDYCZNA
Charakterystyka rozszczepów i ich etiologia. Klasyfikacja i opis rozszczepów
podniebiennych. Rola logopedy w opiece medyczno-logopedycznej.
Poznanie zasad postępowania logopedycznego wobec dzieci z rozszczepami.
10. DIAGNOZA I TERAPIA LOGOPEDYCZNA
Cel, etapy i przebieg diagnozowania logopedycznego Badanie stanu narządu
mowy. Badanie realizacji fonemów/dźwięków mowy. Badania specjalistyczne i ich
wartość dla logopedy. Narzędzia diagnostyczne. Zakresy terapii w różnych
formach zaburzeń mowy. Etapy terapii logopedycznej. Badania przesiewowodiagnostyczne. Dokumentacja logopedyczna. Zasady rejestrowani materiału
empirycznego, opis i interpretacja dla postawienia diagnozy. Problemy diagnozy
różnicowej. Studia przypadków.
Poznanie narzędzi i metod stosowanych w diagnozowaniu logopedycznym
i terapii logopedycznej; indywidualizowanie pracy; sporządzanie językowych prób
badawczych.
22
11. FONIATRIA
Neurolingwistyczny
schemat
procesu
komunikatywnego.
Mózgowa
organizacja mechanizmu powstawania głosu i mowy. Oddychanie dynamiczne.
Głos prawidłowy. Klasyfikacja zaburzeń głosu. Czynniki miejscowe i ogólne
wpływające na czynność fonacyjną krtani. Metody oceny krtani i jakości głosu.
Profilaktyka chorób narządu głosu. Choroby zawodowe narządu głosu. Fizjologia
połykania u dorosłych. Zaburzenia połykania u dorosłych
powstawania głosu, mowy i czynności połykania. Poznanie przyczyn, podstaw
rozpoznawania i leczenia zaburzeń głosu, mowy i połykania u dorosłych
12. REHABILITACJA GŁOSU PO LARYNGEKTOMII
Metody leczenia raka krtani. Głosy zastępcze. Rehabilitacja głosu po
chordektomiach. Głos przełykowy oraz po rekonstrukcji przełyku i gardła dolnego.
Głos tchawiczo-przełykowy (protezki wentylacyjne).
Poznanie różnych metod leczenia raka krtani. Poznanie podstaw
anatomicznych i fizjologicznych wytwarzania głosów zastępczych. wykorzystanie
tej wiedzy w diagnozie i terapii logopedycznej
IV. Praktyki
Praktyki logopedyczne i nauczycielskie powinny trwać nie krócej niż
2 tygodnie (łącznie 90 godzin) Zasadę i formę odbywania praktyk ustala jednostka
uczelni prowadząca kształcenie.
V. Inne wymagania
Kształcenie na drugim stopniu mogą podjąć osoby które zrealizowały
i zaliczyły zajęcia obejmujące 60% treści podstawowych i kierunkowych
określonych w standardach kształcenia studiów pierwszego stopnia kierunku
logopedia ogólna i kliniczna
Za przygotowanie pracy magisterskiej i za przygotowanie do egzaminu
dyplomowego student otrzymuje 20 pkt. ECTS
23