historia i społeczeństwo

Wymagania i kryteria ocen z przedmiotu historia i społeczeństwo w klasie IV szkoły podstawowej
Ocenę
dopuszczającą
otrzymuje uczeń,
który spełnia
wymagania nieco
poniżej wymagań
podstawowych, tj.:
Ocenę dostateczną
otrzymuje uczeń,
który spełnia
wymagania
podstawowe, oraz:
1. Uczeń zna i rozumie różnice między życiem dziś a życiem w przeszłości. Posiada elementarną wiedzę dotyczącą
omówionych w ciągu roku wydarzeń z dziejów Polski i Świata. Potrafi określić kolejność tych wydarzeń (co było
najpierw, a co potem). Zna podstawowe pojęcia z zakresu historii i wiedzy o społeczeństwie.
2. Podstawowe pojęcia wymagane na ocenę dopuszczającą: przeszłości, historia, źródła historyczne, wiek, tysiąclecie,
mapa, mała rodzina, wielka rodzina, region, ojczyzna, mała ojczyzna, portfolio, obywatel, symbole narodowe,
starożytność, polis, demokracja, mit, politeizm, Akropol, filozofia, tragedia, komedia, koturny, olimpiada, „pokój
boży”, imperium, Forum Romanum, bazylika, termy, akwedukty, igrzyska, cyrk, gladiator, legenda, Piastowie, Polanie,
poganie.
3. Wykaz podstawowych zagadnień wymaganych na ocenę dopuszczającą: powody uczenia się historii; rodzaje źródeł
historycznych; przykłady źródeł historycznych; sposób przeliczania lat na wieki; jak poznać historię swojej
miejscowości?; polskie symbole narodowe; współczesna nazwa państwa polskiego; kim był: Perykles; wierzenia
starożytnych Greków; najważniejsi greccy bogowie; kim był: Fidiasz, Sokrates; początki greckiego teatru; grecki teatr
(w jaki sposób wystawiano w nim sztuki, kto w nim występował i kto mógł oglądać przedstawienia?); miejsce i
częstotliwość odbywania igrzysk olimpijskich w starożytnej Grecji; dyscypliny rozgrywane podczas igrzysk
olimpijskich w starożytnej Grecji; nagrody otrzymywane przez uczestników starożytnych igrzysk olimpijskich; czas
powstania miasta Rzym; rzymska rodzina; budowle znajdujące się w centrum starożytnego Rzymu; wyposażenie
rzymskich term; uczty bogatych Rzymian; powody organizacji igrzysk; najważniejsi rzymscy bogowie; kim był Jezus
Chrystus; działalność Jezusa Chrystusa; kim byli: Mieszko I i Dobrawa; daty: 966 r.; okoliczności przyjęcia chrztu
przez Mieszka I; daty: 1000 r.; kim był: Otton III; wyprawa św. Wojciecha; zjazd w Gnieźnie; data: 1138 r.; kim był:
Bolesław Krzywousty; testament Bolesława Krzywoustego; sposoby leczenia w średniowieczu; daty: 1308 r., 1320 r.,
1333 r.,1364 r.; kim byli: Władysław Łokietek, Kazimierz Wielki; pierwszy polski uniwersytet; budowle XIV –
wiecznego Krakowa; pożywienie mieszkańców średniowiecznej Polski.
1. Uczeń zna wymagane programem fakty historyczne i datuje je z dokładnością do jednego stulecia. Potrafi przedstawić
najważniejsze przyczyny i skutki poznanych wydarzeń. Czynnie stosuje poznane pojęcia z zakresu historii i wiedzy o
społeczeństwie. Ponadto, uczeń ma w zeszycie przedmiotowym zapisane treści z lekcji, wykonane ćwiczenia i prace
domowe.
2. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, przy jednoczesnym wykazaniu
znajomości poniższych pojęć i treści:
a) Pojęcia: archeologia, kalendarz, kalendarz gregoriański, legenda mapy, genealogia, drzewo genealogiczne, republika
demokratyczna, Unia Europejska, pedagog, gimnazjon, heros, agora, Partenon, pankration, łuk architektoniczny, triumf,
1
Ocenę dobrą
otrzymuje uczeń,
który spełnia
wymagania i
kryteria przyjęte na
ocenę dostateczną
oraz:
Ocenę bardzo
kodeks, kanalizacja, kwadrygi, amfiteatr, Ewangelia, władca historyczny, drużyna, kmieć, postrzyżyny.
b) Treści: zadanie historii i historyków; jakie wydarzenie dało początek historii?; mapa geograficzna, a mapa historyczna;
co to znaczy, że Polska jest krajem nizinnym?; powierzchnia i ludność Polski; państwa z którymi graniczy współczesna
Polska; data przystąpienia Polski do Unii Europejskiej; ateński domy; zajęcia ateńskich kobiet; siedziba i pożywienie
greckich bogów; położenie geograficzne Aten, wygląd/zabudowa starożytnych Aten; różnice pomiędzy tragedią a
komedią; sposób mierzenia czasu w starożytnej Grecji; przebieg igrzysk olimpijskich w starożytnej Grecji; różnice
pomiędzy domami biednych a bogatych mieszkańców Rzymu; liczba mieszkańców miasta Rzym w I wieku n.e.;
sposoby usuwania nieczystości w starożytnym Rzymie; przebieg rzymskich igrzysk; widowiska urządzane w rzymskich
amfiteatrach; początki chrześcijaństwa; działalność Apostołów po śmierci Jezusa Chrystusa; legendy nawiązujące do
początków państwa polskiego; daty: 972 r.; kim był: Hodon; wierzenia Polan w początkach rządów Mieszka I; daty:
1025 r.; dochody pierwszych władców Polski; pożywienie i domy pierwszych mieszkańców Polski; kim byli: Henryk
Brodaty, Jadwiga; Śląsk w XIII wieku; okoliczność zajęcia Pomorza Gdańskiego przez Krzyżaków; dokonania
Kazimierza Wielkiego; przyczyny zakładania licznych rodzin w średniowiecznej Polsce.
1. Uczeń potrafi podzielić przeszłość na epoki. Umie nazwać poznane epoki, podać cechy odróżniające jedną epokę od
innych oraz zaznaczyć je na osi czasu. Zaczyna rozumieć motywację ludzkich działań w przeszłości i w teraźniejszości.
Umie, na podstawowym poziomie, wykorzystywać różne rodzaje źródeł historycznych. Potrafi umiejscowić wydarzenia
w przestrzeni (mapa). Zna wymagane programem fakty historyczne i potrafi powiązać je w ciąg chronologiczny. Zdaje
sobie sprawę z wpływu przeszłości na teraźniejszość.
2. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę dostateczną, przy jednoczesnym wykazaniu
znajomości poniższych treści: rodzaje historii; na czym polega praca archeologów; przyczyna mierzenia czasu; główne
regiony Polski; dialekt i gwara; naród; powody integracji państw Europy Zachodniej po II wojnie światowej; korzyści
jakie uzyskała Polska po przystąpieniu do Unii Europejskiej; ateńskie wychowanie; wyobrażenia Greków na temat losu
człowieka po śmierci; filozofia starożytnej Grecji; Teodozjusz I i konsekwencje jego decyzji; miejsce i data
zorganizowania pierwszej nowożytnej olimpiady; rzymska szkoła; różnice w wychowaniu pomiędzy biedniejszymi a
bogatszymi dziewczynkami; powody budowy dróg w starożytnym imperium rzymskim; znaczenie powiedzenia:
„wszystkie drogi prowadzą do Rzymu”; zasady rzymskiego prawa obowiązujące do dziś; przyczyny prześladowania
Chrześcijan; chrześcijaństwo religią państwową; data: 313 r.; rodzice i dzieci w państwie Mieszka I; daty: 992 r.; kim
był: Bolesław Chrobry; następstwa przyjęcia chrztu; wojny Bolesława Chrobrego; obszar i zaludnienie Polski na
przełomie X/XI wieku; działalność księżnej Jadwigi i tego następstwa; daty: 1370 r.; zjazd monarchów; ziemie
przyłączone do Polski za panowania Kazimierza Wielkiego; znaczenie śmierci Kazimierza Wielkiego; wiek w jakim
można było wziąć ślub w średniowiecznej Polsce; pozycja kobiet w średniowiecznej Polsce.
Uczeń potrafi scharakteryzować każdą z poznanych epok. Potrafi pokazać związki przyczynowo-skutkowe między
2
dobrą otrzymuje
uczeń, który spełnia
wymagania i
kryteria przyjęte na
ocenę dobrą oraz:
Ocenę celującą
otrzymuje uczeń,
który spełnia
wymagania i
kryteria przyjęte na
ocenę bardzo dobrą
oraz:
poznanymi wydarzeniami. Rozumie oraz wstępnie interpretuje proste teksty źródłowe. Zna daty roczne przełomowych
wydarzeń. Potrafi przedstawić wpływ poznanych wydarzeń z przeszłości na teraźniejszość.
Uczeń potrafi scharakteryzować każdą z poznanych epok, wykazując znaczną wiedzę oraz zrozumienie warunków życia w
przeszłości. Umie, na podstawowym poziomie, przedstawić wybrane zagadnienia historyczne (np. stosunek ludzi do
środowiska przyrodniczego od czasów prehistorycznych do dziś). Interpretuje proste teksty źródłowe, umie je wykorzystać
w trakcie wypowiedzi.
Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą.
3