MSZ
Transkrypt
MSZ
Vino pellite curas – Winem rozpraszajcie troski (Horatius) Ficum cupit – Chce figi, potrzebuje czegoś (dlatego taki uprzejmy) MSZ SPOTKANIE (2001 r.) - WITOLD PAŁKA ur. Katowice 1928 r., olej na płótnie 50 x 70 cm MSZ Warzywa i owoce obfitujące w witaminę C - 20-170 mg witaminy C w 100 g produktu Warzywa – Boćwina, brokuły, brukselka, chrzan, jarmuŜ, kalafior, kalarepa, kapusta biała, czerwona, włoska, pekińska, papryka, liść pietruszki, pomidory, rzepka, kapusta kiszona (w duŜych ilościach jedzona), Większe ilości – koperek zielony, szczaw, szczypiorek, szpinak (bogate w karoten) Owoce – agrest, cytryny, grejpfrut, jeŜyny, kiwi, maliny, mandarynki, pomarańcze, porzeczki, białe, czerwone, czarne (do 300 mg), poziomki, truskawki, Ŝurawiny, owoce dzikiej róŜy MSZ Warzywa i owoce obfitujące w prowitaminę witaminy A – beta karoten Warzywa – Boćwina, dynia, endywia, cykoria, fasola strączkowa, groszek zielony, jarmuŜ, koperek zielony, kabaczek, marchew, sałata, szczaw, szpinak, włoszczyzna. DuŜo teŜ mają – nać pietruszki, pomidory bogate w witaminę C Owoce – arbuz, banany, brzoskwinie, melony, najbogatsze morele. MSZ Urozmaicenie produktów – wykorzystanie tzw. zamienników produktów (zamiana produktów w obrębie danej grupy): 100 g mąki, kaszy odpowiada: 100 g makaronu 100 g grochu i fasoli suchej 100 g pieczywa chrupkiego, bułki tartej, herbatników, sucharków 135 g chleba, bułek, pieczywa cukierniczego 100 g cukru odpowiada: 125 g miodu 200 g dŜemu niskosłodzonego 150 g dŜemu wysokosłodzonego, konfitur, syropów owocowych MSZ śywienie podstawowe Osoby nie wymagające Ŝywienia dietetycznego – w szpitalach, sanatoriach i innych zakładach leczniczych. Charakterystyka – dozwolone wszystkie produkty i techniki, wskazane ograniczenia w diecie potraw cięŜko strawnych, wzdymających. 4-5 posiłków dziennie Normy zaproponowane przez Iśś – 1994, Stan chorobowy – wzrost wydatku energetycznego na podstawowe procesy Ŝyciowe – zapotrzebowanie na energie wzrost o 15% ( z 2300 kcal do 2500 kcal np.) Przy planowaniu diety racja pokarmowa zwiększona na tzw. Straty nieuniknione (straty produkcyjne, resztki talerzowe) MSZ Dieta bogatoresztkowa Zaparcia nawykowe, postać atoniczna, zaburzenia czynności jelit. Modyfikacja Ŝywienia racjonalnego ludzi zdrowych (diety podstawowej) – zwiększenie ilości błonnika pokarmowego frakcji nierozpuszczalnych i płynów. Istotna rola – frakcja nierozpuszczalna błonnika: celulozy, hemicelulozy, ligniny. Do wyzwolenia funkcji błonnika – niezbędna woda – zdolność róŜna – najwięcej – otręby pszenne – 100 g – wiąŜe 450 g wody. ziemniaki 100 g – 40 g wody Przy podawaniu otrąb – zwiększenie ilości Ca o ok. 10% i wody do 2 l. Objawy dyspeptyczne – procesy fermentacyjne w jelitach wywołują Fruktoza (w soku jabłkowym duŜo jej), laktoza w mleku słodkim (zastępujemy jogurtem, kefirem), sorbitol (z - galaretkowate słodycze, guma do Ŝucia bezcukrowa, dietetyczne dŜemy i czekolady), tłuszcze zwierzęce, uŜywki (kawa, mocna herbata, alkohol, ostre przyprawy), napoje gazowane i potrawy wzdymające, potrawy cięŜko strawne - smaŜone MSZ Dieta łatwo strawna Modyfikacja Ŝywienia racjonalnego ludzi zdrowych. Dobór produktów łatwo strawnych oraz technik przyrządzania. Ograniczenie lub wyłączenie – produktów i potraw tłustych, smaŜonych, pieczonych w tradycyjny sposób, długo zalegających w Ŝołądku, wzdymających, ostro przyprawionych. Zmniejszenie podaŜy błonnika lub uczynienie go mniej draŜniącego – dobór delikatnych warzyw i dojrzałych owoców, obieranie, gotowanie, przecieranie przez sito, miksowanie, podawanie przecierów i soków, oczysczone produkty zboŜowe. MSZ śywienie dietetyczne w chorobach układu pokarmowego Choroby jamy ustnej i przełyku: Zapalenie jamy ustnej. Zapalenie przełyku. Kurcz przełyku. śylaki przełyku. Rak przełyku. Diety oszczędzające pod względem mechanicznym, chemicznym i termicznym. Zapotrzebowanie energetyczne na poziomie minimalnym – 22002300 kcal zaleŜne od masy ciała pacjenta i przypadku chorobowego. Choroba nowotworowa – zapotrzebowanie energetyczne zwiększone do 2500 kcal, do 100 g białka na dobę, więcej witamin z grupy B i witaminy C, składników mineralnych. Dieta płynna, papkowata, przez zgłębnik, diety przemysłowe. MSZ DIETA PAPKOWATA Choroby jamy ustnej i przełyku, utrudnione gryzienie i połykanie, niektóre choroby z gorączką, po niektórych zabiegach. ZbliŜona do diety łatwostrawnej – róŜnica w konsystencji. Zupy przecierane, zupy kremy, podprawiane (zagęszczane mąką i śmietanka, Ŝółtkiem, masłem), warzywa i owoce – surowe soku lub przecierane gotowane, mięsa gotowane mielone podawane z sosami. Przeciwwskazane produkty podobne jak w płynnej. MSZ DIETA KLEIKOWA Ostre schorzenia przewodu pokarmowego, wątroby, trzustki, pęcherzyka Ŝółciowego, nerek, choroby zakaźne, stany pooperacyjne. Kleiki z: ryŜu (zapierające), kaszy jęczmiennej (lekko wzdymająca), płatków owsianych (rozwalniająco), kaszy manny. Gorzka herbata, namoczone sucharki, czerstwa bułka. Stosuje się 1-3 dni. Modyfikacje – dodanie soli, cukru, niewielkich ilości masła, chudego mleka, twaroŜku, przetartych kompotów, soków z warzyw i owoców, puree z ziemniaków, marchwi, płynów garbnikowych (wino czerwone, kakao na wodzie, napar z suszonych czarnych jagód), osłaniających (mięta, rumianek). MSZ Diety o zmienionej konsystencji Dieta płynna, Dieta papkowata Dieta kleikowa DIETA PŁYNNA Charakterystyczna konsystencja. Wartość energetyczna – ustalana indywidualnie od 1600 -2400 kcal, zwiększony katabolizm – 3000 kcal. 1 ml poŜywienia – 1 kcal – (0,8-0,9 kcal) 2000 kcal – objętość 2000-2500 ml (większe stęŜenia biegunka, nie moŜność podania przez sondę). Objętość jednego posiłku do 500 ml, temperatura 37oC. Białko – 16-20% energii Tłuszcz – 30-32% energii Węglowodany – 44-54% energii MSZ Zastosowane produkty: Produkty świeŜe, pieczywo namoczone i zmiksowane, kasze w formie kleików, sery zmiksowane z mlekiem lub śmietanką, jaj zagotowane, zmiksowane z mlekiem lub zupą, Ŝółtka dodawane po zagotowaniu, mięso, ziemniaki i warzywa zmiksowane w zupie, warzywa i owoce – w formie soków i przecierów. Potrawy moŜna wzbogacać mlekiem w proszku lub preparatami przemysłowymi. Przeciwwskazane: Pieczywo świeŜe, Ŝytnie, makarony i kasze nieprzetarte, przekwaszone mleko, sery Ŝółte, topione sery, jaja na surowo, tłuste gatunki mięs, tłuste wędliny, tłuste ryby, kwaśna śmietana, smalec, słonina, warzywa kapustne, cebulowe, papryka, ogórki, suche nasiona roślin strączkowych, brukiew, rzepa, wszystkie warzywa surowe, owoce suszone, orzechy, chałwa, czekolada, kakao, ostre przyprawy, alkohol. MSZ śywienie dietetyczne w chorobach układu pokarmowego NIEśYTY śOŁĄDKA Ostry nieŜyt – zatrucia pokarmowe, niektóre leki, środki przeczyszczające, alkohole (wina musujące w duŜych ilościach). Gdy ostry nieŜyt pochodzenia bakteryjnego – leczenie farmakologiczne. Zalecenia: 24-48 godzin głodówka – płyny niesłodzone o umiarkowanej temperaturze (woda przegotowana, fizjologiczny roztwór soli, herbata bez cukru, napar z rumianku, mięty – płyny 100 ml co godzinę) dosalane – uzupełnienie strat NaCl, nawadnianie doŜylne nieraz potrzebne. Wprowadzamy solone kleiki z ryŜu, kaszy jęczmiennej bez tłuszczu i cukru. Soki owocowo-warzywne (rozcieńczone 1:4 początkowo, potem 1:1 zaleŜnie od tolerancji, nie podaje się jabłkowego soku – zwiększa procesy fermentacyjne) – najlepsze Bobo Vita. Dietę stopniowo rozszerzamy. MSZ śywienie dietetyczne w chorobach układu pokarmowego NIEśYTY śOŁĄDKA Przewlekły nieŜyt – stan zapalny błony śluzowej Ŝołądka Przyczyny – zakaŜenie H. pylori, błędy Ŝywieniowe, brak uzębienia, naduŜywanie alkoholu, palenie papierosów, niektóre leki, zarzucanie treści dwunastnicy do Ŝołądka, zejście ostrego nieŜytu, inne choroby (niedokrwistość, cukrzyca), czynniki nerwowe. Objawy: nadkwaśność – bóle głodowe, kwaśnie odbijanie, nudności wymioty, pieczenie za mostkiem, wzdęcie, zaparcia; niedokwaśność – gniecenie w okolicy Ŝołądka, nudności, odbijania siarkowodorem, wzdęcia, biegunki na przemian z zaparciami. MSZ śywienie dietetyczne w chorobach układu pokarmowego NIEśYTY śOŁĄDKA Przewlekły nieŜyt – stan zapalny błony śluzowej Ŝołądka Nadkwaśność – dieta łatwo strawna z ograniczeniem substancji pobudzających czynność wydzielniczą Ŝołądka. Dieta zindywidualizowana. Niedokwaśność – oszczędzanie chorego narządu i pobudzanie do wydzielania soków trawiennych. Potrawy urozmaicone, estetycznie podane – pobudzenie fazy odruchowo-nerwowej, nie podaje się duŜej ilości płynów (nie rozcieńczanie kwasu solnego i soków trawiennych). Pobudzenie apetytu – pomiędzy posiłkami – sok pomidorowy, z kiszonej kapusty, z ogórków, marchwi, jabłek, barszcz kiszony. Wyłączamy potrawy z duŜą ilością tłuszczu i smaŜone, pieczone – hamowanie czynności wydzielniczej Ŝołądka. Błonnik zmniejszony, niewskazane potrawy zalegające i wzdymające. Posiłki podawane często i w mniejszych objętościach. MSZ śywienie dietetyczne w chorobach układu pokarmowego CHOROBA WRZODOWA śOŁĄDKA I DWUNASTNICY Tworzenie się ubytków w błonie śluzowej Ŝołądka lub dwunastnicy. Brak objawów lub okresowe bóle – wiosna, lato. Wrzód Ŝołądka – 0,5 godziny po spoŜyciu posiłku, Wrzód dwunastnicy – 2-3 godziny po jedzeniu, charakterystyczne bóle głodowe w nocy i na czczo. Dieta pełnowartościowa z wyłączeniem produktów powodujących bóle brzucha, wzdęcia, odbijania, zgagę. W okresie zaostrzenia wyłączeniu podlegają produkty cięŜko strawne, długo zalegające w Ŝołądku. Dieta łatwostrawna. Gdy podawane leki z bizmutem – niewskazane mleko i jego przetwory – unieczynnienie bizmutu. SpoŜywanie posiłków bez pośpiechu, o stałych porach, kolacja przed snem, zarzucenie palenia papierosów. MSZ śywienie dietetyczne w chorobach układu pokarmowego CHOROBY JELITA CIENKIEGO I GRUBEGO RóŜne działanie produktów na perystaltykę jelit: Pobudzające działanie: produkty wysokoresztkowe – bogate w błonnik nierozpuszczalny (pieczywo razowe, grube kasze, otręby, w mniejszych ilościach warzywa i owoce); wywołujące procesy fermentacyjne w jelitach (miód, słodycze galaretowate z sorbitolem, cukier mleczny, syropy owocowe, sok jabłkowy, winogronowy, gruszkowy, soki bogate w fruktozę i sorbitol, dŜemy, śliwki suszone); fermentowane przetwory z mleka, świeŜy kefir, zsiadłe mleko; kwaśne owoce i warzywa (bogate w kwasy organiczne), buraki ćwikłowe, papryka; napoje i dania zimne, słone, mocno przyprawione; tłuszcze; kawa prawdziwa. MSZ śywienie dietetyczne w chorobach układu pokarmowego CHOROBY JELITA CIENKIEGO I GRUBEGO RóŜne działanie produktów na perystaltykę jelit: ObniŜające działanie: Napoje garbnikowe – ściągające – napar z suszonych czarnych jagód, mocna gorzka herbata, kakao na wodzie, wytrawne czerwone wino; napoje gorące; mąka ziemniaczana – kisiel, ryŜ, Ŝelatyna; warzywa i owoce bogate w błonnik rozpuszczalny – pektyny (marchew, dynia, banan, jabłko tarte). suche poŜywienie. MSZ śywienie dietetyczne w chorobach układu pokarmowego CHOROBY JELITA CIENKIEGO I GRUBEGO Zaparcia Zaparcie – stan patologiczny, w którym opróŜnianie się jelit nie odbywa się przeciętnie co 24 h, lecz znacznie rzadziej (raz na 2, 4, 6 dni). Czynnościowe zaburzenia defekacji: zaparcia nawykowe, zmniejszenie wraŜliwości prostnicy, uszkodzenie układu nerwowego. Czynnościowe zaburzenia pasaŜu przez jelito grube (10% populacji K>M) – m.in.: przejściowe zaparcia w chorobach gorączkowych i obłoŜnych – zmiana diety; niedoczynność tarczycy, nadnerczy, cukrzyca – uszkodzenia autonomicznego układu nerwowego; leki – opiatowe, papaweryna, antagoniści wapnia, NSAID; nerwica, depresja, parkinsonizm, stwardnienie rozsiane MSZ śywienie dietetyczne w chorobach układu pokarmowego CHOROBY JELITA CIENKIEGO I GRUBEGO Zaparcia Diagnostyka: pełna diagnostyka, badanie per rectum i inne. Leczenie przyczynowe – odstawienie leków (antagonistów Ca), chirurgia jelita w zaparciach o podłoŜu organicznym (uchyłkowa choroba), leczenie niedoczynności tarczycy, chirurgia jelita w chorobach czynnościowych. Postępowanie ogólne: dieta obfitująca w błonnik pokarmowy; probiotyki; unikanie herbaty, czekolady, pokarmów wysokobiałkowych, nasilenie aktywności fizycznej – sprzyja przywróceniu wypróŜnień pokarmowych torowanie odruchów defekacyjnych szklanka wody do kaŜdego posiłku – aby rozszerzyć Ŝołądek. MSZ śywienie dietetyczne w chorobach układu pokarmowego CHOROBY JELITA CIENKIEGO I GRUBEGO Zespół jelita draŜliwego Objawy: ból, wzdęcia, biegunka, zaparcie, objawy znikają w czasie snu, wiek powyŜej 20 r. Ŝycia – szczyt zachorowań przełom 3 i 4 dekady. Charakterystyka pacjentów: niezwykła koncentracja na własnych dolegliwościach, przewidywanie miejsca, które boli jeszcze przed badaniem palpacyjnym, bardzo często objawy nasilone przez kontakt z wybranymi osobami i są one wykorzystywane w relacjach z najbliŜszymi. Błędny jest pogląd, Ŝe przyczyną choroby jest ubogoresztkowa dieta europejska. Rozpoznanie – w ciągu ostatnich 12 miesięcy przez co najmniej 12 tygodni (niekoniecznie kolejnych) występował dyskomfort lub ból brzucha z dwoma z trzech cech: ustępował po wypróŜnieniu i/lub wiązał się ze zmianą częstotliwości wypróŜnień i/lub był związany ze zmianą wyglądu stolca MSZ śywienie dietetyczne w chorobach układu pokarmowego CHOROBY JELITA CIENKIEGO I GRUBEGO Zespół jelita draŜliwego Postępowanie dietetyczne: Unikanie pszenicy, kukurydzy, ziemniaków, cebuli, czekolady, produktów mlecznych, jaj, orzechów i ryb – zawierają duŜe ilości niekompletnie wchłanianych węglowodanów: skrobię, oligosacharydy, sorbitol, laktozę. W postaci zaparciowej zaleca się terapeutyczną ilość błonnika 24-36 g/dobę – 3 łyŜki otrąb pszennych praŜonych. Terapii wysokobłonnikowej powinno towarzyszyć zwiększenie ilości płynów + kontrola poziomów Ŝelaza, cynku, magnezu i fosforanów. Higiena Ŝywienia – spoŜywanie posiłków powoli i w milczeniu, picie płynów łyŜką lub przez rurkę, choćby minimalna aktywność fizyczna po posiłkach, stałe pory posiłków, stałe, dobrze tolerowane objętości posiłków. MSZ Non vivimus, ut edamus, sed edimus, ut vivamus – Nie Ŝyjemy, aby jeść, lecz jemy, aby Ŝyć. Non, ut edam, vivo, sed ut vivam, edo – Nie aby jeść, Ŝyję, lecz aby Ŝyć, jem. MSZ Bouts – Ostatnia wieczerza 1467 MSZ David - Madonna nad zupą mleczną 1520 MSZ śywienie dietetyczne w chorobach układu pokarmowego śywienie w chorobach miąŜszu wątroby Wątroba – narząd, gdzie wiele przemian ustrojowych z aminokwasów – powstają białka ustrojowe, nadmiar aminokwasów w przekształcane w glukozę i kwasy tłuszczowe; z amoniaku – powstaje mocznik; z kwasów tłuszczowych – fosfolipidy, tłuszcze obojętne, lipoproteiny, ciała ketonowe; synteza cholesterolu i kwasów Ŝółciowych; z glukozy – powstaje glikogen, a z glikogenu uwalnia się glukozą; z węglowodanów. Wątroba reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową, zachodzą w niej przemiany Ŝelaza, miedzi, cynku i molibdenu; wytwarza się Ŝółć; ma funkcję odtruwającą, uczestniczy w rozkładzie niektórych hormonów. Najczęstsze choroby: zapalenie wątroby, marskość wątroby, stłuszczenie wątroby, toksyczne uszkodzenie wątroby. MSZ Przyczyny: Zapalenie wątroby ZakaŜenie wirusem A, B i C, lub innymi wirusami, bakteriami lub pierwotniakami. Marskość wątroby Choroba przewlekła, rozwój tkanki łącznej w miejsce zwyrodniałych i martwiczych komórek wątrobowych. Niedobory Ŝywieniowe – dieta uboga w białko; przebyte wirusowe zapalenie wątroby; alkoholizm; przedłuŜające się zaburzenia w odpływie Ŝółci; zatrucia toksyczne lekami i innymi związkami chemicznymi; przewlekła niewydolność krąŜenia; choroby metaboliczne, zakaźne i pasoŜytnicze. Stłuzczenie wątroby Zwiększenie zawartości tłuszczu w tkance wątrobowej Nadmierne spoŜywanie energii (zwłaszcza tłuszczu) przy niedoborze białka w diecie; czynniki toksyczne (alkohol, grzyby), zaburzenia metaboliczne (otyłość, cukrzyca), zaburzenia wewnątrzwydzielnicze (choroba Cushinga, ciąŜa). Toksyczne uszkodzenie wątroby Grzyby, leki – antybiotyki, psychotropowe, p-nowotworowe, czterochlorek węgla MSZ Zalecenia Ŝywieniowe w chorobach wątroby Cel: Dostarczenie wszystkich składników pokarmowych potrzebnych do utrzymania równowagi metabolicznej, wyrównanie niedoborów i regeneracja komórek wątrobowych. Chorzy mają uczucie wzdęcia, pragnienie, brak łaknienia. śywienie nie jest zaleŜne od jednostki chorobowej. ZaleŜy od stopnia wydolności narządu i rodzaju występujących zaburzeń metabolicznych. Uwzględnia stopień niedoŜywienia i ewentualne występowanie Ŝółtaczki. W okresie wyrównania Energia – 35-40 kcal/kg mc, niedoŜywienie – do 45 kcal/kg mc. Zwiększone spoŜycie białka – 1,3-1,5 g/kg mc białko stymuluje proces odnowy komórek wątroby, zmniejsza nacieczenie tłuszczowe miąŜszu wątroby, sprzyja uzupełnieniu białek tkankowych, syntezie albumin osocza. Ponad połowa białka pochodzenia zwierzęcego. MSZ Zalecenia Ŝywieniowe w chorobach wątroby W okresie wyrównania Gdy nie ma objawów Ŝółtaczki, wyrównane choroby wątroby – przy dopowiedniej ilości białka tłuszcze łatwo strawne (z mleka, śmietanki, masła, olejów) – dobrze tolerowane, zalecenie do 1 g/kg nmc. (ok.. 70 g/dobę). Tłuszczu Wykluczone tłuszcze zwierzęce o wysokim punkcie topnienia – smalec, słonina, łój. Gdy nietolerancja tłuszczy – triglicerydy MCT. Zaburzenia wydzielania Ŝółci. Tłuszcze ograniczamy poniŜej normy fizjologicznej do 30-50 g/dobę. W przewlekłych chorobach wątroby – dobrze tolerowane węglowodany. SpoŜycie – 300-400 g (w tym do 50-70 g cukrów łatwo przyswajalnych z cukru, miodu, dŜemów, galaretek). Nadmiar tych ostatnich – moŜe prowadzić do zwiększonej syntezy triglicerydów w wątrobie i do nasilonego stłuszczenia tego narządu. MSZ Zalecenia Ŝywieniowe w chorobach wątroby W okresie wyrównania Odkładaniu tłuszczu w wątrobie zapobiegają ciała lipotropowe – cholina, metionina, cysteina, witamina B12. Fruktoza łatwoprzyswajalna – ok.. 30 g miodu. Unika się błonnika, z diety wyłacza się gruboziarniste produkty zboŜowe, warzywa i owoce podaje się w postaci gotowanej, rozdrobnionej. Nie podaje się – pokarmy wzdymające (warzywa kapustne, cebulowe, suche nasiona roślin strączkowych, szparagi, śliwki, gruszki, czereśnie), ogranicza się seler, buraki, brukiew; ostre przyprawy; uŜywki (alkohol, kawa prawdziwa, mocna herbata, kakao prawdziwe). Upośledzone wchłanianie witamin, soli mineralnych – utajone niedobory. Podawanie droŜdŜy piwnych w ilości do 50 g/dobę. Posiłki do 5-6 razy na dobę - MSZ Zalecenia Ŝywieniowe w chorobach wątroby W okresie niewyrównania i niewydolności wątroby Pojawiają się nudności, wymioty, wystękuje nadciśnienie wrotne, puchlina brzuszna, obrzęki, Ŝółtaczka. Zmniejszona synteza albumin, białek transportowych, niedobory składników mineralnych, witamin, wzrasta stęŜenie, amoniaku, obniŜa się synteza mocznika. Mniejsze wydzielanie Ŝółci – upośledzenie trawienia i wchłaniania tłuszczów. ObniŜona tolerancja glukozy. Stany przedśpiączkowe – ograniczenie energii do 30 kcal/nmc. poniŜej 2000 kcal. W miarę nasilenia się objawów i upośledzenia czynności wątroby maleje tolerancja na białko i zwiększa się stęŜenie amoniaku pochodzącego z tego składnika. Stosujemy dietę niskobiałkową. MSZ Zalecenia Ŝywieniowe w chorobach wątroby W okresie niewyrównania i niewydolności wątroby Korzystne łąćzenie białek pochodzących z produktów mlecznych z białkami rośłinnymi (ok.. 40 g) z odŜywkami przemysłowymi (mają aminokwasy o rozgałęzionym łąńcuchu bocznym – leucyna, izoleucyna, walina). Dodatek aminokwasów rozgałęzionych do diety niskobiałkowej zwiększa tolerancję na białko, wyrównuje ujemny bilans azotowy, zmniejsza stęŜenie amoniaku we krwi. Pojawienie encefalopatii wątrobowej (zakłócenie snu, spowolnienie psychiczne) – ograniczenie białka do 20-30 g/dobę. Podajemy białko o wysokiej wartości biologicznej – mleko, ser twarogowy, jaja w 5-6 posiłkach. Stany przedśpiączkowe – zupełnie wyłączamy produkty białkowe 2-3 dni. Po ustąpieniu stopniowo zwiększamy do 0.8 g/kg mc. (50 g/dobę). MSZ Zalecenia Ŝywieniowe w chorobach wątroby W okresie niewyrównania i niewydolności wątroby Dieta o zawartości 20 g białka Pieczywo niskobiałkowe, 200 ml mleka chudego i 25 g chudego twaroŜku lub 1 jajo lub 25 g gotowanego mięsa (40 g surowego) cielęcego, wołowego, z ryby, drobiu. Tłuszcze zmniejszamy do 0,8 g/kg mc. Gdy nietolerancja – podajemy niewielkie ilości masła. Węglowodany – główne źródło energii. Gdy obrzęki i puchlina wodna – ograniczamy sód i płyny. Zwiększamy spoŜycie potasu – soki owocowe, warzywne, ziemniaki gotowane w łupinkach. Śpiączka wątrobowa (zatrucie np. grzybami) Wyłączamy produkty białkowe – 2-3 dni, podawanie 1200-1500 kcal w postaci węglowodanów. W Ŝywieniu pozajelitowym ograniczamy podawanie aminokwasów aromatycznych obniŜających konwersję amoniaku do mocznika. MSZ śywienie w zapaleniu pęcherzyka Ŝółciowego i dróg Ŝółciowych. Kamienie, zakaŜenia bakteryjne, toksemie, zastój Ŝółci. Stany ostre 1 doba głodówka – płyny ogrzane, słodzona herbata z cytryną, słodkie soki owocowe. 2 doba – dieta kleikowo-owocowa, stopniowo rozszerzana o przetarte kasze z niewielką ilością masła, przetarte słodkie kompoty, chudy twaroŜek, chude mleko. Napoje w większych ilościach. Zmodyfikowana dieta k-o przez 1-3 dni. Następnie dieta łatwo strawna z ograniczeniem tłuszczu. Przewlekłe stany Dieta łatwostrawna z ograniczeniem tłuszczu i błonnika pokarmowego. Białko ok. 1 g/kg mc. Tłuszcz do 40-50 g dobę. Lepiej tolerowane węglowodany złoŜone z produktów zboŜowych. Ograniczenie spoŜycia – cukru, słodyczy, czekolady i miodu – sprzyjają powstaniu kamicy Ŝółciowej. MSZ śywienie w zapaleniu pęcherzyka Ŝółciowego i dróg Ŝółciowych. Przewlekłe stany Wyłączamy produkty wysokobłonnikowe, wysokocholesterolowe (Ŝółtko, podroby, śmietana, pełne mleko, tłuste sery), ostre przyprawy, uŜywki, rabarbar, szczaw, szpinak. śywienie w kamicy Ŝółciowej Kamica zastój Ŝółci w drogach Ŝółciowych z powodu nieprawidłowego składu Ŝółci (kwasy tłuszczowe, cholesterol, lecytyna). Usposabia otyłość, neuropatia cukrzycowa (obkurczanie pęcherzyka). Dieta – nadmierna podaŜ cukru, słodyczy, miodu, zbyt mała ilość nienasyconych kwasów tłuszczowych zmniejszenie ilości lecytyny w Ŝółci – gorsze rozpuszczanie cholesterolu w Ŝółci. Mała ilość błonnika pokarmowego – upośledzenie sprawnego obkurczania się p.Ŝ. Hiperlipidemie (triglicerydemia) zaburzenie składu Ŝółci. Dieta łatwostrawna z ograniczeniem tłuszczów. Kamica bezobjawowa – brak zaburzeń czynności przewodu pokarmowego – dieta z pokarmami bogatymi w błonnik. MSZ śywienie dietetyczne w zapaleniu trzustki Ostre zapalenie ZagroŜenie Ŝycia – leczenie szpitalne. Zmiany martwicze i krwotoczne w miąŜszu trzustki i trawienie trzustki przez produkowane przez nią enzymy. WzmoŜona przemiana materii. Zalecenia Ŝywieniowe Włączenie Ŝywienia pozajelitowego, stopniowe podawanie płynów, dieta kleikowa, wzbogacana stopniowo do diety łatwostrawnej niskotłuszczowej, niskoresztkowej. MSZ śywienie dietetyczne w zapaleniu trzustki Ostre zapalenie Przewlekłe zapalenie trzustki. Po ostrym zapaleniu trz., kamicy i przewlekłym stanie zapalnym dróg Ŝółciowych, w alkoholizmie, wrzody Ŝołądka drąŜące do trzustki. Stosowanie preparatów zawierających enzymy trawienne trzustki. Dieta łatwo strawna, niskotłuszczowa i niskoresztkowa. Białko w normie fizjologicznej. Źródło energii – węglowodany łatwo przyswajalne, pochodzące z produktów nie obfitujących w błonnik – sucharki, czerstwe pieczywo pszenne, kasza, kleiki, drobny makaron, lane kluseczki, glukoza, cukie, miód, dŜemy, przeciery, owoce bez pestek, ziemniaki purre. Sprawdzenie funkcji wydzielniczej trzustki – na zawartość enzymów trawiennych – dieta Schmidta. MSZ