Modele finansowania inwestycji w zakresie ochrony środowiska

Modele finansowania inwestycji w zakresie ochrony środowiska –
opis zrealizowanych działań
Projekt „Modele finansowania inwestycji w zakresie ochrony środowiska” składał się
z dwóch zasadniczych elementów.
Pierwszym elementem projektu było przeprowadzenie trzech debat dotyczących
optymalnego
modelu
finansowania
inwestycji
środowiskowych
w
Polsce.
W spotkaniach uczestniczyli przedstawiciele rządu, instytucji zaangażowanych
w ochronę środowiska, sektora finansowego oraz świata nauki. Tym samym
spotkania te stanowiły okazję do wymiany podglądów, a w rezultacie w istotnym
stopniu
przyczyniły
się
do
stworzenia
katalogu
zasad,
dobrych
praktyk
i wytycznych służących efektywnemu wyborowi form finansowania inwestycji
środowiskowych.
Pierwsza debata pt. Jak finansować inwestycje z zakresu ochrony środowiska”
zorganizowana została 25 września 2014 roku w Warszawie, w siedzibie
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Wystąpienie
wprowadzające
wygłosili:
Danuta
Grodzicka-Kozak
–
Prezes
Zarządu
Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku
oraz dr Maciej Grabowski – Minister Środowiska.
Debaty w ramach powyższego spotkania odbywały się w dwóch sesjach:

Kryteria i zasady wyboru metod finansowania inwestycji środowiskowych.
Czym należy się kierować przy wyborze metod finansowania inwestycji
środowiskowych?

Kiedy dotacja a kiedy pożyczka – ogólne i szczegółowe kryteria wyboru
formy finansowania w inwestycjach środowiskowych?
W debatach panelowych, moderowanych przez Marcina Nowickiego oraz dr Martę
Penczar udział wzięli: Piotr Matwiej (Doradca Prezesa Zarządu, Związek Banków
Polskich), Agnieszka Wojtach (Dyrektor Biura Wojewódzkiego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku), Julian Zawistowski (Prezes Zarządu,
Fundacja Instytut Modelowania i Analiz Polityk Publicznych), Jacek Gdański
(Zastępca Prezesa Zarządu, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej), Danuta Grodzicka-Kozak (Prezes Zarządu, Wojewódzki Fundusz Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku), Hanna Grunt (Prezes Zarządu,
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu).
Ogółem w seminarium uczestniczyło 50 osób reprezentujących m.in. takie instytucje
jak: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, wojewódzkie
Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Ministerstwo Środowiska,
samorządy terytorialne oraz spółki komunalne.
Pierwsze spotkanie, które odbyło się 25 września 2014 roku w Warszawie
umożliwiło wyłonienie wstępnej listy kryteriów, które powinny być brane pod
uwagę przy decyzji o sposobie finansowania danego przedsięwzięcia
Druga debata pt. „Finansowanie inwestycji środowiskowych” odbyła się w dniu 30
stycznia 2015 roku w Gdańsku. Seminarium zostało uroczyście otwarte przez
Wicemarszałka Województwa Pomorskiego – Wiesława Byczkowskiego oraz Prezesa
Zarządu Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową – dr. Jana Szomburga.
Wystąpienie wprowadzające nt. obecnego systemu finansowania inwestycji
środowiskowych przedstawiła dr Małgorzata Skucha – Prezes Zarządu Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Danuta Grodzicka-Kozak –
Prezes Zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej w Gdańsku oraz Janusz Ostapiuk – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Środowiska.
Debata prowadzona była w trzech dyskusjach panelowych:

Instrumenty
zwrotne
jako
podstawa
finansowania
inwestycji
środowiskowych.

Jak zapewnić i zwiększyć atrakcyjność instrumentów zwrotnych? Jak osiągnąć
równowagę pomiędzy popytem na finansowanie a brakiem zakłóceń
mechanizmu rynkowego?

Rola instytucji komercyjnych w urynkawianiu inwestycji środowiskowych.
W dyskusjach panelowych udział wzięli następujący paneliści: Hanna Grunt (Prezes
Zarządu, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
w Poznaniu), Jerzy Sarnowski (Zastępca Prezesa Zarządu, Wojewódzki Fundusz
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie), Tadeusz Styn (Dyrektor
Departamentu Środowiska i Rolnictwa, Urząd Marszałkowski Województwa
Pomorskiego), Błażej Konkol (Prezes Zarządu, Związek Gmin Pomorskich, Wójt
Gminy Trąbki Wielkie), Radomir Matczak (Dyrektor Departamentu Rozwoju
Regionalnego i Przestrzennego, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego),
dr Piotr Tamowicz (Taylor Economics), Dariusz Wieloch (Zastępca Dyrektora
Departamentu
Instrumentów
Inżynierii
Finansowej,
Bank
Gospodarstwa
Krajowego), Piotr Matwiej (Doradca Zarządu, Zespół ds. Programów Publicznych
i Środowisk Gospodarczych, Związek Banków Polskich), Irena Wróblak (Prezes
Zarządu,
Pomorski
Regionalny
Fundusz
Poręczeń
Kredytowych),
Wiesław
Kostrzewa (Dyrektor Centrum Korporacyjnego w Gdańsku, Bank Ochrony
Środowiska), Agnieszka Wojtach (Dyrektor Biura, Wojewódzki Fundusz Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku).
Do udziału w seminarium zgłosiło się łącznie 74 osób reprezentujących m.in. takie
instytucje jak: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Ministerstwo
Środowiska, samorządy terytorialne oraz spółki komunalne.
Trzecia debata odbyła się w dniu 16 kwietnia 2015 roku w Poznaniu na Wydziale
Nauk Geograficznych i Geologicznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Dyskusja prowadzona w ramach tego spotkania koncentrowała się na specyfice
finansowania
inwestycji
realizowanych
w
poszczególnych
obszarach
środowiskowych. W ramach spotkania przeprowadzono następujące debaty
tematyczne:

Specyfika finansowania inwestycji środowiskowych w obszarze gospodarki
wodno – ściekowej;

Specyfika finansowania inwestycji środowiskowych w obszarze gospodarki
odpadami;

Specyfika finansowania inwestycji środowiskowych w obszarze gospodarki
powietrza;

Specyfika finansowania inwestycji środowiskowych w obszarze OZE.
Otwarcia seminarium dokonała Prezes Zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu – Pani Hanna Grunt, prof. dr hab.
Marek Nawrocki – Prorektor ds. informatyzacji i współpracy z gospodarką
Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Prof. UAM dr hab. Leszek
Kasprzak - Dziekan Wydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych Uniwersytetu
im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Wystąpienia wprowadzające przedstawili: Dorota Zawadzka-Stępniak (Zastępca
Prezesa Zarządu, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej),
Danuta
Grodzicka-Kozak
(Prezes
Zarządu,
Wojewódzki
Fundusz
Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku), Prof. Maciej Nowicki (Zastępca
Przewodniczącego Rady Nadzorczej, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej) oraz Aleksandra Przyłuska (Dyrektor Departamentu
Funduszy Ekologicznych, Ministerstwo Środowiska).
W dyskusji panelowej udział wzięli natomiast: Aleksandra Przyłuska (Dyrektor
Departamentu Funduszy Ekologicznych, Ministerstwo Środowiska), Katarzyna
Paprocka (Doradca w Departamencie Ochrony i Gospodarowania Wodami,
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej), Ryszard Nawrocki
(Wójt Gminy Stare Miasto), Tomasz Uciński (Prezes Zarządu Krajowej Izby
Gospodarki Odpadami), Małgorzata Koziarska (Naczelnik Wydziału Inspekcji,
Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w Poznaniu), Monika
Staszak (Inspektor –Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska
w Poznaniu), prof. zw. dr hab. Andrzej Mizgajski (Instytut Geografii Fizycznej
i Kształtowania
Środowiska
Przyrodniczego,
Wydział
Nauk
Geograficznych
i Geologicznych, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), Józef Kała
(I Zastępca
Prezesa
Zarządu,
Wojewódzki
Fundusz
Ochrony
Środowiska
i Gospodarki Wodnej w Krakowie), prof. UAM dr hab. Eliza Kalbarczyk (Instytut
Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, Wydział Nauk
Geograficznych i Geologicznych, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu),
Maciej Kazienko (Zastępca Prezesa Zarządu, Wojewódzki Fundusz Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku).
Udział w seminarium potwierdziły łącznie 103 osoby.
Drugim elementem projektu było opracowanie raportu zawierającego zarówno
wnioski płynące z przeprowadzonych spotkań, jak i wyniki badania eksperckiego
prowadzonego w ramach projektu.
Prace nad raportem polegały na analizie dotychczasowych doświadczeń z wdrażania
interwencji publicznej w zakresie ochrony środowiska jak też szerzej – prowadzenia
polityki rozwojowej na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym.
Wyniki tych analiz posłużyły do skonstruowania zestawu kryteriów, którymi
należałoby kierować się wspierając inwestycje i działania środowiskowe ze środków
publicznych - zarówno krajowych jak i unijnych.
Kryteria te zostały zweryfikowane w przeprowadzonym badaniu eksperckim
metodą delficką.
W kolejnym etapie zaproponowano założenia modelu
finansowania, który
najpełniej wypracowane kryteria spełnia w obecnym okresie programowania, jak też
jest
najlepszym
przygotowaniem
do
przejścia
na
finansowanie
do
wszystkich
krajowe
i wspomaganie finansowania rynkowego w przyszłości.
Ponieważ
zastosowanie
uniwersalnego
modelu
obszarów
tematycznych wsparcia i wszystkich typów inwestycji jest praktycznie niemożliwe,
koniecznym było opisanie szeregu uwarunkowań (także przyszłych - czyli po
zakończeniu intensywnego wsparcia ze środków unijnych), które wymagają
maksymalizacji elastyczności i różnorodności stosowanych modeli finansowania.
Dzięki temu wzrosnąć powinna świadomość, kiedy i dlaczego należałoby stosować
różne podejścia do wspierania inwestycji i działań środowiskowych, przy
zachowaniu podstawowych, opisanych w raporcie, kryteriów interwencji.