Ochrona Własności Intelektualnej Ochrona Własności
Transkrypt
Ochrona Własności Intelektualnej Ochrona Własności
Ochrona Własności Intelektualnej cz. IV dr inż.Tomasz Ruść Ruść Spis treści Co to jest patent? Co można uzyskać dzięki opracowaniu wynalazku i zapewnieniu ochrony patentowej Jakie cechy decydują o zdolności patentowej wynalazku? Procedura przyznawania patentu na wynalazek Jaka jest definicja wynalazku? 2 Patent jest prawem wyłącznym udzielanym na wynalazek – bez względu na dziedzinę techniki – który jest nowy, posiada poziom wynalazczy i nadaje się do przemysłowego stosowania. Art. 24 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo właśności przemysłowej (dalej: Pwp) Patenty są udzielane przez krajowe urzędy ds. własności przemysłowej, w Polsce przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej, lub urzędy regionalne (np. Europejski Urząd Patentowy i inne urzędy regionalne – w takim przypadku patent udzielany jest w wyznaczonych przez zgłaszającego państwach). Patent udzielany jest na czas określony, tzn. maksymalnie na 20 lat licząc od dnia dokonania zgłoszenia, oczywiście pod warunkiem, że wszelkie opłaty związane z udzieleniem i utrzymaniem ochrony wynalazku zostały wniesione w terminie. Należy pamiętać, że patent jest prawem obowiązującym terytorialnie, ograniczonym granicami geograficznymi danego państwa lub regionu, w którym został udzielony. 3 Zgłaszający zobowiązany jest do publicznego ujawnienia istoty wynalazku w jego opisie, który stanowi część dokumentacji zgłoszeniowej. Informacja o zgłoszeniu patentowym oraz o udzielonym patencie jest publikowana przez urzędy patentowe na świecie w oficjalnych publikacjach, w Polsce odpowiednio w Biuletynie Urzędu Patentowego (zgłoszenie) i Wiadomościach Urzędu Patentowego (udzielony patent). W polskiej ustawie Prawo własności przemysłowej z 30 czerwca 2000 r. (Pwp), podobnie jak w ustawach innych państw oraz międzynarodowych konwencjach patentowych, zrezygnowano z definiowania wynalazku. Ustawodawcy w większości krajów poprzestali na określeniu wymogów jakie powinien spełniać wynalazek podlegający opatentowaniu. Patenty udzielane są na rozwiązania o charakterze technicznym które są: nowe, posiadają poziom wynalazczy i nadają się do przemysłowego stosowania Wynalazek może dotyczyć opracowania nowego urządzenia, produktu, metody, procesu lub może stanowić istotne unowocześnienie już istniejących rozwiązań. 4 RELACJE POMIĘDZY WYNALAZKIEM A INNOWACJĄ Wynalazek jest nowym rozwiązaniem określonego problemu mającym wyłącznie charakter techniczny. Innowacja (od łac. innovare – odnowić) jest określana jako nowość, celowo wprowadzana zmiana zarówno w technice, jak i w organizacji, działalności gospodarczej lub w innej sferze ludzkiego życia. Innowacja może dotyczyć także przekształcenia wynalazku w produkt lub proces nadający się do wprowadzenia na rynek. Powody, dla których przedsiębiorstwa wprowadzają innowacyjne rozwiązania: aby ulepszyć proces wytwarzania produktu, w celu oszczędzenia kosztów i podniesienia produktywności, aby wprowadzić nowe produkty, zgodnie z potrzebami klientów, aby wyprzedzać konkurencję i powiększać rynki zbytu, aby mieć pewność, że technologia jest właściwie rozwijana dla sprostania aktualnym i pojawiającym się potrzebom gospodarki i klientów, aby uniezależnić się technologicznie od rozwiązań będących w posiadaniu innych przedsiębiorstw. 5 Dzięki opracowaniu wynalazku i zapewnieniu ochrony patentowej można uzyskać: - Silną pozycję na rynku i przewagę konkurencyjną. - Wyższe dochody lub zwrot nakładów inwestycyjnych. - Dodatkowy dochód z licencji lub przeniesienia praw - Dostęp do technologii poprzez licencję wzajemną - Dostęp do nowych rynków. - Zwiększenie pewności obrotu. - Możliwość uzyskania grantów i/lub zwiększenia funduszy. - Silne narzędzie do podjęcia działań przeciwko naruszającym. - Pozytywny wizerunek przedsiębiorstwa. Jeżeli wynalazek spełnia wymogi patentowalności, to czy zawsze warto go opatentować? 6 Czynniki, jakie należy wziąć pod uwagę przy podjęciu decyzji o dokonaniu zgłoszenia patentowego: - czy istnieją jakieś alternatywne rozwiązania podobne do opracowanego wynalazku i w jaki sposób nawiązują do niego? - czy wynalazek jest użyteczny jeżeli chodzi o unowocześnienie już istniejącego produktu lub wytworzenie produktu całkiem nowego? - czy jest rynek zbytu dla wynalazku? - czy są potencjalni licencjobiorcy lub inwestorzy, którzy pomogą we wprowadzeniu produktu na rynek? - jak posiadanie opatentowanego wynalazku może pomóc w osiągnięciu przewagi konkurencyjnej na danym rynku? - czy inne przedsiębiorstwa konkurencyjne mogą opracować podobny, lecz posiadający zdolność patentową wynalazek i jak to wpłynie na wartość i możliwość dalszego stosowania wynalazku wcześniejszego? - czy zyski z prawa wyłącznego przewyższą opłaty za dokonanie zgłoszenia i utrzymanie patentu? 7 PATENTY A TAJEMNICA PRZEDSIĘBIORSTWA Niektóre korzyści z ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa: ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa nie wymaga kosztów związanych z ochroną patentową, ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa nie wymaga ujawnienia czy też rejestracji w urzędzie krajowym, ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa nie jest ograniczona w czasie, ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa ma efekt natychmiastowy. Niekorzystne skutki związane z ochroną tajemnicy przedsiębiorstwa: jeżeli tajemnica zostanie ujawniona, wtedy każdy, kto uzyska do niej dostęp będzie mógł korzystać z tego rozwiązania w sposób nieograniczony i czerpać zyski z jego komercjalizacji, poziom ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa jest zdecydowanie niższy niż w przypadku posiadania patentu na to rozwiązanie. Najbardziej znanym przykładem wynalazku chronionego nie patentem, ale jako tajemnica przedsiębiorstwa jest receptura Coca-Coli, która została opracowana w 1886 r. przez Johna Stitha Pembertona, aptekarza z Atlanty. 8 Jakie cechy decydują o zdolności patentowej wynalazku? • są nowe • posiadają poziom wynalazczy • i nadają się do przemysłowego stosowania Za wynalazki nie uważa się w szczególności (art. 28 Pwp): • odkryć, teorii naukowych i metod matematycznych; • wytworów o charakterze jedynie estetycznym; • planów, zasad i metod dotyczących działalności umysłowej lub gospodarczej oraz gier; • wytworów, których niemożliwość wykorzystania może być wykazana w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki; • programów do maszyn cyfrowych; • przedstawienia informacji. • wynalazki, których wykorzystanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami; jednakże nie uważa się za sprzeczne z porządkiem publicznym korzystanie z wynalazku tylko dlatego, że jest zabronione przez prawo; • odmiany roślin lub rasy zwierząt oraz czysto biologiczne sposoby hodowli roślin lub zwierząt; nie dotyczy to mikrobiologicznych sposobów hodowli ani wytworów uzyskiwanych takimi sposobami (sposób hodowli roślin lub zwierząt jest czysto biologiczny, jeżeli w całości składa się ze zjawisk naturalnych, takich jak krzyżowanie lub selekcjonowanie); • sposoby leczenia ludzi i zwierząt metodami chirurgicznymi lub terapeutycznymi oraz sposoby diagnostyki stosowane na ludziach lub zwierzętach; nie dotyczy to produktów, a w szczególności substancji lub mieszanin stosowanych w diagnostyce lub leczeniu. 9 W jaki sposób ocenia się nowość wynalazku? Wynalazek jest nowy jeśli nie stanowi części „stanu techniki”. Kluczowe w staraniach o uzyskanie ochrony patentowej jest zatem zapobieganie ujawnianiu istoty wynalazku przed złożeniem wniosku o udzielenie patentu. Kiedy wynalazek posiada „poziom wynalazczy”? Wynalazek posiada poziom wynalazczy (jest nieoczywisty), jeśli dla specjalisty w danej dziedzinie nie wynika on wprost ze stanu techniki. W świetle orzecznictwa sądowego „poziomu wynalazczego” nie posiadają rozwiązania polegające m.in. na: • zmianie jedynie rozmiaru produktu, która czyni go przenośnym; • połączeniu kilku znanych rozwiązań lub elementów o ile nie prowadzi to do zmiany ich funkcji ani osiągnięcia korzystniejszego efektu niż suma rezultatów cząstkowych; • zmianie zastosowanych komponentów na znane ekwiwalenty. 10 Jak szczegółowo należy ujawnić wynalazek w zgłoszeniu patentowym? Ujawnienie powinno być dokonane w taki sposób, aby zarówno istota wynalazku, jak i samo rozwiązanie były jednoznacznie zrozumiałe w stopniu potrzebnym do zrealizowania wynalazku. W niektórych państwach prawo patentowe wymaga, aby wynalazca wskazał „najlepszy sposób” wykorzystania wynalazku. Kto może dokonać zgłoszenia i kto jest właścicielem praw z patentu? 11 Wynalazek opracowany przez wielu twórców. 12 Od czego należy zacząć żeby uzyskać patent? - Obecny stan techniki esp@cenet http://pl.espacenet.com/ Dodatkowo Urząd Patentów i Znaków Towarowych Stanów Zjednoczonych (USPTO) www.google.com/patents www.wipo.int/ipdl//en/resources/links.jsp ZNACZENIE REGULARNEGO PRZEGLĄDANIA BAZ DANYCH ZAWIERAJĄCYCH INFORMACJĘ PATENTOWĄ aktywności patentowej aktualnych i przyszłych konkurentów na rynku, aktualnych kierunków i tendencji rozwoju, rozwiązań, na które można uzyskać licencje, potencjalnych dostawców, partnerów biznesowych oraz aktywnych patentowo ośrodków naukowych, potencjalnych nisz rynkowych możliwych do zagospodarowania, patentów zgłaszanych przez inne osoby w celu upewnienia się, że opracowywany produkt ich nie narusza, wdrożonych rozwiązań oraz patentów, które już wygasły, możliwości opracowania nowych rozwiązań, przy wykorzystaniu wiedzy o istniejących 13 technologiach. Jeśli jest decyzja o patencie należy przygotować dokumentację zgłoszeniową wynalazku i złożyć ją do odpowiedniego urzędu patentowego, samodzielnie lub korzystając z pomocy rzecznika patentowego, który także reprezentuje interesy zgłaszającego na każdym etapie procedury przed urzędem patentowym. Ile kosztuje opatentowanie wynalazku? • Kosztów związanych z przeprowadzeniem badań stanu techniki, w szczególności, jeśli korzysta się z płatnych baz danych. • Opłat urzędowych związanych ze zgłoszeniem, które znacznie różnią się w poszczególnych państwach, a także urzędach regionalnych. • Honorarium rzecznika patentowego • Opłat za utrzymanie patentu w mocy, zwykle wnoszonych corocznie. • Kosztów postępowania za granicą, Kiedy powinno się dokonać zgłoszenia? 14 15 Międzynarodowa klasyfikacja patentowa IPC 16 Posumowanie Co to jest patent? Co można uzyskać dzięki opracowaniu wynalazku i zapewnieniu ochrony patentowej Jakie cechy decydują o zdolności patentowej wynalazku? Jaka jest definicja wynalazku? Procedura przyznawania patentu na wynalazek (6 czynności) 17