KIP - Karta informacyjna przedsięwzięcia

Transkrypt

Karta informacyjna przedsięwzięcia
zgodnie z art. 3 ust 1 pkt 5 ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o
środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zm.)
1. Rodzaj, skala i usytuowanie przedsięwzięcia.
Zaplanowane przedsięwzięcie dotyczy wydobywania z dna rzeki Wisły piasku, który
przemieszcza się wraz płynącą wodą. W ujęciu geomorfologicznym jest to jeden z trzech rodzajów
rumowiska – rumowisko wleczone i należy do podstawowych elementów składowych koryta rzeki. Z
punktu widzenia ochrony przeciwpowodziowej pogłębianie koryta na niżej wymienionych odcinkach
jest niezwykle istotne, gdyż gromadzenie (odkładanie) rumowiska w korycie rzecznym powoduje
zmniejszenie jego pojemności retencyjnej, a tym samym zwiększa ryzyko wystąpienia powodzi na
terenie zalewowym. Zmniejsza także głębokość na szlaku żeglownym, co utrudnia, a wręcz
uniemożliwia prowadzenie akcji lodołamania.
Prowadzenie prac utrzymaniowych na rzece Wiśle obejmować będzie następujące odcinki,
wraz z miejscami składowania refulatu:
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Pogłębianie – odcinki [km rzeki Wisły]
– lokalizacje
707+900-709+200;
Siarzewo, pow. aleksandrowski;
Pokrzywno, pow. toruński
713+300-715+900;
Słońsk Dolny, Ciechocinek,
pow. aleksandrowski;
Stajenczynki, pow. toruński
738+300-739+100;
Mała Nieszawka, pow. toruński
Składowanie refulatu – działki
Dz. nr 8/2, obręb Siarzewo
Dz. nr 88/2, obręb Słońsk Dolny
Dz. nr 1/4, obręb Mała Nieszawka
Wywóz refulatu barkami i
przeładunek w porcie Bydgoszcz na
środki transportu
772+000-772+700;
miasto Bydgoszcz
806+100-806+640;
Chełmno, Starogród, pow. chełmiński;
Niedźwiedź, pow. świecki
826+925-827+850;
Rozgarty, pow. grudziądzki;
Bratwin, pow. świecki
829+550-830+350;
Bratwin, pow. świecki;
m. Grudziądz, Rozgarty, pow. grudziądzki
840+800-841+250;
Parski, pow. grudziądzki;
Wielkie Zajączkowo, pow. świecki
716+500-718+000;
Wołuszewo, pow. aleksandrowski;
Dzikowo, pow. toruński
822+000-823+500;
Wielkie Stwolno, pow. świecki;
Dorosz Chełmiński, pow. chełmiński
Na terenie składowiska kopalni:
dz. nr 2/10, obręb 8 Chełmno
Dz. nr 438, obręb Bratwin
Dz. nr 45, obręb Bratwin
Dz. nr 45, obręb Parski
Dz. nr 10, obręb Wołuszewo
Dz. nr 414/1, obręb Wielkie Stwolno
Tabela 1. Lokalizacja robót oraz miejsca składowania refulatu.
1
2. Powierzchnia zajmowanej nieruchomości, a także obiektu budowlanego oraz dotychczasowy
sposób ich wykorzystywania i pokrycie szatą roślinną.
Planowany urobek nie powinien przekroczyć 3 tys. m3 materiału na dobę. Inwestor zakłada,
że pogłębiarka będzie pracowała przez 12 godzin w ciągu doby, 6 dni w tygodniu. Szacuje się, że
wydobycie będzie trwało od maja do listopada (bez dni ze zjawiskami lodowymi i z wezbraniami,
które uniemożliwiają prowadzenie prac pogłębiarskich). Wynika to z warunków hydrologicznych na
Wiśle. W przypadku wystąpienia stanów ekstremalnych (powodzi) praca pogłębiarki będzie
ograniczona lub nie będzie możliwa.
Prace prowadzone będą stopniowo. Obejmować będą wąski odcinek koryta rzeki Wisły,
mieszczący się w granicach 60-90m szerokości, co w stosunku do średniej szerokości rzeki wynoszącej
420-450m, stanowi do ok. 1/6 szerokości Wisły. Przy czym zasięg skuteczny pogłębiarki przy
jednorazowym przejściu wynosi zaledwie ok. 20m. Jednorazowo pogłębiany jest zatem odcinek
stanowiący zaledwie ok. 1/20 szerokości koryta rzeki.
W wyznaczonych miejscach rzeka Wisła użytkowana jest jako droga wodna, brak jest tam
roślinności wodnej wynurzonej jak i zanurzonej. W ramach planowanego zamierzenia nie jest
przewidziane wycinanie drzew i krzewów. Brzegi rzeki utrzymywane są przez ostrogi, które umożliwią
jego stabilizację oraz powstrzymają ewentualną erozję.
Dla poszczególnych odcinków, na których prowadzone będą prace utrzymaniowe, długość
przekopu, jego szerokość, a także szacunkowa objętość, przedstawia się następująco:
Lp. Odcinki rzeki Wisły [km]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
707+900-709+200
713+300-715+900
738+300-739+100
772+000-772+700
806+100-806+640
826+925-827+850
829+550-830+350
840+800-841+250
716+500-718+000
822+000-823+500
Szerokość/długość
Szacunkowa
objętość przekopu [m3]
przekopu [m]
ok. 90/ok. 1300
ok. 90/ok. 2600
ok. 80/ok. 800
ok. 60/ok. 900
ok. 60/ok. 540
ok. 70/ok. 925
ok. 90/ok. 800
ok. 80/ok. 450
ok. 90/ok. 1500
ok. 80/ok. 1500
210 000
420 000
121 000
102 000
51 000
123 000
136 000
57 000
243 000
216 000
Przewidywany
czas trwania
prac [tygodnie]
12
24
7
6
3
7
8
3
14
13
Tabela 2. Zakres prac dla poszczególnych odcinków.
3. Rodzaj technologii.
Eksploatacja piasku z dna Wisły prowadzona będzie za pomocą pogłębiarki ssąco-refulacyjnej.
Na pogłębiarce zainstalowana jest pompa ssąco-tłocząca. Dzięki niej można zassać z dna rzeki
mieszaninę piasku z wodą i pod ciśnieniem przemieścić rurociągiem tłocznym do miejsca
składowania. Rurociąg posiada średnicę 0,5m i składa się z 2 członów: pływającego i lądowego o
maksymalnej długości do 3 km. Tak duża odległość na jaką można transportować urobek z koryta
rzecznego na nabrzeże nie wymaga dodatkowego przeładunku, a co za tym idzie ogranicza szkodliwe
działanie eksploatacji materiału w obrębie koryta rzecznego i jego nabrzeża.
Posiadana obecnie technologia nie umożliwia zastosowania jakichkolwiek zabezpieczeń
minimalizujących ryzyko zassania przez pogłębiarkę organizmów żywych. Zastosowane zostaną
natomiast zabezpieczenia ograniczające dostawanie się płazów na teren składowiska, a także
wynoszenie jakiejkolwiek jego części poza teren składowania.
W miejscu składowania urobku stosowane będą: pole refulacyjne lub separator mechaniczny,
który oddzieli wodę od piasku, a także koparka gąsiennicowa i spycharka, których zadaniem będzie
przemieszczanie materiału w części składowiska odwodnionego. W miejscu składowania nie
2
przewiduje się sortowania lub przeróbki materiału, w związku z powyższym w trakcie eksploatacji nie
będą powstawały odpady.
Okres funkcjonowania składowisk będzie ograniczony do minimum. Nie planuje się
doprowadzić do ich pełnej zajętości. Urobek będzie sukcesywnie wywożony. Nie planuje się także
składowania refulatu dłużej niż będą trwały prace w korycie rzeki na danym odcinku. Nie jest możliwe
dokładne podanie ram czasowych funkcjonowania danego składowiska, gdyż nie da się a priori
określić chociażby warunków pogodowych, które mogą znacznie wydłużyć czas pracy pogłębiarki. Ten
sam problem dotyczy stosowania separatora mechanicznego na wszystkich odcinkach prac, którego
zastosowanie uzależnione może być od zbyt wielu czynników.
Kolejnym czynnikiem, który uniemożliwia dokładne zaplanowanie czasu pracy na danym
odcinku eksploatacji jest możliwość wystąpienia lęgów lub innych czynników związanych faktem, że
prace będą prowadzone na terenach należących do Natura 2000. W przypadku zaistnienia ww.
sytuacji nastąpi przeniesienie prac na inny odcinek robót.
W trakcie pracy prowadzonej na rzece Wiśle nie będą stosowane żadne inne materiały i
sprzęt poza obiektami żeglugi śródlądowej. Nie przewiduje się także zastosowania materiałów
szkodliwych dla środowiska.
4. Ewentualne warianty przedsięwzięcia.
Biorąc pod uwagę cel wykonywanych prac alternatywą wobec zaproponowanej metody jest
uzyskanie wymaganych głębokości poprzez:
- budowę kolejnych stopni piętrzących (kaskadyzacja),
- budowę systemu nowych ostróg zawężających znacznie koryto rzeki.
Wybrany przez RZGW w Gdańsku, ZZWK z siedzibą w Toruniu, wariant pogłębienia koryta
rzeki w kilku miejscach jest, naszym zdaniem, metodą najmniej inwazyjną i najmniej szkodzącą
środowisku. Samo działanie zaś leży w interesie bezpieczeństwa powszechnego, jeżeli nie jest
szkodliwe dla zachowania we właściwym stanie ochrony dziko występujących populacji chronionych
gatunków zwierząt oraz w przypadku zaistnienia jednej z przesłanek wskazanych w art. 56, ust. 4, pkt
1-7.
5. Przewidywana ilość wykorzystywanej wody, surowców, materiałów, paliw oraz energii.
Przewidywane zapotrzebowanie na podstawowe materiały budowlane, wodę oraz surowce
nie występuje. Zapotrzebowanie na energie cieplną, gazową, elektryczną nie występuje. Przy
wykonywaniu prac czerpalnych będzie wykorzystany głównie transport wodny i częściowo lądowy.
Zapotrzebowanie na paliwo w ilości około 190-200 ton dotyczy całości sprzętu mechanicznego
wykorzystanego w trakcie realizacji przedsięwzięcia.
6. Rozwiązania chroniące środowisko.
Eksploatacja piasku z dna koryta Wisły nie wpłynie negatywnie na poziom wód
powierzchniowych i podziemnych. Wydobycie materiału z dna rzeki odbywać się będzie tylko w
miejscach wypłycenia. W związku z tym prowadzona eksploatacja nie przyczyni się do obniżenia dna
koryta rzecznego oraz uruchomienia procesu erozji wgłębnej. Pod względem hydrogeologicznym nie
spowoduje to zmian ukształtowania zwierciadła wód podziemnych.
W ramach inwestycji z dna koryta rzeki Wisły pozyskiwany będzie tylko piasek naniesiony
przez prąd wody, tym samym wyklucza się jakąkolwiek ingerencję w rodzime dno koryta. Wydobycie
dotyczy bowiem tzw. rumowiska wleczonego, w którego skład wchodzi piasek i drobne kamienie.
Rumowisko może być gromadzone w korycie cieku bądź też prowadzone na dalsze odcinki. Kiedy
ilość rumowiska doprowadzanego z odprowadzanym nie jest zrównoważona, wówczas koryto na tym
odcinku zmienia swój przekrój. Dolny bieg cieku cechuje się małym spadkiem dna i małą prędkością
przepływu, co wiąże się z akumulacją rumowiska skalnego i podnoszeniem się dna. Wyobrażenie o
3
ilości rumowiska prowadzonego korytem Wisły może świadczyć fakt, że rocznie spływa do Zatoki
Gdańskiej ok. 2,2 mln m3 rzecznego rumowiska, a po powodziach znacznie więcej.
Wydobycie piasku z koryta rzeki Wisły nie będzie miało żadnego wpływu na wyspy i łachy
znajdujące się w cieku, gdyż prowadzone będzie linią szlaku żeglugowego, który ze swej natury i dla
bezpieczeństwa jednostek pływających prowadzony jest z dala od wszelkich wysp i łach. Tym samym
nie może przyczynić się w żaden sposób do ich osuwania czy innego rodzaju degradacji, tym bardziej,
że usuwana będzie warstwa naniesiona, a nie dno pierwotne.
Jedynym zagrożeniem dla wód powierzchniowych i podziemnych mogą być produkty
ropopochodne (np. olej napędowy, smary), które mogą przedostać się do wód lub gruntu w wyniku
awarii mechanicznych. W przypadku zanieczyszczenia wód powierzchniowych na skutek awarii
pogłębiarki środkiem zapobiegającym może być stały monitoring urządzenia i należyta dbałość o jego
stan. Wszelkie naprawy i konserwacje sprzętu powinny być wykonywane poza obszarem składowania
urobku, w miejscach specjalnie do tego przeznaczonych (port).
W trakcie eksploatacji piasku z dna koryta Wisły nie powstają ścieki. Na pole refulacyjne lub
w rejon separatora mechanicznego dostarczana jest mieszanina wody z piaskiem. Po odsączeniu
piasku woda jest odprowadzona z miejsca składowania urobku z powrotem do Wisły. Jedyne ścieki,
jakie powstają na składowisku to ścieki socjalno-bytowe gromadzone w przenośnych toaletach typu
TOI-TOI. Opróżnianie ich odbywać się będzie przez wyspecjalizowaną firmę.
Planowana inwestycja dotycząca wydobycia piasku z dna koryta Wisły nie wpłynie na
pogorszenie się stanu jakości powietrza. O wpływie analizowanego przedsięwzięcia na zdrowie i życie
ludzi decyduje głównie klimat akustyczny i stan powietrza atmosferycznego.
Inwestycja wpłynie na zmiany w krajobrazie wyłącznie w miejscu składowania urobku.
Przewiduje się, że wysokość na którą będzie usypywany piasek nie przekroczy 3 m. Miejsce
składowania urobku stanowi równina zalewowa, której deniwelacje terenu nie przekraczają 3 m
wysokości. Wysokość składowania urobku w postaci nasypów uzależniona będzie od możliwości
pracy pogłębiarki oraz tempa odwodnienia obszaru i wywozu materiału do odbiorcy. Zakłada się, że
każde składowanie piasku na wysokość większą niż 3 m powoduje zmiany wizualne w postrzeganiu
krajobrazu. Zmiany te mają jednak charakter krótkotrwały oraz lokalny i nie stanowią trwałej
transformacji w krajobrazie równiny zalewowej. W trakcie prowadzenia prac nie będzie konieczne
usuwanie roślinności, wycinka drzew itp. czynności, gdyż jako składy refulatu wybrano tereny rolnicze
lub przemysłowe (port w Chełmnie i Bydgoszczy).
Minimalny będzie też wpływ na awifaunę analizowanego terenu i najbliższej jego okolicy,
ponieważ miejsca składowania refulatu zostaną zabezpieczone jeszcze przed sezonem lęgowym
ptaków. Dzięki temu, w celu założenia tam gniazd i wyprowadzenia młodych, przeniosą się one na
obszary spokojniejsze, oddalone od miejsca przedsięwzięcia: wyklucza się zatem możliwość celowego
płoszenia czy niepokojenia ptaków.
Wpływ inwestycji wydobycia piasku z dna koryta Wisły na organizmy wodne, w tym ryby, nie
wykazuje również znamion negatywnych. Ryby ze względu na aktywny sposób życia, żerowania i
rozrodu wybiorą miejsca spokojniejsze. Wynika to z wieloletnich obserwacji prowadzonych przez
pracowników RZGW.
7. Rodzaje i przewidywane ilości wprowadzanych do środowiska substancji lub energii przy
zastosowaniu rozwiązań chroniących środowisko.
W trakcie prowadzonych prac nie będą odprowadzane ścieki technologiczne, ścieki bytowe
magazynowane będą w zbiornikach statku. Odprowadzenie wód opadowych nie występuje. W
procesie technologicznym nie występują odpady. Użytkowane będą obiekty żeglugi śródlądowej
(holownik oraz pogłębiarka ssąco-refulacyjna z rurociągiem pływającym służącym do przemieszczania
wydobytego materiału) oraz koparka, spycharka.
8. Możliwe transgraniczne oddziaływanie na środowisko.
Planowane przedsięwzięcie nie będzie miało transgranicznego oddziaływania na środowisko.
4
9. Obszary podlegające ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie
przyrody znajdujące się w zasięgu znaczącego oddziaływania przedsięwzięcia.
Obszar, na którym planowane jest przedsięwzięcie został silnie przekształcony przez
człowieka w XIX wieku. Odnosi się to zarówno do koryta Wisły, jak i równiny zalewowej. Planowana
inwestycja pozostaje bez wpływu na cele i przedmioty ochrony obszaru specjalnej ochrony ptaków
Dolina Dolnej Wisły PLB040003, w szczególności na gatunki zwierząt wymienione w Standardowym
Formularzu Danych Natura 2000, w tym gatunki migrujące.
W skład Natury 2000 wchodzą Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków (OSO), które wyznaczone
zostały na podstawie tzw. Dyrektywy Ptasiej (Dyrektywy Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r.
w sprawie ochrony dzikich ptaków) oraz Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk, wyznaczone na
podstawie tzw. Dyrektywy Siedliskowej (Dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21maja 1992 r. w
sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory).
Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków - Dolina Dolnej Wisły - PLB 040003 o powierzchni 34.798,3
ha. swym zasięgiem obejmuje międzywale na odcinku od Włocławka po Ujście Wisły do Zatoki
Gdańskiej. Na terenie Zespołu Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego obszar ten
obejmuje międzywale od Bydgoszczy do miejscowości Nowe, co stanowi teren 8 gmin oraz kilku
rezerwatów przyrody (Rzeka Drwęca, Kępa Bazarowa, Wielka Kępa, Łęgi na Ostrowiu Panieńskim,
Wiosło Małe).
Aby wykazać wpływ planowanej inwestycji na cele ochronne obszarów chronionych,
zwłaszcza na stan siedlisk Natura 2000 położonych w najbliższym sąsiedztwie terenu planowanego
przedsięwzięcia – Solecka Dolina Wisły (PLH040003), Dybowska Dolina Wisły (PLH040011),
Nieszawska Dolina Wisły (PLH040012) – pod uwagę brano cechy i parametry siedliskowe, które mogą
potencjalnie ulec zmianie pod wpływem prowadzonych prac.
Z tego powodu poddano analizie i ocenie stan lokalnych ekosystemów i występujących tu
przedstawicieli świata ożywionego, a także wielkość i stan populacji (zwłaszcza ptaków) na obszarze
badań, dostępności potencjalnych siedlisk żerowania, lęgów oraz migracji, a co za tym idzie cech
dotyczących funkcji korytarza ekologicznego dla tych zwierząt. Funkcje korytarzy ekologicznych
analizowano przede wszystkim dla organizmów wodnych, jak również zachowanie w nienaruszonym
stanie siedlisk Natura 2000 zlokalizowanych w pobliżu planowanej inwestycji, w tym wpływu hałasu
generowanego w wyniku planowanych działań inwestycyjnych. W wyniku przeprowadzonych badań
stwierdzono, iż wpływ na stan siedlisk Natura 2000 będzie nieznaczny, krótkotrwały, odwracalny i
miejscowy.
Uzasadnieniem podejmowania ww. działań inwestycyjnych jest fakt, iż inwestor posiada
niezbędną wiedzę, środki ekonomiczne oraz doświadczenie w prowadzeniu prac pogłębiarskich na
Wiśle i jej dopływach. Planowana eksploatacja piasku jest przedsięwzięciem celu publicznego.
Umożliwia racjonalne wykorzystanie zasobów będących własnością Skarbu Państwa. Natomiast z
punktu widzenia ochrony przeciwpowodziowej pogłębianie koryta na tym odcinku Wisły jest
niezwykle istotne. Gromadzenie (odkładanie) rumowiska w korycie rzecznym powoduje zmniejszenie
jego pojemności retencyjnej, a tym samym zwiększa możliwość wystąpienia powodzi na terenie
zalewowym, uniemożliwia także prowadzenie efektywnej akcji lodołamania.
5
GATUNEK
Nur rdzawoszyi
(Gavia stellata)
Nur czarnoszyi
(Gavia arctica)
CHARAKTERYSTYKA
Gniazduje na północnych skrajach Eurazji i Ameryki
Północnej. W Europie spotykany na Islandii, Irlandii, w
północnej Skandynawii i Syberii.
Zamieszkuje borealne i tundrowe obszary z małymi i
średniej wielkości, płytkimi lub głębokimi zbiornikami.
Wyjątkowo zasiedla wolno płynące rzeki.
Chętnie zamieszkuje tereny do wysokości 700 m n.p.m.
rozmieszczone wzdłuż wybrzeża. W czasie przelotów i
zimowania zatrzymuje się na wodach przybrzeżnych
oraz w rejonach podmorskich ławic. Na śródlądziu
zatrzymuje się na wszystkich rodzajach zbiorników
wodnych.
Siedliska, które mogą być istotne dla gatunku:
piaszczyste ławice podmorskie, ujścia rzek (estuaria),
zalewy i jeziora przymorskie (laguny), duże płytkie
zatoki, twardowodne oligo- i mezotroficzne zbiorniki z
podwodnymi łąkami ramienic Charetea.
Zagrożenia:
- nasilenie się ruchu turystycznego,
- wzmożona penetracja rybacka, sieci stawne,
zanieczyszczenie
wody
substancjami
ropopochodnymi; pobrudzenie piór tymi substancjami
stanowi dla ptaków śmiertelne niebezpieczeństwo.
Zamieszkuje borealne i arktyczne obszary. Na północy
zasięgu lęgowy na małych i średniej wielkości
oligotroficznych zbiornikach, a na południu zasiedla
większe i głębsze jeziora, rzadziej eutroficzne.
Szczególnie chętnie zasiedla jeziora z małymi wyspami i
półwyspami, na których, głównie samiec, buduje
gniazdo. Nad Bałtykiem przelotne i zimujące ptaki
zatrzymują się wzdłuż wybrzeża, wokół wysp, rzadziej
na podmorskich ławicach. Na śródlądziu zatrzymuje się
praktycznie na wszystkich rodzajach zbiorników
wodnych.
Dawniej w północnej Polsce gniazdował, obecnie
jedynie zimuje. W Europie Środkowej spotykany też
regularnie na przelotach głównie na wybrzeżach
Bałtyku, uznany za nielicznie występującego. Rzadko
widuje się go w większych stadach. Przelatuje w marcu
– kwietniu i wrześniu – grudniu. Pojedyncze ptaki
zalatują w głąb lądu - nawet na akweny południowej
Polski.
zatoki, twardowodne oligo- i mezotroficzne zbiorniki z
podwodnymi łąkami ramienic Charetea.
Zagrożenia:
- nasilenie się ruchu turystycznego,
- wzmożona penetracja rybacka, sieci stawne,
6
WYSTEPOWANIE
DDWisły
NDW
DDWisły
NDW
zanieczyszczenie
wody
substancjami
ropopochodnymi; pobrudzenie piór tymi substancjami
stanowi dla ptaków śmiertelne niebezpieczeństwo.
Bąk
(Botaurus
stellaris)
Czapla nadobna
(Egretta
garzetta)
Gatunek
zamieszkujący
północną
część Eurazji (podgatunek
nominatywny)
i
Afrykę południową. Zimuje na południu Eurazji i
w Afryce. W Europie Zachodniej i Południowej gatunek
osiadły.
Zamieszkuje wszystkie typy płytkich zbiorników,
zarówno naturalnych (starorzecza, jeziora), jak i
sztucznych (stawy rybne, duże torfianki i glinianki,
zbiorniki retencyjne), z rozległymi płatami trzciny lub
pałki oraz silnie zarośnięte wysoką roślinnością
szuwarową, zabagnione tarasy zalewowe rzek.
Wyjątkowo tylko zasiedla wysokie turzycowiska lub
płaty manny mielec i mozgi trzcinowatej.
Siedliska, które mogą być istotne dla gatunku: zalewy i
jeziora przymorskie (laguny), starorzecza i naturalne
eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z
Nymphaeion, Potamion, torfowiska nakredowe
(Cladietum marisci, Caricetum buxbaumii, Schoenetum
nigricantis).
Zagrożenia:
- utrata siedlisk lęgowych w wyniku zmian reżimu
hydrologicznego rzek, zmieniających częstość i długość
zalewów w dolinach rzecznych,
- utrata siedlisk lęgowych w wyniku deniwelacji
powierzchni dolin rzecznych (zasypywania starorzeczy i
zagłębień terenu okresowo wypełnianych wodą),
- utrata siedlisk lęgowych w wyniku intensyfikacji
gospodarki rybackiej na stawach hodowlanych,
- utrata siedlisk lęgowych w wyniku niekontrolowanego
pozyskiwania trzciny na obszarach lęgowych bąka,
- utrata siedlisk lęgowych w wyniku wiosennego,
nielegalnego wypalania szuwarów trzcinowych,
- podwyższona śmiertelność w wyniku nielegalnych
odstrzałów dokonywanych przez strażników rybackich
uważających bąka za szkodnika rybackiego.
Gatunek
zamieszkujący
–
Eurazję
pasem
od Francji po Półwysep Koreański i Japonię oraz Indie,
Bliski
Wschód i
północną Afrykę.
Podgatunek
wędrowny, zimuje w Afryce i na południu Azji.
Zamieszkuje wody, zarówno słodkie jak i słone, o ile
znajdują się na brzegu krzewy lub drzewa, na których
można zbudować gniazdo. W Polsce nie jest to gatunek
lęgowy, jednak systematycznie zalatujący, szczególnie
na południe kraju.
Gniazdo buduje na ziemi pod osłoną krzewów lub na
drzewach. Tworzy kolonie lęgowe, często z innymi
gatunkami czapli lub z kormoranami.
Zagrożenia:
7
DDWisły
NDW
DDWisły
SDW
Czapla biała
(Egretta alba)
Bocian czarny
(Ciconia nigra)
- odstrzał na stawach rybnych.
Czapla biała zamieszkuje w zależności od podgatunku:
pas od środkowej Europy i Bałkanów po środkową Azję.
Zimuje w północnej i środkowej Afryce oraz
środkowych Chinach i
na Półwyspie
Koreańskim.
Do Polski regularnie i licznie zalatuje, a od niedawna
nielicznie również się gnieździ.
Zasiedla różnego typu siedliska wodne: bagna, tereny
zalewowe, obrzeża jezior i stawów hodowlanych,
brzegi i ujęcia rzek, bagna nadmorskie i zarośla
namorzynów. W Polsce lęgi stwierdzono przede
wszystkim w zaroślach wiklinowych na zbiornikach
retencyjnych i w bagiennych dolinach rzecznych oraz w
trzcinowiskach na stawach hodowlanych.
jeziora przymorskie (laguny), starorzecza i naturalne
Nymphaeion, Potamion.
Zagrożenia:
- straty wynikające z traktowania jej jako szkodnika
rybackiego tępionego na stawach hodowlanych, gdzie
liczebność czapli siwej jest redukowana poprzez
odstrzał.
Zamieszkuje Eurazję między 60°N a 35°N (poza
pustyniami
Azji
Środkowej).
Obserwuje
się
przesuwanie zasięgu na zachód, gniazduje w środkowej
Francji, a izolowane populacje również na Półwyspie
Iberyjskim oraz w środkowej i południowej Afryce. W
Hiszpanii to ptak częściowo osiadły.
Gniazduje z dala od osiedli ludzkich. Na terenach
niżowych preferuje kompleksy leśne o znacznej
powierzchni. Optymalne warunki znajduje w
siedliskach ze znacznym udziałem trudno dostępnych
terenów podmokłych i zabagnionych, obfitujących w
śródleśne rzeki i rowy melioracyjne, stwarzające
dogodne warunki żerowania.
Zadowala się też uboższymi lasami, w sąsiedztwie
których posiada atrakcyjne żerowiska – stawy rybne,
łąki czy doliny rzek. W górach najczęściej gniazduje w
dolinach potoków i rzek lub w ich sąsiedztwie.
Siedliska, które mogą być istotne dla gatunku: nizinne i
podgórskie rzeki ze zbiorowiskami włosieniczników,
zalewane muliste brzegi rzek, niżowe i górskie świeże
łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion
elatioris), kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion), żyzne
buczyny (Dentario glandulose-Fagenion, Galio odoratiFagenion), grąd subatlantycki (Stellario-Carpinetum),
grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (GalioCarpinetun, Tilio-Carpinetum), górskie bory świerkowe
(Piceion abietis część – zbiorowiska górskie), łęgi
wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum
albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-
8
DDWisły
DDW
SDW
NDW
DDWisły
DDW
SDW
NDW
Bocian biały
(Ciconia ciconia)
Łabędź
czarnodzioby
(Cygnus
columbianus)
incanae), olsy źródliskowe, łęgowe lasy dębowowiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum).
Zagrożenia:
- pod warunkiem utrzymania i konsekwentnego
egzekwowania ochrony strefowej oraz należytego
uwodnienia siedlisk lęgowych gatunek nie jest w Polsce
zagrożony.
Gniazduje w obrębie zabudowań lub w ich sąsiedztwie,
natomiast żerowiska stanowią tereny położone poza
osadami ludzkimi. Żerowiska można podzielić na pięć
podstawowych kategorii: łąki, pastwiska, wody płynące
lub stojące oraz pola orne. Łąki i pastwiska są
podstawowymi żerowiskami bociana od wczesnej
wiosny, aż do odlotu. Zbiorniki wodne mają mniejsze
znaczenie, a wody płynące są wykorzystywane
zwłaszcza w rejonach wyżynnych.
starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze
zbiorowiskami z Nymphaeion, Potamion, zalewane
muliste brzegi rzek, zmiennowilgotne łąki trzęślicowe
(Molinion), niżowe i górskie świeże łąki użytkowane
ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris), torfowiska
przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z
Scheuchzerio-Caricetea).
Zagrożenia:
- kolizje z napowietrznymi liniami energetycznymi;
dochodzi do nich najczęściej w sąsiedztwie gniazda lub
w miejscach, gdzie ptaki odpoczywają na słupach lub
na transformatorach,
- śmiertelność piskląt zaplątanych w przynoszone do
gniazd sznurki z tworzywa sztucznego, używane w
rolnictwie,
- utrata miejsc gniazdowych w wyniku przebudowy
dachów, likwidowania platform gniazdowych na
słupach.
Gnieździ się w arktycznej tundrze, preferując
nadmorską tundrę północnej Rosji – nisko położone
bagna z licznymi oczkami wodnymi, jeziorami,
poprzecinane kanałami. Ptaki nielęgowe koncentrują
się na płytkich jeziorach i bagnach, nieraz w
sąsiedztwie par lęgowych. W Polsce (wiosna, jesień,
zima) łabędź czarnodzioby spotykany jest zarówno w
strefie przybrzeżnej, jak i w głębi kraju na jeziorach,
stawach rybnych, bagnach, w dolinach rzecznych i na
przyległych terenach rolniczych (łąki, pola, ścierniska).
Na spuszczonych stawach znajduje dogodne warunki
do żerowania (małże).
Siedliska, które mogą być istotne dla gatunku: ujścia
rzek (estuaria), zalewy i jeziora przymorskie (laguny),
duże płytkie zatoki, solniska nadmorskie (GlaucoPuccinellietalia część – zbiorowiska nadmorskie),
9
DDWisły
DDW
SDW
NDW
DDWisły
DDW
Łabędź krzykliwy
(Cygnus cygnus)
Gęś białoczelna
(Anser albifrons)
zbiorowiskami z Nymphaeion,Potamion, nizinne i
zalewane muliste brzegi rzek.
Zagrożenia:
- niepokojenie ptaków zatrzymujących się w czasie
wędrówki,
- zanieczyszczenie wód Bałtyku substancjami
ropopochodnymi;
- zatrucie ołowiem w wyniku połykania śrucin amunicji
myśliwskiej traktowanych przez ptaki.
Gatunek zamieszkujący Palearktykę od Islandii po
Kamczatkę. Zimuje w Europie oraz środkowej i
wschodniej Azji. Przeloty w marcu - maju i wrześniu listopadzie.
W Polsce pierwsze
gniazdowanie
stwierdzono w 1978 roku, obecnie gniazduje w ilości
kilkudziesięciu par, szczególnie liczny jest na
wybrzeżu Bałtyku zimą i podczas przelotów.
Gnieździ się na bagnistych jeziorach, starorzeczach i w
deltach rzek. Chętnie (szczególnie na nowych
terytoriach) zajmuje płytkie jeziora, stawy czy bagna z
bogatą roślinnością. Może również gniazdować na
jeziorach z bogatym szuwarem trzcinowym w strefie
stepów oraz wyjątkowo na terenach otwartych
arktycznej tundry. Łabędzie krzykliwe zimujące w
Polsce przebywają na przybrzeżnych wodach morskich,
jeziorach, zbiornikach retencyjnych, stawach i rzekach.
duże płytkie zatoki, solniska nadmorskie (GlaucoPuccinellietalia część – zbiorowiska nadmorskie),
twardowodne oligo– i mezotroficzne zbiorniki z
podwodnymi łąkami ramienic Charetea, starorzecza i
naturalne
eutroficzne
zbiorniki
wodne
ze
zbiorowiskami z Nymphaeion, Potamion, nizinne i
Zagrożenia:
- niepokojenie ptaków zatrzymujących się w czasie
wędrówki,
- zanieczyszczenie wód Bałtyku substancjami
ropopochodnymi;
- zatrucie ołowiem w wyniku połykania śrucin amunicji
myśliwskiej traktowanych przez ptaki.
Gniazduje w Holarktyce, na północ od granicy lasów,
do wysokości 1000 m n.p.m. Zamieszkując różne typy
tundry, gniazdo umieszcza zazwyczaj w niedalekim
sąsiedztwie wody lub błotnistych obszarów
porośniętych
trawą,
zarówno
na
terenach
zabagnionych, jak i na suchych wzniesieniach. Zimą
zatrzymuje się na terenach otwartych – polach
uprawnych i łąkach położonych w sąsiedztwie
zbiorników wodnych.
10
DDWisły
DDW
SDW
NDW
DDWisły
NDW
Bernika białolica
(Branta
leucopsis)
Bielaczek
(Mergus
albellus)
Trzmielojad
(Pernis apivorus)
jeziora przymorskie (laguny), solniska nadmorskie
(Glauco-Puccinellietalia
część
–
zbiorowiska
nadmorskie), starorzecza i naturalne eutroficzne
zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nymphaeion,
Potamion, zalewane muliste brzegi rzek, Nniżowe i
górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie
(Arrhenatherion elatioris).
Zagrożenia:
- gęś białoczelna nie należy do gatunków zagrożonych i
jest obecnie najliczniejszą gęsią Palearktyki Zachodniej.
Gatunek zamieszkujący Grenlandię, Svalbard, północną
część Norwegii.
Zimuje na wybrzeżach Morza Północnego i Zatoki
Biskajskiej, a czasem nawet na Półwyspie Iberyjskim.
Na wybrzeżach Bałtyku w Olandii i Gotlandii od lat 70.
rośnie populacja lęgowa. W Polsce pojawia się
stosunkowo rzadko na przelotach.
Biotopem są skaliste obszary tundry w pobliżu
morskiego wybrzeża, jeziora lub rzeki. Zimuje na
położonych w pobliżu morza łąkach i polach.
W Polsce pojawia się stosunkowo rzadko na
przelotach.
Gatunek
zamieszkujący Półwysep
Skandynawski i
Syberię aż do północnego zakola Amuru, Sachalinu
i Kamczatki.
Zimuje w Europie Zachodniej (od południowej Anglii po
północne brzegi Morza Śródziemnego) i Środkowej, we
wschodniej części basenu Morza Śródziemnego, w Azji
Środkowej oraz
na Bliskim i Dalekim
Wschodzie.
W Polsce pojawia się na przelotach i zimuje; dość
licznie na północy, nielicznie na południu.
W Polsce pojawia się od jesieni do wiosny, przebywając
głównie na płytkich zalewach, zatokach i jeziorach
przymorskich oraz w ujściowych odcinkach rzek. W
głębi lądu jest mniej liczny niż w strefie wybrzeża.
Preferuje duże rzeki i większe zbiorniki wodne. W
okresie lęgowym zajmuje stare drzewostany iglaste lub
mieszane w pobliżu jezior i wolno płynących rzek.
zalewy i jeziora przymorskie (laguny).
Zagrożenia:
- stosowanie stawnych sieci rybackich,
zanieczyszczenie
wody
substancjami
ropopochodnymi,
- plany budowy dużych farm wiatrowych na płytkich
obszarach morskich.
Trzmielojad jest gatunkiem lęgowym w Palearktyce,
zimującym w strefie Afrotropikalnej. Areał lęgowy
stanowi zwarty obszar obejmujący większą część
Europy, oprócz przymorskich rejonów Półwyspu
11
DDWisły
DDWisły
SDW
DDWisły
SDW
NDW
Kania czarna
(Milvus migrans)
Apenińskiego, południowej części Bałkanów oraz
zachodniej i północnej części Skandynawii. Na Wyspach
Brytyjskich występuje jedynie na południowowschodnich obszarach. Na wschodzie zasięg obejmuje
Rosję i zachodnią Syberie, po rzekę Ob.
W Polsce rozpowszechniony,
choć
występuje
nierównomiernie - częściej w południowej i wschodniej
części kraju. W pozostałej części kraju spotkać go
można głównie w dolinach rzek. Omija jedynie
najwyższe partie polskich gór. To nieliczny, a w
Wielkopolsce i na Pomorzu bardzo nieliczny ptak
lęgowy. Możliwe jednak, że szacowana populacja
krajowa jest zaniżona - często trzmielojady są mylnie
uznawane za myszołowy. Przylatuje od połowy
kwietnia i w maju (najpóźniej na początku czerwca), a
odlatuje w sierpniu i wrześniu.
Zasiedla różnego rodzaju drzewostany, preferując stare
drzewostany liściaste i mieszane, chociaż występuje
również w borach. Istotna jest jednak obecność w
sąsiedztwie lasów terenów otwartych, a w
kompleksach leśnych – polan.
Siedliska, które mogą być istotne dla gatunku: żyzne
buczyny (Dentario glandulose-Fagenion, GalioodoratiFagenion), górskie jaworzyny ziołoroślowe (AceroFagetum), grąd subatlantycki (Stellario-Carpinetum),
grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (GalioCarpinetum, Tilio-Carpinetum), jaworzyny i lasy
klonowo-lipowe na stokach i zboczach (Tilio
plathyphyllis-Acerion pseudoplatani), łęgi wierzbowe,
topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis,
Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae), olsy
źródliskowe, łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe
(Ficario-Ulmetum).
Zagrożenia:
- utrata siedlisk gniazdowych w wyniku zastępowania
drzewostanów mieszanych przez monokultury iglaste,
- utrata siedlisk żerowania w wyniku likwidacji
śródleśnych terenów otwartych,
- niepokojenie wysiadujących ptaków przez ludzi w
wyniku prowadzenia prac leśnych w pobliżu gniazd
oraz rozwoju ruchu rekreacyjnego.
Kania
czarna
jest
jednym
z
najszerzej
rozprzestrzenionych
i
najliczniejszych
ptaków
drapieżnych na świecie, sześć podgatunków zasiedla
rozległe obszary Europy, Azji, Bliskiego Wschodu, Afryki
oraz Australii i Oceanii.
W Polsce bardzo nieliczny ptak lęgowy niżu (300-400
par, a według innych oszacowań 400 - 1300 par),
występuje głównie w pasie pojezierzy zachodniej części
kraju (Wielkopolska, Pomorze Zachodnie), w
części Dolnego Śląska oraz na Mazurach. W
pozostałych regionach kraju występuje w rozproszeniu.
12
DDWisły
SDW
Związana jest z obszarami o urozmaiconym krajobrazie,
z dużym udziałem siedlisk otwartych, a przede
wszystkim z obecnością większych zbiorników
wodnych, jak rzeki, jeziora, stawy rybne i inne. Tereny
leśne wykorzystuje wyłącznie jako miejsca lokalizacji
gniazda i zwykle osiedla się na krawędzi lasu, bardzo
rzadko wnikając daleko w głąb (wówczas gniazdo
położone jest na skraju zrębu, polany śródleśnej).
twardowodne oligo- i mezotroficzne zbiorniki z
naturalne
eutroficzne
zbiorniki
wodne
ze
muliste brzegi rzek, niżowe i górskie świeże łąki
użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris),
kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion), łęgi wierzbowe,
(Ficario-Ulmetum).
Zagrożenia:
- utrata siedlisk gniazdowych i siedlisk żerowania w
wyniku rozwoju turystyki i rekreacji w pobliżu
zbiorników wodnych,
wyniku zmian reżimu hydrologicznego rzek,
zmieniających częstość i długość zalewów w dolinach
rzecznych,
- utrata siedlisk gniazdowania w wyniku wyrębu
starodrzewu na obszarach leśnych w sąsiedztwie
- utrata siedlisk gniazdowania w wyniku usuwania
starodrzewu z międzywala dolin rzecznych,
- utrata siedlisk żerowania w wyniku intensyfikacji
rolnictwa i związanej z nią likwidacji różnorodności
otwartego krajobrazu (likwidacja zabagnień i oczek
wodnych, usuwanie zadrzewień, tworzenie rozległych
monokultur),
- utrata siedlisk żerowania w wyniku zmiany
ekstensywnie użytkowanych łąk i pastwisk na
intensywnie użytkowane uprawy,
- drapieżnictwo, a zwłaszcza rabowanie lęgów przez
kruka i wronę siwą,
- kolizje z napowietrznymi liniami energetycznymi, a
także kolizje z elektrowniami wiatrowymi, zwłaszcza
ustawianymi w dolinach rzecznych i miejscach
koncentracji ptaków,
- bezpośrednie zatrucie osobników powodowane przez
chemiczne zanieczyszczenie środowiska, a zwłaszcza
niekontrolowane zrzuty substancji chemicznych do
wód oraz zjadanie padliny zawierającej śrut ołowiany.
13
Kania ruda
(Milvus milvus)
Kania ruda występuje głównie na terenie Europy. W
Polsce bardzo nieliczny ptak lęgowy (600–700 par,
nowsze szacunki podają 1 - 1,5 tys. z trendem
wzrostowym), występuje prawie wyłącznie na
zachodzie i północnym wschodzie kraju (Wielkopolska,
Pomorze, północna część Dolnego Śląska oraz Warmia i
Mazury). W pozostałych regionach jest rzadki i
widywany głównie w czasie migracji, a w centrum i na
wschodzie nie pojawia się prawie w ogóle. Przeloty
oprócz Wybrzeża nie charakteryzują się liczniejszymi
koncentracjami. Niektóre osobniki w Europie
Środkowej mogą zimować, ale przeważnie w pobliżu
wysypisk śmieci lub innych miejsc obfitujących w
pokarm. W Polsce zimowe pojawy zdarzają się
wyjątkowo, a próby pozostania przez cały rok są
nieregularne. Dochodzi do tego jednak tylko w
północno-zachodniej Polsce i podejmują się tego tylko
pojedyncze osobniki.
W Polsce związana jest z terenami o urozmaiconym
krajobrazie, z udziałem większych kompleksów leśnych,
łąk i zbiorników wodnych (rzeki, stawy, jeziora). Typ
drzewostanu ma mniejsze znaczenie, istotne jest
natomiast mozaikowo ukształtowane otoczenie, w
którym sąsiadują ze sobą płaty różnorodnych siedlisk:
różnych typów pól, łąk, mokradeł.
naturalne
eutroficzne
zbiorniki
wodne
ze
muliste brzegi rzek, zmiennowilgotne łąki trzęślicowe
(Molinion), niżowe i górskie świeże łąki użytkowane
ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris), kwaśne
buczyny (Luzulo-Fagenion), żyzne buczyny (Dentario
glandulose-Fagenion, Galioodorati-Fagenion), łęgi
wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum
albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinosoincanae), olsy źródliskowe, łęgowe lasy dębowowiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum).
Zagrożenia:
wyniku rozwoju turystyki i rekreacji w pobliżu
wyniku zmian reżimu hydrologicznego rzek,
zmieniających częstość i długość zalewów w dolinach
rzecznych,
- utrata siedlisk gniazdowania w wyniku wyrębu
starodrzewu na obszarach leśnych w sąsiedztwie
- utrata siedlisk gniazdowania w wyniku usuwania
starodrzewu z międzywala dolin rzecznych,
14
DDWisły
SDW
Bielik
(Haliaeetus
albicilla)
- utrata siedlisk żerowania w wyniku intensyfikacji
rolnictwa i związanej z nią likwidacji różnorodności
otwartego krajobrazu (likwidacja zabagnień i oczek
wodnych, usuwanie zadrzewień, tworzenie rozległych
monokultur),
- utrata siedlisk żerowania w wyniku zabudowy
hydrotechnicznej dolin rzek, powodującej obniżenie
różnorodności siedlisk w dolinach rzecznych,
- utrata siedlisk żerowania w wyniku zmiany
ekstensywnie użytkowanych łąk i pastwisk na
intensywnie użytkowane uprawy,
- drapieżnictwo, a zwłaszcza rabowanie lęgów przez
kruka i wronę siwą,
- bezpośrednie zatrucie osobników powodowane przez
chemiczne zanieczyszczenie środowiska, a zwłaszcza
niekontrolowane zrzuty substancji chemicznych do
wód oraz zjadanie padliny zawierającej śrut ołowiany.
W Europie bielik występuje w prawie całej Rosji,
Skandynawii, w Krajach Bałtyckich, w całym pasie nizin
europejskich – od Białorusi poprzez Polskę, aż po
zachodnie krańce Niemiec.
W Polsce nieliczny ptak lęgowy spotykany na całym
niżu, ale głównie na zachodzie i północy kraju.
Najliczniej występuje na Pomorzu Zachodnim: w
rejonie Zalewu
Szczecińskiego w
lasach
na
wyspie Wolin (Woliński Park Narodowy i w Puszczy
Wkrzańskiej oraz na Pojezierzu Myśliborskim
i Drawskim.
Drugim co do liczebności obszarem jego występowania
jest północno-wschodnia Polska (głównie Pojezierze
Olsztyńskie, Mrągowskie i Iławskie, Kraina Wielkich
Jezior Mazurskich i Równina Mazurska).
Jest gatunkiem ściśle związanym ze środowiskiem
wodnym. Preferuje okolice jezior i stawów rybnych
oraz doliny rzeczne. Zimą skupia się nad rzekami i
zalewami. Gnieździ się prawie we wszystkich typach
lasów, głównie w borach i buczynach oraz w
nadrzecznych łęgach.
naturalne
eutroficzne
zbiorniki
wodne
ze
zalewane muliste brzegi rzek, kwaśne buczyny (LuzuloFagenion), żyzne buczyny (Dentario glanduloseFagenion, Galioodorati-Fagenion), grąd subatlantycki
15
DDWisły
DDW
SDW
NDW
Błotniak
stawowy (Circus
aeruginosus)
(Stellario-Carpinetum), grąd środkowoeuropejski i
subkontynentalny
(Galio-Carpinetum,
TilioCarpinetum), bory i lasy bagienne, łęgi wierzbowe,
(Ficario–Ulmetum).
Zagrożenia:
- niepokojenie wysiadujących ptaków przez ludzi,
prowadzenie prac leśnych w pobliżu gniazd,
- degradacja łowisk w wyniku zabudowy rekreacyjnej
oraz coraz większej presji turystów – zmniejszeniu
ulega baza żerowa (spadek liczebności ptaków
wodnych),
- chemiczne skażenie środowiska – w organizmach
bielików wykryto wysokie stężenia PCB, a także ołowiu;
zatrucie ołowiem pochodzi z amunicji łowieckiej
połykanej przez bieliki w mięsie postrzelonych ptaków
wodnych lub w padlinie,
- drapieżnictwo – jaja są rabowane przez kruki i kuny, a
małe pisklęta padają ofiarą puchacza, kruka i kun,
- część gniazd spada z drzew w wyniku silnych wiatrów
Zamieszkuje strefę umiarkowaną i subtropikalną Europę
poza Półwyspem
Skandynawskim oraz
środkową Azję. Najbardziej wysunięte lęgowiska
znajdują się w północnej Afryce i na środkowym
Wschodzie. Przyloty od połowy marca i w kwietniu, a
odloty od lipca do połowy października. Populacja
europejska zimuje w Afryce, a częściowo również na
europejskich wybrzeżach Morza Śródziemnego.
W Polsce wyraźnie liczniejszy jest na zachodzie i
północnym wschodzie kraju. Najbogatsze lęgowiska
stwierdzono w Wielkopolsce, na Podlasiu, w okolicach
Zalewu Szczecińskiego, na ziemi lubuskiej i na stawach
w Dolinie Baryczy.
Gniazdują głównie w szuwarach trzcinowych i
pałkowych,
rzadziej
szuwarach
oczeretowych
porastających stawy rybne, jeziora, zbiorniki
retencyjne, starorzecza. Na torfowiskach do lęgów
wybierają ponadto szuwary wielkoturzycowe, m.in.
szuwary kłociowe, a w dolinach rzecznych i obszarach
zmeliorowanych porastające torfianki trzcinowiska z
domieszką wierzb, rowy melioracyjne, a nawet
ziołorośla.
jeziora przymorskie (laguny), twardowodne oligo- i
mezotroficzne zbiorniki z podwodnymi łąkami ramienic
Charetea, starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki
16
DDWisły
DDW
SDW
NDW
Błotniak
zbożowy (Circus
cyaneus)
wodne ze zbiorowiskami z Nymphaeion, Potamion,
torfowiska nakredowe (Cladietum marisci, Caricetum
buxbaumii, Schoenetum nigricantis), górskie i nizinne
torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i
mechowisk.
Zagrożenia:
- utrata siedlisk lęgowych w wyniku likwidacji lub
zmniejszenia powierzchni zajętej przez szuwary
(wykaszanie, wypalanie), zwłaszcza trzcinowe, na
stawach i innych zbiornikach wodnych;
- utrata siedlisk gniazdowych w wyniku osuszania
śródpolnych zbiorników wodnych,
- utrata siedlisk lęgowych w wyniku osuszania
torfowisk,
- zwiększanie się antropopresji w strefie przybrzeżnej
jezior, która może powodować spadek liczebności na
lęgowiskach w pobliżu atrakcyjnych turystycznie okolic,
- aktywne prześladowanie (nielegalny odstrzał) ze
strony użytkowników stawów rybnych i jezior,
- zwiększona presja drapieżników niszczących lęgi
(przede wszystkim lisa), wynikająca z łatwiejszego
dostępu do gniazd, spowodowanego obniżeniem
poziomu wody w miejscach lęgu.
Jest szeroko rozmieszczony, zasiedla całą Europę i
północną część Azji aż po Kamczatkę. Zimuje w
Europie, północno-zachodniej Afryce, południowej i
wschodniej Azji aż do Japonii.
W Polsce skrajnie nieliczny ptak lęgowy. Stanowiska
lęgowe często się zmieniają i pozostają w rozproszeniu.
Większe zagęszczenie wykryto na dolnej Odrze, nad
Biebrzą, Narwią oraz w południowej części
Wielkopolski. Regularne lęgi odbywa w dolinie Warty
(głownie na odcinku Uniejów – Santok) oraz w
okolicach Szczecina.
Preferuje tereny otwarte, zwłaszcza torfowiska i użytki
zielone w dolinach rzecznych z niską roślinnością, unika
terenów wyżynnych i górskich. W okresach wędrówek i
zimowym spotykany również na gruntach ornych.
Wyjątkowo zakłada gniazda w uprawach zboża.
zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion), niżowe i
(Arrhenatherion elatioris), torfowiska nakredowe
nigricantis).
Zagrożenia:
- utrata siedlisk gniazdowych w wyniku zmniejszania się
powierzchni ekstensywnie użytkowanych łąk i pastwisk
w dolinach rzecznych na rzecz pól uprawnych. Część
przesuszonych, otwartych łąk została porzucona przez
użytkowników z powodów ekonomicznych i podlega
zarastaniu w wyniku naturalnej sukcesji,
17
DDWisły
DDW
SDW
NDW
Błotniak łąkowy
(Circus
pygargus)
Rybołów
(Pandion
haliaetus)
śródpolnych zbiorników wodnych i torfowisk,
poziomu wody na torfowiskach.
Zasięg błotniaka łąkowego obejmuje całą Europę, bez
północnej jej części oraz południowo-zachodnią część
Azji.
W Polsce bardzo nieliczny ptak lęgowy niżu, liczniejszy
na wschodzie i w centrum kraju. Populacja błotniaka
łąkowego wzrasta. Większe skupiska notuje się w
Wielkopolsce i na Pomorzu Zachodnim.
Preferuje tereny otwarte, a zwłaszcza torfowiska z
płatami brzozy niskiej i wierzby rokity oraz łąki i ugory
w dolinach rzecznych. Zasiedla ponadto kompleksy
roślinności szuwarowej, w tym przede wszystkim
szuwary z wysokimi turzycami.
zbiorowiskami
z
Nymphaeion,
Potamion,
(Arrhenatherion elatioris), torfowiska wysokie z
roślinnością
torfotwórczą
(żywe),
torfowiska
nakredowe (Cladietum marisci, Caricetum buxbaumii,
Schoenetum nigricantis).
Zagrożenia:
zarastaniu w wyniku naturalnej sukcesji,
śródpolnych zbiorników wodnych i torfowisk,
poziomu wody na torfowiskach,
- ułatwienie ludziom dostępu do gniazd w wyniku
obniżenia poziomu wody w miejscach lęgu,
- utrata bazy pokarmowej w wyniku zaniku dużych
gatunków owadów w łowiskach,
- niszczenie gniazd i śmierć piskląt w czasie zbioru zbóż.
Zasiedla
niemal
całą Europę,
południową
i
środkową Azję oraz północną Afrykę. Zimuje w Afryce i
południowej Azji. Przyloty od połowy marca do połowy
czerwca i odloty od sierpnia do połowy października. W
Polsce skrajnie nieliczny ptak lęgowy na niżu, prawie
wyłącznie
na
dwóch
obszarach:
Pojezierza
Mazurskiego oraz Pomorza Zachodniego, fragment
18
DDWisły
DDW
NDW
DDWisły
DDW
SDW
NDW
Pustułeczka
(Falco
naumanni)
ziemi lubuskiej i częściowo Wielkopolski.
Występuje we wszystkich typach lasów w otoczeniu
zbiorników wodnych obfitujących w ryby. Preferuje
stare bory sosnowe, w klasie wiekowej nie niższej niż
120 lat. Rzadko gniazduje w remizach śródpolnych czy
w krajobrazie rolniczym. Niezbędnym elementem
rewiru są bogate w ryby wody – jeziora, rzeki, stawy
lub morze. Na żerowiska ptaki mogą latać wiele
kilometrów. Siedliska, które mogą być istotne dla
gatunku: zalewy i jeziora przymorskie (laguny),
naturalne
eutroficzne
zbiorniki
wodne
ze
kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion), bory i lasy
bagienne.
Zagrożenia:
- degradacja niektórych terenów łowieckich rybołowa
jako skutek różnych form aktywności człowieka
(niepokojenie ptaków poprzez wzmożony ruch
turystyczny, zabudowa brzegów zbiorników wodnych),
- degradacja terenów łowieckich spowodowana
eutrofizacją wód prowadzącą do spadku ich
przezroczystości,
- nielegalny odstrzał na stawach hodowlanych,
- kolizje z napowietrznymi liniami energetycznymi;
należy się liczyć ze wzrostem śmiertelności w wyniku
kolizji z elektrowniami wiatrowymi,
- niedostatek dogodnych miejsc lęgowych, szczególnie
sosen w wieku ponad 150 lat,
- prowadzenie prac leśnych w pobliżu gniazd w sezonie
lęgowym.
To gatunek południowy i wędrowny. Zamieszkuje
południowo-wschodnią
część Europy:
baseny
mórz Śródziemnego, Kaspijskiego i Czarnego Azja
Mniejsza do Mongolii i Chin. Najliczniejsze europejskie
populacje występują w Hiszpanii, Włoszech i Grecji.
Mimo to jest ptakiem zanikającym.
W południowowschodniej Polsce dawniej był to ptak
sporadycznie lęgowy, obecnie zalatuje tylko
wyjątkowo, choć spotykany był w całym kraju w maju,
czerwcu i wrześniu, październiku. Dawniej widywano ją
częściej. W ciągu minionych 25 lat odnotowano ją
jedynie 6 razy, jedna z nich latała nad Okęciem w
Warszawie.
Związana jest z terenami otwartymi. W naszym kraju
jest to głównie krajobraz rolniczy. Nagrzane, otwarte
tereny z raczej niską i rozproszoną roślinnością: suche
łąki, niskie zakrzewienia i tereny rolnicze to dogodne
siedliska dla pustułeczki. Występuje głównie na
nizinach w miejscach obfitujących w duże owady oraz
19
DDWisły
Drzemlik (Falco
columbarius)
Zielonka
(Porzana parva)
Derkacz
(Crex crex)
szczeliny do gniazdowania.
Zagrożenia:
- stosowanie pestycydów w rolnictwie.
Zamieszkuje Szkocję, Skandynawię, a także północne
części Rosji i północną część Ameryki Północnej. W
Polsce nielicznie pojawia się jedynie podczas
przelotów, wyjątkowo zimuje. W trakcie migracji
najliczniejsze obserwacje pochodzą z Wybrzeża –
Mierzei Helskiej i Mierzei Wiślanej. Najbliższe
lęgowiska znajdują się na Białorusi.
Biotopem są wrzosowiska, pola poprzecinane rzekami i
porośnięte kępami drzew. Zimą w pobliżu wybrzeży
morskich.
Zagrożenia:
- stosowanie toksycznych środków ochrony roślin.
Gatunek zamieszkuje wyspowo Europe Środkową
i
Wschodnią,
Kaukaz,
południowo-wschodnie
brzegi Morza Kaspijskiego oraz zachodni Tadżykistan,
Kazachstan i północno-zachodnie Chiny. Przeloty w
kwietniu–maju i sierpniu–październiku. Zimuje w
Europie Południowej nad Morzem Śródziemnym, w
północnej
i
wschodniej Afryce oraz
na Bliskim
Wschodzie.
W Polsce bardzo nieliczny lub nieliczny ptak lęgowy.
Gniazduje na całym niżu, ale wyspowo na
rozproszonych
stanowiskach.
Stosunkowo
najliczniejszy jest na północnym wschodzie kraju.
Występuje na wszelkich płytkich zbiornikach wodnych,
zarówno naturalnych (starorzecza, jeziora), jak i
sztucznych (stawy rybne, torfianki, glinianki, zbiorniki
retencyjne) z pasem szuwaru.
zbiorowiskami z Nymphaeion, Potamion.
Zagrożenia:
- utrata siedlisk gniazdowych w wyniku intensyfikacji
gospodarki stawowej, połączonej z pogłębianiem
stawów, niszczeniem roślinności wynurzonej i
likwidacją wysp na stawach hodowlanych,
śródpolnych zbiorników wodnych,
- presja ze strony drapieżników, szczególnie
niepokojący
jest
wzrost
liczebności
norki
amerykańskiej,
- wypalanie szuwarów (bezprawne).
Gatunek zamieszkujący Europę poza jej północnowschodnią częścią oraz Azję po Zabajkale, Iran i Chiny.
Zimuje w Afryce na południe od Sudanu.
W Polsce nieliczny ptak lęgowy. Gnieździ się w całym
kraju, jednak jest to rozkład nierównomierny:
liczniejszy jest na północy i wschodzie.
20
DDWisły
NDW
DDWisły
DDWisły
DDW
SDW
NDW
Żuraw
(Grus grus)
Zasiedla otwarte i półotwarte tereny z żyznymi,
podmokłymi, ekstensywnie użytkowanymi łąkami oraz
turzycowiska. Licznie występuje w dolinach rzecznych,
okolicach strumieni, bagien, na obrzeżach wrzosowisk
oraz łąk ze stagnującą wodą lub z niewielkimi oczkami
wodnymi. Rzadziej zasiedla użyźniane, nieprzesuszone
łąki, pastwiska oraz uprawy zbóż lub rzepaku.
(Arrhenatherion elatioris), górskie łąki konietlicowe
użytkowane
ekstensywnie
(Polygono-Trisetion),
buxbaumii, Schoenetum nigricantis)
Zagrożenia:
zarastaniu w wyniku naturalnej sukcesji;
- mechanizacja rolnictwa połączona z pewnymi
formami wykonywania zabiegów agrotechnicznych;
- narastająca presja drapieżników czworonożnych
(norki amerykańskiej, lisa, kota domowego) oraz
skrzydlatych (kruka, wrony siwej).
Gatunek zamieszkujący północną i środkową
część Eurazji. Do niedawna można go było spotkać w
całej Europie. W wyniku osuszania podmokłych lasów
zniszczono jego lęgowiska i obecnie na południe
od Bałtyku i na południu Europy występuje tylko
wyspowo.
Ciągły
zasięg
obejmuje Półwysep
Skandynawski, północną Rosję i Azję aż po wschodnią
Syberię.
Wiosenne powroty w marcu i kwietniu, a jesienne
przeloty we wrześniu i październiku. Zimuje
na Półwyspie Iberyjskim, w zachodniej Azji i Afryce
Północnej aż do Sudanu.
W czasie lęgów żurawie korzystają z wszelkich
mokradeł, które nadają się do budowy gniazda.
Preferują oczka wodne, zabagnienia i jeziora w
otoczeniu lasów podmokłych (olsy, łęgi) oraz wśród
suchych borów. Znaczna część par gniazduje na
oczkach śródpolnych, a także w dolinach rzecznych, np.
starorzecza, zabagnienia i okresowe zalewiska.
zbiorowiskami z Nymphaeion, Potamion, naturalne
dystroficzne zbiorniki wodne, wilgotne wrzosowiska z
wrzoścem bagiennym Erica tetralix, zmiennowilgotne
łąki trzęślicowe (Molinion), niżowe i górskie świeże łąki
użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris),
21
DDWisły
DDW
SDW
NDW
Szablodziób
(Recurvirostra
avosetta)
Siewka złota
(Pluvialis
apricaria)
torfowiska wysokie z roślinnością torfotwórczą (żywe),
torfowiska wysokie zdegradowane, zdolne do
naturalnej i stymulowanej regeneracji, torfowiska
przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z
Scheuchzerio-Caricetea), górskie i nizinne torfowiska
zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i
mechowisk, bory i lasy bagienne, łęgi wierzbowe,
źródliskowe.
Zagrożenia:
- osuszanie wszelkich mokradeł, ograniczające
atrakcyjność obszarów lęgowych;
- nadmierna chemizacja w rolnictwie;
- drapieżnictwo ze strony dzika (niszczenie gniazd).
Gatunek
zamieszkujący
wybrzeża
Europy,
północnej Afryki oraz południową i środkową Azję. W
zachodniej, południowej i środkowej Europie gnieździ
się
wyspowo,
a
od Morza
Czarnego do
środkowych Chin zasięg jest bardziej zwarty. W
południowych obszarach występowania to ptak osiadły
lub koczujący, natomiast populacje północne odlatują
na zimę na wybrzeża atlantyckie, Morze Śródziemne, a
nawet dolatują do równika.
W Polsce bardzo nielicznie pojawia się na przelotach.
Gniazduje na terenach otwartych: na brzegach płytkich
słonych jezior, lagun, niewielkich sadzawek, ujęć
rzecznych. W Polsce gniazda szablodzioba znaleziono
na pojedynczych stanowiskach: w dolinie rzecznej, na
osadniku,
częściowo
spuszczonym
zbiorniku
zaporowym i stawie rybnym. W okresie pozalęgowym
spotykany jest nad jeziorami oraz zbiornikami
pochodzenia sztucznego, jak zbiorniki zaporowe i
spuszczone stawy rybne.
solniska nadmorskie (Glauco-Puccinellietalia część –
zbiorowiska nadmorskie), inicjalne stadia nadmorskich
wydm białych, zalewane muliste brzegi rzek
Zagrożenia:
- brak istotnych zagrożeń ze względu na bardzo
nieliczne występowanie.
Gatunek zamieszkujący Wyspy Brytyjskie, północnozachodnie Niemcy, Danię, południową i środkową
część Półwyspu
Skandynawskiego i Finlandii oraz
wschodnie wybrzeże Bałtyku. Populacja z Wysp
Brytyjskich częściowo wędrowna. Ptaki ze Skandynawii
zimują w środkowej i południowej Europie oraz
północnej Afryce.
W Polsce siewki złote gnieździły się w XIX wieku,
obecnie regularnie pojawiają się na przelotach
(marzec-maj i lipec-grudzień).
22
DDWisły
SDW
DDWisły
DDW
SDW
Batalion
(Philomachus
pugnax)
Gnieździ się w tundrze, lasotundrze oraz na
bezdrzewnych płaskowyżach górskich (do 1300 m
n.p.m.). W południowej części zasięgu zasiedla rozlegle
wrzosowiska, borówczyska i torfowiska, również
torfowiska śródleśne.
Siedliska, które mogą być istotne dla gatunku: wilgotne
wrzosowiska z wrzoścem bagiennym Erica tetralix,
suche wrzosowiska (Calluno-Genistion, PohlioCallunion,
Calluno-Arctostaphylion),
bogate
florystycznie górskie i niżowe murawy bliźniczkowe
(Nardion), zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion),
niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie
(Arrhenatherion elatioris)
Zagrożenia:
- utrata siedlisk, na których ptaki zatrzymują się w
czasie wędrówki wiosennej, w wyniku zmian reżimu
hydrologicznego rzek, zmieniających częstość i długość
zalewów w dolinach rzecznych;
- płoszenie stad ptaków zatrzymujących się podczas
wędrówki, zarówno na wybrzeżu, jak i na śródlądziu
(szczególnie na obszarach jesiennych polowań na
kaczki);
- osuszanie torfowisk zmniejszające szanse na
ewentualne zasiedlenie dawnych legowisk w północnej
części kraju.
Zamieszkuje północno-wschodnią Europę i Syberię po
Morze Ochockie i Cieśninę Beringa. Zimuje w
interiorze Afryki, na Bliskim Wschodzie oraz w Indiach.
Czasem skraca wędrówkę i dolatuje tylko do Morza
Północnego i Wielkiej Brytanii. Przeloty w marcu-maju i
lipcu-październiku. Sporadycznie zalatuje do Ameryki
Północnej.
W Polsce skrajnie nielicznie lęgowy - rocznie zakłada
gniazda od 50 do 80 samic, na rozproszonych,
nieregularnie zajmowanych stanowiskach głównie w
północnej części kraju. Batalion występuje głównie
na Bagnach Biebrzańskich, ale nastąpił tam drastyczny
spadek liczebności związany z zarastaniem torfowisk.
Poza tym dawniej gniazdował w dolinie Bugu (rejon
Drohiczyna i Serocka) oraz nad Zalewem Sulejowskim
na Pilicy. Pojedyncze lęgi stwierdzano również
na Polesiu Lubelskim, nad jeziorem Jamno i u ujścia
rzeki Redy. Z pewnością przestał już gniazdować, ze
względu na osuszenie terenu, na Bagnach Kramskich w
byłym woj. konińskim, w dolinie Narwi (okolica Suraża
i Tykocina) i w dolinie Bzury (rejon Łęczycy). W Polsce,
obok Niemiec, Belgii, Holandii i Francji, przebiega jego
południowa granica występowania.
Zasiedla otwarte, silnie podmokle tereny, preferują
siedliska słodkowodne i słonawy porośnięte niską
roślinnością zielną. Typowym siedliskiem lęgowym
gatunku jest tundra. W Europie środkowej batalion
23
DDWisły
DDW
SDW
NDW
gniazduje na silnie podmokłych trawiastych terenach
położonych w dolinach rzek (niekiedy obrzeżach jezior),
na nadmorskich słonawach i torfowiskach. W ogromnej
większości są to obszary zalewowe lub okresowo
podtapiane, użytkowane jako łąki kośne i pastwiska.
solniska nadmorskie (Glauco-Puccinellietalia część –
zbiorowiska nadmorskie), zalewane muliste brzegi rzek,
zmiennowilgotne
łąki
trzęślicowe
(Molinion),
przejściowe i trzęsawiska (przewaznie z roślinnością z
Scheuchzeri-Caricetea),
torfowiska
nakredowe
nigricantis)
Zagrożenia:
zagłębień terenu okresowo wyplenianych wodą);
- utrata siedlisk lęgowych w wyniku ograniczenia
powierzchni nadrzecznych pastwisk o stosunkowo
niskiej obsadzie bydła. Wskutek zmniejszenia
intensywności wypasu, pastwiska zarastają wysoką
roślinnością, a także są zajmowane pod zabudowę
mieszkalną lub rekreacyjną;
- utrata siedlisk lęgowych w wyniku zaniechania
wykaszania łąk w dolinach rzek i szybkiego ich
zarastania przez wysoką roślinność zielną, trzcinę i
krzewy, a także zamiana łąk i pastwisk w grunty orne,
szczególnie po osuszeniu;
- utrata siedlisk lęgowych w wyniku zwiększania
intensywności
użytkowania
kośnego
łąk
–
przyspieszanie
terminu
pierwszego
pokosu,
wyrównywanie powierzchni gruntu (zasypywanie
podmokłych obniżeń terenu), wysoki poziom
nawożenia,
łączenie
sąsiadujących
działek,
podsiewanie wysokowydajnych traw;
- niska udatność lęgów w wyniku osuszania
okresowych zabagnień, stanowiących kluczowe
żerowiska batalionów, szczególnie piskląt;
- niska udatność lęgów w wyniku wzrostu
intensywności ruchu turystycznego na terenach
nadrzecznych;
- niska udatność lęgów spowodowana przez skrzydlate
(kruk, wrona siwa, sroka) i czworonożne drapieżniki
(lis, jenot, norka amerykańska i inne łasicowate)
niszczące lęgi;
- dzika eksploatacja kruszywa (żwiru, piasku) z terenów
nadrzecznych muraw i odsypisk, niszcząca siedlisko
gniazdowe gatunku;
24
Szlamnik
(Limosa
lapponica)
Łęczak –
brodziec leśny
(Tringa glareola)
- rozbudowa sieci utwardzonych dróg kołowych w
dolinach rzecznych i zwiększanie intensywności ruchu
samochodów na istniejących drogach przylegających
do lęgowisk gatunku;
- w okresach wędrówek: zmniejszanie powierzchni
naturalnych terenów zalewowych w dolinach rzek
niżowych, regularnie podtapianych w okresie
wiosennym; kurczenie się powierzchni mulistych i
piaszczystych ławic w nurcie i odsypisk przybrzeżnych,
odsłanianych latem i jesienią w korytach rzek,
wynikające z regulacji i pogłębiania koryt; płoszenie
przez ludzi (spacerowiczów) i psy.
Gatunek zamieszkuje Laponię poprzez Półwysep Kanin
po Tajmyr. Zimuje w Europie zachodniej i południowej,
niemal całej Afryce oraz nad Zatoką Perską i w
zachodnich Indiach. Przelatuje przez Polskę w kwietniumaju i sierpniu-wrześniu.
Nie gniazduje w Polsce; można go obserwować
regularnie podczas przelotów w marcu-maju i w lipcupaździerniku nad Bałtykiem. W głębi lądu ptaki te
pojawiają się rzadziej. W Polsce występuje jesienią, ale
nigdy w dużych skupiskach; spotykany jest częściej na
wybrzeżu niż na śródlądziu.
kidzina na brzegu morskim, starorzecza i naturalne
Nymphaeion, Potamion, zalewane muliste brzegi rzek.
Zagrożenia:
- zanik otwartych, płytkowodnych nadmorskich
obszarów, zlokalizowanych przede wszystkim przy
ujściach rzek, gdzie z roku na rok podczas wędrówki
jesiennej gromadzą się w dużych ilościach ptaki
siewkowe;
- zmniejszanie powierzchni naturalnych terenów
zalewowych w dolinach rzek niżowych, regularnie
podtapianych w okresie wiosennym;
- kurczenie się powierzchni mulistych i piaszczystych
ławic w nurcie i odsypisk przybrzeżnych, odsłanianych
latem i jesienią w korytach rzek, wynikające z regulacji i
pogłębiania koryt;
- kurczenie się dostępnej dla ptaków powierzchni
mulistego dna stawów rybnych, spuszczanych i
napełnianych bez uwzględnienia okresów wędrówki;
- w okresach wędrówek: płoszenie przez ludzi
(spacerowiczów) i psy stad zatrzymujących się ptaków,
zarówno na wybrzeżu, jak i na śródlądziu.
Zamieszkuje północną Eurazję od Europy po Półwysep
Czukocki i Wyspy
Komandorskie.
Zimuje
w
pasie klimatów tropikalnych i subtropikalnych Afryki,
w Azji Południowej
w
południowych Chinach,
na Filipinach, Indonezji i w Australii.
25
DDWisły
DDWisły
DDW
SDW
NDW
W Polsce skrajnie nielicznie lęgowy, niewielka
populacja występowała na Bielawskich Błotach.
Podczas przelotów (kwiecień-maj i lipiec-październik)
najliczniejszy z brodźców pojawiających się w Polsce.
Niegdyś gnieździł się dość licznie w całym kraju, lecz
likwidacja bagien i mokradeł sprawiła, że przez lata nie
było dowodu na lęg tego ptaka. Od 2006 roku
obserwuje się pojedyncze, nieregularne lęgi na
Bielawskich Błotach. W 2009 roku pojedynczy lęg
stwierdzono na torfowisku na Podlasiu, a w 2010 w
dwóch kolejnych miejscach w tym regionie.
Typowe lęgowiska obejmują torfowiska, rozlegle
bagna, zarośla na granicy tundry i lasów iglastych,
także doliny rzeczne. Jedyne lęgowisko gatunku
występuje na Pobrzeżu Gdańskim.
Siedliska , które mogą być istotne dla gatunku: zalewy i
jeziora przymorskie (laguny), solniska nadmorskie
część
–
zbiorowiska
nadmorskie), zalewane muliste brzegi rzek, wilgotne
wrzosowiska z wrzoścem bagiennym Erica tetralix,
zmiennowilgotne
łąki
trzęślicowe
(Molinion),
nakredowe (Cladietum marisci, Caricetum buxbaumii,
Schoenetum nigricantis)
Zagrożenia:
- przesuszenia terenu spowodowane zniszczeniem
warstwy torfu na znacznej powierzchni;
- szybki odpływ wód opadowych z torfowiska przez
system kanałów odwadniających;
- zarastanie siedlisk lęgowych przez brzozę, sosnę i
roślinność ruderalną;
- zmniejszanie powierzchni naturalnych terenów
zalewowych w dolinach rzek niżowych, regularnie
podtapianych w okresie wiosennym;
- kurczenie się powierzchni mulistych i piaszczystych
ławic w nurcie i odsypisk przybrzeżnych, odsłanianych
latem i jesienią w korytach rzek, wynikające z regulacji i
pogłębiania koryt;
- kurczenie się dostępnej dla ptaków powierzchni
mulistego dna stawów rybnych, spuszczanych i
napełnianych bez uwzględnienia okresów wędrówki;
- zanik otwartych, płytkowodnych nadmorskich
obszarów, zlokalizowanych przede wszystkim przy
ujściach rzek, gdzie z roku na rok podczas wędrówki
jesiennej gromadzą się w dużych ilościach ptaki
siewkowe;
- płoszenie stad ptaków zatrzymujących się podczas
wędrówki.
26
Terekia (Xenus
cireneus, Tringa
cirenea)
Zamieszkuje
południową
Finlandię,
północnozachodnią Rosję, Ukrainę na wschód po środkową
Syberię. Zimuje w południowej i wschodniej Afryce, na
Bliskim Wschodzie, Azji Południowej oraz Indonezji i
Australii. Do Polski zalatuje sporadycznie na
zbiornikach wodnych i stawach. Biotopem są brzegi
słodkich zbiorników wodnych w strefie lasotundry, tajgi
oraz lasostepów. Poza obszarem lęgowym na
wybrzeżach tropikalnych mórz, często w estuariach i
zaroślach mangrowych.
Mewa
Gatunek zamieszkujący północne brzegi Morza
czarnogłowa
Czarnego oraz Kaukaz.
(Larus
Wyspowo w Europie od Holandii, poprzez południową
melanocephalus) Francję, Półwysep Apeniński i Grecję po Azję Mniejszą.
Sporadycznie
gnieździ
się
również
w
południowej Anglii, północno-wschodniej Hiszpanii
oraz Europie Środkowej, w tym w Polsce. Zimuje w
basenach mórz Śródziemnego i Czarnego, na Półwyspie
Iberyjskim i w Maghrebie.
Gniazdowania usytuowane są na wyspach w nurcie
rzeki, na stawach rybnych, żwirowniach, zbiornikach
zaporowych, odstojnikach i jeziorach. Preferuje wyspy
o twardym gruncie, porośnięte roślinnością zielną,
ewentualnie z luźno rozmieszczonymi krzewami i
pojedynczymi drzewami.
zbiorowiskami z Nymphaeion, Potamion
Zagrożenia:
- utrata siedlisk lęgowych w wyniku przekształcenia
roztopowego charakteru koryta Wisły;
- niska udatność lęgów w wyniku drapieżnictwa
drapieżników czworonożnych (lis, jenot, norka
amerykańska) i skrzydlatych (kruk, wrona siwa, sroka);
- niska udatność lęgów w wyniku uprawiania sportów
wodnych w pobliżu kolonii lęgowych (łodzie motorowe
i wiosłowe, rowery wodne itp.);
intensywności ruchu turystycznego i rekreacyjnego
(wędkarstwo) na terenach nadrzecznych i jeziornych,
szczególnie na wyspach goszczących kolonie lęgowe;
- niska udatność lęgów w wyniku niekontrolowanego
wypasu zwierząt gospodarskich, rozdeptujących
gniazda.
Mewa mała
Zamieszkuje chłodniejszy obszary od północnej części
(Larus minutus) Półwyspu Skandynawskiego przez kraje bałtyckie,
zachodnią Rosję po
zachodnią Syberię i Kazachstan.
Podczas przelotów nieregularnie pojawia się w
Środkowej i Zachodniej Europie m.in. Danii i Holandii
(od 1942 r.), na Zabajkalu, w Mongolii, a także w
basenie mórz Czarnego i Śródziemnego. Sporadycznie
27
DDWisły
DDWisły
DDWisły
SDW
NDW
Rybitwa
wielkodzioba
(Sterna caspia)
w Ameryce Północnej. Zimuje głównie w południowej i
zachodniej części zasięgu lęgowego, część ptaków na
wybrzeżach Morza Północnego i Bałtyku, zachodnich
wybrzeżach Europy, ale większość dolatuje do Morza
Śródziemnego.
W Polsce zimuje licznie i regularnie. Gnieździ się
również na północy kraju, skrajnie nielicznie na kilku
stanowiskach na zbiorniku Siemanówka, Jeziorze
Świdwie, w Parku Narodowym Ujścia Warty i na
Bagnach Biebrzańskich. Przeloty w kwietniu-maju i
sierpniu-październiku.
Gniazdują na terenach z bogatą roślinnością
wynurzoną, na obrzeżach płytkich jezior, na
rozlewiskach w dolinach nizinnych rzek, na bagnach i
stawach, a także na płytkich wodach słonawych (na
wschodnich wybrzeżach Bałtyku). Siedliska, które mogą
być istotne dla gatunku: piaszczyste ławice
podmorskie, ujścia rzek (estuaria), zalewy i jeziora
przymorskie (laguny), duże płytkie zatoki, kidzina na
brzegu morskim, inicjalne stadia nadmorskich wydm
białych, starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki
zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion)
Zagrożenia:
- niska udatność lęgów w wyniku zanieczyszczenia wód,
powodującego zubożenie bazy pokarmowej;
- w okresie pozalęgowym: płoszenie przez ludzi
(spacerowiczów i uprawiających sporty wodne) stad
ptaków zbierających się na przybrzeżnych wyspach i
plażach na odpoczynek.
Gatunek zamieszkujący miejscowo Amerykę Północną,
w Afryce,
północnej,
południowej
i
wschodniej Europie oraz zachodniej, środkowej i
południowej Azji, Australii i Nowej Zelandii. Północne
populacje wędrowne. Zimuje w basenie Morza
Śródziemnego, Afryce, na Antylach oraz zachodniej i
południowej Azji. W Polsce przelotem w kwietniu-maju
i sierpniu-wrześniu. Koczuje na wybrzeżu i w
dolinach Sanu i Wisły, gdzie jest dość częsta. Na
pozostałym obszarze kraju pojawia się sporadycznie.
W sezonie lęgowym i na zimowiskach związana przede
wszystkim z wybrzeżem morskim. Gniazda zakłada na
niewielkich piaszczystych, kamienistych lub skalistych
wysepkach, lagunach oraz półwyspach, na terenie
odkrytym lub porośniętym niską roślinnością. W trakcie
wędrówki spotykana w głębi lądu nad dużymi rzekami,
jeziorami, zbiornikami zaporowymi i stawami rybnymi.
28
DDWisły
SDW
NDW
Rybitwa rzeczna
(Sterna hirundo)
zatoki, inicjalne stadia nadmorskich wydm białych,
Zagrożenia:
- w okresie wędrówek płoszenie przez ludzi
(spacerowiczów) i psy stad ptaków zatrzymujących się
podczas wędrówki na odpoczynek
Gatunek
zamieszkuje
większość Eurazji i Ameryki
Północnej oraz północną i północno-zachodnią Afrykę.
Wędrowna, przeloty w kwiecień-maj i lipiec-wrzesień.
Zimuje w Afryce.
W Polsce nieliczny ptak lęgowy na niżu. Lokalnie, na
nieuregulowanych odcinkach dużych rzek, może być
liczna. Zajmuje bardzo szerokie spektrum siedlisk.
Gnieździ się zarówno w rejonach przymorskich (zatoki,
zalewy, delty, mierzeje), jak i na śródlądziu (stawy,
jeziora, doliny rzek – szczególnie chętnie na wyspach i
półwyspach, różnego typu sztuczne zbiorniki wodne i
żwirownie).
Piaszczyste ławice podmorskie, ujścia rzek (estuaria),
zatoki, inicjalne stadia nadmorskich wydm białych,
nadmorskie wydmy białe, twardowodne oligo- i
mezotroficzne zbiorniki z podwodnymi łąkami ramienic
Charetea, starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki
zalewane muliste brzegi rzek, torfowiska nakredowe
nigricantis)
Zagrożenia:
powierzchni dolin rzecznych (zasypywania starorzeczy);
- utrata siedlisk lęgowych w wyniku zalesiania
nieużytków rolnych w dolinach rzek;
nadrzecznych i jeziornych;
- niska udatność lęgów spowodowana przez drapieżniki
skrzydlate (wrona siwa, sroka, kruk, mewa srebrzysta) i
czworonożne (lis, jenot, norka amerykańska i inne
łasicowate) niszczuce lęgi;
wiosennym;
(spacerowiczów i uprawiających sporty wodne);
- potencjalnie może być zanieczyszczenie wód
śródlądowych pestycydami i/lub metalami ciężkimi.
29
DDWisły
DDW
SDW
NDW
Rybitwa
białoczelna
(Sterna
albifrons)
Zamieszkuje
Europę (zachodnie
i
południowe
wybrzeża, na północy granicą zasięgu jest południowa
Skandynawia i Zatoka Fińska) i Azję Zachodnią
po Nepal. Być może również Kenia i wyspy zachodniej
części Oceanu Indyjskiego. Zimuje na wybrzeżach
Oceanu
Indyjskiego
od Afryki Wschodniej
po
zachodnie Indie, również nad Morzem Śródziemnym.
W Europie Środkowej spotkać ją można głównie na
wybrzeżu
Morza
Północnego
i
Bałtyku.
W Polsce gnieździ się nielicznie, głównie na wybrzeżu i
nad dużymi rzekami np. Wisłą, Bugiem, Narwią, Wartą
oraz dużymi zbiornikami wodnymi. Pojedyncze
stanowiska mogą znajdować się w głębi lądu. Np. w
dolinie dolnej Odry, na środkowej Wiśle. Przeloty w
kwietniu-maju i sierpniu-wrześniu.
Na wybrzeżu gniazduje na szerokich plażach morskich,
w ujściach rzek i w sąsiedztwie przymorskich jezior
posiadających dogodne miejsca do ukrycia się (kępki
roślin, kawałki drewna, śmieci wyrzucone przez wodę
itp.). W głębi lądu występuje przede wszystkim w
dolinach największych rzek, gdzie zasiedla piaszczyste
wyspy i odsypiska oraz wydmy i zalewowe pastwiska.
W Polsce gniazduje przede wszystkim nad Wisłą i jej
największymi dopływami, nad środkową Wartą i dolną
Odrą oraz lokalnie nad Bałtykiem.
zalewy i jeziora przymorskie (laguny), inicjalne stadia
nadmorskich wydm białych, nadmorskie wydmy białe,
wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi,
Zagrożenia:
- utrata siedlisk lęgowych w wyniku ograniczenia
powierzchni nadrzecznych pastwisk o stosunkowo
niskiej obsadzie bydła. Wskutek zmniejszenia
intensywności wypasu pastwiska zarastają wysoką
roślinnością, a także są zajmowane pod zabudowę
mieszkalną lub rekreacyjną;
- utrata siedlisk lęgowych w wyniku zalesiania
nieużytków rolnych w dolinach rzek;
nadrzecznych i plażach nadmorskich;
skrzydlate (wrona siwa, sroka, kruk, mewa srebrzysta) i
czworonożne (lis, jenot, norka amerykańska i inne
łasicowate) niszczuce lęgi;
wiosennym;
30
DDWisły
DDW
SDW
NDW
Rybitwa
białowąsa
(Chlidonias
hybridus)
(spacerowiczów i uprawiających sporty wodne);
- potencjalnie może być zanieczyszczenie wód
śródlądowych pestycydami i/lub metalami ciężkimi.
Zajmuje pas od południowo-zachodniej Europy
poprzez Europę Środkową, zachodnią Rosję po Azję
Środkową. Zimuje głównie w Afryce podzwrotnikowej,
nad Morzem Śródziemnym i na Bliskim Wschodzie. Są
lata kiedy obserwuje się jej przeloty i lęgi na zachodzie i
północy Europy.
W Polsce bardzo nieliczny ptak lęgowy, głównie
na Roztoczu. Jej ekspansja zaczęła się w połowie lat 80.
i trwa do dziś. W 1996 roku zaobserwowano próby
lęgów nad Odrą, a w 1998 roku lęgi na wschodnim
Pojezierzu Przednim w Niemczech. Skolonizowała w
tym czasie cały kraj, choć w zachodniej Polsce
gniazduje tylko w paru miejscach. Na niżu występuje
nierównomiernie. Największe lęgowiska znajdują się w
dolinie górnej Wisły, na Podlasiu i Lubelszczyźnie. W
Kotlinie Oświęcimskiej znajduje się jej największa
ostoja. Często zmienia swoje tereny gniazdowania co
roku.
Zamieszkuje zabagnione tereny nizinne, płytkie
zbiorniki wody słonawej, a także stawy rybne. Rybitwy
te szczególnie chętnie gnieżdżą się wśród niezbyt
zwartej roślinności wodnej o wynurzonych i
pływających liściach, w sąsiedztwie szuwarów i
fragmentów otwartego lustra wody. W okresie poza
lęgowym przebywają na jeziorach i innych zbiornikach
wodnych, odstojnikach ścieków, słonawach, ujściach
rzek, wybrzeżach morskich.
Siedliska, które mogą być istotne dla gatunku: solniska
nadmorskie
część
–
zbiorowiska nadmorskie), starorzecza i naturalne
Nymphaeion, Potamion, nizinne i podgórskie rzeki ze
zbiorowiskami włosieniczników, zalewane muliste
brzegi rzek, zmiennowilgotne łąki trzęślicowe
(Molinion), torfowiska przejściowe i trzęsawiska
(przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio-Caricetea),
buxbaumii, Schoenetum nigricantis), górskie i nizinne
torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i
mechowisk.
Zagrożenia:
Śródpolnych zbiorników wodnych;
gospodarki stawowej połączonej z pogłębianiem
stawów, niszczeniem roślinności wynurzonej i likwidacji
31
DDWisły
Rybitwa czarna
(Chlidonias
niger)
Zimorodek
(Alcedo atthis)
wysp na stawach hodowlanych;
skrzydlate (kruk, wrona siwa, sroka) i czworonożne (lis,
jenot, norka amerykańska) niszczące lęgi.
Występuje
od
południowej
części Półwyspu
Skandynawskiego po
południowy
skraj Półwyspu
Iberyjskiego i zachodnią Azję. Zimuje na wybrzeżach
zachodniej Afryki lecąc tam wzdłuż wybrzeży Atlantyku.
W Polsce lokalnie gnieździ się na całym niżu. Przeloty w
kwietniu-maju i sierpniu-październiku. Powraca przez
południowo-zachodnią i środkową Europę.
W okresie lęgowym zamieszkuje głównie doliny
rzeczne i inne obszary bagniste, gdzie jako miejsca lęgu
preferuje płytkie stawy, torfianki, starorzecza, jeziora,
zbiorniki zaporowe, niewielkie oczka wodne, odstojniki,
glinianki. W okresie polęgowym i przelotów spotykana
jest przeważnie na stawach rybnych, zbiornikach
zaporowych oraz wzdłuż wybrzeża morskiego, rzadziej
nad większymi rzekami.
inicjalne stadia nadmorskich wydm białych, starorzecza
i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze
zbiorowiskami z Nymphaeion, Potamion.
Zagrożenia:
śródpolnych zbiorników wodnych;
gospodarki stawowej połączonej z pogłębianiem
stawów, niszczeniem roślinności wynurzonej i
likwidacją wysp na stawach hodowlanych;
skrzydlate (kruk, wrona siwa, sroka) i czworonożne (lis,
jenot, norka amerykańska) niszczące lęgi; w okresie
pozalęgowym: płoszenie przez ludzi (spacerowiczów i
uprawiających sporty wodne).
Zamieszkuje w południowej i środkowej Europie,
północnej Afryce i
południowej Azji w
pasie
od Dekanu po Archipelag Malajski, na wschód po
Sachalin i Japonię. Nie odbywa regularnych wędrówek,
pojedyncze osobniki zimują nad niezamarzającymi
zbiornikami, pozostałe przelatują do południowej
części areału lęgowego. Zimorodek jest ptakiem
wędrującym jesienią z obszarów z kontynentalną zimą
(północno-wschodnia Europa) do terenów z zimą
łagodną, gdzie zbiorniki nie zamarzają.
W Polsce to nieliczny ptak lęgowy, spotyka się go na
całym niżowym obszarze kraju.
Jest ściśle związany z wodą, zasiedla głównie
32
DDWisły
DDW
SDW
NDW
DDWisły
DDW
SDW
NDW
Kraska
(Coracias
garrulous)
zadrzewione odcinki linii brzegowej czystych rzek,
strumieni, jezior i stawów rybnych obfitujących w
niewielkich rozmiarów ryby. Do budowy gniazd
wymaga urwistych brzegów, o podłożu piaskowym lub
piaskowo-gliniastym.
rzek (estuaria), twardowodne oligo- i mezotroficzne
zbiorniki z podwodnymi łąkami ramienic Charetea,
zbiorowiskami z Nymphaeion, Potamion, zarośla
wrześni na kamieńcach i żwirowiskach górskich
potoków (Salici-Myricarietum część z przewagą
wrześni), zarośla wierzbowe na kamieńcach i
żwirowiskach górskich potoków (Salici-Myricarietum
część z przewagą wrześni), nizinne i podgórskie rzeki ze
zbiorowiskami włosieniczników, kwaśne buczyny
(Luzulo-Fagenion), łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i
jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae,
Alnenion glutinoso-incanae), olsy źródliskowe.
Zagrożenia:
- utrata siedlisk lęgowych w wyniku odlesiania brzegów
rzek;
- wysoka śmiertelność osobników dorosłych
powodowana przez długie okresy niskich temperatur
zimą (krytyczne mogą być nawet temperatury poniżej –
5°C trwające kilka dni);
- straty w lęgach powodowane przez obfite deszcze w
sezonie lęgowym, zatapiające nory
wodą
przesączającą się przez piaskowe podłoże;
- straty w lęgach powodowane przez zatopienie nor
umieszczonych nisko nad wodą (dotyczy to głównie
stanowisk w burtach brzegowych), powodowane
podniesieniem się poziomu wody w rzece (roztopy,
regulacje śluzami i zaporami wodnymi);
- straty w lęgach powodowane erozją skarp i brzegów
wskutek ich oberwania się, przesuszania się podłoża
lub penetracji ludzkiej;
- straty w lęgach w wyniku drapieżnictwa,
powodowane głównie przez lisa, jenota i łasicę – mają
charakter incydentalny;
- straty w lęgach powodowane bezpośrednio przez
ludzi w wyniku prowadzonych prac, dłuższego
przebywania w pobliżu nory lub celowego niszczenia
gniazda.
Zamieszkuje niemal całą Europę (głównie południową i
północny wschód do Bałtyku i Rosji), środkową i
południową Azję do Himalajów i Ałtaju oraz północnozachodnią Afrykę. Do niedawna dość licznie gnieździła
się w Zachodniej Europie, ale od paru dekad liczba tych
ptaków i ich gniazd wyraźnie maleje. W niektórych
krajach wyginęła już całkowicie. W trakcie swoich
wędrówek kieruje się na sawanny południowo-
33
DDWisły
Dzięcioł średni
(Dendrocopos
medius)
wschodniej Afryki, gdzie ma swoje zimowiska. Niektóre
z nich zalatują nad Zatokę Gwinejską lub na samo
południe Afryki. Przeloty kwiecień-maj i sierpieńwrzesień.
Występuje na kilku izolowanych obszarach we
wschodniej części kraju. Jej zasięg jest ograniczony do
Równiny Kurpiowskiej, południowej części Równiny
Mazurskiej, południowej Białostocczyzny, Puszczy
Kozienickiej, Puszczy Białej, południowej Lubelszczyzny
oraz Kotliny Sandomierskiej.
ciepłolubne,
śródlądowe
murawy
napiaskowe
(Koelerion glaucae), niżowe i górskie świeże łąki
użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris).
Zagrożenia:
- utrata siedlisk gniazdowych w wyniku zmian
krajobrazu rolniczego, zachodzących wraz z
intensyfikacją praktyk rolniczych, zamiana użytków
zielonych na grunty orne, likwidowanie zadrzewień
śródpolnych,
- wprowadzaniu monokultur i zwiększeniu stosowania
chemicznych środków ochrony roślin i uprawy roli,
- utrata siedlisk gniazdowych w wyniku masowego
rozwoju budownictwa rekreacyjnego,
- utrata miejsc gniazdowania w wyniku usuwania
dziuplastych drzew w krajobrazie rolniczym,
- niski sukces lęgowy w wyniku silnej presji
drapieżniczej ze strony kuny domowej i kuny leśnej.
Zamieszkuje zachodnią, środkową i południową Europę
poza
Półwyspem
Pirenejskim,
Półwyspem
Skandynawskim i Wyspami Brytyjskimi oraz Kaukaz i
Azję Mniejszą po Iran i Irak. Jest to ptak ciepłolubny,
toteż wraz z zanikiem lasów gatunek ten zanikał w
obrębie pierwotnego areału w okresie lodowcowym.
Zachowały się w tym okresie populacje na Półwyspie
Pirenejskim i w południowo-wschodniej Europie. Gdy
nastąpiło ocieplenie klimatu populacje wschodnie
zaczęły rozprzestrzeniać się na północny-zachód tak, że
zasiedliły swoje pierwotne obszary lęgowe. W XX wieku
znów zaczęło dochodzić do ubywania liczebności
dzięciołów średnich w zachodniej i środkowej Europie.
Przyczyną jest wycinanie starych lasów liściastych np.
łęgów, zastępowanych borami sosnowymi i
świerkowymi, podobnie jak u innych dzięciołowatych.
Dzięcioł traci nie tyle miejsca gniazdowania, ale
środowisko liściastych drzewostanów do którego jest
przystosowany.
W Polsce nieliczny ptak lęgowy; lokalnie bywa średnio
liczny. Jest mniej pospolity niż dzięcioł duży. Spotkać go
można w całym kraju, prócz wyższych gór (w Tatrach
do 600 m n.p.m., a w Sudetach do 400 m n.p.m.), ale
tylko tam, gdzie występują odpowiednie drzewostany.
34
DDWisły
SDW
NDW
Dzięcioł czarny
(Dryocopus
Martius)
7% polskiej populacji zasiedla Puszczę Białowieską
bogatą w stare, obumierające drzewa. Na zachodzie
kraju najliczniejsze populacją zajmują Nizinę Śląską w
dolinie Odry i w Wielkopolsce. Na wschodzie
najczęściej spotykany na południu Mazowsza, na
Podlasiu i Wyżynie Lubelskiej, rzadziej na Wyżynie
Małopolskiej i w Podkarpaciu. Na siedliska nie nadają
się przymorskie pojezierze, gdzie odnotowano
pojedyncze lęgi - Warmia, północno-wschodnia
Wielkopolska, Kujawy i Mazury.
Zamieszkuje stare lasy liściaste z dominującym
udziałem dębów, grądy, świetliste i acydofilne dąbrowy
oraz nadrzeczne lasy łęgowe. Występuje też w
zaawansowanych wiekowo olsach i buczynach.
Siedliska, które mogą być istotne dla gatunku: żyzne
buczyny (Dentario glandulose-Fagenion, Galio odoratiFagenion),
ciepłolubne
buczyny
storczykowe
(Cephalanthero--Fagenion),
grąd
subatlantycki
(Stellario-Carpinetum), grąd Środkowoeuropejski i
subkontynentalny
(Galio-Carpinetum,
TilioCarpinetum), łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i
jesionowe (Salicetumalbo-fragilis, Populetum albae,
Alnenion glutinoso-incanae), olsy źródliskowe, łęgowe
lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum).
Zagrożenia:
- utrata siedlisk w wyniku zmniejszania się powierzchni
lasów liściastych, z dominacją lub współdominacją
dębów, których wiek przekracza 80 lat,
- utrata siedlisk w wyniku zwiększania stopnia izolacji
lasów liściastych,
- utrata siedlisk w wyniku usuwania z lasu drzew
obumierających i martwych, charakteryzujących się
obecności starych dziupli oraz zainfekowanych przez
grzyby.
Zamieszkuje pas tajgi i lasów mieszanych całej Eurazji.
Nie występuje jednak w Wielkiej Brytanii, w
przeważającej części Włoch i Grecji. W północnej części
areału występowania populacje są częściowo
wędrowne - niektóre osobniki w sierpniu i wrześniu
kierują się bardziej na południe lub zachód. W Polsce
rozpowszechniony w całym kraju, ale to nieliczny ptak
lęgowy; lokalnie bywa średnio liczny. W Europie
Środkowej to ptak osiadły.
Zasiedla wszystkie większe kompleksy lasów w
starszych klasach wieku, od wszelkiego typu borów,
poprzez buczyny, dąbrowy i grądy, aż po lasy łęgowe.
Występuje także w starych, rozległych parkach na
obrzeżach miast.
Siedliska, które mogą być istotne dla gatunku: kwaśne
buczyny (Luzulo-Fagenion), żyzne buczyny (Dentario
glandulos-Fagenion, Galioodorati-Fagenion), górskie
jaworzyny (Aceri-Fagetum), ciepłolubne buczyny
35
DDWisły
DDW
SDW
NDW
Świergotek
polny (Anthus
campestris)
storczykowe
(Cephalanthero-Fagenion),
grąd
subatlantycki
(Stellari-Carpinetum),
grąd
Środkowoeuropejski i subkontynentalny (GalioCarpinetum, Tilio-Carpinetum), jaworzyny i lasy
klonowo-lipowe na stokach i zboczach (Tilio
plathyphyllis-Acerion pseudoplatani), pomorski kwaśny
las brzozowo-dębowy (Betulo-Quercetum), górskie
bory świerkowe (Piceion abietis – zbiorowiska górskie),
górski bór limbowo-świerkowy (Pino cembraPiceetum), bory i lasy bagienne, łęgi wierzbowe,
(Ficario-Ulmetum), śródlądowy bór chrobotkowy.
Zagrożenia:
- utrata siedlisk w wyniku nadmiernej eksploatacji
starszych drzewostanów i ograniczania powierzchni
starodrzewu;
- utrata siedlisk wynikająca z eliminacji z lasu martwych
i obumierających drzew.
Zamieszkuje obszary o klimacie umiarkowanym w
Europie, zwłaszcza środkowo-wschodniej i południowej
(omija północne jej części), umiarkowane części Azji i
północno-zachodniej Afryki. W środkowej Europie
zamieszkuje głównie Polskę i Węgry. Wędrowny
(przeloty na duże dystanse odbywają się od kwietnia
do maja i od sierpnia do września), zimuje w północnej
Afryce i na subkontynencie indyjskim.
W Polsce nieliczny ptak lęgowy na niżu. Jego
rozmieszczenie nie jest równomierne - dość liczny
punktowo jest na Podlasiu, Mazowszu, wzdłuż Narwi,
w rejonie Olkusza i Torunia. W zachodniej Polsce
liczniej spotyka się go tylko w okolicach Poznania,
Konina i Leszna. Znacznie rzadziej spotykany na ziemi
lubuskiej i Śląsku, gdzie jedynie w dorzeczu Odry jest
częstszy. Tam, gdzie występują urodzajne gleby jest
ptakiem nielicznym lub bardzo rzadkim, np. na
Zamojszczyźnie. W niektórych regionach może zanikać.
W czasie migracji jest rzadko widywany. Wyjątkowo
osobniki były widywane jeszcze w październiku, ale nie
stwierdzono prób zimowania.
Silnie związany jest z krajobrazem rolniczym,
szczególnie tam, gdzie gleby są słabe. Lubi sąsiedztwo
zadrzewień śródpolnych oraz muraw z niską
roślinnością. Ważna jest też obecność szerokich
piaszczystych dróg i miedz.
Zasiedla również kamieniołomy, kopalnie odkrywkowe,
poeksploatacyjne wyrobiska, hałdy, duże żwirownie,
podmiejskie tereny ruderalne, poligony.
nadmorskie wydmy szare, wydmy śródlądowe z
murawami napiaskowymi, suche wrzosowiska (Calluno-
36
DDWisły
NDW
Jarzębatka
(Sylvia nisoria)
Genistion, Pohlio-Callunion, Calluno-Arctostaphylion),
ciepłolubne,
śródlądowe
murawy
napiaskowe
(Koelerion glaucae).
Zagrożenia:
krajobrazu
rolniczego,
zachodzących
wobec
zaniechania zagospodarowania rolniczego gruntów
słabych, co w krótkim czasie powoduje naturalne
wkroczenie na takie tereny roślinności wysokiej,
niekorzystnej dla świergotka;
- utrata siedlisk gniazdowych w wyniku masowego
rozwoju budownictwa rekreacyjnego.
Występuje w Europie na wschód od Renu, aż po Ural i
Kaukaz. Na północy granica zasięgu przebiega przez
południową część Półwyspu Skandynawskiego oraz w
środkowej Azji przez Mongolię. Południowa granica
znajdują się w północnych Włoszech, a dalej na wschód
sięga Ałtaju. Daleko migruje. Zimuje we wschodniej
Afryce, głównie w Sudanie.
W Polsce nieliczny ptak lęgowy niżu i podnóży gór (do
600 m n.p.m.). Choć lokalnie może to być liczny ptak,
to trudno wykryć jego obecność. Rozmieszczenie
wyspowe - w niektórych regionach może jej w ogóle
nie być. Obserwacje dowodzą, że najliczniejsze
stanowiska tego ptaka znajdują się na Dolnym Śląsku,
Mazurach, Kotlinie Biebrzańskiej i Podlasiu. Dość często
spotyka w dolinach rzeki Narew, Wisły i Pilicy. Przyloty
zaczynają się pod koniec kwietnia i trwają cały maj,
odloty zaczynają się w sierpniu, a kończą z pierwszymi
dniami października. Zimą nigdy jej nie stwierdzono.
Zasiedla przede wszystkim krajobraz rolniczy i doliny
rzeczne
ze
zróżnicowanymi
strukturalnie
wielowarstwowymi zadrzewieniami. Gniazduje w
liściastych zaroślach, często kolczastych, wzdłuż
polnych dróg, nad drobnymi ciekami, zbiornikami
wodnymi, na torfowiskach, w kępach śródpolnych
zadrzewień, żywopłotach, kępach drzew i krzewów na
łąkach wszystkich typów, na ugorach i terenach
ruderalnych, nasłonecznionych zboczach i nasypach. W
dolinach rzek gnieździ się w nadrzecznych łozowiskach.
Siedliska, które mogą być istotne dla gatunku: suche
wrzosowiska
(Calluno-Genistion,
PohlioCallunion,Calluno-Arctostaphylion), niżowe i górskie
świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion
elatioris), torfowiska wysokie z roślinnością
torfotwórczą
(żywe),
torfowiska
wysokie
zdegradowane, zdolne do naturalnej i stymulowanej
regeneracji, łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i
jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae,
Alnenion glutinoso-incanae), olsy źródliskowe.
Zagrożenia:
- utrata siedlisk gniazdowych wskutek urbanizacji i
37
DDWisły
DDW
SDW
NDW
Gąsiorek
(Lanitus collurio)
budowy dróg;
- utrata siedlisk gniazdowych wskutek niszczenia zarośli
i zadrzewień w dolinach rzecznych;
krajobrazu
rolniczego
zachodzących
wraz
z
intensyfikacją praktyk rolniczych, wyrażających się w
zamianie użytków zielonych na grunty orne,
likwidowaniu zadrzewień śródpolnych, zadrzewień i
zarośli nad strumieniami, rowami i drogami, oczek
wodnych, tzw. nieużytków, miedz, wprowadzaniu
monokultur i zwiększeniu stosowania chemicznych
środków ochrony roślin i uprawy roli.
Zasiedla obszar od zachodniej i północno-wschodniej
Europy (od północnej granicy Pirenejów do środkowej
Skandynawii) po Kazachstan. Nie jest spotykany na
południu Półwyspu Iberyjskiego oraz niektórych
wyspach Morza Śródziemnego, w Irlandii, Wielkiej
Brytanii (tu gatunek ten wyginął ponad 10 lat temu)
oraz północnej Skandynawii. W Europie od kwietnia do
września. To typowy ptak wędrowny, który na
lęgowiskach spędza jedynie 4–5 miesięcy i migruje na
dalekie dystanse. Odlatuje w sierpniu lub wrześniu.
Tereny ich zimowisk są rozległe – europejskie
populacje migrują do tropikalnej i południowej Afryki, a
azjatyckie lecą do Indii i Azji Wschodniej. Zwłaszcza w
zachodniej części swojego areału występowania jest
gatunkiem coraz rzadziej spotykanym.
W Polsce najliczniejszy na Pomorzu Zachodnim i w
Dolinie Dolnej Odry. Nieliczny na środkowym Pomorzu,
w części Mazur i na Bagnach Biebrzańskich. Spotkać go
można jednak w całym kraju, choć w bardzo zmiennej
liczbie co roku. Wiadomo, że gatunek ten coraz
bardziej wycofuje się z terenów zurbanizowanych. W
górach dochodzi do maksymalnej wysokości 1100 m
n.p.m. Na obszarze Polski nie zauważono prób
zimowania gąsiorka.
Zasiedla szeroki wachlarz siedlisk. Gnieździ się przede
wszystkim w otwartym krajobrazie rolniczym o
zróżnicowanej strukturze. Zasiedla pola z rozrzuconymi
kępami drzew i krzewów na miedzach, nad rowami i
wzdłuż dróg, zakrzaczone łąki i pastwiska, zadrzewienia
śródpolne, ugory i nieużytki, sady i duże ogrody
otoczone żywopłotami. Na terenach leśnych zasiedla
przede wszystkim zarastające zręby i pożarzyska,
uprawy i młodniki, głównie na siedliskach grądowych i
borowych.
Siedliska, które mogą być istotne dla gatunku: suche
wrzosowiska
(Calluno-Genistion,
PohlioCallunion,Calluno-Arctostaphylion),
ciepłolubne,
śródlądowe murawy napiaskowe (Koelerion glaucae),
niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie
(Arrhenatherion elatioris) torfowiska wysokie z
38
DDWisły
DDW
SDW
NDW
Ortolan
(Emberiza
hortulana)
roślinnością torfotwórczą (żywe) łęgi wierzbowe,
źródliskowe.
Zagrożenia:
- utrata siedlisk w wyniku kurczenia się terenów
lęgowych wskutek urbanizacji,
- utrata siedlisk w wyniku intensyfikacji rolnictwa –
scalania pól połączonego z likwidacji miedz, zadrzewień
śródpolnych i śródpolnych zbiorników wodnych (oczek)
oraz intensywnym stosowaniem chemicznych środków
ochrony roślin.
Gniazduje
od
północnej
części
obszaru
Śródziemnomorskiego po Koło Polarne i od wybrzeża
Atlantyku do Środkowej Azji, aż po Jenisej. Zasiedla też
Azję Mniejszą i Bliski Wschód. Obecne rozmieszczenie
jest nieciągłe. Ortolan preferuje obszary z klimatem
kontynentalnym, o dużym nasłonecznieniu i z małymi
opadami deszczu.
W Polsce ortolan zamieszkuje otwarty krajobraz
rolniczy, głównie z łanami zbóż, gdzie zasiedla aleje
przydrożne, zadrzewienia nad drobnymi ciekami i
oczkami śródpolnymi, sady, śródpolne zadrzewienia i
niewielkie laski. Licznie zasiedla też brzegi lasów
sosnowych i mieszanych, graniczące z uprawami
rolnymi i przesuszonymi łąkami. Gatunek ten wyraźnie
preferuje siedliska suche i silnie nasłonecznione,
występuje głównie na glebach suchych i lekkich
(piaskowych i żwirowych), ale także na gliniastych i
ilastych. Unika natomiast gleb mułowo-torfowych.
Zagrożenia:
- utrata siedlisk w wyniku zmian zachodzących w
krajobrazie rolniczym, polegających na zmniejszeniu
jego różnorodności,
- poprzez scalanie pól i zwiększanie ich powierzchni
kosztem likwidacji miedz, śródpolnych oczek wodnych,
zadrzewień śródpolnych, fragmentów łąk i ugorów,
- utrata siedlisk przez urbanizację i zalesianie
porzuconych obszarów uprawnych,
- utrata siedlisk w wyniku zmiany użytkowania
gruntów,
- utrata siedlisk w wyniku intensyfikacji ruchu
samochodowego na terenach lęgowych ortolana,
- zubażanie bazy pokarmowej w wyniku stosowania
herbicydów, insektycydów i innych środków ochrony
roślin.
DDWisły – Dolina Dolnej Wisły
DDW –Dybowska Dolina Wisły
NDW – Nieszawska Dolina Wisły
SDW – Solecka Dolina Wisły
39
SDW
NDW
Przedstawione powyżej dane, w szczególności dotyczące różnorodności gatunkowej awifauny
w trzech specjalnych obszarach ochrony siedlisk (Dybowska Dolina Wisły, Nieszawska Dolina Wisły,
Solecka Dolina Wisły) dowodzą, że w skali całego Obszaru Specjalnej Ochrony ptaków Dolina Dolnej
Wisły odcinki, na których prowadzone będą prace, nie stanowią pod tym względem ponadprzeciętnej
wartości awifaunistycznych.
Warto też zaznaczyć, że w standardowych formularzach danych SOOs Doliny Dybowskiej
Wisły i Soleckiej Doliny Wisły wśród wymienionych gatunków ptaków przynajmniej sześć (derkacz,
dzięcioł czarny, dzięcioł średni, gąsiorek, jarzębatka i ortolan) nie jest bezpośrednio związanych z
nurtem rzeki, a zatem prowadzone wydobycie kruszywa nie wpłynie istotnie negatywnie na ich
liczebność, sukces lęgowy oraz czas i intensywnośćmigracji.
Można zatem uznać, że pobór kruszywa z koryta rzeki Wisły na wspomnianych wyżej
odcinkach nie wpłynie istotnie negatywnie na przedmiot ochrony Obszaru Specjalnej Ochrony
ptaków Natura 2000 – Dolina Dolnej Wisły, w tym również nie wpłynie istotnie negatywnie na
gatunki ptaków przystępujące tutaj do rozrodu i na ptaki odbywające regularne migracje doliną
Wisły.
40
GATUNEK
Minóg rzeczny
(Lampetra
fluviatilis)
Łosoś
atlantycki
(Salmo salar)
Boleń
(Aspius aspius)
CHARAKTERYSTYKA
Brak precyzyjnych danych dot. liczebności. Wielkość
populacji migrującej w stosunku do populacji krajowej: 2%
≥ p > 0. Wielkość populacji oszacowano w oparciu o
informacje na temat obserwacji migracji gatunku na
piętrzeniach na dopływach Wisły (na rzece Drwęcy w m.
Lubicz) w odniesieniu do danych literaturowych na temat
ichtiofauny dolnej Wisły (Wiśniewolski i in. 2001, Kakareko
i in. 2009) oraz stanu populacji gatunku w Polsce (Brylińska
[red.] 2000, Głowacińskiego [red.] 2001, Witkowski i in.
2009, Witkowski 2010).
Populacja częściowo odcięta niedrożnymi barierami
ekologicznymi (zlokalizowanymi poza granicami ostoi) od
historycznych i potencjalnych tarlisk zlokalizowanych w
dopływach Wisły.
Gatunek ten był licznie poławiany, jednak w związku ze
zmniejszeniem się jego liczebności, w wyniku pogorszenia
się warunków środowiska i odcinaniu im dostępu do
miejsc tarliskowych przez zbudowane przegrody w rzekach,
obecnie nie jest on spotykany.
Brak precyzyjnych danych dotyczących liczebności.
Wielkość populacji migrującej w stosunku do populacji
krajowej: 2% ≥ p > 0%. Wielkość populacji oszacowano w
oparciu o informacje na temat obserwacji migracji gatunku
na piętrzeniach na dopływach Wisły (Lubicz na rzece
Drwęcy) w odniesieniu do danych literaturowych na temat
ichtiofauny dolnej Wisły (Wiśniewolski i in. 2001, Kakareko
i in. 2009) oraz stanu populacji gatunku w Polsce (Brylińska
[red.] 2000, Głowacińskiego [red.] 2001, Witkowski i in.
2009).
Łosoś występuje nielicznie w dorzeczu dolnej Wisły, gdzie
jest eksploatowany rybacko. Dolna Wisła stanowi
wyłącznie fragment szlaku migracyjnego gatunku, nie jest
natomiast miejscem tarła (Brylińska, 2000). Precyzyjne
oszacowanie liczebności populacji migrującej jest
niemożliwe. Planowana inwestycja ze względu na jej
punktowy i lokalny charakter nie będzie miała
negatywnego wpływu na możliwości migracji zarówno
smolta jak i dojrzałych łososi.
Gatunek rozpowszechniony, jednak występujący nielicznie
na całym odcinku Wisły w granicach ostoi. Związany ze
środowiskami koryta rzeki oraz strefą przybrzeżną i w
mniejszym stopniu starorzeczami połączonymi z korytem.
Brak danych pozwalających na precyzyjne określenie
liczebności w obszarze.
Wielkość populacji w stosunku do populacji krajowej: 2% ≥
p > 0%. Wielkość populacji oszacowano w oparciu o
informacje na temat udziału gatunku w zespole ryb
obliczonego na podstawie połowów badawczych
(Wiśniewolski i in. 2001, Kakareko i in. 2009) oraz wyników
połowów do celów naukowych przeprowadzonych w
granicach ostoi w latach wcześniejszych (Płąchocki D. –
41
WYSTĘPOWANIE
SDW
DDW
NDW
SDW
DDW
NDW
SDW
DDW
NDW
Koza
(Cobitis
taenia)
Różanka
(Rhodeus
sericeus
amarus)
dane niepublikowane), w odniesieniu do danych
literaturowych na temat ichtiofauny dolnej Wisły
(Wiśniewolski i in. 2001, Kakareko i in. 2009) oraz stanu
populacji gatunku w Polsce (Brylińska [red.] 2000,
Głowacińskiego [red.] 2001, Witkowski i in. 2009).
Oddziaływanie inwestycji na narybek bolenia z powodu
jego miejsc bytowania i żerowania (strefa przybrzeżna i
starorzecza) nie będzie miało żadnego negatywnego
znaczenia. Wydobycie piasku i żwiru będzie dokonywane w
obszarze rumowiska wleczonego. Tak więc podczas poboru
piasku i żwiru z dna rzeki podnoszące się minimalne ilości
osadu nie będą wpływać na pogorszenie parametrów
fizyko – chemicznych wody. Działania te nie wpłyną zatem
na powstanie deficytów tlenowych oraz pogorszenie
przeźroczystości wody.
środowiskami strefy przybrzeżnej koryta rzeki i ze
starorzeczami połączonymi z korytem. Brak danych
pozwalających na precyzyjne określenie liczebności w
obszarze. Wielkość populacji w stosunku do populacji
krajowej: 2% ≥ p > 0%. Wielkość populacji oszacowano w
oparciu o informacje na temat udziału gatunku w zespole
ryb obliczonego na podstawie połowów badawczych
(Wiśniewolski i in. 2001) oraz wyników połowów do celów
naukowych przeprowadzonych w granicach ostoi w latach
wcześniejszych (Płąchocki D. – dane niepublikowane), w
odniesieniu do danych literaturowych na temat ichtiofauny
dolnej Wisły (Wiśniewolski i in. 2001, Kakareko i in. 2009)
oraz stanu populacji gatunku w Polsce (Brylińska [red.]
2000, Głowacińskiego [red.] 2001, Witkowski i in. 2009).
Koza jest gatunkiem aktywnym nocą. W przypadku
zagrożenia lub odpoczywając zakopuje się w piasek.
Gatunek związany jest zarówno z wodami płynącymi, w
których preferuje miejsca o małym przepływie (ok. 0,15
m/s), jak i stojącymi. Rozpowszechniona i stosunkowo
liczna w dolnej Wiśle. Zasiedla strefę przybrzeżną koryta
Wisły, starorzecza oraz cieki doliny rzecznej połączona w
sposób stały lub okresowy z korytem rzeki Wisły
(Wiśniewski, 2001). Ze względu na to, że gatunek preferuje
strefę rzeki o wolnym nurcie, gdzie może zakopywać się w
piasku, nie będzie występował w obszarze poboru piasku i
żwiru w rumowisku wleczonym. Ikra, larwy i narybek kozy
też będzie znajdował się poza strefą oddziaływania
inwestycji, tak więc inwestycja nie będzie miała
negatywnego wpływu na żadne ze stadiów rozwojowych
kozy zamieszkującej rzekę w rejonie potencjalnej
inwestycji.
środowiskami strefy przybrzeżnej koryta rzeki i ze
starorzeczami połączonymi z korytem.
42
SDW
DDW
NDW
SDW
DDW
NDW
Kiełb
białopłetwy
(Gobio
albipinnatus)
Piskorz
(Misgurnus
fossilis)
Brak danych pozwalających na precyzyjne określenie
liczebności w obszarze. Wielkość populacji w stosunku do
populacji krajowej: 2% ≥ p > 0%. Wielkość populacji
oszacowano w oparciu o informacje na temat udziału
gatunku w zespole ryb obliczonego na podstawie połowów
badawczych (Wiśniewolski i in.2001) oraz wyników
połowów do celów naukowych przeprowadzonych w
granicach ostoi w latach wcześniejszych (Płąchocki D. –
dane niepublikowane), w odniesieniu do danych
literaturowych na temat ichtiofauny dolnej Wisły
(Wiśniewolski i in. 2001, Kakareko i in. 2009) oraz stanu
populacji gatunku w Polsce (Brylińska [red.] 2000,
Głowacińskiego [red.] 2001, Witkowski i in. 2009).
W Wiśle zasiedla strefy przybrzeżne, otwarte zatoki,
przestrzenie miedzy ostrogami oraz starorzecza, trwale lub
okresowo połączone z korytem. Wynika to z tego, że strefy
te preferują małże, które są niezbędne różankom do tarła.
Tak więc są to miejsca, na które nie będzie miała
negatywnego wpływu planowana inwestycja, a co za tym
idzie żadne ze stadiów rozwojowych różanki nie ucierpi
podczas realizacji planowanej inwestycji.
Brak potwierdzonych danych o występowaniu gatunku w
granicach ostoi. Gatunek nienotowany w połowach do
celów naukowych (Płąchocki D. – dane niepublikowane).
Gatunek ten wyróżniono taksonomicznie dopiero w 1933
roku. Bytowanie jego w wodach naszego kraju zostało
potwierdzone dopiero w 1956 roku. Biologia tego
psammofilnego gatunku jest bardzo słabo poznana. W
Wiśle zlokalizowane stanowiska tego gatunku znajdują się
w rejonie Warszawy. Występowanie kiełbia białopłetwego
na terenie planowanej inwestycji nie jest pewne. W
związku z brakiem danych nie jest możliwe oszacowanie
wpływu inwestycji na ten potencjalnie występujący w tym
miejscu gatunek.
System drobnych zbiorników wodnych i cieków dna doliny
stwarza warunki występowania populacji piskorza.
Gatunek ten notowany był na starorzeczach dolnej Wisły w
połowach
prowadzonych
do
celów
naukowych
(Wiśniewolski i in. 2001, Płąchocki D. - dane
niepublikowane).
DDWisły – Dolina Dolnej Wisły
SDW – Solecka Dolina Wisły
NDW – Nieszawska Dolina Wisły
DDW – Dybowska Dolina Wisły
* Populacja z oceną D
43
NDW
*
SDW
DDW
*
DDW
*
NDW
*

KIP - Karta informacyjna przedsięwzięcia

Transkrypt

Podobne dokumenty

REKOMENDACJA

OPZ Siedliska w Smolniku

Zgłoszenie - Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach

Załącznik nr 3 do zarządzenia Regionalnego Dyrektora Ochrony

Słowniczek przydatnych terminów:

Strona 1 z 2 Załącznik nr 1 Inwentaryzacja