2.Przyjrzyj się mapie i wykonaj poniższe zadania. a) Na mapie

2. Przyjrzyj się mapie i wykonaj poniższe zadania.
a) Na mapie zaznacz nazwy miejscowości, pod którymi Rzeczpospolita stoczyła
wielkie bitwy: Cecora, Chocim, Beresteczko, Kircholm, Kłuszyn, Warszawa.
b) Z kim wojska Rzeczypospolitej stoczyły wymienione bitwy? Podaj ich daty, nazwiska polskich dowódców oraz stronę zwycięską.
Miejsce bitwy
Strona przeciwna
Cecora
Chocim
Beresteczko
Kircholm
28
Ćwiczenia
Data bitwy
Dowódca
Strona zwycięska
Kłuszyn
Warszawa
3. Przyporządkuj pojęcia do definicji.
spahisowie, kaprzy, husarze, kozacy, rajtarzy, lisowczycy, dragoni
a
Korsarze najmujący się w czasie wojny na służbę walczących państw, które
udzieliły im licencji na prowadzenie działań przeciw flocie przeciwnika. Zajęte na morzu statki stawały się własnością korsarzy, którzy dzielili się łupem
z najmującym ich władcą.
b
Bractwo żołnierskie – powstało podczas wojny polsko-szwedzkiej w Inflantach na początku XVII w.
c
Kawalerzyści, którzy w zamian za służbę wojskową otrzymywali dożywotnie
nadania ziemskie.
4. W tabeli umieszczono krótkie charakterystyki wojen toczonych w epoce nowożytnej, nazwij te konflikty i podaj lata, w których się toczyły.
Charakterystyka
Nazwa konfliktu
a
Konflikt europejski, w który przerodziła się wewnętrzna
wojna w monarchii habsburskiej, zasięgiem swym obejmował większość kontynentu i głęboko oddziałał na historię stosunków międzynarodowych. Wyrastał on z jednej
strony z nasilających się od połowy XVI w. sprzeczności
ekonomicznych i kulturowych, z drugiej zaś z rywalizacji o hegemonię w Europie¹.
b
Osamotniona cesarzowa Maria Teresa zrezygnowała
z myśli o odzyskaniu Śląska i zaczęła zabiegać o pokój
z Prusami. [...] Fryderyk II utrzymał swą najważniejszą
zdobycz – prowincję śląską, utwierdzając tym samym
mocarstwowy status Prus. August III odzyskał Saksonię,
doszczętnie zrujnowaną działaniami wojennymi i wieloletnią okupacją pruską.
[...] zakończyły się w Paryżu rokowania między Anglią i Francją. Pokonawszy Francuzów w Kanadzie oraz
w wojnach na Karaibach, w Bengalu i na Filipinach, Anglicy powstrzymali się jednak przed aneksją wszystkich
kolonii przeciwnika².
Daty
¹ A. Kersten, Historia powszechna. Wiek XVII, Warszawa 1987, s. 114.
² T. Cegielski, K. Zielińska, Historia. Dzieje nowożytne. Podręcznik dla szkół średnich klasy II liceum ogólnokształcącego, Warszawa 1991, WSiP, s. 272.
Czasy nowożytne: 1492–1696
29
c)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Uporządkuj chronologicznie bitwy z okresu napoleońskiego (od najwcześniejszej
do najpóźniejszej), wstawiając cyfry od 1 do 6. Krzyżykiem zaznacz bitwę morską.
a
Borodino
b
Waterloo
c
Frydland
d
Austerlitz
e
Jena
f
Raszyn
g
Trafalgar
5. Przeczytaj tekst źródłowy i wykonaj polecenia.
Odezwa Napoleona do narodu, Zatoka Jouan, 1 marca 1815 r.²
Francuzi! Na wygnaniu doszły do mnie wasze skargi i wasze życzenia. Przyzywacie na
powrót przez was obrany rząd, jedynie legalny [...]. Wśród niebezpieczeństw rozlicznych
przebyłem morze. Obecnie wracam do was, aby moje prawa, które również są waszymi,
uchwycić znowu w swe ręce [...]. Francuzi! Nie ma żadnego narodu [...], który nie miałby
prawa uchylenia się od hańby [...] słuchania władcy, którego narzucił wam chwilowo zwycięski nieprzyjaciel [...]. Toteż będę się zawsze chlubić, że jedynie wam i moim dzielnym
żołnierzom zawdzięczam całą moją potęgę.
a) W jakich okolicznościach Napoleon wydał odezwę do Francuzów?
b) O jakim wygnaniu wspominał Napoleon?
c) Kim był władca, „którego narzucił [...] chwilowo zwycięski nieprzyjaciel”?
d) Na jakie prawa do tronu powoływał się Napoleon?
² Legiony Dąbrowskiego. Europa w dobie wojen napoleońskich, oprac. J. Willaume, „Teksty źródłowe do nauki
historii w szkole”, nr 26, PZWS, Warszawa 1960, s. 49.
Czasy nowożytne: 1697–1871
63
5. Przyporządkuj informacje do nazw XVIII-wiecznych konstytucji.
a) konstytucja Stanów Zjednoczonych
b) Konstytucja 3 maja 1791 r.
c) konstytucja francuska z 3 września 1791 r.
d) konstytucja francuska z 1793 r. (jakobińska)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
zagwarantowanie prawa do pracy, opieki społecznej i oświaty
monarcha i Straż Praw władzą wykonawczą
prezydent władzą wykonawczą
monarchia dziedziczna z królem z dynastii We�inów
przysługujące królowi prawo weta zawieszającego
władzą ustawodawczą dwuizbowy Kongres, dzielący się na Senat i Izbę Reprezentantów
7. brak trójpodziału władzy
8. jednoizbowy parlament wyłaniany w wyborach pośrednich
O d p o w i e d z i:
a) .
. . .
, b) .
. . .
, c) .
. . .
, d) .
. . .
6. Przyjrzyj się ilustracji i odpowiedz na pytania.
a) Kogo określano mianem „sankiuloci”?
b) Czym, według autora karykatury, zajmowali się sankiuloci?
c) Jaki był cel stworzenia takiego
portretu rewolucjonistów? Czy
przedstawioną sytuację należy
pojmować dosłownie?
Rodzina sankiulotów odpoczywająca po trudach dnia
O d p o w i e d z i:
a)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
70
Ćwiczenia