łamanie B5.indd

SPIS TREŚCI
WPROWADZENIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5
BEZPIECZEŃSTWO JAKO STAN ŚWIADOMOŚCI
Brunon Hołyst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7
GLOBALIZACJA I JEJ ZAGROŻENIA DLA BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTWA
Ryszard Jakubczak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
33
WSPÓŁCZESNE ZAGROŻENIA BEZPIECZEŃSTWA EUROPEJSKIEGO
Marek Wrzosek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
63
BAŁKAŃSCY TERRORYŚCI
Adam Koseski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
91
DĄŻENIA NIEPODLEGŁOŚCIOWE A EKSTREMIZM POLITYCZNY — TERRORYZM
W POLSCE OKRESU ZABORÓW I PIERWSZYCH DEKAD NIEPODLEGŁOŚCI
Adam Hołub . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
ZAGROŻENIA TERRORYSTYCZNE W DRUGIEJ DEKADZIE XXI WIEKU. ANALIZA
I PRÓBA PROGNOZY
Tomasz Aleksandrowicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
TERRORYZM JAKO ŹRÓDŁO ZAGROŻENIA BEZPIECZEŃSTWA OSÓB
PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE W RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Kuba Jałoszyński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
BEZZAŁOGOWE (NIE)BEZPIECZEŃSTWO(?)
Robert Częścik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159
MIĘDZYRESORTOWE INICJATYWY W ZAKRESIE ZWALCZANIA TERRORYZMU
W POLSCE
Waldemar Zubrzycki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
POCZĄTKI WYWIADU W LEGIONACH POLSKICH (1914–1916)
Janusz Cisek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
SŁUŻBY OCHRONY BEZPIECZEŃSTWA I PORZĄDKU PUBLICZNEGO W POLSCE
NA PRZESTRZENI DZIEJÓW
Jacek Macyszyn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
ZAGROŻENIA BEZPIECZEŃSTWA OSÓB PUBLICZNYCH. ZABÓJCY I ICH
MOTYWACJE
Marcin Lipka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225
JĘZYKOWO-PSYCHOLOGICZNA ANALIZA WYPOWIEDZI W SPRAWACH
DOTYCZĄCYCH ZAGROŻENIA BEZPIECZEŃSTWA OSÓB USTAWOWO
PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE WOBEC ZAGROŻEŃ W XXI WIEKU
Rafał Kwasiński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243
BEZPIECZEŃSTWO DYPLOMATÓW W KONTEKŚCIE WSPÓŁCZESNYCH WYZWAŃ
BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTWA
Zdzisław Nowakowski, Igor Protasowicki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
PAŃSTWO WOBEC OBYWATELA POLSKIEGO W SYTUACJI ZAKŁADNICZEJ POZA
GRANICAMI KRAJU
Jacek Bil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295
UODPORNIANIE OBIEKTÓW, OBSZARÓW I URZĄDZEŃ WOBEC WSPÓŁCZESNYCH
ZAGROŻEŃ BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTWA
Agata Tyburska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309
POLSKIE FORMACJE OCHRONNE NA PRZESTRZENI LAT 1924–2014
Jarosław Cymerski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331
POLITYCZNY ASPEKT DZIAŁANIA BIURA OCHRONY RZĄDU
Sławomir Zalewski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345
PODEJMOWANIE DECYZJI W PROCESIE ZAPEWNIENIA BEZPIECZEŃSTWA
OSOBOM USTAWOWO PODLEGAJĄCYM OCHRONIE
Tadeusz Szmidtka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357
DOSKONALENIE ZAWODOWE FUNKCJONARIUSZY BIURA OCHRONY RZĄDU
Jarosław Cymerski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375
ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W DZIAŁANIACH OCHRONNYCH BIURA OCHRONY
RZĄDU
Jerzy Kozioł . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385
PRAWNO-ORGANIZACYJNE ASPEKTY OCHRONY VIP
Wojciech Wosek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401
KIERUNKI MODYFIKACJI SYSTEMU BEZPIECZEŃSTWA WAŻNYCH OSOBISTOŚCI
W POLSCE NA TLE WYDARZEŃ NA UKRAINIE
Andrzej Dawidczyk, Jarosław Hebda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415
WSPARCIE SIŁ SPECJALNYCH DZIAŁAŃ OCHRONNYCH VIP W REJONIE OBJĘTYM
KONFLIKTEM ZBROJNYM
Tomasz Naglik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429
OCHRONA VIP-a A CZWOROKĄT BUSHIDO STUDIUM JAPOŃSKIEJ KULTURY
BEZPIECZEŃSTWA
Juliusz Piwowarski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445
OCHRONA OSÓB I MIENIA W ŚWIETLE NOWELIZACJI USTAWY O OCHRONIE
OSÓB I MIENIA Z 2013 ROKU
Robert Socha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475
WYDAWANIE POZWOLEŃ NA BROŃ PALNĄ OSOBOM USTAWOWO
PODLEGAJĄCYM OCHRONIE
Aleksander Babiński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489
PODSTAWOWY INDYWIDUALNY ZESTAW WSPARCIA LOGISTYCZNEGO
NA WYPADEK ZAGROŻEŃ KRYZYSOWYCH — NIEZBĘDNY PODCZAS
SAMOEWAKUACJI
Janusz Płaczek, Paweł Górski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 511
BIBLIOGRAFIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517
WPROWADZENIE
Bezpieczeństwo jest, było i będzie najważniejszą potrzebą człowieka niezależnie od okresu w dziejach ludzkości, uwarunkowań polityczno-militarnych
i gospodarczych. Przez stulecia ludzkość dążyła do wypracowania mechanizmów
jego zapewnienia — z różnym skutkiem. Wydawało się, że rozpad dwubiegunowego świata zakończy czas, w którym będziemy musieli zastanowić się, czy grozi
nam kolejny konflikt militarny? Przez 20 lat żyliśmy na kontynencie europejskim w przeświadczeniu, że ten okres już minął, że mamy go za sobą. Wydarzenia
ukraińskie 2014 roku dokonały gruntownego przewartościowania świadomości
w tym względzie większości z nas. Dziś obawa kolejnej wojny w Europie mierzona
jest w kategoriach realnych, a nie potencjalnych.
Państwa budują systemy bezpieczeństwa w wymiarze narodowym i ponadnarodowym. Są obszary, jak chociażby ochrona zdrowia i życia, zapewnienie ładu
i porządku publicznego, czy szkolnictwo, dla których domeną ich zagwarantowania jest państwo i jego obywatele. Są też takie, które muszą uwzględniać uwarunkowania regionalne, wielonarodowe czy też światowe. Do tych należą z całą
pewnością obronność czy też szeroko rozumiana gospodarka.
W kontekście tak wieloaspektowo zdefiniowanych płaszczyzn bezpieczeństwa nie zawsze mamy świadomość, że zapewnienie go osobom zajmującym kluczowe funkcje w państwie, które nim kierują i zarządzają, ma zarówno wymiar
wewnętrzny, jak też zewnętrzny. Atak na prezydenta, premiera, ministra, czy też
inną ważną z punktu widzenia funkcjonowania państwa osobę — VIP-a, w kraju
i poza jego granicami, może wywołać daleko idące konsekwencje polityczne,
gospodarcze, militarne. Dotyczy to również przywódców (ministrów, przedstawicieli świata biznesu, kultury, osób identyfikowanych jako VIP-y) państw obcych,
będących w naszym kraju w ramach oficjalnych i nieoficjalnych spotkań.
Aby zapewnić tym osobom bezpieczeństwo tworzy się odpowiednie formacje,
których zadaniem jest zapewnienie im bezpieczeństwa. W ramy prawa zamyka się
ich zakres podmiotowy, nakłada się tym formacjom zadania i uzbraja je w uprawnienia mające umożliwić im realizację przedsięwzięć ochronnych.
5
BEZPIECZEŃSTWO OSÓB PODLEGAJĄCYCH USTAWOWO OCHRONIE…
Wyspecjalizowanym podmiotem w Rzeczypospolitej Polskiej, odpowiedzialnym za bezpieczeństwo osób podlegających ochronie, jest Biuro Ochrony
Rządu, będące częścią Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. W czasach wysokiego
poziomu zagrożenia życia i zdrowia VIP-ów atakami terrorystycznymi, a także
ze strony osób niezrównoważonych psychicznie lub identyfikujących się z poglądami skrajnymi, zapewnienie bezpieczeństwa osób podlegających ochronie jest
wyzwaniem wymuszającym najwyższe standardy jego realizacji.
W tym roku mija 90 lat od powołania w wolnej Polsce pierwszej formacji ochronnej, której zadaniem było zapewnienie bezpieczeństwa najważniejszym osobom
w państwie. Dzisiejsze Biuro Ochrony Rządu jest spadkobiercą i kontynuatorem
tradycji, tej powołanej z rozkazu Ministra Spraw Wewnętrznych Zygmunta Hübnera (z dnia 12 czerwca 1924 roku) Brygady Ochronnej. Do zadań Brygady należało
m.in. zapewnienie bezpieczeństwa osobie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej1,
a działania prowadzono w oparciu o „Instrukcję o prowadzeniu służby ochronnej”2.
Główną przesłanką, leżącą u podstaw opracowania niniejszej publikacji było
upamiętnienie tego wydarzenia i przez pryzmat przypadającej rocznicy odniesienie się do kwestii współczesnego bezpieczeństwa, jego najistotniejszych zagrożeń,
w szczególności dla osób definiowanych jako VIP-y. Z tej perspektywy odniesienie się do różnych aspektów organizacyjnych, jak też formalno-prawnych realizacji w stosunku do nich zadań ochronnych.
Do udziału w stworzeniu książki zostali zaproszeni przedstawiciele różnych
środowisk, między innymi świata nauki — tak cywilnego, jak i „mundurowego”
(policyjnego i wojskowego), funkcjonariusze Biura Ochrony Rządu, Sił Zbrojnych.
Wszyscy oni wnieśli nieoceniony wkład w powstanie niniejszej publikacji.
Za ich trud i wysiłek chcielibyśmy podziękować. Gdyby nie ich zaangażowanie, to niniejsza monografia nigdy nie ujrzałaby dziennego światła.
Piotr Bogdalski, Jarosław Cymerski, Kuba Jałoszyński
1
A. Misiuk, Administracja spraw wewnętrznych w Polsce od połowy XVIII wieku
do współczesności. Zarys dziejów, Olsztyn 2005, s. 299.
2
Zob. Centralne Archiwum Wojskowe, „Dodatek Tajny do Dziennika Rozkazów
Ministra Spraw Wojskowych”, 29 lipca 1924 r., poz. 59.
6