Nr wniosku: 151244, nr raportu: 6947. Kierownik (z rap.): dr hab

Nr wniosku: 151244, nr raportu: 6947. Kierownik (z rap.): dr hab. Jacek Kołcz
Wrodzone wady serca występują u ok. 0.8 - 1,0% żywo urodzonych noworodków. Dzięki rozwojowi diagnostyki
prenatalnej, opieki perinatalnej oraz kardiochirurgii wad wrodzonych, w ostatnich dekadach znacznie poprawiło się
rokowanie dla tej populacji. Przeżywalność odległa w grupie dzieci ze złożonymi wadami serca, obarczonymi
najwyższym ryzykiem okołooperacyjnym sięga 80 - 90% . Pomimo zadowalającej jakości życia większości z nich, istotny
odsetek pacjentów w odległym okresie pooperacyjnym rozwija objawy niewydolności serca. Istnieją nieliczne opcje
terapeutyczne w tej grupie. Ograniczony dostęp do systemów mechanicznego wspomagania krążenia oraz
niewystarczająca ilość dawców narządów do przeszczepu stymulują badania nad wykorzystaniem różnych typów
komórek macierzystych do leczenia skrajnych niewydolności krążenia. Istnieje niewiele doniesień dotyczących
zastosowania komórek macierzystych w grupie pacjentów z wadami wrodzonymi serca. Intensywnie poszukuje się metod
pozyskiwania i aplikacji komórek macierzystych do niewydolnego mięśnia sercowego, w celu osiągnięcia najlepszego
efektu terapeutycznego. Jedna z badanych hipotez zakłada, że multipotencjalne komórki macierzyste są rekrutowane do
krwi z różnych narządów (głównie szpiku kostnego) przez tkankowo specyficzne sygnały pochodzące z miejsc
uszkodzenia, a następnie zasiedlające (homing) narządy wysyłające sygnał, w celach regeneracyjnych.
W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczących mobilizacji różnego rodzaju komórek macierzystych i
progenitorowych u dzieci z wrodzonymi wadami serca. Analizie poddano stopień mobilizacji śródbłonkowych (EPC),
krwiotwórczych (HSC) i mezenchymalnych (MSC) komórek macierzystych oraz bardzo małych komórek macierzystych
podobnych do embrionalnych (VSELs). W celu potwierdzenia wyników uzyskiwanych metodą cytometrii przepływowej,
oceniano stopień aktywności genów prulipotecji (Oct-4, Nanog) oraz progenitorów sercowych (GATA4, Nkx2.5) i
śródbłonkowych (VE-kadheryna, vWF) u pacjentów poddawanych operacjom kardiochirurgicznym. Wykazano, że u
dzieci z wadami wrodzonymi serca ma miejsce rekrutacja różnych typów komórek macierzystych i progenitorowych do
krwi. Ponadto badano wpływ różnego rodzaju czynników klinicznych (krążenie pozaustrojowe, stosowane leki,
zaburzenia hemodynamiczne wywołane przez obecność wady serca). Na stopień nasilenia odpowiedzi stresowej i jej
wpływ na procesy regeneracyjne. Wykazano, ż jednym z najsilnieszych czynników, który wpływa na wytworzenie
odpowiedzniego środowiska dla regeneracji jest, stosowany w leczeniu wad wrodzonych serca, tlenek azotu (NO). W
badanej populacji chorych dzieci wywierał on pozytywny wpływ przeciwzapalny (hamowanie czynników prozapalnych,
ekspresja czynników anty-zapalnych), proangiogenny (stymulacja czynników sprzyjających angiogenezie) oraz
proregeneracyjny (stymulacja mobilizacji komórek macierzystych. Opisane zjawiska mogą wyznaczyć nowe kierunki
badań nad rolą tlenku azotu w procesach regeneracyjnych.