POLSKI KOMITET NORMALIZACYJNY Przewody proste i kształtki

marzec 2001
POLSKA NORMA
POLSKI
KOMITET
NORMALIZACYJNY
Wentylacja budynków
Przewody proste i kształtki
wentylacyjne z blachy o
przekroju prostok tnym
Wymiary
PN-EN 1505
Zamiast:
Patrz przedmowa krajowa
Grupa katalogowa
ICS 91.140.30
EN 1505:1997, IDT
This national document is identical with EN 1505:1997 and is published
with the permission of CEN, rue de Stassart 36, B-1050 Bruxelles, Belgium.
Niniejsza Polska Norma jest identyczna z EN 1505:1997 i jest publikowana
za zgod CEN, rue de Stassart 36, B-1050 Bruksela, Belgia.
PRZEDMOWA KRAJOWA
Niniejsza norma jest oficjalnym tłumaczeniem normy EN 1505:1997.
W normie s stosowane odsyłacze krajowe oznaczone od N1) do N4).
Norma zawiera zał cznik krajowy NA, w którym podano wykaz aktualnych wyda norm i dokumentów powołanych w
tre ci normy europejskiej i ich odpowiedników krajowych.
Niniejsza norma zast puje PN-B-03410:1999 oraz w zakresie dotycz cym wymiarów przewodów prostych i kształtek
oraz odchyłek wymiarowych PN-B-03434:1999, rozdział 2, punkt 2.2.2, 2.3.2, 2.4.
nr ref. PN-EN 1505:2001
Norma europejska
EN 1505:1997
ma status
Polskiej Normy
INTEGRAM BUDOWNICTWO
Ustanowiona przez Polski Komitet Normalizacyjny
dnia 15 marca 2001 r.
(Uchwała nr 11/2001-o)
Strona 1
NORMA EUROPEJSKA
EUROPEAN STANDARD
NORME EUROPÉENNE
EUROPÄISCHE NORM
EN 1505
grudzie 1997
ICS 91.140.30
Deskryptory: budynki, wentylacja, klimatyzacja, przewody powietrzne, akcesoria, kształt prostok tny, blachy grube,
okre lenia, wymiary, tolerancje wymiarowe
Wersja polska
Wentylacja budynków - Przewody proste i kształtki wentylacyjne z blachy
o przekroju prostok tnym - Wymiary
Ventilation for buildings - Sheet metal air
ducts and fittings with rectangular cross
sections - Dimensions
Ventilation des bâtiments - Conduits en
tôle et accesoires a section rectangulaire
- Dimensions
Lüftung von Gebäuden - Luftleitungen
und Formstücke aus Blech mit
Rechteckquerschnitt - Maße
Niniejsza norma jest polsk wersj normy europejskiej EN 1505:1997.
Została ona przetłumaczona przez Polski Komitet Normalizacyjny i ma ten sam status co wersje oficjalne.
Niniejsza norma europejska została przyj ta przez CEN 25 pa dziernika 1997 r.
Zgodnie z wewn trznymi przepisami CEN, członkowie CEN s zobowi zani do nadania normie europejskiej statusu
normy krajowej bez wprowadzania jakichkolwiek zmian. Aktualne wykazy norm krajowych (powstałych w wyniku
nadania normie europejskiej statusu normy krajowej), ł cznie z ich danymi bibliograficznymi, mo na otrzyma w
Sekretariacie Centralnym CEN lub w krajowych jednostkach normalizacyjnych b d cych członkami CEN.
Norma europejska została opracowana w trzech oficjalnych wersjach j zykowych (angielskiej, francuskiej i niemieckiej).
Wersja w ka dym innym j zyku, przetłumaczona na odpowiedzialno danego członka CEN i zarejestrowana w
Sekretariacie Centralnym CEN, ma ten sam status co wersje oficjalne.
Członkami CEN s krajowe jednostki normalizacyjne z Austrii, Belgii, Danii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii
Irlandii, Islandii, Luksemburga, Niemiec, Norwegii, Portugalii, Republiki Czeskiej, Szwajcarii, Szwecji, Włoch i
Zjednoczonego Królestwa.
CEN
EUROPEJSKI KOMITET NORMALIZACYJNY
EUROPEAN COMMITTEE FOR STANDARDIZATION
COMITÉ EUROPÉEN DE NORMALISATION
EUROPÄISCHES KOMITEE FÜR NORMUNG
nr ref. EN 1505:1997 E
INTEGRAM BUDOWNICTWO
Strona 2
Spis tre ci
Przedmowa
Wprowadzenie
1
Zakres normy
2
Normy i dokumenty powołane
3
Definicje i symbole
4
Wymiary i warto ci dotycz ce przewodów
5
Wymiary kształtek
6
Tolerancje i odchyłki
Zał czniki
A (informacyjny) Przykłady konstrukcji poł cze
B (informacyjny) Komentarze i uwagi do rozdziału 5
C (informacyjny) Bibliografia
Przedmowa
Niniejsza norma europejska została opracowana przez Komitet Techniczny CEN/TC 156 "Wentylacja w budynkach" N1),
którego sekretariat jest prowadzony przez BSI.
Niniejsza norma jest jedn z serii norm dotycz cych sieci przewodów, stosowanych do wentylacji i klimatyzacji w
budynkach; istnieje te odpowiednia norma dotycz ca wymiarów przewodów o przekroju kołowym.
Na rysunku 1 pokazano umiejscowienie niniejszej normy w ród norm dotycz cych instalacji ogrzewania, wentylacji i
klimatyzacji.
Normy krajowe zgodne z niniejsza norm europejsk powinny by opublikowane najpó niej do czerwca 1998 r., a
normy krajowe sprzeczne z dan norm powinny by wycofane najpó niej do czerwca 1998 r.
Zgodnie z przepisami wewn trznymi CEN/CENELEC do wprowadzenia niniejszej normy europejskiej s zobowi zane
nast puj ce kraje członkowskie: Austria, Belgia, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia Irlandia,
Islandia, Luksemburg, Niemcy, Norwegia, Portugalia, Republika Czeska, Szwajcaria, Szwecja, Włochy i Zjednoczone
Królestwo.
INTEGRAM BUDOWNICTWO
Strona 3
Rys. 1. Umiejscowienie normy EN 1505 w ród norm dotycz cych instalacji ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji
INTEGRAM BUDOWNICTWO
Strona 4
Wprowadzenie
Niniejsza norma została opracowana przez CEN/TC 156 w celu okre lenia znormalizowanych wymiarów i tolerancji
dotycz cych przewodów i kształtek o przekroju prostok tnym stosowanych w instalacjach wentylacyjnych.
Wymiary i tolerancje podane w niniejszej normie, dotycz ce zalecanych wielko ci przewodów prostych, s zgodne z
ISO 7807:1983 1) N2).
Wymiary dotycz ce kształtek wentylacyjnych podano na podstawie dokumentu EUROVENT 2/4 1) N3).
1 Zakres normy
W niniejszej normie europejskiej okre lono wymiary przewodów prostych i kształtek wentylacyjnych blaszanych o
przekroju prostok tnym. Ma ona zastosowanie do sieci przewodów wykonywanych w instalacjach wentylacyjnych i
klimatyzacyjnych w budynkach. W normie tej nie okre lono grubo ci cianek przewodów i kształtek; wytrzymało i
szczelno s obj te norm prEN 1507. N4)
Odpowiednikiem tej normy w zakresie przewodów o przekroju kołowym jest EN 1506. N4)
2 Normy i dokumenty powołane N4)
Do niniejszej normy europejskiej wprowadzono, drog datowanego lub niedatowanego powołania si , wymagania
zawarte w innych publikacjach. Powołania te znajduj si w odpowiednich miejscach w tek cie normy, a wykaz
publikacji podano poni ej. W przypadku powoła datowanych pó niejsze zmiany lub nowelizacje którejkolwiek z
wymienionych publikacji maj zastosowanie tylko wówczas, gdy zostan wprowadzone do tej normy przez jej zmian
lub nowelizacj . W przypadku powoła niedatowanych stosuje si ostatnie wydanie powołanej publikacji.
CR 12792
Ventilation for buildings - Terminology
EN 1506
Ventilation for buildings - Sheet metal air ducts and fittings with circural cross section - Dimensions
prEN 1507
Ventilation for buildings - Strength and leakage of sheet metal air ducts with rectangular cross section
- Requirements and testing
3 Definicje i symbole
W normie maj zastosowanie okre lenia podane w CR 12792, ł cznie z podanymi poni ej.
3.1 wielko nominalna: Wymiar umowny u ywany do oznaczania i oblicze przewodów prostych i kształtek. W
przypadku przewodów prostych wielko nominalna stanowi wewn trzny wymiar boków a i b, gdzie a jest widocznym
bokiem (patrz rysunek 2). Długo ci boków mniejszego zako czenia kształtki przej ciowej s oznaczone c i d, gdzie c
stanowi widoczny bok (patrz rysunek 2).
INTEGRAM BUDOWNICTWO
Strona 5
Rysunek 2: Obja nienie okre le wielko ci nominalnej
3.2 długo
u yteczna kształtki (l): Wymiar, którym kształtka wpływa na całkowit długo
sieci przewodów.
3.3 długo u yteczna przewodu prostego (L): Wymiar, którym przewód prosty wpływa na całkowit długo
przewodów.
sieci
3.4 pole przekroju poprzecznego (Ac): Iloczyn długo ci boków a i b.
3.5 pole powierzchni przewodu (Ai ): Iloczyn obwodu wewn trznego i długo ci przewodu.
3.6 rednica hydrauliczna (dh): W odniesieniu do przewodu o przekroju prostok tnym rednica przewodu o przekroju
kołowym, przy której wyst puje taki sam spadek ci nienia przy jednakowych warto ciach pr dko ci przepływu i
współczynnika tarcia.
3.7 rednica równowa na (de): W odniesieniu do przewodu o przekroju prostok tnym rednica przewodu o przekroju
kołowym, przy której wyst puje taki sam spadek ci nienia przy jednakowych warto ciach strumienia przepływu
powietrza i współczynnika tarcia.
3.8 k t elementu przej ciowego (α): Wi kszy k t pomi dzy dwoma przeciwległymi bokami elementu przej ciowego.
3.9 odchyłka, tolerancja
3.9.1 odchyłka górna: Ró nica mi dzy górn granic wielko ci i odpowiadaj c jej wielko ci nominaln .
3.9.2 odchyłka dolna: Ró nica mi dzy doln granic wielko ci i odpowiadaj c jej wielko ci nominaln .
3.9.3 tolerancja: Ró nica mi dzy odchyłk górn a doln . Tolerancja jest warto ci bezwzgl dn bez znaku.
4 Wymiary i warto ci dotycz ce przewodów
Wymiary dotycz ce przewodów, obejmuj ce odpowiadaj ce sobie warto ci pola przekroju poprzecznego (Ac w m2),
rednicy hydraulicznej (dh w mm), rednicy równowa nej (de w mm) i pola powierzchni przewodu na długo ci 1 metra
(Ai w m2/m) podano w tablicy 1.
rednic równowa n de obliczono, stosuj c nast puj cy wzór
d e = 2b[ π2-n (1 + a/b) 1+n/(a/b)3]1/(n-5)
gdzie:
n = 1/(1,05 log Re - 0,45)
Tolerancje i odchyłki podano w rozdziale 6.
Tablica 1: Wymiary i warto ci dotycz ce przewodów
INTEGRAM BUDOWNICTWO
Strona 6
Długo
boku
mm
100
150
200
200
0,020
133
149
0,60
0,030
171
186
0,70
0,040
200
218
0,80
250
0,025
143
165
0,70
0,038
188
206
0,80
0,050
222
241
0,90
0,063
250
273
1,00
300
0,030
150
180
0,30
0,045
200
224
0,90
0,060
240
262
1,00
0,075
273
296
1,10
0,090
300
327
1,20
400
0,040
160
205
1,00
0,060
218
255
1,10
0,080
267
299
1,20
0,10
308
337
1,30
0,12
343
373
1,40
0,16
400
436
1,60
500
0,075
231
283
1,30
0,10
286
331
1,40
0,13
333
374
1,50
0,15
375
413
1,60
0,20
444
483
1,80
0,25
500
545
2,00
600
0,090
240
307
1,50
0,12
300
359
1,60
0,15
353
406
1,70
0,18
400
448
1,80
0,24
480
524
2,00
0,30
545
592
2,20
0,36
600
654
2,40
0,16
320
410
2,00
0,20
381
463
2,10
0,24
436
511
2,20
0,32
533
598
2,40
0,40
615
675
2,60
0,48
686
745
2,80
0,64
800
872
3,20
0,25
400
512
2,50
0,30
462
566
2,60
0,40
571
662
2,80
0,50
667
747
3,00
0,60
750
825
3,20
0,80
889
965
3,60
1,00
1000
1090
4,00
0,36
480
614
3,00
0,48
600
719
3,20
0,60
706
812
3,40
0,72
800
896
3,60
0,96
960
1049
4,00
1,20
1091
1184
4,40
1,44
1200
1308
4,80
Ac
dh
de
Ai
1400
0,56
622
771
3,60
0,70
737
871
3,80
0,84
840
962
4,00
1,12
1018
1125
4,40
1,40
1167
1270
4,80
1,68
1292
1403
5,20
Ac
dh
de
Ai
1600
0,64
640
819
4,00
0,80
762
925
4,20
0,96
873
1022
4,40
1,28
1067
1195
4,80
1,60
1231
1350
5,20
1,92
1371
1491
5,60
Ac
dh
de
Ai
1800
0,90
783
976
4,60
1,08
900
1078
4,80
1,44
1108
1261
5,20
1,80
1286
1424
5,60
2,16
1440
1573
6,00
Ac
dh
de
Ai
2000
1,00
800
1024
5,00
1,20
923
1131
5,20
1,60
1143
1323
5,60
2,00
1333
1494
6,00
2,40
1500
1650
6,40
Ac
dh
de
Ai
800
1000
1200
INTEGRAM BUDOWNICTWO
250
300
400
500
600
800
1000
1200
Ac
dh
de
Ai
Ac
dh
de
Ai
Ac
dh
de
Ai
Ac
dh
de
Ai
Ac
dh
de
Ai
Ac
dh
de
Ai
Ac
dh
de
Ai
Ac
dh
de
Ai
Strona 7
5 Wymiary kształtek
5.1 Kolana i łuki
Przykłady kolan i łuków pokazano na rysunku 3.
a)
b)
c)
kolano
łuk
kolano przej ciowe
90°
90°
e 1 i e2 ≥ 25 mm
r ≥ 100 mm
l 1 = 0,5 c + ri + e1
l 2 = 0,5 c + ri + e2
e ≥ 25 mm
r ≥ 100 mm
l = 0,5 a + r +e
d)
e)
f)
kolana i łuki, α ≤ 90°
e ≥ 25 mm
r ≥ 100 mm
l = (0,5 a + r) tg (α /2) + e
Rysunek 3: Przykłady kolan i łuków
W celu zmniejszenia straty ci nienia kolana i łuki o wi kszych wymiarach mog by wyposa one w kierownice.
Przykłady projektowania i ustawienia kierownic podano w zał czniku B.
5.2 Odgał zienia
INTEGRAM BUDOWNICTWO
Strona 8
Przykłady odgał zie pokazano na rysunku 4. Wymiary r i f podano w tablicy 2.
Rysunek 4: Odgał zienie zamontowane w cianie bocznej przewodu
Tablica 2: Minimalne wymiary r i f
Przewód odgał ny
o szeroko ci a (mm)
r
mm
f
mm
a < 200
≥ 100
≥ 100
200 < a ≤ 300
≥ 100
≥ 100
300 < a ≤ 400
≥ 150
≥ 125
400 < a ≤ 600
≥ 150
≥ 150
a > 600
≥ 150
≥ 200
5.3 Kształtki przej ciowe
Przykłady kształtek przej ciowych pokazano na rysunkach od 5 do 7. Poł czenia pomi dzy przewodami o przekroju
prostok tnym i kołowym patrz tak e EN 1506.
Rysunek 5: Przej cie pomi dzy przewodami o przekroju prostok tnym
INTEGRAM BUDOWNICTWO
Strona 9
e ≥ 25 mm
α < 60°
a) symetryczna
b) niesymetryczna
Rysunek 6: Przej cie pomi dzy przewodem o przekroju prostok tnym
i przewodem o przekroju kołowym
Rysunek 7: Odgał zienie o przekroju kołowym
od przewodu o przekroju prostok tnym
6 Tolerancje i odchyłki
Tolerancja długo ci L przewodu prostego wynosi 0,005 L.
Tolerancja k tów wynosi 2°.
Odchyłki warto ci a, b, c, d, e, f wynosz
mm
Odchyłki warto ci l, lp i r podano w tablicy 3.
Tablica 3: Odchyłki warto ci l, lp i r
INTEGRAM BUDOWNICTWO
Strona 10
l, lp, r
mm
Odchyłka
mm
≤ 15
0
-2
> 15
≤ 100
0
-5
> 100
0
-10
Zał cznik A (informacyjny)
Przykłady konstrukcji poł cze
a) Poł czenie kołnierzowe z
przyspawanymi w naro ach k townikami
stalowymi walcowanymi
b) Poł czenia kołnierzowe z przyspawanymi w
naro ach płaskownikami stalowymi
walcowanymi
c) Poł czenie kołnierzowe wzmocnione, z
listw nasuwkow typu C
d) Poł czenie nasuwane
e) Poł czenie nasuwane
f) Poł czenie z nierozdzielnym kołnierzem
stoj cym i listw nasuwkow typu C
INTEGRAM BUDOWNICTWO
Strona 11
g) Kołnierz stoj cy z podwójn uszczelk
gumow i listw nasuwkow typu C
h) Kołnierz stoj cy z pojedyncz uszczelk
gumow i listw nasuwkow typu C
Rysunek A.1: Przykłady konstrukcji poł cze
Zał cznik B (informacyjny)
Komentarze i uwagi do punktu 5
B.1 Uwagi ogólne
Zaleca si , aby kierownice były ustawione zgodnie z przykładami podanymi w tablicy B.1. Przy doborze kształtek
projektanci powinni bra pod uwag specyficzne wymagania instalacji dotycz ce hałasu, pr dko ci i ci nienia.
UWAGA 1: Kolano pokazane na rysunku 3a) jest zalecane tylko do stosowania w systemach o małej
pr dko ci/ci nieniu i przy mniejszych wymiarach przewodów.
UWAGA 2: W kolanach i łukach pokazanych na rysunkach 3b) i 3c), o promieniu r mniejszym ni 100 mm zaleca
si stosowanie kierownic zgodnie z tablic B.1 i rysunkiem B.1. Je li w rozwi zaniu alternatywnym r jest
zwi kszone do 0,5a, mo na nie stosowa kierownic.
UWAGA 3: W kolanach i łukach pokazanych na rysunkach 3d), 3e) i 3f) o k tach ≤ 45°, kierownice nie s
wymagane, ale gdy k ty > 45° zaleca si kierownice.
UWAGA 4: W przypadku kształtek przej ciowych, wg rysunków 5 i 6, du ych lub stosowanych w systemach z
du
pr dko ci , zaleca si zmniejszenie k ta pochylenia α.
Tablica B.1 : Ustawienie kierownic
Szeroko
przewodu α
mm
Liczba
kierownic
Odległo
mi dzy kierownicami, mm (przybli ona)
a1
a2
> 400 ≤ 800
1
a/3
> 800 ≤ 1600
2
a/4
a/2
> 1600 ≤ 2000
3
a/8
a/3
INTEGRAM BUDOWNICTWO
a3
a/2
Strona 12
Rysunek B.1: Ustawienie kierownic
Zał cznik C (informacyjny)
Bibliografia
We wprowadzeniu powołano nast puj ce dokumenty:
ISO 7807
Air distribution - Straight circular metal ducts with a lock type spiral seam and straight
rectangular sheet metal ducts - Dimensions
EUROVENT 2/4
Sheet metal air ducts - Standard for fittings
Zał cznik krajowy NA
(informacyjny)
NORMY I DOKUMENTY POWOŁANE W TRE CI
NORMY EUROPEJSKIEJ I ICH ODPOWIEDNIKI KRAJOWE
UWAGA - Zaleca si sprawdzi , czy podane w wykazie normy i ich odpowiedniki krajowe nie s zaktualizowane
INTEGRAM BUDOWNICTWO
Strona 13
Normy powołane w EN
Odpowiedniki krajowe
CR 12792:1997
-
PN-B-01411:1999 Wentylacja i klimatyzacja - Terminologia
EN 1506:1997
-
PrPN-EN 1506 Wentylacja budynków - Przewody proste i kształtki wentylacyjne
z blachy o przekroju kołowym - Wymiary
prEN 1507
-
PN-B-03434:1999 Wentylacja - Przewody wentylacyjne - Podstawowe
wymagania i badania (w zakresie wytrzymało ci)
PN-B-76001:1996 Wentylacja - Przewody wentylacyjne - Szczelno Wymagania i badania (w zakresie szczelno ci)
prEN 1507 jest opracowywana w CEN /TC 156
INTEGRAM BUDOWNICTWO
Strona 14