Negocjacje na forum ONZ dotyczące
Transkrypt
Negocjacje na forum ONZ dotyczące
Negocjacje na forum ONZ dotyczące finansowania rozwoju: Jakie powinny być rezultaty konferencji w Addis Abebie w 2015 roku? Streszczenie Dokument ten jest inicjatywą organizacji AFRODAD, EURODAD, JSAPMDD, LATINDADD i Third World Network. Poparcie dla dokumentu wyraziły 142 organizacje pozarządowe. Ich listę można znaleźć w pełnej wersji dokumentu pod adresem: http://eurodad.org/ffdpositionpaper Tłumaczenie na polski: Grupa Zagranica, 2015 1 Streszczenie Rok 2015 będzie przełomowy w walce z ubóstwem na świecie i dążeniach do sprawiedliwego i zrównoważonego rozwoju, już za sześć miesięcy odbędą się trzy niezwykle ważne spotkania na szczycie. Głównym tematem wszystkich trzech spotkań są konkretne propozycje reform międzynarodowego systemu handlu i systemu finansowego, aby systemy te wspierały realizację globalnych Celów Zrównoważonego Rozwoju. Reformy te powinny się opierać na prawie do rozwoju dla wszystkich państw i na zapewnieniu praw ekonomicznych i społecznych wszystkim ludziom na świecie. Dostępne są wystarczające środki, aby zagwarantować przestrzeganie praw człowieka wszystkich ludzi na świecie, wyeliminować ubóstwo i osiągnąć globalne cele zrównoważonego rozwoju, jednak, aby stało się to możliwe trzeba, podjąć decyzje polityczne w celu zmiany struktur i systemów. W tych kwestiach decydującą rolę odegra 3. Konferencja ONZ nt. Finansowania Rozwoju, która odbędzie się w lipcu 2015 roku w Addis Abebie. Raport ten podsumowuje nasze rekomendacje dotyczące konkretnych zmian, które można uzgodnić w Addis Abebie, przedstawione w ramach sześciu rozdziałów Konsensusu z Monterrey i w siódmym rozdziale poświęconym innym ważnym zagadnieniom: 1. Pozyskiwanie krajowych źródeł finansowania. Prawdziwie globalna współpraca jest kluczowa w celu rozwiązania problemu nielegalnych przepływów finansowych i w skutecznej walce z międzynarodowym procederem unikania i uchylania się od opodatkowania. Brak wspólnej agendy międzynarodowej współpracy w kwestiach podatkowych skutkuje olbrzymimi kosztami ponoszonymi przez wszystkie rządy i straconym dochodami, które rządy mogłyby przeznaczać na zrównoważony rozwój. Obecne standardy podatkowe są opracowywane za zamkniętymi drzwiami w Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), tym samym wykluczając 80% państw na świecie z udziału w procesie decyzyjnym. W tym zakresie nasze główne rekomendacje są następujące: należy utworzyć nowy podmiot międzyrządowy dedykowany międzynarodowej współpracy w zakresie podatków i dostarczyć środki umożliwiające jego skuteczne działanie; należy zapewnić temu podmiotowi wszechstronne uprawnienia, w tym w zakresie kwestii erozji podstawy opodatkowania i przekazywania zysków (base erosion and profit shifting, BEPS), traktatów dotyczących podatków i inwestycji, zachęt podatkowych, opodatkowania przemysłu wydobywczego, przejrzystości struktury własności i prawa do korzyści, sprawozdawczości z podziałem na poszczególne kraje i automatycznej wymiany informacji dla celów podatkowych. 2. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne i inne przepływy międzynarodowe Potrzebne jest o wiele bardziej zrównoważone podejście do międzynarodowych finansów prywatnych, uwzględniające ryzyko i potrzebę krajów rozwijających się, aby ostrożnie zarządzać przepływami. Istnieją dwie kategorie obaw. Z jednej strony przepływy te stwarzają ryzyko makroekonomiczne, w tym niestabilność krótkoterminowych przepływów finansowych. Z drugiej strony, istnieją obawy związane z treścią i warunkami inwestycji bardziej długoterminowych, szczególnie bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ). W tym obszarze nasze główne rekomendacje są następujące: należy uznać regulacje dotyczące rachunku kapitałowego za główne narzędzie polityczne dla wszystkich państw i usunąć ze wszystkich umów inwestycyjnych przeszkody we wdrożeniu tych ważnych polityk; należy szczegółowo objaśnić ważne problemy, wykorzystując instytucje i środki publiczne, aby zyskać wpływ na międzynarodowe finanse prywatne. 3. Handel międzynarodowy Polityka handlowa powinna pozwolić krajom rozwijającym się zachować przestrzeń do tworzenia polityk, w tym zdolność do skupienia się na wpływie na bezrobocie, wrażliwe grupy społeczne, równość płci i zrównoważony rozwój i nie powinna promować liberalizacji jako celu samego w sobie. Handel międzynarodowy odgrywa ważną rolę w rozwoju, a polityki handlowe są istotnym narzędziem, które kraje 2 rozwijające się mogą wykorzystać, aby wspierać rozwój krajowego przemysłu, produkując towary mające większą wartość dodaną, a nie tylko eksportując surowce. Jednak obecny system handlu wymusił na krajach rozwijających się otwarcie ich rynków, zarówno poprzez Światową Organizację Handlu (WTO) jak i regionalne i dwustronne traktaty inwestycyjne, które ograniczają w krajach rozwijających się możliwość stanowienia polityk w celu spełnienia potrzeb rozwojowych. Jednocześnie obecny system handlowy niewiele zrobił, aby zaradzić prowadzonym przez kraje bogate politykom skutkującym zniekształceniami handlu. W tym zakresie rekomendujemy: rzetelny przegląd wszystkich umów handlowych i traktatów inwestycyjnych w celu zidentyfikowania wszystkich obszarów, w których umowy te mogą ograniczać zdolność krajów rozwijających się do zapobiegania i zarządzania kryzysami, regulowania przepływu kapitału, ochrony prawa do dochodów i przyzwoitej pracy, egzekwowania sprawiedliwego opodatkowania, świadczenia najważniejszych usług publicznych i zapewnienia zrównoważonego rozwoju; przegląd wszystkich systemów praw własności intelektualnej, które wprowadzono w krajach rozwijających się w ramach umów o wolnym handlu, aby zidentyfikować ich szkodliwy wpływ m.in. na zdrowie publiczne, środowisko naturalne i rozwój technologiczny. 4. Oficjalna pomoc rozwojowa (ODA) i inne międzynarodowe formy publicznego wsparcia rozwoju Należy wprowadzić wzmocnione zobowiązania dotyczące poprawy jakości i ilości udzielanej ODA, zawierające zdecydowanie bardziej stanowcze mechanizmy umożliwiające kontrolę i monitoring realizacji zobowiązań, potrzebne są także nowe i dodatkowe źródła publicznego finansowania. ODA pozostaje najważniejszym zasobem, szczególnie dla krajów najuboższych. Jednak jej wartość została poważnie osłabiona z powodu niemożności osiągnięcia przez kraje bogate celu wyznaczonego w ramach ONZ, polegającego na przeznaczeniu na ODA 0,7% ich dochodu krajowego brutto i braku postępów w realizacji zobowiązań dotyczących efektywności pomocy rozwojowej, ustalonych podczas kolejnych spotkań w Paryżu, Akrze i Pusan i mających na celu wyeliminowanie praktyk znacząco podkopujących skuteczność ODA. Innowacyjne mechanizmy finansowania publicznego mogą zapewnić bardzo potrzebne dodatkowe źródła funduszy. W tym obszarze nasze kluczowe rekomendacje są następujące: należy ustalić wiążące harmonogramy w celu wypełnienia zobowiązania dotyczącego przeznaczenia 0,7% dochodu narodowego brutto na ODA; należy zagwarantować, że w ramach ODA odbywa się rzeczywisty transfer środków finansowych, m.in. poprzez wyeliminowanie: pomocy wiązanej, wliczania do ODA kosztów donatorów i wartości umorzonych długów, dostarczania większości pomocy rozwojowej w formie grantów i poprzez reformę systemu pożyczek preferencyjnych, aby odzwierciedlał on rzeczywiste koszt pożyczek udzielanych krajom partnerskim; należy wprowadzić podatek od transakcji finansowych przeprowadzanych przez firmy finansowe i wykorzystać pozyskane w ten sposób dochody na sfinansowanie zrównoważonego rozwoju. 5. Zadłużenie zagraniczne Ostatnia rezolucja przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, zezwalająca na „utworzenie wielostronnych ram prawnych dla procesu restrukturyzacji długu publicznego” stanowi niezwykle ważną okazję do uruchomienia skutecznego międzynarodowego mechanizmu zapobiegającemu i pozwalającemu rozwiązywać przyszłe kryzysy – nie wolno jej zmarnować. Kryzysy zadłużenia stwarzają ryzyko zaprzepaszczenia postępu rozwojowego na całym świecie, który dokonał się w ciągu ostatnich dziesięcioleci. Nawet w krajach, które nie cierpią na skutek poważnego kryzysu zadłużenia, koszty związane z obsługą długu rywalizują z wydatkami na rozwój, a pula środków publicznych jest ograniczona. Mimo obietnic złożonych podczas konferencji w Monterrey nie opracowano architektury zapobiegania i zarządzania kryzysem zadłużenia. Wciąż zbyt późno i zbyt wolno podejmuje się działania mające na celu zapobieżenie kryzysom zadłużenia. Nasze kluczowe rekomendacje w tym zakresie są następujące: należy potwierdzić zobowiązanie na temat uzgodnienia wielostronnych ram prawnych procesu restrukturyzacji długu publicznego na neutralnym forum i zagwarantować, że ramy te będą 3 wszechstronne, skoncentrowane na realizacji potrzeb ludzi, zawarta w nich będzie możliwość egzekwowania odpowiedzialności wobec pożyczkodawców i pożyczkobiorców za nieodpowiedzialne zachowania i będą dawać wszystkim interesariuszom prawo bycia wysłuchanymi; w celu zbadania istniejących długów w oparciu o standardy odpowiedzialnego finansowania, w tym zbadania legalności danego długu, należy zlecić niezależne audyty oraz przyjąć zobowiązanie umorzenia długów, które okażą się nielegalne. 6. Kwestie systemowe: skuteczna, inkluzywna reforma globalnego systemu rządzenia i systemu finansowego Należy pilnie zreformować system globalnego zarządzania w sferze gospodarki, aby umożliwić krajom rozwijającym się sprawiedliwy i równy udział w podejmowaniu decyzji w organizacjach międzynarodowych i instytucjach finansowych, wzmocnić przejrzystość i możliwość egzekwowania odpowiedzialności oraz rozwiązywać kluczowe problemy międzynarodowe, jednocześnie respektując przestrzeń krajów rozwijających się umożliwiającą im stanowienie polityk. O ile przejście z forum G8 do G20 jako głównego forum światowej dyskusji na temat gospodarki sygnalizowało zmianę w dynamice sił, forum G20 okazuje się być nieadekwatne i nieskuteczne w światowej koordynacji kwestii ekonomicznych, podczas gdy posiadające legitymizację organy ONZ nie mają uprawnień lub środków, aby podjąć się skutecznej koordynacji w tym zakresie. Międzynarodowy system walutowy przyznaje niezrównoważoną rolę dolarowi amerykańskiemu. Amerykańska waluta powinna zostać stopniowo zastąpiona jako światowa waluta rezerw finansowych, natomiast równolegle należy dodatkowo stabilizować system poprzez zwiększenie zasobów rezerw dostępnych krajom rozwijającym się. W tym zakresie rekomendujemy: uruchomienie procesu utworzenia przy ONZ Rady ds. Światowej Koordynacji Gospodarczej (Global Economic Coordination Council), aby przewodziła ona w kwestiach gospodarczych; przeznaczenie 250 mld $ rocznie w ramach nowych Specjalnych Praw Ciągnienia (Special Drawing Rights), przy założeniu, że większość z tych środków będzie do dyspozycji krajów rozwijających się. 7. Inne ważne zagadnienia Zwracamy uwagę na cztery szczególnie ważne zagadnienia: ONZ powinna poważnie podejść do potrzeby wprowadzenia lepszych sposobów mierzenia postępów, które wychodzą poza krótkoterminowe wskaźniki ekonomiczne, np. PKB, aby włączyć wymiar dobrostanu i dobrobytu w kontekście społecznym i w kontekście środowiska naturalnego oraz podkreślić jak znaczące mogą być nierówności, w tym nierówności ze względu na płeć. Podejmując inicjatywę na rzecz odpowiedzialnych standardów finansowania ONZ mogłaby połączyć i wzmocnić różne istniejące inicjatywy i propozycje oraz pomóc zagwarantować odpowiednie wdrażanie tych standardów. Biorąc pod uwagę rosnącą świadomość, że wszystkie formy finansowania rozwoju niosą ze sobą konkretne zagrożenia i możliwości dla praw kobiet, niezwykle ważna problematyka praw kobiet musi być w pełni zintegrowana z agendą finansowania rozwoju. Należy opracować agendę, nad którą pracę rozpoczęto podczas konferencji Zgromadzenia Ogólnego ONZ w 2009 roku, dotyczącą reformy regulacji finansowych i sektora finansowego. Powyższe rekomendacje są streszczeniem kluczowych rekomendacji szczegółowo przedstawionych poniżej, łącznie z dowodami wskazującymi, dlaczego te i inne kluczowe zagadnienia powinny znaleźć się w centrum debaty na konferencji w Addis Abebie. Pełen dokument (w języku angielskim) dostępny jest na stronie: http://eurodad.org/ffdpositionpaper 4