Materiały formacyjne Wspólnoty Effatha przy parafii Wieczerzy

F1 - 2014/2015- Seminarium „Uświęcające Dary Ducha Świętego”
K3. Dar Rozumu
„Duchu Święty udziel mi daru rozumu, abym umiłował Twoje Słowo Boże i poznał prawdy objawione na ile
tylko jest to możliwe dla człowieka” Amen
Dzień 1. Dar Rozumu – czym jest? Czytając zbadaj jak rozwija się w Tobie ten dar od teorii do praktyki 
DAR ROZUMU jest nadprzyrodzonym usposobieniem umysłu – stoi na straży CNOTY WIARY i prowadzi do
takiego jej wzrostu i rozwoju, że pozwala człowiekowi rozsądzać o wszystkim w świetle WIARY. Realizuje w nas
powołanie do świętości (doskonałości) w sferze poznawczej – pozwala widzieć rzeczywistość tak jak sam Bóg, Chrystus,
jak Maryja i Święci (Ef3,17-19) Jest darem zbawienia (J17,3;) – „doprowadza do całej Prawdy”
1. Budzi „głód Słowa Bożego” w naszym sercu, które z miłością zgłębia Prawdy Objawiane przez Boga
niedostępne dla umysłu człowieka w sposób ludzki, naturalny: przy pomocy samego rozumu i logiki.
2. Otwiera nasze uszy duchowe – sprawia, że bez pomocy środków ludzkich Boskie słowa dają się słyszeć od
wewnątrz i są zgłębiane w ich prawdziwym sensie. Objawia się nam Prawda (Chrystus) i głęboki Boży sens Jego
czynów i słów mimo, że nie jesteśmy pouczeni ani przez innego człowieka, ani przez zdobytą wiedzę
(wykształcenie). Jest to wewnętrzne „ukryte natchnienie”
3. Zapala „iskrę przenikliwości” wewnątrz nas gdyż jest to dar Ducha Świętego, który „przenika wszystko, nawet
głębokości Boga samego.”(1Kor 2,10;) Nasze serce raduje się zrozumieniem pełnego miłości zbawczego planu
Boga. Jest to oświecenie – „oświecił ich umysły, aby rozumieli Pisma” (Łk24,45;)
4. Daje nam doświadczenie zachwytu i rozkoszowania się pięknem Tajemnic Wiary, harmonią Objawienia, pozwala
poznawać rzeczywistość duchową w całości obrazu i wzajemnych zależnościach, podziwiać Bożą logikę i
„gramatykę Bytu” świata stworzonego, fundamenty naszego istnienia.
DAR ROZUMU to nie teoria, nie sama wiedza ale PRAKTYKA. Dar objawia się w postawie posłuszeństwa wobec
Prawy Objawionej – depozytu Wiary Kościoła, ma przełożenie na życie, konkretne działanie :
1. „Głód Słowa Bożego” sprawia, że pochłaniamy je i zanurzamy się w nim. „Wypływamy na głębię” aby od
zrozumienia pojedynczych wezwań i nakazów, które przekonują nas o grzechu, przejść do uznania prawd Wiary
(nawrócenie umysłu) i prostuje skrzywienia intelektualne. Wierzymy nie w formułki ale w Prawdę, którą one
zawierają. Dalej prowadzi do przyjęcia Bożej logiki – odnowienia umysłu w Duchu Świętym
2. Słuchanie Słowa Bożego w Duchu Świętym , rozwija dar rozumu, który przekonuje i nakłania nas do
posłuszeństwa Prawdzie w coraz większym wymiarze. Powtarzający się pełen miłości dotyk łaski, konkretne
pouczenia (Rhema), zachęca do poddania się z zaufaniem wychowaniu przez całe Słowo Boże (Logos). To
wychowanie przez Boga na Jego Dziecko ma upodobnić każdego z nas do Jezusa przez dialog z Nim i
naśladowanie Go we wszystkim. Korzystamy też z „dóbr rodzinnych” czyli skarbów jakie otrzymali od Niego
nasi Bracia i Siostry – dzięki temu dziś już Święci – czyli z nauczaniu Kościoła.
3. Uzdalnia nas do odczytywania „znaków czasu” by nie zatrzymać się na tym co zewnętrzne ale przejść od znaku
do jego znaczenia, od tego co widzialne do tego co niewidzialne . Dlatego Chrześcijanie, którzy ten dar
pielęgnują (aby stawał się dojrzały), nie widząc się i nie porozumiewając się wcale nawzajem, zgodni są co do
sposobu oceniania wypadków świata – rozpoznają znaki Boże wpisane w wydarzenia.
4. Poznawanie rzeczywistość duchowej jest możliwe tylko dzięki darowi Ducha ale dokonuje się w czasie na
skutek współpracy z tym darem (czytanie i medytacja Słowa). Przypomina bardzo układanie puzzli: zbieranie
najpierw małych kawałków, które z czasem łączą się w większe fragmenty ukazując wzajemne zależności spraw
pozornie odrębnych. Potem każdy kolejny kawałek „wskakując na swoje miejsce” ukazuje piękno i harmonią
Prawd Wiary. Jednocześnie odsłania się obraz walki duchowej jaka toczy się między złem (grzechem) i dobrem
(miłosierdziem), w całym świecie i wewnątrz każdego z nas.
Dzień 2. Dar Rozumu – jak o niego się starać, dbać, rozwijać? Dar Rozumu nie tylko wyjaśnia naszemu rozumowi
Prawdy Boże ale też porusza serce abyśmy zaangażowali całe swoje życie w wyznawanie Wiary i wzrastanie w niej.
Czytając 1J2, 14-17; zbadaj jak współdziałasz z Duchem Świętym 
1J2,14-17; Napisałem do was, dzieci, że znacie Ojca, napisałem do was, ojcowie, że poznaliście Tego, który jest od
początku, napisałem do was, młodzi, że jesteście mocni i że nauka Boża trwa w was, i zwyciężyliście Złego. (15) Nie
miłujcie świata ani tego, co jest na świecie! Jeśli kto miłuje świat, nie ma w nim miłości Ojca. (16) Wszystko bowiem, co
Materiały formacyjne Wspólnoty Effatha przy parafii Wieczerzy Pańskiej w Lublinie; www.effatha-lublin.pl
jest na świecie, a więc: pożądliwość ciała, pożądliwość oczu i pycha tego życia
nie pochodzi od Ojca, lecz od świata. (17) Świat zaś przemija, a z nim jego pożądliwość; kto zaś wypełnia wolę Bożą,
ten trwa na wieki.
Dar Rozumu – jak o niego się starać, dbać, rozwijać? WNIOSKI:/odnieś do siebie/
1. Trzeba najpierw wyzbyć się mentalności świata – wyrzec się pogoni za: władzą, prestiżem, poklaskiem,
posiadaniem i przyjemnością.
2. Karmić się Słowem Bożym i (w oparciu o to) wytrwale kształtować swoje sumienie i hierarchię wartości. Przyjąć
za zasadę życia Kazanie na Górze (Mt rozdziały 5,6 i 7;)
3. Stale o dar rozumu prosić przyzywając obecności Ducha Świętego.
4. Zawsze (do końca ziemskiego życia) trwać w postawie ucznia:
 „tracić” czas na słuchanie Jezusa, rozważanie Jego nauki, prosić o moc do naśladowania Go
 modlić się z Pismem Świętym, według Lectio Divina lub innej formy medytacji chrześcijańskiej
 dziękować Bogu jak najczęściej, konkretnie i za wszystko – w tym za zrozumienie Prawdy
 czerpać ze skarbów Kościoła, sakramentów i nauczania, trwać w łasce uświęcającej
 dbać o rozwój życia duchowego – potrzeba „pustyni”, wewnętrznego wyciszenia w skupieniu, milczeniu.
Bóg przemawia w ciszy. Korzystajmy z dni skupienia i rekolekcji zamkniętych.
 wzrastać w cnotach – z tym związane jest coraz głębsze rozumienie rzeczy Bożych
5. Przebywać z uczniami Jezusa Chrystusa żyjącymi w posłuszeństwie Jego nauce (w Duchu Chrystusa) i wciąż
szukającymi Prawdy (w duchu miłości – ci, którzy chcą się dzielić świadectwem wiary)
Dzień 3. Dar Rozumu – jakie przeszkody czynią go bezowocnym? Rozwój Daru Rozumu jest ściśle zależny od
przyjęcia Słowa Bożego. Wpada ono w glebę naszego serca jak ziarno, które może wydać plon stukrotny. Bóg daje
wzrost ale obfitość plonu w dużej mierze zależy od gleby naszego serca – czy jest zbyt twarda (skała, droga), czy
nieoczyszczona z chwastów, żyzna czy jałowa – to zależy od nas. Rozważając Mt13,1-23: zbadaj dlaczego dajesz się
ograbić z daru zbawienia, który przyniósł Ci Duch Święty. 
Dar Rozumu – jakie przeszkody czynią go bezowocnym? WNIOSKI: /odnieś do siebie/
1. Życie zmysłowe, cielesne – ograniczone do poziomu zwierzęcego (jeść, spać używać) – to „psy i świnie”, dla
których „perły” nie mają wartości. Reagują agresją bo „zostały oszukane” – sprowokowane: dano im spożyć
„kamienie”, zakpiono z nich, ktoś wciska im głupoty (np. o przylgnięciu do krzyża)
2. Zatwardziałość serca, która może przybrać różne formy:
 ludzie „głusi” na wezwanie do nawrócenia
 ludzie „ślepi” na obecność Boga i Jego miłosierdzie
 ludzie zamknięci na relacje z innymi przez: nieprzebaczenie, zawziętość, zazdrość, rywalizację. bez
współczucia i miłosierdzia dla innych i… siebie
3. Brak wierności, wytrwałości – szukanie: „skrótów i łatwych dróg” aby szybko osiągnąć „efekt chwały”, gdy
pojawiają się przeszkody – rezygnacja z wysiłku, gdy przychodzą prześladowania – zaparcie się.
4. Skupianie całej uwagi na problemach, radzenie sobie samemu o ludzkich siłach. Albo życie w duchu świata
(„wyścig szczurów”): pogoń za bogactwem (pożądliwość oczu), doznaniami (pożądliwość serca) za idolem i
władzą (pycha). To nas zamyka na wartości wieczne – powoduje odrzucenie światła łaski.
Dzień 4. Dar Rozumu – na straży WIARY. Jak korzystasz z pomocy Ducha Świętego aby dojść do pełni Prawdy? 
Czytając Rz9,23-10,17; zbadaj jaka jest zależność miedzy darem rozumu i jego wzrostem
(w skutek karmienia się Słowem Bożym), a WIARĄ i naszym zbawieniem, do którego wiara uzdalnia.
Rz9,23-10,17; Bóg, żeby dać poznać bogactwo swojej chwały (24) względem nas, których powołał nie tylko spośród
Żydów, ale i spośród pogan mówi: Nazwę lud nie mój - ludem moim, i "nie umiłowaną" - umiłowaną. (26) I stanie się, że
nazywać ich będą synami Boga żywego. (27) O Izraelu zaś głosi: Choćby liczba synów Izraela była jak piasek morski,
tylko Reszta będzie zbawiona. (28) Bo Pan wypełni na ziemi swoje słowo skutecznie i bez zwłoki. (30) Cóż więc
powiemy? To, że poganie nie zabiegając o usprawiedliwienie, osiągnęli usprawiedliwienie, mianowicie
usprawiedliwienie z wiary, a Izrael, który zabiegał o Prawo usprawiedliwiające, do celu Prawa nie doszedł. (32)
Dlaczego? Ponieważ zabiegał o usprawiedliwienie nie z wiary, lecz - jakby to było możliwe - z uczynków (wykonywania
przepisów prawa). Potknęli się o kamień obrazy, (33) jak jest napisane: Oto kładę na Syjonie kamień obrazy i skałę
zgorszenia, a kto wierzy w niego, nie będzie zawstydzony. (1) Bracia, z całego serca pragnę ich zbawienia i modlę się za
Materiały formacyjne Wspólnoty Effatha przy parafii Wieczerzy Pańskiej w Lublinie; www.effatha-lublin.pl
nimi do Boga. (2) Bo muszę im wydać świadectwo, że pałają żarliwością ku Bogu, nie opartą jednak na pełnym
zrozumieniu. (3) Albowiem nie chcąc uznać, że usprawiedliwienie pochodzi od Boga, i uporczywie trzymając się
własnej drogi usprawiedliwienia, nie poddali się usprawiedliwieniu pochodzącemu od Boga. (4) A przecież kresem
Prawa jest Chrystus, dla usprawiedliwienia każdego, kto wierzy. (6) Sprawiedliwość zaś osiągana przez wiarę tak
powiada: Nie mów w sercu swoim: Któż zdoła wstąpić do nieba? (8) Słowo to jest blisko ciebie, na twoich ustach i w
sercu twoim. Ale jest to słowo wiary, którą głosimy. (9) Jeżeli więc ustami swoimi wyznasz, że Jezus jest Panem, i w
sercu swoim uwierzysz, że Bóg Go wskrzesił z martwych - osiągniesz zbawienie. (10) Bo sercem przyjęta wiara
prowadzi do usprawiedliwienia, a wyznawanie jej ustami - do zbawienia. (11) Wszak mówi Pismo: żaden, kto wierzy w
Niego, nie będzie zawstydzony. (12) Nie ma już różnicy między Żydem a Grekiem. Jeden jest bowiem Pan wszystkich.
On to rozdziela swe bogactwa wszystkim, którzy Go wzywają. (14) Jakże więc mieli wzywać Tego, w którego nie
uwierzyli? Jakże mieli uwierzyć w Tego, którego nie słyszeli? Jakże mieli usłyszeć, gdy im nikt nie głosił? (15) Jakże
mogliby im głosić, jeśliby nie zostali posłani? Jak to jest napisane: Jak piękne stopy tych, którzy zwiastują dobrą nowinę!
(16) Ale nie wszyscy dali posłuch Ewangelii. Izajasz bowiem mówi: Panie, któż uwierzył temu, co od nas posłyszał? (17)
Przeto wiara rodzi się z tego, co się słyszy, tym zaś, co się słyszy, jest słowo Chrystusa.
Dzień 5. Dar Rozumu – czym nie jest? Rozpoznawanie fałszu i przewrotności. Gnoza i inne herezje. Czytając
zbadaj czy wpadłeś w jakąś pułapkę fałszu lub przewrotności, czy jesteś na drodze prawdy. 
DAR ROZUMU – rozróżnianie prawdy od fałszu. Może dość dobrze radzimy sobie w odróżnianiu prawdy od
kłamstwa w życiu codziennym i w sprawach dotyczących tego świata – znacznie gorzej gdy chodzi o życie duchowe i
zrozumienie całej rzeczywistości (a więc także duchowej). Nieznajomość Ewangelii i zasad czytania Pisma Świętego
naraża nas na wpływ ducha kłamstwa. Jego dziełem jest fałszywy obraz Boga, a jego celem doprowadzenie do tego
byśmy nigdy Boga nie spotkali, byśmy sami zamknęli się na Bożą miłość i poznanie Chrystusa - Prawdy, byśmy nie
przyjęli Jego Ducha (Świętego) i nie narodzili się na nowo. (J1,10-13;) Wtedy na zawsze pozostalibyśmy w niewoli
grzechu i zła, niezdolni do życia w Królestwie Miłości. O nasze życie wieczne toczy się walka duchowa między prawdą
i kłamstwem gdyż… J17,3;
DAR ROZUMU – rozróżnianie prawdy od pozoru prawdy (herezje).
ZASADY czytania Biblii:
1. Autorem Pisma Świętego jest Duch Święty i człowiek. Należy je czytać w Duchu, w którym zostało napisane i
uwzględniać czynnik ludzki. Stąd dwa wnioski praktyczne:
 bez działania w nas Ducha Świętego nie poznamy ani Boga ani rzeczywistości duchowej (prawdy)
stąd potrzeba modlitwy o Ducha Świętego (wzywania i oczekiwania z wiarą) oraz przyjęcia prowadzenia Ducha
Świętego za każdym razem gdy przystępujemy do rozważania Słowa Bożego
 powinniśmy uwzględnić czynnik ludzki – odróżniać co jest przesłaniem Ducha (prawdą uniwersalną), a co
wynika z faktu, że autorzy poszczególnych ksiąg byli „dziećmi swojej epoki i kultury”.
Dwa skrajne błędy to: podejście „idealistyczno – magiczne” (zakładające, że człowiek nie jest współautorem lecz
pozbawionym woli narzędziem piszącym w transie) i traktowanie każdego słowa i zdania jakby bezpośrednio sam (tylko)
nieomylny Bóg je wypowiadał, albo podejście „naturalistyczne” (zakładające, że to zwykłe książki, których autorem jest
wyłącznie człowiek) skupianie się na walorach literackich, poziomie rozwoju piśmiennictwa danej epoki historycznej
bądź oczekiwanie wrażeń jakich dostarczają współczesne powieści. Brak świadomości, że jest to Słowo Życia wiecznego
zamyka na Jego zbawcze działanie.
2. Nasz język (pojęć wziętych z tego świata) nie może opisać wprost rzeczywistości świata duchowego. Biblia to
zbiór ksiąg, w których zastosowano różne rodzaje literackie (od opowiadań historycznych przez hymny, pieśni,
przypowieści, porównania czy nawet bajki) by w całym bogactwie gatunków choć trochę przybliżyć nam istotę
Bożego Królestwa. Każdy gatunek literacki wymaga odmiennego sposobu odczytywania aby wydobyć sens
zawartego w nim przesłania.
Błąd1. Traktowanie Biblii jak podręcznika naukowego, który powinien zaspokoić naszą ciekawość dotyczącą budowy
świata. Ponieważ Biblia nie spełnia takich (głupich) oczekiwań taka postawa prowadzi do odrzucenia Słowa Bożego.
Tymczasem jest to Słowo Zbawienia – ma za zadanie ratowania życia. Dlatego Biblia raczej przypomina praktyczny
podręcznik medyczny z diagnozą „powszechna zaraza grzechu” i wskazówkami jak korzystać z leku danego przez
Chrystusa („transfuzji” Krwi i „respiratora” Ducha Świętego).
Błąd 2. Przekonanie, że wystarczy znajomość teorii to herezja (gnoza). Dla uratowania życia trzeba przejść od teorii do
praktyki dlatego postawa „wierzący – niepraktykujący” to samobójstwo duchowe.
Materiały formacyjne Wspólnoty Effatha przy parafii Wieczerzy Pańskiej w Lublinie; www.effatha-lublin.pl
3. Stary Testament należy czytać w świetle Nowego Testamentu. Dlatego poznawanie Słowa Bożego należy
rozpocząć od gruntownego poznania Ewangelii (oraz Dziejów Apostolskich i listów).
Błąd: Zaczynanie lektury od Starego Testamentu przypomina czytanie w ciemnym pokoju przy zgaszonym świetle. ST
zawiera proroctwa, jest zapowiedzią przyszłych wydarzeń widzianych mgliście jak przez zasłonę, wskazuje na przyjście
Mesjasza. W świadectwie czterech Ewangelii możemy wpatrywać się w Oblicze Boga widząc je w Chrystusie bez
zasłony (2Kor3,14-18;) Dopiero znając Chrystusa możemy weryfikować treść Starego Testamentu oddzielając to, co
mówi Duch Chrystusa (Duch Święty), a co jest elementem ludzkim.
4. Biblia tłumaczy się sama czyli Pismo Święte najlepiej objaśnia się za pomocą tego Pisma dlatego ważna jest
znajomość całej Biblii. Wtedy każdy niejasny i niezrozumiały fragment znajduje wyjaśnienie w innym – każdy
ma bowiem sens w całości. Każdy werset należy czytać w jego bliższym i dalszym kontekście.
Błąd: Wyrywanie zdań z ich kontekstu wynika z arogancji i przy współudziale ducha przewrotności prowadzi do ich
błędnego rozumienia np.: „zapłatą za grzech jest śmierć” sugeruje, że to kara za strony bezwzględnego Boga (efekt:
fałszywy obraz Boga) podczas gdy przeczytanie całego fragmentu wyraźnie mówi o wyborze pana, któremu chcę służyć,
a każdy z nich swoim rycerzom da inną zapłatę za ich trud. Grzech swoim wypłaci śmierć, Bóg natomiast da swoim życie
wieczne. (Rz6,13-23;)
Dzień 6. Dar Rozumu – a jedność darów Ducha Świętego. Zbadaj jak na rozwój innych darów wpływa brak
znajomości Słowa Bożego, wymieszanie prawdy z fałszem, błędy podane wyżej. Proś o dar rozumu i inne! 
Dar bojaźni Bożej = odrzucenie zła – jest utrudnione lub niemożliwe gdy………
Dar pobożności = poznanie swojej godności: dziecka Boga – jest utrudnione lub niemożliwe gdy………
Dar męstwa = wytrwałe czynienie dobra – jest utrudnione lub niemożliwe gdy………
Dar rady = rozróżnienie tego, co staje nam na przeszkodzie ku zbawieniu – jest utrudnione gdy………
Dar umiejętności = świadomość, że inni ludzie to dzieci Boże chore na grzech, stawianie konkretnej diagnozy i
znajomość sposobu niesienia pomocy – autentyczna znajomość tego, co należy czynić – jest utrudnione gdy…
Dar mądrości = niepojęte zjednoczenie z Bogiem (przez które „nie ma rzeczy niemożliwych” – jest utrudnione
gdy………
Materiały formacyjne Wspólnoty Effatha przy parafii Wieczerzy Pańskiej w Lublinie; www.effatha-lublin.pl