Książkę abstraktów - Nowoczesna Kosmetologia

Transkrypt

Konferencja
NOWOCZESNA KOSMETOLOGIA
od NAUKI do BIZNESU
Wydział Farmaceutyczny
Uniwersytet Jagielloński
Collegium Medicum
Kraków
28 maja 2016
NOWOCZESNA KOSMETOLOGIA – od NAUKI do BIZNESU, Kraków, 28 maja 2016
Patronat
Jego Magnificencja Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego
prof. dr hab. med. Wojciech Nowak
Prorektor Uniwersytetu Jagiellońskiego ds. Collegium Medicum
prof. dr hab. Piotr Laidler
Dziekan Wydziału Farmaceutycznego UJ CM
prof. UJ, dr hab. Jacek Sapa
Centrum Transferu Technologii CITTRU Uniwersytetu Jagiellońskiego
Organizatorzy
Zakład Chemii Bioorganicznej i Zakład Biochemii Farmaceutycznej
Wydział Farmaceutyczny Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum
2
Sponsorzy
Komitet Naukowy
Komitet Organizacyjny
prof. dr hab. Bogusława Budziszewska
prof. dr hab. Henryk Marona
prof. dr hab. Marek Cegła
prof. UJ, dr hab. Elżbieta Pękala
prof. dr hab. Renata Jachowicz
mgr Barbara Kalicka
prof. dr hab. Zbigniew Janeczko
dr Agnieszka Gunia-Krzyżak
prof. dr hab. Henryk Marona
dr Paulina Koczurkiewicz
prof. dr hab. Radosław Śpiewak
dr Karolina Słoczyńska
prof. dr hab. Anna Wesołowska
dr Anna Waszkielewicz
dr Katarzyna Wójcik-Pszczoła
dr Dorota Żelaszczyk
mgr Justyna Popiół
mgr Magdalena Wyszkowska-Kolatko
Patronat medialny
3
Spis treści
Przedmowa ...................................................................................................................................................... 5
Program konferencji ....................................................................................................................................... 6
Wykłady zaproszonych gości ........................................................................................................................ 8
Komunikaty ustne ......................................................................................................................................... 13
Prezentacje plakatowe ................................................................................................................................. 28
4
Przedmowa
Szanowni Państwo, Drodzy Goście,
W imieniu Komitetu Organizacyjnego Konferencji „Nowoczesna Kosmetologia – od
Nauki do Biznesu” oraz władz Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego
Collegium Medicum serdecznie dziękujemy Państwu za przyjęcie naszego zaproszenia
i przybycie do Krakowa.
Główną ideą, która przyświeca naszej Konferencji jest stworzenie szerokiej
platformy do dyskusji akademickiej oraz współpracy pomiędzy naukowcami, partnerami ze
świata przemysłu kosmetycznego oraz studentami i absolwentami studiów
kosmetologicznych. Cieszymy się niezmiernie z faktu, że pośród uczestników znalazła się
bardzo duża grupa studentów, którzy chcą rozwijać swoją wiedzę i poszerzać horyzonty
naukowe.
Zaproponowaliśmy Państwu bardzo różnorodny program Konferencji obejmujący
zagadnienia będące w kręgu zainteresowań współczesnej kosmetologii, szczególnie z
obszaru naukowego, który odzwierciedla zapotrzebowanie w zakresie badań kosmetyków
i/lub surowców kosmetycznych.
Mamy wielką nadzieję, że Konferencja będzie nie tylko okazją do prezentacji
własnych osiągnieć, wymiany myśli i spostrzeżeń, okazją do poznania oferty w zakresie
prac badawczych prowadzonych na uczelniach kształcących kosmetologów, ale także
przyczyni się w znacznej mierze do integracji interdyscyplinarnego środowiska.!
Życzymy owocnych obrad, nawiązania spodziewanych kontaktów naukowych
i towarzyskich oraz wielu niezapomnianych wrażeń podczas pobytu w Krakowie.
Organizatorzy
5
Program konferencji
8:00 - 8:45
Rejestracja uczestników
9:00 - 9:15
Otwarcie konferencji - prof. UJ, dr hab. Jacek Sapa, prof. UJ, dr hab. Elżbieta
Pękala
9:15 - 11:15
Wykłady zaproszonych gości - prowadzący sesję: prof. dr hab. Henryk Marona,
prof. UJ, dr hab. Elżbieta Pękala
9:15 - 9:45
dr hab. Justyna Drukała: „Inżynieria tkankowa skóry dla medycyny
regeneracyjnej"
9:45 - 10:15
dr hab. n. med. Adam Reich: „Zasady skutecznej fotoprotekcji"
10:15 - 10:45
prof. dr hab. Wiesław Malinka: „Zapach ciała"
10:45 - 11:15
dr Paweł Czarnecki: „Odpowiedzialność prawna w zawodzie kosmetologa"
11:15 - 11:45
Przerwa kawowa, Sesja posterowa
11:45 - 14:00
Prezentacje ustne uczestników konferencji - prowadzący sesję: prof. dr hab.
Anna Wesołowska, dr Paulina Koczurkiewicz
11:45 - 12:00
dr Marcel Krzan: „Piany ciekłe wytworzone na bazie mieszanin polisacharydów
do zastosowań kosmetycznych i biomedycznych”
12:00 - 12:15
dr inż. Agnieszka Kulawik-Pióro: „Nowoczesne środki ochrony skóry jako
preparaty w walce z zawodowymi chorobami skóry”
12:15 - 12:30
mgr Monika Michalak: „Antyoksydanty roślinne jako składniki kosmetyków
przeciwstarzeniowych”
12:30 - 12:45
dr Ewa Skrzypczak-Pietraszek: „Kultury in vitro Centella asiatica (L.) Urban
jako biotechnologiczne źródło ważnych metabolitów wtórnych o znaczeniu
kosmetycznym”
12:45 - 13:00
mgr Magdalena Wyszkowska-Kolatko: „Nowe perspektywy zastosowania
wyciągów wodnych z wąkroty azjatyckiej w kosmetologii i dermatologii - badania
in vitro”
13:00 - 13:15
dr Bożena Bogusz: „Rola podologii w profilaktyce i leczeniu chorób paznokci
powikłanych zakażeniami o różnej etiologii - analiza wybranych przypadków”
13:15 - 13:30
Sylwia Nowak: „Właściwości oraz ocena skuteczności wyciągu
z Kalanchoe daigremontiana w regeneracji łuszczycy skóry”
13:30 - 13:45
Patrycja Głaz: „Wpływ preparatów zawierających kofeinę na cellulit”
13:45 - 14:00
dr Joanna Chłopicka: „Kakao, czekolada - wpływ na stan skóry
i na ochronę przed promieniowaniem UV”
14:00 - 15:00
Przerwa obiadowa, Sesja posterowa
6
15:00 - 17:00
Prezentacje ustne uczestników konferencji i firm - prowadzący sesję: prof. dr
hab. Marek Cegła, dr Dorota Żelaszczyk
15:00 - 15:30
mgr Agnieszka Olejniczak, trener marki AA PRESTIGE Institute - sponsora
strategicznego: „Misja marki AA PRESTIGE Institute - odkrywamy Twoje
piękno!”
15:30 - 15:45
mgr Elżbieta Bętkowska-Ożóg, prezes i szkoleniowiec firmy ELPHARMA sponsora strategicznego: „Dobra praktyka wytwarzania kosmetyków ISO
22716”
15:45 - 16:00
dr Katarzyna Wójcik-Pszczoła: „Wykorzystanie hodowli komórkowych in vitro
w badaniach nad nowymi substancjami o zastosowaniu kosmetologicznym”
16:00 - 16:15
dr Przemysław Talik: „Różnicowa kalorymetria skaningowa (DSC)
w badaniu uwodnionych polisacharydów stosowanych w kosmetyce”
16:15 - 16:45
Bartłomiej Gąciarz, Weronika Smarduch, specjaliści ds. Funduszy; Główny
Punkt Informacyjny w Krakowie, Urząd Marszałkowski Województwa
Małopolskiego: „Projekty badawczo-rozwojowe przedsiębiorstw”
16:45 - 16:55
inż. Paulina Spaleniak, Ewa Żabińska-Lubowiecka: Ogólnopolskie
Stowarzyszenie Stylistów Paznokci Fantasmagorie
17:00
Coctail Party
7
Wykłady zaproszonych gości
8
W.1 Inżynieria tkankowa skóry dla medycyny regeneracyjnej
Justyna Drukała
Bank Komórek
Zakład Biologii Komórki Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii i Małopolskiego Centrum
Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego
Postęp jaki dokonał się w obszarze inżynierii tkankowej powoduje, iż medycyna
regeneracyjna stanowi realną i skuteczną, często jedyną alternatywę w leczeniu uszkodzeń tkanek
i narządów.
Skóra jest największym narządem organizmu człowieka. Uszkodzenie skóry indukuje proces
naprawczy, który doprowadza do utworzenia blizny pozbawionej mechanicznych, biochemicznych i
czynnościowych właściwości prawidłowej skóry co prowadzi do jej dysfunkcji. Zdolność narządów
do regeneracji jest cechą szczególnie pożądaną u organizmów długo żyjących. Mimo, że tkanka
nabłonkowa cechuje się największą zdolnością do regeneracji to jednak w przypadku rozległych jej
uszkodzeń zawodzą nawet mechanizmy naprawcze i konieczne jest zamknięcie rany innymi
metodami.
Inżynieria tkankowa zakłada wykorzystanie izolowanych komórek, trójwymiarowych
rusztowań- matryc, na których komórki proliferują i różnicują w celu odtworzenia oczekiwanej
struktury tkanki oraz czynników humoralnych sterujących procesem takiej rekonstrukcji. W
inżynierii tkankowej najbardziej pożądaną populacją są komórki macierzyste i progenitorowe, bo to
one decydują o regeneracji tkanek. Samo dostarczenie komórek nie jest skutecznym
rozwiązaniem kiedy uszkodzeniu uległa macierz, trójwymiarowy nośnik komórek, wtedy również
należy dostarczyć regenerującej tkance rusztowania dla prawidłowego zasiedlania jej przez
komórki, które dzięki dostarczonym sygnałom podejmą różnicowanie i będą spełniać właściwe im
funkcje. Konwencjonalne, dotychczas stosowane technologie odtwarzania trójwymiarowych
żywych ekwiwalentów tkanek mają istotne ograniczenia w odniesieniu do rozmiarów
konstruowanych substytutów. Wiąże się to z dostępnością substancji odżywczych i tlenu do
komórek położonych w głębi odtwarzanej tkanki, której żywotność po implantacji uwarunkowane
jest szybką jej waskularyzacją. Najbardziej zaawansowaną i obiecującą techniką odtwarzania
żywych ekwiwalentów jest biodrukowanie, które stwarza możliwości wytwarzania unaczynionych
substytutów tkanek.
9
W.2 Zasady skutecznej fotoprotekcji
Adam Reich
Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii UM we Wrocławiu
Promieniowanie ultrafioletowe (UV) uważane jest za jeden z czynników wzrostu ryzyka
rozwoju nowotworów skóry. Wśród osób rasy białej obserwuje się ścisłą zależność pomiędzy
częstością występowania nowotworów złośliwych skóry a szerokością geograficzną i nasileniem
nasłonecznienia. Ponadto, promieniowanie UV, zwłaszcza UVA, przyczynia się także do
przedwczesnego starzenia się skóry, tzw. procesu fotostarzenia.
Skuteczna ochrona przeciwsłoneczna pozwala jednak zredukować ten niekorzystny wpływ
UV na naszą skórę. W trakcie ekspozycji na światło słoneczne wskazane jest posiadanie nakrycia
głowy oraz noszenie lekkiej, przewiewnej odzieży z długim rękawem. Konieczne jest także
stosowanie filtrów przeciwsłonecznych na okolice odsłonięte (twarz, szyja, dłonie). Warto
pamiętać, że w celu uzyskania właściwej ochrony przeciwsłonecznej preparat ochronny należy
równomiernie nanieść na skórę w ilości 2 mg/cm2 (czyli 20 g/m2) około 30 min. przed ekspozycją
na słońce, a następnie nakładać kolejne warstwy ochronne co około 2-3 godziny. Preparat
powinien być także ponownie aplikowany po kąpieli w wodzie, wytarciu skóry ręcznikiem lub przy
intensywnym spoceniu się. Należy wyraźnie zaznaczyć, że regularne stosowanie fotoprotekcji
istotnie zmniejsza ryzyko rozwoju zarówno raka kolczystokomórkowego i podstawnokomórkowego
skóry, jak i czerniaka, a także ogranicza fotostarzenie.
Omawiając konieczność stosowania fotoprotekcji nie należy jednak zapominać, że
promieniowanie UV stymuluje syntezę witaminy D w skórze, będąc jej głównym źródłem dla
człowieka. Rygorystyczne stosowanie fotoprotekcji hamuje zatem naturalną syntezę witaminy D i
może prowadzić do jej niedoborów i konieczności suplementacji.
10
W.3 Zapach ciała
Wiesław Malinka
Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, Wydział Farmacji z Oddziałem Analityki Medycznej,
Katedra i Zakład Chemii Leków
[email protected]
Już niemal 70 lat temu dowiedziono, że zapach ciała powstaje w wyniku mikrobiologicznej
biotransformacji naturalnej, bezwonnej sekrecji gruczołów skóry do lotnych, obdarzonych
zapachem cząsteczek. Dominującą grupą bakterii zaangażowanych w proces bakteriolizy
prekursorów substancji zapachowych na naskórku są bakterie z rodzaju Corynebacterium.
Wyniki prac wielu zespołów nad strukturą chemiczną lotnych związków uwalnianych z
powierzchni ciała i pobudzających nasz zmysł powonienia pozwoliły już na identyfikację szeregu
takich substancji. W grupie związków zapachowych zidentyfikowanych na powierzchni naskórka
kluczową rolę odgrywają 16-androsten-3-ony, 3-merkaptoalkanole szeregu C4-C6, ale zwłaszcza
pochodne rozgałęzionych, często nienasyconych (hydroksy)kwasów szeregu C4-C11.
Spośród kwasów największy udział w powstawaniu zapachu ciała przypisuje się kwasom
(E)-3-metylo-2-heksenowemu i 3-hydroksy-3-metyloheksanowemu, uwalnianym z bezwonnych
koniugatów glutaminowych. W grupie związków steroidowych istotny udział w tworzeniu zapachu
ciała mają 5α-androst-16-en-3-on oraz 5α-androst-4,16-dien-3-on, ale ich biogeneza została
poznana w niewielkim stopniu. Z organicznych połączeń siarki dominującym związkiem
zapachowym jest 3-metylo-3-merkaptohekseksan-1-ol, uwalniany z (S)-glicynowo-cysteinowych
lub (S)-cysteinowych połączeń.
Jest interesującym, że skład ilościowy enancjomerów związków zapachowych optycznie
czynnych jest różny u kobiet i mężczyzn.
11
W.4 Odpowiedzialność prawna w zawodzie kosmetologa
Paweł Czarnecki
Wydział Prawa i Administracji UJ, Katedra Postępowania Karnego
[email protected]
Odpowiedzialność prawna to powinność ponoszenia konsekwencji przewidzianych
w przepisach prawa za zachowania, które ustawodawca z różnych powodów uznaje za
niepożądane, w określonej sferze życia. Termin ten jest jednak pewną kategorią zbiorczą, swoistym
zbiorem nadrzędnym, a zatem należy dookreślić jego elementy składowe precyzując znaczenie tego
obszernego pojęcia. Można bowiem wyodrębnić odpowiedzialność w aspekcie przedmiotowym,
a zatem odnosić ją do wyodrębnionego zespołu zachowań w wyraźnie oznaczonej przestrzeni, jak
też rozważać możliwe rodzaje odpowiedzialności w odniesieniu do osób wykonujących określony
zawód. Niezależnie jednak od możliwych sposobów definiowania pojęcia, współcześnie należy
odpowiedzialność odnosić wyłącznie do zachowania człowieka, jako jedynego podmiotu, który może
świadomie kierować swoim zachowaniem i ponosić skutki podejmowanych przez siebie działań.
Konieczność przestrzegania prawa jest jednym z warunków gwarantujących zachowanie spokoju
społecznego, jako wartości uznawanej przez przedstawicieli każdej społeczności czy grupy
zawodowej. Każdy człowiek powinien zatem ponosić konsekwencje za zachowania, które przejawia,
podejmując czynności w stosunkach z innymi osobami, niezależnie czy chodzi o relacje z osobami
najbliższymi, czy prowadząc działalność gospodarczą. Osoby wykonujące zawód kosmetologa mogą
w ramach podejmowanych czynności ponosić odpowiedzialność cywilną, karną, pracowniczą oraz
niekiedy administracyjną, ale w przypadku innych zawodów można wyodrębnić także
odpowiedzialność zawodową czy dyscyplinarną.
Podkreślenia wymaga fakt, że zawód kosmetologa nie został uznany w polskim prawie za
profesję, której status prawny uregulowano w odrębnej ustawie, jako wyodrębnionym akcie
normatywnym. Nie ma zatem jednej ustawy, w której wyraźnie zakreślono status tej grupy
zawodowej oraz szczegółowo wskazano reguły wykonywania tego zawodu. Rozporządzenie Ministra
Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na
potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz.U. 2014 poz. 1145), chociaż wymienia
kosmetologa, to jednak regulacja ta dotyczy kwestii związanych z rynkiem pracy. Oznacza to, że
osoba wykonująca dany zawód kosmetologa, mimo specyfiki podejmowanych czynności, będzie co
do zasady odpowiadać za swoje zachowania na podstawie reguł wspólnych dla każdego podmiotu
prowadzącego określoną działalność gospodarczą lub też wykonującą czynność dla określonego
pracodawcy.
W referacie zostanie ramowo omówiona pozycja zawodu kosmetologa na tle innych profesji
zaliczanych do zawodów ochrony zdrowia, ze szczególnym uwzględnieniem podobieństwa do
osób wykonujących czynności lecznicze jako chirurg plastyczny czy dermatolog. Ocenie prawnej
zostanie poddany charakter prawny czynności kosmetycznych oraz wybrane zachowania osoby
posiadającej wykształcenie w zakresie kosmetologii lub też faktycznie wykonującej czynności w tej
mierze. Kosmetolog jest jednak specjalistą uprawnionym do udzielania świadczeń zdrowotnych
w dziedzinie szeroko rozumianej medycyny, swoim działaniem wpływającym na poprawę wyglądu
ciała. W wystąpieniu zostaną przedstawione wybrane aspekty odpowiedzialności cywilnej za
szkodę wyrządzoną przez kosmetologa posługującego się instrumentem lub materiałem
medycznym lub też w związku z zabiegiem z wykorzystaniem produktu leczniczego. W tym
zakresie zostaną zaprezentowane w zarysie zagadnienia dotyczące odpowiedzialności
pracodawców zatrudniających osoby bezpośrednio wykonujące czynności kosmetyczne, a także
wskazane zostaną reguły odpowiedzialności wobec konsumentów korzystających z usług
kosmetologa. Ponadto znacząca część rozważań będzie poświęcona problematyce
odpowiedzialności karnej za spowodowanie uszczerbku na zdrowiu oraz za przeprowadzenie
określonych czynności leczniczych bez zezwolenia. W tej mierze istotne będą w szczególności
czynności kosmetologa podejmowanie bez zgody osób, które korzystają z jego wiedzy i
umiejętności.
12
Komunikaty ustne
13
K.1 Piany ciekłe wytworzone na bazie mieszanin polisacharydów do
zastosowań kosmetycznych i biomedycznych
Marcel Krzan1*, Ewelina Jarek1, Hristina Petkova2, Eva Santini3, Sonia Kudlacik5,
Katarzyna Bialik-Wąs5, Anna Drabczyk5, Vamsee Ungalantha4, Marzeih Lofti4, Aliyar
Javadi4, Bożena Tyliszczak5, Elena Mileva2, Piotr Warszyński1, Roumen Todorov2,
Francesca Ravera3, Libero Liggieri3, Reinhard Miller4, Dotchi Exerowa2
1
J. Haber Institute of Catalysis and Surface Chemistry PAS, Cracow, Poland
Institute of Physical Chemistry BAS, “Acad. G. Bonchev” str. 11, Sofia 1113, Bulgaria
3
Instituto per l’ Energetica e le Interfasi, Consiglio Nazionale delle Ricerche, Genoa, Italy
4
Max Planck Institute for Colloid and Surface Chemistry, Golm/Potsdam, Germany
5
Department of Chemistry and Technology of Polymers, Cracow University of Technology
*[email protected]
2
Celem projektu jest opracowanie kompozycji nietoksycznych i hypoalergiczych mieszanin
umożliwiających wytworzenie elastycznych i stabilnych frakcji pianowych. Mieszaniny mają być
oparte o polisacharydy wykazujące dodatkowe właściwości lecznicze. Przykładem takiego
polisacharydu może być chitosan, biopolimer o właściwościach antybakteryjnych i
przeciwgrzybicznych przyspieszający gojenie ran.
Piany to układy zdyspergowane pęcherzyków gazu w roztworze substancji powierzchniowo
aktywnej. Głównymi procesami wpływającymi na stabilność pian są wyciekanie cieczy z filmu
pianowego oraz koalescencja sąsiadujących ze sobą pęcherzyków w frakcji pianowej.
Konsekwencją wyciekania cieczy jest stopniowe cienienie filmu pianowego. Gdy jego grubość
przekroczy pewną krytyczną granicę, piana rozpada się.
Ciekłe piany na bazie biopolimerów są uznawane w literaturze przedmioty za całkowicie
niestabilne. Tymczasem w naturze wiele gatunków tropikalnych zwierząt wodnych,
wodnolądowych i lądowych wytwarza stabilną pianę proteinową do ochrony swoich jaj składanych
w procesach rozrodczych. Piany te zachowują stabilność w skrajne niekorzystnych warunkach
atmosferycznych.
Ideą projektu było wprowadzenie do mieszanin polisacharydów śladowych związków o
dużej aktywności powierzchniowej. Do testów wybrano n-dodecylo-etylo-argininian, nietoksyczny
surfaktant kationowy dopuszczony do stosowania w produktach kosmetycznych i spożywczych.
Dzięki temu mieszaniny uzyskały znaczny potencjał pianotwórczy. Stabilność oraz dodatkowe
usztywnienie mechaniczne frakcji pianowej uzyskano za pomocą dodatku śladowych ilości
hydrofilowych cząstek koloidalnej krzemionki.
W celu optymalizacji otrzymywanych mieszanin przeprowadzano szereg testów
opisujących dynamiczne i równowagowe napięcia powierzchniowe, elastyczności powierzchniowe,
potencjał pianotwórczy i stabilność pian oraz stabilność pojedynczego cienkiego filmu pianowego
w tzw. układzie Scheludko-Exerowa cel.
Udowodniliśmy, że chitosan, który w roztworze wodnym jest polikationem adsorbuje się
nieodwracalnie na powierzchni ujemnie naładowanych cząstek krzemionki (ko-adsorpcja wraz z
surfaktantem
kationowym
n-dodecylo-etylo-argininianem),
powodując
ich
częściową
hydrofobizację. Prowadzi to do uzyskania bardzo stabilnej i sztywnej frakcji pianowej, która może
trwać nawet w przeciągu szeregu godzin. Stabilność uzyskiwanych pian była dodatkowo
skorelowana z różnymi rozmiarami badanych frqakcji krzemionki.
Z kolei w roztworach
niejonowych polisacharydów, t.j. gumy gellanowej i xantanowej wytworzone piany były o wiele
mniej stabilne, wykazując za to o wiele większą elastyczność.
Podziękowania:
Autorzy dziękują za wsparcie finansowe z projektu NCN nr 2011/01/ST8/03717. Praca powstała
również dzięki dodatkowemu wsparciu programów umożliwiających wymianę personelu
naukowego: COST MP1106, COST CM1101, EU Erasmus+ (nr projektu: 2014-1-PL01-KA103000225) oraz bilateralnemu programowi Polskiej i Bułgarskiej Akademii Nauk (pomiędzy IPC-ICSC
BAS i ICSC-PAS)
14
K.2 Nowoczesne środki ochrony skóry jako preparaty w walce z
zawodowymi chorobami skóry
Agnieszka Kulawik-Pióro
Politechnika Krakowska Wydział Inżynierii i Technologii Chemicznej, Katedra Technologii
Organicznej i Procesów Rafineryjnych
[email protected]
Skóra człowieka posiada cechy, które w naturalny sposób chronią ją przed wpływem
szkodliwych czynników chemicznych, fizycznych, bakterii czy urazów mechanicznych. Naruszenie
sprawności obronnej skóry na skutek wzmożonego działania czynników chemicznych (drażniących
lub alergizujących), fizycznych, biologicznych i mechanicznych lub upośledzenia obronności
ogólnej organizmu skutkuje powstawaniem chorób zawodowych skóry [1, 2].
Prawdopodobieństwo pojawienia się i rozwoju chorób zawodowych ściśle związana jest z
wiekiem i doświadczeniem zawodowym pracownika, jego typem skóry, potliwością, płcią,
współistniejącymi chorobami skóry czy ogólną higieną i stosowaniem środków ochrony osobistej
[3, 4].
Na stanowiskach pracy, na których nie można stosować rękawic ochronnych, jedynym
sposobem ograniczenia kontaktu skóry rąk ze szkodliwymi substancjami jest używanie środków
ochrony skóry, do których zalicza się kremy barierowe, żele i maści ochronne. Przyjmując za
kryterium obszar stosowania preparaty te można podzielić na: hydrofilowe kremy, żele i maści,
hydrofobowe kremy i maści, środki chroniące przed promieniowaniem UV [2].
Preparaty hydrofilowe rozsmarowane na skórze tworzą nieprzepuszczalną dla substancji
organicznych elastyczną warstwę lub błonę. Są także ochroną przez substancjami
nierozpuszczalnymi w wodzie takimi jak: organiczne rozpuszczalniki, żywice, oleje, paliwo itd.
Błona ta nie powinna utrudniać manipulowania palcami, zakłócać wymiany ciepła, ani procesu
perspiracji skóry [2, 5].
Zadaniem hydrofobowych środków ochrony skóry jest zabezpieczenie skóry przed
działaniem wody i wodnych roztworów soli, mydeł, detergentów. Wytwarzane są one z substancji
wodoodpornych takich, jak woski czy stearyniany. Po zaaplikowaniu na skórze wytwarzają na jej
powierzchni cienki film utrudniający penetrację wody oraz jej wodnych roztworów [2, 6].
Środki chroniące przed promieniowaniem ultrafioletowym, które zawierają tzw. filtry
ochronne i mają na celu pochłanianie lub rozproszenie promieniowania słonecznego tak, aby nie
dotarło ono w głąb skóry.
Dobór środków ochrony skóry powinien uwzględniać konkretne zagrożenia na danym
stanowisku pracy oraz do substancji z jakimi ma się kontakt. Wybór odpowiedniego produktu do
zamierzonego zastosowanie proponuje producent, potwierdzając to dowodem skuteczności [2].
Literatura
1. M. Kieć-Świerczyńska, Zasady diagnostyki, orzecznictwa i profilaktyki chorób zawodowych
skóry, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego Warszawa 2010.
2. A. Kulawik-Pióro, E. Lament, Środki ochrony skóry i ich rola w zapobieganiu chorobom
zawodowym, Przemysł Chemiczny, 2015, 94(6), 868-871.
3. B. Kręcisz, M. Kieć-Świerczyńska, D.Chomiczewska, Profilaktyka dermatoz zawodowych,
poradnik dla pracowników BHP, PIP, PIS, pracodawców i pracujących, Oficyna
Wydawnicza Instytutu Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera, Łódź 2011.
4. T. Agner, E.Held.: Skin protection programmes. Contact Dermatitis, 2002, 47, 253-256.
5. J. Kurpiewska, J. Liwkowicz, Środki ochrony skóry (kremy, żele barierowe); wymagania,
dobór, stosowanie, dokumenty cyfrowe księgozbioru Biblioteki CIOP-PIB, Warszawa 2010.
6. J. Kurpiewska, J. Liwkowicz J.: Preparaty barierowe jako środki ochrony skóry rąk,
Warszawa, 2010.
15
K.3 Antyoksydanty roślinne jako składniki kosmetyków
przeciwstarzeniowych
Monika Michalak1, Ryszard Glinka2
1
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny
Laboratoryjnej, Katedra i Zakład Biofizyki; 2Społeczna Akademia Nauk w Łodzi, Katedra
Kosmetologii
[email protected]
Skóra, wraz z upływem czasu ulega naturalnym, złożonym procesom starzenia,
indukowanym przez czynniki endogenne (geny, zaburzenia hormonalne, niedobory witaminowe)
oraz egzogenne (promieniowanie UV, skażenie środowiska). Oba procesy starzenia, zarówno
wewnątrz, jak i zewnątrzpochodnego, nakładają się na siebie i są silnie związane ze wzrostem
stężenia wolnych rodników oraz zjawiskiem stresu oksydacyjnego w skórze. Wolne rodniki
wpływają negatywnie na kondycję i funkcjonowanie skóry. Powodują przedwczesne tworzenie
zmarszczek, przebarwień, teleangiektazji, a także utratę sprężystości i elastyczności oraz suchość
skóry. Stres oksydacyjny może także odgrywać istotną rolę w wielu schorzeniach
dermatologicznych oraz chorobach nowotworowych skóry. Przeciwdziałanie tym zmianom stanowi
jedno z wyzwań nowoczesnej kosmetologii.
Wiedza na temat szkodliwości wolnych rodników skłania do poszukiwania coraz to
nowszych i doskonalszych substancji o właściwościach antyoksydacyjnych, które zapobiegają
procesom utleniania lub odwracają skutki negatywnego wpływu wolnych rodników na skórę.
Według doniesień z piśmiennictwa naukowego, istotnym źródłem antyoksydantów są ekstrakty
roślinne. Bogactwo związków biologicznie aktywnych obecnych w surowcach roślinnych, sprawia
iż działają one bardziej skutecznie i kompleksowo, a przy tym łagodniej w porównaniu z niektórymi
składnikami syntetycznymi. Antyoksydanty roślinne w recepturach kosmetyków wykorzystywane
są jako składniki, które nie tylko zabezpieczają preparat przed autooksydacją, ale także pielęgnują
skórę oraz spowalniają proces jej starzenia.
Literatura
1. Wölfle U, Bauer G, Meinke MC. Reactive molecule species and antioxidative mechanisms
in normal skin and skin aging. Skin Pharmacol Physiol 2014, 27(6): 316-332
2. Poljšak B, Dahmane RG, Godić A. Intrinsic skin aging: the role of oxidative stress. Acta
Dermatovener 2012, 21: 33-36
3. Poljšak B, Dahmane RG. Free radicals and extrinsic skin aging. Dermatol Res Pract 2012,
doi: 10.1155/2012/135206
4. Pinnel SR. Cutaneous photodamage, oxidative stress, and topical antioxidant protection. J
Am Acad Dermatol 2003, 48(1): 1-19
5. Masaki H. Role of antioxidants in the skin: anti-aging effects. J Dermatol Scie 2010, 58: 8590
6. Pai VV, Shukla P, Kikkeri NN. Antioxidants in dermatology. Indian Dermatol Online J 2014,
5(2): 210–214. doi: 10.4103/2229-5178.131127
7. Gupta VK, Dharma SK. Plants as natural antioxidants. Natural Product Radiance 2006,
5(4): 326-334
8. Jadoon S, Karim S, Bin Asad MH i wsp. Anti-Aging Potential of Phytoextract LoadedPharmaceutical Creams for Human Skin Cell Longetivity. Oxid Med Cell Longev. 2015, doi:
10.1155/2015/709628.
9. Thring TSA, Hili P, Naughton DP. Anti-collagenase, anti-elastase and anti-oxidant activities
of extracts from 21 plants. BMC Complem Altern M 2009, 9: 27-37.
10. Baumann LS. Less-known botanical cosmeceuticals. Dermatol Ther 2007, 20: 330-342
11. Allemann IB, Baumann L 2008 Antioxidants used in skin care formulation. Skin Therapy
Lett 2008, 13(7): 5-9
16
K.4 Kultury in vitro Centella asiatica (L.) Urban jako biotechnologiczne
źródło ważnych metabolitów wtórnych o znaczeniu kosmetycznym
Ewa Skrzypczak-Pietraszek, Magdalena Matuszewska
Katedra i Zakład Botaniki Farmaceutycznej UJ CM
[email protected]
Roślinne kultury in vitro mogą stanowić alternatywne w stosunku do roślin gruntowych
źródło metabolitów wtórnych. Zwiększenie wydajności ich biosyntezy w hodowlach in vitro można
osiągnąć różnymi metodami m.in. modyfikując skład pożywki, dodając związki o charakterze
prekursorów i elicytorów. Celem niniejszej pracy było zbadanie wpływu modyfikacji zawartości
sacharozy (standardowego składnika pożywki), dodatku elicytora (jasmonianu metylu) i prekursora
(L-fenyloalaniny) na akumulację kwasów fenolowych, flawonoidów i azjatykozydu w wytrząsanych
kulturach pędowych Centella asiatica (L.) Urban. Wytrząsana hodowla pędowa była prowadzona w
kolbach stożkowych, przez dwa tygodnie, na pożywce Murashige’a i Skoog [1] z dodatkiem
regulatorów wzrostu: benzyloaminopuryny (BAP) – 1 mg/l, kwasu naftalenooctowego (NAA) –
0,5 mg/l i kwasu giberelowego (GA3) – 0,25 mg/l. Następnie do kolb dodano nowe porcje podłoża z
modyfikowaną zawartością sacharozy (standardową lub podwojoną). Po upływie kolejnego
tygodnia kultury podzielono na 3 grupy (A, B, C) i do kolb oznaczonych jako B dodano roztwór Lfenyloalaniny o stężeniu 1,6 g/l, natomiast do C – roztwór L-fenyloalaniny oraz jasmonianu metylu
(100 μM). Grupę A traktowano jako odnośnik. Biomasa z kultur wytrząsanych została zebrana po
trzech lub siedmiu dniach od momentu dodania prekursora i elicytora. Została zważona i
wysuszona. Przeprowadzono jakościową i ilościową analizę HPLC [2] kwasów fenolowych i
flawonoidów, oraz analizę ilościową LC-MS azjatykozydu w metanolowych wyciągach
przygotowanych z biomasy zebranej z wytrząsanych kultur pędowych Centella asiatica oraz z liści
macierzystej rośliny szklarniowej, przed i po hydrolizie kwaśnej. We wszystkich próbkach przed
hydrolizą stwierdzono obecność 7 wolnych kwasów fenolowych (p-hydroksybenzoesowego, 3,4
dihydroksyfenylooctowego, p-kumarowego, synapinowego, chlorogenowego, neochlorogenowego,
rozmarynowego) oraz 6 flawonoidów (cynarozydu, apigetryny, kwercytryny, kemferolu, apigeniny,
mirycetyny) oraz azjatykozydu. W wyciągach po hydrolizie kwaśnej nie występowały kwasy
neochlorogenowy, 3,4-dihydroksyfenylooctowy i cynarozyd oraz azjatykozyd. Dodatkowo
zaobserwowano obecność kwasów protokatechowego, p-hydroksybenzoesowego, wanilinowego,
kawowego, syryngowego, ferulowego, o kumarowego oraz ramnetyny i luteoliny.
Wyniki uzyskane w doświadczeniu wskazują, że zastosowanie L-fenyloalaniny (1,6 g/l) oraz
jasmonianu metylu (100 μM) silnie zwiększa akumulację kwasów fenolowych, flawonoidów i
azjatykozydu w wytrząsanych kulturach pędowych Centella asiatica, przy czym związki fenolowe
występują w ilościach znacznie większych niż w liściach macierzystej rośliny szklarniowej.
Maksymalna zawartość azjatykozydu w hodowli in vitro wzrosła ponad czterokrotnie w porównaniu
z kulturą kontrolną, a zawartość wszystkich wolnych kwasów fenolowych maksymalnie zwiększyła
się do nieomal 800 mg/100 g s.m. i była ok. siedmiokrotnie wyższa niż w liściach rośliny
szklarniowej. Natomiast zawartość wszystkich flawonoidów w kulturach pędowych maksymalnie
zwiększyła się ok. dziesięciokrotnie w stosunku do kultury kontrolnej i była pięciokrotnie wyższa w
porównaniu z rośliną szklarniową.
Badanie nad kulturami Centella asiatica (L.) Urban są obiecujące i wymagają kontynuacji.
Zaproponowana metoda po optymalizacji może mieć potencjalne zastosowanie aplikacyjne jako
biotechnologiczne źródło wybranych metabolitów wtórnych.
Literatura:
1. Murashige T. and Skoog F.: Physiol.Plant, 15 (1962) 473-497.
2. Ellnain-Wojtaszek M. and Zgórka G.: J.Liq.Chrom.&Rel.Technol., 22 (1999) 1457-1471.
17
K.5 Nowe perspektywy zastosowania wyciągów wodnych z wąkroty
azjatyckiej w kosmetologii i dermatologii – badania in vitro.
M. Wyszkowska-Kolatko1, P. Koczurkiewicz1, K. Słoczyńska1,
E. Skrzypczak-Pietraszek2, E. Pękala1
1
Zakład Biochemii Farmaceutycznej; 2Katedra Botaniki Farmaceutycznej, Wydział
Farmaceutyczny, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, ul. Medyczna, 30-688 Kraków
Wąkrota azjatycka (Centella asiatica) w stanie naturalnym występuje w regionach
tropikalnych i subtropikalnych. Głównymi składnikami wąkroty azjatyckiej o udokumentowanej
aktywności farmakologicznej są triterpeny pentacykliczne: azjatykozyd, madekasozyd oraz kwasy:
azjatykowy i madekasowy. Wyciągi z wąkroty azjatyckiej przyspieszają gojenie się ran,
wspomagają leczenie łuszczycy, zapobiegają powstawaniu rozstępów skórnych, wykazują
działanie przeciwstarzeniowe, antycellulitowe oraz fotoprotekcyjne.
Celem prowadzonych badań było oszacowanie potencjału antyoksydacyjnego i
cytotoksycznego wyciągów wodnych z wąkroty azjatyckiej w stosunku do komórek skóry ludzkiej:
prawidłowych – fibroblastów (BJ5ta) i nowotworowych: komórek czerniaka (A375, WM793).
Przedmiotem badań były wyciągi wodne z wąkroty azjatyckiej otrzymane z rośliny pochodzącej ze
stanowiska naturalnego i z rośliny hodowanej w kulturze in vitro, które znacznie różniły się między
sobą stężeniem azjatykozydu (0,370 ug/ml roślina ze stanowiska naturalnego vs 0,029 ug/ml
roślina z kultury in vitro). Komórki inkubowano w obecności wyciągów w stężeniach od 100 ug/ml
do 100 ug/ml przez 24 godziny. Równocześnie przeprowadzono ocenę aktywności
antyoksydacyjnej wykorzystując test DPPH. Obydwa wyciągi zostały przebadane w stężeniach od
250 ug/ml do 7,5 mg/ml.
Potencjał cytotoksyczny ekstraktów został oszacowany przy użyciu testów opartych o
badanie różnych mechanizmów cytotoksyczności: test MTT i LDH. Wyniki testów wykazały, że
obydwa ekstrakty nie działają cytotoksycznie w stosunku do prawidłowych komórek skóry ludzkiej.
W przypadku linii nowotworowych, zaobserwowano odmienne działanie wyciągów. Silniejsze
działanie cytotoksyczne w stosunku do linii czerniaka A375 wykazał ekstrakt z rośliny in vitro, z
kolei w stosunku do linii czerniaka WM793 ekstrakt z rośliny szklarniowej.
Wyniki testu DPPH pokazały, że obydwa wyciągi z wąkroty azjatyckiej posiadają
aktywność antyoksydacyjną porównywalną do kwasu askorbinowego, jednak wyższym
potencjałem cechuje się wyciąg z rośliny szklarniowej.
Literatura:
1. Król D. Wąkrota azjatycka (Centella asiatica L.) – właściwości lecznicze. Postępy
Fitoterapii. 2 (2010) 101-105.
2. Bylka W, Znajdek-Awiżen P, Studzińska-Sroka E et.al. Centella asiatica in cosmetology.
Postep Derm Alergol 1 (2013) 46-49.
18
K.6 Rola podologii w profilaktyce i leczeniu chorób paznokci
powikłanych zakażeniami o różnej etiologii – analiza wybranych
przypadków
Izabela Załęska, Bożena Bogusz, Małgorzata Lis, Marta Mendel
Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu, Instytut Nauk o Zdrowiu –
Kosmetologia,
[email protected]
Mimo stałego postępu w dziedzinie mikrobiologii i dermatologii zakażenia paznokci
stanowią poważny problem budzący coraz większe zainteresowanie wśród lekarzy różnych
specjalności oraz mikrobiologów. Są też wyzwaniem dla nowych dziedzin uzupełniających
klasyczne metody leczenia, do których dołączył zawód podologa. Podologia to interdyscyplinarna
dziedzina, zajmująca się specjalistyczną pielęgnacją stóp. Różnorodność zmian chorobowych
paznokci spotykanych w praktyce kosmetologicznej zwraca uwagę na ich złożony charakter.
Jedną z chorób, znacznie ograniczającą jakość życia pacjentów jest grzybica paznokci stóp.
Profilaktyka oraz leczenie grzybic powierzchownych jest istotne w związku ze stałym wzrostem
występowania infekcji grzybiczych. Właściwe rozpoznanie czynników etiologicznych znacznie
ułatwia terapię oraz umożliwia połączenie leczenia farmakologicznego z zabiegami
podologicznymi. W opinii podologów, odsetek pacjentów ze zmianami zwyrodnieniowymi paznokci
stóp, u których wskazane jest wykonanie specjalistycznych badań mikrobiologicznych, wynosi od
około 40% do 60 %. Celem pracy była analiza przypadków zwyrodnień paznokci stóp powikłanych
zakażeniami o etiologii grzybiczej, potwierdzonych badaniem mikologicznym, u pacjentów
zgłaszających się do wybranych gabinetów podologicznych. Analizie poddano też wyniki badań
mikrobiologicznych pacjentów, wykonanych w Pracowni Mikrobiologii Zakładu Diagnostyki
Laboratoryjnej Szpitala Specjalistycznego im. L. Rydygiera w Krakowie oraz w laboratoriach o
podobnym profilu badań, na przestrzeni lat 2012 – 2014. Odsetek analizowanych zakażeń
dermatofitowych (40 – 50%) zbliżony jest do danych epidemiologicznych publikowanych przez
innych autorów. Wnioski analizy wskazują na zalety współpracy specjalistów z dziedziny
dermatologii, mikrobiologii oraz podologii. Poprawa skuteczności terapii może wiązać się także z
zastosowaniem nowych, konkurencyjnych preparatów roślinnych, o potwierdzonej aktywności
przeciwgrzybiczej wobec dermatofitów oraz metod laserowych stosowanych od 2010 roku.
Literatura:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
Żelazny I., Majkowicz M., Nowicki R.: Jakość życia pacjentów z grzybicą paznokci, Mikologia Lekarska,
2006, 13 (1), 59 – 64;
Szarmach A., Nowicki R., Szarmach H.: Wpływ grzybicy paznokci na jakość życia, Mikologia Lekarska,
2001, 8 (3-4), 159-164;
Adamski Z.: Profilaktyka grzybic skóry, Zakażenia, 5/2006, 65-68;
Szepietowski J.: Grzybice skóry i paznokci. Vademecum lekarza praktyka. Medycyna praktyczna, Kraków
2001;
Elewski B. E.: Grzybicze zakażenia skóry, α-medica press, Bielsko-Biała 2000;
Katsambas A., van de Kerkhof P., Hay R., Roseeuw D.: Projekt Achilles: Europejskie Badanie
Epidemiologiczne Dermatologicznych Schorzeń Stóp. Przegląd Mikologiczny, 2000, vol.4,1/2;
Nowicki R.: Grzybica stóp, Zakażenia 4/2003, 39-44.
Szterling-Jaworowska M., Flisiak I., Chodynicka B.: Grzybica dermatofitowa i niedermatofitowa paznokci,
Zakażenia, 4 /2010, 58-65;
Maleszka R., Ratajczak-Stefańska V.: Choroby paznokci – co nowego? [w:] Dermatologia – co nowego? t.
1, Szepietowski J., Reich A. (red.), Wrocław Wydawnictwo Cornetis 2009, 201–10;
Nowicki R.: Grzybica paznokci – jak usprawnić leczenie. Porady praktyczne nie tylko dla dermatologów,
Przew Lek 2002, 5, 6, 52–8;
Maleszka R. Zakażenia grzybicze w ambulatoryjnej praktyce dermatologicznej, Dermatologia po dyplomie
2016/7(1) 10-22;
Baran E., Adamski Z., Maleszka R., Szepietowski J., Nowicki R.: Terapia skojarzona - zalecane leczenie
ciężkich postaci grzybicy paznokci, Mikologia Lekarska 2003, 10, 75-78;
Trojanowska D., Tokarczyk M., Bogusz B., Głowacka A., Bednarek – Gejo A., Karczewska E., Budak A.:
Ocena in vitro aktywności przeciwgrzybiczej olejku pichtowego wobec dermatofitów, Mikologia Lekarska,
2010, 17 (4), 229-232;
Nenoff P., Grunewald S., Paasch U.: Laser therapy of onychomycosis, Journal of the german society of
dermatology, 2014, Vol.12 (1), 33-38.
19
K.7 Właściwości oraz ocena skuteczności wyciągu z Kalanchoe
daigremontiana w regeneracji łuszczycy skóry
Sylwia Nowak
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Wydział Towaroznawstwa, Katedra Technologii i Analizy
Instrumentalnej
[email protected]
Łuszczyca jest niezakaźną, zapalną chorobą skóry, która dotyczy 1-3% populacji.
Wieloczynnikowa patogeneza, przewlekły charakter zmian i znaczna oporność na leczenie
skutkują trudnościami w postępowaniu terapeutycznym oraz mało zadowalającymi efektami
leczenia [1, 2].
W przemyśle farmaceutycznym, w produkcji leków rośliny lecznicze są powszechnie
stosowane. Kalanchoe daigremontiana, której potencjał leczniczy nie został do tej pory
wykorzystany, wykazuje silne właściwości w leczeniu zmian skórnych, między innymi łuszczycy.
Zawartość tokoferoli, flawonoidów, kwasu askorbinowego oraz związków polifenolowych
występujących
w Kalanchoe daigremontiana przyczynia się do wzrostu jej potencjału leczniczego [3].
W celu potwierdzenia skuteczności Kalanchoe daigremontiana w regeneracji łuszczycy
skóry przeprowadzono eksperyment badawczy. Przedmiotem eksperymentu był krem do
stosowania zewnętrznego na skórę z ekstraktem z Kalanchoe daigremontiana. Badaniom poddano
grupę 40 ochotników. Osoby poddane testom nie zażywały leków i innych preparatów
miejscowych, mogących zafałszować wyniki badań. Każda z osób stosowała krem dwa razy
dziennie przez okres trzech miesięcy. Końcowa ocena skuteczności kremu została
przeprowadzona na podstawie zebranej dokumentacji fotograficznej z wszystkich wizyt oraz
statystycznej analizy poszczególnych przypadków.
Fot. 1 Lewe przedramię przed zastosowaniem kremu z Kalanchoe daigremontiana oraz po
sześciu tygodniach regularnych aplikacji - Źródło własne
Próba kontaktowa przyniosła pozytywne rezultaty. U osób biorących udział w eksperymencie
badawczym już po pierwszym zastosowaniu świąd zmniejszył się o 80%. Po dwóch tygodniach od
pierwszego zastosowania zmniejszeniu uległo zaczerwienienie, zmniejszyło się ognisko zmian
chorobowych, ograniczone zostało powstawanie blaszek łuszczycowych. 70% zmian poddanych
badaniom po okresie 8-12 tygodni uległo całkowitej redukcji, pozostałe znacznie się rozjaśniły,
a blaszki łuszczycowe zniknęły.
Opracowana receptura kremu z Kalanchoe daigremontiana normalizuje keratynizację,
łagodzi świąd a także wspomaga regenerację skóry dotkniętej łuszczycą.
Literatura:
1. Adamski Z., Kaszuba A.: Dermatologia dla kosmetologów, 2008, Wydawnictwo Naukowe
Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, 82-89.
2. Palteman AC, McNamee KE, McCann FE: New developments in the management of
psoriasis and psoriatic arthritis: a focus on apremilast. Drug design, 2013, Development
and Therapy, 7:201-210.
3. Ożarowski A.: Kalanchoe pierzaste jako roślina lecznicza, 1991, Wiadomości Zielarskie, 4,
3-4.
20
K.8 Wpływ preparatów zawierających kofeinę na cellulit
Karolina Gosztyła1, Patrycja Głaz1, Angelika Twardowska1, Karolina Skrzypiec1 mgr
Agata Włodarczyk2, lek. med. Katarzyna Kozłowicz 3
1
Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Analityki Medycznej,
SKN przy Katedrze i Zakładzie Syntezy i Technologii Chemicznej Środków Leczniczych.
2
Katedra i Zakład Syntezy i Technologii Chemicznej Środków Leczniczych.
3
Pracownia Kosmetologii i Medycyny Estetycznej.
[email protected]
W dzisiejszych czasach cellulit jest dużym wyzwaniem współczesnej kosmetologii i
medycyny estetycznej. Lipodystrofia- medyczny termin określający tę przypadłość, to
nieprawidłowe rozmieszczenie podskórnej tkanki tłuszczowej, jest to włókniejące zwyrodnienie
tkanki łącznej. Etiologia cellulitu jest wieloczynnikowa. Przyczyn występowania cellulitu jest wiele,
zaburzenia hormonalne, nieprawidłowa dieta, niehigieniczny tryb życia, noszenie obcisłych ubrań.
Czynniki wrodzone i predyspozycje genetyczne do rozwoju cellulitu nie zostały jeszcze dokładnie
określone [1].
Kofeina jest popularnym i ogólnodostępnym związkiem chemicznym wykazującym działanie
antycellulitowe. Jest ona składnikiem wielu preparatów dostępnych na rynku, zarówno
spożywczych jak i kosmetycznych.
Celem pracy jest ocena oraz weryfikacja skuteczności preparatów antycellulitowych
zawierających kofeinę jako substancję czynną.
Literatura:
1. IZABELA ZAŁĘSKA-ŻYŁKA, Cellulit jako problem medyczny, Probl Hig Epidemiol 2008,
89(4): 487-491.
21
K.9 Kakao, czekolada - wpływ na stan skóry i na ochronę przed
promieniowaniem UV
Joanna Chłopicka
Zakład Bromatologii Collegium Medicum, Uniwersytet Jagielloński, ul. Medyczna 9, 30-688 Kraków
[email protected]
Kakao i czekolada to produkty spożywcze bogate w związki o budowie polifenolowej,
zaliczamy do nich między innymi: flawonoidy, flawanole, katechiny, procjanidyny. W pracy Heinrich
i wsp. stwierdzono, że regularne spożywanie kakao bogatego we flawonoidy wpływa pozytywnie
na stan skóry przez: zwiększenie skórnego przepływu krwi, zmniejszenie transepidermalnej utraty
wody, a przez to lepsze nawodnienie skóry, ponadto zauważono efekt foto-protekcyjny.
Flawonoidy zawarte w czekoladzie wykazują silne działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne,
mogą zapobiegać tworzeniu się zmarszczek powstających pod wpływem promieniowania
słonecznego. Wpływ foto-protekcyjny flawanoli zawartych w kakao na skórę, porównuje się do
efektu wywołanego przez spożywanie produktów bogatych w beta-karoten i likopen [1].
Mechanizm takiego działania to prawdopodobnie wpływ na ekspresję genów
zaangażowanych w utrzymywaniu macierzy skórnej w dobrej kondycji. Uważa się, że w tworzeniu
się zmarszczek skóry spowodowanych przez promieniowanie UVB dużą rolę odgrywa katepsyna
G i serpina B6C. Spożywanie kakao hamuje ekspresję katepsyny G w ludzkich fibroblastach skóry.
W badaniach na modelu zwierzęcym stwierdzono również, że związki zawarte w proszku
kakaowym wpływały na zahamowanie ekspresji metaloproteinazy-1 w macierzy skóry indukowanej
przez promieniowanie UVB.
Wyniki badań wskazują, że spożywanie czekolady bogatej w polifenole może wykazywać działanie
ochronne zmniejszając podział komórek matrycy skóry, co prowadzi do zahamowania tworzenia
się zmarszczek pod wpływem promieniowania ultrafioletowego.
Bardzo ważna jest ilość związków, zwłaszcza flawonowych, zawarta w czekoladzie, niestety w
procesie jej wytwarzania w konwencjonalny sposób, ilość tych związków jest zbyt mała, aby przez
jej spożywanie wywołać u ludzi efekt fotoprotekcyjny skóry narażonej na promieniowanie
słoneczne [2].
W pracy przebadano całkowitą zawartość polifenoli w kakao oraz w wybranych losowo
czekoladach dostępnych na Polskim rynku, najwięcej polifenoli ogółem 111,34 ± 2,76 mg GAL/g
produktu stwierdzono w proszku kakaowym, a najmniej w białej czekoladzie 3,55 ± 0,44 mg
GAL/g.
Ciemna czekolada (DARK 90% kakao), charakteryzowała się największą zawartością polifenoli
wśród przebadanych czekolad (57,96 ± 1,63 mg GAL/g produktu).
Zawartość polifenoli ogółem w czekoladach znajdujących się w naszych sklepach jest jednak za
mała, aby wywołać pozytywny efekt na strukturę, funkcjonowanie skóry oraz efekt fotoprotekcyjny.
Dlatego proponuje się aby przemysł spożywczy wyprodukował czekoladę z odpowiednio dużą
zawartością polifenoli, która byłaby przeznaczona dla osób dbających o stan skóry, a zwłaszcza
dla ludzi eksponowanych na promieniowanie ultrafioletowe. Taka czekolada stanowiła by rodzaj
żywności funkcjonalnej ograniczającej niekorzystne efekty opalania się i byłaby dedykowana
osobom wyjeżdżającym do ciepłych krajów, oraz dla tych, którzy w wakacje lubią spędzać dużo
czasu na plaży.
Należy zwrócić też uwagę na to, że zwiększenie zawartości proszku kakaowego w czekoladzie
może negatywnie wpłynąć na jej smak. Polimery epikatechiny i katechiny określane jako
skondensowane taniny są odpowiedzialne za tworzenie z białkami śliny kompleksów i przez to
odczuwanie gorzkiego, ściągającego smaku.
Literatura:
1. Heinrich U., Neukam K.,Tronnier H., Sies H., Stahl W.,
Long-Term Ingestion of High Flavanol Cocoa Provides Photoprotection against UV-Induced
Erythema and Improves Skin Condition in Women, J. Nutr. 136: 1565–1569, 2006.
2. Williams, S., Tamburic, S. and Lally, C., 2009. Eating chocolate can significantly protect the
skin from UV light. Journal of cosmetic dermatology, 8(3), pp.169-173.
22
K.10 Misja marki AA PRESTIGE Institute- odkrywamy Twoje piękno!
Agnieszka Olejniczak
AA Prestige Institute, Oceanic S.A.
[email protected]
AA PRESTIGE Institute, to marka hipoalergicznych kosmetyków profesjonalnych
adresowanych dla gabinetów kosmetycznych i ośrodków SPA. Mogą być one stosowane nawet w
przypadku osób ze skórą wyjątkowo wrażliwą i skłonną do alergii.
Aby zapewnić tak wysokie standardy, od ponad 30 lat, konsekwentnie realizujemy naszą
misję: wszystkie nasze receptury opracowujemy we współpracy z lekarzami klinicznymi Pracowni
Alergologii Kliniki Dermatologicznej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.
Nasza Fabryka działa w oparciu o farmaceutyczne standardy GMP (Good Manufacturing
Practice) – potwierdzone odpowiednią certyfikacją. Posiadamy również certyfikację do produkcji
leków.
Ogromny nacisk kładziemy na rozwój i wdrażanie najnowszych technologii. W naszym
Laboratorium Naukowo-Badawczym pracują specjaliści: dermatolodzy, biotechnolodzy, chemicy,
farmaceuci i kosmetolodzy.
Naszym doświadczeniem pragniemy podzielić się z Państwem.
Przedstawiamy ofertę zabiegów, które pozwolą Państwu z pełnym komfortem i bezpieczeństwem
zadbać o zdrowie i piękno Państwa Klientów.
Oferujemy szerokie portfolio, umożliwiające tworzenie kompleksowej oferty zabiegowej na
twarz, ciało, dłonie i stopy. Uzupełniamy je o najbardziej aktualną wiedzę kosmetologiczną
i autorskie procedury zabiegowe, uwzględniające masaże twarzy i ciała.
23
K.11 Dobra praktyka wytwarzania kosmetyków ISO 22716
Elżbieta Bętkowska-Ożóg
ELPHARMA
[email protected]
Najważniejszym wymaganiem stawianym kosmetykom jest ich bezpieczeństwo. Aby
zapewnić bezpieczeństwo kosmetyku należy podjąć szereg działań umożliwiających
i zapewniających uzyskanie produktu bezpiecznego. Są to działania organizacyjne i praktyczne
wymogi dotyczące zarządzania pracownikami, wyposażeniem oraz administracją, które wspólnie
mają wpływ na jakość produkcji. W celu dostarczenia wskazówek dotyczących Dobrych Praktyk
Produkcji (GMP) dla kosmetyków został opracowany przewodnik dla przemysłu kosmetycznego,
uwzględniający specyficzne potrzeby tej branży w całym przepływie produktów, od produkcji
i pakowania, kontrolę jakości, magazynowanie, aż po wysyłkę. Jest to Norma ISO 22716
Kosmetyki. Dobre Praktyki Produkcji. Przewodnik Dobrych Praktyk Produkcji. Ponadto wymogi
stosowania określonych standardów w produkcji kosmetyków nałożyło Rozporządzenie
Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1223/2009 dotyczące produktów kosmetycznych.
Elżbieta Bętkowska-Ożóg, trener, auditor i konsultant przedstawi wymagania w zakresie
Dobrych Praktyk Produkcji (GMP) dla kosmetyków opisanych w normie ISO 22716. Absolwentka
studiów podyplomowych Farmacja Przemysłowa Wydziału Farmaceutycznego Collegium Medicum
Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Biznes w Biotechnologii UJ. Dyplomowany trener Szkoły
Trenerów Zarządzania MATRIK. Od 2007 roku Ekspert podczas auditowania i certyfikowania
systemów zarządzania jakością w międzynarodowej jednostce certyfikującej systemy zarządzania
w zakresie systemów zarządzania jakością – branże:
- Produkcja wyrobów farmaceutycznych
- Ochrona zdrowia
- GMP w produkcji opakowań do leków
- GMP w produkcji kosmetyków
Od 2013 roku certyfikowany menadżer zarządzania projektami, Certyfikat PRINCE2 Foundation.
Założona przez nią w 2007 roku firma ELPHARMA specjalizuje się w szkoleniach,
specjalistycznym doradztwie i auditach w oparciu o najnowsze wytyczne dobrych praktyk oraz
Systemów Zarządzania Jakością dla branż farmacji przemysłowej, producentów kosmetyków,
wyrobów medycznych i suplementów diety.
24
K.12 Wykorzystanie hodowli komórkowych in vitro w badaniach nad
nowymi substancjami o zastosowaniu kosmetologicznym
Katarzyna Wójcik-Pszczoła, Marcin Magiera, Elżbieta Pękala
Zakład Biochemii Farmaceutycznej, Wydział Farmaceutyczny, Uniwersytet Jagielloński Collegium
Medicum
[email protected]
Hodowle komórkowe in vitro są kluczowym narzędziem w procesie badania wpływu nowych
substancji i preparatów kosmetycznych na organizm ludzki. Zgodnie z dyrektywami Unii
Europejskiej wszystkie produkty o zastosowaniu kosmetologicznym mogą być testowane jedynie z
wykorzystaniem alternatywnych metod in vitro. Najliczniejszą grupę metod stanowią
doświadczenia prowadzone z wykorzystaniem hodowli komórek zarówno prokariotycznych jak i
eukariotycznych.
Badania z wykorzystaniem hodowli komórkowych pozwalają na ocenę aktywności oraz
bezpieczeństwa nowych substancji o potencjalnym zastosowaniu w kosmetologii. Umożliwiają one
analizę cytotoksyczności, fototoksyczności, genotoksyczności, podrażnienia, czy też wchłaniania.
W badaniach tych wykorzystuje się hodowle pierwotne komórek skóry (fibroblasty, keratynocyty,
melanocyty) oraz dostępne komercyjnie linie komórkowe o ustalonym fenotypie.
Badania podstawowe umożliwiają ocenę aktywności molekularnej nowych związków i
preparatów kosmetycznych. Pozwala to na zaplanowanie kierunku rozwoju nowych substancji, jak
również na udoskonalenie już istniejących. Dzięki wykorzystaniu metod hodowli komórkowych
możliwa jest także ocena wpływu składników aktywnych na podstawowe procesy związane z
fizjologią skóry wśród których wymienić należy zdolność do proliferacji i migracji keratynocytów i
fibroblastów, zdolność do syntezy białek macierzy zewnątrzkomórkowej (kolagenu I, IV, elastyny),
czy też produkcję melaniny przez melanocyty.
Hodowle komórkowe in vitro stanowią niezwykle cenną i powszechnie wykorzystywaną w
wielu laboratoriach kosmetologicznych metodę badawczą pozwalającą nie tylko na wstępną ocenę
bezpieczeństwa nowych substancji, ale także poszukiwanie innowacyjnych substancji.
Metody oparte o hodowle komórkowe znalazły szerokie zastosowanie zarówno w nauce jak
i przemyśle. Od momentu wyprowadzenia pierwszej ustabilizowanej linii komórkowej dokonano
olbrzymiego postępu w wielu dziedzinach nauki. Dzięki wykorzystaniu modeli opartych o hodowle
komórkowe w ostatnich kilkudziesięciu latach dokonano wielokrotnie więcej odkryć w dziedzinie
biologii i medycyny niż na przestrzeni ostatnich stuleci.
25
K.13 Różnicowa kalorymetria skaningowa (DSC) w badaniu
uwodnionych polisacharydów stosowanych w kosmetyce.
Przemysław Talik
Katedra Chemii Nieorganicznej i Analitycznej, Wydział Farmaceutyczny, Uniwersytet Jagielloński
Collegium Medicum, Medyczna 9, 30-688 Kraków
[email protected]
Naturalne biopolimery a także ich syntetyczne i półsyntetyczne pochodne, ze względu na swoje
bardzo szerokie i zróżnicowane właściwości fizyko-chemiczne, od lat przyciągają uwagę wielu
zespołów badawczych. Szczególnie interesujące są ich wzajemne, specyficzne oddziaływania z nawet
śladowymi ilościami wody, która w sposób stabilny modyfikuje strukturę fizyczną polisacharydów. Takie
zmodyfikowanie układu przestrzennego może znacząco wpływać na mobilność obecnych w matrycy
składników aktywnych i/lub dalszą dyfuzję wody.
Żeby zrozumieć te procesy (istotne, ze względu na szerokie zastosowanie polisacharydów w
przemyśle medycznym, farmaceutycznym, spożywczym czy kosmetycznym) badano uwodnione
matryce hydroksypropylocelulozy (HPC) o różnych masach molowych i lepkości (Klucel HPC typu LF,
MF, HF). Analizowano zarówno czyste związki, jak również ich mieszaniny z lekami o zróżnicowanej
rozpuszczalności (kwas salicylowy, salicylan sodu). Istota pomiarów polegała na analizie różnic we
właściwościach fizycznych pomiędzy wodą zamarzającą (freezable water) a niezamarzającą (nonfreezing water), związaną z cząsteczkami czystego polimeru lub jego mieszaniny z lekiem.
Nowatorskie, w tym zakresie, badania wykonano opublikowaną wcześniej metodą stosując różnicową
kalorymetrię skaningową DSC [1,2].
Uzyskane wyniki porównano z analogicznie otrzymanymi danymi literaturowymi czystych, nie
będących w postaci mieszanin polisacharydów takich jak: celuloza mikrokrystaliczna, chitozan,
schizofylan, kwas hialuronowy i karboksymetyloceluloza.
Literatura:
1. J. Liu, M.K. Cowman, J. Therm. Anal. Calorim., 59 (2000) 547.
2. Průšovă, D. Šmejkalovă, M. Chytil, V. Velebný , J. Kučerík, Carbohyd. Polym., 82 (2010)
498.
26
K.14 Ogólnopolskie Stowarzyszenie Stylistów Paznokci
FANTASMAGORIE
Paulina Spaleniak, Ewa Żabińska – Lubowiecka
Ogólnopolskie Stowarzyszenie Stylistów Paznokci,Vellp Professional Beauty Expert Salon
Kosmetologii Depilaser
[email protected]
Celem założenia Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Stylistów Fantasmagorie jest przede
wszystkim wyodrębnienie zawodu STYLISTA PAZNOKCI od obowiązującego KOSMETYCZKA.
Założeniem Stowarzyszenia jest wykazanie, że wykonywanie stylizacji paznokci obecnie wymaga
profesjonalnej wiedzy oraz zaangażowania. W planach Stowarzyszenia jest organizowanie dla
jego członków cyklicznych szkoleń podnoszących kwalifikacje zarówno z wiedzy merytorycznej jak
i marketingowej. Każdy członek będzie mógł otrzymać Certyfikat Jakości przyznawany przez
komisję Stowarzyszenia. Będzie to wyróżnienie potwierdzające świadczenie usług na najwyższym
poziomie. Zdobycie takiego Certyfikatu będzie się wiązało ze spełnieniem wielu ściśle określonych
wymagań.
Ogólnopolskie Stowarzyszenie Fantasmagorie obejmuje patronat nad Światowymi
Mistrzostwami NAILPRO POLAND, gdzie uczestnicy mogą wziąć udział w 10 kategoriach stylizacji
paznokci z podziałem na weteranów i nowicjuszy.
Stowarzyszenie nawiązało również współprace z zagranicznymi Mistrzami Paznokci. Dzięki
temu na terenie Polski są organizowane przez zarząd Stowarzyszenia szkolenia ze światowej
klasy mistrzami stylizacji paznokci.
Członkiem naszego Stowarzyszenia może zostać każda osoba, która zajmuje się
profesjonalną stylizacją paznokci i chce rozwijać swoje umiejętności oraz dbać o renomę swojego
zawodu.
W planach Stowarzyszenia jest złożenie projektu ustawy do Ministerstwa Edukacji w celu
wyodrębniania zawodu Stylisty Paznokci. W tym celu chcemy zgromadzić jak największą liczbę
stylistów paznokci w Naszym Stowarzyszeniu. Dzięki działaniom Naszego Stowarzyszenia chcemy
udowodnić jak ogromną wiedzę i talent musi posiadać stylista paznokci w dzisiejszych czasach
oraz jak ważne jest dbanie o bezpieczeństwo Klienta.
27
Prezentacje plakatowe
28
P.1 Porównanie epilacji z wykorzystaniem IPL i IPL-RF - badania
wstępne
Barbara Algiert, Anna Erkiert-Polguj, Helena Rotsztejn
Zakład Kosmetologii i Dermatologii Estetycznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
[email protected]
Powszechnie panująca moda na gładkie ciało pozbawione owłosienia, stanowi impuls dla
rozwoju różnorodnych technik jego usuwania. Spośród trwałych metod usuwania owłosienia,
najprężniej rozwijają się zabiegi z wykorzystaniem światła. Na rynku obecne są również
urządzenia łączące różne rodzaje energii.
Celem pracy było porównanie efektywności zabiegów epilacji dokonywanych w obrębie
dołów pachowych z wykorzystaniem IPL (intensywne źródło światła) i IPL wspomaganego RF
(falami radiowymi).
W badaniu wzięło udział 31 kobiet w wieku 22 - 47 lat. Probantki miały wykonane 4 zabiegi
w odstępie 4 tygodni, w obrębie jednego dołu pachowego przy użyciu IPL, kontrlateralnie – IPL z
RF, do zabiegów stosowano takie same ilości energii. Po 4 tygodniach od ostatniego zabiegu
badane wypełniały autorską ankietę.
Bolesność zabiegu probantki oceniały wg wizualnej skali oceny bólu (0-10-ból
maksymalny), średnia dla zabiegów IPL wyniosła 5,16, dla IPL z RF 4,87, mediana dla obu
zabiegów - 5.
Efektywność zabiegów oceniana była poprzez zmniejszenie ilości włosów oraz rozjaśnienie
koloru pozostałych. Owłosienie zmniejszyło się średnio o 58% po stronie IPL z RF i 59%
kontralateralnie (mediana w obu przypadkach wynosiła 63%), zaś pozostałe włosy były jaśniejsze
niż początkowo o 47 % po obu stronach.
12 spośród badanych zwróciło uwagę na zmniejszenie potliwości po serii wykonanych
zabiegów, 3 zauważyły wzmożoną potliwość. Odczucia te były takie same w obrębie obu dołów
pachowych.
Żadna z probantek nie zauważyła występowania poważnych czy trwałych objawów
ubocznych.
Doniesienia literaturowe wskazują, iż istnieje kilka skutecznych metod epilacji
z wykorzystaniem źródeł światła, czy w postaci IPL czy laserów. Powyższe wstępne wyniki
wskazują iż obydwie badane metody epilacji (z wykorzystaniem intensywnego źródła światła i IPL
wspomaganego falami radiowymi) są skuteczne i bezpieczne, a ich wykonanie wiąże się
z porównywalną bolesnością w trakcie zabiegów.
Literatura:
1. Sadick NS, Shaoul J. Hair removal using a combination of conducted radiofrequency and
optical energies--an 18-month follow-up. J Cosmet Laser Ther. 2004 May;6(1):21-6.
2. Garden JM, Zelickson B, Gold MH, Friedman D, Kutscher TD, Afsahi V. Home hair removal
in all skin types with a combined radiofrequency and optical energy source device.
Dermatol Surg. 2014 Feb;40(2):142-51. doi: 10.1111/dsu.12407. Epub 2014 Jan 18.
3. Ormiga P, Ishida CE, Boechat A, Ramos-E-Silva M. Comparison of the effect of diode laser
versus intense pulsed light in axillary hair removal. Dermatol Surg. 2014 Oct;40(10):1061-9.
4. Al-Dhalimi MA, Kadhum MJ. A split-face comparison of facial hair removal with the longpulsed alexandrite laser and intense pulsed light system. J Cosmet Laser Ther.
2015;17(5):267-72.
29
P.2 Zastosowanie metody spektrofotometrycznej do oznaczania
ilościowego wybranych kwasów fenolowych w ich mieszaninach
Anna Apola, Mariusz Stolarczyk, Anna Maślanka, Klaudia Ryłko, Włodzimierz Opoka
Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Katedra Chemii Nieorganicznej i Analitycznej,
ul. Medyczna 9, 30-688 Kraków,
[email protected]
Kwasy fenolowe to grupa związków szeroko rozpowszechniona w świecie roślin.
Substancje te należą do metabolitów wtórnych wykazujących pozytywny wpływ na organizm
człowieka poprzez działanie antyoksydacyjne. Kwasy fenolowe zwiększają ochronę organizmu
przed skutkami reakcji utleniająco - redukujących, a co za tym idzie, oddziałują korzystnie na
strukturę skóry. Według badań np. kwas elagowy posiada o wiele lepsze właściwości
antyoksydacyjne niż witamina E, wykazuje działanie fotoprotekcyjne zapobiegając szkodliwemu
wpływowi promieniowania UVB. Bierze udział w blokowaniu degradacji kolagenu przez. Kwasy
fenolowe wpływają hamująco na niekorzystne reakcje w keranocytach, a także w fibroblastach
skóry, do których dochodzi w wyniku ekspozycji na promieniowanie UVB. Poprzez zmniejszenie
produkcji cytokin prozapalnych kwasy fenolowe ograniczają reakcje zapalne, mają również
zdolność do powstrzymywania nacieku makrofagów. Związki te mogą być stosowane w
kosmetologii, gdyż ich działanie polega na redukcji ilości i wielkości zmarszczek, które
spowodowane są narażeniem na działanie promieniowania UVB.
Przeprowadzono badania mające na celu ocenę możliwości zastosowania metody
spektrofotometrycznej do jednoczesnego ilościowego oznaczenia wybranych kwasów fenolowych
występujących w ich mieszaninach.
W badaniach wstępnych przeprowadzono analizę spektrofotometryczną metanolowych
roztworów wybranych kwasów takich jak kwas: elagowy, galusowy, kofeinowy, kumarowy
i protokatechowy stwierdzając liniową zależność absorbancji od stężenia poszczególnych kwasów
przy charakterystycznych długościach fal.
Na podstawie uzyskanych widm zerowego rzędu otrzymano krzywe pochodne, dokonano
wyboru odpowiedniej pochodnej oraz długości fali przydatnej w analizie ilościowej, stwierdzając
również liniową zależność wartości pochodnej od stężenia analizowanego kwasu fenolowego
występującego obok innych kwasów z tej grupy w mieszaninie.
Przeprowadzone oznaczenia pozwoliły na uzyskanie zadowalających rezultatów oznaczeń
ilościowych, co potwierdza możliwość zastosowania opracowanych procedur do analizy ilościowej
wybranych mieszanin kwasów fenolowych.
30
P.3 Subiektywna i obiektywna ocena skuteczności epilacji laserem
diodowym w strefach intymnych u pacjentów z fototypem 1-6 według
Fitzpatricka
Magdalena Atta-Motte 1 , Izabela Załęska 2
1
Tooting Medical Centre, UK; 2Wydział Rehabilitacji Ruchowej, Zakład Kosmetologii, Akademia
Wychowania Fizycznego w Krakowie; Instytut Nauk o Zdrowiu PPWSZ w Nowym Targu;
[email protected]
Pomimo faktu, iż zgodnie z piśmiennictwem epilacja laserowa uważana jest za
najskuteczniejszą metodę trwałego usuwania owłosienia dotychczas nie podjęto opracowania
tematu skuteczności depilacji stref intymnych w szerokim aspekcie multikulturowym. Dostępne
prace naukowe ograniczone są pod kątem fototypu, płci oraz badanego obszaru.
Celem badania w aspekcie multikulturowym jest przedstawienie subiektywnej i obiektywnej
skuteczności epilacji laserowej oraz poziomu satysfakcji pacjentów po terapii przy zastosowaniu
lasera diodowego (805 nm) w okolicy stref intymnych w grupie kobiet i mężczyzn o różnym
pochodzeniu etnicznym.
Badania przeprowadzono w ośrodkach w Polsce i Wielkiej Brytanii w grupie 140 badanych
(n140) w przedziale wiekowym pomiędzy 20 a 40 rokiem życia.
Wyniki badań przedstawiają skuteczność depilacji laserem diodowym (805 nm) mierzoną
subiektywnie oraz obiektywnie w okolicy stref intymnych wśród kobiet (n112) i mężczyzn (n28)
o fototypach 1-6 według Fitzpatricka oraz poziom satysfakcji pacjenta po zakończeniu terapii.
Przeprowadzając analizę odnotowano, że poziom satysfakcji z zabiegu korelował statystycznie
znamiennie z procentową utratą włosów ocenianymi subiektywnie i obiektywnie.
W badaniach zauważono,
że procentowa utrata włosów oceniana subiektywnie i
obiektywnie korelowały statystycznie znamiennie odwrotnie proporcjonalnie z fototypem skóry
według Fitzpatricka (r=-0,2877; p=0,001), ms-pierwszy (r= -0,2693; p=0,002) i ms ostatni (r= 0,2749; p=0,001). Wraz ze zmniejszaniem wartości tych zmiennych wzrastał znamiennie procent
utraty włosów.
Ponadto procentowa utrata włosów oceniane subiektywnie i obiektywnie korelowały
statystycznie znamiennie wprost proporcjonalnie z J/cm2 pierwszy (r= 0,3190; p<0,001) i J/cm2
ostatni (r= 0,4035; p<0,001). Wraz ze wzrostem wartości tych zmiennych wzrastał znamiennie
procent utraty włosów. Nie stwierdzono współzależności pomiędzy poziomem satysfakcji a
analizowanymi zmiennymi.
W badaniu odnotowano, że subiektywna ocena procentowej utraty włosów różni się od oceny
obiektywnej, jednakże różnica ta nie jest znamienna statystycznie.
Literatura:
1. Terry G., Braun V., To let hair be, or no to not let her be ? Gender and body hair removal
hair practicies in Aotearoa / New Zealand, Body Image 2013; 10(4)
2. Haedersdal M., Wulf HC., Evidence-based review of hair removal using lasers and light
sources, J Eur Acad Dermatol Venerol 2006 Jan; 20(1)
3. Sadighha A1, Mohaghegh Zahed G., Meta-analysis of hair removal laser trials. Lasers Med
Sci. 2009 Jan;24(1):
4. Krauss Madeline C, Removal of Bikini Hair by Rapid 810-nm Diode Laser, Cosmetic
Dermatology 2008 July;21(7)
5. Jo SJ1, Kim JY1, Ban J2, Lee Y2, Kwon O1, Koh W2. Efficacy and Safety of Hair Removal
with a Long-Pulsed Diode Laser Depending on the Spot Size: ARandomized, EvaluatorsBlinded, Left-Right Study. Ann Dermatol. 2015 Oct;27(5)
6. Galadari I1, Comparative evaluation of different hair removal lasers in skin types IV, V, and
VI. Int J Dermatol. 2003 Jan;42(1)
7. Sarkar P., Hirsch R. J., Update on Laser Hair Removal, Journal of Cosmetic Dermatology,
2010; 20.
8. Gan SD., Graber EM., Laser Hair Removal: a review, Dermatol Surg., 2013 Jun;39(6)
31
P.4 Zakres zainteresowania zabiegami kosmetycznymi wśród
mężczyzn
Błażejewska Martyna, Kuźmicz Iwona
Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny
Laboratoryjnej, Innowacyjny Kosmetolog
[email protected]
W ciągu ostatnich dziesięcioleci coraz więcej mężczyzn zaczyna dbać o swój wygląd.
Odpowiedzią na potrzeby męskiej klienteli jest ciągle rosnąca liczba nowych kosmetyków
pielęgnacyjnych linii męskiej. Także w gabinetach kosmetologicznych oferuje się coraz nowsze,
bardziej zróżnicowane i specjalnie dopasowane zabiegi dla mężczyzn. Mimo tego, iż to wciąż
kobiety dominują w salonach, mężczyźni również powoli przekonują się do proponowanych przez
kosmetologów usług.
Liczne różnice związane z budową, biochemią czy funkcjonowaniem skóry męskiej
a damskiej powodują, że gabinety kosmetologiczne są coraz lepiej przygotowane na przyjęcie
mężczyzn. Powstaje więcej zabiegów przeznaczonych specjalnie dla mężczyzn uwzględniających
rozbieżności oraz defekty kosmetyczne charakterystyczne dla nich. Do problemów mężczyzn
związanych z cerą należą wrastające włosy czy figówka, które zazwyczaj są objawem
nieprawidłowości związanych z codzienną pielęgnacją, zwłaszcza z goleniem zarostu okolic
twarzy. Trądzik pospolity oraz trądzik różowaty to kolejne schorzenia z którymi dosyć często
borykają się mężczyźni. Problematyczna bywa również skóra głowy, która może nadmiernie się
przetłuszczać, na której może pojawiać się łupież bądź łysienie androgenowe. Mężczyźni często
udają się do gabinetów kosmetologicznych by leczyć swoje kompleksy związane z nadmierną
masą ciała, rozstępami, suchymi, szorstkimi dłońmi czy stopami.
Celem mojej pracy było określenie przywiązywania uwagi mężczyzn do pielęgnacji
kosmetycznej. Aby to wykazać przeprowadziłam odpowiednią ankietę. Opracowanie jej miało
wyjaśnić zakres zainteresowania zabiegami kosmetycznymi wśród badanej grupy. W badaniach
uczestniczyło 110 respondentów i byli to wyłącznie mężczyźni. Było ono przeprowadzone na
przełomie roku 2014 – 2015 w Polsce, głównie na terenie województw kujawsko-pomorskiego,
wielkopolskiego, podlaskiego i mazowieckiego.
Wyniki ankiety wykazują, że zainteresowanie mężczyzn zabiegami kosmetycznymi wzrasta.
Największą popularnością cieszą się zabiegi na ciało, manicure oraz pedicure. Niestety
zainteresowanie nie idzie w parze z doświadczaniem zabiegów pielęgnacyjnych na ciałach
mężczyzn. W tym celu należy rozpowszechnić przekonanie w społeczeństwie, że mężczyźni
powinni dbać o swój wygląd jednocześnie dodając, że nie uwłacza to ich męskości. Ponadto
powinno się propagować opinię, iż salony kosmetologiczne nie są przeznaczone wyłącznie dla
kobiet, a mężczyźni powinni stać się ich regularnymi gośćmi.
32
P.5 Aktywność przeciwgrzybicza olejku eterycznego izolowanego z
owocni zewnętrznej Citrus hystrix wobec dermatofitów
Magdalena Borusiewicz1, Eliza Majstrak2, Danuta Trojanowska2, Zbigniew Janeczko1
1
Katedra i Zakład Farmakognozji, Wydział Farmaceutyczny, Uniwersytet Jagielloński Collegium
Medicum, Kraków, Polska; 2Zakład Mikrobiologii Farmaceutycznej, Wydział Farmaceutyczny,
Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Kraków, Polska
[email protected]
W ostatnim czasie obserwuje się ponowny wzrost zainteresowania związkami pochodzenia
roślinnego w poszukiwaniu rozwiązań leczniczych np. chorób infekcyjnych. Citrus hystrix,
powszechnie znana jako limonka Kaffir jest rośliną występującą w południowo-wschodniej Azji.
Olejek eteryczny izolowany z owocni zewnętrznej posiada udowodnione spektrum aktywności
przeciwbakteryjnej1-3, natomiast doniesienia o właściwościach przeciwgrzybiczych są nieliczne.
Badany olejek składa się głównie z limonenu, β-pinenu, terpinen-4-olu oraz α-terpineolu.
Dermatofity odpowiedzialne są za grzybice powierzchowne. Zdolność trawienia keratyny,
głównego białka strukturalnego skóry włosów i paznokci, umożliwia grzybom enzym, keratynaza.
Do grzybów dermatofitowych zalicza się trzy rodzaje: Trichophyton, Epidermophyton,
Microsporum. Charakteryzują się powinowactwem do określonych tkanek. Microsporum zakaża
włosy i naskórek, Trichophyton paznokcie, włosy i naskórek, natomiast Epidermophyton tylko
paznokcie i naskórek. Grzyb ten nie wywołuje chrób skóry owłosionej, pasożytuje w pachwinach i
przestrzeniach międzypalcowych4. Udowodniono naukowo, że stosowanie terapii skojarzonej w
leczeniu dermatomikoz jest bardziej korzystne ze względu na lepsze efekty i krótszy czas leczenia.
W medycynie wykorzystuje się olejki eteryczne, ponieważ wykazują wielokierunkowy zakres
działania.
Celem badań była ocena aktywności przeciwgrzybiczej olejku eterycznego z C. hystrix
wobec grzybów dermatofitowych z wykorzystaniem metody dyfuzyjno-krążkowej, a także
oznaczanie wartości MIC (Minimal Inhibitory Concentration) olejku dla badanych szczepów
dermatofitów metodą makrorozcienczeniową. Badanie wykonano metodą jakościową oraz
ilościową wykorzystując szczepy dermatofitów izolowane z paznokci, łusek skórnych i skóry
owłosionej.
Stwierdzono wysoką aktywność 100% olejku z C. hystrix wobec wszystkich badanych
szczepów dermatofitów, uzyskując strefy zahamowania wzrostu w zakresie 25-41mm. Dla 50%
stężenia olejku otrzymane strefy mieściły się w zakresie 15-35mm, dla 25% stężenia w zakresie 020mm, dla 12,5% stężenia 0-10mm. Na podstawie średniej wielkości stref zahamowania wzrostu
poszczególnych gatunków dermatofitów najwyższą aktywność 100% olejku uzyskano dla
szczepów M. canis (41mm), natomiast najniższą dla szczepów M. gypseum (25mm). Uzyskane
niskie wyniki MIC (μl/ml) potwierdziły wysoką aktywność olejku z limonki wobec wszystkich
badanych szczepów dermatofitów. Otrzymane wartości dla gatunków T. mentagrophytes (20)
mieściły się w zakresie 1-4 μl/ml, dla szczepów M. canis (8) w zakresie 0,5-1 μl/ml, dla dwóch
badanych szczepów M. gypseum 2μl/ml. Dla szczepów T. rubrum wartości MIC olejku uzyskano w
zakresie od 0,5-1μl/ml, natomiast dla 1 badanego szczepu E. floccosum otrzymano MIC o wartości
1μl/ml.
Z uwagi na nieliczne doniesienia dotyczące aktywności olejku izolowanego z owocni
zewnętrznej Citrus hystrix wobec dermatofitów, uzyskane wyniki zachęcają do przeprowadzenia
dalszych badań in vitro i in vivo, które potwierdziłyby skuteczność olejku w terapii dermatomikoz.
Literatura:
1. Srisuk V. et al. - Fresh Produce Antibacterial Rinse from Kaffir Lime Oil. Mahidol University Journal
of Pharmaceutical Sciences; 2012; 39 (2), 15-27
2. Nanasombat S., Lohasupthawee P. - Antibacterial activity of crude ethanolic extracts and essential
oils of spices against Salmonellae and other enterobacteria KMITL Sci. Tech. J. Vol. 5 No. 3 Jul. Dec. 2005
3. Lertsatitthanakorn P. et al. – In vitro bioactivities of essential oils used for acne control. The
International Journal of Aromatherapy; 2006; 16, 43–49
4. Zaremba M.L., Borowski J. Mikrobiologia Lekarska. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa,
2013.
33
P.6 Analiza suplementów diety zawierających w składzie luteinę
Monika Dąbrowska, Małgorzata Starek, Bartosz Bubula, Włodzimierz Opoka
Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum UJ, Katedra Chemii Nieorganicznej i
Analitycznej
[email protected]
Coraz większa liczba produktów, które kupuje przeciętny Kowalski w aptece nie jest
faktycznie lekiem. Kolorowe reklamy przyciągają ludzi, szukających „czegoś na stawy”, „czegoś
na włosy i paznokcie”, „czegoś na oczy”. W większości takich sytuacji, tym „czymś” okazuje się
suplement diety. Pacjenci zdają się nie widzieć różnicy miedzy lekiem a suplementem, co
pozostawia producentom wiele otwartych furtek, które mogą wykorzystać do różnych,
niekoniecznie zgodnych z prawem działań.
Według definicji zapisanej w ustawie o bezpieczeństwie żywności i żywienia z dnia
25 sierpnia 2006 suplement diety to: „środek spożywczy, którego celem jest uzupełnienie
normalnej diety, będący skoncentrowanym źródłem witamin, składników mineralnych lub innych
substancji wykazujących efekt odżywczy, lub inny fizjologiczny, pojedynczych lub złożonych,
wprowadzany do obrotu w formie umożliwiającej dawkowanie (…)”. W praktyce oznacza to, że
preparat nie posiada właściwości leczniczych czy zapobiegawczych, ukierunkowanych na
jakąkolwiek jednostkę chorobową i jest jedynie odpowiedzialny za uzupełnienie normalnej diety w
substancje odżywcze.
Z kolei produkt leczniczy definiowany jest przez ustawę jako substancja lub mieszanina
substancji, mająca właściwości zapobiegania lub leczenia chorób ludzi czy też zwierząt. Jednak na
co dzień, wyraźna granica prawna między lekiem a suplementem zostaje zatarta i przeciętny
pacjent zostaje zasypany ogromną ilością preparatów „na wszystko”. Taka sytuacja może rodzić
liczne nieścisłości i nadużycia w postaci podrabiania preparatów lub deklarowania innego składu
jakościowego i ilościowego, niż jest to w rzeczywistości. Cały proceder może ułatwiać fakt, że
wprowadzenie suplementu diety do sprzedaży jest o wiele prostsze niż konwencjonalnego leku.
Efektem tego jest szybki wzrost sprzedaży suplementów diety. W Polsce, w przeciągu ostatnich lat
wzrosła ona, aż pięciokrotnie i obecnie obroty ze sprzedaży suplementów diety wynoszą ok. 50%
wszystkich leków OTC. Taka tendencja prowadzi do tego, że producenci leków chcąc zaspokoić
potrzeby rynku wprowadzają liczne suplementy diety dając pacjentom poczucie, że braki w
codziennej diecie zastaną zniwelowane przy użyciu ich specyfiku. To z kolei ma zapobiegać
chorobom i kosztom generowanym przez kuracje schorzenia, w myśl zasady „lepiej zapobiegać niż
leczyć”. Rosnące spożycie tej grupy preparatów pokazuje, że należy poświęcić im szczególną
uwagę.
Zamysłem pracy jest przebadanie produktów będących suplementami diety na obecność
substancji, która odpowiada za efekt fizjologiczny. Badaniami zostały objęte specyfiki zawierające
w swym składzie luteinę, a wiec będą tym „czymś na oczy”. Grupa ta zajmuje trzecie miejsce
pośród suplementów najczęściej sprzedawanych w aptece. Preparaty „na oczy” przegrywają tylko
ze specyfikami „na odchudzanie i potencję”. Poza jakościowym i ilościowym oznaczeniem luteiny
za pomocą autorskiej metody z zastosowaniem GC-FID podjęto próby dokonania podobnych
oznaczeń techniką TLC. Dodatkowo pokuszono się o weryfikację zawartości cynku metodą
absorpcyjnej spektroskopii atomowej i konfrontację z wartościami deklarowanymi przez
producenta, sprawdzając również obecność zanieczyszczeń metalami ciężkimi takimi jak ołów czy
kadm.
34
P.7 Wpływ dodatku miodu pszczelego na właściwości sensoryczne
pomadek kosmetycznych
Urszula Goik1, Miriam Cieślar1, Izabela Załęska2, Marta Liszka-Skoczylas1
1
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Wydział Technologii Żywności, Katedra Inżynierii i Aparatury
Przemysłu Spożywczego; 2Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie, Wydział Rehabilitacji
Ruchowej, Zakład Kosmetologii
[email protected]
W dzisiejszych czasach coraz częściej odchodzi się od związków syntetycznych zarówno w
przemyśle spożywczym jak również kosmetycznym. Zastępuje się je surowcami naturalnymi,
przyjaznymi człowiekowi i środowisku naturalnemu. Pomadki kosmetyczne z uwagi na ich częste
zjadanie przez konsumentów są poddawane kontroli w kierunku zawartości produktów szkodliwych
np. ołowiu. Z tego powodu też, powinny zawierać w swoim składzie surowce nieszkodliwe, dla
zdrowia konsumenta. Miód pszczeli to produkt wytworzony przez pszczoły z nektaru roślin, ze
spadzi lub z obydwu tych surowców, który gromadzony jest przez robotnice w komórkach plastra.
Dzięki obecności w miodzie pszczelim takich składników jak: flawonoidy, kwasy fenolowe,
witamina C, karotenoidy, kwasy organiczne (np. kwas cytrynowy), proteiny, aminokwasy (np.
prolina), enzymy sprawiają, iż miód jest naturalnym przeciwutleniaczem. Miody to również
inhibitory utleniania lipoprotein, co wskazuje na ich wysokie biologiczne właściwości
przeciwutleniające. Największą zawartość polifenoli można znaleźć w miodach ciemnych
(gryczanych, spadziowych, wrzosowych). Ponadto miód jest odżywczy, leczniczy, dietetyczny i
łatwo przyswajalny przez organizm. Posiada właściwości bakteriobójcze, przeciwzapalne,
nawilżające, regenerujące i rozjaśniające. Dzięki wielu cennym właściwościom bierze udział w
projektowaniu i tworzeniu nowych produktów spożywczych, preparatów kosmetycznych,
atrakcyjnych pod względem wartości odżywczych, pielęgnacyjnych oraz o odpowiednich cechach
sensorycznych.
Badania sensoryczne to badania, które wykonuje grupa osób, odpowiednio przeszkolona o
dużej wrażliwości sensorycznej. Ponadto w badaniach sensorycznych biorą udział także
konsumenci. Otrzymując wyniki badań konsumenckich można ustalić jakie cechy badanego
produktu są szczególnie istotne dla określonych grup odbiorców, co w dużej mierze decyduje o
powodzeniu i akceptacji produktu.
W pracy badano, wpływ dodatku miodu pszczelego na właściwości sensoryczne
wytworzonych pomadek kosmetycznych. Na podstawie wcześniej przygotowanej receptury
sporządzono dwie grupy pomadek. W skład receptur preparatów wchodziły naturalne surowce
takie jak: masło shea, masło kakaowe, wosk pszczeli, olej jojoba, olej arganowy, olej z rokitnika,
olej z czarnej porzeczki, olej kokosowy, witamina E oraz cytrynowy olejek eteryczny. Jedna grupa
pomadek zawierała dodatkowo spadziowy miód pszczeli. Do badań sensorycznych wybrano takie
cechy jak: zapach, połysk, przyczepność, stopień rozprowadzania preparatu na skórze, tłustość
preparatu, jednolitość oraz grubość filmu pozostałego po nałożeniu.
Literatura:
1. Iman Al-Saleh, Sami Al-Enazi, Neptune Shinwari. Assessment of lead in cosmetic products.
Regulatory Toxicology and Pharmacology 54 (2009) 105–113.
2. Paola Piccinini, Małgorzata Piecha, Salvador Fortaner Torrent. European survey on the
content of lead in lip products. Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis 76
(2013) 225–233.
3. Bogdan Kędzia, Elżbieta Hołderna-Kędzia. Występowanie związków fenolowych w miodzie
pszczelim. Postępy Fitoterapii 4 (2008) 225-232.
4. Stefan Bogdanov. Bee Product Science, Honey in Medicine. www.bee-hexagon.net, April
2016.
35
P.8 Wpływ saponiny z kory Quillaja saponaria na proliferację
fibroblastów skóry ludzkiej
Anna Czajkowska1, Natalia Pawłowska2, Bogumiła Redlarska1, Bożena Popławska1,
Krzysztof Bielawski2, Anna Bielawska1
Laboratoryjnej, 1Samodzielna Pracownia Biotechnologii, 2Zakład Syntezy i Technologii Środków
Leczniczych
e-mail [email protected]
W ostatnich latach na całym świecie obserwuje się wzrost zainteresowania substancjami
aktywnymi występującymi w roślinach i ich wykorzystaniem w technologii kosmetyków.
Interesującym naturalnym surowcem, tradycyjnie używanym jako komponent do otrzymywania
produktów kosmetycznych jest kora mydłoki właściwej – Quillaja saponaria Molina [1]. To
południowoamerykańskie drzewo (Chile, Peru, Boliwia) jest źródłem wielu cennych składników,
jednak na szczególną uwagę zasługuje wysoka zwartość saponin [2]. Kora kwilai zawiera około
10% saponin trójterpenowych [1]. Do najważniejszych z nich zalicza się tzw. kwilaja saponiny –
glikozydy kwasu kwilajowego i szczawiowego [1]. Saponiny są związkami powierzchniowoczynnymi, wykazującymi działanie myjące i pielęgnujące skórę oraz włosy [1]. Ekstrakt z kory
Quillaja znajduje praktyczne zastosowanie m.in. jako składnik płynów do płukania włosów, czy
szminek [1]. Posiada on właściwości przeciwzapalne, ściągające, przeciwgrzybicze i
przeciwbakteryjne [1]. Ponadto, jest on stosowany w preparatach wspomagających leczenie
egzemy [1].
Celem pracy było zbadanie wpływu ekstraktu z kory Quillaja na przeżywalność oraz proces
biosyntezy DNA w hodowlach komórkowych fibroblastów skóry ludzkiej po 24- i 48-godzinnej
inkubacji z różnymi stężeniami badanego ekstraktu.
Przeżywalność fibroblastów skóry ludzkiej została oznaczona przy użyciu soli tetrazolowej
zgodnie z metodą Carmichael’a. Wpływ badanego ekstraktu na proces biosyntezy DNA w
komórkach fibroblastów oceniono poprzez pomiar wbudowywania znakowanej [3H]-tymidyny do
DNA.
Przeprowadzone badania wykazały, że ekstrakt z kory Quillaja powoduje zmniejszenie
przeżywalności fibroblastów skóry ludzkiej. Wraz ze wzrostem stężenia badanego ekstraktu oraz
wydłużeniem czasu inkubacji do 48 godzin obserwowano obniżenie żywotności fibroblastów.
Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że ekstrakt z kory Quillaja saponaria
zmniejsza proces biosyntezy DNA w badanych komórkach. Ponadto, wraz ze wzrostem stężenia
badanego ekstraktu oraz przedłużeniem czasu inkubacji wykazano obniżenie proliferacji
fibroblastów skóry ludzkiej.
Literatura:
1. Jabłońska-Trypuć A., Czerpak R. Surowce kosmetyczne i ich składniki. Część teoretyczna
i ćwiczenia laboratoryjne. MedPharm Polska, Wrocław 2008.
2. Lamer-Zarawska E., Chwała C., Gwardys A. Rośliny w kosmetyce i kosmetologii
przeciwstarzeniowej. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
36
P.9 Postępy w farmakoterapii otyłości
Anna Czopek, Krzysztof Kamiński, Maciej Pawłowski
Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Wydział Farmaceutyczny, Katedra Chemii
Farmaceutycznej, Zakład Chemii Leków
[email protected], [email protected]
Otyłość definiowana jest jako heterogenna, przewlekła choroba metaboliczna, wynikająca z
zaburzenia homeostazy energii. Na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat, liczba osób cierpiących
na nadwagę bądź otyłość na świecie podwoiła się [1, 2]. Według danych Institute for Health
Metrics and Evaluation, Washington University, obecnie co trzecia osoba dorosła oraz co czwarty
nastolatek, w krajach wysokorozwiniętych, jest otyły lub cierpi na nadwagę. Ponadto w krajach
rozwijających się, ok. 25% dzieci w wieku poniżej 5 lat, ma nadwagę, predysponującą do rozwoju
otyłości w późniejszym wieku [1].
Otyłość, to choroba, która w znaczny sposób wpływa na całościowe funkcjonowanie
człowieka, zarówno na jego sprawność fizyczną jak i psychiczną oraz prowadzi do zaburzenia
relacji społecznych. Jej występowanie jest jednym z głównych czynników predysponujących do
wystąpienia cukrzycy typu 2-go, nadciśnienia tętniczego, chorób układu sercowo-naczyniowego,
zwyrodnienia stawów, niewydolności oddechowej, dny moczanowej, kamicy żółciowej, zaburzeń
gospodarki lipidowej czy stłuszczenia wątroby [3].
W walce z otyłością najważniejsza jest zmiana diety oraz wprowadzenie aktywności
fizycznej, jednak w wielu przypadkach metody te nie są wystarczające, a otyli pacjenci nie potrafią
poradzić sobie z chorobą, bez dodatkowej farmakoterapii bądź interwencji chirurgicznej. W latach
50tych XX wieku rozpoczęto poszukiwania skutecznego leku, w leczeniu otyłości, który w istotny
sposób zmniejszałyby masę ciała, równocześnie nie wywołując poważnych działań niepożądanych
[4]. Obecnie farmakoterapia otyłości obejmuje kilka grup leków o różnych mechanizmach działania,
stosowanych zarówno w monoterapii jak i terapii skojarzonej, w której dzięki połączeniu dwóch
preparatów wywołujących efekt anoreksygenny, możliwa jest skuteczniejsza redukcja masy ciała.
Literatura:
1. Ng M, Fleming T, Robinson M, Thomson B, Graetz N, Margono C et al., Global, regional, and
national prevalence of overweight and obesity in children and adults during 1980–2013: a
systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013. Lancet; 2014; 384: 766–81.
2. Partyka A, Jastrzębska-Więsek M, Wróbel D, Wesołowska A, Aktualny stan i perspektywy
farmakoterapii otyłości. Czasopismo Aptekarskie; 2012; 2: 38–46.
3. Webber L, Projected incidence of overweight and obesity and related disease incidence
across Poland. Cent. Eur. J. Public. Health; 2014; 22: 17–23.
4. Rodgers R J, Tschöp M H, Wilding J P H, Anti-obesity drugs: past, present and future. Dis.
Model. Mech.; 2012; 5: 621–626.
37
P.10 Synteza i badania in vitro uwalniania analogów peptydów
pochodzących z prokolagenu typu I
Aleksandra Dąbrowska1, Beata Łubkowska2, Beata Grobelna3, Zbigniew Maćkiewicz1
1
Pracownia Chemii Makromolekuł Biologicznych, Wydział Chemii Uniwersytet Gdański,
2
Wydział Fizjoterapii i Nauk o Zdrowiu, Wyższa Szkoła Zarządzania,
3
Pracownia Chemii i analityki kosmetyków, Wydział Chemii Uniwersytet Gdański,
[email protected]
Badania in vitro stanowią fundament w projektowaniu kosmetyków, umożliwiają ocenę i
potwierdzenie aktywności biologicznej użytych składników, jak również dobór ich stężenia.
Celem pracy badawczej było otrzymanie oligopeptydów o sekwencjach pochodzących z αkolagenu, wykazujących podwyższoną aktywność biologiczną, umieszczenie ich w preparatach
kosmetycznych oraz ocena właściwości i przenikalności w warunkach in vitro.
Proces przenikania substancji aktywnej przez startum corneum w dużej mierze świadczy o
efektywności działania preparatu kosmetycznego. Badania uwalniania in vitro wykonano na
komorze typu Franza. Jako membranę zastosowano konstrukt sztucznej skóry (ASC – Artificial
Skin Construct), który przygotowano z dwóch krążków wykonanych z octanów celulozy o średnicy
porów ludzkiej skóry oraz surowca liposomowego. Właściwości fizykochemiczne oligopeptydów
zostały określone metodą wysokosprawnej chromatografii cieczowej w układzie faz odwróconych
(HPLC-RP) oraz techniką spektrometrii mas z desorpcją laserową z udziałem matrycy i analizatora
czasu przelotu (MALDI- TOF MS).
Za skuteczność wyrobu kosmetycznego odpowiadają nie tylko użyte substancje aktywne,
ale również podłoże. Zsyntetyzowane peptydy, umieszczone, jako składniki aktywne w maskach
hydrożelowych, wykazały dobrą przenikalność, która potwierdza ich obiecujące właściwości
nawilżające.
Literatura:
1. M. P. Lupo , A. L. Cole, Cosmeceutical peptides, Dermatologic Therapy, 5, 2007
2. M. West, The cellular and molecular biology of skin aging, Archives of Dermatology 130,
87-95 (1994)
3. A. Marzec, Chemia kosmetyków, Dom Organizatora, Toruń (2005)
4. B. Łubkowska, B. Grobelna, Z. Maćkiewicz, The measurements of hydration degree after
application of semisolid gels with peptide, PhD Interdycyplinary Journal, 1, 55-60 (2013)
5. K. Fields , T. Falla., K. Rodan , L. Bush, Bioactive peptides: signaling the future, Jouranl of
Cosmetic Dermatology, 8, 8-13 (2009)
6. M. A. Ruiz, Clares B.,M.E. Morales, S. Cazalla , V. Gallardo , Preparation and stability of
cosmetic formulations with an anti-aging peptide, Journal of Cosmetic Science, 58(2), 157171 (2007)
7. N.H. Abu Samah, C.M. Heard, Topically applied KTTKS:a revive, International Journal of
Cosmetic Science, 33, 483-490 (2011)
8. A. Kępa, Peptydy biomimetyczne i czynnik wzrostu w kosmetologii i medycynie estetycznej,
Kosmetologia estetyczna, 2, 2013
9. P. Antończak ,M. Jurzak, K. Adamczyk, Low molecular signal peptides used in revitalization
of the skin, Clinical Dermatology, 14 (2), 93-96 (2012)
Praca finansowana w ramach Badań Naukowych Służących Rozwojowi Młodych Naukowców oraz
Uczestników Studiów Doktoranckich nr 538-8646-B028-15
38
P.11 Metody badań cytotoksyczności związków w hodowlach in vitro
Dominik Domagała, Teresa Leszczyńska, Aneta Koronowicz
Katedra Żywienia Człowieka, Wydział Technologii Żywności, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
domagał[email protected]
Cytotoksyczność
jest
jednym
z
podstawowych
mechanizmów
działania
chemioterapeutyków stosowanych w farmakoterapii [Krzysztoń-Russjan i in. 2009]. Aktywność
cytotoksyczna, w zależności od przeznaczenia leczniczego danego związku, jest aktywnością
pożądaną, tak jak w przypadku cytostatyków, które są stosowane w chorobach nowotworowych,
lub może być parametrem dyskwalifikującym [Anuszewska 2010].
Miarą aktywności cytotoksycznej jest wartość stężenia badanego czynnika, który hamuje
żywotność komórki – IC50 (ang. inhibitory concentration), czyli takie stężenie, przy którym podział
komórek zostaje zahamowany w 50%, w odniesieniu do układu kontrolnego. Wskaźnik IC50
wyraża wrażliwość komórki na działanie danego czynnika [Anuszewska 2010].
Na wybór metody badania aktywności cytotoksycznej mają wpływ informacje na temat
charakteru badanego związku, jak również możliwości interakcji z żywym organizmem lub jego
składowymi. Aktywność cytotoksyczną można ocenić przez pomiar bezpośredni lub pośredni
zmian, jakie zachodzą w komórce poddanej działaniu badanego związku w odniesieniu do układu
kontrolnego, którym jest hodowla komórek bez badanego związku lub ze związkiem, o którym
mamy informację, że jest cytotoksyczny w określonym zakresie stężeń [Anuszewska 2010].
Obecnie na rynku istnieje ogromna liczba testów i rozwiązań technicznych, ułatwiających
badanie cytotoksyczności [Krzysztoń-Russjan i in. 2009].
W testach badania cytotoksyczności obserwuje się uszkodzenia komórek, które powodują ich
śmierć, co wynika z oddziaływania substancji szkodliwych [Traczewska 2011].
Do oceny aktywności cytotoksycznej stosowanych jest bardzo wiele testów, które opierają się na:
 zmianie w integralności błony komórkowej,
 aktywności enzymów mających związek z metabolizmem komórki,
 zdolności komórki do podziałów,
 zmianie w strukturze białka i materiału genetycznego [Anuszewska 2010].
Badania cytotoksyczności związków chemicznych w hodowlach komórek in vitro powinny
być wstępem do następnych, bardziej szczegółowych testów toksykologicznych. Umożliwia to
wczesne wykluczenie danej substancji jako niepożądanego składnika produktu, co oszczędza czas
i środki przeznaczone na analizę preparatu.
Literatura:
1. Anuszewska E. (2010). Badanie aktywności cytotoksycznej produktów leczniczych i
wyrobów medycznych. Gazeta Farmaceutyczna, 5/2010.
2. Krzysztoń-Russjan J., Książek I., & Anuszewska E. (2009). Porównanie użyteczności
testów MTT i EZ4U stosowanych do oceny cytotoksyczności ksenobiotykow. Farmacja
Pololska, 65(6), 395-402.
3. Traczewska T. (2011). Biologiczne metody oceny skażenia środowiska. Wrocław, Oficyna
Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 8, 8.3, 8.3.6.
39
P.12 Synteza i właściwości fizykochemiczne hydrożeli chitozanowych
modyfikowanych kwasem hialuronowym
Anna Drabczyk, Sonia Kudłacik, Bożena Tyliszczak
Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki, Wydział Inżynierii i Technologii Chemicznej,
Katedra Chemii i Technologii Polimerów
[email protected]
Na przestrzeni ostatnich lat hydrożele polimerowe stają się grupą materiałów, która zyskuje
coraz większą popularność na rynku tworzyw sztucznych. Duży wpływ na tę tendencję mają
unikatowe właściwości tych materiałów, tj. biodegradowalność, biozgodność czy również
nietoksyczność. Co równie istotne, hydrożele charakteryzują się bardzo dużą pojemnością
sorpcyjną. Owa właściwość wynika z ich struktury chemicznej, która przypomina trójwymiarową
sieć zbudowaną z łańcuchów polimerowych. Wymienione cechy powodują, że omawiane
materiały znajdują zastosowanie w wielu dziedzinach, ze szczególnym uwzględnieniem medycyny
oraz farmacji. Na uwagę zasługuje niewątpliwie rola, jaką hydrożele pełnią w inżynierii tkankowej
czy także w systemach kontrolowanego uwalniania leków. Ponadto, istnieje możliwość
wprowadzania do matrycy hydrożelowej różnego rodzaju dodatków, które wpływają na właściwości
otrzymanych materiałów. Taka modyfikacja pozwala na dopasowanie polimeru do danego
zastosowania oraz na osiągnięcie pożądanych w owym zastosowaniu cech [1,2].
W ramach niniejszych badań zsyntezowano serię hydrożeli o matrycy chitozanowej, którą
wzbogacono dodatkiem kwasu hialuronowego. Jest to biodegradowalny i nietoksyczny biopolimer,
który został po raz pierwszy odkryty w 1934r. Współcześnie jest wykorzystywany w głównej mierze
w farmacji oraz kosmetyce. Znajduje zastosowanie m.in. w leczeniu chorób skórnych, ale także w
chirurgii oka czy również w leczeniu zapalenia stawów czy kości [3]. Chitozan - związek
stanowiący matrycę syntezowanych hydrożeli - to biodegradowalny polimer, który jest pochodną
chityny – materiału stanowiącego podstawowy składnik budulcowy szkieletu stawonogów [4].
Zakres prowadzonych badań obejmował syntezę hydrożeli na drodze fotopolimeryzacji, a
następnie scharakteryzowanie właściwości otrzymanych materiałów. Określono m.in. zdolności
pęcznienia badanych polimerów, a także ich tendencję do degradacji w symulowanych płynach
ustrojowych.
Literatura:
1. Tyliszczak B., Pielichowski K. Charakterystyka matryc hydrożelowych - zastosowania
biomedyczne superabsorbentów polimerowych, Czasopismo Techniczne, Wyd. Politechniki
Krakowskiej, 2007, 159-167
2. Hoffman A. S., Hydrogels for biomedical applications, Advanced Drug Delivery Reviews 54,
2002, 3–12
3. Price R.D., Berry MG, Navsaria H.A., Hyaluronic acid: the scientific and clinical evidence,
Journal of Plastic, Reconstructive & Aesthetic Surgery, 2007, 60, 1110-1119
4. M. Mucha, Chitozan – wszechstronny polimer ze źródeł odnawialnych, WNT, 2010
Badania wspierane przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (Grant Lider/033/697/L5/13/NCBR/2014)
40
P.13 Ocena aktywności cytotoksycznej wyciągów z poszczególnych
części morfotycznych Atriplex nitens.
Emilia Dawiec, Agnieszka Galanty, Irma Podolak
Katedra i Zakład Farmakognozji, Uniwersytet Jagielloński, Wydział Farmaceutyczny
ul. Medyczna 9, 30-688 Kraków
[email protected]
Łoboda błyszcząca (Atriplex nitens) należy do dużych roślin zielnych z rodziny
Amaranthaceae. Atriplex nitens jest rośliną o niewielkiej zmienności. Na suchych terenach o
zwartym podłożu rośliny są mniejsze, słabiej rozgałęzione, liście słabo ząbkowane do
całobrzegich. Rzadko występuje w cieplejszych rejonach Polski, nie występuje w północnowschodniej Polsce. Gatunek jest światłolubny i stosunkowo ciepłolubny, źle toleruje wczesne
przymrozki gdyż owoce wymagają więcej czasu do osiągnięcia dojrzałości.
Doświadczeniu poddano poszczególne części morfotyczne łobody błyszczącej- korzęń,
kwiat, liść oraz łodygę. Surowiec roślinny przeniesiono do kolb i ekstrahowano kolejnochloroformem i metanolem na wrzącej łaźni wodnej. Określono wstępny profil jakościowy
uzyskanych wyciągów TLC (CHCl3-MeOH-H2O 23:12:2, wizualizacja 25% metanolowy H2SO4).
Wyciągi oceniono pod kątem aktywności cytotoksycznej na ludzkich liniach komórkowych
czerniaka (m.in. HTB 140 i WM 793), a także na prawidłowych ludzkich fibroblastach. Uzyskane
wyciągi charakteryzowały się zróżnicowanym oddziaływaniem na badane linie komórkowe.
Zaobserwowano wyraźne różnice w aktywności cytotoksycznej pomiędzy wyciągami
metanolowymi a chloroformowymi oraz znaczącą selektywność w działaniu w stosunku do
komórek nowotworowych.
41
P.14 Bioaktywne powłoki fosforanowe do zastosowań w implantologii
Wioletta Florkiewicz1, Ewa Olejnik2, Agnieszka Sobczak-Kupiec1
1
Instytut Chemii i Technologii Nieorganicznej; 2Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława
Staszica w Krakowie, Wydział Odlewnictwa, Katedra Inżynierii Stopów i Kompozytów Odlewanych
[email protected]
Niniejsza praca ma na celu rzetelne podsumowanie stanu wiedzy z zakresu bioaktywnych
powłok CaP stosowanych w obszarze biomedycyny, jak w problemów związanych z ich
wytarzaniem oraz użytkowaniem. Bioaktywna ceramika fosforanowo-wapniowa (CaP) od wielu lat
zajmuje szczególną pozycję wśród nowoczesnych materiałów implantacyjnych przeznaczonych do
substytucji kości stosowanych zarówno w ortopedii, jak i stomatologii. Biozgodne fosforany wapnia
stosowane w medycynie, głównie Ca10(PO4)6(OH)2 (hydroksyapatyt, HAp), Ca3PO4 (TCP) i
ceramika dwufazowa (BCP) zawierająca HAp oraz TCP, ze względu na swoje właściwości
osteokonduktywne i/lub osteoindyktywne posiadają zdolność do wywołania specyficznej
odpowiedzi biologicznej skutkującej wytworzeniem trwałego
wiązania pomiędzy wszczepem i tkanką [1].
Z uwagi słabe właściwości wytrzymałościowe ceramika
CaP stosowana jest głównie do wytwarzania implantów
niepoddawanych znacznym obciążeniom mechanicznym,
głównie porowatych rusztowań, kształtek, granul oraz proszków
[2-4]. Niemniej jednak, ceramika fosforanowa ze względu na
swoje unikalne właściwości biologiczne, często wykorzystywana
jest również do wytwarzania bioaktywnych powłok na
powierzchni inertnych materiałów metalicznych przeznaczonych
na wysoko obciążone implanty nośne np. stawu biodrowego
Rys. 1. Komórki kostne
oraz kolanowego. Aktualnie powłoki fosforanowe na komercyjnie
pochodzenia ludzkiego na
dostępnych implantach metalicznych wytwarzane są głównie z
powłoce HAp [1].
użyciem technik napylania plazmowego, co często powoduje
występowanie niejednorodności struktury i składu chemicznego powłoki, słabej adhezji na granicy
faz ceramika/metal oraz powstawania mikropęknięć [5]. Alternatywnymi technikami stosowanymi
do wytwarzania bioaktywnych powłok fosforanowych na implantach nośnych są metody jonowe
(IBAD), rozpylanie magnetronowe, depozycja za pomocą lasera impulsowego (PLD), techniki zolżel, osadzanie elektroforetyczne oraz naddźwiękowe natryskiwanie płomieniowe (HVOF), które
pozwalają wyeliminować wspomniane przeszkody [6].
Jednoczesny rozwój inżynierii tkankowej oraz inżynierii materiałowej warunkuje ciągły
postęp w dziedzinie materiałów implantacyjnych. Obecnie kładzie się nacisk na wieloaspektowe
działanie powłok bioaktywnych, związanych zarówno ze stymulowaniem rozwoju tkanek wokół
implantu, jak i równoczesnym działaniem przeciw infekcyjnym. Niemniej ważne jest również stałe
rozwijanie technologii wykorzystywanych do wytwarzania bioaktywnych powłok CaP, zarówno w
aspekcie jakości wytwarzanych struktur, jak i rozważając kwestie ekonomii procesu.
Literatura:
1. Hench L. L., Splinter R. J., Allen W. C., Greenlee T. K., J Biomed Mater Res 2004, 5, s.117
2. Ramay H. R., Zhang M., Biomaterials 2003, 24, s. 3293
3. Liljensten E., Adolfsson E., Strid K. G., Thomsen P., Clin Implant Dent Relat Res 2003, 5, s.
9
4. Sanosh K. P., Chu M. C., Balakrishnan A., Lee Y. J., Kim T. N., Cho S. J., Curr Appl Phys
2009, 9, s. 1459
5. Ong J. L., Appleford M., Oh S., Yang Y., Chen W. H., Bumgardner J. D., Haggard W. O.,
JOM 2006, 58, s. 67
6. Zhang B. G., Myers D. E., Wallace G. G., Brandt M., Choong P. F., Int J Mol Sci 2014, 15,
s. 11878
42
P.15 Przydatność metody HPLC z detekcją DAD do oznaczania kofeiny
w kosmetykach
Agnieszka Gołdyn, Elżbieta Wyska
Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Wydział Farmaceutyczny, Zakład
Farmakokinetyki i Farmacji Fizycznej
[email protected]
Wysokosprawna chromatografia cieczowa (HPLC) jest fizykochemiczną metodą
rozdzielania składników jednorodnych mieszanin na podstawie ich różnego powinowactwa do fazy
stacjonarnej
i ruchomej układu chromatograficznego. Metoda ta wykorzystywana jest szczególnie w przemyśle
farmaceutycznym i kosmetycznym, ponieważ pozwala na rozdział substancji o różnych masach
cząsteczkowych, których nie można rozdzielić metodą chromatografii gazowej, ze względu na
niską lotność. Kofeina jest alkaloidem purynowym występującym w kosmetykach ujędrniających,
wyszczuplających i redukujących cellulit. Informacja o zawartości kofeiny w produktach do
stosowania na skórę jest istotna, ponieważ związek ten może przez skórę przenikać do krwi.
Biorąc pod uwagę fakt, że kofeina zawarta jest w kawie, herbacie, czy różnych napojach
energetycznych, wiele osób stosując równocześnie kosmetyki zawierające kofeinę może
przyjmować duże dawki tego związku w ciągu dnia, co może wywierać niekorzystny wpływ na ich
organizm.
Celem badań było oznaczenie zawartości kofeiny w wybranych kosmetykach dostępnych
na polskim rynku z wykorzystaniem wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detekcją DAD.
Kofeina została wyizolowana z 250 mg produktu przy pomocy 5 ml roztworu wodnoetanolowego w wyniku wytrząsania. Po odwirowaniu i przesączeniu, 20 µl roztworu nanoszono na
kolumnę chromatograficzną (LiChrospher® 100 RP-18). Analityczna długość fali wynosiła 272 nm,
a fazą ruchomą był układ złożony z acetonitrylu i wody zmieszanych w stosunku 20 : 80 v/v.
Oznaczenia przeprowadzano w temperaturze 25°C, przy szybkości przepływu fazy ruchomej 1
ml/min za pomocą chromatografu cieczowego Merck, Hitachi (Japonia).
Opracowana metoda analityczna pozwoliła na oznaczenie kofeiny we wszystkich
badanych produktach kosmetycznych. Wyniki przeprowadzonych analiz wykazały, że zawartość
procentowa kofeiny w kosmetykach wahała się w granicach 0,003 - 1,77%. Co więcej, różniła się
znacząco w kosmetykach o tym samym przeznaczeniu.
43
P.16 Poszukiwanie nowych inhibitorów melanogenezy do zastosowania
w terapii zaburzeń hiperpigmentacyjnych
Agnieszka Gunia-Krzyżak1, Justyna Popiół1, Paulina Koczurkiewicz2, Elżbieta
Pękala2, Henryk Marona1
1
Zakład Chemii Bioorganicznej, Katedra Chemii Organicznej, 2Zakład Biochemii Farmaceutycznej,
Wydział Farmaceutyczny Uniwersytet Jagielloński - Collegium Medicum, Kraków
[email protected]
Melanogeneza to nazwa procesu biosyntezy barwników skóry, włosów i tęczówki oka melanin. Zachodzi ona w melanosomach - funkcjonalnych organellach melanoctów, z których
melaniny są transportowane do keratynocytów. Nadmierna synteza melanin lub nieprawidłowa ich
dystrybucja w keratynocytach może skutkować pojawieniem się przebarwień i ciemnych plam
charakteryzowanych jako zaburzenia hiperpigmentacyjne. Zalicza się do nich m.in. ostudę, plamy
starcze, plamy typu „kawa z mlekiem” (‘café au lait’), hiperpigmentacje pozapalne, hormonalne,
czy też słoneczne. Stanowią one istotny problem estetyczny i medyczny, pojawiają się w
miejscach odsłoniętych (twarz, dłonie) na skutek ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe, a
tym samym są bardziej widoczne zarówno dla pacjenta dotkniętego problemem jak i osób z jego
otoczenia.
Zidentyfikowano wiele związków hamujących proces melanogenezy, niektóre z nich
znalazły zastosowanie w preparatach stosowanych w terapii zaburzeń hiperpigmentacyjnych.
Kwas kojowy, arbutyna, aloesyna, kwas elagowy i resweratrol hamują melanogenezę poprzez
inhibicję tyrozynazy, będącej kluczowym enzymem uczestniczącym w początkowych przemianach
substratów do syntezy melanin. Tretynoina hamuje transkrypcję mRNA tyrozynazy. Kwas linolowy
przyspiesza degradację enzymu. Niacynamid hamuje transport melanin do keratynocytów.
Natomiast hydroksykwasy takie jak kwas mlekowy i glikolowy przyspieszają złuszczanie naskórka,
a tym samym usuwanie nagromadzonych depozytów melanin. Pomimo dostępności inhibitorów
melanogenezy ich skuteczność jest niezadowalająca, dodatkowo obserwowane efekty
niepożądane skłaniają do poszukiwania nowych skuteczniejszych i bezpieczniejszych związków
aktywnych.
Istnieje szereg metod laboratoryjnych służących identyfikacji nowych inhibitorów
melanogenezy, w tym testy in silico, in vitro oraz in vivo. W Zakładzie Chemii Bioorganicznej i
Zakładzie Biochemii Farmaceutycznej UJ CM od kilku lat prowadzone są badania w tym kierunku.
Obejmują one:
A) Testy z wykorzystaniem komercyjnie dostępnej tyrozynazy z pieczarki dwuzarodnikowej:
Testy skriningowe wykonywane w mikropłytkach 96-dołkowych, co ogranicza zużycie
reagentów. Metoda polega na prowadzeniu pierwszych reakcji procesu melanogenezy w
warunkach in vitro wykorzystując jako substraty L-tyrozynę lub L-3,4-dihydrolsyfenyloalaninę (LDOPA) z badanym związkiem (próba badana) lub bez niego (próba kontrolna). Po określonym
czasie inkubacji zostaje zmierzona absorbancja (przy użyciu czytnika mikropłytek), która jest
proporcjonalna do stężenia powstałych produktów (dopachinonu i dopachromu). Wynik pomiaru
absorbancji służy do wyliczenia procentowej inhibicji enzymu przez badany związek;
Testy ilościowe - badana jest inhibicja enzymu dla różnych stężeń inhibitora
zidentyfikowanego w testach skriningowych. Otrzymane wyniki pozwalają na obliczenie IC50 tj.
stężenia inhibitora hamującego enzym w 50%;
Badania kinetyki hamowania enzymu, w których wykorzystuje się różne stężenia inhibitora
oraz różne stężenia substratu. Na podstawie otrzymanych wykresów Lineveavera-Burka można
wnioskować o rodzaju inhibicji (kompetycyjna, niekompetycyjna, mieszana).
B) Testy z wykorzystaniem linii komórkowych np. czerniaka mysiego, czerniaka ludzkiego:
Badanie hamowania syntezy melaniny;
Ewaluacja inhibicji aktywności komórkowej tyrozynazy.
C) Badania in silico - komputerowa symulacja wiązania inhibitora w miejscu aktywnym
enzymu.
Literatura:
1. Nicolaidou, E.; Katsambas, A.D. Clin. Dermatol., 2014, 32(1), 66-72.
2. Chang, T.S. Int. J. Mol. Sci., 2009, 10(6), 2440-2475.
3. Chen, W.C.; Tseng, T.S.; Hsiao, N.W.; et al. Sci. Rep., 2015, 5:7995.
44
P.17 Zastosowanie ekstraktu z Radix Saponariae oraz Radix
Glycyrrhizae jako bazę szamponu do włosów
Uliana Hoian
Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, Wydział Medyczny, Katedra Kosmetologii,
Koło Naukowe Chemikos
[email protected].
Celem pracy badawczej było przygotowanie receptury szamponu do włosów bazującego na
ekstrakcie z lukrecji i mydlnicy lekarskiej oraz określenie jego potencjału drażniącego, zdolności
myjących oraz parametrów aplikacyjnych takich jak lepkość, pianotwórczość.
Uzyskany preparat cechował się niskim potęciałem drażniącym oraz dobrymi
właściwościami myjącymi. Z drugiej jednak strony zdolności pianotwórcze (oznaczano metodą
Rossa-Mielesa) oraz wskaźnik trwałości piany jak również lepkość preparatu były niskie. Było to
podstawą do zastosowania odpowiedniego opakowania dozującego ze spieniaczem, co pozwoliło
uzyskać bogatą i trwałą pianę z zachowaniem odpowiednich zdolności myjących.
45
P.18 Zastosowanie metody UV-VIS do oceny trwałości kremów
przeznaczonych dla cery w różnym wieku
Elżbieta Kępczyńska, Monika Tarsa, Sylwia Kulba, Marek Cegła
Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wydział Farmaceutyczny,
Katedra Chemii Organicznej / Zakład Chemii Organicznej
[email protected]
Starzenie się organizmu to proces fizjologiczny, na który składają się między innymi
uwarunkowania genetyczne i czynniki zewnętrzne. Wybór odpowiednich kosmetyków zmniejsza
widoczne na skórze oznaki starzenia, a najczęściej wybieranymi produktami są kremy [1]. Skóra
twarzy zmienia się wraz z wiekiem, traci jędrność i zdolność do regeneracji. Odpowiednia
pielęgnacja i profilaktyka dają szansę na opóźniania tego procesu.
Pojęcie trwałości wiąże się z oznaczeniem szybkości zmian w określonych warunkach i
określonym czasie. Trwałość substancji jest uzależniona od czynników zewnętrznych
(temperatura, światło, pH środowiska) oraz od budowy i właściwości chemicznej samej substancji.
Do badań wybrano cztery kremy (tej samej firmy):
1. Na dzień po 25 roku życia (oznaczony 25+)
4. Na noc po 70 roku życia (oznaczony 70+ noc)
Celem badań było sprawdzenie za pomocą metody spektrofotometrycznej UV-VIS trwałości
wybranych kremów. W celu zastosowania do badań metody spektrofotometrycznej
przeprowadzono wstępne pomiary zależności absorbancji (A) od stężenia (c) (prawo LambertaBeera) oraz dobrano odpowiednie stężenia kremów do dalszych badań.
Liniowy przebieg zależności A=f(c) uzasadniał zastosowanie powyższej metody.
Badania prowadzono w roztworach:
- etanolowym (etanol był dobrym rozpuszczalnikiem składników kremów)
- wodnym (woda jest bazą wielu wyrobów kosmetycznych)
- buforowych o pH= 5,5 (pH zbliżone do fizjologicznego pH skóry twarzy).
Badanie trwałości prowadzono w temperaturze 50°C. Stężenia kremów użytych w badaniach były
w zakresie 0,002 – 0,04%. Absorbancję odczytywano przy λmax.
Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że:
- badane kremy w roztworach wodnych i etanolowych wykazują dużą trwałość (brak zmian
absorbancji w czasie),
- w buforze o pH 5,5 kremy ulegały rozkładowi,
- badane kremy zawierają filtry ochronne (obecność potwierdzona metodą spektrofotometryczną).
Literatura:
1. Martini M-C., Kosmetologia i farmakologia skóry, Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa, 2007.
46
P.19 Zastosowanie wybranych metod krioterapii w kosmetologii
Magdalena Kępińska, Justyna Adamiak
Zakład Kosmetologii, Wydział Rehabilitacji Ruchowej, Akademia Wychowania Fizycznego w
Krakowie
[email protected]
Termin krioterapia jest bardzo obszerny i niejednoznaczny, obejmuje różne środki i różne
metody lecznicze z zastosowaniem niskich temperatur. Krioterapię stosuje się między innymi w
celu wywołania ochłodzenia (bez efektu stymulacji) lub kriostymulacji (z efektem stymulacji). W
pierwszym zabiegu stosuje się między innymi kostki lodu, z kolei w kriostymulacji wyróżnia się
kriostymulację miejscową, kriosaunę i zabiegi w kriokomorze.
Zaobserwowano, że zabiegi z zastosowaniem niskich temperatur miejscowo lub na całe
ciało angażują między innymi układ krążenia, mięśnie szkieletowe oraz brązową tkankę
tłuszczową. Krioterapia ma zastosowanie nie tylko w fizjoterapii, ale także w regeneracji organizmu
w ramach odnowy biologicznej oraz jest coraz częściej stosowana zabiegach kosmetycznych
między innymi w redukcji lipodystrofii typu kobiecego.
Literatura:
1. W. Brojek. Krioterapia – uwagi ogólne. Baln Pol 2006: 64-67.
2. M.Kępińska, J.Bednarek, Z.Szyguła, A.Teległów, Zbigniew Dąbrowski, A comparison of the
efficiacy of three different cryotherapy treatments used in the athletic recovery of
sportspeople – literature review, Medicina Sporiva 2013,17 (3): 142-146
3. M. Kępińska, Z. Szyguła Z, Porównanie wpływu krioterapii ogólnoustrojowej i kąpieli w
zimnej wodzie na wybrane wskaźniki biochemiczne i morfologiczne krwi u ludzi zdrowych.
Medicina Sportiva Practica, 2012, 13(1):1-6
4. K. Janda, A. Tomikowska, Cellulit – przyczyny, profilaktyka, leczenie, Roczniki Pomorskiej
Akademii Medycznej W Szczecinie 2014,60,1:29-38
47
P.20 Nowe perspektywy w terapii grzybic powierzchownych
wywołanych przez dermatofity - ocena aktywności przeciwgrzybiczej
wybranych pochodnych amin
Danuta Trojanowska1, Bożena Bogusz1, Kamila Godyń1, Anna Waszkielewicz2,
Natalia Szkaradek2, Karolina Klesiewicz1, Paulina Paluchowska1, Henryk Marona2,
Alicja Budak1
1
Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Wydział Farmaceutyczny, Zakład Mikrobiologii
Farmaceutycznej; 2 Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Wydział Farmaceutyczny, Zakład
Chemii Bioorganicznej Katedra Chemii Organicznej
E-mail: [email protected]
Wstęp: W ostatnich latach na całym świecie obserwuje się wzrost częstości występowania
grzybiczych zakażeń skóry, paznokci i włosów powodowanych przez dermatofity: Trichophyton,
Microsporum, Epidermophyton. Stosowane w terapii leki przeciwgrzybicze (gryzeofulwina, azole,
pochodne allyloamin, morfoliny, pirydynonu) wywołują wiele działań ubocznych, interakcje z innymi
lekami oraz rosnącą oporność. Stąd poszukiwanie nowych substancji o aktywności
przeciwgrzybiczej w grupie benzo- i fenotiazyny, pochodnych ksantonu, allicyny, benzimidazolu
oraz innych.
Cel badań: Celem przeprowadzonych badań była ocena aktywności wybranych
pochodnych amin wobec dermatofitów metodą dyfuzyjno-krążkową oraz oznaczenie wartości
minimalnego stężenia hamującego (MIC – ang. Minimal Inhibitory Concentration) dla najbardziej
aktywnych związków, z wykorzystaniem metody makro rozcieńczeń w podłożu płynnym RPMI
1640.
Materiał i metody: Do badania wybrano 50 pochodnych amin, zsyntezowanych w Zakładzie
Chemii Bioorganicznej Katedry Chemii Organicznej UJ CM w Krakowie. Aktywność związków
zbadano wobec 10 szczepów dermatofitów: szczepu wzorcowego T. mentagrophytes ATCC 18748
oraz 9 szczepów klinicznych izolowanych z paznokci, skóry, włosów: T. mentagrophytes (4),
T. rubrum (2), M. canis (1), M. gypseum (1) E. flocossum (1). W pierwszym etapie przeprowadzono
badanie przesiewowe, w którym, przy użyciu metody dyfuzyjno-krążkowej na podłożu Sabouraud,
oceniono aktywność przeciwgrzybiczą 50 związków w stężeniu 1% wobec szczepu wzorcowego.
Do drugiego etapu badań włączono substancje o największej aktywności (strefa zahamowania
wzrostu > 30 mm), celem określenia wartości MIC dla szczepów klinicznych metodą makro
rozcieńczeń.
Wyniki: W badaniu przesiewowym potwierdzono aktywność 25 spośród 50 badanych w
stężeniu 1% pochodnych amin wobec szczepu wzorcowego. Dla 8 najbardziej aktywnych
związków (HNM-124/12, HNM-145/12, HNM-147/12, HNM-149/12, HNM-150/12, HNM-154/12,
HNM-156/12 oraz HNM-205/12) wykonano badanie półilościowe, z użyciem stężeń: 1%, 0,5%,
0,25% oraz 0,125%. Najwyższą aktywność wykazało 5 związków: HNM-124/12, HNM-145/12,
HNM-147/12, HNM-149/12, HNM-156/12, które poddano ocenie ilościowej. Wartości MIC mieściły
się w zakresie od 8 do 128 µg/ml. Najwyższą aktywność potwierdzono dla związków: HNM-124/12
oraz HNM-156/12 (MIC dla szczepów T. mentagrophytes oraz T. rubrum 8 µg/ml).
Wnioski: Analiza zależności struktury związków od ich aktywności wykazała, że obecność
konfiguracji ksantonu z atomem tlenu oraz obecność fluorowca może powodować wzrost
aktywności przeciwgrzybiczej nowo syntetyzowanych pochodnych amin.
48
P.21 Wytrząsane pędowe kultury in vitro Schisandra chinensis Sadova
No. 1 jako potencjalne źródło lignanów o cennych właściwościach
kosmetycznych
Agnieszka Szopa, Marta Klimek, Halina Ekiert
1
Wydział Farmaceutyczny, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Zakład Botaniki
Farmaceutycznej, Medyczna 9, 30-688 Kraków
[email protected]
Schisandra chinensis (Turcz.) Baill. – cytryniec chiński, to nowy gatunek farmakopealny o
udokumentowanym znaczeniu leczniczym [1, 2]. Ekstrakty z owoców S. chinensis w ciągu
ostatnich lat coraz częściej figurują w składzie różnych kosmetyków. Działanie antyoksydacyjne,
przeciwstarzeniowe, regenerujące, promieniochronne, rozjaśniające jak również przeciwzapalne w
atopowym zapaleniu skóry uwarunkowane jest unikalnym składem chemicznym S. chinensis.
Główną, specyficzną dla tego gatunku, grupą metabolitów wtórnych są lignany
dibenzocyklooktadienowe [3]. W ramach dotychczas przeprowadzonych badań udowodniono
znaczenie kultur in vitro S. chinensis, jako potencjalnego, alternatywnego źródła pozyskiwania
lignanów [4].
Przedmiotem naszych najnowszych badań jest inna, wyselekcjonowana, ukraińska,
jednopienna, samopylna, obficie owocująca odmiana hodowlana gatunku S. chinensis - S.
chinensis Sadova No. 1. W ramach niniejszej pracy poddano ocenie zdolność akumulacji lignanów
w kulturach in vitro tej odmiany.
Eksperymentalne, pędowe, wytrząsane kultury in vitro hodowane były na dwóch wariantach
podłoża Murashige i Skoog (MS) [5] zawierających regulatory wzrostu i rozwoju roślin: cytokininę –
BA (6-benzyloaminopurynę) i auksynę – NAA (kwas naftylo-1-octowy) w następujących ilościach:
wariant I - 2 i 2 [mg/l], wariant II - 3 i 1 [mg/l]. W metanolowych ekstraktach z biomasy oraz
w podłożach hodowlanych, zbieranych po 10, 20, 30, 40, 50 i 60-dniowych, ciągłych cyklach
hodowlanych (3 serie) metodą HPLC-DAD [6] oznaczano czternaście lignanów.
W podłożach nie stwierdzono obecności badanych metabolitów. W badanych ekstraktach z
biomasy stwierdzono obecność wszystkich czternastu związków. Zaobserwowano różnice w
zawartości poszczególnych związków i ich całkowitej zawartości w ekstraktach z biomasy, zależne
od zastosowanego wariantu podłoża hodowlanego, jak i czasu zbioru biomasy. Maksymalne,
całkowite zawartości lignanów uzyskano w ekstraktach z biomasy zebranej po 30-dniowym okresie
hodowli, wynosiły one: 319,54 mg/100 g s.m. – wariant I, oraz 375,11 mg/100 g s.m. – wariant II.
Dominującymi ilościowo związkami były: schizandryna (maks. 112,31 mg/100 g s.m.), gomisyna A
(71,43 mg/100 g s.m.), schizanteryna B (29,87 mg/100 g s.m.) oraz deoksyschizandryna (26,12
mg/100 g s.m.).
Literatura:
1. Szopa, A., Ekiert, R., Ekiert, H. (2012). Cytryniec chiński (Schisandra chinensis) – nowy farmakopealny
gatunek: badania chemiczne, biologiczna aktywność, znaczenie lecznicze, walory kosmetyczne, metody
analityczne oraz badania biotechnologiczne. Farmacja Polska 68: 832–843.
2. European Pharmacopoeia 8.0. (2013). Schisandra fruit. European Directorate for the Quality of
Medicines, Strasburg (p. 1381).
3. Opletal, L., Sovová, H., Bártlová, M. (2004). Dibenzo[a,c]cyclooctadiene lignans of the genus Schisandra:
importance, isolation and determination. Journal of Chromatography B 812: 357–371.
4. Szopa, A., Kokotkiewicz, A., Marzec-Wróblewska, U., Bucinski, A., Luczkiewicz, M., Ekiert, H. (2016).
Accumulation of dibenzocyclooctadiene lignans in agar cultures and in stationary and agitated liquid
cultures of Schisandra chinensis (Turcz.) Baill. Applied Microbiology and Biotechnology 100: 3965–3977.
5. Murashige, T., Skoog, F. (1962). A revised medium for rapid growth and bioassays with tobacco tissue
cultures. Physiologia Plantarum 15: 473–479.
6. Zhang, H., Zhang, G., Zhu, Z., Zhao, L., Fei, Y., Jing, J., Chai, Y. (2009). Determination of six lignans in
Schisandra chinensis (Turcz.) Baill. fruits and related Chinese multiherb remedies by HPLC. Food
Chemistry 115: 735–739.
49
P.22 Wpływ promieniowania UVA na stabilność klotrimazolu w
obecności substancji promieniochronnych
A. Kryczyk1, P. Żmudzki2, U. Hubicka1
1
Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum, Katedra Chemii Nieorganicznej i Analitycznej,
ul. Medyczna 9, 30-688 Kraków; 2Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum, Katedra Chemii
Farmaceutycznej, ul. Medyczna 9, 30-688 Kraków
[email protected]
Naturalne światło słoneczne zawiera promieniowanie ultrafioletowe: UVA (320 do 400 nm)
przenikające do skóry właściwej, UVB (280 do 320 nm) przenikające tylko do warstwy podstawnej
naskórka, oraz UVC (< 280 nm), które jest pochłaniane w warstwie ozonowej. Ochronę
zewnętrzną skóry przed promieniami UV zapewniają produkty kosmetyczne zawierające
substancje promieniochronne. Do najczęściej stosowanych filtrów fizycznych należą tlenek cynku
(ZnO) oraz dwutlenek tytanu (TiO2). Połączenie obu tych substancji pozwala na osiągnięcie
skutecznej ochrony przed promieniowaniem UVA i UVB. Podczas ekspozycji na promieniowanie
UV zarówno TiO2 jak i ZnO zachowują się jak katalizatory reakcji fotodegradacji, ponieważ
indukują powstawanie wolnych rodników. W tym aspekcie na szczególną uwagę zasługują losy
leków stosowanych na skórę w obecności filtrów fizycznych przy jednoczesnym naświetlaniu
promieniowaniem UV. Do badań wybrano klotrimazol, lek przeciwgrzybiczy z grupy azoli, będący
pochodną imidazolu. Należy on do najpowszechniej stosowanych leków przeciwgrzybiczych
dostępnych bez recepty. Badania fotostabilności klotrimazolu przeprowadzono w komorze
klimatycznej promieniowaniem UVA zachowując stałą temperaturę 25 °C i wilgotność 60 %.
Wyjściowe roztwory badanego związku o stężeniu 0,1 mg/mL przy różnych wartościach pH
naświetlano w szalkach kwarcowych w obecności układu TiO2/ZnO. Oznaczenie ilościowe
klotrimazolu wykonano z zastosowaniem techniki LC/MS/MS. Na podstawie uzyskanych wyników
dokonano oceny kinetyki procesu fotodegradacji klotrimazolu. Stwierdzono, że proces ten
przebiegał zgodnie z kinetyką reakcji psedo-pierwszego rzędu. Korzystając z zależności ln c = f(t)
wyznaczono parametry kinetyczne reakcji fotodegradacji klotrimazolu przy różnych wartościach
pH, takie jak stała szybkości reakcji oraz t0.5. Wykazano, że stała szybkości procesu fotodegradacji
maleje wraz ze wzrostem wartości pH. Analiza przy użyciu spektrometrii mas pozwoliła na
ustalenie struktur głównych produktów fotodegradacji klotrimazolu, co umożliwia prześledzenie
przemian badanego związku będących wynikiem naświetlania promieniowaniem UVA.
50
P.23 Porównanie hydrożeli akrylowych i chitozanowych zawierających
kofeinę
Sonia Kudłacik*, Anna Drabczyk, Bożena Tyliszczak
Katedra Chemii i Technologii Polimerów
*[email protected]
Materiały hydrożelowe cieszą się obecnie bardzo dużym zainteresowaniem. Są materiałami
o właściwościach absorpcyjnych, które potrafią wchłaniać bardzo duże objętości cieczy. Dzięki
swoim unikatowym cechom znajdują szerokie zastosowanie w medycynie, farmacji, kosmetologii
oraz ogrodnictwie. Pod względem budowy chemicznej są to trójwymiarowe struktury połączone w
wybranych miejscach, które w środowisku pozbawionym dostępu do cieczy przyjmują postać ściśle
zwiniętych kłębków, natomiast pod wpływem roztworów dochodzi do rozluźnienia sieci polimerowej
poprzez dysocjację grup funkcyjnych co umożliwia im pochłanianie roztworów i tworzenie żeli.
Istnieje wiele metod otrzymywania tych materiałów, jedną z nich jest reakcja syntezy w polu
promieniowania UV. W celu zsyntezowania takiego materiału niezbędna jest obecność
fotoinicjatora, czynnika sieciującego oraz składnika, który będzie matrycą danego układu. Jako
matrycę stosuje się różne związki. W prezentowanej pracy materiały hydrożelowe zostały
zsyntezowane na bazie kwasu akrylowego i chitozanu. Jako czynnik sieciujący stosowano
PEGDA (diakrylan poli(glikolu etylenowego)), natomiast rolę fotoinicjatora pełnił 2- hydroksy 2metylopropiofenon. Matrycę hydrożelową można dodatkowo modyfikować różnymi substancjami,
w celu otrzymania materiałów o różnym przeznaczeniu.
Wykonano dwie serie syntez, jedną na matrycy chitozanowej oraz drugą na matrycy
akrylowej. Oba układy zostały zmodyfikowane poprzez dodatek kofeiny. Tak otrzymane materiały
sieciowano w polu promieniowania UV przez 2 minuty i przeprowadzono szereg badań
porównujących i sprawdzających właściwości otrzymanych próbek.
Materiały takie ze względu na dodatek modyfikujący mogą znaleźć zastosowanie w
farmacji lub kosmetologii. Kofeina dzięki swoim właściwościom jest stosowana w preparatach
kosmetologicznych do walki z cellulitem. Niweluje cienie pod oczami oraz zmniejsza obrzęki.
Znalazła również zastosowanie w szamponach hamujących wypadanie włosów. Ponadto jest ona
również czynnikiem kompleksującym w lekach, stosuje się ją w migrenowym leczeniu głowy oraz
przy walce z nadwagą [1-5].
Literatura:
1. Bialik-Wąs K., Pielichowski K., Polimerowe opatrunki hydrożelowe dla zastosowań
biomedycznych, Czasopismo Techniczne. Chemia, 108 (2011) 39-52
2. P. Gupta, K. Vermani, S. Garg, Hydrogels: from controlled release to pH responsive drug
delivery, DDT, 10 (2002) 569-578
3. G.A. Spiller, Caffeine, CRC Press LLC, USA 1998
4. H. Bojarowicz, M. Przygoda, Caffeine. Part I. Common use of caffeine and its effect on
human organism, Probl. Hig. Epidemiol., 93 (2012) 8-13
5. H. Bojarowicz, M. Przygoda, Caffeine. Part II. Caffeine and pregnancy. Possibility of
caffeine addiction and its toxicity. Application of caffeine in pharmaceutics and
cosmetology, Probl. Hig. Epidemiol., 93 (2012) 14-20
Badania wspierane przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju
(Grant Lider / 033/697 / L -5/13 / NCBIR / 2014)
51
P.24 Ocena działania Argireliny wobec bakterii z gatunku
Staphylococcus aureus
Annamaria Lubelska, Gniewomir Latacz, Jadwiga Handzlik, Katarzyna KiećKononowicz
Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Wydział Farmaceutyczny,
Katedra Technologii i Biotechnologii Środków Leczniczych
[email protected]
Na rynku kosmetycznym występuje wiele aktywnych związków o działaniu
przeciwzmarszczkowym. Najbardziej znaną i najczęściej stosowaną substancją jest używany
iniekcyjnie Botox. Alternatywą w ostatnich czasach stał się acetyl heksapeptyd- 3 (Argirelina). Oba
te związki łączy cel działania- kompleks SNARE w połączeniu nerwowo- mięśniowym. Argirelina
jest związkiem syntetycznym produkowanym przez firmę Lipotec S.A. Należy do grupy
neurotransmisyjnych peptydów, której celem jest konkurowanie z białkiem SNAP-25 o miejsce w
kompleksie SNARE składającym się z trzech białek: SNAP-25, VAMP i syntaksyny. Taki
mechanizm wywołuje inhibicję uwalniania acetylocholiny, a tym samym zanik skurczu mięśnia [1].
W literaturze nie ma danych odnośnie działania antybakteryjnego wspomnianego heksapeptydu,
skutkiem czego nie wiadome jest działanie tejże substancji z rodzimą czy też przejściową florą
bakteryjną skóry.
Celem niniejszej pracy było określenie antybakteryjnego wpływu Argireliny na szczepy
Staphylococcus aureus ATCC 25923 i Staphylococcus aureus MRSA HEMSA 5 [2].
W eksperymencie przebadano stężenia acetyl heksapeptydu- 3 w zakresie 5- 0,3125 mM wobec
obu badanych szczepów. Równolegle prowadzono inkubację związku referencyjnego- oksacyliny
w zakresie stężeń: 5-0,3125 mM wobec szczepu HEMSA oraz 5 - 0,3125 µM wobec szczepu
wrażliwego ATCC. Bakterie wysiewano w ilości 0,5 w skali McFarlanda. Oba związki rozpuszczono
w pożywce i hodowle prowadzono na płytce 96-dołkowej przez 20h. Następnie mierzono
spektrofotometrycznie parametr OD600.
W przeprowadzonym eksperymencie nie stwierdzono hamowania wzrostu bakterii
Staphylococcus aureus ATCC 25923 oraz Staphylococcus aureus MRSA HEMSA 5 z dodatkiem
Argireliny w badanych stężeniach.
Literatura:
1. Chen et al.2001
2. Matys et al.2015
52
P.25 Lugo - Centrum Kosmetyczne S.C. – innowacyjna firma
kosmetologiczna
Krzysztof Luther1*, Marcel Krzan2
1
LUGA- Centrum Kosmetyczne S.C., 389. Rączna, 32-060 Liszki; 2J. Haber Institute of Catalysis
and Surface Chemistry PAS, Cracow, Poland
*[email protected]
Firma LUGA – Centrum Kosmetyczne jest dynamicznie rozwijającym się mikroprzedsiębiorstwem w branży środków do pielęgnacji ciała powstałym w roku 2015. Jej właściciel, p.
K. Luther pracuje w branży kosmetycznej już od 2000 roku i posiada doświadczenie i doskonałą
znajomość rynku oraz obszerną wiedzę i doświadczenie z dziedziny marketingu i promocji. Firma
w chwili obecnej jest właścicielem ponad czterdziestu licencji umożliwiających produkcje
profesjonalnych kosmetyków do włosów t.j. szampony, maski, wody utlenione w kremie, serum do
włosów, płyny do trwałej ondulacji, suchy szampon, lakier do włosów czy pianka podnosząc
objętość. Spółka posiada dwa budynki o łącznej powierzchni ponad 600m2, wyposażone w linie
technologiczne oraz przestrzeń magazynową niezbędne do prowadzenia ciągłej produkcji.
W roku 2016 właściciele firmy Luga – Centrum Kosmetyczne S.C. postanowili rozszerzyć
potencjał produkcyjny firmy i wprowadzić do produkcji nowe, innowacyjne naturalne produkty.
Rynek jest przepełniony produktami przedstawianymi, jako naturalne. Najlepszym przykładem jest
francuska marka Yves Rocher, znana w świecie jako producent kosmetyków naturalnych.
Tymczasem podstawowymi składnikiem powierzchniowo aktywnymi szamponów Yves Rocher są
anionowy n-dodecylosiarczan sodu (SLS) i kokamidopropylobetaina (CAPB). Polskie Towarzystwo
Alergologiczne szacuje, że obecnie używane, syntetyczne substancje powierzchniowo aktywne
(SLS i CAPB) są drugą najczęstszą przyczyną alergii skórnych i wziewnych.
W celu opracowanie nietoksycznych i hypolergicznych produktów kosmetycznych
nawiązano współpracę badawczo-rozwojową z Instytutem Katalizy i Fizykochemii Powierzchni im.
J. Habera PAN. Celem współpracy jest opracowanie technologicznych receptur, opatentowanie i
komercjalizacja nowych produktów na bazie biopolimerów, głównie polisacharydów posiadających
dodatkowe właściwości lecznicze. Założeniem jest wykluczenie z formulacji wszelkich alergenów i
parabenów. Nowe kompozycje oparte zostaną wyłącznie na bezpiecznych substancjach
naturalnych (roślinnych lub mineralnych). Jako substancje bezpieczne rozumiemy tu produkty
pochodzenia naturalnego o potwierdzonej nietoksyczności i hypoalergiczności. Oznacza to
konieczność opracowania całkowicie nowych formulacji dla wszystkich produktów. Uważamy, że
można to osiągnąć tylko dzięki współpracy pomiędzy firmą kosmetologiczną i instytucją naukowobadawczą.
53
P.26 Zaburzenia pigmentacyjne jako problem medyczny i
kosmetologiczny
Katarzyna Pańczyk, Anna Waszkielewicz, Henryk Marona
Uniwersytet Jagielloński, Wydział Farmaceutyczny, Zakład Chemii Bioorganicznej, Katedra Chemii
Organicznej
[email protected]
Zaburzenia hiper- oraz hipopigmentacyjne stanowią szeroko rozpowszechniony problem zarówno zdrowotny, jak i estetyczny oraz psychologiczny. W terapii stosowane są liczne metody
farmakologiczne, fizyczne oraz chirurgiczne, jednak w zależności od typu oraz rozległości
zaburzenia nie zawsze udaje się uzyskać satysfakcjonujący efekt [1]. Z tego względu
poszukiwanie nowych substancji aktywnych skutecznych w terapii różnych typów zaburzeń
pigmentacyjnych wciąż stanowi wyzwanie współczesnej kosmetologii oraz medycyny.
W ramach pracy dokonano przeglądu literatury dotyczącej terapii zaburzeń hiper- oraz
hipopigmentacyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem metod farmakologicznych [2, 3].
W przypadku różnego typu hiperpigmentacji, na rynku dostępny jest szereg preparatów
(zarówno kosmetycznych, jak i leczniczych), których działanie opiera się na zaburzeniu syntezy
melaniny (inhibitory czynników transkrypcyjnych, inhibitory glikozylacji tyrozynazy, inhibitory
tyrozynazy, induktory degradacji tyrozynazy, antyoksydanty), regulacji wychwytu i dystrybucji
melanosomów lub też degradacji melanosomów i melaniny. Wspomagająco stosowane są metody
fizyczne (fizyczne złuszczanie naskórka, terapia laserowa). W zależności od przyczyn powstałego
zaburzenia, skuteczne mogą okazać się również np. preparaty przeciwzapalne. Prowadzone są
poszukiwania nowych, bezpiecznych substancji aktywnych o zwiększonej sile działania w stosunku
do istniejących na rynku, a także nowych celów terapeutycznych (np. inhibicja peroksydazy) [4].
Terapia zaburzeń hipopigmentacyjnych opiera się na zastosowaniu metod farmakologicznych
(przede wszystkim glikokortykosteroidów i inhibitorów kalcyneuryny), metod fizycznych (foto- oraz
laseroterapia), a w przypadku zmian nie wykazujących progresji również metod chirurgicznych.
Wspomagająco bywają wykorzystywane analogi witaminy D i antyoksydanty [5, 6], prowadzone są
badania nad zastosowaniem substancji aktywujących czynnik transkrypcyjny związany z
mikroftalmią [7]. Dotychczas brak jest skutecznych i potwierdzonych metod leczenia
hipopigmentacji wrodzonych (np. albinizmu), aczkolwiek prowadzone są badania kliniczne nad
nowymi rodzajami terapii. Z tego względu szczególnie ważną kwestią jest zapewnienie pacjentom
odpowiedniej ochrony przeciwsłonecznej oraz preparatów pielęgnacyjnych [8].
Literatura:
1. Nicolaidou E., Katsambas A. D.: Pigmentation disorders: hyperpigmentation and
hypopigmentation. Clin Dermatol, 2014; 32(1): 66-72.
2. Pańczyk K., Waszkielewicz A., Marona H.: Zaburzenia hiperpigmentacyjne skóry oraz
farmakologiczne metody ich leczenia. Farm Pol, 2014; 70(6): 327-335.
3. Kosiba R., Pańczyk K., Żelaszczyk D., Gunia-Krzyżak A., Marona H.: Zaburzenia
hipopigmentacyjne skóry oraz dostępne metody ich leczenia. Farm Pol, 2015; 71(7): 439448.
4. Gillbro J. M., Olsson M. J.: The melanogenesis and mechanisms of skin-lightening agents –
existing and new approaches. Int J Cosmet Sci, 2011; 33(3): 210-221.
5. Taieb A., Alomar A., Bohm M., Dell’anna M. L., De Pase A. et al.: Guidelines for the
management of vitiligo: the European Dermatology Forum consensus. Br J Dermatol, 2012;
168: 5-19.
6. Mulekar S. V., Isedeh P.: Surgical interventions for vitiligo: an evidence-based review. Br J
Dermatol, 2013; 169(3): 57-66.
7. Saha B., Singh S. K., Sarkar C., Bera R., Ratha J. et al.: Activation of the Mitf promoter by
lipid-stimulated activation of p38-stress signaling to CREB. Pigment Cell Res. 2006; 19(6):
595-605.
8. Martinez-Garcia M., Montoliu L.: Albinism in Europe. J Dermatol, 2013; 40(5): 319-324.
54
P.27 Wpływ ekstraktu z Dioscorea opposita Thunb. na proliferację
fibroblastów skóry ludzkiej
Natalia Pawłowska1, Anna Czajkowska2, Magdalena Leśniewska2, Bożena
Popławska2, Krzysztof Bielawski1, Anna Bielawska2
1
Laboratoryjnej, Zakład Syntezy i Technologii Środków Leczniczych; 2Uniwersytet Medyczny w
Białymstoku, Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej, Samodzielna
Pracownia Biotechnologii
[email protected]
Dziki pochrzyn (Dioscorea opposita Thunb.) należy do rodziny pochrzynowatych
(Dioscoreaceae), do której zalicza się około 630 gatunków roślin rozpowszechnionych w obszarze
klimatu tropikalnego i subtropikalnego. Dioscorea opposita Thunb. posiada długie, wijące się
pnącza oraz kuliste lub maczugowate bulwy, wykorzystywane jako produkt spożywczy w krajach
azjatyckich, takich jak Chiny, Japonia, Korea oraz w Afryce Zachodniej. Ponadto, roślina ta od
wieków znajduje zastosowanie w chińskiej medycynie ludowej w leczeniu astmy, cukrzycy,
biegunek oraz innych schorzeń [1]. Dobroczynne działanie dzikiego pochrzynu związane jest z
obecnością w jego składzie substancji aktywnych, wśród których wyróżnić można saponiny
steroidowe, polisacharydy, flawonoidy, polifenole oraz alantoinę [2]. Liczne badania
przeprowadzone z wykorzystaniem ekstraktu z tej rośliny wykazały silne właściwości
antyoksydacyjne oraz przeciwwolnorodnikowe. Co więcej, dane literaturowe sugerują wpływ
ekstraktu z Dioscorea opposita Thunb. na hamowanie szlaków przekaźnictwa sygnałowego
związanych z rozwojem nowotworów [2]. Rośliny z rodzaju Dioscorea stanowią ponadto cenny
surowiec w przemyśle kosmetycznym, a zwłaszcza pozyskiwana z dzikiego pochrzynu diosgenina
wykazująca szerokie spektrum właściwości biologicznych [3].
Celem przeprowadzonych badań była ocena wpływu ekstraktu z Dioscorea opposita
Thunb. użytego w różnych stężeniach na proliferację fibroblastów skóry ludzkiej. W związku z tym,
zbadano przeżywalność komórek fibroblastów po 24 i 48 godzinach inkubacji z ekstraktem z
dzikiego pochrzynu. Badania przeprowadzono metodą Carmichael’a z wykorzystaniem soli
tetrazolinowej (MTT), która w żywych komórkach ulega konwersji do krystalicznego formazanu pod
wpływem dehydrogenaz mitochondrialnych. Ponadto, dokonano oceny wpływu badanego
ekstraktu na intensywność procesu biosyntezy DNA poprzez ocenę wbudowywania [3H]-tymidyny
do DNA fibroblastów skóry ludzkiej.
Przeprowadzone badania wykazały, że ekstrakt z Dioscorea opposita Thunb. zmniejsza
przeżywalność oraz hamuje biosyntezę DNA w komórkach fibroblastów skóry ludzkiej, a efekt ten
zwiększa się wraz ze wzrostem stężenia badanego ekstraktu oraz wydłużeniem czasu inkubacji.
Literatura:
1. Ju Y., Xue Y., et al. Antioxidant Chinese yam polysaccharides and its pro-proliferative effect
on endometrial epithelial cells. Int J Biol Macromol 2014, 66: 81-85.
2. Liu Y., Li H., et al. Antioxidant and antitumor activities of the extracts from Chinese yam
(Dioscorea opposita Thunb.) flesh and peel and the effective compounds. J Food Sci
2016,
doi: 10.1111/1750-3841.13322
3. Patel K., Gadewar M., et al. A review on pharmacological and analytical aspects of
diosgenin: a concise report. Nat Prod Bioprospect 2012, 2: 46-52.
55
P.28 Wpływ dodatku fenyloalaniny na produkcję polifenoli w kulturach
in vitro Aronia prunifolia Marsh. – badania wstępne
Agnieszka Szopa, Augustyn Pietrzak, Halina Ekiert
Wydział Farmaceutyczny, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum,
Zakład Botaniki Farmaceutycznej, ul. Medyczna 9, 30-688 Kraków, Polska
[email protected]
Ekstrakty z owoców aronii czarnoowocowej (Aronia melanocarpa) wchodzą w skład
licznych produktów kosmetycznych, suplementów diety oraz środków dietetycznych. Surowiec ten
jest ceniony ze względu na silny potencjał antyoksydacyjny, za który odpowiedzialne są
występujące w nim polifenole. Wśród nich, główną rolę przypisuje się antocyjanom, kwasom
fenolowych, flawonoidom oraz garbnikom katechinowym [1].
Aronia śliwolistna (Aronia prunifolia) to mniej popularny, aczkolwiek bardzo cenny gatunek.
W ramach dotychczasowych badań, udowodniliśmy wysokie zawartości polifenoli, w owocach i
liściach jak również w biomasie kultur in vitro tego gatunku. Uzyskane wyniki świadczą o
konkurencyjności tego gatunku w porównaniu do A. melanocarpa.
W ramach prezentowanych badań przeprowadzono wstępne badania nad zwiększaniem
produkcji związków polifenolowych w biomasie kultur in vitro A. prunifolia, na drodze dodatku
fenyloalaniny (Phe) - ich biosyntetycznego prekursora.
Agarowe, pędowe kultury in vitro prowadzone były na podłożu wg. Murashige i Skoog (MS)
[2] zawierającym 1 mg/l BA (6-benzyloaminopuryny) oraz 1 mg/l NAA (kwasu naftylo-1-octowego).
Warianty podłoża hodowlanego różniły się zawartością Phe, zawierały odpowiednio 1, 5, 10 i 15
mmol Phe /litr pożywki. Przeprowadzono również hodowle w warunkach kontrolnych – podłoże MS
bez dodatku Phe. Biomasa z kultur in vitro zbierana była po 2, 3 i 4-tygodniowych okresach
wzrostu.
W metanolowych ekstraktach, metodą HPLC-DAD [3] oznaczono ilościowo zawartości
trzech grup metabolitów wtórnych: wolnych kwasów fenolowych, flawonoidów oraz garbników
katechinowych. Stwierdzono istotny wpływ dodatku Phe, oraz czasu hodowli na przyrosty biomasy
oraz zawartości badanych grup związków.
Całkowite zawartości oznaczanych grup związków wzrastały odpowiednio: od 1,55 do 3,03krotnie
- kwasy fenolowe; od 2,13 do 3,82-krotnie – flawonoidy; oraz od 2,36 do 4,40-krotnie – garbniki
katechinowe. Uzyskane maksymalne zawartości badanych związków są interesujące,
odpowiednio: 1666,04; 283,22 i 1010,05 mg/100 g s.m. Zastosowane wysokie stężenia Phe (15
mmol/l) powodowały zahamowanie wzrostu biomasy. Najbardziej sprzyjającymi dla produkcji
badanych metabolitów były stężenia Phe równe 5 i 10 mmol/l, oraz 3-tygodniowy czas
prowadzenia kultur in vitro.
Literatura:
1. Kokotkiewicz, A., Jaremicz, Z., Luczkiewicz, M. (2010). Aronia plants: A review of traditional
use, biological activities, and perspectives for modern medicine. Journal of Medicinal Food,
13(2), 255–269.
2. Murashige, T., Skoog, F. (1962). A revised medium for rapid growth and bioassays with
tobacco tissue cultures. Physiologia Plantarum 15: 473–479.
3. Ellnain-Wojtaszek, M., Zgorka, G. (1999). High-performance liquid chromatography and
thin-layer chromatography of phenolic acids from Ginkgo biloba L. leaves collected within
vegetative period. Journal of Liquid Chromatography and Related Technologies, 22(10),
1457–1471.
56
P.29 Badania nad nową skuteczną i bezpieczną substancją
promieniochronną
z grupy pochodnych imidazolidyno-2,4-dionu
1
Paulina Koczurkiewicz, 1Kamil Piska, 1Karolina Słoczyńska, 2Agnieszka GuniaKrzyżak, 1Magdalena Wyszkowska-Kolatko, 1Elżbieta Pękala
1
Zakład Biochemii Farmaceutycznej, 2Zakład Chemii Bioorganicznej, Wydział Farmaceutyczny,
Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum
[email protected]
Kosmetyki o działaniu fotoochronnym stanowią istotny element profilaktyki skóry przed
negatywnymi skutkami nadmiernej ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe. Przeciwdziałają
powstawaniu oparzeń słonecznych, przebarwień, fotostarzeniu i nowotworom skóry. Zasadniczymi
składnikami kosmetyków fotoprotekcyjnych są filtry UV, których zadaniem jest pochłanianie,
rozpraszanie lub odbijanie promieniowania ultrafioletowego. Najczęściej stosowane filtry
chemiczne zawierają sprzężony układ wiązań zdolny do pochłaniania promieniowania w zakresie
UV od 280 do do 400 nm. Wśród obecnie dostępnych filtów UV wyróżnić można pochodne:
benzofenonu, kwasu cynamonowego, benzoesowego, benzoilometanu, fenylobenzoimidazolu i
fenylobenzotriazolu oraz kamfory. Niestety część z tych związków ulega akumulacji w organiźmie,
co sprzyja występowaniu efektów niepożądanych, obejmujących działanie neurotoksyczne [1] i
estrogenowe, a niektóre z nich mogą brać także udział w powstawaniu odczynów foto/alergicznych
[2]. W związku z tym istnieje konieczność poszukiwania nowych, skutecznych filtrów chemicznych
o korzystnym profilu bezpieczeństwa.
W odpowiedzi na to zapotrzebowanie w naszej grupie podjęto badania nad nowym
potencjalnym filtrem UV - (Z)-5-benzylideno-3-(-2-(4-(2-hydroksyetylo)piperazyn-1-ylo)-2oksoetylo)imidazolidyno-2,4-dionem, który charakteryzuje się pożądanymi dla substancji
fotochronnych parametrami fizykochemicznymi, absorbuje promieniowanie w zakresie 280-340
nm, z maksimum absorbcji przy λ = 316 nm, a jego właściwości lipofilowo-hydrofilowe definiują
odpowiednio parametry Clog P = 1.03 oraz logS = -1.89.
W celu wykluczenia ewentualnego niekorzystnego działania neurotoksycznego
i hepatotoksycznego dla tytułowego związku wykonano badanie cytotoksyczności wobec komórek
linii SH-SY5Y (neuroblastoma) i HepG2 (linia nowotworowa komórek wątrobowych) stosując test
MTT, który wykorzystuje zdolność redukcji przez dehydrogenazę mitochondrialną trifenylotetrazolu
do formazanu w komórkach żywych. Natomiast bezpieczeństwo stosowania w stosunku komórek
skóry ustalono wykonując badanie cytotoksyczności wobec linii komórek prawidłowych
fibroblastów BJ. Wykluczenie aktywności estrogenowej badanej substancji określono oceniając jej
wpływ na proliferację estrogenozależnej linii komórek nowotworu sutka MCF-7 w medium, które
nie było suplementowane hormonami. Oceniono także profil i stabilność metaboliczną testowanej
pochodnej przy użyciu mikrosomów wątrobowych mysich. Związek okazał się odporny na działanie
enzymów biorących udział w procesie biotrnsformacji, co potwierdzają wyznaczone wartości t 1/2 =
770 min oraz Clint = 1,1 μl mg-1 min-1.
Uzyskane wyniki dowodzą, że (Z)-5-benzylideno-3-(-2-(4-(2-hydroksyetylo)piperazyn-1-ylo)2-oksoetylo)imidazolidyno-2,4-dion może stanowić nowy filtr UV, ponieważ charakteryzuje się
właściwymi dla tej grupy związków parametrami fizykochemicznymi oraz właściwości
biologicznymi. Uzyskane wyniki zachęcają do dalszych, poszerzonych badań nad jego
mechanizmem aktywności fototoprotekcyjnej.
Literatura:
1. Broniowska Ż et al. The effect of UV-filters on the viability of neuroblastoma (SH-SY5Y)
cell line. Neurotoxicology, 2016, 54:44-52.
2. 2 Krause M et al. Sunscreens: are they beneficial for health? An overview of endocrine
disrupting properties of UV-filters. Int J Androl, 2012, 35(3):424-36.
57
P.30 Wykorzystanie metody HPLC w analizie surowców kosmetycznych
Justyna Popiół, Dorota Żelaszczyk, Agnieszka Gunia-Krzyżak, Henryk Marona
Pracownia Chemii Kosmetycznej Zakładu Chemii Bioorganicznej, Katedra Chemii Organicznej,
Wydział Farmaceutyczny, Uniwersytet Jagielloński - Collegium Medicum, Kraków
[email protected]
Wysokosprawna chromatografia cieczowa (HPLC) jest jedną z najpowszechniejszych
metod instrumentalnych wykorzystywanych w analizie surowców kosmetycznych oraz substancji
biologicznie aktywnych niemal na każdym etapie ich badań. Znajduje ona zastosowanie w
oznaczaniu czystości surowców kosmetycznych syntetycznych oraz tych pochodzenia
naturalnego. Jest szeroko wykorzystywana w badaniach bezpieczeństwa, m. in. w badaniach
dotyczących penetracji przezskórnej, stabilności metabolicznej, w badaniach farmakokinetycznych,
czy też w ocenie stabilności preparatów kosmetycznych podczas przechowywania. Jest
podstawowym narzędziem pracy w laboratorium kontroli jakości kosmetyków.
W systemach wysokosprawnej chromatografii cieczowej stosuje się różnego typu detektory,
które mogą stwarzać wiele ograniczeń. Wynikają one m.in. z konieczności obecności chromoforów
w przypadku detekcji UV, niskiej precyzji i wrażliwości detektorów światła rozproszonego (ELSD),
czy też niezgodności z niektórymi składnikami fazy ruchomej (detektory chemiluminescencji
azotu). W analizie surowców kosmetycznych wysoce przydatny jest detektor wyładowań
koronowych w aerozolu – Corona CAD. Jest to czuły i uniwersalny detektor stosowany do analizy
nielotnych i półlotnych substancji. Jego odpowiedź nie zależy od budowy chemicznej rozdzielanych
substancji, charakteryzuje się niskim limitem detekcji, a sygnał w bardzo szerokim zakresie jest
proporcjonalny do stężenia analitu w eluacie [1].
Analiza HPLC z wykorzystaniem detektora Corona CAD sprawdza się w detekcji wielu
naturalnych oraz syntetycznych komponentów kosmetyków, w tym parabenów, surfaktantów,
aminokwasów, polietylenoglikoli, cukrów, czy też substancji lipidowych i witamin rozpuszczalnych
w tłuszczach [1,2,3,4].
W Zakładzie Chemii Bioorganicznej metodę tą wykorzystano m.in. w analizie dwóch
najczęściej stosowanych filtrów UV – oktokrylenu (INCI: Octocrylene) i oktinoksatu (INCI:
Ethylhexyl methoxycinnamate). Wykorzystano kolumnę Allure PFP. Fazę ruchomą stanowił układ
acetonitryl:woda z kwasem mrówkowym jako modyfikatorem. Uzyskane krzywe kalibracyjne
charakteryzowały się wysokim współczynnikiem korelacji (powyżej 99,97%), wielkości retencyjne
spełniały kryteria prawidłowego rozdziału. Granica wykrywalności dla związków wynosiła
odpowiednio 0,028 i 0,022 µg/ml dla oktinoksatu i oktokrylenu. Wyniki te wskazują na przydatność
metody także w analizie tego typu związków.
Badania zostały częściowo sfinansowane ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych
na podstawie decyzji numer DEC-2013/11/B/NZ7/04834.
Literatura:
1. Gamache P. H., Ryan S., Freeto S. M., Asa D. J., Matthew J., Cole R. O. HPLC Analysis of
Nonvolatile Analytes. LCGC North Am. 2005, 23(2): 149–161.
2. Schönherr C., Touchene S., Wilser G., Peschka-Süss R., Francese G. Simple and precise
detection of lipid compounds present within liposomal formulations using a charged aerosol
detector. J. Chromatogr. A. 2009, 1216(5): 781-786.
3. Márquez-Sillero I., Aguilera-Herrador E., Cárdenas S., Valcárcel M. Determination of
parabens in cosmetic products using multi-walled carbon nanotubes as solid phase
extraction sorbent and corona-charged aerosol detection system. J. Chromatogr. A. 2010,
1217(1): 1-6.
4. Kou D., Manius G., Zhan S., Chokshi H. P. Size exclusion chromatography with Corona
charged aerosol detector for the analysis of polyethylene glycol polymer. J. Chromatogr. A.
2009, 1216(28): 5424-5428.
58
P.31 Poszukiwanie nowych związków o aktywności fotoprotekcyjnej –
badania wstępne
Justyna Popiół, Agnieszka Gunia-Krzyżak, Dorota Żelaszczyk, Henryk Marona
Wydział Farmaceutyczny, Uniwersytet Jagielloński - Collegium Medicum, Kraków
[email protected]
Destrukcyjne zmiany w skórze mogą być powodowane między innymi przez czynniki
genetyczne i hormonalne. Znany jest również niekorzystny wpływ przewlekłej ekspozycji na
promieniowanie ultrafioletowe, które powoduje takie zmiany jak np.: fotostarzenie, suchość,
zaburzenia barwnikowe, kancerogenezę, immunosupresję, a także reakcje fototoksyczne i
fotoalergiczne. Niepożądany wpływ promieniowania ultrafioletowego ograniczają filtry słoneczne,
które powinny cechować się szerokim spektrum absorpcji w zakresie 290 – 400 nm [1]. Obok
właściwości fotoprotekcyjnych optymalny produkt powinien cechować się m.in. wysoką
fotostabilnością i brakiem działań niepożądanych. Jednak mimo znacznego postępu i rozszerzania
wymogów bezpieczeństwa dla ich stosowania, notowane są zarówno miejscowe, jak i
ogólnoustrojowe działania niepożądane (np. alergie, zaburzenia hormonalne). Problemem jest
także niezadowalająca fotostabilność wielu z nich, co stwarza zagrożenie wykazywania działań
ubocznych na organizm przez produkty fotodegradacji [2,3,4]. W świetle powyższych faktów
wydaje się konieczne poszukiwanie nowych, bezpieczniejszych i skuteczniejszych środków
fotoprotekcyjnych.
Celem pracy było przeprowadzenie wstępnych badań właściwości fotoprotekcyjnych w
grupie różnych pochodnych ksantonu. Wykorzystano metanolowe roztwory badanych substancji
(100 µM) i wyznaczono dla nich krzywą absorpcji promieniowania ultrafioletowego w zakresie 290
– 400 nm. Jako związek referencyjny posłużył jeden z najczęściej stosowanych filtrów UV –
oktokrylen (INCI: Octocrylene).
Wstępne wyniki badań wskazują, że wybrane tiolowe i hydroksylowe pochodne ksantonu
są dobrymi kandydatami na nowe substancje promieniochronne. Absorpcja promieniowania
ultrafioletowego mieści się w przedziale 290 – 352 nm, co odpowiada falom z zakresu UVB i UVA
II. Co więcej, uzyskane wstępne wyniki wskazują na nieco lepsze właściwości fotoprotekcyjne
badanych związków niż związku referencyjnego. Maksimum absorpcji dla wielu z nich, w tym dla
oktokrylenu występuje w okolicy 300 nm, jednak absorbancja kilku badanych związków jest przy tej
długości fali około dwukrotnie wyższa w porównaniu z absorbancją wykazywaną przez związek
referencyjny.
Wstępne wyniki zachęcają do dalszych badań właściwości fotoprotekcyjnych w tej grupie
związków. Podjęto zarówno resyntezę substancji najlepiej absorbujących promieniowanie
ultrafioletowe, jak i syntezę nowych analogów. Związki te będą badane w formie emulsji w celu
wyznaczenia współczynnika ochrony przeciwsłonecznej metodą in vitro, a także pod kątem ich
fotostabilności, właściwości antyoksydacyjnych oraz ewentualnego wpływu na proces
melanogenezy (in vitro).
Badania zostały częściowo sfinansowane w ramach badań statutowych numer K/ZDS005487.
Literatura:
1. Jansen R., Wang S. Q., Burnett M., Osterwalder U., Lim H. W. Photoprotection: Part I.
Photoprotection by naturally occurring, physical, and systemic agents. J. Am. Acad.
Dermatol. 2013, 69(6): 1-12.
2. Reisc J. S., Correa M. A., Chung M. C., dos Santos J. L. Synthesis, antioxidant and
photoprotection activities of hybrid derivatives useful to prevent skin cancer. Bioorg. Med.
Chem. 2014, 22: 2733–2738.
3. Latha M.S. et al. Sunscreening agents. A review. J. Clin. Aesthet. Dermatol. 2013, 6: 16–
26.
4. Krause M. et al. Sunscreens: are they beneficial for health? An overview of endocrine
disrupting properties of UV-filters. Int. J, Androl. 2012, 35: 424 – 436.
59
P.32 Ocena aktywności antyoksydacyjnej surowców kosmetycznych
Karolina Słoczyńska1, Agnieszka Gunia-Krzyżak2, Dorota Żelaszczyk2,
Henryk Marona2, Elżbieta Pękala1
1
Zakład Biochemii Farmaceutycznej, 2Zakład Chemii Bioorganicznej, Katedra Chemii Organicznej,
Wydział Farmaceutyczny Uniwersytet Jagielloński - Collegium Medicum, Kraków
[email protected]
W skórze nieustannie dochodzi do produkcji wolnych rodników tlenowych oraz innych
reaktywnych form tlenu (RFT). Głównymi źródłami reakcji wolnorodnikowych zachodzących w
tkance skórnej są nadmierna ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe (UV), zanieczyszczenia
powietrza
i ksenobiotyki. Reaktywne formy tlenu przyczyniają się do rozwoju licznych schorzeń skórnych
takich jak nowotwory, stany zapalne, łuszczyca, czy też przedwczesne starzenie (photoaging).
Antyoksydanty (przeciwutleniacze) są szeroko wykorzystywane w kosmetologii, niektóre z
nich są rozpuszczalne w fazie wodnej (np. kwas askorbinowy, EDTA), inne w fazie olejowej (np.
tokoferole, retinoidy, butylowany hydroksytoluen). Działanie antyoksydantów obejmuje hamowanie
powstawania RFT, neutralizację już powstałych wolnych rodników tlenowych, a także spowolnienie
zachodzących reakcji utleniania. Zastosowanie antyoksydantów w preparatach kosmetycznych ma
na celu zarówno ochronę skóry i organizmu przed działaniem RFT (antyoksydanty jako substancje
czynne) jak i ochronę preparatu przed działaniem czynników zewnętrznych (antyoksydanty jako
substancje pomocnicze).
Z uwagi na różnorodne mechanizmy działania przeciwutleniaczy istnieją liczne metody
pozwalające na ocenę aktywności antyoksydacyjnej surowców kosmetycznych. Badaniom można
poddawać zarówno znane surowce kosmetyczne (np. w celu ustalenia mechanizmu działania
antyoksydacyjnego) jak i związki, o potencjalnym zastosowaniu w kosmetologii.
Poniżej przedstawiono wybrane metody oceny aktywności antyoksydacyjnej wraz ogólnym
opisem postępowania:
A) Pomiar całkowitej zdolności antyoksydacyjnej metodą redukcji rodnika DPPH
Roztwór DPPH (1,1-difenylo-2-pikrylohydrazyl) w etanolu ma zabarwienie ciemnofioletowe
i wykazuje maksimum absorpcji przy długości fali 517 nm. W wyniku reakcji z substancją, która
wykazuje zdolność oddawania atomu wodoru, powstaje zredukowana forma DPPH, co prowadzi
do zmiany wyjściowego zabarwienia roztworu. Obserwowany spadek absorbancji jest
proporcjonalny do zawartości pozostającej w roztworze utlenionej formy DPPH.
B) Ocena aktywności antyoksydacyjnej metodą ABTS
Rodniki ABTS (2,2’-azobis(3-etylobenzotiazolino-6-sulfonian)) tworzone są podczas reakcji
chemicznych (np. z nadsiarczynem potasu) jak również enzymatycznych (m.in. z hemoglobiną).
Powstające w toku reakcji rodniki o barwie niebieskozielonej wykazują maksimum absorpcji przy
kilku długościach fal (m.in. 734 nm). W obecności antyoksydantów dochodzi do redukcji
kationorodnika, czego efektem jest spadek intensywności zabarwienia roztworu, jest on
proporcjonalny do zawartości antyoksydantów w roztworze.
C) Aktywność antyoksydacyjna wyrażona jako inhibicja utleniania kwasów tłuszczowych
Podczas peroksydacji kwasu linolowego dochodzi do powstawania nadtlenków, które
warunkują utlenianie jonów Fe2+ do Fe3+. Jon Fe3+ tworzy z tiocyjanianem amonu kompleks,
który wykazuje maksimum absorpcji przy długości fali 500 nm. W obecności przeciwutleniaczy
dochodzi
do hamowania peroksydacji kwasu linolowego, w efekcie powstaje mniej barwnego kompleksu.
Niska absorbancja wskazuje na wysoką zdolność substancji do hamowania peroksydacji.
Literatura:
1. Bogdan Allemann I., Baumann L. Skin Therapy Lett, 2008, 13(7): 5-9.
2. Yehye W.A., Rahman N.A., Ariffin A., et al. Eur J Med Chem, 2015, 101: 295-312.
3. Vaithiyanathan V., Mirunalini S.. Toxicol Int, 2015, 22(1): 54-60.
4. Alam M.N., Bristi N.J., Rafiquzzaman M.. Saudi Pharm J, 2013, 21(2): 143-152.
60
P.33 Fiołek trójbarwny w kosmetykach myjących; wpływ kompozycji
surfaktantów na zdolność ekstrakcji związków polifenolowych z
materiału roślinnego, potencjał drażniący oraz parametry aplikacyjne
kosmetyków
Dominika Starzak, Paweł Osika
Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, Wydział Medyczny, Katedra Kosmetologii
[email protected]
Kosmetyki myjące wzbogacone o naturalne ekstrakty roślinne cieszą się rosnącym
zainteresowaniem świadomych zdrowotnie konsumentów zarówno ze względu na swoje
właściwości prozdrowotne, jak również niski potencjał drażniący. Wartościowym surowcem
roślinnym o szeregu udowodnionych działań kondycjonujących, antyoksydacyjnych i
antyseptycznych jest fiołek trójbarwny (Viola Tricolor).
Celem przedstawionej pracy było scharakteryzowanie ekstraktów z kwiatów fiołka
trójbarwnego bazujących na trzech kompozycjach związków powierzchniowo-czynnych - sodium
lareth sulfate (SLES) oraz lauryl glucoside (LG) - pod kątem zawartości związków polifenolowych.
W cyklu badań opracowano również receptury oraz przygotowano modelowe żele myjące oparte
na uzyskanym ekstrakcie. Potencjał drażniący preparatów określono w warunkach in vitro poprzez
test wzrostu pH po inkubacji w surowiczą albuminą bydlęcą (BSA). Oznaczono także ich
właściwości
aplikacyjne
takie
jak
zdolność
pianotwórcza
oraz
lepkość.
Przeprowadzone badania wykazały, że zarówno zdolność ekstrakcji związków polifenolowych z
materiału roślinnego, jak również potencjał drażniący kosmetyku bazującego na surowcu roślinnym
w znaczącym stopniu zależy od zastosowanej kompozycji związków powierzchniowo-czynnych
użytych podczas ekstrakcji. Ukazano również, że skład ekstraktu wpływał na właściwości
aplikacyjne przygotowanych żeli myjących.
61
P.34 Ocena aktywności przeciwnowotworowej ekstraktów z owoców
borówki bagiennej w komórkach raka piersi MCF-7
Wojciech Szymanowski1, Anna Czajkowska1, Natalia Pawłowska2, Ireneusz Sowa3,
Magdalena Wójciak-Kosior3, Monika Wujec4, Anna Bielawska1
Laboratoryjnej: 1Samodzielna Pracownia Biotechnologii; 2Zakład Syntezy i Technologii Środków
Leczniczych, Uniwersytet Medyczny w Lublinie Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Analityki
Medycznej; 3Zakład Chemii Analitycznej; 4Zakład Chemii Organicznej
[email protected]
Borówka bagienna (Vaccinium uliginosum) jest jadalną krzewinką rosnącą dziko na
bagnach i torfowiskach półkuli północnej, w krajach takich jak Norwegia, Finlandia, Rosja, Chiny,
czy Kanada. Roślina ta, podobnie jak pospolita borówka czarna (Vaccinium myrtillus) i borówka
amerykańska (Vaccinium corymbosum), należy do rodziny wrzosowatych (Ericaceae) [1, 2].
Owoce borówki bagiennej są bogactwem wielu składników, takich jak: monosacharydy, błonnik,
aminokwasy, witaminy i mikroelementy [1]. Ponadto, jagody te zawierają szereg związków
flawonoidowych – mirycetynę, kwercetynę, a także co najmniej piętnaście zidentyfikowanych
antocyjanozydów, w tym myrtylinę, malwidynę, delfinidynę i cyjanidynę. Antocyjaniny
odpowiedzialne są także za charakterystyczną barwę owoców borówki. Substancje, obecne w
borówce bagiennej – w szczególności należące do grupy antocyjanów charakteryzują się silnym
działaniem antyoksydacyjnym. Właściwości te zbliżone są przeciwutleniającej aktywności
związków, obecnych w ekstraktach z zielonej herbaty, kory sosnowej, czy pestek winogron [3].
W licznych badaniach udowodniono, iż bogate w antocyjany ekstrakty z różnych gatunków
jagód zdolne są do hamowania wzrostu komórek nowotworowych, w tym raka prostaty (LNCaP),
czy jelita (HT-29) [2]. Ponadto wykazano, że owoce Vaccinium uliginosum posiadają wysokie
wartości odżywcze, przez co mogą być wykorzystywane do zwiększania odporności, zapobiegania
degeneracji układu nerwowego, czy wzmacniania pracy układu krążenia, w tym do relaksacji
naczyń krwionośnych [4].
Celem pracy było porównanie aktywności przeciwnowotworowej ekstraktów z suszonych
i surowych jagód borówki bagiennej w komórkach raka piersi MCF-7.
Przeżywalność komórek została oznaczona przy użyciu soli tetrazolowej zgodnie
z metodą Carmichael’a po 24-godzinnej inkubacji z różnymi stężeniami badanych ekstraktów.
Przeprowadzone badania wykazały, że obydwa ekstrakty, zarówno z suszonych, jak
i surowych owoców borówki bagiennej powodują zmniejszenie przeżywalności komórek raka piersi
MCF-7. Wraz ze wzrostem stężenia badanych ekstraktów obserwowano obniżenie żywotności
komórek raka piersi. Silniejszy efekt cytotoksyczny w stosunku do komórek raka piersi MCF-7
stwierdzono w przypadku ekstraktu z surowych jagód Vaccinium uliginosum.
Literatura:
1. Kim Y.H i wsp.: Antioxidant activities of Vaccinium uliginosum L. Extract and its active
components. J. Med. Chem. 2009; 12: 885–892.
2. Liu J. i wsp.: Bog Bilberry (Vaccinium uliginosum L.) Extract Reduces Cultured Hep-G2,
Caco-2, and 3T3-L1 Cell Viability, Affects Cell Cycle Progression, and Has Variable Effects
on Membrane Permeability. Journal of Food Science, 2010; 3: 103-108.
3. Choi Y.H. i wsp.: Vaccinium uliginosum L. Improves Amyloid β Protein-Induced Learning
and Memory Impairment in Alzheimer’s Disease in Mice. Prev. Nutr. Food Sci., 2014; 4:
343–347.
4. Liu S.X. i wsp.: Polyphenolic Compositions and Chromatic Characteristics of Bog Bilberry
Syrup Wines. Molecules., 2015; 11: 19865-19877.
62
P.35 Wykorzystanie różnych metod w badaniu trwałości toników
kosmetycznych
Monika Tarsa, Małgorzata Starek, Natalia Orybkiewicz, Marek Cegła
Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wydział Farmaceutyczny,
Katedra Chemii Organicznej / Zakład Chemii Organicznej
[email protected]
Toniki kosmetyczne są to roztwory wodne lub wodno-etanolowe z dodatkiem substancji
nawilżających, witamin, ekstraktów ziołowych [1]. Ich zadaniem jest nawilżanie, odświeżanie i
oczyszczanie skóry. Istotną funkcją toniku jest przywrócenie odpowiedniego poziomu pH
(prawidłowa wartość pH waha się między 5 a 6). Trwałość bądź stabilność preparatu jest związana
ze zmianami zachodzącymi podczas przechowywania. Zależy od użytych składników, miejsca i
sposobu przechowywania. Do badań wybrano dwa ogólnie dostępne toniki:
 Oczyszczający o składzie: Aqua, Iwonicz Aqua, Poloxamer 184, Glycerin, Aloe
Barbadensis Leaf Juice, Sodium PCA, Magnesium PCA, Zinc PCA, Manganese PCA,
Propylene Glycol, Caesalpinia Spinosa Oligosacharides, Caesalpinia Spinosa Gum,
Allantoin, Panthenol, Diazolidynyl Urea, Methylparaben, Propylparaben, PEG-40
Hydrogenated Castrol Oil, Melaleuca Alternifolia (Tea Tree) Oil, Parfum, Disodium EDTA.
 Normalizujący o składzie: Aqua, Glycerin, Propylene Glycol, Panthenol, PPG-26-Buteth-26,
PEG-40 Hydrogenated Castrol Oil, PEG-40 Hydrogenated Castrol Oil, Burdock (Arctium
Majus) Extract, Tamarind (Tamarindus Indica) Extract, , Zinc PCA, Biotin, Diazolidinyl Urea,
Methylparaben, Sodium Benzoate, Potassium Sorbate, Parfum.
Badanie trwałości toników przeprowadzono następującymi metodami:
 chromatografii cienkowarstwowej
 densytometryczną
 spektrofotometryczną w świetle UV-VIS
Toniki umieszczono w łaźni olejowej zaopatrzonej w mieszadło magnetyczne i utrzymywano
temperaturę 90°C. W określonych odstępach czasu pobierano próbki i dokonywano ich analizy. W
metodzie TLC jako układy rozwijające stosowano mieszaniny: chloroform : aceton (12 cm3/5
kropli), chloroform : aceton (12cm3/2 krople), chloroform : amoniak (10 cm3/3 krople), chloroform :
octan n-butylu (8 cm3/2 krople). Wizualizację plam prowadzono w świetle UV przy λ=254nm.
W metodzie densytometrycznej analizowano próbki po: 1; 24; 96 godzinach ogrzewania w T=90oC.
Densytogramy wykonano z płytek chromatograficznych rozwijanych w różnych eluentach
(opisanych w TLC).
Metodą spektrofotometryczną UV-VIS sprawdzano zachodzące zmiany w tonikach analizując
pojawiające się w stosunku do wzorca nowe pasma.
Wszystkie te metody pozwoliły określić zmiany zachodzące w tonikach pod wpływem temperatury.
Literatura:
1. Molski M. Chemia piękna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
63
P.36 Postępy w terapii blizn, blizn przerostowych i bliznowców
Agnieszka Zagórska, Grażyna Chłoń-Rzepa, Paweł Żmudzki
Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Wydział Farmaceutyczny,
Katedra Chemii Farmaceutycznej, Zakład Chemii Leków
[email protected]
Pod wpływem różnego rodzaju czynników uszkadzających tkanki (mechanicznych,
fizycznych, chemicznych) może dojść do przerwania ciągłości skóry i/lub błony śluzowej.
Uszkodzenia tego rodzaju prowadzą do powstania rany, która w dalszym etapie, w celu
przywrócenia ciągłości skórno-naskórkowej, podlega złożonemu procesowi gojenia. Końcowym i
ostatecznym stadium gojenia rany jest powstanie blizny. Prawidłowy przebieg procesu gojenia, w
większości przypadków, prowadzi do powstania tzw. blizny zwykłej. W przypadku zaburzenia
gojenia lub też specyficznych urazów (oparzenia, owrzodzenia goleni, odleżyny), mogą powstawać
blizny przerostowe, bliznowce (keloidy) lub przykurcze bliznowate. Szacuje się, że w krajach
wysokorozwiniętych, w skali rocznej, u około stu milionów pacjentów, skutkiem przeprowadzonych
operacji bądź przebytych urazów są blizny. U około piętnastu milionów osób dochodzi do procesu
nadmiernego bliznowacenia, co powoduje fizyczne, estetyczne, psychologiczne i społeczne
konsekwencje. Nieprawidłowe blizny mogą powodować bolesne przykurcze, wywoływać ból i
swędzenie. Leczenie blizn ma charakter tylko „objawowy”, ponieważ uszkodzona w czasie urazu
różnego rodzaju tkanka, jest zastępowana przez unaczynioną tkankę łączną. Celem stosowanych
terapii jest najczęściej poprawa wyglądu estetycznego, co znacznie polepsza samopoczucie i
komfort życia pacjenta. Wyeliminowanie lub złagodzenie objawów klinicznych, związanych z
występowaniem blizny; zmniejszenie lub wyeliminowanie uczucia bólu, pieczenia, pozwala na
uzyskanie prawidłowego zakresu funkcji, dotkniętego zmianą, w sposób bezpośredni lub pośredni,
narządu (np. kończyny czy stawu). Nie istnieje jedna, uniwersalna metoda leczenia patologicznie
przerośniętych blizn. Każda z metod może być stosowana w monoterapii, jak i w terapii
skojarzonej; w zależności od typu blizny i obserwowanego postępu leczenia.
Obecne możliwości leczenia farmakologicznego patologicznych blizn uwzględniają
preparaty o uznanej skuteczności terapeutycznej - kortykosteroidy, retinoidy oraz wyciągi z cebuli,
a także szereg leków i związków stosowanych klinicznie o niedowiedzionej skuteczności - wyciąg z
wąkroty azjatyckiej, toksyna botulinowa, werapamil, 5-fluorouracyl, bleomycyna, interferony,
imikwimod, kolchicyna.
Metody fizyczne można zaliczyć do działań profilaktycznych o charakterze nieinwazyjnym,
stosowanych w celu uniemożliwienia powstawania nieprawidłowej blizny. Należy również
podkreślić, że stosowanie tylko jednej, wybranej metody terapeutycznej, ma ograniczoną
skuteczność, dlatego stosuje się terapię skojarzoną kilku metod fizycznych z równocześnie
podawanymi farmaceutykami. Do najczęściej stosowanych metod o udowodnionej skuteczności
należą: terapia uciskowa (presoterapia), zastosowanie opatrunków silikonowych i
hydrokoloidowych, laseroterapia i krioterapia.
Literatura:
1. Szewczyk M.T., Jawień A., Leczenie ran przewlekłych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa, 2012, 2.
2. Dylewska-Grzelakowska J.: Kosmetyka Stosowana, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne,
Warszawa, 2006, 239.
3. Witmanowski H. i wsp.: Blizny przerostowe i keloidy Część II. Zapobieganie i leczenie. Post
Dermatol Alergol, 2008, 3, 116-124.
4. Kaźmierski M., Mańkowski P., Jankowski A.: Opatrunek hydrokoloidowy Granuflex alternatywa czy metoda z wyboru w leczeniu rany oparzeniowej? Ordynat Lek, 2003, 3
(8[22]), 43-50.
64
P.37 Ocena skuteczności zastosowania lasera diodowego w depilacji
okolic intymnych u pacjentów z fototypem 1 - 6 według Fitzpatricka
mając na uwadze pochodzenie etniczne badanych do 3 pokoleń
Izabela Załęska1 , Magdalena Atta-Motte2 , Urszula Goik3
1
Wydział Rehabilitacji Ruchowej, Zakład Kosmetologii, Akademia Wychowania Fizycznego w
Krakowie; Instytut Nauk o Zdrowiu PPWSZ W Nowym Targu; 2Tooting Medical Centre, UK;
3
Katedra Inżynierii i Aparatury i Przemysłu Spożywczego, Wydział Technologii Żywności,
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
[email protected]
Epilacja laserowa na zasadzie selektywnej fototermolizy była wielokrotnie opisywana w
literaturze, jednakże nie podjęto próby dokonania szczegółowego opracowania w ujęciu
multikulturowym w odniesieniu do epilacji miejsc intymnych.
Piśmiennictwo naukowe omawia badania dotyczące ograniczonej fototypowo populacji oraz
zazwyczaj doniesienia opierają się na wynikach uzyskanych w badaniu kobiet w niewielkich
próbach (n 20) lub modelu skóry bez osobniczej reakcji badanego.
Celem przeprowadzonych badań w aspekcie multikulturowym było przedstawienie
skuteczności epilacji laserowej przy zastosowaniu lasera diodowego w okolicy stref intymnych w
grupie kobiet i mężczyzn o różnym pochodzeniu etnicznym. Badania zostały przeprowadzone w
ośrodkach w Polsce i Wielkiej Brytanii w grupie 140 badanych w przedziale wiekowym od 20 do 40
roku życia (n140). Zgodnie z piśmiennictwem laser diodowy uważany jest za najefektywniejszy do
epilacji skór o fototypach 1-6 według skali Fitzpatricka. W badaniach przedstawiono wpływ fototypu
oraz pochodzenia etnicznego pacjentów poddanych badaniu (do 3 pokoleń wstecz) na
skuteczność wybranej metody epilacji. Wyniki przeprowadzonych badań przedstawiają dodatkowo
skuteczność depilacji laserem diodowym (805 nm) stref intymnych w zależności od płci badanych.
Wyniki przeprowadzonych badań dowodzą, że procentowa utrata włosów koreluje
statystycznie znamiennie odwrotnie proporcjonalnie z fototypem skóry według skali Fitzpatricka.
Wraz ze zmniejszaniem wartości tych zmiennych wzrastał znamiennie procent utraty włosów.
Ponadto stwierdzono wpływ pochodzenia etnicznego (do 3 pokoleń) na końcowy wynik terapii,
a jednoczynnikowa analiza wariancji wskazuje na występowanie różnic (p<0,001) w procentowej
utracie włosów pomiędzy badanymi. W przeprowadzonym post hoc teście wielokrotnych porównań
wykazano różnice w procentowej utracie włosów, które występują pomiędzy asian i african
(p=0,0160), african i white (p=0,012), african i mix raced (p=0,049) oraz african i indian (p=0,001).
Literatura:
1. Haedersdal M., Wulf HC., Evidence-based review of hair removal using lasers and light
sources, J Eur Acad Dermatol Venerol 2006 Jan; 20(1)
2. Sadighha A1, Mohaghegh Zahed G., Meta-analysis of hair removal laser trials. Lasers
Med Sci. 2009 Jan;24(1):
3. Krauss Madeline C, Removal of Bikini Hair by Rapid 810-nm Diode Laser, Cosmetic
Dermatology 2008 July;21(7)
4. Jo SJ1, Kim JY1, Ban J2, Lee Y2, Kwon O1, Koh W2. Efficacy and Safety of Hair
Removal with a Long-Pulsed Diode Laser Depending on the Spot Size: ARandomized,
Evaluators-Blinded, Left-Right Study. Ann Dermatol. 2015 Oct;27(5)
5. Galadari I1, Comparative evaluation of different hair removal lasers in skin types IV, V,
and VI. Int J Dermatol. 2003 Jan;42(1)
6. Mustafa FH., Jaafar MS., Ismail AH., Mutter KN., Comarising of Alexandrite and Diode
Laser of Hair Removal in Dark and Medium Skin: Which is Better ?, J Laser Med Sci.
2014 Fall;5(4)
7. Sarkar P., Hirsch R. J., Update on Laser Hair Removal, Journal of Cosmetic
Dermatology, 2010; 20.
8. Gan SD., Graber EM., Laser Hair Removal: a review, Dermatol Surg., 2013 Jun;39(6)
65
P.38 Sauna w kosmetologii – działanie, zastosowania i perspektywy
Roxana Zuziak1, Natalia Czech1, Anna Piotrowska2, Wanda Pilch2
1
Akademia Wychowania Fizycznego, Kraków; 2Akademia Wychowania Fizycznego, Katedra
Fizjoterapii, Zakład Kosmetologii, Kraków
[email protected], [email protected]
Obecnie sauna jest zabiegiem łatwo dostępnym na całym świecie jako forma termoterapii
ciepłem. Wieloczynnikowy wpływ, jaki sauna wywiera na organizm powoduje, że zabieg ten znalazł
zastosowanie głównie w sporcie i rekreacji, jako jeden z biomedycznych środków odnowy
biologicznej1. W kosmetologii kąpiele w saunie cieszą się mniejszą popularnością. Mimo, że sauna
jest często standardowym wyposażeniem gabinetów kosmetycznych, nie zawsze jest ona
traktowana przez obsługę i klientów jako wartościowy zabieg o walorach kosmetycznych 2. Celem
pracy jest promocja zabiegów w saunie fińskiej poprzez przedstawienie ich korzystnego
oddziaływania na skórę, przydatki skórne i tkankę podskórną, a także wskazanie ich potencjalnych
zastosowań w kosmetologii.
Kąpiel w saunie fińskiej odbywa się w warunkach wysokiej temperatury
(80-120°C) i niskiej wilgotności (5-15%) powietrza3, co powoduje uruchomienie mechanizmów
odpowiedzialnych za utrzymanie homeostazy cieplnej organizmu. Następuje przede wszystkim
pobudzenie mikrokrążenia w skórze i tkance podskórnej w celu wypromieniowania ciepła oraz
stymulacja funkcji gruczołów potowych. Ze względu na podwyższenie temperatury ciała oraz
wzmożoną eliminację toksyn i niekorzystnych produktów przemiany materii z potem w wyniku
hipertermii4,
kąpiel w saunie może być traktowana jako wstępny etap oczyszczający
i rozgrzewający skórę przed głównymi zabiegami pielęgnacyjnymi. Zwiększony skórny przepływ
krwi może podnieść wydajność wchłaniania przez skórę substancji czynnych, zawartych w lekach i
kosmetykach. Ekspozycja na ciepło powoduje intensyfikację przemian metabolicznych, także w
podskórnej tkance tłuszczowej4. Regularne stosowanie zabiegów w saunie przyczynia się do
obniżenia lub utrzymania masy ciała na optymalnym poziomie5,6. Ponadto stosowanie zabiegów
cieplnych wpływa korzystnie na gospodarkę hormonalną, w tym poziom hormonów stresu6,
zwiększa funkcje obronne skóry, odporność ogólnoustrojową i aktywność fibroblastów w skórze
właściwej oraz wywołuje pożądane zmiany w napięciu i elastyczności mięśni4, co pozwala
zachować zdrowy i młody wygląd skóry. Saunę można również wykorzystać do zabiegów
ziołolecznictwa i aromaterapii, wykorzystujących wyciągi roślinne i olejki eteryczne o szerokim
spektrum działania na organizm7.
Zabiegi w saunie fińskiej mogą mieć więc charakter pielęgnacyjny, terapeutyczny
oraz odprężający, usuwający napięcie nerwowe. Opracowanie nowych kosmetyków i leków,
stabilnych w warunkach wysokiej temperatury, przeznaczonych do stosowania na skórę podczas
kąpieli w saunie, może dodatkowo zwiększyć walory terapeutyczne sauny fińskiej.
Literatura:
1. W. Pilch i in., Med Sport., 2008, 12(3), 103–108.
2. K. Koper, Ogólnopolski Kwartalnik Polskiego Związku Saunowego, 2004, 3, 7-8.
3. W. Pilch i in., Biol Sport., 2007; 24(4), 357–373.
4. W. Kasprzak, A. Mańkowska, Fizjoterapia w kosmetologii i medycynie estetycznej,
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2010, 255-265.
5. M. Szarek i in., Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2014, 10(1), 70–75.
6. W. Pilch i in., Journal of Human Kinetics, 2013, 39, 127–135.
7. W. Wagner, Ogólnopolski Kwartalnik Polskiego Związku Saunowego, 2005, 4, 8-9.
66
P.39 Cytochromy P450 a związki biologicznie aktywne - badania in silico
Dorota Żelaszczyk1, Anna Waszkielewicz1, Agnieszka Gunia-Krzyżak1, Aleksandra
Charchut2, Anna Strach2, Henryk Marona1
1
Wydział Farmaceutyczny, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Kraków
2
Studenckie Koło Naukowe Chemii Bioorganicznej, Wydział Farmaceutyczny, Uniwersytet
Jagielloński Collegium Medicum, Kraków
[email protected]
Cytochromy P450 (CYP450) to rodzina enzymów katalizująca tlenowy metabolizm
ksenobiotyków oraz związków endogennych. Białka te występują powszechnie nie tylko u
człowieka, ale również u innych organizmów takich jak bakterie, rośliny i grzyby [1]. W organizmie
ludzkim opisano do tej pory niemal 60 izoenzymów zaliczanych do tej rodziny. Ich ekspresja i
zarazem aktywność katalityczna jest najsilniej zaznaczona w hepatocytach wątroby, ale występują
także w komórkach płuc, nerek, serca, jelit, mózgu jak również skóry. Oprócz roli w biosyntezie
substancji endogennych, enzymy te zaangażowane są przede wszystkim przemiany
ksenobiotyków. Ponieważ metabolizm ksenobiotyków można uznać za element mechanizmów
obronnych organizmu przed pojawiającymi się w środowisku nowymi substancjami obcymi (do
których zaliczamy m.in. leki i surowce kosmetyczne) do organów najbardziej narażonych na
kontakt z ksenobiotykami zaliczamy wątrobę oraz skórę. W kontekście opracowywania nowych
związków biologicznie aktywnych wiedza o udziale izoenzymów CYP w przemianach
metabolicznych od dawna wykorzystywana jest w badaniach np. biodostępności farmaceutyków,
interakcji w układach lek-lek i lek-metabolit, czy lek-substancje odżywcze oraz w ocenie ich
toksyczności [2]. Biorąc pod uwagę dane literaturowe dotyczące aktywacji metabolicznej surowców
kosmetycznych, potencjalnej toksyczności lub aktywności alergizującej ich metabolitów – firmy
kosmetyczne również inwestują w badania skórnego metabolizmu składników kosmetyków oraz
potencjalnego wpływu nowych surowców na sam CYP450. Jednym z przykładów
jest
poszukiwanie innowacyjnych surowców kosmetycznych o działaniu anti-ageing spośród tzw.
związków blokujących metabolizm kwasu retinowego (RAMBA) – potencjalnych inhibitorów m.in.
CYP3A4 [3].
Wraz z rozwojem technologii we wstępnych badaniach stabilności metabolicznej nowych
związków coraz większe zastosowanie znajdują metody in silico, pozwalające na szybkie wstępne
przewidywanie przemian dużej ilości nowych struktur. Jednym z programów szeroko stosowanych
w badaniach nad nowymi substancjami biologicznie aktywnymi jest MetaSite (Molecular Discovery
Ltd.) wskazujący w strukturze zadanego związku atomy najbardziej wrażliwe na przemiany pod
wpływem CYP450 i przewidujący strukturę możliwych metabolitów. Dodatkowo program
uwzględnia w przewidywaniach udział poszczególnych izoform oraz pozwala na wstępne
szacowanie potencjału hamowania CYP450 przez substancje małocząsteczkowe.
W Zakładzie Chemii Bioorganicznej prowadzone są badania wykorzystujące program
MetaSite w przewidywaniu przemian metabolicznych surowców kosmetycznych, leków oraz
nowych potencjalnych substancji kosmetycznych i leczniczych. W odniesieniu do substancji o
udowodnionym profilu metabolicznym dane in silico zestawiane są z danymi literaturowymi, w celu
uzyskania informacji jakie typy reakcji oraz które izoenzymy są w określonych grupach związku
najlepiej przewidywane za pomocą programu. Na tej podstawie tworzona jest baza danych
potencjalnych metabolitów dla nowo zsyntetyzowanych w Zakładzie związków przekazywanych do
dalszych badań biologicznych.
Badania zostały częściowo sfinansowane ze środków Narodowego Centrum Nauki
przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2013/11/B/NZ7/04834 oraz w ramach badań
statutowych numer K/ZDS/006161.
Literatura:
1. Chen Q, Zhang T, Wang JF, et. al. Curr Drug Metab. 2011;12(5):436-44.
2. Wiśniewska A, Mazerska Z Postępy Biochem. 2009;55(3):259-71.
3. Bareja SP, Jones SD, Oblong JE et. al. WO 2014124197 A1, 2014.
67
P.40 Ocena aktywności hipotensyjnej nowej arylopiperazynowej
pochodnej salicylamidu
Elżbieta Żmudzka1, Klaudia Lustyk1, Jolanta Jaśkowska2, Joanna Śniecikowska3,
Marcin Kołaczkowski3, Karolina Pytka1 , Jacek Sapa1
Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Wydział Farmaceutyczny, Katedra
Farmakodynamiki, 2Politechnika Krakowska, Instytut Chemii i Technologii Organicznej,
3
Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Wydział Farmaceutyczny, Katedra Chemii
Farmaceutycznej
[email protected]
Terapia nadciśnienia tętniczego stanowi ogromne wyzwanie wśród lekarzy i farmakologów.
Dostępne na rynku farmaceutycznym leki hipotensyjne wciąż nie pozwalają uzyskać w pełni
zadowalających efektów leczenia. Konieczne jest więc poszukiwanie nowych, bardziej
skutecznych i bezpiecznych leków pozwalających poprawić jakość farmakoterapii nadciśnienia [1].
W niniejszej pracy podjęto próbę oceny aktywności hipotensyjnej nowej pochodnej salicylamidu –
JJGW01. Wcześniejsze badania wykazały wysokie powinowactwo testowanego związku do
receptorów α1-adrenergicznych.
W celu zbadania potencjalnej aktywności hipotensyjnej JJGW01 sprawdzono wpływ
związku na ciśnienie tętnicze krwi u normotensyjnego szczura po podaniu dożylnym. Ponadto,
ustalono jego wpływ na presyjne działanie metoksaminy (150µg/kg, i.v.), by zweryfikować jego
potencjalne właściwości α1-adrenolityczne.
Badany związek JJGW01 w dawce 1 mg/kg istotnie statystycznie obniżał ciśnienie tętnicze
krwi u normotensyjnego szczura. Dodatkowo, w dawce 0,5 mg/kg (i.v.) zmniejszał presyjne
działanie po podaniu metoksaminy.
Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, iż testowany związek posiada istotną
aktywność hipotensyjną, związaną prawdopodobnie z jego właściwościami α1-adrenolitycznymi.
Koniecznym wydaje się zatem kontynuowanie badań nad przedstawionym związkiem, by poznać
jego pełny profil farmakologiczny a także bezpieczeństwo stosowania przy podaniu wielokrotnym
na układ sercowo – naczyniowy.
Literatura:
1. Habib GB et al., “J. Cardiovasc. Pharmacol. Ther.” 2014 Nov;19(6):516–25
68
69
MERANCO Aparatura Kontrolno-Pomiarowa I Laboratoryjna Sp. z o.o.
Ul. Myśliborska 89; 60-432 Poznań
tel. 61 849 99 51 do 54; fax: 61 849 99 55
www.meranco.com.pl ; e-mail: [email protected]
W zakresie aparatury laboratoryjnej oferujemy między innymi:
Aparaty do pracy w laboratoriach biologicznych i mikrobiologicznych
i molekularnych:
Pipety, dozowniki również w formie stacji pipetujących a także
wirówki, miksery laboratoryjne oraz mikroskopy wraz z akcesoriami do
mikromanipulacji komórkami. Wagi, Inkubatory laboratoryjne i
komory czystej pracy w tym laminarne oraz systemy oczyszczania
wodyFotometry do pomiaru stężenia DNA/RNA; termocyklery,
zestawy do analizy jakościowej i ilościowej (systemy dokumentacji)
Urządzenia do laboratoriów chemicznych i fizycznych:
Spektrofotometry VIS, UV-VIS, spektrometry absorpcji atomowej,
Analizatory pierwiastków, oraz przeciwutleniaczy
Tensjometry, refraktometry, wiskozymetry
Detektory promieniowania i dozymetry
Aparaty do badania żywności w tym analizatory mleka
Aparaty do obrazowania zwierząt dedykowane do laboratoriów
medycznych, farmaceutycznych
Przygotowujemy kompleksowe wyceny wyposażenia laboratoriów
rozpoczynając od mebli laboratoryjnych, przez aparaturę po materiały
zużywalne.
W celu uzyskania szczegółowych informacji na temat naszej oferty
informacji prosimy o kontakt z naszymi przedstawicielami.
70
© Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Wydział
Farmaceutyczny, Nowoczesna Kosmetologia
– od Nauki do Biznesu
Opracowanie i skład: Katarzyna Wójcik-Pszczoła
Kraków, 2016
71

Książkę abstraktów - Nowoczesna Kosmetologia

Transkrypt

Podobne dokumenty

Informator