FULL TEXT - Puls Uczelni

Transkrypt

dr n. med. Donata Kurpas
Redaktor Naczelny
mgr Bożena Ratajczak-Olszewska
Z-ca Redaktora Naczelnego
Przekazujemy w ręce Państwa - naszych Czytelników
i Autorów już ostatni w tym roku zeszyt Pulsu Uczelni.
Był to rok ogromnych zmian i stałej pracy nad nową
ideą Kwartalnika. Dziękujemy za Państwa zainteresowanie, wsparcie i chęć współpracy oraz pełne życzliwości
oceny! Dziękujemy również wszystkim Recenzentom,
Członkom Rady Naukowej, Redaktorom i Członkom
Komitetu Redakcyjnego za wytężoną pracę i stałą
pomoc w 2012 roku!
W części naukowej prezentujemy Państwu pracę
oryginalną będącą podsumowaniem badań studenta
z Grodna na temat zachowań pro- i antyzdrowotnych
studentów-sportowców, która ma być podstawą do
przygotowania wspólnego programu prozdrowotnego
dla studentów z różnych krajów. Kolejna praca oryginalna
to podsumowanie wyników badań prowadzonych przez
naszą absolwentkę na temat postaw społecznych wobec
pacjentów chorych psychicznie. Wśród prac poglądowych
publikujemy w tym zeszycie przegląd problemów opieki
pielęgniarskiej nad pacjentem z chorobą afektywną
dwubiegunową, pracę określającą udział pielęgniarki
w kompleksowym leczeniu jadłowstrętu psychicznego
pacjenta hospitalizowanego oraz bardzo aktualny
artykuł na temat historii zapłodnienia „in vitro”.
Mamy nadzieję, że część informacyjna również
wzbudzi Państwa zainteresowanie. Znajduje się tam
wywiad przeprowadzony przez studentów naszej Uczelni
z JM Rektorem dr Tomaszem Halskim oraz przegląd
ostatnich wydarzeń w Państwowej Medycznej Wyższej
Szkole Zawodowej w Opolu: sprawozdania z konferencji naukowych z zakresu fizjoterapii, położnictwa
i promocji zdrowia. Kolejne to: informacje o huraganie
Sandy i wyborach w USA, aktywność studentów, także
sportowa w naszej Szkole, osiągnięcia opolskich ginekologów, porady kosmetologa na zimowy czas. Z kolei
w dziale Współpraca Międzynarodowa znajdą Państwo
sprawozdanie z wizyty pracowników dydaktycznych
naszego partnerskiego Uniwersytetu Afyon Kocatepe
w Turcji w ramach Programu Erasmus. Zachęcamy
Państwa również do przejrzenia zdjęć w dziale W fotograficznym skrócie.
Prosimy Państwa o przesyłanie wyników projektów
badawczych realizowanych w ramach SKN i podczas
przygotowywania prac dyplomowych! Dzięki Państwa
– Autorów zaangażowaniu mamy ogromne szanse na
uzyskanie punktacji Index Copernicus oraz Ministerstwa
Nauki i Szkolnictwa Wyższego za artykuły publikowane
w naszym Kwartalniku! Naszą misją jest stworzenie
platformy wymiany informacji, myśli i doświadczeń
z zakresu pielęgniarstwa, położnictwa, fizjoterapii,
kosmetologii i zdrowia publicznego!
Z okazji Świąt Bożego Narodzenia oraz Nowego
2013 Roku życzymy Państwu ogromnej satysfakcji z życia osobistego i zawodowego, nieustannego poczucia
spełniania się oraz czasu dla Najbliższych!
Puls Uczelni 2012, 6, 4: 1
Komitet Redakcyjny:
Redaktor naczelny: dr n. med. Donata Kurpas
z-ca Redaktora naczelnego: mgr Bożena Ratajczak-Olszewska
Sekretarz Redakcji: mgr natalia Ptak
członkowie: mgr Barbara nogajska
Rada Naukowa:
Doc. jean Bauwens (Brussel, Belgium)
Dr hab. n. med. jerzy Błaszczuk (Wrocław, Opole)
Dr n. med. Wojciech guzikowski (Opole)
Dr n. o k.f. Tomasz halski (Opole)
Prof. hans-joachim hannich mD, PhD (greifswald, germany)
assoc. Prof. Wolfgang hannöver (greifswald, germany)
Dr n. med. andrzej Kucharski (Opole)
Dr hab. n. med Roman Kurzbauer (Opole)
Dr n. med. zbigniew Kuzyszyn (Opole)
Prof. marc nyssen, mD, PhD (Brussel, Belgium)
Patricia Owens mD, PhD (liverpool, great Britain)
Prof. zbigniew Rudkowski (Wrocław)
hogne Sandvik mD, PhD (Bergen, norway)
dr n. med. lucyna Sochocka (Opole)
jaime correia de Sousa mD, PhD (matosinhos, Portugal)
loreta Strumylaite mD, PhD (Kaunas, lithuania)
andrzej Szpakow mD, PhD (grodno, Belarus)
assoc. Prof. Ulrich Wiesmann, mD, PhD (greifswald, germany)
Dr n. med. izabela Wróblewska (Opole)
Redaktorzy językowi:
joseph church, Roanoke county, va, USa
mgr mirosława grabowska
mgr małgorzata Kochanowska
Redaktor statystyczny:
Dr Dominik m. marciniak (Wrocław)
Redaktorzy tematyczni: Pielęgniarstwo - dr n. med. lucyna Sochocka
Położnictwo - dr n. med. Wojciech guzikowski fizjoterapia - dr n. o k.f. Tomasz halski
zdrowie Publiczne - dr n. med. zbigniew Kuzyszyn
Kosmetologia - dr n. med. izabela Wróblewska
historia medycyny – dr hab. n. med. janusz Kubicki
PULS UCZELNI
Higher School's Pulse
PULS UCZELNI
czasopismo naukowo-informacyjne dla pracowników i studentów wyższych szkół medycznych.
Kwartalnik, Październik - grudzień 2012, vol. 6, no 4
iSSn 2080-2021
Wydawca:
Państwowa medyczna Wyższa Szkoła zawodowa
w Opolu
Źródła finansowania:
działalność statutowa PmWSz w Opolu
Adres redakcji:
ul. Katowicka 68, 45-060 Opole
tel. 77 442 35 13, fax 77 442 35 25
e-mail: [email protected]
Osoba kontaktowa – Sekretarz Redakcji
– natalia Ptak,
Tel. 77 442 35 13, e-mail: [email protected]
Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania
i opracowywania redakcyjnego nadesłanych tekstów.
numer zamknięto: 13.12.2012
Wszelkie prawa zastrzeżone. Żaden fragment tego wydania,
ani w całości, ani w części, nie może być powielany lub zapisywany w formie odtwarzalnej bez uzyskania wcześniejszej
pisemnej zgody Wydawcy. Wydawca nie odpowiada za treść
zamieszczanych reklam i ogłoszeń.
Wydawca nie prowadzi subskrypcji.
Deklaracja dotycząca wersji pierwotnej:
Pierwotna wersja każdego zeszytu kwartalnika wydawana jest
w formie drukowanej w nakładzie 200 egzemplarzy.
Kwartalnik dostępny jest on-line:
http://www.wsm.opole.pl/25/4272/puls_uczelni.html
Skład: maksym zhuk
Druk:
Drukarnia liTaR, 45-601 Opole, ul. Popiełuszki 26, www.litar.pl
Zdjęcie na 1 stronie okładki: Rektor dr Tomasz Halski,
studenci: Kamil Zwierzchowski i Daniel Marczyński
Autorka zdjęcia: Manuela Palisa
WSTĘP_____________________________________________________
1
CZĘŚĆ NAUKOWA
Aleksander Szpakow
Pro-health and anti-health behaviours
of student-athletes. the basis for preparing
common pro-health program for students
from different countries _________________________________
4
Sylwia Podbrożna
Postawy społeczne wobec chorych psychicznie____________
10
Justyna Gawron
Problemy opieki pielęgniarskiej nad
pacjentem z chorobą afektywną dwubiegunową _________
14
Katarzyna Gawlowski
Udział pielęgniarki w kompleksowym
leczeniu jadłowstrętu psychicznego
pacjenta hospitalizowanego _____________________________
17
Janusz Kubicki
Historia zapłodnienia „in vitro”___________________________
20
CZĘŚĆ INFORMACYJNA
26
Konferencje naukowe - sprawozdania ___________________________ 28
Współpraca międzynarodowa __________________________________ 31
Prosto z USA ________________________________________________ 31
Chwalimy się _______________________________________________ 34
Nasi studenci w akcji _________________________________________ 36
Warto wiedzieć, warto znać ____________________________________ 37
W fotograficznym skrócie _____________________________________ 38
Od Redakcji ________________________________________________
© Copyright by PHMPS in Opole
ISSN 2080-2021
Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu
Prace oryginalne - Original papers
Pro-health and anti-health behaviours of
student-athletes. the basis for preparing
common pro-health program for
students from different countries
Zachowania pro- i antyzdrowotne studentów-sportowców. Podstawa dla
przygotowania wspólnego programu prozdrowotnego dla studentów
z różnych krajów
Aleksander Szpakow 1, A-F *
1
3rd year student at the Faculty of Physical Training,
Yanka Kupala State University in Grodno
* The study written under supervision of Dr Andrzej
Szpakow, director of the Department of Sports Medicine
and Exercise Therapy
A - przygotowanie projektu badania (study design), B - zbieranie danych (data collection), C - analiza statystyczna (statistical analysis),
D - interpretacja danych (data interpretation), E - przygotowanie maszynopisu (manuscript preparation), F - opracowanie piśmiennictwa
(literature search), G - pozyskanie funduszy (funds collection)
Streszczenie
Wstęp. Najważniejszym czynnikiem warunkującym zdrowie człowieka jest styl życia i związane z nim zachowania prozdrowotne. Wśród ważnych czynników profilaktycznych jest nieużywanie środków psychoaktywnych przez osób wykształconych,
w tym studentów, którzy posiadając ogólną wiedzę o zdrowiu powinni stanowić wzór dla reszty społeczeństwa. Niniejsze
doniesienie jest fragmentem znacznie większej całości, jaką są, prowadzone przez grupę naukowców z Uczelni z Grodna,
Białegostoku, Suwałk i Kowna, wieloaspektowe monitorowania zachowań pro- i antyzdrowotnych wśród studentów przygranicznych miast w 3 państwach.
Cel pracy. Analiza związku między paleniem tytoniu, piciem alkoholu i używaniem innych substancji psychoaktywnych,
a postawami prozdrowotnymi wśród studentów-sportowców z wydziału WF oraz rozpatrzenie przeniesienia wypracowanych
modeli badań na działania w innych jednostkach regionalnych leżących po obu stronach granicy Ściany Wschodniej.
Materiał i metody. W badaniu wzięło udział 445 studentów 1-3 roku z wydziału WF (209 mężczyzn i 236 kobiet). Narzędziem
badawczym był anonimowy kwestionariusz unifikowanej ankiety (PAV-10) (w oparciu o zmodyfikowany kwestionariusz
z Programu ESPAD).
Wyniki. W grupie studentów-sportowców potwierdzono występowanie problemu związanego z paleniem tytoniu i piciem
alkoholu. Nie ustalono różnicy między mężczyznami i kobietami w deklaracji palenia tytoniu oraz manifestacji niewłaściwej
postawy związanej z paleniem tytoniu i spożywaniem alkoholu. Prawie połowa respondentów (43,9%) nie potępiała swoich
rówieśników nadużywających alkohol. Z populacji badanych studentów 22,7% paliło papierosy, 62% nie paliło, a pozostali
palili w przeszłości, a obecnie już nie palą. Palenie potępiało 26,4% badanych, a 28,2% - nie. Generalnie 16,9% badanych (17,8
kobiet i 15,9% mężczyzn) przynajmniej raz w życiu używało narkotyków. Do palenia marihuany przyznało się 7,9% badanych.
Kilka razy wdychało rozpuszczalniki i kleje 2,9% badanych. Nasvay (rodzaj dopalacza) używało kilka razy 9,7% ankietowanych.
Jest potrzeba podjęcia szeroko zakrojonych działań profilaktycznych, jest potrzeba monitorowania zjawiska palenia tytoniu
i spożycia alkoholu wśród młodzieży i studentów wyższych uczelni. Pozwoli to na ograniczenie chorób w dalszym życiu
i zahamowanie zjawiska kilkuletniego skrócenia życia związanego z paleniem tytoniu, piciem alkoholu i używaniem środków
psychoaktywnych.
Wnioski. Niepokojącym zjawiskiem jest stwierdzenie dużego odsetka zachowań ryzykownych w populacji studentów-sportowców. Studenci są grupą tolerancyjnie oceniającą fakt picia alkoholu i palenia tytoniu przez swoich rówieśników. Okazuje
się, iż w przypadku części studentów, wiedza zdobyta w procesie edukacji nie zawsze sprzyjała rozwojowi ich aktywnej postawy prozdrowotnej. Celowe wydaje się w populacji studentów kierunków sportowych: monitorowanie sytuacji w zakresie
konsumpcji alkoholu i narkotyków przy pomocy wirtualnych grup badawczych na platformach elektronicznych; podnoszenie
poziomu świadomości dotyczącej szkodliwości picia alkoholu i używania narkotyków; podnoszenie skuteczności oddziaływania programów profilaktycznych i obowiązującego prawa.
Słowa kluczowe: studenci-sportowcy, substancje psychoaktywne, czynniki ryzyka
Puls Uczelni 2012, 6, 4: 4-10
Aleksander Szpakow - Pro-health and anti-health behaviours of student-athletes
5
Summary
Introduction. The most important factor determining human health is life style and pro-health behaviours associated with
it. Among significant prophylactic factors there is disuse of psychoactive substances by educated people, including students
who should set an example for the rest of the society due to their general knowledge about health. This report is a fragment
of much bigger entirety, which are multifaceted monitoring procedures of pro- and anti-health behaviours among students
from border cities in 3 countries conducted by a group of scientists from universities of Grodno, Białystok, Suwałki and Kaunas.
Aim of the study. Analysis of the relationship between smoking tobacco, drinking alcohol and using other psychoactive
substances and pro-health attitudes among student-athletes from the Faculty of Physical Training as well as consideration
of transferring worked out study models to activities in other regional units situated on both border sides of the Eastern Wall.
Material and methods. 445 students of 1-3 year from the Faculty of Physical Training(209 males and 236 females) participated
in the study. Research tool was an anonymous questionnaire of unified survey(PAV-10) (based on modified questionnaire
from the ESPAD program).
Results. In the group of student-athletes occurrence of a problem connected with smoking tobacco and drinking alcohol was
confirmed. Differences between males and females in the statement of smoking tobacco were not found as well as manifestation of improper attitude associated with smoking tobacco and alcohol consumption. Nearly half of respondents(43,9%)
did not condemn their peers abusing alcohol. From the population of the respondent students 22,7% smoked cigarettes,
62% did not smoke and the rest had smoked in the past but they do not do it now. Smoking was condemned by 26,4% of the
respondents and was not condemned by 28,2%. Generally 16,9% of the respondents(17,8 females and 15,9% of males) used
drugs at least once in their lifetime. 7,9% of the respondents admitted to smoking marihuana. 2,9% of the respondents inhaled
solvents and glues a few times. Nasvay(a kind of designer drug) was used a couple of times by 9,7% of the respondents. There
is a need to undertake large-scale prophylactic actions and to monitor the phenomenon of smoking tobacco and alcohol
consumption among youth and university students. It will allow to reduce diseases in further life and inhibit the phenomenon
of a few year life shortening associated with smoking tobacco, drinking alcohol and using psychoactive substances.
Conclusions. A worrying phenomenon is ascertainment of a large percentage of risk behaviours in the population of student-athletes. Students are a group that tolerantly evaluate the fact of drinking alcohol and smoking tobacco by their peers.
It turns out that in case of some students knowledge acquired in the educational process has not always been conducive to
development of their active pro-health attitude. In the population of students of sports subjects the following things seem to
be appropriate: monitoring the situation within the range of alcohol and drug consumption with the use of virtual research
groups on electronic platforms; increasing the level of awareness concerning harmfulness of drinking alcohol and using drugs;
increasing efficiency of influence of preventive programs and valid law.
Key words: student-athletes, psychoactive substances, risk factors
Introduction
Statistics concerning the phenomenon of
spreading psychoactive substances among youth in
the Eastern and Central Europe are lower than in the
Western Europe; however in the recent years some
anti-health behaviours have revealed rising trends
and such phenomena as alcoholism, drug abuse,
drug dependence, nicotine addiction cover wider
and wider social circles or maintain on the same
high level [1,2]. Restriction on this phenomenon is
an important social goal of work of scientists from
various fields. Therefore it is necessary to monitor
the situation constantly.
The most important factor determining human
health is life style and pro-health behaviours associated with it. Such a factor is not smoking among
educated people, including students who should
set an example for the rest of the society as they
have a general knowledge about health. Particularly
student-athletes representing the subject of physical education (PE) ought to emphasize pro-health
attitudes in life. If not a PE teacher or rehabilitation
instructor, then who will better efficiently act within
the scope of prophylaxis to limit tobacco and alcohol consumption [3]?
This year is another one when studies of prohealth attitudes of students from various faculties
of Yanka Kupala University in Grodno are conducted
with the use of a educational platform Moodle and a
survey Internet system LimeSurvey. The conducted
studies are based on techniques and methods of
scientific research characteristic for virtual research
groups and ultimately they concern large populations of people. Team virtuality is manifested in
the fact that while using advanced communication
technologies a team of people dispersed in different
places can work together without physical direct
contact. Then in the context of the knowledge management issue virtual scientific teams are conducive
to sharing knowledge as well as knowledge organization and the process of mutual learning [4].
This report is a fragment of much bigger entirety
which are multifaceted monitoring procedures of
pro- and anti-health behaviours among students
from border towns in 3 countries conducted by
a group of scientists from universities of Grodno,
Białystok, Suwałki and Kaunas [5]. In further perspective we are going to transfer common actions
oriented at improvement of the health value system
and shaping normative beliefs and psychosocial
skills protecting from using psychoactive substances onto university students from the whole Eastern
Wall starting with offers of mutual studies of virtual
research groups for Kaliningrad, Suwałki, Białystok,
Brest, Kaunas, Lublin and Tarnopol.
Aim of the study
Analysis of the relation between smoking tobacco, drinking alcohol and using other psychoac-
Puls Uczelni 2012, 6, 4
6
tive substances and pro-health attitudes among
student-athletes from PE faculty as well as consideration of transferring worked out research models to
actions in different regional units situated on both
sides of the Eastern Wall border.
Material and methods
445 students of 1-3 year (mean age 20,9±3,0) from
PE faculty (209 males and 236 females) took part in
the research. Research tool was an anonymous questionnaire of unified survey (PAV-10) (based on a modified questionnaire from the ESPAD program). The
survey questionnaire consisted of 42 questions concerning e.g. respondents’ attitude towards consumption of psychoactive substances, alcoholic drinks
and smoking tobacco; a kind of alcoholic drinks consumed most often by youth; age when respondents
smoked a cigarette for the first time; a period during
which they smoke one pack of cigarettes; first access
to information about drugs and their consumption;
period of time in which one can get drugs as soon as
possible; frequency and a kind of used drugs. Alternatively e-learning software Moodle was used for establishing a survey database. Non-parametric Pearson’s
χ2 test was used for calculations.
Results
One of the first questions about using psychoactive substances was the question concerning opinions and general knowledge of young people about
preferences and consumption of alcohol products.
The results of students’ surveys with division into sex
are presented in Tables 1 and 2.
Table 1. What drinks does modern youth use often, in your opinion (%)?
Student-athletes
Drinks
Males
Females
Beer
92,3
93,6
Wine
1,0
0,8
Champagne
1,4
1,7
Strong alcohols
5,3
3,8
(vodka, brandy)
Total
93,0
0,9
1,6
4,5
Table 2. What is Your personal attitude towards consumption of psychoactive substances such as alcohol (%)?
Student-athletes
Personal attitude
Males
Females
Total
Absolutely cannot be used
5,3
4,7
5,0
in any circumstances
Can be consumed but only
88,5
90,3
89,4
in some cases and small amounts
I cannot see any reason
3,4
3,4
3,4
why alcoholic drinks should not be used
Hard to say
2,9
1,7
2,3
The presented data show that very small is a
group of people among students from PE faculty
that is in favour of absolute exclusion of alcohol
consumption among young people. Drinking alcohol
is accepted by almost everyone. It is also interesting
that almost all the women allowed for the possibility
of alcohol consumption although in general opinion
among women there is the largest group supporting
absolute abstinence. It was also confirmed that
the most popular alcohol among students is beer.
Checking opinion was included in the next question:
what do you think about the fact that your peers use
alcohol? The responses are presented in Table 3.
Table 3. What do you think about the fact that your peers use alcohol?
Student-athletes
Personal attitude
Males
Females
I condemn
11,1
17,4
I probably condemn
38,5
27,1
I rather not condemn
23,1
23,7
I do not condemn
21,2
19,9
I do not know
6,3
11,9
Nearly half of the respondents (43,9%) did not
condemn their peers abusing alcohol, including 23,4% –
‘rather not condemned” and 20,5% – ‘did not condemn.
Total
14,4
32,4
23,4
20,5
9,2
46,8% of the respondents had a different opinion (32,4%
‘probably condemned” and 14,6% ‘condemned”) and
9,2% did not express their opinion.
A bigger group of males than females allows for
alcohol consumption among peers. The most tolerant is the group of male students in comparison
with females and that is the group which indicated
Table 4. Have you drunk alcohol in the last three months?
Drinking alcoholic drinks
during the last three months
Males
Yes, once
44,2
Yes, a few times
16,8
No
38,9
When asked about their attitude towards the issue of smoking cigarettes, most often (14,6%) the
students said that you can smoke them but only in
some cases. Twice fewer number of them (6,3%) did
not see any reason why one should not smoke ciga-
7
the most frequent alcohol consumption: a few times
a month. The results obtained from a survey analysis
are shown in Table 4.
Student-athletes
Females
59,7
16,1
24,2
Total
52,5
16,4
31,1
rettes. 72,3% of the respondents were convinced
that absolutely in no circumstances one should
smoke cigarettes. 6,8% of the respondents did not
have a precise opinion in the above issue; they chose
the reply “hard to say” (Table 5).
Table 5. What is your personal attitude towards consumption of psychoactive substances such as tobacco?
Student-athletes
Attitude towards smoking
Males
Females
Total
Absolutely cannot be used in any
69,7
74,6
72,3
circumstances
Can be consumed but only in some cases
15,4
14,0
14,6
and small amounts
I cannot see any reason why cigarettes
8,7
4,2
6,3
should not be smoked
Hard to say
6,3
7,2
6,8
When asked what they think about the fact that
their peers smoke tobacco, as a rule the respondents
(28,2%) replied ‘I do not condemn”. Smoking was
condemned by 26,4% of the respondents, while 7,9%
did not have any opinion in the that issue (Table 6).
Table 6. What do you think about the fact that your peers smoke?
Student-athletes
Personal attitude
Males
Females
I condemn
26,0
26,7
I probably condemn
23,1
15,3
18,3
19,1
I do not condemn
24,5
31,4
I do not know
8,2
7,6
From the population of the respondent students
22,7% smoked cigarettes, 62% did not smoke and
the rest had smoked in the past but they do not
do it now. In the group of smokers (males – 22,0%
and females – 25%) – 45,5% have smoked for 15
years and less, 15,8% for 16 years and 25% – for 17
years and more. The smoking respondents smoked
one pack of cigarettes most often within 2–3 days
(60,4%), a week (3,9%) or a month (2,8%). The rest
(7,9%) – within 1 day.
The presented data show that very radical opinions were expressed by the female students among
whom over 70% are against tobacco consumption. According to the Act universities are the place
where smoking is not allowed and smoking bans are
also valid in other public places. So it is strange that
a large group (25% of the female students) smokes
on the same level as men. However among women
only 4,2% of the respondents do not see any reason
Total
26,4
18,9
18,7
28,2
7,9
why one should not smoke cigarettes (among men –
8,7%).
Next very important questions were the ones
about taking drugs. The survey contained questions
not only about attitude towards using drugs but
also about access to them on the market and source
of information from which youth draws knowledge
about psychoactive substances. The respondents
were also asked whether and how often they used
drugs. Generally 16,9% of the respondents (17,8 females and 15,9% of males) used drugs at least once
in their life. 7,9% of the respondents admitted to
smoking marihuana, including 1,1% smoked once,
4,7% – a few times and 2,0% many times. 2,9% of the
respondents inhaled solvents and glues a couple of
times. Ecstasy, Ephedrone or Methamphetamine were
used by 0,9% of people. Hypnotic, sedating drugs
and tranquillizers were preferred by 3,7% of the students; vast majority (62,5%) used them many times.
8
Nasvay (a kind of designer drug) was used a few times
by 9,7% of the respondents.
The data obtained from surveys of the respondent students are presented in Tables 7-9.
Table 7. What do you think about the fact that your peers consume psychoactive substances such as drugs?
Student-athletes
Personal attitude
Males
Females
Total
I condemn
76,4
73,3
74,8
I probably condemn
8,7
11,0
9,9
1,4
3,0
2,3
I do not condemn
6,3
3,8
5,0
I do not know
7,2
8,9
8,1
Table 8. Where do you think youth can buy drugs when in need?
Where can youth
Student-athletes
buy drugs?
Males
Females
From acquaintances
20,0
16,8
and friends
In hospital
5,9
7,2
From distributors
55,6
54,5
In other places
18,5
21,6
The results show that the problem of using drugs
concerns all the respondents, although in accordance
Total
18,2
6,6
55,0
20,2
with the respondents’ indications declarations of using
drugs were made by both female and male groups.
Table 9. Is it easy to buy drugs in your opinion?
Buying drugs
Yes, it is easy
No
Males
33,2
66,8
Unfortunately nearly 30% of young people indicated the possibility of general access to psychoactive substances. The obtained results should be the
basis for preparing prophylactic program which will
particularly emphasize that group of psychoactive
compounds.
Reasons for early using drugs among youth were
found by the students in escape from life problems
(41,6%), satisfying curiosity (41,7%), influence of friends
or acquaintances (40,1%), desire to stand out from peers
(32,2%), desire for pleasure (28,5%), desire to escape
from boredom (12,1%), belief that it is not dangerous
(18,4%), striving for mood improvement (19,2%) or
self-esteem (5,6%).
According to the respondents narcotization of the
society is the result of: decrease of morality and ethics (36,2%), broad distribution of stimulants (29,2%),
relationship problems at university (20,1%), violence
and aggression in the society (22,2%), spreading drunkenness and alcoholism (26,2%), division of the society
due to income level (10,5%), psychological divisions of
people in the society (9,8%), growth of crime (8,6%) and
economic problems (2,9%). 9,0% of the respondents
could not express their opinion.
Discussion
In the group of the respondent student-athletes
occurrence of the problem connected with smoking tobacco and drinking alcohol was confirmed.
Student-athletes
Females
24,6
75,4
Total
28,6
71,4
A difference between men and women in smoking
declaration was not determined as well as manifestation of improper attitude associated with smoking
tobacco and drinking alcohol.
Just like other authors quoted in the literature
we have stated that people studying subjects connected with health promotion (medicine, nursing,
medical rescue, PE) and generally regarded as those
guided by pro-health behaviours do not always indicate a positive attitude in that field [1-4]. Our own
studies have proved that in the group of students
from different faculties of university (to a large extent feminized group) the percentage of smokers
was 29,8% [5]. It seems that students who in the future will promote healthy life style and also shape
pro-health awareness of their clients should demonstrate bigger pro-health awareness than students of
different faculties [6]. Comparative research among
the same students after 3-4 years of studies would
be interesting. Perhaps knowledge in the scope of
health prophylaxis would allow to achieve more favourable indices. Admittedly both male and female
students declare beer consumption as the most
popular alcohol, however especially men use highproof alcohols more often than women. In conclusion we should state that it is necessary to undertake large-scale prophylactic actions and monitor
the phenomenon of smoking tobacco and drinking
alcohol among youth and university students. It will
allow to reduce diseases in further life and inhibit
the phenomenon of a few - year life shortening associated with smoking tobacco, drinking alcohol and
using psychoactive substances.
Conclusions
1. A worrying phenomenon is affirmation of a large
percentage of risk behaviours in the population
of student-athletes. The problem of using psychoactive substances including drugs among
students of PE faculty is not only a theoretical
problem. Those students are a group that tolerantly assesses the fact of drinking alcohol and
smoking tobacco by their peers.
2. In the group of male students, compared to females, examples of anti-health behaviour prevailed and they mainly concerned more frequent
consumption of such psychoactive substances
as alcohol. A difference in smoking frequency
among drug use samples was not found.
3. As regards consumption frequency top positions
among drugs are occupied by: marihuana, nasvay, inhalants, ecstasy.
4. It turns out that in case of some students knowledge acquired in the educational process has not
always been conducive to development of their
active pro-health attitude.
5. In students’ opinion the reasons for narcotization
of the society are: escape from life problems; satisfying curiosity; decrease of morality and ethics.
6. It is important to undertake preventive actions
for early detection of youth receptive to using intoxicating substances and working out appropriate prophylactic programs.
7. In the population of students of sports subjects
the following things seem to be appropriate:
monitoring the situation within the range of alcohol and drug consumption with the use of
virtual research groups on electronic platforms;
increasing the level of awareness concerning
harmfulness of drinking alcohol and using drugs;
increasing efficiency of influence of preventive
programs and valid law.
9
Literature
1. Boratyn-Dubiel L, Binkowska-Bury M, Gugała B.
Rozpowszechnienie palenia tytoniu wśród młodzieży
akademickiej w Polsce. Zdr Pub 2008; 118(4): 474-478.
2. Szczerbiński R, Karczewski J. Wybrane zachowania
zdrowotne studentów Wyższej Szkoły Wychowania
Fizycznego i Turystyki w Supraślu – palenie papierosów
i spożywanie napojów alkoholowych. Hygeia Public Health
2010; 45(2): 185-188.
3. Mojs E, Cybulski M, Strzeleski W, et al. Motywy palenia
wśród studentów poznańskich wyższych uczelni. Analiza
porównawcza. Przegl Lek 2008; 65(10): 540-541.
4. Leenders RTAJ, van Engelen, JML, Kratzer J. Virtuality,
communication, and new product team creativity:
a social network perspective. J Eng Technol Manag 2003;
20(1-2): 69-92.
5. Kuczyński J, Kleszczewska E, Popławski T, Łogwiniuk
K, Szpakow A, Szpakow A. Oszacowanie problemu
palenia tytoniu i picia alkoholu oraz badanie postaw
prozdrowotnych wśród studentów uczelni z Suwałk,
Białegostoku i Grodna. Przegl Lek 2011; 68(10): 866-871.
6. Dzwilewska I, Brzóska M, Ejsmont M. Rozpowszechnianie
palenia tytoniu oraz świadomość szkodliwości tego
nałogu wśród studentów Uniwersytetu Medycznego
w Białymstoku. Przegl Lek 2011; 68 (10): 658-861.
Correspondence address:
Aleksander Szpakow
Student Scientific Association of the Department of Sports Medicine and Exercise Therapy
Yanka Kupala State University of Grodno
E. Orzeszkowej 22, 230023
Tel.: +375 (152) 754908
E-mail: [email protected]
Praca wpłynęła do redakcji: 29.10.2012r.
Po recenzji: 20.11.2012r.
Zaakceptowana do druku: 23.11.2012r.
ISSN 2080-2021
Prace oryginalne - Original papers
Postawy społeczne
wobec chorych psychicznie
Social attitueds towards mentally ills
SYLWIA PODBROŻNA 1, A-F *
SP ZOZ Szpital Psychiatryczny w Toszku;
Dyrektor: dr n. med. Anna Rusek
* Praca napisana pod kierunkiem dr n. med. Donaty Kurpas
1
Streszczenie
Wstęp. Problem postaw wobec osób chorych psychicznie oraz społeczne wyobrażenie na ich temat są zagadnieniami,
którym warto się przyjrzeć, ponieważ pozyskana w ten sposób wiedza może okazać się niezwykle cenna dla zmiany
sposobu odbioru chorych psychicznie.
Cel pracy. Poznanie poziomu wiedzy badanych na temat chorych psychicznie oraz prezentowanych wobec nich
społecznych postaw i emocji.
Materiał i metoda. Badaniem ankietowym objęto 200 dorosłych, z tego 130 kobiet i 70 mężczyzn w różnych przedziałach
wiekowych. Respondenci pochodzili z miast i wsi powiatu gliwickiego i strzeleckiego. Narzędzie badawcze stanowiła
ankieta autorska.
Wyniki. Swoją wiedzę na temat chorych psychicznie 5% ankietowanych oszacowało na wysokim poziomie, 39% - na
poziomie umiarkowanym, 38,5% - znikomym, a 7,5% przyznało, że nie posiada wiedzy na ten temat. Zdecydowana
większość respondentów uznała chorobę psychiczną za chorobę przewlekłą, którą należy leczyć. 60% ankietowanych
nie miałoby nic przeciwko temu, gdyby w ich sąsiedztwie wybudowano ośrodek zajmujący się chorymi psychicznie,
33,5% byłoby za, 6,5% przeciw. Mimo że 46,50% badanych uważa, że chorego psychicznie należy przygotować do życia,
to tylko 15,5% wyraziło akceptację dla możliwości zakładania przez nich rodzin, a z kolei 49,5% było temu przeciwne.
Wnioski. Deklarowany poziom wiedzy na temat chorób psychicznych wśród ankietowanych nie jest niski, ale też nie
należy do satysfakcjonujących. Wyobrażenia na temat chorób psychicznych są wśród respondentów mocno zróżnicowane.
Jednak zdecydowana większość traktuje chorobę psychiczną jak każdą chorobę przewlekłą, którą należy leczyć. Mimo
deklaracji otwarcia się na problemy osób dotkniętych chorobą psychiczną, badani nadal pozostawiają oni sobie pewien
margines, wykazując dużo niższą tolerancję.
Słowa kluczowe. Zdrowie psychiczne, choroba psychiczna, system wsparcia, rehabilitacja psychiatryczna.
Summary:
Introduction: The problem of the attitude towards mentally ill people and the way the patients are perceived by the
society constitute the topic which seems to be worth a closer look, as the knowledge obtained might be of great value
to change the way these people are treated.
Aim of the study: The aim of the study is to learn what the level of knowledge about the mentally ill is and what the
attitudes and emotions these people evoke.
Material and method: The questionnaire has been answered by 200 adults, including 130 women and 70 men
representing different age groups. The respondents lived both in towns or villages of Strzelecki and Gliwicki regions.
The questionnaire was generated by the author of the study herself.
Results: 5 per cent of the respondents have estimated their knowledge about mentally ill people at a high level, while
39 per cent at a moderate level, with 38.5 per cent at a low level but would like to learn more and, finally, 7.5 per cent
admitted having no information on the topic. The majority of the interviewees claimed that the mentally ill are scared
of interpersonal contacts in public places, feel uncomfortable seeing people’s reactions to them and they are afraid of
being judged. In addition, they feel worse, ashamed and fear of being laughed at.
Conclusions: The level of the knowledge about mentally ill people seems to be satisfactory, although insufficient. The
causes of their social withdrawal might be found among intolerance, lack of acceptance of their behaviours and the
way they function in the society.
Keywords: mental health, mental disease, the system of support, mental rehabilitation.
Puls Uczelni 2012, 6, 4: 10-15
Sylwia Podbrożna - Postawy społeczne wobec chorych psychicznie
Wstęp
Jedna z definicji zdrowia (wg WHO) określa
je jako stan cechujący się uzyskaniem dobrego
samopoczucia na poziomie fizycznym, psychicznym
i społecznym. Zdrowie psychiczne wyraża się natomiast
przede wszystkim w umiejętności podejmowania
zadań, jakie wyznacza człowiekowi życie w ramach
pełnienia różnorodnych ról społecznych. Z uwagi na
zmienność otaczającej nas rzeczywistości zdrowie
psychiczne jest procesem podlegającym nieustannym
modulacjom. Człowiek zdrowy psychicznie to
osoba dobrze przystosowana do otoczenia, mająca
realistyczny stosunek do swego życia i związanych
z nim problemów, wykorzystująca posiadane
zdolności i kompetencje, cechująca się twórczą
spontanicznością zarówno w pracy jak, i w stosunkach
społecznych.[1] Choroba natomiast jest dla pacjenta
synonimem cierpienia, ograniczenia możliwości czy
też przyczyną zmiany trybu życia. Choroba psychiczna
dodatkowo prowadzi do rozbicia wewnętrznego
ładu i spójności. Człowiek dotknięty tą chorobą traci
orientację, niełatwo mu rozeznać się w otoczeniu,
które - jego zdaniem - uległo niezrozumianej zmianie.
[2] Niepełnosprawność psychiczną cechuje zatem
często obniżona samoocena, brak motywacji do
działania, ubóstwo relacji społecznych, spadek
zainteresowań, a obraz samego siebie przesłania
choroba.[3] Publiczny odbiór chorych psychicznie
od dawna rozkładał się dwubiegunowo: z jednej
strony - ignorancja, strach, wyśmiewanie i odraza,
z drugiej - idealizacja, romantyzm i ciekawość.
Ten różnorodny sposób odbioru znajduje wciąż
swe odzwierciedlenie w sztuce, mediach oraz
politycznych rozprawach.[4] Chory psychicznie mając
przeciwko sobie chorobę, lęk przed otoczeniem oraz
nieufność ludzi zdrowych, nadal w świadomości
społecznej występuje jako u negatywny stereotyp.
[5,2] Negatywne reakcje społeczne wobec osób
chorych psychicznie będące konsekwencją ich
stereotypowego postrzegania, wyrażające się
piętnowaniem i zajmowaniem negatywnych postaw,
generują trudności pokonywania izolacji społecznej,
zakłócają proces integracji i wyrównywania szans ich
funkcjonowania w różnych obszarach życia społecznego.
Zmniejszają życiowe szanse i możliwości ich realizacji,
a nawet powodują utratę statusu społecznego. Problemy
w funkcjonowaniu społecznym chorych psychicznie
nie zależą jedynie od czynników środowiskowych,
tj. dyskryminacji, stygmatyzacji, ale i od ograniczeń
ekonomicznych, a także od stopnia występowania
objawów chorobowych.[6] Ponieważ upośledzenie
funkcjonowania społecznego chorych psychicznie jest
dostrzegane przez osoby zajmujące się nimi na co dzień,
dąży się do podejmowania wobec nich oddziaływań
terapeutycznych, mających na celu nauczenie
i odtworzenie utraconych umiejętności społecznych,
tak aby mogli oni samodzielnie funkcjonować. Do
najważniejszych z nich można zaliczyć: treningi
umiejętności społecznych, psychoedukację, terapię
zajęciową, arteterapię, psychoterapię czy wdrażanie
programów wspierania zatrudnienia. Nieoceniony
jest też spójny system wsparcia społecznego wobec
tej grupy chorych. Działania podejmowane na rzecz
11
osób chorych psychicznie, tj. wspieranie, budowanie
współpracy pomiędzy organizacjami, tworzenie
grup samopomocowych pacjentów i ich rodzin,
środowiskowych domów samopomocy, klubów
pacjenta mają za zadanie zmienić poglądy oraz
stosunek pacjentów, ich rodzin, lekarzy i całego
społeczeństwa do problemów wynikających
z chorób psychicznych, a także pełnić rolę ochronną
i wspomagającą. Chorzy psychicznie, podobnie
jak zdrowi, mają swoje potrzeby, cele, wartości
i marzenia, chcą pracować, uczyć się i zakładać
rodziny. Potrzebują jednak zrozumienia, akceptacji
i pomocy. To społeczeństwo powinno dopilnować,
aby wracając ze szpitali do swego środowiska, zastali
,,otwarte drzwi” najbliższego otoczenia, swych
rodzin, sąsiadów, znajomych czy pracodawców.[7]
System spójnego wsparcia ma za zadanie wzmocnić
środowisko osób chorych psychicznie, zapewniając
im większe poczucie bezpieczeństwa i wzbudzić
w nich przekonanie, że nie zostaną pozostawieni
bez pomocy.
Cel pracy
Poznanie poziomu wiedzy badanych na temat
chorych psychicznie oraz prezentowanych wobec
nich społecznych postaw i wzbudzanych emocji.
Materiał i metoda
Badaniem ankietowym objęto 200 dorosłych
respondentów, z tego 130 (65%) kobiet i 70 (35%)
mężczyzn w różnych przedziałach wiekowych.
W przedziale od 18-25 – 27 (13,50%) osób, 25-35 –
52 (26%) osoby, 35-45 – 42 (21%) osoby, 45-55 – 47
(23,50%) osób, 55-65 – 23 (11,50%) osoby i powyżej
65 lat – 9 (4,50%) osób. Badani reprezentowali różny
poziom wykształcenia: podstawowe – 13 (6,50%) osób,
zawodowe – 24 (12%) osoby, średnie – 89 (44,50%)
osób, wyższe – 69 (34,50%) osób i wykształcenie
medyczne – 5 (2,50%) osób. 48 ankietowanych (24%)
było mieszkańcami wsi a 152 (76%) mieszkało w miastach
powiatu gliwickiego i strzeleckiego. W badanej grupie
49 (24%) osób mieszkało w Toszku, na terenie którego
od 1890 r. znajduje się kilkunastooddziałowy Szpital
Psychiatryczny.
Wyniki
Na podstawie analizy danych można stwierdzić,
że 5% ankietowanych oszacowało swoją wiedzę na
temat chorych psychiczne na wysokim poziomie, 39%
- na poziomie umiarkowanym, 38,5% - znikomym,
a 7,5% nie posiada wiedzy na ten temat. Wyobrażenia
na temat chorych psychicznie nie odbiegają od
powszechnie ujawnianych wyobrażeń o chorobie.
Zdecydowana większość ankietowanych uznała
chorobę psychiczną za chorobę przewlekłą, którą
należy leczyć, a tylko 28 respondentów nie udzieliło
odpowiedzi na to pytanie. Pozostała część odpowiedzi
na pytanie: Czym jest choroba psychiczna? była
bardzo zróżnicowana.
12
Zdecydowanie określano ją jako coś, co niszczy,
upośledza i utrudnia życie. Podsumowując należy
podkreślić bogactwo określeń w wypowiedziach
kobiet w porównaniu do odpowiedzi mężczyzn.
W kolejnym pytaniu postawiono ankietowanych
w hipotetycznej sytuacji zadając im pytanie:
Jak postąpiliby, gdyby w ich okolicy planowano
budowę instytucji dla osób chorych psychicznie.
60% respondentów nie miałoby nic przeciwko takiej
inwestycji. Określili, że byłoby im to obojętne, 33,5%
byłoby za i tylko 6,5% wyraziło swój sprzeciw. Uzyskane
odpowiedzi wskazują na pozytywny stosunek ludzi
zdrowych do chorych psychicznie. Postawy te budzą
zatem optymizm w kwestii prognozy i leczenia chorób
psychicznych. W dalszej kolejności należy stwierdzić,
iż duża grupa respondentów w pytaniu dotyczącym
sposobów postępowania z chorymi psychicznie,
opowiedziała się za sugestią, że ludzi tych należy
przygotować do życia, opiekować się nimi oraz
leczyć. Wynik ten wskazuje na społeczną gotowość
do podejmowania działań na rzecz osób chorych
psychicznie oraz, że społeczeństwo widzi dla nich
miejsce wśród ludzi zdrowych. Potrzebę tę dostrzegają
zarówno kobiety, jak i mężczyźni. Krzepiący jest także
fakt, iż tylko 1% badanych wyrażając opinię wygłosiło
postulat, iż osoby chore psychicznie powinny być
izolowane od ludzi zdrowych (zob. wykres 1).
Jak Twoim zdaniem powinno się postępować z chorymi psychicznie?
Wykres 1. Odpowiedzi na pytanie dotyczące postępowania z chorymi psychicznie
Pomimo że 46,50% ankietowanych uważa, iż
chorego psychicznie należy przygotować do życia,
to zdecydowana większość opowiedziała się jednak
za brakiem zgody na zakładanie przez nich rodzin. Aż
49,5% z nich było temu przeciwnych, a tylko 15,5%
wyraziło akceptację dla możliwości zakładania rodzin
przez osoby chore psychicznie (zob. wykres 2).
Czy Twoim zdaniem osoby chore psychicznie powinny zakładać rodziny?
Wykres 2. Odpowiedzi na pytanie dotyczące zakładania rodzin przez osoby chore psychicznie
Rysującą się tutaj niekonsekwencję można wytłumaczyć prawdopodobnie tym, iż większość respondentów posiada swoistą barierę ,,akceptowalności”. W tym
przypadku jest nią właśnie zgoda na zakładanie rodzin
przez osoby chore psychicznie. Wydaje się, że prezen-
towana tu postawa nie odbiega od powszechnego
stosunku Polaków do innych bieżących problemów
społecznych, np. tak ostatnio szeroko dyskutowanego
problemu akceptowalności homoseksualnych związków partnerskich, które wprawdzie akceptuje znaczna
część społeczeństwa, jednocześnie zdecydowanie
odżegnując się od przyznania im prawa do zawierania związków małżeńskich. Ponieważ respondenci
w niniejszym badaniu nie musieli uzasadniać swoich
wypowiedzi, dlaczego są przeciwni zakładaniu rodzin
przez osoby chore psychicznie, nie wiemy co leżało
u podstaw wskazanych przez nich wyborów. Może była
to obawa o trwałość tych związków, o samodzielność
ekonomiczną zakładanych rodzin, ale mógł równie
dobrze zdecydować tu czynnik genetyczny, który
w zdecydowanej przewadze wskazywali respondenci
jako główną przyczynę chorób psychicznych.
13
Ryzyko przekazania choroby psychicznej
potomstwu mogła zaważyć na wyrażanych opiniach.
Analizując odpowiedzi na to pytanie warto wskazać
także na różnice, jakie pojawiły się w odpowiedziach
osób akceptujących zakładanie rodzin przez chorych
psychicznie. O ile bowiem w przedziale wiekowym 1835 lat odsetek osób opowiadających się za możliwością
zakładania rodzin przez osoby chore psychicznie
wyniósł 39,53%, o tyle wśród ludzi starszych powyżej
55 roku życia systematycznie spadał do poziomu
15,46% (zob. wykres 3).
Czy Twoim zdaniem osoby chore psychicznie powinny zakładać rodziny ?
Wykres 3. Odpowiedzi na pytanie dotyczące zakładania rodzin przez osoby chore psychicznie
Wnioski
Piśmiennictwo
Deklarowany poziom wiedzy na temat chorób
psychicznych wśród ankietowanych nie jest tak niskich
jak zakładano, ale też nie należy do satysfakcjonujących.
Chociaż wyobrażenia na temat chorób psychicznych
wśród respondentów są mocno zróżnicowane, to jednak
zdecydowana większość traktuje chorobę psychiczną,
jak każdą inną chorobę przewlekłą, którą należy leczyć.
Badani trafnie określali przyczyny wystąpienia chorób
psychicznych. Do najczęściej wymienianych przez
nich czynników warunkujących powstanie schorzeń
psychicznych należały: uwarunkowania genetyczne,
stres, traumatyczne wydarzenia życiowe, problemy
zawodowe, rodzinne oraz zaburzenia organiczne.
Mimo licznych deklaracji otwarcia się ankietowanych
na problemy osób dotkniętych chorobą psychiczną,
nadal pozostawiają oni sobie pewien margines, gdzie
wykazują dużo niższą tolerancję, manifestując swój
sprzeciw wobec pełnego uczestnictwa chorych
psychicznie w życiu społecznym. Zdecydowany
brak akceptacji dla możliwości zakładania rodzin
przez te osoby ewoluuje jednak wraz z wiekiem
ankietowanych i może skłaniać do refleksji nad
postępującym procesem pokoleniowych zmian wobec
osób chorych psychicznie. Dotyczyć to może zwłaszcza
akceptacji dla ich udziału we wszelakich aspektach
życia społecznego, w tym małżeńsko–rodzinnego.
1. Kurpas D, Miturska H, Kaczmarek H. Psychologiczne
i społeczne uwarunkowania zdrowia i choroby psychicznej.
W: Kurpas D, Miturska H, Kaczmarek M, red. Podstawy
psychiatrii dla studentów pielęgniarstwa. Wrocław:
Wydawnictwo Continuo; 2008.
2. Jarosz M. Lekarz psychiatra i jego pacjent. Wyd 2. Warszawa:
Wydawnictwo Lekarskie PWL; 1990.
3. Dla Nas. 2006; 8: 16-17.
4. Semple D, Smyth R, Burns J, Darjee R, McIntosh A.
Oksfordzki podręcznik psychiatrii. Lublin: Wydawnictwo
Czelej; 2007.
5. Wilczek – Rużyczka E. Komunikowanie się z chorym
psychicznie. Lublin: Wydawnictwo CZELEJ; 2007.
6. Lieberman J.A, Stroup T.S, Perkins D.O, red. The
American Psychiatric Publishing Schizofrenia. Budapeszt:
Oriold&Company’s Publisher and Services Ltd; 2006.
7. Cebulak M. Program edukacyjny„Zrozumienie, akceptacja
i pomoc dla chorych na schizofrenią”. Psychiatr Pol 2004;
supl. 38, 3: 33.
Adres do korespondencji
Sylwia Podbrożna
Ul. Młyńska 6/4, 44-0180 Toszek
E- mail: podbroznasylwia@gmail .com
Tel. 783782083
ISSN 2080-2021
Prace poglądowe - Reviews
Problemy opieki pielęgniarskiej
nad pacjentem z chorobą afektywną
dwubiegunową
Nursing problems connected with the care
of the patient suffering from bipolar disorder
Justyna Gawron 1, B, D, E, F
Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Rybniku
Dyrektor Andrzej Krawczyk
1
Streszczenie
Choroba afektywna dwubiegunowa pojawia się stosunkowo wcześnie i towarzyszy człowiekowi do końca. Stwarza wiele
problemów pacjentowi, jak również jego rodzinie, gdyż zaburza życie społeczne, zawodowe i rodzinne. Jest to jedyna
jednostka chorobowa, w której przebiegu występują dwa diametralnie przeciwne bieguny. Epizod depresyjny to czas,
kiedy człowiek chory widzi wszystko w czarnych kolorach, odczuwa niechęć i lęk przed światem, a ciągle towarzyszące
mu poczucie braku bezpieczeństwa rodzi w nim wielką bezradność oraz osamotnienie. Chory obarcza się winą za
wszystko, nierzadko stan ten wywołuje u niego myśli samobójcze. Drugi biegun, którego doświadcza pacjent to mania.
Osoba taka jest bardzo pewna siebie, próbuje wszystkich sobie podporządkować, emanuje dużą ilością energii oraz
przejawia nieograniczone możliwości. Chory maniakalny jest trudny w kontaktach, przysparza wiele kłopotów sobie
i bliskim. Na dłuższą metę nie wytrzymuje swojego tempa.
Praca pielęgniarki zarówno z chorym depresyjnym, jak i maniakalnym wymaga dużego zaangażowania i konkretnej
wiedzy psychiatrycznej oraz umiejętności psychologicznych. Z racji przebywania z chorym w dzień i w nocy może
dokonywać wielu cennych spostrzeżeń ważnych w procesie leczenia. Dzięki ciągłej obecności pielęgniarki chory czuje się
bezpiecznie, chętniej nawiązuje kontakt, przez co zmniejszają się jego negatywne emocje i mobilizują go do współpracy
z całym zespołem terapeutycznym, a to wszystko składa się na efektywniejszy przebieg leczenia.
Słowa kluczowe: choroba afektywna dwubiegunowa, mania, depresja, zaburzenia, melancholia, obniżony, podwyższony
nastrój, obserwacja, zespół terapeutyczny, pielęgniarka.
Summary
The bipolar disorder appears quite early and accompanies a human until death. It creates a lot of problems both to the
patient and the family as it has its impact on social, professional and family life. It is the only disorder which characterizes
itself with two completely opposite poles. The depression is the period during which the patient sees everything in dark
colours, experiences aversion and fear towards the world, and the sense of insecurity makes him/her feel helpless and
lonely. The patient blames him/herself for everything and the state frequently evokes suicidal thoughts. The second pole
which troubles the patient is the mania. The person is very self- confident, tries to subordinate others, is very energetic
and seems to have unlimited capabilities. The patient with the mania is hard in contact, creates a lot of problems to
him/herself and the relatives. In the long run he/she is not able to keep up to his/her own pace.
The work with the patient in depression as well as with mania requires a lot of engagement , psychiatric knowledge and
psychological abilities. Accompanying the patient during the day and night, a nurse is able to make a lot of observations
which might be crucial in treatment. Being accompanied by a nurse, the patient feels safe, is more willing to maintain
in contact with her which decreases his/her negative emotions and mobilizes to cooperate with the health team. All
these factors promote more effective treatment.
Keywords: bipolar disorder, mania, depression, disorders, melancholy, increased, decreased mood, observation, health
team, nurse.
Choroba afektywna dwubiegunowa jest pewnego rodzaju fenomenem wśród chorób psychicznych.
To jedyna jednostka chorobowa, w której u jednej
osoby występują skrajne i diametralnie różne zaburzenia emocjonalne, w krótszych lub dłuższych
odstępach czasu. Zaburzenia te charakteryzują się
obniżonym nastrojem, zmniejszoną energią i aktywnością, czyli występowaniem depresji. Drugi rodzaj
zaburzeń emocjonalnych charakterystycznych dla
tego rodzaju schorzenia to występowanie podwyż-
Puls Uczelni 2012, 6, 4: 14-18
Justyna Gawron - Problemy opieki pielęgniarskiej nad pacjentem z chorobą afektywną dwubiegunową
szonego nastroju i zwiększonego poziomu energii
oraz aktywności, czyli manii. Pomimo dużo większej
dostępności oraz skuteczności metod farmakoterapii, zaburzenia te stanowią wciąż wielki problem terapeutyczno-leczniczy, negatywnie wpływający na
jakość życia chorych oraz ich rodzin. Choroba afektywna dwubiegunowa stanowi poważną przyczynę
upośledzenia funkcjonowania oraz niezdolności do
pracy zawodowej. Cechuje ją wielka nawrotowość,
chroniczne utrzymywanie się objawów, problemy
diagnostyczne, a także niewielkie zaangażowanie
pacjentów w długotrwały proces leczenia. [1]
Już Hipokrates określał kolorem czarnym żółć
stanowiącą istotę melancholii. Chory depresyjny
wpada w ciemność swego świata, zamyka się w swej
skorupie i jedyne, nad czym skupia swoje myśli to
potrzeba końca cierpienia, czyli bardzo często jest
to myślenie o śmierci. [2]
Poczucie bezradności, brak nadziei oraz wszechobecny lęk są główną przyczyną prób samobójczych. Aby temu zapobiec pielęgniarka musi bacznie
obserwować pacjenta, jak również zabezpieczyć pomieszczenia i przedmioty, które mogłyby sprowokować chorego do tego czynu. Konieczna jest wnikliwa
obserwacja również w nocy, kiedy to chory budzi się
i nie może ponownie zasnąć. Ważne jest, aby pacjent
odczuwał nasze zrozumienie dla swoich przeżyć. Nie
można zostawiać go samego, a jego myślenie należy
zwrócić na inny tor.
Chory z obniżonym nastrojem nie ma apetytu,
twierdzi, iż nie zasługuje na jedzenie lub, że jedzenie jest zatrute. Takie zachowanie spowodowane
jest urojeniami, które często towarzyszą depresji.
Należy zatem spróbować w tym momencie odwrócić jego uwagę, zachęcić do zjedzenia tylko części
porcji, a jeżeli zajdzie potrzeba - nakarmić i napoić
pacjenta. Należy również skrupulatnie zanotować
w dokumentacji ilość zjedzonych potraw oraz wypitych płynów. W fazie depresji chory nie czuje potrzeby higieny, dlatego zadaniem pielęgniarki jest mobilizowanie go do umycia się, przebrania w czystą
bieliznę. Jeżeli nie dają efektu perswazje, wówczas
toaletę musi wykonać za chorego pielęgniarka.
Trudność w nawiązywaniu kontaktu z chorym, to
nadrzędny problem w opiece nad pacjentem, żyjącym w smutku, z nieuporządkowanym myślami oraz
z nieprawidłowo postrzeganą rzeczywistością. Spokojna i taktowna postawa pielęgniarki, która uważnie słucha chorego, okazując swą empatię na pewno
zachęci go do wyrażania i opisywania swoich przeżyć. Pielęgniarka powinna koncentrować się na tym,
co przeżywa pacjent, nie naciskać i nie ponaglać.
Chory ma odczuć, że jest kimś ważnym i nie zostaje
sam ze swoimi problemami.[3]
Lęk, z którym zmaga się pacjent depresyjny to
przeszkoda w opiece nad nim. To bardzo często
symptom przybierający różne postacie objawów somatycznych, takich jak: ból, duszności, dolegliwości
żołądkowo-jelitowe, osłabienie. Ważne jest, aby poprzez wzmożoną obserwację oraz kontakt słowny
rozpoznać przyczynę występującego lęku i ewentualnie wykluczyć chorobę somatyczną. Obniżony nastrój jest przyczyną obniżonej aktywności Nie można jednak zostawić chorego w bezczynności, nie na-
15
leży go też zmuszać do czegokolwiek. Należy zatem
mobilizować go powoli do prostej aktywności dnia
codziennego, wdrażać do różnych form terapii zajęciowej oraz zachęcać do udziału w psychoterapii.
Zaburzenia treści myślenia występujące w formie
urojeń, głównie winy i grzeszności, bardzo utrudniają pracę z chorym. Pielęgniarka dąży do osłabienia
złych doznań, przez co ułatwia mu kontakt z rzeczywistością. Nie może jednak kategorycznie negować
urojeń, lecz próbować zrozumieć jego emocje i zachowania oraz ustalić ograniczenia tam, gdzie jest to
konieczne. [3]
Częste zaburzenia snu u chorych w przebiegu
depresji wymagają nie tylko zastosowania farmakoterapii. Bardzo ważna jest w tym momencie również rola pielęgniarki, która poprzez rozmowę oraz
obserwację zachowań pacjenta odczytuje nieprawidłowości w przebiegu snu. Kontakt pielęgniarki z pacjentem powoduje zwrócenie jego uwagi
i zainteresowania oraz uwolnienie napięcia spowodowanego bezsennością.
Życie z chorym, który przeżywa epizod manii
jest również trudne, często nie do zniesienia, gdyż
chory ten posiada niewyczerpalną energię, która
pozwala mu na wykonywanie czynności często nieodpowiednich i niestosownych w danej chwili (przemeblowanie mieszkania w środku nocy). Chory „kipi’’
przekonaniem o słuszności swojego postępowania,
jest pewny siebie i żyje w poczuciu wielkiej własnej
wartości. [4]
Wzmożonej energii towarzyszy wzmożony nastrój prowadzący zwykle do euforii. Mogą jednak
dominować gniew i złość, określane w manii, jako
nastrój maniakalno-dysforyczny. Pacjenci wchodzą
w ciągłe konflikty ze współpacjentami i personelem. Pielęgniarka powinna w takiej sytuacji podjąć
działania, które poprawią relacje z chorym. Może to
osiągnąć zachowując spokój i takt oraz przekazując
jasne i proste komunikaty. Niekorzystna jest bezpośrednia krytyka chorego.
Chory maniakalny nie współpracuje z zespołem
terapeutycznym. Zachowanie takie jest wynikiem
występujących u chorego objawów psychotycznych,
z czym wiąże się brak świadomości choroby. Pacjent
odmawia pobytu w szpitalu, nie chce przyjmować
zleconych leków, może również bronić się agresją
wobec personelu lub ucieczką z oddziału. W tej sytuacji
zadaniem opiekującej się pielęgniarki jest podjęcie
takich działań, które pomogą choremu zapanować
nad negatywnymi emocjami oraz agresywnym zachowaniem. Bez względu na prowokującą postawę
pacjenta, pielęgniarka powinna zachować dystans, a
także nie okazywać przewagi z racji pełnionej funkcji.
Pacjent w swoim „galopie” zapomina o zaspakajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Chory
nie dba o higienę, nie odczuwa potrzeby zjedzenia
posiłku, gdyż jest zajęty innymi ważnymi dla niego
sprawami. Pomimo ciągłej aktywności chory nie
potrafi odpocząć ani się wyspać. Długotrwałe niezaspakajanie wyżej wymienionych potrzeb prowadzi
do niebezpiecznych zaburzeń somatycznych zagrażających zdrowiu chorego. Pielęgniarka w sposób
cierpliwy powinna pomóc choremu zaspokoić potrzeby fizjologiczne, monitorować ilość zjedzonych
16
Justyna Gawron - Problemy opieki pielęgniarskiej nad pacjentem z chorobą afektywną dwubiegunową
posiłków, a jeżeli zaistnieje konieczność nakarmić
go. Pielęgniarka dyskretnie kontroluje jak pacjent
radzi sobie z wykonywaniem czynności higienicznych, proponuje pomoc przy wykonywaniu toalety
oraz zmiany bielizny. Dobrze zorganizowany dzień
pacjenta przez odpowiednie zajęcia terapeutyczne
pozwala lepiej przygotować go do wypoczynku, jak
również snu. [3]
Pacjent, który powoli dochodzi do równowagi psychicznej, zaczyna martwić się swoją sytuacją
rodzinną i zawodową, a przede wszystkim faktem
hospitalizacji w szpitalu psychiatrycznym. Pacjenci zdają sobie sprawę, że bardzo trudno będzie im
wrócić do normalnego poziomu funkcjonowania
rodzinnego, zawodowego i społecznego. W tym
czasie potrzebują wsparcia i zapewnienia, że wszystko powróci do normy. [5] Człowiek, który przez pewien czas był wyłączony z zadań w rodzinie, w pracy
i w społeczeństwie musi zostać poddany działaniom
rehabilitacyjnym ukierunkowanym na prawidłowe
funkcjonowanie w relacjach interpersonalnych i społecznych. Bardzo ważne jest, aby nauczyć pacjenta
odpowiedzialności za własne leczenie i kontroli nad
objawami nawracających zaburzeń. Potrzebna jest
tu też współpraca z rodziną. Motywujący dla pacjenta jest fakt, że cały zespół terapeutyczny wraz z rodziną pracują nad jego powrotem do normalnego
funkcjonowania. [6,3]
Piśmiennictwo
1. Mączka G, Siwek M, Skalski M, Dudek D. Lekarze i pacjenci
wobec choroby afektywnej dwubiegunowej- czy myślimy
podobnie? Psychiatr Pol 2009; 43 (3): 301-312.
2. Dudek A, Wilkowska M. Na co choruje psychika. Mag
Pielęg Położ 2011: 1-2.
3. Kurpas D, Miturska H, Kaczmarek M. Pielęgnowanie
chorego w wybranych zaburzeniach psychicznych.
W: Kurpas D, Miturska H, Kaczmarek M, red. Podstawy
psychiatrii dla studentów pielęgniarstwa. Wrocław:
Continuo; 2009: 159-166.
4. Święcicki Ł. Mania. Listy do bliskich; 2010.
5. Dudek D. Choroba afektywna dwubiegunowa. Nowa
Klin 2002; 9(7/8): 789-790.
6. Furgał Ł, Rehabilitacja w psychiatrii. W: Heitzman J, red.
Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny. Warszawa:
Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 2007: 295-296.
Adres do korespondencji:
Justyna Gawron
ul. Rybnicka 22a
47-435 Żytna, woj. Śląskie
Tel. 667554566
ISSN 2080-2021
Udział pielęgniarki w kompleksowym
leczeniu jadłowstrętu psychicznego
pacjenta hospitalizowanego
The participation of a nurse in a complex treatment
of anorexia in hospitalised patient
Katarzyna Gawlowski 1, B, D, E, F *
1
Absolwentka Instytutu Pielęgniarstwa PMWSZ w Opolu
* Praca napisana pod kierunkiem dr n med. Donaty Kurpas
Streszczenie
Jadłowstręt psychiczny (anorexia nervosa) to chorobliwe i celowe dążenie do utraty wagi ciała, związane z lękiem przed
otyłością i utratą zgrabnej sylwetki, pomimo ewidentnej niedowagi. Dążenie do szczupłości przybiera często postać
idei nadwartościowej, a ograniczenia ilości przyjmowanych pokarmów, łączą się ze stosowaniem niskokalorycznej
diety, intensywnymi ćwiczeniami fizycznymi, prowokowaniem wymiotów, stosowaniem środków przeczyszczających
i diuretycznych. Choroba zaczyna się zwykle w okresie dojrzewania, między 13 a 15 rokiem życia, rzadziej pomiędzy
17 a 25 rokiem życia. W miarę postępu medycyny, nadal nie w pełni poznano etiologię i patogenezę anoreksji a co
za tym idzie skuteczną terapię, natomiast wiele faktów świadczy o tym, że składają się na nią powiązane ze sobą
czynniki społeczno-kulturowe i biologiczne, jak również mechanizmy psychologiczne oraz pewne cechy osobowości,
nie pomijając znaczącego wpływu czynników rodzinnych. Ze względu na swoją złożoną patogenezę, postępowanie
w leczeniu będzie kompleksowe i wieloetapowe, niejednokrotnie jest to współpraca wielu specjalistów. Leczenie musi
obejmować somatyczne aspekty choroby oraz w dłużej mierze aspekty psychologiczne.
Współczesna psychiatria, bazując na holistycznej koncepcji człowieka i realizując ideę kompleksowego leczenia, stwarza
dziś nowe obszary zadań dla wszystkich członków zespołu terapeutycznego, dlatego też niezbędny stał się udział
pielęgniarki jako: partnera w relacji z chorym i jego rodziną, członka zespołu terapeutycznego, członka społeczności
terapeutycznej, profesjonalistki w dziedzinie promocji zdrowia psychicznego i profilaktyki zaburzeń psychicznych
w różnych środowiskach. Zadania pielęgniarki sprawującej opiekę nad osobami z zaburzeniami odżywiania sprowadzają
się przede wszystkim do poznania istoty choroby, zmotywowania do współdziałania w procesie naprawczym, elminowania
lęku przed wzrostem wagi ciała, uzyskania racjonalnej oceny własnej wagi i kształtu ciała oraz zmiany zachowań.
Dzięki swojej bezpośredniej i uczestniczącej obserwacji, skoncentrowanej na codziennych zajęciach chorego, zgłasza
postępy i trudności w leczeniu a także wspólnie z zespołem podejmuje decyzje o dalszych działaniach pielęgnacyjnych
i terapeutycznych, włączając się jednocześnie w jednolitą strategię zespołu wobec chorej.
Słowa kluczowe: zaburzenia odżywiania, jadłowstręt psychiczny, członek zespołu terapeutycznego, edukacja zdrowotna
Summary:
Eating disorders in children and teenagers, particularly, psychiatric anorexia, have a complex pathogenesis, thus, the
treatment ought to be multistage. Contemporary psychiatry, basing on a holistic concept of a human and realizing the
idea of complex treatment, creates new areas of tasks for all therapeutic team members. Therefore, the participation
of a nurse has become indispensable as a partner in the relation with a patient and his/her family, as a member of
a therapeutic community, and finally, as a professional in the mental health promotion and prophylaxis of mental
disorders in various environments.
The tasks of a nurse responsible for patients with eating disorders concentrate mainly on discovering the problem,
motivating the patient to cooperate in the treatment, eliminating the fear of gaining weight, achieving rational
assessment of personal body weight and shape and, ultimately, changing the behavior. Moreover, the nurse has the
knowledge of a complex anorexia treatment which include biological methods and sociotherapy, and she cooperates
with the health team as its member. Thanks to her direct observation concentrated on patient’s every day routine she
is able to report on difficulties and progress in treatment. Together with the team she makes decisions about further
nursing and therapeutic works, taking part in the uniform team strategy towards the patient.
Keywords: eating disorders, anorexia, therapeutic team member, health education.
Puls Uczelni 2012, 6, 4: 17-21
18
Katarzyna Gawlowski - Udział pielęgniarki w kompleksowym leczeniu jadłowstrętu psychicznego pacjenta hospitalizowanego
W wyniku wychudzenia, które prowadzi do groźnych dla życia stanów odwodnienia, zaburzenia
równowagi elektrolitowej i wiąże się z pojawieniem
wielu powikłań, istnieje potrzeba rozpoczęcia leczenia w szpitalu [1]. Podstawowym zadaniem hospitalizacji jest poprawa stanu somatycznego zagrażającego życiu i doprowadzenie stanu chorego do
możliwości prowadzenia leczenia ambulatoryjnego,
przede wszystkim: wyrównanie zaburzeń elektrolitowych, realimentacja, psychoterapia i farmakoterapia (w przypadku występowania dodatkowych
zaburzeń psychicznych) [2].
Zadaniem pielęgniarki przyjmującej pacjenta na
oddział jest:
• nawiązanie komunikacji nie tylko z pacjentem, co
bywa nierzadko trudne, ze względu na jego nieufną
i agresywną postawę, ale i z rodziną;
• zapoznanie z regulaminem i programem leczenia (ważenie, czas trwania posiłków, przepustki,
odwiedziny, udział w zajęciach terapeutycznych);
• przegląd rzeczy osobistych (posiadanie leków
przeczyszczających, odwadniających);
• pomiar parametrów życiowych (RR, tętno, temperatura ciała, wzrost i masa ciała- waży się w bieliźnie
osobistej);
• określenie hierarchii problemów pielęgnacyjnych;
• w porozumieniu z dietetykiem ustalenie diety
w zależności od stanu somatycznego chorego;
• prowadzenie dokumentacji [2].
Należy jednak pamiętać, że priorytetowym zadaniem pielęgniarki przyjmującej pacjenta na oddział
jest zapobieganie zagrożeniu życia, które jest następstwem głodzenia. Dlatego też w takiej sytuacji
na zlecenie lekarza:
• podaje zlecone płyny dożylne w celu wyrównania gospodarki wodno- elektrolitowej i zapobiega odwodnieniu- bilans płynów;
• prowadzi karty obserwacyjne kontroli parametrów życiowych, oblicza wskaźnik masy ciała BMI
(poniżej 15 świadczy o wyniszczeniu);
• obserwuje i dokumentuje ilość spożywanych pokarmów;
• w sytuacjach odmowy przyjmowania pokarmów
(przez dwa dni) lub płynów (24 godziny) na zlecenie lekarza zakłada zgłębnik żołądkowy, przez
który podaje pokarm lub mieszanki odżywcze;
• dokonuje całościowej obserwacji pacjenta, tzn.
stanu somatycznego, psychicznego (stany lękowe, zmiany nastroju, sen) oraz funkcjonowania
społecznego [2].
Pielęgniarka poprzez wykorzystanie wiedzy z zakresu psychiatrii, psychologii, socjologii i pedagogiki, w połączeniu z baczną ukierunkowaną obserwacją aktywności życiowych pacjenta, określa jego
problemy, ustalając jednocześnie cele, do których
będzie dążyć wraz z nim, z zespołem terapeutycznym i rodziną. Opracowuje plan interwencji, czas
i metody oceny ich skuteczności, dokonuje oceny
efektu końcowego i w razie potrzeby modyfikuje
plan postępowania [3].
Duża rola i odpowiedzialność spoczywa na personelu pielęgniarskim w leczeniu żywieniowym, którego
zadaniem jest wprowadzenie ustalonej diety, obser-
wacja i kontrola zachowań pacjentów, zwłaszcza w
trakcie spożywania posiłków (dotyczy czasu trwania
posiłku, ilości przyjmowanych produktów, obserwację zachowania, np. chowanie jedzenia, zrzucanie ze
stołu, podrzucanie innym) i bezpośrednio po nich
(prowokowanie wymiotów, wykonywanie ćwiczeń
gimnastycznych, regularne ważenie). W przypadku
odmowy przyjmowania posiłków, podjęcie działań
zapobiegających odwodnieniu i pogorszeniu stanu
zdrowia. Należy pamiętać, że poprzez odmowę jedzenia osoba chora wyraża protest skierowany przeciw
rodzicom, terapeutom, pielęgniarkom lub innym
osobom, a jego celem jest zwrócenie na siebie uwagi,
wymuszenie zainteresowania i opieki albo usiłowanie
zdobycia niezależności.
Pielęgniarka uczestniczy w planowaniu postępowania terapeutycznego, mającego na celu zmianę nieprawidłowego obrazu ciała i poprawę jego
funkcjonowania w wymiarze psychospołecznym,
przy zachowaniu indywidualizacji w pielęgnowaniu i postępowaniu terapeutycznym. Poprzez psychoedukację i psychoterapie podtrzymującą oraz
prowadzone rozmowy z pacjentem dąży do zmiany
postawy względem jedzenia i stara się go motywować do współdziałania z zespołem terapeutycznym.
Przekazuje wiedzę na temat istoty zaburzenia, jego
przyczyn i powikłań, wyjaśnia znaczenie spożywania
poszczególnych składników, edukuje w zakresie higieny ciała i właściwej pielęgnacji a poprzez stosowanie zajęć relaksacyjnych dąży do ograniczenia lub
zniesienia lęku [2].
W kompleksowym planie opieki pielęgniarka nie
może pominąć udziału rodziny, która ze względu
na swoje poczucie bezradności i niekompetencji,
jest narażona na stres i negatywne emocje związane z chorobą swojej bliskiej osoby. Ważne jest, aby
rozpoznała sytuację rodzinną, reakcje emocjonalne,
problemy związane ze zmienionym zachowaniem
i dokonała oceny możliwości naturalnego wsparcia
pomiędzy członkami rodziny. W rozmowach terapeutycznych, poprzez swoje partnerstwo z rodziną,
udziela rzetelnych informacji, wyjaśniając istotę choroby i jej objawów, i tym sposobem stara się ułatwić
akceptację choroby oraz próbuje wypracować kilka
konstruktywnych sposobów radzenia sobie z nią
w życiu codziennym, jednocześnie umożliwia rodzinie swobodne wyrażanie swoich uczuć i obaw. Ważne jest, aby rodzina dokonała zmiany poprzez zaniechanie nacisku i kontroli, a także zaangażowała się
w program leczenia i współpracy z całym zespołem
terapeutycznym [3].
Leczenie jadłowstrętu psychicznego jest zadaniem trudnym i stwarzającym wiele problemów pielęgniarkom ale i całemu zespołowi terapeutycznemu, wynika to z braku poczucia choroby i motywacji
do leczenia osób z zaburzeniami jedzenia, z reguły
odmawiają współpracy, są drażliwe, w obniżonym
nastroju. Niejednokrotnie w początkowym okresie
leczenia ujawniają wrogi stosunek do personelu,
mają tendencje do manipulowania otoczeniem.
Każda chora wymaga indywidualnego podejścia,
uwzględniając cechy jadłowstrętu psychicznego
i towarzyszącego mu objawu wyniszczenia, współ-
Katarzyna Gawlowski - Udział pielęgniarki w kompleksowym leczeniu jadłowstrętu psychicznego pacjenta hospitalizowanego
istniejących zaburzeń metabolicznych i patofizjologicznych. W przypadku wczesnej interwencji, wyboru właściwej psychoterapii, kompleksowej opieki
oraz leczenia dietetycznego, powikłania jadłowstrętu psychicznego mogą być odwracalne, chociaż następstwa przewlekłego niedożywienia mogą utrzymywać się jeszcze przez wiele lat, nawet po uzyskaniu prawidłowej masy ciała, gdzie BMI>18,5kg/m2
i spontanicznego powrotu miesiączek. Rzeczywiste
dane liczbowe rozpowszechnienia i śmiertelności
dotyczące anoreksji nie są znane, ponieważ wiele
lekkich przypadków o słabym nasileniu nie trafia do
leczenia [1-3].
19
Piśmiennictwo:
1. Aleksandrowicz J.W. Zaburzenia nerwicowe, zaburzenia
osobowości i zachowania dorosłych (według ICD-10):
psychopatologia, diagnostyka, leczenie. Kraków: Collegium
Medicum UJ; 1997: 87-88.
2. Grochowska D, Twardowska M. Standard opieki
pielęgniarskiej nad pacjentką z jadłowstrętem psychicznym.
W: Wybrane standardy w pielęgniarstwie psychiatrycznym;
Warszawa: Wydawnictwo Naczelna Rada Pielęgniarek
i Położnych; 2002: 45-49.
3. Czyżowicz K, Skorupska A: Udział pielęgniarki
w kompleksowym leczeniu- podsumowanie. W: WilczekRużyczki E, red. Podstawy Pielęgniarstwa Psychiatrycznego.
Lublin: Wydawnictwo Czelej; 2007: 220-223;
Adres do korespondencji:
Katarzyna Gawlowski
VIA ALDO MACCONI 56
52014 PONTE A POPPI (AR)
Włochy
Tel. +39 3281784010
ISSN 2080-2021
Historia zapłodnienia „in vitro”
The history of in-vitro fertilization
Janusz Kubicki 1, B,D,E,F
1
emerytowany wykładowca PMWSZ w Opolu
Streszczenie
Celem artykułu jest przedstawienie historii opracowania metody „in vitro” jako sposobu leczenia niepłodności par oraz
zwrócenie uwagi na kontrowersje wokół tematu sztucznego zapłodnienia, ze szczególnym uwzględnieniem stanowiska
Kościoła Katolickiego.
Omówiono krótko historyczne próby pokonywania niepłodności oraz przyczyny niepłodności zarówno po stronie
kobiet, jak i mężczyzn. Scharakteryzowano kalendarium wieloletnich prób i badań Roberta Edwardsa i Patricka
Steptoe’a nad zapłodnieniem „in vitro”, zakończone urodzeniem pierwszego dziecka „z probówki” Louise Brown w roku
1978. Przedstawiono technikę oraz etapy zapłodnienia „in vitro”, skuteczność i ewentualne powikłania tej metody oraz
statystykę zapłodnień tego typu w poszczególnych krajach, w tym w Polsce.
Wskazano największe problemy etyczno-moralne związane z zapłodnieniem pozaustrojowym.
Słowa kluczowe: zapłodnienie „in vitro”, historia, technika, problemy etyczne.
Summary:
The article aims to introduce the history of performing in-vitro procedure as the method of infertility treatment for
couples. It also discusses the controversies around the subject of artificial fertilization, particularly presenting the
opinion of The Catholic Church.
Some numerous attempts to fight infertility throughout the history have been described along with the causes of male
as well as female infertility. The calendar of many years of attempts on the in-vitro method performed by Robert Edwards
and Patrick Steptoe has been characterized, what ended successfully with the first born ‘test-tube baby’ – Louise Brown
in 1978. The technique and the stages of in-vitro fertilization procedure have been presented as well as its effectiveness
and possible complications. The statistics of the fertilizations in specific countries have been included along with the
numbers concerning Poland.
The greatest ethical and moral problems of the procedure have also been pointed out.
Keywords: infertilization „in vitro”, history, technology, etic problems.
Niepłodność małżeńska i par partnerskich dotyka
około 10% społeczeństwa, dlatego też nic dziwnego,
że Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała
niepłodność za chorobę społeczną.
Najczęściej przyczyną niepłodności są choroby
kobiece [1], a zatem:
- niedrożność jajowodów spowodowana stanami
zapalnymi przydatków oraz coraz częściej
rozpoznawaną endometriozą;
- brak obu jajowodów po przebytych dwukrotnie
operacjach ciąż ektopowych (pozamacicznych),
- zaburzenia czynnościowe jajowodów;
- wady wrodzone macicy (macica dwurożna, macica
jednorożna, przegrody jamy macicy);
- zrosty wewnątrzmaciczne po przebytych stanach
zapalnych endometrium (śluzówki macicy);
- zbliznowienia jamy macicy po zabiegach
wyłyżeczkowania macicy oraz po przebytych
cięciach cesarskich;
- mięśniaki macicy, zwłaszcza podśluzówkowe;
- polipy endometrialne;
- zaburzenia owulacji, np. brak owulacji w Zespole
Policystycznych Jajników (PCOS, Zespół SteinLeventhala).
Przyjmuje się, że w około 1/5 przypadków niepłodności stwierdza się przyczynę po stronie partnera
spowodowaną m.in.:
- oligospermią (ilość plemników poniżej 20 milionów
w 1 mm3);
- necrospermią (plemniki martwe);
- zmniejszoną ruchliwością plemników;
- patologiczną budową plemników dotyczącą
przede wszystkim ich główek.
Najczęściej przyczyną niepłodności męskiej są:
- zbyt późne sprowadzenie po porodzie jąderek
uwięźniętych w kanale pachwinowym do moszny;
- przebyte w dzieciństwie i młodości wirusowe
zapalenie jąder (świnka, odra);
Puls Uczelni 2012, 6, 4: 20-24
Janusz Kubicki - Historia zapłodnienia „in vitro”
- niektóre zawody, zwłaszcza praca w wysokich
temperaturach (hutnicy, górnicy, kominiarze,
piekarze).
Pierwsze próby leczenia niepłodności polegały na
tzw. sztucznej inseminacji, to jest wstrzykiwaniu do jamy
macicy nasienia. Wyróżniamy przy tym następujące
rodzaje sztucznego zapłodnienia (inseminacji):
- homologiczna - nasieniem partnera;
- heterologiczna - nasieniem z banku nasienia;
- mieszana - nasieniem z banku i nasieniem partnera.
Opisywane są przypadki inseminacji„post mortem”
nasieniem partnera zamrożonym w banku.
Przełom w leczeniu niepłodności nastąpił w drugiej
połowie ubiegłego wieku dzięki wieloletnim pracom
naukowców angielskich: Roberta Goeffreya Edwardsa
oraz Pattricka Steptoe, których uważa się za twórców
zapłodnienia„in vitro”. Dosłownie znaczy to„zapłodnienie
w szkle” - in vitro fertilisation (IVF).
Robert Edwards urodził się 27 września 1935 roku.
Ukończył Manchester Central High School. Następnie
studiował biologię na Uniwersytecie Walijskim (uzyskał
tytuł specjalisty w zakresie zoologii i botaniki) oraz
na Uniwersytecie Edynburskim w Instytucie Genetyki
i Embriologii Zwierząt uzyskując tytuł doktora w roku
1955. Badania nad zapłodnieniem „in vitro” rozpoczął
w roku 1963 na Uniwersytecie w Cambridge, najpierw
na myszach, później królikach i zarodkach ludzkich.
Największym problemem, przed którym stanął
Edwards było pobieranie do badań komórek jajowych
z jajników kobiet. Nawiązał wówczas współpracę
z ginekologiem Patrickiem Steptoe (urodził się
9 czerwca 1913 roku i był absolwentem Uniwersytetu
Oxfordzkiego). Steptoe zaproponował Edwardsowi
pobieranie komórek jajowych z jajników kobiet metodą
laparoskopową (obecnie komórki jajowe pobiera się
do zapłodnienia „in vitro” za pomocą punkcji tylnego
sklepienia pochwy pod kontrolą ultrasonograficzną).
Po ogłoszeniu wyników swoich pierwszych badań,
Edwards i Steptoe spotkali się z nagonką Kościoła
Anglikańskiego. Królowa Elżbieta II odmówiła im
przyznania tytułów szlacheckich, a przede wszystkim
cofnięto wszystkie subwencje rządowe na dalsze
badania. Od tego momentu prace nad zapłodnieniem
„in vitro” badacze prowadzili w założonej przez siebie
Bourn Hall Clinic z własnych środków pieniężnych.
I oto 32-letnie badania naukowe Edwardsa
i Steptoe’a przyniosły wspaniały sukces. 25 lipca
1978 roku urodziło się pierwsze dziecko „z probówki”,
dziewczynka Louisa Brown. Poród odbył się w 38.
tygodniu niepowikłanej ciąży, ukończony został cięciem
cesarskim (obecnie w przypadkach zapłodnienia „in
vitro” preferuje się ukończenie porodu drogą cięcia
cesarskiego).
Louisa Brown ważyła 2800 gramów. Jej matka
Lesley Brown leczona była przez kilka lat z powodu
niepłodności, natomiast dawcą nasienia był jej mąż
John.
To wielkie osiągnięcie współczesnej medycyny
zostało ukoronowane przyznaniem Robertowi
Edwardsowi Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny
i fizjologiii w 2010 r. przez uniwersytet medyczny Instytut
Karoliński w Sztokholmie. Uroczystego wręczenia
Nagrody Nobla Edwardsowi dokonał Król Szwedzki
Karol XVI Gustaw roku. Nagrodę Nobla otrzymałby
21
na pewno również Patrick Steptoe. Niestety zmarł on
w roku 1988, a więc 10 lat po porodzie Louise Brown.
W tym miejscu należy podkreślić, że Robert
Edwards jest ojcem 5 córek i ma 11 wnucząt, dlatego
też problem niepłodności jego nie dotyczył.
W Polsce pierwszego udanego zapłodnienia „in
vitro” z urodzeniem żywego i zdrowego dziecka
dokonał prof. Marian Szamatowicz z Uniwersytetu
Medycznego w Białymstoku.
Technika zapłodnienia „in vitro” obejmuje kilka
etapów [3]:
- kobiecie podaje się preparaty hormonalne, aby
pobudzić jajniki do zwiększonej produkcji komórek
jajowych (hiperstymulacja);
- z jajników metodą laparoskopową (pod kontrolą
USG) bądź poprzez tylne sklepienie pochwy
pobiera się komórki jajowe;
- pod mikroskopem ocenia się komórki jajowe
wybierając w pełni dojrzałe;
- wybrane komórki jajowe wraz z plemnikami
umieszcza się w specjalnym środowisku;
- po 2 do 5 dniach po stwierdzeniu zapłodnienia
komórek jajowych przez plemniki dokonuje się
ich transferu do macicy (embryotransfer).
Istnieje również metoda zapłodnienia„in vitro” ICSI
(intracytoplasma sperm iniection), podczas której do
komórki jajowej wstrzykuje się pojedynczy plemnik
pobrany z jądra lub najądrza przy zaawansowanej
aspermii partnera.
Zapłodnienie „in vitro” poprzedzają tzw. badania
preimplantacyjne, które powinny być wykonywane
u kobiet powyżej 35 roku życia oraz z obciążającym
wywiadem położniczym, celem wykrycia takich
anomalii genetycznych, jak np. Zespół Edwardsa
i Turnera, które często są przyczyną poronień. Badań
przedimplantacyjnych nie przeprowadza się w typowej
procedurze zapłodnienia „in vitro”.
Należy podkreślić, że zapłodnienie „in vitro” niesie
ze sobą możliwość ryzyka ciąży mnogiej.Wynika to
z praktyki transferu do macicy dwóch lub większej liczby
zarodków, dlatego też w kilku krajach wprowadzono
ograniczenie embryotransferu do dwóch zarodków.
Nie stwierdzono u matek zapłodnionych metodą „in
vitro” - w związku z zastosowaną terapią hormonalną
stymulacji jajników - częstszego występowania raka
jajnika i raka sutka, natomiast opisywane są pojedyncze
przypadki ciąży ektopowej (pozamacicznej). Według
wszystkich autorów nie stwierdza się zwiększonej liczby
wad wrodzonych u dzieci urodzonych pozaustrojowo
w porównaniu z grupami kontrolnymi, również ich
rozwój fizyczny i psychiczny jest prawidłowy [4].
Często natomiast ich masa urodzeniowa jest mniejsza,
z uwagi na zalecenia ukończenia ciąży cięciem
cesarskim przed terminem porodu [2].
Przyjmuje się, że skuteczność zapłodnienia
„in vitro” waha się od 20 do 25%, a w ośrodkach
wyspecjalizowanych do 40 %. Obecnie na świecie
żyje ponad milionów dzieci urodzonych metodą
zapłodnienia pozaustrojowego, z których większość
doczekała się potomstwa poczętego metodą naturalną.
Zapłodnienie „in vitro” w większości krajów Unii
Europejskiej jest refundowane (z ograniczeniem na
Węgrzech i w Czechach do trzech prób). W Polsce
NFZ nie refunduje tych zabiegów. Dlatego też nic
22
Janusz Kubicki - Historia zapłodnienia „in vitro”
dziwnego, że pozostajemy daleko poza krajami
europejskimi, o czym może świadczyć następujące
zestawienie:
Polska: 126 zapłodnień „in vitro” na milion mieszkańców,
Węgry: 700 przypadków na milion mieszkańców,
Niemcy: 1100 przypadków na milion mieszkańców,
Hiszpania: 1900 przypadków na milion mieszkańców.
Zapłodnienie „in vitro” budzi bardzo poważne
problemy etyczno-moralne, czego dowodem jest
fakt, że Edwards i Steptoe w swoim Bourn Hall Clinic
powołali Komisję Etyczną.
Oto największe problemy etyczno-moralne
związane z zapłodnieniem pozaustrojowym:
- nadprodukcja komórek jajowych;
- niszczenie komórek jajowych, zamrażanie komórek
jajowych;
- zamrażanie zarodków (cryoprezerwacja w ciekłym
azocie w temperaturze minus 190°C nawet do
kilku lat);
- niszczenie zarodków;
- transfer do macicy kilku zarodków.
Poszczególne religie mają różny stosunek do
zapłodnienia pozaustrojowego.
Kościół Katolicki odrzuca zapłodnienie „in vitro”,
propaguje natomiast tzw. naprotechnologię, [5] to
jest wszelkie procedury zmierzające do wyleczenia
niepłodności u kobiety i mężczyzny, w wiec terapię
hormonalną, zabiegi chirurgiczne i inne. Według
Kościoła Katolickiego małżeństwa, które mimo
leczenia pozostają nadal niepłodne powinny ten
stan zaakceptować lub dążyć do adopcji dziecka.
Sprzeciw wobec zapłodnienia „in vitro” wyraził papież
Jan Paweł II w swojej encyklice Evangelium Vitae
w roku 1995 [5,6].
Kościół Ewangelicko - Augsburski akceptuje
zapłodnienie pozaustrojowe jako sposób leczenia
niepłodności, sprzeciwia się jednak tworzeniu
i zamrażaniu nadliczbowych zarodków.
Kościół Prawosławny dotychczas nie przedstawił
oficjalnego stanowiska, które odnosiłoby się do
problemów zapłodnienia „in vitro”.
Na zakończenie pracy chciałbym przedstawić
obecnie dyskutowane w Sejmie RP projekty ustaw
dotyczące zapłodnienia „in-vitro”:
1. Projekt Małgorzaty Kidawy-Błońskiej (PO):
- dostępne dla wszystkich,
- tylko do leczenia niepłodności,
- możliwość tworzenia dodatkowych zarodków,
- zakaz ich niszczenia.
2. Projekt Jarosława Gowina (PO):
- tylko małżeństwa,
- zakaz tworzenia dodatkowych zarodków.
3. Projekt byłego wiceministra zdrowia Bolesława
Piechy (PIS):
- zakaz in-vitro,
- istniejące już zamrożone zarodki podlegać mają
wszczepieniu biologicznym matkom, bądź adopcji.
Piśmiennictwo
1. Bręborowicz G. Położnictwo i ginekologia. Warszawa:
Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 2008.
2. Olson C. In vitro fertilisation is associated with an
increase in maior birth defects. Fertil Steril 2005; 84
(5): 1308-1315.
3. Kurinczuk J. Safety isness in assisted reproduction
technology. Hum Reprod 2003; 18 (3): 925-931.
4. Wagenaar K. i in. Behavior and socioemotional functioning
in 9- 18 year old children born after in vitro fertilisation.
Fertil Steril 2009; 92 (6): 1907-1914.
5. Instrucio Diginitas personae dotyczące niektórych
problemów bioetycznych. Kongregacja Nauki i Wiary;
2008.
6. Encyklika Evangelium Vitae; 1995.
7. Mandelbaum J. Embryo and oocytocryopreservation.
Hum Reprod 1998; 14 (4): 53.
Adres do korespondencji
Dr hab. Janusz Kubicki
Adres: 65-062 Opole
ul. Kościuszki 7/13
Tel. +48608628666
23
Puls Uczelni jest czasopismem recenzowanym.
Każdy z artykułów opublikowanych w roku 2012 uzyskał dwie pozytywne recenzje
przygotowane przez pracowników naukowych wymienionych poniżej.:
Dr hab. Jean Bauwens (Bruksela, Belgia)
Prof. dr hab. Marek Bugdol (Kraków)
Dr n. med. Dorota Bielska (Białystok)
Dr hab. n. med. Jarosław Drobnik (Wrocław)
Prof. dr hab. Hans-Joachim Hannich (Greifswald, Niemcy)
Prof. dr hab. n. med. Jerzy Jabłecki (Trzebnica)
Dr n. hum. Bożena Mroczek (Szczecin)
Dr n. med. Aneta Nitsch-Osuch (Warszawa)
Dr n. med. Patricia Owens (Liverpool, Wielka Brytania)
Dr hab. n. med. Artur Pupka (Wrocław)
Dr hab. n. med. Jan Skóra (Wrocław)
Dr n. med. Andrzej Szpakow (Grodno, Białoruś)
Komitet Redakcyjny Pulsu Uczelni, licząc na dalszą owocną współpracę,
składa najserdeczniejsze podziękowania za rok 2012 Recenzentom
24
Regulamin ogłaszania prac w Kwartalniku PULS UCZELNI
Regulamin ogłaszania prac w Kwartalniku
PULS UCZELNI
Kwartalnik PULS UCZELNI jest recenzowanym czasopismem naukowo-informacyjnym, adresowanym do studentów, absolwentów oraz pracowników
wyższych szkół medycznych.
Naszą misją jest stworzenie międzynarodowej platformy współpracy oraz
wymiany informacji, myśli i doświadczeń z zakresu pielęgniarstwa, położnictwa, fizjoterapii, kosmetologii i zdrowia publicznego.
Redakcja przyjmuje do druku prace w języku polskim i/lub angielskim
(UK English). Publikowane są one
w następujących działach kwartalnika:
• Artykuły redakcyjne (Editorials)
• Prace poglądowe (Reviews)
• Prace oryginalne (Original papers)
• Prace kazuistyczne (Case reports/studies)
• Sprawozdania (Reports) – ze zjazdów, kongresów, stażów krajowych
i zagranicznych itp.
• Komunikaty (Announcements)
Priorytet w druku mają prace oryginalne oraz publikacje w języku angielskim. Artykuły powinny spełniać standardy i wymagania określone przez
International Committee of Medical Journal Editors, znane jako „Uniform
Requirements for Manuscripts Submitted to Biomedical Journals: Writing
and Editing for Biomedical Publication” (zob. Uniform Requirements for
Manuscripts Submitted to Biomedical Journals [editorial]. N Engl J Med 1997;
336: 309–915; uaktualniona wersja z października 2004 roku dostępna jest
na stronie WWW – http://www.icmje.org/icmje.pdf). Obowiązują również
zasady Dobrej Praktyki Edytorskiej („Consensus Statement on Good Editorial Practice 2004”), sformułowane przez Index Copernicus International
Scientific Committee.
Każda praca jest recenzowana przez członków Kolegium Redakcyjnego
oraz dwóch niezależnych Recenzentów, wytypowanych przez Redakcję
– najczęściej z grona samodzielnych pracowników naukowych. Redakcja
zapoznaje Autorów z tekstem recenzji, bez ujawniania nazwisk recenzentów.
Recenzent może uznać pracę za:
• nadającą się do druku bez dokonywania poprawek,
• nadającą się do druku po dokonaniu poprawek według wskazówek
Recenzenta, bez konieczności ponownej recenzji,
• nadającą się do druku po jej przeredagowaniu zgodnie z uwagami
Recenzenta i po ponownej recenzji pracy,
• nie nadającą się do druku.
Praca może być również odesłana Autorom z prośbą o dostosowanie do
wymogów redakcyjnych. Redakcja zastrzega sobie prawo do dokonywania
koniecznych poprawek i skrótów bez porozumienia z Autorami.
Prawa autorskie (copyright). Praca zakwalifikowana do druku w kwartalniku staje się własnością PULSU UCZELNI. Praca nie może więc być m.in.
publikowana (w całości lub w częściach) w innych wydawnictwach w kraju
ani za granicą bez uzyskania pisemnej zgody Zespołu Redakcyjnego.
Zasady etyki. Publikowane prace nie mogą ujawniać danych osobowych
pacjentów, chyba że wyrazili oni na to pisemną zgodę (wówczas należy
dołączyć ją do manuskryptu). Prace dotyczące badań, których przedmiotem
jest człowiek i które mogą nieść w sobie element ryzyka, muszą zawierać
oświadczenie, że uzyskano akceptację odpowiedniej komisji bioetycznej.
Również publikacje dotyczące badań doświadczalnych na zwierzętach muszą
zawierać oświadczenie, że badania były zaakceptowane przez taką komisję.
Fakt akceptacji powinien być zaznaczony w pracy w opisie metodyki badań.
Autor ma obowiązek wykazania (w ramach Piśmiennictwa przesyłanej
pracy), że zna dorobek czasopisma, do którego kieruje swój artykuł. Ma także
obowiązek cytowania przyjętej do druku pracy w innych czasopismach,
zgodnie z podejmowaną tematyką. Artykuły Autorów, którzy nie dostosują się
do tych wymagań, nie będą przyjmowane do postępowania redakcyjnego.
Źródła finansowania pracy i sprzeczność interesów. Autor lub autorzy
powinni podać źródła wsparcia finansowego – nazwę sponsora/instytucji
i numer grantu – jeśli z takiego korzystali. Możliwe jest użycie następujących sformułowań: „Praca wykonana w ramach projektu badawczego
(grantu itp.) nr ..., finansowanego przez ... w latach ...”, „Praca zrealizowana
ze środków uczelnianych (badania własne, działalność statutowa itp.)” lub
„Praca sfinansowana ze środków własnych autora(ów)”. Autor lub autorzy
muszą również ujawnić swoje związki ze sponsorem, wymienionym w pracy
podmiotem (osobą, instytucją, firmą) lub produktem, które mogą wywołać
sprzeczność interesów.
Prosimy o przygotowanie tekstu w Wordzie, czcionka 12 pkt. według
następujących wskazówek:
1. Tytuł pracy w języku polskim i angielskim, imię i nazwisko Autora (-ów),
miejsce zatrudnienia oraz kierownik placówki – do 600 znaków (ze
spacjami). Należy ustalić rolę i udział każdego współautora w przygotowaniu pracy według załączonego klucza:
A - przygotowanie projektu badania (study design)
B - zbieranie danych (data collection)
C - analiza statystyczna (statistical analysis)
D - interpretacja danych (data interpretation)
E - przygotowanie maszynopisu (manuscript preparation)
F - opracowanie piśmiennictwa (literature search)
G - pozyskanie funduszy (funds collection)
2. Streszczenia w języku polskim i angielskim wraz ze słowami kluczowymi
w języku polskim i angielskim (3-6) – do 2000 znaków (ze spacjami).
Struktura streszczeń powinna pokrywać się ze strukturą tekstu
głównego (z wyjątkiem dyskusji). W streszczeniu (Summary) należy
więc wyodrębnić cztery części (dotyczy również opisów przypadków):
Wstęp (Background), Materiał i metody (Material and methods), Wyniki
(Results) i Wnioski (Conclusions).
3. Tekst pracy bez streszczeń wraz z Piśmiennictwem i podanym na końcu
adresem do korespondencji, telefonem, adresem e-mail – do 6600
znaków (ze spacjami).
Ryciny, fotografie, wykresy do wmontowania w tekst należy nadsyłać
oddzielnie, poza tekstem, w którym muszą być zacytowane. Wszystkie
powinny być ponumerowane i opisane, zgodnie z kolejnością występowania
w pracy, sygnowane nazwiskiem i tytułem pracy.
Piśmiennictwo powinno zawierać wyłącznie pozycje cytowane w tekście
pracy, w którym oznacza się je kolejnymi liczbami w nawiasach klamrowych, np. [1], [6,13]. To samo dotyczy cytowań umieszczanych w tabelach
lub opisach rycin – nadaje się im kolejne numery, zachowując ciągłość
z numeracją w tekście pracy.
Piśmiennictwo należy ograniczyć do niezbędnego minimum. Należy unikać
cytowania abstraktów zjazdowych, a informacje niepublikowane (tzw. informacje własne, doniesienia ustne itp.) nie mogą służyć jako źródło cytatu.
Spis piśmiennictwa umieszcza się na końcu pracy w kolejności zgodnej
z pojawianiem się cytowanych prac w tekście. Jeśli liczba autorów publikacji
nie przekracza 6, podaje się wszystkie nazwiska oraz inicjały (bez kropek).
Jeśli autorów jest 7 lub więcej, wymienia się nazwiska pierwszych trzech,
a po nich zamieszcza skrót„i wsp.”lub„et al.”. Skróty tytułów czasopism muszą
odpowiadać skrótom podawanym w Index Medicus; pisze się je kursywą,
bez kropek. Po podaniu roku wydania stawiamy średnik, po podaniu tomu –
dwukropek, po podaniu stron (od-do) – kropkę. W przypadku wydawnictw
zwartych podaje się: nazwisko redaktora (-ów), inicjały imienia lub imion,
tytuł publikacji pisany kursywą, miejsce wydania, nazwę wydawnictwa, rok
wydania, ewentualnie numery stron.
Poniżej znajdują się przykłady, które należy naśladować:
a) artykuł w czasopiśmie
• Stroup DF, Berlin JA, Morton S.C., et al. Meta-analysis of observational
studies in epidemiology: a proposal for reporting. JAMA 2000; 283:
2008-2012.
b)artykuł bez podanych autorów lub organizacja występująca jako autor
•Cancer in South Africa [editorial]. S Afr Med J 1994; 84:15.
• 21st century heart solution may have a sting in the tail. BMJ 2002; 325
(7357):184.
• Diabetes Prevention Program Research Group. Hypertension, insulin, and
proinsulin in participants with impaired glucose tolerance. Hypertension
2002;40(5): 679-686.
c) artykuł z Internetu (np. z czasopisma w wersji elektronicznej online)
• Thomas S. A comparative study of the properties of twelve hydrocolloid
dressings. World Wide Wounds [serial online] 1997 Jul [cyt. 3.07.1998].
Dostępny na URL: http://www.smtl.co.uk/World-Wide-Wounds/
d)książka/podręcznik autorstwa jednej lub kilku osób
•Juszczyk J, Gładysz A. Diagnostyka różnicowa chorób zakaźnych. Wyd
2. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 1996: strona od - do.
•Milner AD, Hull D. Hospital paediatrics. 3rd ed. Edinburgh: Churchill
Livingstone; 1997.
e) rozdział w książce/podręczniku
• Krotochwil-Skrzypkowa M. Odczyny i powikłania poszczepienne. W:
Dębiec B, Magdzik W, red. Szczepienia ochronne. Wyd 2. Warszawa:
PZWL;1991:76-81.
• Weinstein L, Swartz MN. Pathogenic properties of invading microorganisms. In: Sodeman WA jun, Sodeman WA, editors. Pathologic
Physiology: Mechanisms of Disease. Philadelphia: WB Saunders, 1974:
457-472.
f) praca w materiałach konferencyjnych/zjazdowych
• Harnden P, Joffe JK, Jones WG, editors. Germ cell tumours V. Proceedings
of the 5th Germ Cell Tumour Conference; 2001 Sep 13-15; Leeds, UK.
New York: Springer; 2002.
• Christensen S, Oppacher F. An analysis of Koza's computational effort
statistic for genetic programming. In: Foster JA, Lutton E, Miller J,
Ryan C, Tettamanzi AG, editors. Genetic programming. EuroGP 2002:
Proceedings of the 5th European Conference on Genetic Programming;
2002 Apr 3-5; Kinsdale, Ireland. Berlin: Springer; 2002: 182-191.
Do pracy przesyłanej do Redakcji należy dołączyć pisemną zgodę kierownika jednostki (Instytutu/Zakładu) na druk oraz oświadczenie Autora,
że praca nie była uprzednio publikowana i nie została złożona do druku
w innym czasopiśmie.
Autorzy otrzymują bezpłatnie jeden egzemplarz czasopisma z wydrukowanym artykułem, nie otrzymują natomiast honorariów autorskich.
Prace należy przesyłać WYŁĄCZNIE drogą internetową na adres e-mail:
[email protected]
The instruction for the Authors submitting papers to the quarterly HIGHER SCHOOL’S PULSE
The instruction for the Authors submitting papers to the quarterly
HIGHER SCHOOL’S PULSE
The quarterly journal HIGHER SCHOOL’S PULSE is a peer-reviewed
scientific and informational journal, addressed to the students, graduates
and staff of medical high schools.
Our mission is to lay the foundations for the international cooperation and
the exchange of ideas, information and experience in nursing, midwifery,
physiotherapy, cosmetology and public health.
The Editorial Board accepts manuscripts written in Polish and/or English
(preferably UK English). They may be considered for publication in the following sections of the quarterly:
• Editorials
• Reviews
• Original papers
• Case reports/studies
• Reports
• Announcements
The priority will be given to the original papers and/or articles written in
English. The manuscripts submitted should meet the general standards
and requirements agreed upon by the International Committee of Medical
Journal Editors, known as Uniform Requirements for Manuscripts Submitted
to Biomedical Journals: Writing and Editing for Biomedical Publication (see
Uniform Requirements for Manuscripts Submitted to Biomedical Journals
[editorial]. N Engl J Med 1997; 336:309-915; an updated version from October
2004 is available online: http://www.icmje.org/icmje.pdf). They should also
conform to the high quality editorial procedures and practice (formulated
by the Index Copernicus International Scientific Committee as Consensus
Statement on Good Editorial Practice 2004).
Submitted manuscripts are first examined by the Editorial Board members,
and then, if generally accepted, sent to two independent experts for the
scientific evaluation. The authors will receive the reviews within several
weeks after submission of the manuscript. The reviewers, whose names
are undisclosed to the author, may qualify the paper for:
• immediate publication,
• returning to the authors with suggestions for modification and improvement, and then publishing without a necessity for a repeated review,
• returning to the authors for rewriting (according to the reviewer’s
instructions or requests), and then for publishing after a repeated
review,
• rejection as unsuitable for publication.
The Editorial Board reserves the right to adjust the format of the article or
to shorten the text, if necessary. The authors of the accepted papers will be
notified in writing. The manuscripts requiring modification and improvement or rewriting will be returned to the authors.
The copyright transfer. After the acceptance of the paper to be printed,
the authors transfer the copyright to the HIGHER SCHOOL’S PULSE, and all
published manuscripts become the permanent property of the Publisher.
Thus no part of these documents may be reproduced or transmitted in any
form or by any means and for any
purpose in other publishing agencies locally or abroad, without a written
permission expressed by the Editorial Board.
The ethical issues. The authors are obliged to respect patients’confidentiality. Do not publish patients’ names, initials, or hospital numbers unless the
patients have expressed their agreement to. A written permission to use
patients’pictures and their informed consent must accompany such materials. In the reports on the experiments performed on the human subjects, it
should be clearly indicated whether the procedures were approved by a local
ethical committee. The information on this approval should be provided in
the “Material and methods” section of the manuscript.
The author is obliged to prove (in References section) that he is acknowledged
with the achievements of the journal, which he submitted his manuscript
to. The author ought to accept the obligation to quote the approved paper
in other journals in accordance with their subject. The manuscripts of the
authors who do not adapt to these requirements will not be accepted for
the editorial proceedings.
The sources of financial support and the conflict of interests. The authors
should give the name of the supporting institution(s) and a grant number, if
applicable. They should also disclose any relationships (especially financial
arrangements) they may have with the sponsor, other subjects, institutions,
commercial companies, or a product-understudy that could be construed
as causing a conflict of interest with regard to the manuscript under review.
We would be pleased to receive the materials prepared in Microsoft Word,
12 points, according to the following guidelines:
1. The title in Polish and English, first names and family names of all the
authors, the institutional affiliation of each author with names of the
departments heads– till 600 characters (with spaces). The role and the
participation of every co-author in preparing the manuscript should be
established according to the enclosed key:
25
A – study design,
B – data collection,
C – statistical analysis,
D – data interpretation,
E – manuscript preparation,
F – literature search,
G – funds collection.
2. The summary in Polish and English and key words in Polish and English
(3-6) – till 2000 characters (with spaces).
The structure of the summary should follow the main text structure
(excepting Discussion). In the summary four parts should be distinguished
(also in case reports): Background, Material and methods, Results and
Conclusions.
3. The main text without summaries but with references and the full name
and address (including telephone, fax and e-mail) of the corresponding
author – till 6600 characters (with spaces).
Drawings, photographs, charts in a traditional format (e.g. professionally
drawn figures, colour or B&W photographic prints, etc.) to be included into
the text should be sent separately. Ensure that each illustration is properly
labelled and numbered consecutively in order of citation in the text.
References should be indicated in the text by Arabic numerals in square
brackets (e.g. [1], [6,13]), numbered consecutively, including references first
cited in tables or figure legends. Only the most essential publications should
be cited. Avoid using abstracts as references. Unpublished observations
or personal communications cannot be used. The list of references should
appear at the end of the text in numerical order. Titles of journals should
be abbreviated according to the format used in Index Medicus, and written
in italics, without punctuation marks.
The style of references should strictly follow the one established by the
Vancouver System of Bibliographic referencing.
Please note the examples for the format and punctuation which should
be followed:
a) Journal article (list all authors; if more than 6 authors, list the first three,
followed by et al.)
• Stroup DF, Berlin JA, Morton S.C., et al. Meta-analysis of observational
studies in epidemiology: a proposal for reporting. JAMA 2000; 283:
2008–2012.
b) No author
• Cancer in South Africa [editorial]. S Afr Med J 1994; 84:15.
• 21st century heart solution may have a sting in the tail. BMJ 2002;
325(7357): 184.
• Diabetes Prevention Program Research Group. Hypertension, insulin,
and proinsulin in participants with impaired glucose tolerance. Hypertension 2002; 40(5): 679–686.
c) Electronic journal/WWW page
• Thomas S. A comparative study of the properties of twelve hydrocolloid
dressings. World Wide Wounds [serial online] 1997 Jul [cited 3.07.1998].
Available from URL: http://www.smtl.co.uk/World-Wide-Wounds/
d) Books/Monographs/Dissertations
• Milner AD, Hull D. Hospital paediatrics. 3rd ed. Edinburgh: Churchill
Livingstone; 1997.
• Norman IJ, Redfern SJ, editors. Mental health care for elderly people.
New York: Churchill Livingstone; 1996.
• NHS Management Executive. Purchasing intelligence. London: NHS
Management Executive; 1991.
• Borkowski MM. Infant sleep and feeding: a telephone survey of Hispanic Americans [dissertation]. Mount Pleasant (MI): Central Michigan
University; 2002.
e) Chapter within a book
• Weinstein L, Swartz MN. Pathogenic properties of invading microorganisms. In: Sodeman WA jun, Sodeman WA, editors. Pathologic physiology:
mechanisms of disease. Philadelphia: WB Saunders, 1974: 457-472.
f) Conference proceedings
• Harnden P, Joffe JK, Jones WG, editors. Germ cell tumours V. Proceedings
of the 5th Germ Cell Tumour Conference; 2001 Sep 13–15; Leeds, UK.
New York: Springer; 2002.
• Christensen S, Oppacher F. An analysis of Koza’s computational effort
statistic for genetic programming. In: Foster JA, Lutton E, Miller J, Ryan
C, Tettamanzi AG, editors. Genetic programming. EuroGP 2002: Proceedings of the 5th European Conference on Genetic Programming;
2002 Apr 3–5; Kinsdale, Ireland. Berlin: Springer; 2002: 182–191.
Each submitted manuscript must be accompanied with the consent for the
printing of the manuscript from the head of the unit (Institute/Department)
and a covering letter signed by all the authors confirming that they consent
for the publication, and that the paper has not been published before in
any form, and is not under the consideration for publication elsewhere.
Offprints. Each author will receive one copy of the journal issue free of
charge; however, the authors are not paid any royalties.
The papers should be sent ONLY via e-mail: [email protected]
26
Od Redakcji - Wywiad z jm Rektorem
od redaKcji
Redaktorzy i współredaktorzy
Pulsu Uczelni przy pracy
dr Donata Kurpas prosto z USa, pod
Biblioteką w hollins
University (Roanoke, va)
manuela Palisa,
uczelniany fotograf
„opolska ekipa” Pulsu
od lewej natalia Ptak, Bożena Ratajczak,
Daniel marczyński, Kamil zwierzchowski, maksym zhuk
Wywiad z jM Rektorem
“Rób to co lubisz a nigdy nie będziesz musiał pracować” - rozmawiamy z dr n. o k. f. Tomaszem
Halskim, jM Rektorem Państwowej Medycznej
Wyższej Szkoły Zawodowej w Opolu.
Daniel Marczyński: Czy mógłby Pan nam opowiedzieć o tym, od kiedy zaczął Pan interesować się
fizjoterapią?
Tomasz Halski: Tak na prawdę był to czysty przypadek.
Uczęszczając do liceum byłem nastawiony na to, że po
maturze będę studiował weterynarię. Wraz z ojcem
prowadziliśmy wtedy hodowlę owczarków niemieckich.
Działałem nawet w Polskim Związku Kynologicznym.
Współpracowałem również z weterynarzami na terenie
Opola i ukończyłem kurs na sędziego kynologicznego.
Niestety wszyscy odradzali mi ten kierunek ze względu
na trudności ze znalezieniem pracy w tym zawodzie.
W związku z tym zdecydowałem się zdawać na medycynę
na Wojskową Akademię Medyczną we Łodzi. Tuż przed
egzaminami znajoma opowiedziała mi nieco o fizjoterapii. Zaciekawiło mnie to i zadałem sobie pytanie: Czym
właściwie jest fizjoterapia? Postanowiłem, że jeśli nie
dostanę się na medycynę będę studiował fizjoterapię.
Tak też się stało i z perspektywy czasu jestem z tej decyzji
bardzo zadowolony.
Kamil Zwierzchowski: Uzyskał Pan tytuł technika
fizjoterapii na terenie obecnej naszej Uczelni, było
to wtedy Medyczne Studium Zawodowe. Jak dalej
potoczyła się Pana kariera zawodowa?
Tomasz Halski: Ukończyłem Akademię Wychowania
Fizycznego we Wrocławiu. Zaraz po tym podjąłem pracę na tejże uczelni. Trwało to 10 lat i w tym czasie uzyskałem tytuł doktora. Następnie pracowałem w Wałbrzyskiej Wyższej Szkole Zawodowej. W 2006 roku
trafiłem tutaj. W międzyczasie pracowałem w szpitalu
przy ul. Wodociągowej i w szpitalu kolejowym we Wrocławiu.
Daniel Marczyński: Do tej pory pracował Pan głównie na uczelniach. Czy planował Pan otworzyć własny gabinet rehabilitacji?
Tomasz Halski: Dwa razy starałem się prowadzić własny gabinet, ale za każdym razem nie byłem w stanie
pogodzić systematycznej pracy zarobkowej z pacjentem z pracą na uczelni, gdyż nauka i badania pochłaniają bardzo dużo czasu. Po drugim razie zrezygnowałem i do tej pory nie podejmowałem kolejnych prób.
Jednakże jako jeden z pierwszych gabinetów w Opolu
stosowałem zabiegi z krioterapii u pacjentów z chorobami reumatycznymi i ortopedycznymi.
Kamil Zwierzchowski: Wspomniał Pan o próbach
prowadzenia własnego gabinetu. Czy w pracy na
uczelni nie brakuje Panu pracy stricte z pacjentami?
Tomasz Halski: Preferuję jednak pracę ze studentem.
Lubię także pracę naukową, ale taką, w której występuje pacjent dlatego, że możemy bardziej “pochylić
Od Redakcji - Wywiad z JM Rektorem
się” nad nim i popatrzeć się na niego całościowo. Celem takiego spotkania jest wyleczyć go. W badaniach
naukowych, które prowadzimy podchodzimy do pacjentów podmiotowo, a nie przedmiotowo jak to ma
miejsce w obecnych czasach.
Daniel Marczyński: Czy gdyby miałby Pan jeszcze
raz decydować o swojej przyszłości wybrałby Pan
tę samą drogę?
Tomasz Halski: Tak, oczywiście, wybrałbym tę samą
drogę. Jeśli miałbym udzielić wskazówek młodym ludziom powtórzyłbym im słowa Konfucjusza: “Rób to co
lubisz a nigdy nie będziesz musiał pracować”. Jeśli nasi
studenci wszystkich kierunków będą lubić to czego się
uczą, to po pierwsze prędzej czy później na pewno znajdą pracę, a po drugie nie będą musieli pracować, gdyż
będzie to dla nich przyjemnością. Obecnie wszyscy namawiają młodych ludzi, aby wybrali zawód, w którym
znajdą zatrudnienie i dobre zarobki - gwarantuję, że to
nie jest metoda na życie! Taki człowiek wypala się zawodowo i staje się nieszczęśliwy. Jeżeli ktoś przyszedł
na te studia bo nie miał pomysłu na siebie, to jeśli go
one nie satysfakcjonują, może mieć problem ze znalezieniem pracy.
Kamil Zwierzchowski: Czy osiągnięcie jakim jest
objęcie stanowiska rektora PMWSZ jest ostatnim
szczeblem Pana kariery zawodowej, czy są też może
kolejne?
Tomasz Halski: Jeśli chodzi o struktury uczelniane to
jest to niewątpliwie najwyższy szczebel i tu nie da się
nic więcej osiągnąć. Natomiast jeszcze mnóstwo rzeczy przede mną, przede wszystkim z zakresu kariery
naukowej. Czeka mnie habilitacja, później różne prace - np. opieka nad doktoratami, które dadzą potem
możliwość osiągnięcia profesury belwederskiej - tytułu
naukowego. W tym kierunku zmierzają wszystkie moje
działania zawodowe.
Daniel Marczyński: Objął Pan stanowisko rektora.
Było to zrządzenie losu czy też planował Pan wcześniej objęcie tej funkcji?
Tomasz Halski: Jest to oczywiście stanowisko wybieralne.
Tak naprawdę ktoś musi zaproponować kandydaturę
do objęcia stanowiska rektora. Moją kandydaturę
zgłosił profesor Steciwko, co było dla mnie ogromnym
zaskoczeniem i jednocześnie wyróżnieniem. Nie przygotowywałem się szczególnie do objęcia tego urzędu,
lecz w ocenie kadry nadawałem się na to stanowisko.
27
Kamil Zwierzchowski: Czy ma Pan zamiar uruchomić nowe kierunki na naszej Uczelni, czy też rozwijać kierunki już istniejące?
Tomasz Halski: Tak jak mówiłem przy kandydowaniu
na rektora na pierwszym miejscu będzie utworzenie
studiów magisterskich i to podtrzymuję. Lada moment
będziemy składać dokumentację dotyczącą otwarcia
studiów magisterskich dla fizjoterapii i pielęgniarstwa.
Jeśli udałoby się uruchomić od 1 października choć jeden
z tych kierunków to byłby w stu procentach wykonany
plan. Największą trudnością, z którą się spotykamy jest
skompletowanie odpowiedniej kadry w szczególności
profesorskiej, gdyż muszą to być osoby, które zobowiążą się
do pracy na naszej Uczelni jako w podstawowym miejscu
pracy. Chcemy również pójść w kierunku kursów i studiów
podyplomowych. Jesteśmy w tej chwili w porozumieniu
z wojewodą opolskim odnośnie otwierania studiów podyplomowych na kierunku “Aktywność osób starszych”.
Dadzą one pracę dla osób, które chcą dbać i opiekować
się osobami starszymi, gdyż rośnie na to zapotrzebowanie
ze względu na starzenie się społeczeństwa. W przyszłości
chcemy w ramach studiów podyplomowych otworzyć
kierunek “Fizjoterapia weterynaryjna”. Prawdopodobnie
istnieje szansa, że od marca zostanie uruchomiony kurs
z zakresu fizjoterapii z udziałem zwierząt np. hipoterapii,
dogoterapii.
Daniel Marczyński: W planach naszej Uczelni jest
rozbudowa naszej placówki. Kilka lat temu zakończony został pierwszy etap budowy kompleksu powstała wtedy sala audytoryjna. Kiedy możemy
spodziewać się dalszych etapów?
Tomasz Halski: Niestety, wraz z kryzysem, który objął
również Polskę i szkolnictwo wyższe, na dzień dzisiejszy dalsze etapy rozbudowy zostały wyhamowane. Co
roku składamy wniosek do Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego o dofinansowanie rozbudowy. Być
może teraz nam się uda, choć nie robimy sobie zbyt
dużej nadziei.
Kamil Zwierzchowski: Czy ma Pan jeszcze jakieś
plany dotyczące ulepszenia naszej Uczelni?
Tomasz Halski: Mamy w planach przebudowę infrastruktury internetowej na terenie uczelni i to zostanie
ujęte w budżecie na 2013 rok. Więc jeśli chodzi o rozbudowę, to w tym roku stawiamy na infrastrukturę
informatyczną. I być może na terenie Uczelni będzie
dostępne szerokopasmowe Wi-Fi.
28
Konferencje naukowe - sprawozdania - Konferencja „profilaktyka raka szyjki macicy i raka piersi”
Daniel Marczyński: Na wielu uczelniach słyszy się
o wymianach międzynarodowych w ramach programu “Erasmus”. Czy nasi studenci również będą
mieli możliwość wzięcia udziału w takim projekcie?
Tomasz Halski: Wojewoda opolski chce nas skontaktować z jedną z austriackich uczelni. I właśnie tam
chcemy zaoferować naszym studentom wymianę międzynarodową w zakresie praktyk zawodowych. Prócz
Austrii taką wymianę chcielibyśmy przeprowadzić
również w Niemczech. Moim prywatnym marzeniem
jest to, abyśmy nawiązali taki kontakt z Norwegią ponieważ dzięki mentalności i uprzejmości Norwegów
odbywanie praktyk w tym kraju może okazać się świetną przygodą i okazją do szlifowania języka angielskiego.
Kamil Zwierzchowski: Jak chce Pan zachęcić przyszłych studentów do studiowania na naszej Uczelni? Jaką ma Pan wizję promowania Państwowej
Medycznej Wyższej Szkoły Zawodowej?
Tomasz Halski: W tej chwili postawiliśmy na promocję
naszej Uczelni w dodatku akademickim, w którym prezentujemy sylwetki absolwentów, aby pokazać potencjalnym
kandydatom, że nasi studenci znajdują zatrudnienie
w różnych ciekawych miejscach. Chcemy organizować
tzw. drzwi otwarte dla liceów, podczas których żacy będą
mogli zapoznać się z ofertą edukacyjną oraz z tym jak
wygląda nauka w naszej Uczelni. Mamy zamiar podjąć
inicjatywę wyjścia na miasto w celu promowania naszej
Uczelni poprzez wykonywanie przez studentów prostych
badań, np. mierzenie ciśnienia. Miałoby to odbywać się
w miejscach ruchliwych i często odwiedzanych przez
mieszkańców Opola. Przykładem może być Centrum
Handlowe Solaris.
Dziękujemy serdecznie za rozmowę
i poświęcony czas.
Daniel Marczyński, Kamil Zwierzchowski,
Studenci II roku fizjoterapii
Konferencje
naukowe sprawozdania
Konferencja „Profilaktyka raka
szyjki macicy i raka piersi”
20.11.2012 r. odbyła się w auli PMWSZ w Opolu
konferencja dla studentek i studentów opolskich
wyższych uczelni na temat profilaktyki raka szyjki
macicy i raka piersi.
Spotkanie zorganizowały WOJEWÓDZKIE OŚRODKI
KOORDYNUJĄCE: POPULACYJNY PROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA RAKA SZYJKI
MACICY I RAKA PIERSI w Opolu, działające w Samodzielnym Specjalistycznym ZOZ nad Matką i Dzieckiem
oraz w Opolskim Centrum Onkologii. Do współpracy
przyłączyła się Nasza Uczelnia, a Rektor dr Tomasz
Halski objął patronat honorowy. Otwarcia Konferencji
dokonał Pan Rektor dr Tomasz Halski, podkreślając
ważność poruszanej tematyki i szerokie włączenie się
uczelni, uczelni medycznej do działań prozdrowotnych
i programów profilaktycznych.
Dr Marek Szwiec z Opolskiego Centrum Onkologii przedstawił w ekspresyjny i sugestywny sposób
najważniejsze wyzwania Europejskiego Kodeksu
Walki z Rakiem oraz zaprezentował aktualne wyniki i problemy związane z realizacją mammograficznych badań skryningowych na Opolszczyźnie.
Konsultant Wojewódzki w Dziedzinie Ginekologii i Położnictwa dr n. med. Wojciech Guzikowski
swoje wystąpienie zatytułował „Jak uchronić się
przed rakiem szyjki macicy”? Przedstawił wiedzę dotyczącą wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) odpowiedzialnego w 99,7% za rozwój raka szyjki macicy
oraz czynniki ryzyka rozwoju raka szyjki macicy i problemy związane z realizacją programu profilaktycznego (mała zgłaszalność kobiet na zaproszenia do
wykonania badań cytologicznych w ramach programu!). Poruszona została problematyka profilaktyki
pierwotnej – szczepień zapobiegających rozwojowi
infekcji wirusem HPV.
Mgr Ewa Janiuk przedstawiła temat „Znaczenie
edukacji zdrowotnej w profilaktyce raka szyjki macicy”. Zaakcentowała ważną rolę czynnika psychologicznego w dotarciu, w ramach edukacji zdrowotnej, do kobiet, aby systematycznie poddawać się
badaniom profilaktycznym.
Po wygłoszonych referatach rozwinęła się dyskusja. Studentki i jeden obecny student wykazali się
dużą aktywnością, zadając ciekawe pytania. Dzięki
zdobytej wiedzy studenci będą dysponować znacznymi argumentami medycznymi, aby wspierać
programy profilaktyczne i namawiać w swoim środowisku, w tym rodzinnym, do lepszych zachowań
prozdrowotnych.
PR i TVP Opole przeprowadziły wywiady z wykładowcami.
dr n. med. Wojciech Guzikowski,
Z-ca Dyrektora Instytutu Położnictwa
Konferencje naukowe - sprawozdania - I Opolskie warsztaty promocji zdrowia i zdrowego stylu życia
I Opolskie warsztaty
promocji zdrowia
i zdrowego stylu życia
STRES – CHOROBA CZY CODZIENNOŚĆ
W ŻYCIU DZIECKA.
METODY RADZENIA SOBIE ZE STRESEM
24 LISTOPADA 2012 ROKU
Wszyscy wiemy, że niemożliwe jest życie bez
stresu. Doświadczanie stresu zachodzi nieustannie,
w różnych sytuacjach związanych z rolami biologicznymi i społecznymi, z wydarzeniami życiowymi.
Liczba pojawiających się stresorów stale wzrasta.
Dzieci mają do czynienia z narkotykami, rozwodami, przemocą, śmiercią, stają się ofiarami fizycznego
znęcania oraz wykorzystania seksualnego.
Wszechobecny stres może być czynnikiem mobilizującym do działania, być przydatny w organizowaniu codziennych zajęć, ale przede wszystkim daje
możliwości ochrony życia w sytuacjach zagrożenia.
Niestety jest i druga strona medalu – negatywne oddziaływanie stresu na zdrowie, jakie przypisuje się
stresowi przewlekłemu.
Bez wątpienia stresorem przekształcającym dotychczasową sytuację dziecka i jego rodziny w odmienną, z określonymi wymaganiami i ograniczeniami, którym ono samo i jego rodzice muszą sprostać, jest choroba przewlekła. Długotrwała choroba
wiąże się zarówno z fizycznym cierpieniem, jak i ze
zmianami we wszystkich dziedzinach życia dziecka
i jego rodziny, w związku z czym jest źródłem silnego stresu. Choroba przewlekła jest traktowana jako
sytuacja trudna, do której tak dziecko, jak i jego rodzina muszą się przystosować.
29
Życie z dzieckiem chorym przewlekle jest związane z nowymi wyzwaniami stającymi przed rodziną,
wpływa na stosunki wewnątrz niej. Choroba powoduje konieczność rezygnacji z niektórych celów nie tylko
przez dziecko, ale i przez członków jego rodziny. Pociąga za sobą pogorszenie sytuacji materialnej; bywa
przyczyną rozpadu więzi rodzinnych, czy małżeńskich.
Choroba wreszcie nie pozostaje bez wpływu na sposób traktowania dziecka przez rodziców.
Dlatego, aby zminimalizować negatywny wpływ
choroby na życie dziecka i jego rodziny, w procesie
szeroko pojętego leczenia powinni uczestniczyć
profesjonaliści: lekarze, pielęgniarki, psycholodzy,
rodzice, nauczyciele, wreszcie samo dziecko i jego
rówieśnicy. Jak pomóc dziecku i jego najbliższym
w stworzeniu najlepszych warunków życia z chorobą przewlekłą, jak zapewnić najlepszą jakość życia
- na te i na wiele innych pytań szukano odpowiedzi
podczas I Opolskich warsztatów promocji zdrowia
i zdrowego stylu życia, które zorganizował Instytut Pielęgniarstwa Państwowej Medycznej Wyższej
Szkoły Zawodowej w Opolu wraz z opolskim oddziałem Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego.
Uczestnikami warsztatów byli, między innymi,
lekarze pediatrzy, pedagodzy szkolni, nauczyciele,
pracownicy poradni psychologiczno-pedagogicznych, studenci, pracownicy naukowi.
Celem spotkania było przedstawienie problematyki zjawiska stresu w kontekście chorób przewlekłych u dzieci. Konferencja przebiegała w dwóch etapach. Pierwszą część stanowiły wykłady, w drugiej
części uczestnicy wzięli udział w trzech warsztatach.
Prelegenci, wśród których znaleźli się: fizyk, psycholog, pedagog i lekarze medycyny wygłosili wykłady
na temat wpływu choroby przewlekłej na funkcjonowanie dziecka chorego w rodzinie, w szkole oraz
zasad postępowania z dzieckiem i jego najbliższymi.
Na część praktyczną złożyły się trzy warsztaty.
Pierwszy z pogranicza medycyny i fizyki: Biofeedbeck - nowoczesna metoda radzenia sobie ze stresem poprzedzony wykładem o neurofizjologicznym
podłożu stresu zrobił furorę. Wzięło w nim udział
prawie 30 osób. Neurofeedbeck, jak tłumaczy dr n.
fiz Anna Sochocka z Zakładu Technologii Gier Uniwersytetu Jagiellońskiego, prowadząca warsztaty,
polega na tym, że pacjent poprzez użycie pewnej
aplikacji uczy się świadomie kontrolować mózg i wytwarzane przez niego fale: alfa, beta, delta czy teta.
30
Konferencje naukowe - sprawozdania - Wieloprofilowa pomoc dzieciom z niepełnosprawnością ruchową
Sprawozdanie ze szkolenia pt. „Życie po stracie dziecka”
Za relaksację odpowiadają fale alfa. Jeśli poprzez
odpowiedni trening nauczymy się je wzmacniać
łatwiej poradzimy sobie ze stresem. Metoda ta jest
wykorzystywana nie tylko w walce ze stresem. Pracując z innymi falami można np. trenować skupienie.
Podczas drugiego warsztatu poruszono tematykę radzenia sobie ze stresem poprzez techniki takie
jak relaksacja czy wizualizacja.
Trzeci warsztat poświecono tematowi do niedawna jeszcze traktowanemu jako tabu – śmierci
i żałobie. Prowadzący – dr n. med. Dominik Krzyżanowski tłumaczył uczestnikom jak przeprowadzić
dzieci i rodziców przez trudny dla nich czas żałoby.
Wiele osób jest zdania, że dzieci należy od tematu
śmierci izolować, chronić. Tymczasem im bardziej
potrzebna jest rozmowa. Rodzice, lekarze, pedagodzy muszą się tylko nauczyć jak takie rozmowy
prowadzić, jak w takich momentach towarzyszyć
dziecku.
dr n. med. Lucyna Sochocka,
Prorektor ds. studenckich
Wieloprofilowa pomoc dzieciom
z niepełnosprawnością ruchową
W dniu 29 listopada odbyło się międzyuczelniane sympozjum Instytutu Studiów Edukacyjnych
Uniwersytetu Opolskiego oraz Instytutu Fizjoterapii
Państwowej Medycznej Wyższej Szkoły Zawodowej
w Opolu. Tematem była: „Wieloprofilowa pomoc
dzieciom z niepełnosprawnością psychoruchową”.
Drugą część poprowadzili ich koledzy z roku:
Daniel Marczyński, Piotr Tkocz i Tomasz Matusz. Pokazywali zainteresowanym przykładowe ćwiczenia
z taśmami thera-band a także wytłumaczyli jak dobrać odpowiednia taśmę. Warsztaty wywołały mnóstwo pozytywnych emocji, co sprawiło ze uczestnicy
warsztatów wychodzili z uśmiechami na twarzy.
Kamil Zwierzchowski,
Daniel Marczyński,
Studenci II roku fizjoterapii
Sprawozdanie ze szkolenia
pt. „Życie po stracie dziecka”
Składało się ono z wykładów a także warsztatów,
na które można było wybrać się po zakończeniu części
teoretycznej. Studenci z Koła Naukowego Kinezyterapii
działającego na naszej Uczelni pod opieką mgr Eweliny
Lepsy oraz mgr Iwony Dobrowolskiej przeprowadzili
jeden z warsztatów na sali gimnastycznej PMWSZ
zatytułowany: „Piłki i taśmy rehabilitacyjne - ćwiczenia
z fantazją”
Warsztaty odbyły się w dwóch blokach po 60
min każdy. Łączna liczba uczestników wynosiła ok.
35 osób. Pierwszą część warsztatów poprowadzili:
Martyna Klos i Elwira Faron. Studentki naszej Uczelni
prezentowały możliwości zastosowania piłek w poszczególnych schorzeniach.
Zawód położnej najczęściej kojarzony jest z niesieniem pomocy oraz towarzyszeniem przy narodzinach.
O tych trudnych sytuacjach jak strata dziecka, zarówno
dla pacjentów jak i dla personelu medycznego, myśli
się rzadziej. A są one nieodłączną częścią zawodu
położnej.
W listopadzie w NZOZ „Zdrowa Rodzina” w Opolu
odbył się pierwszy cykl szkoleń dla studentów I, II, III
roku położnictwa stacjonarnego PMWSZ na temat
„Życie po stracie dziecka”. Spotkania były prowadzone
przez mgr Ewę Janiuk - specjalistkę położnictwa rodzinnego i kierownika NZOZ „Zdrowa Rodzina”. Celem
spotkań było rozwinięcie umiejętności nawiązywania
kontaktu i skutecznej komunikacji z pacjentkami oraz
ich rodzinami w sytuacji straty dziecka, doskonalenie
umiejętności radzenia sobie z własnymi emocjami w obliczu trudnej sytuacji jak i również przedstawienie
sytuacji prawnej rodziców po stracie dziecka. Znajomość
tych zagadnień pozwala otoczyć opieką pacjentkę
w okresie żałoby, a umiejętne poradzenie sobie w takich
Współpraca międzynarodowa - Turcja w Opolu
Prosto z USA - Sandy vs. Romney… czyli jak to bywa w Ameryce…
sytuacjach jest niezwykle cenne zarówno dla kadry
medycznej, jak i dla ich rodzin. W efekcie podnosi
się również poziom opieki medycznej w szpitalach.
Szkolenie było prowadzone metodami aktywnymi,
studenci korzystali z takich form pracy jak: wykład,
praca w parach i podgrupach oraz dyskusja.”
Szkolenia dla studentów Instytutu Położnictwa
na temat „Życie po starcie dziecka” będą odbywać
się cyklicznie.
Natalia Stosz,
Studentka III roku położnictwa stacjonarnego
31
Mamy nadzieję, że ta udana wizyta zaowocuje dalszą współpracą z Afyonkarahisar Kocatepe University.
Mgr Jolanta Żurakowska,
Z-ca Dyrektora Instytutu Zdrowia Publicznego
Prosto z USA
Sandy vs. Romney…
czyli jak to bywa w Ameryce…
Współpraca międzynarodowa
Turcja w Opolu
W dniach 26-28 listopada gościliśmy w Naszej
Uczelni studentki studiów doktoranckich Afyon Health
School z Afyonkarahisar Kocatepe University z Turcji.
Była to już druga wizyta gości z tego zaprzyjaźnionego
z naszą Uczelnią uniwersytetu.
Panie Ozlem Tuna i Esen Karaka przyjechały w ramach programu Erazmus w celu zapoznania się z organizacją i programem studiów w Instytucie Zdrowia
Publicznego PMWSZ w Opolu oraz z funkcjonowaniem
instytucji systemu zdrowia publicznego w naszym
mieście. W ciągu tych trzech dni Panie spotkały się
z JM Rektorem, dyrekcją i wykładowcami Instytutu
Zdrowia Publicznego, uczestniczyły w zajęciach
dydaktycznych przeprowadzonych przez studentki
z SKN Menedżerów Zdrowia w przedszkolu nr 54
w Opolu, zwiedziły budynki PMWSZ, w tym nową
bibliotekę. Miały również możliwość, dzięki życzliwości dyrektorów instytucji, zapoznania się z zasadami
funkcjonowania i organizacją pracy Regionalnego
Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Opolu,
Opolskim Centrum Onkologii oraz Wojewódzkiej Stacji
Sanitarno - Epidemiologicznej w Opolu. Oczywiście
w tym napiętym kalendarzu spotkań znalazł się również
czas na zwiedzanie stolicy naszego regionu.
Huragan Sandy (Frankenstorm) był osiemnastym
nazwanym sztormem tropikalnym i dziesiątym huraganem w sezonie huraganowym na Atlantyku w 2012
roku. Sklasyfikowany został przez meteorologów
jako huragan pierwszej kategorii, co oznacza, że
wiał z prędkością 120-150 km na godzinę. Sandy był
największym huraganem, jaki kiedykolwiek dotarł na
północny wschód USA. Niestety w rejonie Nowego Jorku
rok temu uderzył huragan Irene, który spowodował
straty materialne oszacowane na ok. 15 mld dolarów.
Sandy okazał się daleko bardziej niszczycielski. Trzy
czynniki spotęgowały ogromną destrukcyjność Sandy:
zimny front z północy przynoszący opady śniegu,
rekordowo niskie ciśnienie i silne przypływy, które
zwiększają ryzyko podtopień. Narodowe Centrum
Huraganów z siedzibą w Miami zwracało uwagę na
rekordową różnicę między ciśnieniem panującym
w oku huraganu i na zewnątrz. Ciśnienie spadło do 946
hPa, czyli poziomu nienotowanego na tej szerokości
geograficznej. Po raz ostatni podobnie niskie ciśnienie
(950 hPa) odnotowano przy okazji huraganu, który
w 1938 roku uderzył w Nowy Jork. Narodowe Centrum
Huraganów na kilka dni przed przybyciem Sandy na
ląd wydało również ostrzeżenie przed silnymi opadami
śniegu w Appalachach. Niestety te przewidywania
sprawdziły się - ok. 300 km na zachód od wybrzeża,
na górzystych terenach Wirginii Zachodniej notowano
nietypowe o tej porze roku śnieżyce.
Sandy uderzył we Wschodnie Wybrzeże Stanów
Zjednoczonych, a zagrożonych było 50 mln ludzi. Od
Massachusetts po Północną Karolinę ludzie zabijali
okna deskami, budowali bariery przeciwko wodzie,
wykupywali w sklepach generatory prądu, baterie,
wodę, jedzenie w puszkach i niezbędne lekarstwa.
Zwiększył się ruch na stacjach benzynowych – radio
i telewizja nawoływały do wypełniania baków samochodów, dzięki czemu możliwe było doładowanie baterii
telefonów, czy komputerów i zachowanie łączności.
Huragan Sandy zabił początkowo na Karaibach
kilkadziesiąt ludzi, wywołał tam również znaczne zniszczenia w infrastrukturze. Już wówczas kilka stanów,
włączając stan Nowy Jork, ogłosiło stan wyjątkowy
po to, by sprawniej mobilizować służby ratunkowe.
Chris Christie (gubernator stanu New Jersey, w którym
32
mieszka wielu Polaków), podczas transmitowanej na
żywo w lokalnych stajach telewizyjnych konferencji
prasowej, zalecił osobom mieszkającym w pobliżu
oceanu, by najpóźniej w sobotę wieczorem czasu
lokalnego (2 dni przed nadejściem huraganu) opuścili
swoje domy. Ewakuacja początkowo była dobrowolna,
ale stanowe władze New Jersey, podobnie jak Nowego
Jorku od początku informowały, że być może nastąpi
ewakuacja obowiązkowa.
Również na Long Island (wyspa, na której częściowo
leży miasto Nowy Jork i która według komputerowych
modeli miała być narażone na największa siłę huraganu) trwały przygotowania już na kilka dni przed
do uderzeniem huraganu. Na plażach pracowały
buldożery budujące piaskowe bariery zatrzymujące
uderzenie fal. Dodatkowo mieszkańcy napełniali worki
piaskiem, aby ochronić zagrożone powodzią domy.
Huragan Sandy niestety zbiegł się z pełnią księżyca,
więc poziom oceanu był i tak wysoki. Do przyjęcia
dotkniętych żywiołem ludzi przygotowywane były
dziesiątki schronisk. Służby ratunkowe sprawdzały
już na kilka dni przed huraganem przejezdność dróg
ewakuacyjnych.
Huragan Sandy przesuwał się wolno, co było złym
sygnałem. Oznaczało to bowiem, że deszcz i wiatr
mogą utrzymać się w rejonie metropolii nowojorskiej
nawet przez dwa dni. Niestety te prognozy sprawdziły
się. Zniszczenia były na tyle masywne, że energia
elektryczna w niektóre rejony Nowego Jorku wróciła
dopiero w drugiej połowie listopada.
Trzy dni przed planowaną datą nadejścia huraganu władze Nowego Jorku ogłosiły zamknięcie szkół,
ewakuację części mieszkańców oraz zawieszenie
kursowania metra, autobusów i kolei.
Huragan Sandy „zgasił” w poniedziałek wieczorem
Nowy Jork. Jedynie sławny Empire State Building
świecił jak latarnia. W mieście Hoboken w stanie
New Jersey, które z drugiego brzegu rzeki Hudson
spogląda na nowojorski Manhattan, obawiano się
wielkiej powodzi. Nawet przy dużo mniejszych sztormach Hoboken było podtapiane, dlatego w nocy
z poniedziałku na wtorek ogłoszono tam godzinę
policyjną. Lokatorzy mieszkań w piwnicach i na
parterze dostali nakaz ewakuacji. Lokalne władze
prosiły mieszkańców wyższych pięter, aby udzielali
sąsiadom gościny. Jednak odgórne rozporządzenia
obowiązywały tylko w teorii. Nawet wówczas, gdy
powódź nadeszła w wyżej położonych miejscach
otwarte były nadal niektóre bary oferujące alkohole
za pół ceny.
Na całym Wschodnim Wybrzeżu Sandy pozbawił
prądu prawie 8 mln ludzi. W Appalachach szalały śnieżyce, a na wybrzeżu padał deszcz. Wiatr w porywach
dochodził do 150 km na godzinę, a poziom wody
w rzece Hudson mierzony na dolnym Manhattanie
podniósł się o ponad 4 m, bijąc rekord z 1822 r. o 70 cm.
Pierwszą ofiarą śmiertelną w Nowym Jorku był
mężczyzna, który spał we własnym łóżku i został przygnieciony przez drzewo rosnące przed jego domem.
Burmistrz Nowego Jorku Michael Bloomberg apelował
do mieszkańców, aby nie dzwonili pod alarmowy numer 911 jeśli nie ma zagrożenia dla życia. Przyjmował
on 20 tys. telefonów na godzinę - dziesięć razy więcej
niż przy jakiejkolwiek innej katastrofie wcześniej.
Burmistrz prosił też mieszkańców, aby nie wyjeżdżali
na ulice i nie blokowali wozów strażackich i ambulansów. Szczególnie wiele było ich przy szpitalu New
York University, który ewakuowano w nocy (zawiodły
awaryjne generatory prądu). Karetki wywoziły nawet
urodzone tej nocy noworodki.
W Wirginii amerykańska marynarka wojenna
dostała rozkaz wyjścia w morze. Dalej od lądu, gdzie
było bezpieczniej, znalazły się także łodzie podwodne
i statki z napędem atomowym.
Wszystkie tunele metra łączące nowojorski Manhattan z Brooklynem, a także dwa tunele dla aut były
zatopione. Takie zdarzenie miało miejsce pierwszy
raz w całej 108-letniej historii nowojorskiego metra.
Metro w Nowym Jorku pełni kluczową rolę - tuż przed
katastrofą podziemnymi pociągami podróżowało codziennie ponad 5 mln mieszkańców. Wprawdzie woda
z tuneli została wypompowana już następnego dnia
po przejściu huraganu, jednak kolejne inspekcje setek
kilometrów szyn i instalacji elektrycznej okazały się
czasochłonne. Słona, oceaniczna woda jest szczególnie
groźna dla systemów elektrycznych i elektronicznych.
Większość mostów dochodzących do Manhattanu,
w tym najbardziej uczęszczany na świecie dwupoziomowy most George'a Washingtona, była dzień po katastrofie zamknięta. Nie jeździły autobusy, a burmistrz
Bloomberg apelował, aby taksówkarze zabierali po
kilku pasażerów. Do wtorkowego popołudnia (huragan
uderzył z poniedziałku na wtorek w nocy) ludzie po
obu stronach rzeki Hudson wciąż mieli zakaz wychodzenia na ulice, ponieważ w kałużach mogły się kryć
zerwane przewody wysokiego napięcia (w dzielnicy
Queens zginęła w ten sposób kobieta).
W poniedziałek i we wtorek odwołano z powodu
huraganu 17 tysięcy lotów, nie jeździła też większość
pociągów na Wschodnim Wybrzeżu. Wszystkie trzy
lotniska w Nowym Jorku były zamknięte. Nowojorska
giełda papierów wartościowych była zamknięta przez
dwa dni z rzędu - w poniedziałek i we wtorek. Podobna
sytuacja miała miejsce ostatni raz w 1888 r., kiedy nad
Nowym Jorkiem przechodziła śnieżyca.
Prezydent Obama ogłosił stany New York i New
Jersey terenami dotkniętymi katastrofą, dzięki czemu lokalne władze i mieszkańcy uzyskali dostęp do
funduszy federalnych (rządowych). Już kilka dni po
katastrofie szacowano, że straty mogą wynieść nawet
20 mld USD. W tej chwili określa się je na poziomie
przekraczającym 60 mld USD, co w historii USA plasuje Sandy na drugim miejscu po huraganie Katrina
w 2005r., który przyniósł zniszczenia na poziomie
128 mld USD..
Akcję pomocy dla ofiar huraganu koordynował
Amerykański Czerwony Krzyż. Do pomocy włączyły się
jednak wszystkie stacje telewizji i radia, pozarządowe
organizacje non-profit, jak i finansowe instytucje lokalne i federalne, w tym największa polonijna instytucja
finansowa – Polsko-Słowiańska Federalna Unia Kredytowa (P-SFUK - Polish & Slavic Federal Credit Union).
P-SFUK prowadziła zbiórkę niezbędnych artykułów:
baterii, koców, ciepłej odzieży i kurtek, mocnych worków na śmieci, jak również artykułów toaletowych:
pasty i szczoteczek do zębów, dezodorantów i innych
artykułów higieny osobistej dla ofiar huraganu.
Wydawałoby się, że stan amerykańskich systemów
łączności ratunkowej i tak z naszej perspektywy jest
fenomenalny… Z punktu widzenia standardów amerykańskich eksperci w magazynie Technology Review
ocenili go jednak jako zły, a same systemy jako niekompatybilne, niekompletne i łatwo ulegające awariom.
Eksperci podkreślali, że do chwili uderzenia huraganu
Sandy nie usunięto podstawowego problemu, który
dał znać o sobie w czasie ataków z 11 września 2001
– policja i straż pożarna używają różnych kanałów
komunikacyjnych, odseparowanych od siebie i bez
możliwości porozumienia. Teoretycznie ma to chronić
przed podsłuchem, ale 11 września to właśnie stało
się przyczyną śmierci strażaków (nie dotarło do nich
polecenie ewakuacji z World Trade Center, bo zostało
ono przesłane tylko siecią policyjną). Brak współpracy
między sieciami służb ratunkowych to problem także
na szczeblach lokalnych. Autorzy raportu twierdzą, że
w czasie huraganu Katrina szabrownicy mogli spokojnie
grabić sklepy, bo policja lokalna, FBI i Gwardia Narodowa nie mogły się ze sobą skomunikować. Huragan
Sandy pokazał, że w porównaniu do komercyjnych
usług telekomunikacyjnych, które w ostatnich latach
rozwijały się bardzo dynamicznie w USA, państwowe
systemy są przestarzałe. Nie ma w USA ogólnokrajowej
sieci powiadamiania ratunkowego, a większość agencji
rządowych posiada tylko systemy powiadamiania
głosowego, które nie są ze sobą kompatybilne. Pracuje
jednak nad tym powołana przez Kongres USA w lutym
2012r. rządowa agencja First Responders Network
Authority (z budżetem 7 mld USD).
Huragan Sandy miał niestety i swój polski akcent…
28-letni Artur Kasprzak, policjant z Staten Island
w Nowym Jorku, utonął, zaraz po tym jak uratował
z powodzi swoją siedmioosobową rodzinę. Pomógł
jej przedostać się na strych, na którym miała czekać na
pomoc. Ocalił między innymi swojego ojca, dziewczynę
i 15-miesięcznego synka. Powiedział im, że sprawdzi
jeszcze piwnicę i obiecał zaraz wrócić. Gdy nie wracał
na dach, zaniepokojona rodzina zawiadomiła policję.
Specjalne oddziały poszukiwawcze nie były jednak
w stanie od razu rozpocząć pracy ze względu na zerwane linie wysokiego napięcia znajdujące się pod wodą.
Poszukiwania rozpoczęto dopiero następnego dnia
rano. Wówczas znaleziono ciało policjanta w piwnicy.
Prezydent Bronisław Komorowski odznaczył pośmiertnie Artura Kasprzaka Medalem za Ofiarność i Odwagę
w uznaniu zasług dla ratowania życia ludzkiego.
Odznaczenie zostało przekazane podczas pogrzebu
policjanta 3 dni po przejściu huraganu.
Huragan wpłynął także na właśnie kończącą się
w USA kampanię wyborczą, pojawił się zaledwie
tydzień przed wyborami prezydenckimi. Kandydat
republikanów Mitt Romney odwołał swoje spotkanie
33
wyborcze planowane na niedzielę w mieście Virginia
Beach, w stanie Wirginia. Nie odbyło się też zaplanowane
tam spotkanie wyborcze aktualnego wiceprezydenta
Joe Bidena. Jedynie formalnie Obama i kandydat Republikanów Mitt Romney zawiesili swoje kampanie.
Romney w Ohio zamiast wiecu zorganizował zbiórkę
żywności i rzeczy pierwszej potrzeby dla ofiar huraganu.
Kandydat stał za stołem i osobiście odbierał od ludzi
puszki i zgrzewki z butelkami z wodą, co transmitowała
większość stacji telewizyjnych. W tym samym czasie
Demokraci przypomnieli też Romneyowi, że w prawyborach opowiadał się za obcięciem funduszy dla
Federalnej Administracji Zarządzania Kryzysowego,
która odgrywała główną rolę w walce z huraganem.
Prezydent Obama biorąc udział w wiecach, niewątpliwie naraziłby się na oskarżenia, że dba o siebie
bardziej niż o Amerykanów. Mógł liczyć jedynie na to,
że pokaże się jako sprawny i zdecydowany przywódca akcji ratunkowej i dzięki temu zdobędzie kolejne
głosy. A sondaże obu kandydatów na tydzień przed
wyborami były wyjątkowo wyrównane...
Amerykanie mają bardzo dużą świadomość sprawczości i siły, jaką ma każdy głos oddany w wyborach.
Na wyborach 06 listopada były tłumy. Dużo emocji
wzbudziła trwająca kilka miesięcy walka polityczna
Obamy – zwolennika lewicowego wsparcia dla
najuboższych i Romneya – utożsamianego z kapitalistycznym sukcesem jednostki. Amerykanie głosują
poprzez system elektroniczny przy pomocy osłoniętych
monitorów dotykowych. Równocześnie, w tym samym
dniu organizowane są wybory prezydenckie, kandydatów do Senatu, do Kongresu i w sprawie określonych
ustaw. Tożsamość potwierdzana jest na podstawie
jakiegokolwiek dokumentu - może nim być również
rachunek za prąd z danym nazwiskiem i adresem...
Próbowano zatwierdzić rozporządzenie o konieczności
posiadania dokumenty ze zdjęciem - nie udało się to
ani podczas tych, ani podczas wyborów w 2008r. Nie
liczy się większość głosów zdobyta w całych USA,
ale w poszczególnych stanach - każdy ze stanów ma
inną ilość mandatów (np. Kalifornia 55, ale już Alaska
tylko 3, Virginia 13). Wygrywa więc ten, kto zdobędzie
większość mandatów. Jeśli mielibyśmy do czynienia
z remisem - o wyborze prezydenta zdecydowałby
Kongres (przy aktualnej przewadze Republikanów –
zostałby nim Mitt Romney), a wiceprezydenta wybiera
Senat (przy aktualnej przewadze Demokratów w Senacie – zostałby nim bardzo krytykowany przez Republikanów Joe Biden). Przeciwnicy Obamy twierdzą, że
Sandy pomogło prezydentowi… choć nie bardziej niż
niezwykle kosztowna pomoc socjalna, na którą rządu
amerykańskiego już od dawna nie stać oraz oferowane
przez Obamę złagodzenie przepisów imigracyjnych
(zdobył tym ponad 70% głosów latynoskich)…
Barack Obama wygrał. Zaraz po wyborach podkreślano, że dotychczasowe cztery lata polityki
wewnętrznej Obamy ostro podzieliły Amerykanów.
Obama, który cztery lata temu zapowiadał, że będzie
prezydentem ponadpartyjnym, sprzyjał w sposób
wyraźny tylko Demokratom. Jego reformy gospodarcze, z najsilniejszym jak dotąd w historii USA
34
Chwalimy się - Opolscy ginekolodzy „Honorowymi Członkami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego”.
akcentem lewicowym, podzieliły ludzi w takich kwestiach jak dotowanie upadających przedsiębiorstw
z państwowej kasy czy reforma opieki zdrowotnej.
Kolejne linie podziału stworzyły takie kwestie, jak
legalizacja małżeństw homoseksualnych, dostęp do
środków antykoncepcyjnych i sprawa aborcji. Cztery
lata polityki Obamy to także okres upadku mocarstwowego znaczenia Stanów Zjednoczonych w polityce
światowej. Jego polityka przyczyniła się do osłabienia
pozycji USA. W konsekwencji takie państwa jak Rosja,
Chiny, czy nawet Wenezuela zaczęły tworzyć własne
strefy wpływów. Polityka Obamy doprowadziła także
do utraty kluczowych sojuszników takich jak Wielka
Brytania, Polska czy Izrael, a wycofanie się z planów
budowy tarczy antyrakietowej usprawniło globalną
politykę Rosji. Amerykanie, choć nie chcą tego głośno
powiedzieć, utracili swoich kluczowych sojuszników
w świecie arabskim w czasie Arabskiej Wiosny Ludów.
Werbalne poparcie Obamy dla arabskich rewolucji
oznaczało utratę takich sojuszników jak Egipt czy
Tunezja, czyli państw, w które USA zainwestowało nie
tylko wiele lat swojej ryzykownej polityki zagranicznej,
ale i masę pieniędzy. Do tego dochodzi kontrowersyjna decyzja o interwencji w Libii, wraz z innymi
państwami NATO, przy jednoczesnym braku działań
w sprawie nadal pogrążonej w chaosie Syrii. Barack
Obama nie poprawił sytuacji ekonomicznej Stanów
Zjednoczonych. Bezrobocie w październiku 2012 roku
wynosiło 7,9%, czyli bez pracy pozostawało ponad
12 milionów Amerykanów. Kryzys zachwiał pozycją
gospodarczą USA w świecie i przyczynił się do największego zadłużenia w historii USA, które osiągnęło
poziom 15,7 bilionów dolarów. Wydawanie przez
władze federalne pieniędzy podatników na dotowanie upadających miejsc pracy nie przyczyniło się do
poprawy sytuacji ekonomicznej. W rozmaite pakiety
pomocowe, które były dotąd znakiem firmowym
państw Unii Europejskiej, włożono bezpowrotnie
setki miliardów dolarów. Krytycy Obamy podkreślają,
że „prezydent niszczy prywatną inicjatywę, jedną
z tradycyjnych amerykańskich cnót oraz upodabnia
Stany Zjednoczone do zadłużonej i socjalistycznej Unii
Europejskiej”. Niestety czołowi amerykańscy politycy
pogrzebali swoje nadzieje na odbudowę ekonomiczną
USA podczas najbliższych czterech lat wraz z wyborami wygranymi przez Obamę… Twierdzą, że jeśli
Waszyngton chce odzyskać zaufanie amerykańskiego
podatnika powinien stworzyć mu ponownie warunki
do osobistego rozwoju i „poszukiwania szczęścia”,
jednego z praw, które legło u podstaw budowania USA
w końcu XVIII wieku, a temu rządy Obamy – według
Republikanów – nie sprzyjają…
dr n. med. Donata Kurpas,
korespondentka Pulsu Uczelni w USA
Roanoke, Wirginia
Chwalimy się
Opolscy ginekolodzy
„Honorowymi Członkami
Polskiego Towarzystwa
Ginekologicznego”
W dniach 19 – 22 września 2012 w Katowicach
odbył się XXXI Kongres Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego pod Honorowym Patronatem Małżonki
Prezydenta RP Anny Komorowskiej.
Kongres zorganizowany przez Prezesa PTG, prof.
dr hab. n. med. Ryszarda Porębę ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w 123 rocznicę powstania
PTG odbywał się pod hasłem przewodnim „Kobieta
XXI wieku” i zgromadził kilka tysięcy ginekologów,
położników, neonatologów, pediatrów i położnych
z kraju i z zagranicy, którzy uczestniczyli w 98 sesjach
naukowych, a na szczególne wyróżnienie zasługuje
organizacja po raz pierwszy w 123-letniej historii PTG
sesji Polonii Ginekologicznej Świata oraz przekaz
satelitarny operacji ginekologicznej robotem „Da
Vinci” przeprowadzonej w Szpitalu Wojewódzkim
we Wrocławiu do Hali Widowiskowo – Sportowej
„Spodek” w Katowicach, gdzie odbywały się obrady
PTG. Operację przeprowadził prof. Michael Hibner
ze Stanów Zjednoczonych wraz z prof. Wojciechem
Witkiewiczem z Wrocławia.
Punktem kulminacyjnym XXXI Kongresu PTG była
uroczysta „Gala Otwarcia Kongresu” w hali Widowiskowo – Sportowej „Spodek” w Katowicach w dniu 20
września 2012r., którą otworzył i przywitał gości Prezes
Zarządu Głównego PTG prof. Ryszard Poręba. Głos
zabrali: - Wicewojewoda Śląski, Prezydent m. Katowic
Paweł Uszok, Prorektor Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, dr Krystyna Grabowska – konsul honorowy
RP w Zimbabwe, Prezes Światowego Związku Lekarzy
Polonijnych i in.
chwalimy się - Opolscy ginekolodzy „honorowymi członkami Polskiego Towarzystwa ginekologicznego”.
Odczytano listy intencyjne, które na ręce Prezesa
PTg, prof. Ryszarda Poręby, skierowały: Pani Prezydentowa RP anna Komorowska (Patron honorowym
Kongresu) oraz marszałek Sejmu RP Pani ewa Kopacz.
W swoim wystąpieniu prof. Ryszard Poręba przedstawił osiągnięcia 3 – letniej kadencji, do których zaliczył, m. in. fakt, że miesięcznik „ginekologia Polska”
kierowany przez Redaktora naczelnego, prof. marka
Spaczyńskiego dostał się do ekskluzywnego klubu
czasopism naukowych znajdujących się na tzw. liście
filadelfijskiej.
Prof. Ryszard Poręba dokonał uroczystego powołania
na „członków honorowych Polskiego Towarzystwa
ginekologicznego” 33 ginekologów – położników,
w tym 16 zagranicznych i 17 krajowych. W tej grupie
znalazło się aż trzech przedstawicieli Opolszczyzny:
• dr n. med. Wojciech guzikowski, wieloletni Prezes
Opolskiego Oddziału PTg, konsultant Wojewódzki
w Dziedzinie ginekologii i Położnictwa, wieloletni Dyrektor instytutu Położnictwa Państwowej
medycznej Wyższej Szkoły zawodowej w Opolu,
Ordynator Oddziału ginekologicznego;
• dr hab. n. med. janusz Kubicki, wieloletni Sekretarz
i Prezes Opolskiego Oddziału PTg, wieloletni Ordynator Oddziału ginekologicznego i Położniczego;
• dr n. med. norbert Krajczy, były Senator RP, Dyrektor
zOz w nysie, Ordynator Oddziału ginekologiczno
Położniczego .
35
medycznych dotyczących: układu Raa (renina, angiotensyna, aldosteron) w etiopatogenezie choroby
nadciśnieniowej, gospodarki wodno – elektrolitowej,
co zaowocowało we współpracy z prof. Ryszardem
Porębą wprowadzeniem w Polsce porodów w wodzie.
Ten autorski i niezwykle sugestywny wykład sędziwego
prof. franciszka Kokota spotkał się z wielkim uznaniem
i aplauzem wszystkich słuchaczy.
Uroczystą „galę” otwarcia Kongresu w katowickim
„Spodku” uświetnił brawurowy występ zespołu „Śląsk”,
który na długo pozostanie w pamięci uczestników.
Wręczenie tytułów „honorowego członka PTg”
ginekologom Opolszczyzny należy uznać za szczególne
wyróżnienie dla całego naszego nieakademickiego
środowiska lekarskiego w działalności zmierzającej
do zmniejszenia umieralności okołoporodowej (jest
ona jedna z najmniejszych w Polsce,) jak również
podkreśla nasze osiągnięcia w działalności medycznej, naukowej oraz w programach profilaktycznych
wczesnego wykrywania raka szyjki macicy i programie
badań prenatalnych.
Do tej pory „honorowego członka PTg” otrzymali:
prof. dr hab. n. med. Stanisław lembrych wieloletni
Prezes Oddziału Opolskiego PTg, wieloletni Ordynator
i Konsultant Wojewódzki w Dziedzinie Położnictwa
i ginekologii oraz dr n. med. gracjan Burak wieloletni Dyrektor Szpitala miejskiego w nysie i Ordynator
Oddziału ginekologiczno-Położniczego.
dr hab. n. med. Janusz Kubicki,
dr n. med. Wojciech Guzikowski
Uroczystą galę Otwarcia Kongresu PTg zakończył
wykład inauguracyjny światowej sławy nefrologa
prof. franciszka Kokota ze Śląskiego Uniwersytetu
medycznego pt.: „Droga naukowa pracownika akademickiego”, w którym przedstawił niezwykle barwnie
swoje dociekania na drodze odkrywania tajemnic
36
Nasi studenci w akcji - Studentki III roku Kosmetologii na zajęciach terenowych
Mecz na dobry początek
MECZ NA DOBRY POCZĄTEK
W dniu 23 października odbył się I UCZELNIANY
TURNIEJ GRY W KRĘGLE. Zaproszenie prorektora ds.
studenckich - dr Lucyny Sochockiej przyjęły drużyny
z Instytutu Pielęgniarstwa oraz Instytutu Położnictwa.
Nasi studenci
w akcji
STUDENTKI III ROKU
KOSMETOLOGII NA ZAJĘCIACH
TERENOWYCH
Opolski ogród zoologiczny to nie tylko miejsce gdzie
można podziwiać różnorodną faunę, jest to także doskonale przygotowany ogród florystyczny. Flora w zoo
to piękna zieleń otaczająca wybiegi zwierząt i alejki
oraz niewielki ogródek ziołowy. 4 października 2012 r.
studentki III roku Kosmetologii odwiedziły ten ogródek
w ramach zajęć z przedmiotu „Ziołolecznictwo” prowadzonego przez dr hab. Ewę Moliszewską, prof. PMWSZ.
W trakcie zajęć obserwowano budowę morfologiczną
oraz cechy szczególne, takie jak np. zapach, faktura
liści, kilkunastu roślin. Były to: lawenda lekarska, hyzop,
oregano, macierzanka piaskowa, lubczyk ogrodowy,
kozłek lekarski, ruta zwyczajna, pysznogłówka, szczypior ogrodowy, poziomka, mięta długolistna, melisa
lekarska, bazylia, dziurawiec i szałwia lekarska. Część
z tych roślin to także popularne gatunki przyprawowe.
Wędrując w kierunku ogródka ziołowego studentki
poznały także inne gatunki roślin o właściwościach
leczniczych, zgromadzone na terenie ogrodu zoologicznego. Były one ozdobą nasadzeń ogrodowych. I tak
wyróżniono dęby, cis pospolity, berberys, owocującą
konwalię majową, barwinek pospolity, lipę, bez czarny, wierzby, aronię. Na trawnikach pojawiali się także
nieproszeni ale ciekawi „goście”: babka lancetowata,
mniszek lekarski, skrzyp polny, glistnik jaskółcze ziele,
bluszczyk kurdybanek. Studentki zwróciły także uwagę
na piękne woskowane liście i czerwone owoce ostrokrzewu – rośliny kojarzonej z Bożym Narodzeniem.
Ogródek ziołowy dostarczył także możliwość obejrzenia
uli i zapoznania się z życiem pszczół - dostarczycielek
miodu i innych produktów pszczelarskich – cennych
składników niektórych kosmetyków.
Dr hab. Ewa Moliszewska,
prof. PMWSZ
Instytut Pielęgniarstwa reprezentowali:
• Marta Stadniczenko – II rok
• Sandra Dobrzańska – I rok
• Marek Grzegorzewski – I rok
Instytut Położnictwa reprezentowały:
• Katarzyna Serkis – I rok
• Wanda Winnik – I rok
• Kamila Okońska - I rok
W turnieju czynny udział wzięły również:
• Dr Lucyna Sochocka – prorektor ds. studenckich
(zasiliła ekipę Instytutu Położnictwa)
• Mgr Mariola Wojtal – dyrektor Instytutu Pielęgniarstwa (najsilniejsze ogniwo drużyny)
• Mgr Małgorzata Zimnowoda – opiekun I roku
Instytutu Położnictwa (czynnie wspierała swoje
wychowanki)
Mecz trwał godzinę. Najlepsze spotkanie rozegrały: Pani Dyrektor mgr Mariola Wojtal oraz studentka
Wanda Winnik, które swoją punktacją powaliły przeciwników na kolana. O tym, jak się wszyscy bawili,
świadczą zdjęcia, które udostępniamy po to, aby
pozostali widzieli co ich ominęło!
Nasi studenci w akcji - I andrzejkowy turniej piłki siatkowej
Warto wiedzieć, warto znać - Pielęgnacja skóry zimą
37
I ANDRZEJKOWY TURNIEJ
PIŁKI SIATKOWEJ
W dniu 28 listopada 2012 roku w PMWSZ w Opolu
odbył się, zorganizowany przez Akademicki Związek
Sportowy i Samorząd Studencki I ANDRZEJKOWY
TURNIEJ PIŁKI SIATKOWEJ.
Warto wiedzieć,
warto znać
Pielęgnacja skóry zimą
Patronat nad imprezą objęła Pani Prorektor ds.
studenckich dr Lucyna Sochocka.
W turnieju wzięło udział 6 drużyn z instytutów:
Fizjoterapii, Kosmetologii, Położnictwa i Zdrowia
Publicznego.
Najlepszymi okazały się drużyny reprezentujące
I rok Fizjoterapii oraz I rok Kosmetologii.
Poziom rozgrywek był bardzo wysoki, a i poświęcenia
trudno odmówić zawodnikom. Zwycięzcy otrzymali
nagrodę ufundowaną przez Panią Prorektor.
Nadszedł czas zmiennych warunków atmosferycznych. Wiatr, niskie i wysokie temperatury, niska
wilgotność powietrza, obniżona odporność organizmu
wpływają bezpośrednio na funkcjonowanie i wygląd
naszej skóry.
Właściwa pielęgnacja skóry w zimie jest niełatwym
zadaniem, ponieważ wiąże się z kompletną wymianą
kosmetyków oraz rezygnacją z niektórych przyzwyczajeń. Wszystko po to, by zachować piękno, zdrowie
i młodość na dłużej.
Zimą skóra traci wilgoć dwa razy szybciej. Towarzyszą temu okresowe odczucia pieczenia, ściągnięcia,
zaczerwienienia, a nawet widoczne łuszczenie się
naskórka. Brak odpowiedniej ochrony może doprowadzić do przemarznięcia wrażliwych partii skóry co
w przypadku cieńkiej i delikatniej skóry może spowodować popękanie kruchych naczynek i doprowadzić
do ciągłego zaczerwienienia. Naczynia krwionośne na
całym ciele zwężają się pod wpływem docierającego,
nawet przez ubranie, zimna. Skutkuje to pogorszeniem
odżywienia skóry, rozchwianiem jej metabolizmu
i osłabieniem ochrony.
Właściwie przeprowadzona pielęgnacja polega
na wzmocnieniu prawidłowej bariery ochronnej jaką
jest płaszcz wodno-lipidowy, pozwalający utrzymać
odpowiedni poziom nawilżenia. Skóra na twarzy
w mroźne dni narażona jest na silne i bezpośrednie
działanie wiatru i mrozu, dlatego podstawowym kosmetykiem na tę porę roku jest krem ochronny. Twarz
jest jedyną częścią naszego ciała, której nie osłaniamy
zimą. A przecież jest bardziej uboga w tkankę tłuszczową niż nasze ciało. Dlatego tak ważne jest, aby
regularnie wspomagać jej regenerację, aby mogła
przyjąć i zaabsorbować jak najwięcej składników
z aplikowanych kremów czy masek. W przypadku
przesuszenia i uczucia ściągnięcia skóry działaj tak,
aby jak najszybciej odbudować mikrouszkodzenia
powstałe w płaszczu ochronnym skóry. Najlepiej
sprawdzą się kosmetyki zawierające lipidy i ceramidy.
Te pierwsze pełnią rolę cegiełek, z których złożona jest
skóra. Ceramidy zaś funkcjonują jak cement i spoiwo
międzykomórkowe. Dlatego zwróć uwagę na kremy
zawierające wosk pszczeli, witaminy A i E, olej jojoba,
avocado, z kiełków pszenicy, migdałowy, macadamia,
a także masło shea, które jest również naturalnym
filtrem UV. Głównie takie składniki aktywne powinny
występować w „zimowym’ kremie, balsamie do ciała,
preparacie do kąpieli czy kremie do rąk. Ceramidy nie
38
Warto wiedzieć, warto znać - Pielęgnacja skóry zimą
W fotograficznym skrócie - Szkolenie - kosmetologia
tylko wzmacniają warstwę ochronną skóry ale również
zamykają łuski włosów, przez co odbudowują ich
strukturę, nadają połysk, decydują o ich nawilżeniu,
elastyczności, sprężystości a także zwiększają odporność
na promieniowanie UV i wolne rodniki.
W okresie zimowym promieniowanie UVA jest tak
samo intensywne jak w okresie letnim. Odpowiada
za powstawanie zmarszczek i fotostarzenie skóry,
reakcje alergiczne oraz powstawanie nowotworów.
Promieniowanie UVA przedostaje się zarówno przez
gęste chmury, jak i szkło. W dni pochmurne przenika
do skóry i uszkadza włókna kolagenowe. Dlatego tak
ważne są kremy z filtrem oraz substancjami ochronnymi, zwłaszcza w ciągu dnia. W ciągu nocy zaś priorytetem dla skóry jest jej odbudowa, a więc kremy na
noc powinny zawierać witaminy, kompleksy roślinne
i minerały, które podczas snu odżywiają i regenerują.
Nie powinniśCmy się bać preparatów silnie regenerujących w postaci kremu-koncentratu, serum czy maski.
Na szczególną uwagę powinna zasługiwać cera
naczynkowa. Taka cera wymaga wyjątkowego traktowania - z jednej strony profilaktyki i wzmacniania
z drugiej zaś pielęgnacji i ochrony. Unikać powiiniśmy
gwałtownych zmian temperatur. Nie powinno się po
przyjściu z dworu sięgać od razu po gorącą herbatę czy
kawę. W przeciwnym razie zmusimy kruche naczynka do
intensywnej pracy, narażając je na mikrouszkodzenia.
Doraźnie pomogą kosmetyki ze składnikami wzmacniającymi ścianki naczyń krwionośnych, tj. witamina
K, wyciąg z arniki, kasztanowca, perełkowca japońskiego czy ruszczku kolczastego. Pamiętajmy też, że
jeżeli rumieńce na policzkach utrwalają się na dłużej
potrzebne będą zabiegi medyczne w profesjonalnym
gabinecie lekarskim.
Kremy nawilżające w zimie mogą być stosowane
rano pod warunkiem, że są to kosmetyki typowo zimowe o mniejszej zawartości wody w składzie i większej zawartości fazy tłuszczowej, która odpowiednio
zabezpieczy skórę. Przy cerze tłustej wystarczy lekki
krem odżywczy, a dla cery suchej i wrażliwej najlepszy
będzie półtłusty i tłusty. Aplikować je powinniśmy
znacznie wcześniej przed wyjściem, bo inaczej tłusty
film znacznie utrudni zrobienie makijażu. Wyjątkowej
pielęgnacji wymaga cienka, bez gruczołów łojowych
skóra pod oczami, którą trzeba chronić przed wiatrem,
mrozem i słońcem.
Do skóry dojrzałej, wymagającej wspomagania
naturalnego procesu odnowy skóry, dwa razy w tygodniu należy zastosować skoncentrowaną ampułkę
na twarz, szyję i dekolt. Z kolei regularne stosowanie
masek kosmetycznych zarówno nawilżających, jak
i odżywczych zapewnia uzupełnienie niedoborów
mineralnych i witaminowych.
Osoby lubiące sporty zimowe muszą korzystać ze
specjalnych serii kosmetyków ochronnych o tłustej
i cięższej konsystencji z „sun-blokerami”. Powinno się je
nakładać nie krócej niż 15 min przed wyjściem na stok.
W górach jesteś bliżej słońca, od śniegu odbija się część
promieniowania, a brak jakiegokolwiek zabezpieczenia
przeciwsłonecznego, może skutkować nierównomierną
opalenizną. Pamiętajmy, aby za każdym razem pokryć
twarz grubą warstwą kremu ochronnego. Starannie
także chrońmy skórę dłoni, która podobnie jak skóra
wokół oczu nie posiada gruczołów łojowych i dlatego
niezwykle szybko ulega przesuszeniu i pękaniu.
mgr Monika Kurek,
Z-ca Dyrektora Instytutu Kosmetologii
W fotograficznym
skrócie
Szkolenie - kosmetologia
W fotograficznym skrócie - Inauguracja roku akademickiego
Inauguracja Roku Akademickiego w PMWSZ w Opolu - 11.10.2012 r.
39
40
W fotograficznym skrócie - Inauguracja roku akademickiego

FULL TEXT - Puls Uczelni

Transkrypt

Podobne dokumenty