Edudu.pl - Rozwój rolnictwa

Ściąga eksperta
Rozwój rolnictwa
Zaspokajanie potrzeb żywnościowych ludzi na całym świecie jest możliwe dzięki produkcji rolniczej i związanemu z nią odpowiedniemu
zagospodarowaniu gleb. To właśnie glebę rolnicy na całym świecie wykorzystują do produkcji żywności.
Wraz ze wzrostem liczby ludności świata wzrastają potrzeby żywnościowe. Aby produkcja rolnicza mogła swobodnie nadążać za tym
wzrostem człowiek zmuszony jest pozyskiwać coraz to nowe tereny pod uprawę. Wiele obszarów, które porastały niegdyś naturalne
formacje roślinne takie jak lasy czy sawanny musiało ustąpić miejsca rolnictwu a im bardziej warunki glebowe okazywały się korzystne
tym bardziej pierwotne tereny kurczyły się. Rozwój rolnictwa uzależniony jest od wielu czynników. Dzielą się one na przyrodnicze czyli naturalne oraz pozaprzyrodnicze czyli te,
które wynikają z działalności człowieka. Czynniki rozwoju rolnictwa
przyrodnicze
pozaprzyrodnicze
- klimat
- ukształtowanie powierzchni
- gleby
- szkodniki
- choroby roślin i zwierząt - używanie środków chemicznych
- stosowanie maszyn i urządzeń
- kultura i polityka rolna
- formy własności ziemi
- wielkość gospodarstw rolnych
- liczba osób pracujących w rolnictwie
Jednym za najważniejszym czynników wpływających korzystnie na rozwój rolnictwa są warunki klimatyczne, w których tmp. powietrza
przekracza 15°C. To właśnie rozkład temperatur decyduje o długości okresu wegetacyjnego. Okres wegetacji roślin to czas, kiedy
roślinność może się rozwijać w najbardziej odpowiednich warunkach termicznych.
Bardzo ważny jest także równomierny rozkład opadów w ciągu roku. Rolnictwo nie może się dynamicznie rozwijać w skrajnych
warunkach klimatycznych czyli takich w których jest zbyt zimno lub zbyt ciepło, zbyt sucho albo zbyt gorąco. Najkorzystniejsze są
obszary strefy umiarkowanej i podzwrotnikowej. W Polsce takie właśnie dogodne warunki występują, panuje u nas klimat umiarkowany ciepły typu przejściowego, którego cechami
charakterystycznymi jest duża zmienność i różnorodność stanów pogody. Zdarza się wprawdzie że wczesną lub późną wiosną występują
susze, przymrozki, burze gradowe i powodzie, które stanowią niebezpieczeństwo dla rozwoju roślin, ale mimo to ogólne warunki
klimatyczne można uznać za sprzyjające dla produkcji roślinnej i zwierzęcej.
Długość okresu wegetacyjnego najdłużej trwa na Nizinie Śląskiej między 220 a 230 dni, a najkrócej w północno-wschodniej części kraju
ok. 180 dni. Średnia roczna suma opadów wynosi 600mm. Na obszarze Polski w Dolinie Biebrzy , na Polesiu Lubelskim, Nizinie
Podlaskiej i gdzieniegdzie na pobrzeżu występują tereny zabagnione o zbyt dużej wilgotności podłoża i wysokim poziomie wód
gruntowych. Takie właśnie warunki wodne nie sprzyjają rolnictwu.
Korzystne dla rozwoju rolnictwa ukształtowanie powierzchni to takie, które charakteryzuje się mało urozmaiconą rzeźbą terenu. Tereny
górzyste o dużym nachyleniu stoków utrudniają uprawę, gdyż gleba pozbawiona pierwotnej szaty roślinnej bardzo łatwo ulega
spłukiwaniu.
Rolnictwo rozwija się więc na terenach równinnych lub falistych nizinach, oraz na wyżynach i w kotlinach śródgórskich. W Polce
przeważająca część kraju stanowią niziny, stoki o większym nachyleniu występują na pojezierzach, wyżynach i w górach . Tereny górzyste znacznie utrudniają rolnikom uprawę pól np. przez problemy z dotarciem w niektóre miejsca ciężkimi maszynami
rolniczymi. Pomimo tego rolnictwo na terenach o znacznym nachyleniu jednak funkcjonuje a rolnicy wypracowali metody podniesienia
jego standardów. Aby zapobiec wyniszczaniu gleb na stromych stokach tarasują je, orzą w poprzek, nie wypasają dużej liczby zwierząt na zboczach a
także zwiększają obszary zalesień i nie korzystają z ciężkiego sprzętu. Równie ważnym czynnikiem jest jakość gleb. Gleby ukształtowały się pod wpływem naturalnej roślinności rosnącej w określonych
warunkach klimatycznych. Gleby żyzne posiadają dużą zdolność przekazywania roślinom składników mineralnych, wody i powietrza. O
jej żyzności decyduje skała macierzysta na której gleba powstaje, roślinność pod którą się tworzy oraz stosunki wodne. Do najżyźniejszych należą czarnoziemy, których najwięcej jest w Rosji, Stanach Zjednoczonych Ameryki i na Ukrainie. Żyzne są także
mady powstające w dolinach wielkich rzek, a także gleby brunatne, rędziny, czarne ziemie i gleby wulkaniczne wytworzone na tufach
wulkanicznych.
Gleby Polski są raczej średniej jakości. Znaczna część naszego kraju pokryta jest średnio żyznymi glebami brunatnymi oraz mało
żyznymi bielicami. Do najżyźniejszych należeć będą mady w delcie Wisły, czarnoziemy na wyżynie Lubelskiej i Sandomierskiej oraz
czarne ziemie na Nizinie Śląskiej. Wszystkie omówione warunki przyrodnicze wpłynęły na ukształtowanie się na poszczególnych kontynentach regionów rolniczych. www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 1/4
Ściąga eksperta
w Europie do najważniejszych regionów rolniczych zaliczymy m.in. Niziny Francuską, Węgierską, Rumuńską, Wyżyny Bawarską,
Czesko-Morawską, Starej Kastylii oraz obszary Ukrainy i południowo-zachodniej Rosji
w Azji wyróżnimy Nizinę Chińską, Nizinę Gangesu i Nizinę Mandżurską, oraz deltę Mekongu i doliny rzek Tygrysu i Eufratu a także
obszary północnego Kazachstanu, w Ameryce Północnej obszary regionów rolniczych to przede wszystkim Nizina Centralna, Dolina
Kalifornijska i Wielkie Równiny, w Ameryce Południowej natomiast jest to południowo-wschodnia część Wyżyny Brazylijskiej i
południowa część Niziny La Platy, w Afryce do regionów rolniczych należą Delta Nilu oraz rejon Zatoki Gwinejskiej
Czynniki pozaprzyrodnicze to zbiór wszystkich elementów rolnictwa, które zależą od człowieka. Istnieje wiele metod, które stosują rolnicy
w celu zwiększenia wydajności produkcji. Zaliczymy do nich przede wszystkim stosowanie specjalnych środków chemicznych które mają
za zadanie użyźnianie gleb, ochronę roślin i zwierząt przed chorobami oraz zabezpieczenie upraw przed szkodnikami. Na obszarach
suchych stosowane jest sztuczne nawadnianie i odwrotnie – tereny podmokłe są osuszane. Ogromne znaczenie ma także postęp
techniczny pozwalający rolnikom korzystać z nowoczesnego sprzętu, który znacznie przyspiesza i ułatwia prace. Na produkcję rolną wpływa zróżnicowanie form własności ziemi i wielkość gospodarstw rolnych. www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 2/4
Ściąga eksperta
Formy własności podzielić możemy na
indywidualne inaczej prywatne, państwowe i spółdzielcze oraz na wspólnoty ziemskie. Najwięcej gruntów rolniczych na całym świecie
zalicza się do gospodarstw indywidualnych. Największe z nich znajdują się w Australii oraz obu Amerykach. Farmy w Stanach
Zjednoczonych niejednokrotnie przekraczają powierzchnię kilkuset a nawet tysiąca hektarów. Produkcja roślinna i zwierzęca pochodząca
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 3/4
Ściąga eksperta
z farm przeznaczona jest na zaopatrzenie rynków krajowych i zagranicznych i mówić można wtedy, iż jest to rolnictwo towarowe.
W przypadku wielkich gospodarstw stosuje się specjalizacje produkcji. Oznacza to, że poszczególne gospodarstwa nastawione są albo
na chów określonego gatunku zwierząt albo na uprawę jednej rośliny przez wiele lat. Rośliny takie nazywać będziemy plantacyjnymi.
Największe plantacje znajdują się w Afryce, Ameryce Łacińskiej i Azji a uprawia się na nich głównie banany, trzcinę cukrową, orzeszki
ziemne, kawę, herbatę, kakaowiec i bawełnę. Istnieje na świecie ogromna ilość gospodarstw zajmujących się rolnictwem naturalnym, które produkują niemal wyłącznie dla
zaspokojenia własnych potrzeb. Ich powierzchnia jest znacznie mniejsza niż w przypadku gospodarstw towarowych, mniejsze są także
posiadane przez nie środki finansowe co wpływa na rozwój produkcji i unowocześnianie rolnictwa.
Wielkość nakładów finansowych na zakup maszyn, nasion, nawozów itp. wpływa znacząco na efektywność rolnictwa czyli na wielkość
uzyskiwanych plonów. Jest to tzw. rolnictwo intensywne charakteryzujące takie kraje jak Holandia, Belgia, Wielka Brytania i Dania.
Tereny rolnicze zajmują tam niewielkie obszary a wielkość plonów uwarunkowana jest wysokim zużyciem nawozów sztucznych, środków
ochrony roślin oraz wysokim poziomem mechanizacji co powoduje ograniczenie zatrudnienia w rolnictwie.
W Chinach lub Indiach sytuacja jest zupełnie inna, tutaj wysokie plony zawdzięcza się dużej ilości pracujących ludzi i zwierząt
pociągowych. W taki sposób uprawia się np. ryż. Chów zwierząt opiera się na karmieniu dużej ilości zwierząt specjalnie wyprodukowaną
paszą.
Rolnictwo ekstensywne charakterystyczne jest dla obszarów o małej gęstości zaludnienia a dużej powierzchni użytków rolnych. Takie
gospodarstwa spotkamy w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Australii, Rosji i Argentynie. Wysoka mechanizacja, niskie nakłady
ludzkie, niewielkie zużycie nawozów sztucznych i środków ochrony roślin sprawiają, ze plony uzyskane z tej samej powierzchni rolnej co
w przypadku rolnictwa intensywnego są dużo niższe. Zbiory całkowite są jednak duże dzięki dużej powierzchni upraw. Do chowu
zwierząt natomiast wykorzystuje się naturalne pastwiska. Sytuacja rolnictwa w Polsce jest bardzo specyficzna
Struktura własności gruntów w Polsce w 2008r OBOK GRAFIKA
Widać wyraźnie, że dominują prywatne gospodarstwa rolne a niewielką część stanowią grunty państwowe. Są to gospodarstwa małe
zajmujące powierzchnię ok. 9ha co jest niekorzystne, ponieważ wysokie zyski uzyskuje się z gospodarstw dużych i wyspecjalizowanych.
Na dodatkowe koszty wpływa także rozdrobnienie rolnictwa czyli posiadanie przez jednego rolnika działek oddalonych od siebie.
Wielkość zatrudnienia w rolnictwie jest w Polsce zbyt duża, małe gospodarstwa muszą utrzymywać wiele osób co wpływa niekorzystnie
na opłacalność produkcji.
Do czynników pozaprzyrodniczych zaliczamy także politykę rolną państwa. Ma ona za zadanie wskazywanie kierunków rozwoju
rolnictwa, ustanawianie praw oraz określanie zasad zgodnych ze wspólną polityką państw Unii Europejskiej.
Rolnictwo – to dział gospodarki, w którym wytwarza się żywność i inne surowce polegająca na uprawie roślin i chowie zwierząt. Rozwój
rolnictwa uzależniony jest od czynników przyrodniczych i pozaprzyrodniczych.
Przyrodnicze czynniki rozwoju rolnictwa to: klimat, gleby i rzeźba terenu
Pozaprzyrodnicze czynniki rozwoju rolnictwa to: własność gospodarstw, wielkość, liczba zatrudnionych osób, kultura i polityka rolna państwa
Produkcja towarowa – to przeznaczenie na sprzedaż produktów wytworzonych przez gospodarstwo
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Strona 4/4