polityka mieszkaniowa gminy kielce - Studia i Materiały "Miscellanea
Transkrypt
polityka mieszkaniowa gminy kielce - Studia i Materiały "Miscellanea
Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomicae Rok 15, Nr 2/2011 Wydział Zarządzania i Administracji Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach Ludzie, zarządzanie, gospodarka Kamil Wiśniewski1 POLITYKA MIESZKANIOWA GMINY KIELCE Wstęp W literaturze przedmiotu panuje dość powszechny pogląd, Ŝe nawet w najbogatszych społeczeństwach występowała, występuje i będzie istnieć w przyszłości dość pokaźna część ludności, której poziom dochodów uniemoŜliwia kupno bądź najem standardowego mieszkania po cenach rynkowych. Z waŜnych względów społeczno-etycznych i gospodarczych organy administracji rządowej i samorządowej, w ramach prowadzonej polityki redystrybucji dochodów i wspomagania określonych dziedzin konsumpcji, zobligowane są do wspomagania popytu mieszkaniowego i poszerzania dostępności tańszych mieszkań dla mniej zamoŜnych grup ludności2. W artykule podjęto tematykę planowanych zmian w zasobie mieszkaniowym Gminy Kielce w latach 2011-2013 w ramach gminnej polityki mieszkaniowej. 1. Gospodarka i polityka mieszkaniowa – rozwaŜania teoretyczne W miarę rozwoju społecznego i gospodarczego zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych, wybudowanie lub uzyskanie mieszkania, a następnie jego utrzymanie w stanie nadającym się do uŜytku przestały być sprawą jednostki, a stały się przedmiotem złoŜonego współdziałania. Wydaje się, Ŝe o pierwszych elementach świadomej gospodarki mieszkaniowej moŜna mówić, gdy podmiot publiczny (samorząd lokalny, władze państwowe, organizacje państwowe i społeczne) podejmuje próby oddziaływania na układ stosunków mieszkaniowych. Przedmiotem oddziaływania mogą być budynki mieszkalne i mieszkania lub ich właściciele i uŜytkownicy. Gospodarka mieszkaniowa obejmuje całość działalności administracyjnej, gospodarczej 1 2 Mgr Kamil Wiśniewski, asystent, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach. W. Dominiak, Realizacja społecznych celów mieszkalnictwa w krajach Unii Europejskiej - implikacje dla Polski [w:] Przeszłość i przyszłość polskiej polityki mieszkaniowej, L. Frąckiewicz (red.), Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Instytut Gospodarki Nieruchomościami, Warszawa - Katowice 2005, s. 25. 241 i techniczno-gospodarczej, mającej na celu zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych, a przede wszystkim budowę, eksploatację i rozdział mieszkań3. Według J. Zaparta gospodarka mieszkaniowa to działalność gospodarcza i administracyjna, mająca na celu zaspokojenie mieszkaniowych potrzeb ludności kraju, regionu, gminy itp. W szerokim ujęciu do gospodarki mieszkaniowej zalicza się: − budownictwo mieszkaniowe; − eksploatację i techniczne utrzymanie oraz zarząd istniejącymi zasobami mieszkaniowymi; − dyspozycję i najem mieszkań; − obrót nieruchomościami mieszkaniowymi. W ujęciu węŜszym mianem gospodarki mieszkaniowej określa się funkcję zarządu, eksploatacji i technicznego utrzymania zasobów4. W gospodarce mieszkaniowej mieszkania ujmuje się nie tylko jako sumę indywidualnych jednostek mieszkaniowych, lecz równieŜ w postaci zbiorczej kategorii – zasobów mieszkaniowych znajdujących się w dyspozycji społeczeństwa. Powstanie i rozwój gospodarki mieszkaniowej wiąŜą się więc z oddziaływaniem czynnika publicznego na zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych ludności. Działania tego rodzaju nabierają z czasem charakteru systemowego, dając początek temu, co nazywamy polityką mieszkaniową najpierw o zasięgu lokalnym, a następnie – regionalnym i krajowym. Oznacza to, iŜ pojęcie gospodarki mieszkaniowej związane jest ściśle z polityką mieszkaniową. Termin polityka mieszkaniowa jest uŜywany w dwóch znaczeniach. W pierwszym, pragmatycznym ujęciu, polityka mieszkaniowa oznacza ogólny kierunek i metody działania, stosowane przez państwa lub podmioty publiczne, organizacje polityczne i społeczne do osiągnięcia określonych celów w dziedzinie mieszkalnictwa i zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych. W takim sensie mówi się o róŜnych programach czy systemach polityki mieszkaniowej, ustalających cele i środki takiego działania w konkretnych okolicznościach. W drugim znaczeniu, które ukształtowało się znacznie później, w miarę rozwoju badań naukowych nad problematyką mieszkaniową, polityka ta jest dyscypliną naukową formułującą teoretyczne przesłanki do programowania praktycznej działalności. W ramach tej polityki bada się stosunki mieszkaniowe i prawidłowości w nich występujące, a następnie na tej podstawie wskazuje cele i metody oddziaływania na układ stosunków mieszkaniowych. Precyzując dalej, moŜna powiedzieć, iŜ polityka mieszkaniowa określa metody kierowania rozwojem stosunków mieszkaniowych i rozwiązywania zagadnień dotyczących utrzymania i reprodukcji bazy materialnej, którą dla tych stosunków są zasoby mieszkaniowe. Przedmiotom badań jest tu całokształt tych spraw w ich 3 4 A. Andrzejewski, Mieszkanie jako element środowiska materialnego i społecznego - funkcje i forma mieszkania [w:] Przeszłość i przyszłość polskiej polityki mieszkaniowej, L. Frąckiewicz (red.), Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Instytut Gospodarki Nieruchomościami, Warszawa - Katowice 2005, s. 50-51. J. Zapart, Polityka mieszkaniowa w Polsce. Zarys przemian, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław 1999, s. 12. 242 aspektach ekonomicznych, socjalnych i technicznych5. Polityka mieszkaniowa jest dyscypliną naukową, która bada stosunki mieszkaniowe i prawidłowości w nich występujące, a następnie na tej podstawie wskazuje cele i określa metody działania w zakresie zaspokajania i poprawy warunków mieszkaniowych. Polityka społeczna analizuje te kwestie w kontekście społecznym, ekonomicznym i technicznym6. Efektem takiego podejścia do kwestii mieszkaniowej są trzy podstawowe zasady polityki mieszkaniowej: 1. korzystanie z samodzielnego mieszkania jest prawem kaŜdej jednostki i rodziny; 2. zagwarantowanie tego prawa jest powinnością państwa wobec obywateli; 3. koniecznością jest wspomaganie sfery mieszkaniowej za pomocą środków publicznych7. Zakres i pole działania polityki mieszkaniowej są znaczne. Powinna ona koncentrować się wokół pięciu najwaŜniejszych spraw: 1. własność mieszkaniowa (zakres wolnego rynku); 2. mieszkania na wynajem (regulowany sektor rynku); 3. powszechne dodatki mieszkaniowe; 4. obowiązki państwa w zakresie utrzymania i modernizacji zasobów mieszkaniowych; 5. pomoc w warunkach niedoboru mieszkań8. Realizacja lokalnej polityki mieszkaniowej gminy przejawia się m.in. w następujących działaniach: − przygotowywaniu gruntów pod budownictwo mieszkaniowe; − realizacji inwestycji mających na celu wzniesienie budynków powiększających mieszkaniowy zasób gminy; − wyborze formy i sposobu zarządzania gminnym zasobem mieszkaniowym; − określeniu zasad i zakresu prywatyzacji zasobów komunalnych; − pobudzaniu i wspieraniu inicjatyw społecznych i indywidualnych, stwarzających szanse na poprawę sytuacji mieszkaniowej mieszkańców gminy; − opracowywaniu programów i planów rozwoju budownictwa mieszkaniowego, jak równieŜ remontów i modernizacji mieszkań; − zatwierdzaniu planów przestrzennego zagospodarowania gminy; − partycypowaniu w rozwoju infrastruktury technicznej i społecznej oraz sprawowaniu nadzoru nad zagospodarowaniem osiedli mieszkalnych9. 5 6 7 8 9 A. Andrzejewski, Mieszkanie jako element…, op.cit. s. 50-52. J. Warwa, Sytuacja mieszkaniowa i społeczne aspekty polityki mieszkaniowej w Polsce [w:] Zadania społeczne, Z. Pisz (red.), Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław 2002, s. 370. W. Nieciuński, Kwestia mieszkaniowa [w:] Materiały do studiowania, A. Rajkiewicz, J. Supińska, M. KsięŜpolski (red.), Biblioteka Pracownika Socjalnego, Katowice 1998, s. 194. W. Nieciuński, Pięć kanonów polityki społecznej, „Polityka społeczna” 2000, nr 11, s. 5. M. Trojanek, Gospodarowanie nieruchomościami komunalnymi, 24 Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 1997, s. 7-11 [za:] Zarządzanie zasobami mieszkaniowymi w Polsce, A. Nalepka (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2007, s. 77. 243 Jednym z celów polityki mieszkaniowej samorządów gminnych jest rozwiązywanie problemów socjalno-mieszkaniowych, wynikających z sytuacji gospodarstw domowych znajdujących się w niedostatku. Rozwiązanie tych problemów polega na staraniach gminy o zapewnienie lokalu mieszkalnego kaŜdej rodzinie. Jest to problem skomplikowany i nie w pełni moŜliwy do zrealizowania. Aby jednak łagodzić powstające patologiczne sytuacje w kaŜdej gminie, prowadzi się tzw. politykę pozyskiwania mieszkań, która polega na zapewnieniu lokali mieszkalnych osobom potrzebującym. Następuje to poprzez: − kupno mieszkań (w miarę finansowych moŜliwości gminy); − remonty pustostanów (finansowane ze środków budŜetowych); − adaptację przez najemców na cele mieszkalne pomieszczeń wspólnego uŜytku o funkcji niemieszkalnej w budynkach stanowiących własność i współwłasność miasta; − współfinansowanie budowy mieszkań w towarzystwach budownictwa społecznego10. 2. Prognoza zmian w zasobie mieszkaniowym Kielc w latach 2011-2013 w ramach gminnej polityki mieszkaniowej Do rozwiązywania problemów mieszkaniowych członków wspólnoty samorządowej Kielc niezbędne jest utrzymanie zasobu mieszkaniowego na określonym poziomie. W tym celu konieczne jest pozyskiwanie nowych mieszkań, które nie będą przeznaczone do sprzedaŜy, z jednoczesnym prowadzeniem sprzedaŜy mieszkań połoŜonych w budynkach stanowiących własność wspólnot mieszkaniowych. W pierwszej kolejności dotyczy to wspólnot mieszkaniowych z bardzo małym udziałem Miasta. Działania te mają na celu racjonalne gospodarowanie gminnym zasobem mieszkaniowym, a tym samym obniŜenie kosztów eksploatacyjnych i remontowych. Na rysunku 1. przedstawiono prognozę wielkości zasobu mieszkaniowego Kielc w przedziale czasowym obejmującym lata 2011-2013. Jak wynika z tego rysunku Miasto prognozuje spadek liczby lokali mieszkalnych znajdujących się w jego posiadaniu, z 4082 w 2011 r. do 3582 w 2013 r. co oznacza spadek o 12,25%. Prognoza ta jest związana m.in. z: − duŜym zainteresowaniem najemców lokali komunalnych ich wykupem; − pogarszającym się stanem technicznym budynków, który skutkuje wyłączeniem ich z uŜytkowania i wyburzeniem; − planowanymi wyburzeniami pod gminne inwestycje. Na podstawie rysunku 1. moŜna zauwaŜyć wyraźny (o 25,06%) prognozowany wzrost liczby gminnych lokali socjalnych i pomieszczeń tymczasowych od 1197 w 2011 r. do 1497 w 2013 r. WiąŜe się on z brakiem moŜliwości wykupienia tego typu lokali przez najemców oraz przewidywanym znacznym wzrostem zapotrzebowania na lokale socjalne w tym okresie wynikającym m.in. z: 10 Zarządzanie zasobami mieszkaniowymi…, op.cit., s. 91. 244 przewidywań co do zwiększenia liczby wyroków eksmisyjnych (głównie z powodu nie płacenia czynszu) z prawem do lokalu socjalnego; − zwiększającej się liczby wnioskodawców nie posiadających własnego mieszkania i osiągających tak niskie dochody, Ŝe uzyskanie mieszkania bez pomocy Miasta nie jest dla nich moŜliwe. Jak widać na rysunku 1. prognozuje się zmniejszenie zasobu mieszkaniowego Kielc z 5 279 lokali w 2011 r. do 5079 w 2013 r., co oznacza spadek o 3,79%. Wynika to z przewidywanego znacznego spadku liczby gminnych lokali mieszkalnych, którego nie będzie w stanie zrównowaŜyć prognozowany wzrost liczby lokali socjalnych i pomieszczeń tymczasowych11. − 5 079 1 497 2013 3 582 Lata 5 179 2012 1 347 3 832 5 279 2011 1 197 4 082 0 1 000 Lokale mieszkalne 2 000 3 000 Liczba lokali 4 000 5 000 Lokale socjalne i pomieszczenia tymczasowe 6 000 Razem Rysunek 1. Prognoza wielkości zasobu mieszkaniowego Gminy Kielce w szeregu czasowym obejmującym lata 2011-2013. Źródło: opracowanie własne na podstawie: Uchwała Nr XXXI/722/2008 Rady Miejskiej w Kielcach z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie uchwalenia „Wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem Miasta Kielce na lata 2009-2013”, § 6. Wraz z upływem czasu pogarsza się stan techniczny budynków mieszkalnych i konieczne stają się ich remonty. WiąŜą się one równieŜ coraz częściej z dewastacjami, które mają miejsce głównie w lokalach socjalnych. Potrzeby w zakresie remontów budynków i lokali stanowiących zasób mieszkaniowy Kielc, ustalane są przez Miejski Zarząd Budynków na podstawie stanu technicznego budynków 11 Uchwała Nr XXXI/722/2008 Rady Miejskiej w Kielcach z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie uchwalenia „Wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem Miasta Kielce na lata 2009-2013”, § 6. 245 w oparciu o wyniki okresowych przeglądów technicznych i nakazy słuŜb nadzoru budowlanego. We wspólnotach mieszkaniowych, w których Miasto Kielce reprezentuje Dyrektor Miejskiego Zarządu Budynków, potrzeby remontowe ustalane są przez zarządy tych wspólnot. Miasto przekazuje zaliczki na bieŜącą konserwację i eksploatację oraz na fundusz remontowy, zgodnie z uchwałami wspólnot mieszkaniowych. Na rysunku 2. przedstawiono przewidywane nakłady na remonty budynków wchodzących w skład zasobu mieszkaniowego Kielc, które zgodnie z planami w latach 2011-2013 mają spaść z 10,6 mln zł w 2011 r. do 9 mln w 2013 r. tj. o 15,09%. Wynika to m.in. z prognozowanego zmniejszenia się zasobu mieszkaniowego Gminy; wyburzeń budynków, których remont nie ma ekonomicznego uzasadnienia oraz sprzedaŜy przez Miasto lokali w budynkach mieszkalnych wspólnot z udziałem Gminy12. Planowane nakłady na remonty budynków 11 11 10,6 10,0 10 10 9,0 9 9 8 2011 2012 Lata 2013 Rysunek 2. Szacunkowe nakłady na remonty budynków znajdujących się w mieszkaniowym zasobie Gminy Kielce (w mln zł). Źródło: opracowanie własne na podstawie: Uchwała Nr XXXI/722/2008 Rady Miejskiej w Kielcach z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie uchwalenia „Wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem Miasta Kielce na lata 2009-2013”, § 8. Stan techniczny mieszkaniowego zasobu Miasta powinien ulegać systematycznej poprawie w miarę dostosowania stawek czynszu do poziomu rzeczywistych nakładów na utrzymanie budynków. Skutki zaległości remontowych minionych lat będą usuwane w zakresie i tempie zaleŜnym od moŜliwości finansowych. Wykonywane na bieŜąco konserwacje i naprawy mają zapobiec pogarszaniu się stanu technicznego gminnego zasobu mieszkaniowego. Przeglądy roczne i 5 letnie pozwolą słuŜbom technicznym Miejskiego Zarządu Budynków na dalsze planowanie robót remontowych, modernizacyjnych i inwestycyjnych zarządzanych zasobów. 12 Uchwała Nr XXXI/722/2008 Rady Miejskiej w Kielcach…, op.cit., § 8. 246 Tabela 1. prezentuje przewidywane potrzeby remontowe budynków znajdujących się w zasobie mieszkaniowym Kielc, w układzie branŜowym. Z danych zawartych w tabeli wynika, Ŝe od 2009 do 2013 r. przewiduje się spadek wydatków we wszystkich zakresach remontowych z wyjątkiem wydatków na: − remonty elewacji; − remonty pustostanów lokali mieszkalnych; − chodniki i drogi osiedlowe (roboty zewnętrzne); − remonty pieców i trzonów kuchennych13. Tabela 1. Prognozowane potrzeby remontowe budynków będących w zasobie mieszkaniowym Kielc w układzie branŜowym (w mln zł). Zakres remontu Naprawa pokryć dachowych i uszkodzonych elementów konstrukcji oraz obróbek blacharskich Potrzeby remontowe w poszczególnych latach 2011 2012 2013 0,33 0,24 0,21 Dobudowa, przebudowa i remonty przewodów kominowych dymowych, spalinowych i wentylacyjnych 0,31 0,21 0,18 Wymiana stolarki okiennej i drzwiowej 1,05 1,67 1,18 1,05 0,15 0,13 0,08 1,98 1,98 1,98 Remonty wewnętrznych instalacji wodnych i sanitarnych 0,57 0,49 0,41 Remonty instalacji elektrycznych i odgromowych 0,27 Remonty elewacji Remonty klatek schodowych i korytarzy (roboty malarskie) Remonty pustostanów lokali mieszkalnych Chodniki i drogi osiedlowe (roboty zewnętrzne) Wykonanie nowych przyłączy instalacji sanitarnych Remonty podłóg 0,16 0,08 0,05 1,43 0,13 0,06 0,24 0,06 0,16 0,04 0,19 0,03 Remonty pieców i trzonów kuchennych 0,08 Zaliczki na fundusz remontowy we wspólnotach mieszkaniowych, zgodnie z udziałami Gminy 3,60 3,50 3,00 10,62 10,06 8,98 Rozbiórki budynków Razem 0,32 0,09 1,36 0,32 0,08 0,21 Źródło: opracowanie własne na podstawie: Uchwała Nr XXXI/722/2008 Rady Miejskiej w Kielcach z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie uchwalenia „Wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem Miasta Kielce na lata 2009-2013”, § 8. 13 Uchwała Nr XXXI/722/2008 Rady Miejskiej w Kielcach…, op.cit., § 8. 247 W latach 2011-2013 Gmina planuje sprzedaŜ lokali mieszkalnych na poziomie 300 rocznie. Realizowany będzie proces mający na celu pełną prywatyzację zasobu mieszkaniowego Miasta w budynkach stanowiących własność wspólnot mieszkaniowych. W pierwszej kolejności procesem tym objęte zostaną nieruchomości, w których Miasto posiada mniejszościowy udział. SprzedaŜ mieszkań na rzecz dotychczasowych najemców pozwoli na pełną prywatyzację nieruchomości, co spowoduje zmniejszenie wydatków Miasta na utrzymanie części wspólnych budynku i remonty. Gmina, jako jeden ze współwłaścicieli we wspólnocie mieszkaniowej partycypuje bowiem w kosztach zarządu nieruchomościami wspólnymi, proporcjonalnie do posiadanego udziału w nieruchomości. W budynkach stanowiących jednolitą pod względem własnościowym substancję, które zlokalizowane są w atrakcyjnych inwestycyjnie punktach Kielc (rejon śródmieścia) nie przewiduje się sprzedaŜy poszczególnych lokali mieszkalnych. Po przekwaterowaniu lokatorów do lokali zamiennych, nieruchomości te będą wystawione na sprzedaŜ na wolnym rynku lub zagospodarowane w inny niŜ obecnie sposób14. Podstawowym źródłem finansowania gospodarki mieszkaniowej Kielc w latach 2011-2013 będą przychody z wynajmu lokali mieszkalnych oraz budŜet Miasta Kielce. Dodatkowymi źródłami finansowania mogą być m.in.: − fundusze Unii Europejskiej; − środki z budŜetu Państwa; − fundusze z dopłat; − kredyty komercyjne15. Wydatki związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych obejmują: 1. koszty bieŜącej eksploatacji: − utrzymania czystości w budynkach; − konserwacji i pogotowia technicznego; − obowiązkowych przeglądów technicznych; − ubezpieczenia nieruchomości; − dezynfekcji i deratyzacji; − druku ksiąŜeczek czynszowych; − korespondencji z najemcami; − wywozu śmieci i nieczystości płynnych; − utrzymania zimowego; − wycinki drzew; 2. koszty remontów i modernizacji lokali oraz budynków; 3. koszty zarządu nieruchomościami wspólnymi, których Gmina jest jednym ze współwłaścicieli; 14 15 Uchwała Nr XXXI/722/2008 Rady Miejskiej w Kielcach…, op.cit., § 9. Ibidem, § 13. 248 4. koszty wynagrodzeń za zarząd i administrowanie zasobem przez Miejski Zarząd Budynków oraz podmioty wyłonione w drodze przetargu; 5. wydatki inwestycyjne16. W tabeli 2. przedstawiono szacunkowe koszty związane z utrzymaniem zasobu mieszkaniowego Kielc z podziałem na poszczególne kategorie. Tworząc to zestawienie załoŜono, Ŝe w pozycji 1 i 5 z roku na rok wzrost kosztów wyniesie około 5%, natomiast w przypadku pozycji 2, 3 oraz 4 około 2%. Tabela 2. Prognozowane koszty utrzymania zasobu mieszkaniowego Gminy Kielce w latach 2011-2013 (w zł/m2/m-c). Koszty Koszty remontów i modernizacji nieruchomości naleŜących do Gminy 2011 Zaliczki eksploatacyjne na utrzymanie nieruchomości wspólnych wspólnot mieszkaniowych Zaliczki remontowe - udział Gminy w remontach budynków wspólnot mieszkaniowych Koszty zarządzania i administrowania zasobem mieszkaniowym Koszty eksploatacji lokali i nieruchomości naleŜących do Gminy Razem Lata 2012 2013 2,05 2,15 2,26 1,00 1,00 1,01 0,87 0,88 0,88 0,75 0,77 0,78 4,92 5,08 5,22 0,25 0,28 0,29 Źródło: uchwała Nr XXXI/722/2008 Rady Miejskiej w Kielcach z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie uchwalenia „Wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem Miasta Kielce na lata 2009-2013”, § 14. Miasto planuje inwestycje budowlane, w wyniku których mają powstawać lokale mieszkalne i socjalne. Zgodnie z tym co obrazuje rysunek 3. w okresie od 2011 do 2013 r. przybywać będzie średnio 60 lokali mieszkalnych rocznie. W przypadku planowej liczby nowo powstałych lokali socjalnych widać wyraźną tendencję wzrostową od 100 w 2011 r. do 150 w latach 2012-2013. Zgodnie z szacunkami średnio rocznie przybywać będzie 106 nowych lokali socjalnych. 16 Uchwała Nr XXXI/722/2008 Rady Miejskiej w Kielcach…, op.cit., § 14. 249 150 160 150 Liczba lokali 140 120 100 100 80 80 50 60 50 40 20 0 2011 2012 2013 Lata Planowana liczba nowych lokali mieszkalnych Planowana liczba nowych lokali socjalnych Rysunek 3. Prognoza inwestycji Gminy Kielce w budownictwo mieszkaniowe w latach 2011-2013. Źródło: opracowanie własne na podstawie: Uchwała Nr XXXI/722/2008 Rady Miejskiej w Kielcach z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie uchwalenia „Wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem Miasta Kielce na lata 2009-2013”, § 15. Skala inwestycji mieszkaniowych Gminy Kielce wynika z jej moŜliwości finansowych. Prognozowane nakłady finansowe Miasta na planowane inwestycje mieszkaniowe prezentuje rysunek 4. Jak widać na tym rysunku wydatki Kielc na budownictwo mieszkaniowe wzrosną od 24 mln zł w 2011 r. do 28 mln zł w 2013 r., co oznacza wzrost o 16,67%. 28 Lata 2013 2012 27 24 2011 22 23 24 25 26 27 28 29 Planowane nakłady finansowe Rysunek 4. Planowane nakłady finansowe Kielc na budownictwo mieszkaniowe w przedziale czasowym 2011-2013 (w mln zł). Źródło: opracowanie własne na podstawie: Uchwała Nr XXXI/722/2008 Rady Miejskiej w Kielcach z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie uchwalenia „Wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem Miasta Kielce na lata 2009-2013”, § 15. 250 W latach 2011-2013 Miasto Kielce nie będzie budować mieszkań komunalnych finansowanych w 100% z miejskiego budŜetu. Głównym źródłem pozyskiwania nowych mieszkań do zasobu Miasta będą: − lokale budowane z wykorzystaniem kredytu z Krajowego Funduszu Mieszkaniowego przez Kieleckie Towarzystwo Budownictwa Społecznego (KTBS), w którym Miasto jest jedynym udziałowcem. Miasto, działając w celu podnajmowania lokali mieszkalnych osobom fizycznym, zawierać będzie z KTBS umowy w sprawie partycypacji w kosztach budowy lokali, których będzie najemcą; − nabywanie budynków i ich adaptacja na lokale mieszkalne; − nabywanie lokali mieszkalnych na wolnym rynku; − przeznaczanie terenów Miasta pod budownictwo mieszkaniowe realizowane przez podmiot, z którymi Miasto podejmie współpracę. W Gminie Kielce zakłada się poprawę wykorzystania gminnego zasobu mieszkaniowego dzięki wdroŜonemu „Programu zamian lokali”, zakładającego dostosowanie wielkości zajmowanego lokalu do moŜliwości płatniczych lokatora, poprawę warunków mieszkaniowych najemców zasobu komunalnego, zmniejszenie liczby dłuŜników i liczby osób oczekujących na lokale socjalne. Przy realizacji „Programu zamiany lokali”, wykorzystywane są moŜliwości jakie stwarzają nowoczesne technologie: komputerowa baza mieszkań których najemcy chcą dokonać zamiany lokalu, wyszukiwarka ofert na stronie internetowej, formularze kontaktowe, ankiety internetowe. Działania mające na celu racjonalizację gospodarowania mieszkaniowym zasobem Miasta w latach 2011-2013 będą obejmować ponadto: − likwidację niesamodzielnych lokali mieszkalnych; − wykwaterowanie najemców lokali z budynków szkół i przedszkoli celem przeznaczenia tych lokali na potrzeby dydaktyczne; − monitorowanie właściwego i zgodnego z prawem wykorzystania lokali mieszkalnych; − zintensyfikowanie działań dotyczących odzyskiwania lokali mieszkalnych; − adaptację do celów mieszkalnych pomieszczeń i powierzchni niemieszkalnych; − skrócenie czasu istnienia pustostanów w zasobie mieszkaniowym; − zbudowanie jednolitej bazy danych dotyczącej lokali wspólnej dla Wydziału Mieszkalnictwa Urzędu Miasta Kielce i Miejskiego Zarządu Budynków wraz z systemem umoŜliwiającym jej bieŜące aktualizowanie17. 17 Uchwała Nr XXXI/722/2008 Rady Miejskiej w Kielcach…, op.cit., § 16. 251 Zakończenie Mieszkanie w istotny sposób wpływa na kształtowanie się środowiska społecznego, a zwłaszcza podstawowej komórki społecznej – rodziny, jest bowiem nieodzownym warunkiem jej załoŜenia i prawidłowego rozwoju18. Odpowiednie warunki zamieszkiwania sprzyjają trwałości rodziny oraz pomagają w harmonijnym rozwoju społeczności lokalnej. Brak rozwiązania kwestii mieszkaniowej wywołuje procesy dezintegracyjne na wszystkich poziomach organizacji społecznej. Te zaleŜności powodują, Ŝe mieszkanie ma charakter społeczny. Mieszkanie jest towarem rynkowym o duŜej wartości, którego pozyskanie bardzo często przekracza moŜliwości finansowe samych zainteresowanych. Oczywiście zrealizowanie tej potrzeby przez mniej zamoŜnych moŜe dokonać się takŜe poprzez wynajem mieszkania, lecz to równieŜ wiąŜe się z bardzo duŜym obciąŜeniem finansowy budŜetu gospodarstwa domowego19. W związku z powyŜszym Gmina Kielce prowadzi politykę mieszkaniową, która ma na celu zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych społeczności lokalnej. W latach 2011-2013 prognozuje się zmniejszenie zasobu mieszkaniowego Gminy Kielce głównie z powodu wykupu mieszkań komunalnych przez ich najemców. Wpłynie to na spadek gminnych wydatków na remonty budynków znajdujących się w mieszkaniowym zasobie Kielc. W przedziale czasowym obejmującym lata 2011-2013 zakłada się wzrost nakładów finansowych Kielc na budownictwo mieszkaniowe oraz intensyfikację zamian mieszkań pomiędzy najemcami. Działania te powinny pomóc w rozwiązaniu problemów mieszkaniowych mieszkańców Gminy Kielce. Bibliografia: 1. Andrzejewski A., Mieszkanie jako element środowiska materialnego i społecznego – funkcje i forma mieszkania [w:] Przeszłość i przyszłość polskiej polityki mieszkaniowej, L. Frąckiewicz (red.), Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Instytut Gospodarki Nieruchomościami, Warszawa-Katowice 2005. Dominiak W., Realizacja społecznych celów mieszkalnictwa w krajach Unii Europejskiej – implikacje dla Polski [w:] Przeszłość i przyszłość polskiej polityki mieszkaniowej, L. Frąckiewicz (red.), Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Instytut Gospodarki Nieruchomościami, Warszawa-Katowice 2005. Nieciuński W., Kwestia mieszkaniowa [w:] Materiały do studiowania, A. Rajkiewicz, J. Supińska, M. KsięŜpolski (red.), Biblioteka Pracownika Socjalnego, Katowice 1998. Nieciuński W., Pięć kanonów polityki społecznej, „Polityka społeczna” 2000, nr 11. Trojanek M., Gospodarowanie nieruchomościami komunalnymi, 24 Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 1997. Uchwała Nr XXXI/722/2008 Rady Miejskiej w Kielcach z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie uchwalenia „Wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem Miasta Kielce na lata 2009-2013”. 2. 3. 4. 5. 6. 18 19 A. Andrzejewski, Mieszkanie jako element…, op.cit., s. 45. J. Warwa, Sytuacja mieszkaniowa…, op.cit., s. 369-370. 252 7. 8. 9. Warwa J., Sytuacja mieszkaniowa i społeczne aspekty polityki mieszkaniowej w Polsce [w:] Zadania społeczne, Z. Pisz (red.), Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław 2002. Zapart J., Polityka mieszkaniowa w Polsce. Zarys przemian, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław 1999. Zarządzanie zasobami mieszkaniowymi w Polsce, A. Nalepka (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2007. Abstrakt W artykule podjęto problematykę polityki mieszkaniowej Gminy Kielce. Artykuł rozpoczęto od rozwaŜań teoretycznych związanych z gospodarką i polityką mieszkaniową. Następnie dokonano charakterystyki planowanych zmian w zasobie mieszkaniowym Gminy Kielce w latach 2011-2013. The Housing Policy of the Kielce Commune This article presents the housing policy of the Kielce commune. In the first part of the article the author describes problems referring to the concept of housing economy and housing policy. The second part concentrates on planned changes in the residential resource of the Kielce commune in 2011-2013. MBA Kamil Wiśniewski, junior lecturer, Jan Kochanowski University in Kielce. 253