dochistoria - Gimnazjum w Starym Kurowie
download 
Reklamacja Transkrypt
historia - Gimnazjum w Starym Kurowie
Gimnazjum w Starym Kurowie HISTORIA ROCZNY PLAN DYDAKTYCZNY 2010/2011 z historii dla klasy I gimnazjum do programu nauczania „Śladami przeszłości” PODRĘCZNIK POD REDAKCJĄ STANISŁAWA ROSZAKA nr dopuszczenia 60/1/2009 opr. Mariola Sikora modyfikacja planu wydawnictwa Nowa Era 2 godziny tygodniowo Temat lekcji nr 1. Co to jest historia? WYMAGANIA EDUKACYJNE, PSO Liczba godzin 1 podręcznik, s. 5–8 2. Prahistoria człowieka podręcznik, s. 10–13 1 Zagadnienia, materiał Odniesienia do nauczania podstawy programowej - historia jako nauka - definicja źródeł historycznych - podział źródeł historycznych - archeologia jako nauka pomocnicza historii - epoki historyczne - dawne sposoby mierzenia czasu I, II, III - pochodzenie 1.1 człowieka 1.2 - ewolucja człowieka i jej etapy - cechy charakterystyczne poszczególnych gatunków człowiekowatych - osiągnięcia człowieka pierwotnego Wymagania podstawowe Uczeń: Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: WRZESIEŃ - poprawnie posługuje się - wyjaśnia, na czym polega praca terminami: historia, źródło historyka i archeologa historyczne, archeologia, epoki - omawia rolę źródeł historyczne, chronologia, nasza historycznych era, przed naszą erą, wiek, w procesie poznawania dziejów prahistoria - wymienia stosowane w - dokonuje prostej klasyfikacji przeszłości sposoby mierzenia źródeł historycznych czasu - podaje przykłady źródeł pisanych - rozumie potrzebę tworzenia i niepisanych systemu datacji i posługiwania się - wymienia nazwy epok nim historycznych w kolejności - określa ramy chronologiczne chronologicznej: starożytność, epok historycznych średniowiecze, nowożytność, współczesność - określa wiek danego wydarzenia i umiejscawia je w odpowiedniej epoce historycznej ROZDZIAŁ I: POCZĄTKI CYWILIZACJI - poprawnie posługuje się - określa ramy chronologiczne terminami: ewolucja, australopitek, kolejnych etapów ewolucji homo habilis, homo erectus, homo człowieka neandertalensis, homo sapiens, - podaje najistotniejsze cechy paleolit, koczowniczy tryb życia wyglądu różnych gatunków - wymienia w kolejności etapy człowiekowatych ewolucji człowieka i ich umiejętności - wskazuje na mapie kolebkę - wskazuje na mapie kierunki i ludzkości trasy ekspansji gatunku ludzkiego - opisuje warunki życia ludzi - omawia znaczenie tworzenia w czasach prahistorycznych i praktycznego zastosowania - podaje nazwy najważniejszych narzędzi oraz opanowania wynalazków człowieka z czasów umiejętności krzesania ognia dla Uwagi prahistorycznych - wymienia sposoby krzesania ognia stosowane przez człowieka pierwotnego 3. Tajemnice sprzed wieków – Jak zbadano pochodzenie człowieka? 1 podręcznik, s. 14–15 4. Czas wielkich przemian podręcznik, s. 16–19 1 rozwoju człowieka - wyjaśnia, na czym polegała zależność człowieka od przyrody - wymienia przyczyny powstania pierwszych dzieł sztuki praludzi - teorie dotyczące materiał - przedstawia dokonania Karola - omawia teorię ewolucji Karola powstania człowieka wykracza-jący Darwina Darwina - Karol Darwin poza podstawę - poprawnie posługuje się - wyjaśnia różnice między teorią i jego odkrycie programo-wą terminami: ewolucjonizm, kreacjonizmu a ewolucjonizmu - zadania antropologii antropologia - przedstawia znaczenie badań - wymienia teorie dotyczące naukowych oraz wykorzystania powstania człowieka różnych technologii dla poznania - opisuje, czym zajmuje się historii człowieka antropolog - omawia sposoby - prezentuje argumenty ustalania wieku znalezisk zwolenników i przeciwników ewolucjonizmu - wpływ zmian klimatu 1.1 - poprawnie posługuje się - przedstawia wpływ zmian na życie człowieka 1.2 terminami: neolit, rewolucja klimatycznych na tryb życia - rewolucja neolityczna neolityczna, osiadły tryb życia, człowieka pierwotnego - początki rolnictwa i osada, megalit, dolmen, epoka - uzasadnia słuszność określenia hodowli brązu, epoka żelaza rewolucja dla zmian, które zaszły - pierwsze osady - określa ramy chronologiczne w życiu człowieka w okresie - budowle megalityczne rewolucji neolitycznej neolitu - początek metalurgii - opisuje życie codzienne ludzi - omawia tryb życia i zajęcia przed rewolucją neolityczną ludzi epoki neolitu - przedstawia zmiany, które zaszły - nazywa i lokalizuje na mapie w życiu człowieka w okresie pozostałości najstarszej znanej neolitu osady ludzkiej - podaje nazwy metali - charakteryzuje wygląd osad wykorzystywanych przez praludzi neolitycznych do wytopu broni, narzędzi, ozdób - wskazuje na mapie miejsce - omawia sposób wytopu brązu i położenia najbardziej znanej żelaza budowli megalitycznej - wymienia rodzaje narzędzi i - opisuje wygląd i funkcje ozdób wytwarzanych w epoce budowli megalitycznych brązu - wyjaśnia, jakie zmiany nastąpiły w życiu człowieka dzięki opanowaniu umiejętności wytopu metali 5. W kraju Sumerów 1 podręcznik, s. 20–24 (w tym: tekst źródłowy, s. 21) 6. Babilonia i Asyria 1 podręcznik, s. 25–28 (w tym: tekst źródłowy, s. 26) - położenie 2.1 geograficzne i warunki naturalne Mezopotamii - powstanie pierwszych państw - organizacja państwa Sumerów - osiągnięcia cywilizacji sumeryjskiej - państwo babilońskie - Hammurabi i jego kodeks prawny - Babilon - państwo asyryjskie - organizacja armii asyryjskiej 2.1 2.3 - podaje ramy chronologiczne - charakteryzuje oddziaływanie istnienia cywilizacji sumeryjskiej warunków naturalnych na życie - poprawnie posługuje się mieszkańców Mezopotamii terminami: cywilizacja, Żyzny - wyjaśnia, jaki wpływ na Półksiężyc, Mezopotamia, system organizację pierwszych państw irygacyjny, Sumerowie, miastomiało ich położenie geograficzne państwo, król-kapłan, zikkurat oraz warunki naturalne - lokalizuje na mapie Mezopotamię - przedstawia związek między - omawia położenie geograficzne budową i utrzymaniem sieci i warunki naturalne panujące w irygacyjnej a powstaniem Mezopotamii pierwszych państw - określa rolę rzek w starożytnej - omawia organizację państwa Mezopotamii Sumerów - opisuje wygląd miast sumeryjskich - wymienia osiągnięcia Sumerów - zna wydarzenia związane z - omawia organizację państwa datami: ok. 2 tys. lat p.n.e., XVIII babilońskiego w. p.n.e., VII w. p.n.e., 612 r. - wyjaśnia znaczenie kodyfikacji p.n.e., VI w. p.n.e. prawa dla sprawnego - poprawnie posługuje się funkcjonowania państwa terminami: Babilon, Kodeks - interpretuje zasadę „oko za oko, Hammurabiego, politeizm, Aszur, ząb za ząb” Niniwa, wiszące ogrody, rydwan - ocenia starożytny system - prezentuje najważniejsze fakty prawny z historii Asyrii i Babilonii - opisuje wygląd Babilonu za - przedstawia dokonania postaci: panowania Nabuchodonozora II Hammurabiego, Nabuchodonozora - omawia system religijny II, Sargona II Wielkiego, starożytnej Babilonii Asurbanipala - przedstawia osiągnięcia - lokalizuje na mapie państwo cywilizacji asyryjskiej babilońskie i asyryjskie - wymienia czynniki, które - omawia najważniejsze zasady umożliwiły Asyryjczykom prawne zapisane w Kodeksie prowadzenie skutecznej polityki Hammurabiego - wymienia rodzaje wojsk wschodzących w skład armii asyryjskiej 7.W Egipcie faraonów 1 - położenie geograficzne i warunki naturalne Egiptu - Nil i jego rola - organizacja państwa egipskiego - społeczeństwo starożytnego Egiptu 1 - religia Egipcjan 2.1 - wiara w życie 2.2 pozagrobowe 2.3 - osiągnięcia cywilizacji egipskiej - pochówek zmarłych – mumifikacja, grobowce, piramidy podręcznik, s. 29–31 8. Piramidy, mumie i hieroglify podręcznik, s. 32–35 (w tym: tekst źródłowy, s. 33) 2.1 2.2 podbojów - wymienia rodzaje wojsk wchodzących w skład armii asyryjskiej - opisuje organizację armii asyryjskiej - zna wydarzenia związane z - wyjaśnia rolę Nilu w rozwoju datami: ok. 3 tys. lat p.n.e., XIII w. cywilizacji egipskiej p.n.e., 31 r. p.n.e. - uzasadnia słuszność określenia - podaje ramy chronologiczne „Egipt – darem Nilu” istnienia cywilizacji egipskiej - omawia organizację państwa - poprawnie posługuje się egipskiego terminami: Egipt Górny, Egipt - tłumaczy, jaką rolę odgrywały Dolny, faraon poszczególne warstwy - przedstawia najważniejsze społeczeństwa egipskiego dokonania Ramzesa II - opisuje państwo egipskie za - lokalizuje na mapie Egipt panowania Ramzesa II - omawia położenie geograficzne i - prezentuje dzieje Egiptu w I warunki naturalne panujące w tysiącleciu p.n.e. Egipcie - charakteryzuje strukturę społeczeństwa egipskiego - określa zakres władzy faraona - zna wydarzenia związane z - wymienia cechy datami: ok. 2500 r. p.n.e., 1313 r. charakterystyczne wyglądu p.n.e. wybranych bogów egipskich - poprawnie posługuje się - omawia rolę religii w życiu terminami: politeizm, mumia, starożytnych Egipcjan mumifikacja, sarkofag, piramida, - podaje przyczyny mumifikacji sfinks, hieroglify, Dolina Królów zwłok - wymienia imiona - opisuje etapy procesu najważniejszych bogów egipskich mumifikacji - podaje nazwy najsłynniejszych - tłumaczy, czym były i jak piramid egipskich budowano egipskie piramidy - przedstawia największe - określa system wartości osiągnięcia cywilizacji egipskiej starożytnych Egipcjan - ocenia wkład mieszkańców Egiptu w rozwój cywilizacji - wyjaśnia przeznaczenie Doliny Królów 9. Tajemnice sprzed wieków – Jak dawniej badano zabytki starożytnego Egiptu? P 1 - początki archeologii w Egipcie - odkrycie grobowca Tutenchamona materiał wykraczający poza podstawę programową - zna wydarzenia związane z datami: 1798 r., 1922 r. - przedstawia dokonania postaci: Howarda Cartera, lorda Carnarvona, Tutenchamona podręcznik, s. 36–37 10. Starożytny Izrael podręcznik, s. 38–41 (w tym: tekst źródłowy, s. 39) 1 - powstanie państwa 3.1 Izrael 3.2 - położenie geograficzne i warunki naturalne Palestyny - panowanie Dawida i Salomona - niewola babilońska - judaizm - Biblia PAŹDZIERNIK - określa ramy chronologiczne istnienia państwa żydowskiego - poprawnie posługuje się terminami: Hebrajczycy, Kanaan, Palestyna, Jahwe, Juda, Izrael, niewola babilońska, prorok, Mesjasz, monoteizm, judaizm, dekalog, menora, Biblia, Tora, Arka Przymierza - przedstawia dokonania postaci: Abrahama, Mojżesza, Dawida, Salomona, Cyrusa II Wielkiego - lokalizuje na mapie Izrael - omawia położenie geograficzne i warunki naturalne Palestyny - określa różnice między religią Żydów a wierzeniami pozostałych cywilizacji starożytnych - określa okoliczności, w których doszło do rozpoczęcia badań archeologicznych w Egipcie - omawia okoliczności odkrycia grobowca Tutenchamona - opisuje wygląd grobowca Tutenchamona - wyjaśnia różnice między dawną a współczesną archeologią - opowiada, czego dotyczy tzw. klątwa Tutenchamona - ocenia postawę pierwszych badaczy dziejów Egiptu - wskazuje na mapie szlak wędrówki Izraelitów z Egiptu do Kanaan i omawia jej przebieg - opisuje okoliczności powstania państwa Izrael - omawia sytuację narodu żydowskiego po śmierci Salomona - przedstawia okoliczności upadku państwa żydowskiego - określa rolę proroków i Mesjasza w życiu Hebrajczyków - charakteryzuje system wierzeń Izraelitów - opisuje wygląd świątyni jerozolimskiej - ocenia rolę Biblii jako źródła historycznego 11. Indie i Chiny 1 podręcznik, s. 42–45 (w tym: tekst źródłowy, s. 44) 12. Od rysunków naskalnych do alfabetu podręcznik, s. 46–49 (w tym: tekst źródłowy, s. 48) 1 - położenie materiał geograficzne wykraczający i warunki naturalne poza podstawę Indii i Chin programową - powstanie państw na Półwyspie Indyjskim oraz w dorzeczu Huangho i Jangcy - buddyzm - hinduizm - organizacja państwa chińskiego - konfucjanizm - osiągnięcia cywilizacji Indii i Chin - ewolucja pisma - rodzaje pisma - materiały piśmiennicze - alfabet - osiągnięcia Fenicjan 2.3 2.4 6.2 - określa czas powstania cywilizacji Indii i Chin - poprawnie posługuje się terminami: Harappa, Mohendżo Daro, cytadela, Ariowie, kasta, system kastowy, buddyzm, hinduizm, nirwana, Wielki Mur Chiński, terakotowa armia, humanitaryzm - przedstawia dokonania postaci: Buddy, Konfucjusza - lokalizuje na mapie Indie i Chiny - omawia położenie geograficzne oraz warunki naturalne cywilizacji indyjskiej i chińskiej - wymienia osiągnięcia cywilizacji indyjskiej i chińskiej - omawia pierwsze cywilizacje powstałe w dolinie Indusu - przedstawia zasady funkcjonowania społeczeństwa indyjskiego za rządów Ariów - określa system wartości wyznawców buddyzmu i hinduizmu - prezentuje zasięg terytorialny buddyzmu w przeszłości i współcześnie - opisuje organizację państwa chińskiego - wyjaśnia przyczyny budowy Wielkiego Muru Chińskiego - charakteryzuje system filozoficzny stworzony przez Konfucjusza - tłumaczy, dlaczego konfucjanizm stał się religią państwową - podaje daty powstania - wymienia przyczyny powstania poszczególnych rodzajów pisma pisma - poprawnie posługuje się - przedstawia historię pisma terminami: piktogram, pismo - omawia znaczenie powstania klinowe, hieroglif, pismo pisma dla rozwoju cywilizacji demotyczne, papirus, alfabet, ludzkiej Fenicjanie - opisuje sposób produkcji - wymienia rodzaje pisma, którymi papirusu posługiwały się ludy starożytne - tłumaczy, na czym polega - podaje nazwy materiałów wyższość pisma alfabetycznego piśmienniczych stosowanych w nad pismem obrazkowym starożytności - wyjaśnia znaczenie pisma dla - określa rolę pisma w cywilizacji współczesnej starożytności - opisuje znaczenie alfabetu stworzonego przez Fenicjan 13.Tajemnice sprzed wieków – Jak odczytano pismo Egipcjan? 1 podręcznik, s. 50–51 14/15 - Kamień z Rosetty - okoliczności odczytania pisma starożytnych Egipcjan - znaczenie hieroglifów egipskich materiał wykraczający poza podstawę programową - zna wydarzenia związane z datami: 1799 r., 1824 r. - przedstawia dokonania Jeana Françisa Champolliona - poprawnie posługuje się terminami: hieroglif, pismo demotyczne, alfabet grecki, Kamień z Rosetty, kartusz - opisuje okoliczności odczytania egipskich hieroglifów - podaje okoliczności odnalezienia Kamienia z Rosetty - opisuje, w jaki sposób odszyfrowano hieroglify egipskie - wyjaśnia zasady posługiwania się hieroglifami - wymienia cechy charakteryzujące rzetelnego badacza POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU I ROZDZIAŁ II: ANTYCZNA GRECJA 16. Świat Hellenów 1 - położenie 4.1 geograficzne i warunki 6.2 naturalne Grecji - zajęcia Hellenów - organizacja miastpaństw - kultura minojska i mykeńska - czynniki jednoczące Greków - kolonizacja grecka 1 - zasady funkcjonowania demokracji ateńskiej - społeczeństwo Aten - instytucje władzy w Atenach podręcznik, s. 56–59 (w tym: tekst źródłowy, s. 59) 17. Demokratyczne Ateny podręcznik, s. 60–63 (w tym: tekst źródłowy, 4.2 6.1 6.2 - lokalizuje na mapie Grecję - omawia położenie geograficzne i warunki naturalne Grecji - określa ramy chronologiczne istnienia kultury minojskiej i mykeńskiej - poprawnie posługuje się terminami: Hellada, Hellenowie, kultura minojska, kultura mykeńska, polis, agora, kolonizacja, kolonia, metropolia - opisuje życie i zajęcia mieszkańców Grecji - wskazuje na mapie zasięg kolonizacji greckiej - wymienia czynniki jednoczące Greków LISTOPAD - zna wydarzenia związane z datą 508 r. p.n.e. - przedstawia dokonania Peryklesa - poprawnie posługuje się terminami: Ateny, Attyka, demokracja, zgromadzenie ludowe - wyjaśnia wpływ warunków naturalnych na życie i zajęcia Greków, a także na organizację państwowości greckiej - charakteryzuje kulturę minojską i mykeńską - opisuje wygląd greckiej polis - omawia sposób powstawania państw greckich - tłumaczy, jaką funkcję pełniła agora - wymienia przyczyny i skutki kolonizacji greckiej - przedstawia przebieg kolonizacji greckiej - prezentuje proces kształtowania się demokracji ateńskiej - wskazuje podobieństwa i różnice między demokrację ateńską a współczesną s. 62) 18. W starożytnej Sparcie podręcznik, s. 64–67 (w tym: tekst źródłowy, s. 66) - ostracyzm - wygląd starożytnych Aten 1 - Sparta - mieszkańcy Sparty - ustrój Sparty - wychowanie spartańskie - obyczaje Spartan (eklezja), demagog, strateg, ostracyzm, Akropol, agora, stoa - lokalizuje na mapie Ateny - charakteryzuje społeczeństwo Aten - wymienia nazwy organów władzy ateńskiej polis - opisuje życie codzienne i zajęcia Ateńczyków 4.2 6.2 - ocenia dokonania Peryklesa i jego zasługi w rozwoju demokracji ateńskiej - wyjaśnia, jaką rolę w demokracji ateńskiej odgrywał ostracyzm - opisuje wygląd starożytnych Aten - określa, które warstwy społeczne w ateńskiej polis posiadały prawa polityczne, a które były ich pozbawione - omawia cechy charakterystyczne demokracji ateńskiej - przedstawia dokonania Likurga - określa rolę i zadania królów - poprawnie posługuje się spartańskich terminami: Sparta, Lakonia, heloci, - dokonuje oceny ustroju Sparty periojkowie, geruzja (rada - tłumaczy, jaką pozycję w starszych), eforzy, zgromadzenie społeczeństwie spartańskim ludowe zajmowały kobiety - lokalizuje na mapie Spartę - przedstawia związek między - charakteryzuje społeczeństwo małą liczbą Spartan a ich spartańskie sposobem wychowania i życia - opisuje życie i zajęcia Spartan - ocenia reguły, którym podlegało - omawia ustrój Sparty i zadania życie Spartan organów władzy w polis - opisuje ustrój spartański i - przedstawia okoliczności upadku zasady jego funkcjonowania państwa spartańskiego - wskazuje różnice między - wyjaśnia znaczenie powiedzeń: ustrojem Sparty i Aten „z tarczą lub na tarczy”, „mówić - wymienia etapy wychowania lakonicznie” spartańskiego - tłumaczy, na czym polegało wychowanie spartańskie - wyjaśnia, kto i dlaczego podlegał wychowaniu spartańskiemu - omawia współczesne znaczenie słowa spartański 19. Wojny perskie 1 - armia grecka 4.3 - organizacja armii 6.2 greckiej - przyczyny konfliktów grecko-perskich - przebieg wojen Greków z Persami - skutki wojen greckoperskich - najsłynniejsi dowódcy greccy 1 - bogowie greccy - świątynie i obrzędy - wyrocznia - Akropol - mitologia grecka podręcznik, s. 68–73 (w tym: tekst źródłowy, s. 72) 20. Wierzenia starożytnych Greków podręcznik, s. 74–78 (w tym: tekst źródłowy, s. 78) 4.3 6.2 - zna wydarzenia związane z datami: VI w. p.n.e., 490 r. p.n.e., 480 r. p.n.e., 479 r. p.n.e. - przedstawia dokonania postaci: Dariusza, Kserksesa, Miltiadesa, Leonidasa i Temistoklesa - poprawnie posługuje się terminami: hoplita, hoplon, falanga, Persja, Nieśmiertelni, Maraton, Termopile, Salamina, Plateje, triera - lokalizuje na mapie Persję i Grecję - wymienia przyczyny wojen grecko-perskich - wskazuje na mapie trasy wypraw Persów przeciwko Grekom oraz miejsca najważniejszych bitew - opisuje taktykę walki stosowaną przez Greków - podaje podstawowe informacje dotyczące państwa perskiego - poprawnie posługuje się terminami: tytani, Olimp, wyrocznia, Pytia, Akropol, mit, heros - lokalizuje na mapie Olimp i Delfy - podaje imiona głównych bogów i bogiń greckich oraz dziedziny życia, którym patronowali - wskazuje atrybuty poszczególnych bóstw - wymienia imiona - omawia wygląd i uzbrojenie greckiego hoplity - opisuje wygląd triery - przedstawia przebieg konfliktu grecko-perskiego - omawia dokonania greckich dowódców - wyjaśnia pochodzenie tradycji biegu maratońskiego - ocenia postawę wojowników spartańskich walczących pod Termopilami - tłumaczy, jakie czynniki zadecydowały o ostatecznym sukcesie Greków - wyjaśnia symboliczne znaczenie słów: „Termopile”, „Przechodniu, powiedz Sparcie, że tu leżymy, wierni jej prawom” - określa okoliczności wybuchu wojen grecko-perskich - określa rolę wyroczni w życiu Greków - opisuje wygląd ateńskiego Akropolu - wyjaśnia znaczenie mitu o Prometeuszu - tłumaczy, na czym polega postawa prometejska - odszukuje w mitach wartości uniwersalne - opisuje, w jaki sposób starożytni Grecy wyobrażali sobie bogów 21. Igrzyska olimpijskie 1 - sport w życiu Greków 4.3 - związek zawodów 6.1 sportowych z religią 6.2 - przebieg starożytnych igrzysk olimpijskich - greckie obiekty sportowe - bohaterowie antycznych igrzysk 1 - teatr grecki 4.3 - literatura grecka 6.1 - malarstwo i rzeźba 6.2 - architektura - najwięksi przedstawiciele kultury greckiej podręcznik, s. 79–81 22. Kultura starożytnej Grecji podręcznik, s. 82–86 ( w tym: tekst źródłowy, s. 84) najsłynniejszych herosów greckich - wyjaśnia wpływ mitologii i ich czyny greckiej na cywilizację - wyjaśnia rolę mitów w życiu współczesną Greków - charakteryzuje system wierzeń starożytnych Greków - omawia rolę religii jako czynnika jednoczącego Greków - zna wydarzenia związane z - charakteryzuje sposób datami: 776 r. p.n.e., 393 r. n.e., traktowania zwycięzców igrzysk 1896 r. przez Greków - poprawnie posługuje się - omawia ideę starożytnych terminami: gimnazjon, agon, i współczesnych igrzysk hipodrom, igrzyska, olimpiada, olimpijskich Olimpia, pięciobój olimpijski - przedstawia podobieństwa i - lokalizuje na mapie Olimpię różnice między starożytnymi a - wyjaśnia rolę sportu w życiu współczesnymi igrzyskami Greków olimpijskimi - wymienia dyscypliny sportowe znane starożytnym Grekom - opisuje przebieg starożytnych igrzysk olimpijskich - zna wydarzenia związane z - wyjaśnia zasady obowiązujące datami: ok. 750 r. p.n.e., ok. 534 r. w teatrze greckim p.n.e. - przedstawia różnice między - przedstawia dokonania postaci: grecką tragedią a komedią Sofoklesa, Arystofanesa, Homera, - opisuje wygląd teatru greckiego Fidiasza i Myrona - przytacza najważniejsze - poprawnie posługuje się informacje dotyczące treści terminami: Wielkie Dionizje, „Iliady” i „Odysei” koturny, dramat, tragedia, komedia, - wskazuje cechy skene, proskenion, orchestra, charakterystyczne rzeźby i theatron, „Iliada”, „Odyseja”, malarstwa greckiego meandry, malarstwo - określa różnice pomiędzy czarnofigurowe i porządkami architektonicznymi czerwonofigurowe, porządek występującymi dorycki, joński, koryncki w starożytnej Grecji 23. Filozofowie i wynalazcy 1 podręcznik, s. 87–89 24.Tajemnice sprzed wieków – Czy „ogniste zwierciadła” 1 - opisuje przebieg Wielkich Dionizji - przedstawia okoliczności narodzin teatru greckiego - omawia rolę teatru w życiu starożytnych Greków - prezentuje najważniejsze osiągnięcia kultury greckiej - podaje nazwy stylów malarskich stosowanych przez starożytnych Greków - wymienia nazwy greckich porządków architektonicznych - filozofia grecka 4.3 - zna wydarzenia związane z - opisuje okoliczności narodzin 1 - najsłynniejsze greckie 6.1 datami: VII–VI w. p.n.e., V w. filozofii szkoły 6.2 p.n.e., IV w. p.n.e., III w. p.n.e., II - przedstawia poglądy - matematyka w. n.e. najsłynniejszych filozofów - historia i geografia - przedstawia dokonania postaci: greckich - najwybitniejsi Sokratesa, Platona, Arystotelesa, - wyjaśnia rolę filozofii w życiu reprezentanci nauki Heraklita z Efezu, Demokryta z starożytnych Greków greckiej Abdery, Talesa z Miletu, - ocenia wkład greckich - greckie wynalazki Pitagorasa, Euklidesa, Herodota, filozofów i wynalazców w rozwój Tukidydesa, Klaudiusza różnych dziedzin nauki Ptolemeusza, Archimedesa - poprawnie posługuje się terminami: filozofia, logika, Akademia Platońska, Liceum, klepsydra - wymienia zagadnienia będące przedmiotem zainteresowania filozofów - opisuje dokonania przedstawicieli nauki greckiej - osiągnięcia materiał - przedstawia dokonania - wyjaśnia domniemaną zasadę Archimedesa wykraczający Archimedesa działania „ognistych zwierciadeł” - „ogniste zwierciadła” poza podstawę - poprawnie posługuje się - przedstawia okoliczności programową terminami: „ogniste zwierciadła”, śmierci Archimedesa Archimedesa istniały naprawdę? podręcznik, s. 90–91 25. Podboje Aleksandra Macedońskie-go podręcznik, s. 92–95 (w tym: tekst źródłowy, s. 95) eureka (heureka) - wymienia wynalazki Archimedesa i omawia ich zastosowanie 1 - Grecja po wojnach 6.1 perskich 6.2 - Aleksander Macedoński - podbój Grecji - wyprawa Aleksandra przeciwko Persji - imperium macedońskie - kultura hellenistyczna - państwa hellenistyczne - tłumaczy konieczność wykorzystania różnych metod badawczych dla potwierdzenia autentyczności zjawisk i wydarzeń historycznych - opisuje, w jaki sposób naukowcy próbują dociec prawdy na temat wynalazków Archimedesa GRUDZIEŃ - zna wydarzenia związane z - przedstawia dokonania Filipa II datami: 338 r. p.n.e., 334 r. p.n.e., i Aleksandra Macedońskiego 333 r. p.n.e., 331 r. p.n.e., 323 r. - wyjaśnia znaczenie klęski p.n.e. Greków w bitwie pod Cheroneą - przedstawia dokonania postaci: - opisuje przebieg wyprawy Filipa II, Aleksandra Wielkiego, Aleksandra przeciwko Persom Dariusza III - omawia organizację imperium - poprawnie posługuje się macedońskiego terminami: Związek Morski, wojna - prezentuje okoliczności peloponeska, Cheronea, Issos, zakończenia wyprawy Aleksandra Gaugamela, kultura hellenistyczna, Wielkiego węzeł gordyjski - wymienia okoliczności - omawia przyczyny i skutki wojny powstania państw peloponeskiej hellenistycznych - lokalizuje na mapie Macedonię - podaje cechy charakterystyczne - wskazuje na mapie trasę kultury hellenistycznej wyprawy Aleksandra Wielkiego, - ocenia wpływ jednostki na miejsca najważniejszych bitew i proces kształtowania dziejów zajęte terytoria - wyjaśnia sytuację w Grecji po zakończeniu wojen z Persją - podaje przyczyny podboju Persji przez Aleksandra Wielkiego - omawia skutki powstania imperium Aleksandra Macedońskiego 26. Tajemnice sprzed wieków – Jak wyglądała latarnia morska na Faros?podręcznik, s. 96–97 1 27/28 - latarnia na Faros - badania archeologiczne pozostałości po latarni materiał wykraczający poza podstawę programową - przedstawia dokonania postaci: - omawia okoliczności budowy Sostratosa, Ptolemeusza I, latarni morskiej na Faros Ptolemeusza II - opisuje prawdopodobny wygląd - lokalizuje na mapie wyspę Faros i latarni port w Aleksandrii - wyjaśnia znaczenie prowadzenia - wymienia nazwy siedmiu cudów badań archeologicznych dla świata starożytnego lepszego poznania historii i dokonań człowieka POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU II 2 ROZDZIAŁ III: IMPERIUM RZYMSKIE 29. Początki Rzymu 1 podręcznik, s.102– 105 (w tym: tekst źródłowy, s. 103) 30. Tajemnice sprzed wieków – Jak poznano pochodzenie 1 - Italia – położenie 5.1 geograficzne i warunki naturalne - legenda o założeniu Rzymu - monarchia rzymska i jej upadek - społeczeństwo Rzymu - podbój Italii przez Rzymian - zna wydarzenia związane z - porównuje wpływ warunków datami: 753 r. p.n.e., 509 r. p.n.e., naturalnych na rozwój cywilizacji 389 r. p.n.e. rzymskiej i greckiej - prezentuje postacie legendarnych - opowiada legendę o założeniu założycieli Rzymu: Romulusa i Rzymu Remusa - wymienia imiona królów - poprawnie posługuje się panujących w Rzymie terminami: Etruskowie, Italikowie, - charakteryzuje panowanie Latynowie, Lacjum, wilczyca kolejnych władców rzymskich kapitolińska, patrycjusz, plebejusz, - omawia okoliczności obalenia Galowie monarchii w Rzymie - lokalizuje na mapie Italię i Rzym - określa rolę i zadania - omawia położenie geograficzne i poszczególnych warstw warunki naturalne panujące w Italii społecznych starożytnego Rzymu - określa ramy chronologiczne - przedstawia etapy podboju Italii istnienia monarchii w Rzymie przez Rzymian - wskazuje na mapie terytoria w - podaje nazwy ludów italskich Italii podbite przez Rzymian podbitych przez wojska rzymskie - wymienia nazwy warstw społecznych w starożytnym Rzymie - wyjaśnia znaczenie wyrażenia „pyrrusowe zwycięstwo” - pochodzenie Etrusków materiał - przedstawia dokonania postaci: - omawia organizację państwa - osiągnięcia cywilizacji wykraczający Herodota, Dionizjusza z etruskiego etruskiej poza podstawę Halikarnasu - opisuje tryb życia i zajęcia programową - lokalizuje na mapie siedziby Etrusków Etrusków? podręcznik, 106– 107 31. Republika rzymska 1 - ustrój państwa rzymskiego - urzędnicy rzymscy - zasady funkcjonowania republiki - rola plebejuszy w państwie rzymskim 1 - armia rzymska 5.2 - wojny punickie - ekspansja Rzymu po wojnach punickich - podbój Galii przez Juliusza Cezara podręcznik, s. 108–110 (w tym: tekst źródłowy, s. 110) 32. Podboje Rzymu podręcznik, s. 111–116 (w tym: tekst źródłowy, s. 116) 5.1 Etrusków w Italii - dostrzega rolę współczesnych - wskazuje na mapie technologii w procesie prawdopodobne miejsca poznawania dziejów pochodzenia Etrusków - wymienia osiągnięcia cywilizacji etruskiej - poprawnie posługuje się - przedstawia zasady terminami: republika, funkcjonowania republiki zgromadzenie ludowe, senat, rzymskiej kolegialność, konsul, dyktator, - wskazuje podobieństwa i pretor, cenzor, edyl, kwestor, liktor, różnice między demokracją trybun ludowy, veto ateńską a republiką rzymską - wymienia nazwy najważniejszych- określa istotę sporu o prawa instytucji władzy w starożytnym polityczne plebejuszy i sposób Rzymie jego rozwiązania - omawia zadania zgromadzenia - podaje cechy, które powinien ludowego, senatu i poszczególnych posiadać wzorowy obywatel urzędników rzymskich Rzymu - przedstawia dokonania Cyncynata STYCZEŃ - zna wydarzenia związane z - opisuje przebieg wojen datami: 264–241 r. p.n.e., 218–201 punickich r. p.n.e., 216 r. p.n.e., 202 r. p.n.e., - prezentuje dokonania Hannibala 149–146 r. p.n.e., 52 r. p.n.e. - omawia zasady organizacji - przedstawia dokonania postaci: armii rzymskiej Hannibala, Scypiona, Juliusza - opisuje wygląd i elementy Cezara, Wercyngetoryksa uzbrojenia rzymskiego legionisty - poprawnie posługuje się - charakteryzuje taktykę walki terminami: legion, oddział stosowaną przez Rzymian inżynieryjny, wojny punickie, - przedstawia podboje Rzymian Kartagina, Kanny, Zama, Alezja, na przełomie II i I w. p.n.e. Imperium Rzymskie - przedstawia dzieje podboju - wymienia typy oddziałów Galii wchodzących w skład armii - wyjaśnia, jakie były przyczyny rzymskiej sukcesów podbojów - określa przyczyny i skutki wojen prowadzonych przez Rzymian 33. Upadek republiki rzymskiej 1 podręcznik, s. 117–121 (w tym: tekst źródłowy, s. 121) 34. Cesarstwo rzymskie podręcznik, s. 122–126 (w tym: tekst 1 - skutki podbojów 5.2 rzymskich 5.4 - organizacja Imperium Rzymskiego - niewolnictwo w Rzymie – powstanie Spartakusa - kryzys republiki rzymskiej - wojny domowe - rządy Juliusza Cezara - organizacja i ustrój 5.1 cesarstwa 5.2 - panowanie Oktawiana 6.2 Augusta - rozwój terytorialny punickich - wskazuje na mapie terytoria zajęte przez Rzymian podczas wojen punickich oraz w II i I w. p.n.e. - zna wydarzenia związane z - charakteryzuje sposób datami: 71 r. p.n.e., 60 r. p.n.e., 48 organizacji prowincji rzymskich r. p.n.e., 44 r. p.n.e., 31 r. p.n.e. - opisuje przebieg uroczystości - przedstawia dokonania postaci: triumfu Spartakusa, Gajusza Juliusza - wyjaśnia, na czym polegały Cezara, Pompejusza Krassusa, walki gladiatorów Marka Antoniusza, Oktawiana, - omawia przyczyny wojen Kleopatry domowych w Rzymie - poprawnie posługuje się - prezentuje przebieg wojen terminami: prowincja, namiestnik, domowych w Rzymie łuk triumfalny, triumf, gladiator, - przedstawia sytuację sieciarz, samnita, arystokracja, niewolników w państwie Farsalos, Akcjum rzymskim - lokalizuje na mapie miejsca bitew - omawia przebieg powstania z okresu wojen domowych Spartakusa - wymienia korzyści, jakie Rzym - wymienia dokonania Juliusza czerpał z posiadania prowincji Cezara - omawia rolę triumfu w - przedstawia okoliczności starożytnym Rzymie śmierci Kleopatry - wyjaśnia, skąd pochodzili niewolnicy rzymscy - przedstawia przyczyny i skutki wybuchu powstania gladiatorów - podaje przyczyny i przejawy kryzysu republiki rzymskiej - omawia skutki podbojów rzymskich dla mieszkańców Italii - przedstawia dokonania postaci: - omawia sytuację w państwie Oktawiana Augusta, Trajana rzymskim po zakończeniu wojen - poprawnie posługuje się domowych terminami: pax romana, - wyjaśnia zasady pryncypatu pryncypat, cesarz, cesarstwo, - charakteryzuje politykę źródłowy, s. 123) - oś czasu - mapa ścienna 35. Życie w Wiecznym Mieście podręcznik, s. 127–131 (w tym: tekst źródłowy, s. 130) cesarstwa - rzymskie drogi - barbarzyńscy 1 - miasto Rzym 5.3 - domy Rzymian 6.1 - religia rzymska 6.2 - Forum Romanum - architektura rzymska romanizacja, bursztynowy szlak, barbarzyńcy, limes, Wał Hadriana, Dakowie - określa znaczenie dróg dla funkcjonowania Imperium Rzymskiego - wymienia nazwy towarów sprowadzanych do Rzymu - wskazuje na mapie prowincje podbite przez Rzymian w okresie cesarstwa - lokalizuje na mapie bursztynowy szlak - przedstawia organizację państwa rzymskiego za czasów cesarstwa - przedstawia ludy sąsiadujące z państwem Rzymian - wyjaśnia przyczyny budowy limes i Wału Hadriana - omawia znaczenie szlaku bursztynowego dla gospodarki rzymskiej - zna wydarzenia związane z datą 72 r. n.e. - poprawnie posługuje się terminami: Forum Romanum, łaźnia (termy), amfiteatr, atrium, perystyl, Ołtarz Pokoju, westalki, kuria - omawia funkcje Forum Romanum i łaźni rzymskich - wymienia rozrywki starożytnych Rzymian - podaje imiona najważniejszych bogów rzymskich - określa podobieństwa między religią rzymską a grecką cesarstwa w okresie pax romana - omawia relacje cesarstwa z barbarzyńskimi sąsiadami - uzasadnia słuszność twierdzenia, że cesarstwo było „komedią republiki” - określa zakres władzy cesarza - omawia sposób funkcjonowania gospodarki rzymskiej - opowiada, w jaki sposób budowano drogi w państwie rzymskim - wyjaśnia znaczenie powiedzenia: „Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu” - określa warunki życia w mieście - porównuje Forum Romanum z ateńską agorą - wskazuje różnice w sposobie życia zamożnych i ubogich Rzymian - opisuje wygląd domu bogatego Rzymianina - omawia zmiany w wyglądzie Rzymu wprowadzone za panowania Oktawiana Augusta - opisuje wygląd rzymskiej świątyni - wyjaśnia przyczyny popularności kultu bogów 36.Tajemnice sprzed wieków – Jak odkryto Pompeje? - podręcznik, s. 132–133 - mapa ścienna 1 37. Osiągnięcia Rzymian podręcznik, s. 134–138 (w tym: tekst źródłowy, s. 137) 1 - opisuje wygląd starożytnego Rzymu - wyjaśnia wpływ religii greckiej na rzymską - okoliczności materiał - zna wydarzenia związane z zniszczenia miasta wykraczający datami: 79 r. n.e., 1748 r., 1861 r. Pompeje poza podstawę - przedstawia dokonania Giuseppe - odkrycie ruin programową Fiorellego Pompejów - lokalizuje na mapie Pompeje - wygląd starożytnego - wymienia osiągnięcia cywilizacji miasta rzymskiej - związki między kulturą rzymską i grecką - Koloseum - akwedukty - prawo rzymskie - literatura rzymska 5.3 6.1 6.2 przejętego od ludności z terenów podbitych - przedstawia system wierzeń rzymskich - określa okoliczności zniszczenia miasta - opisuje wygląd rzymskiego domu na podstawie wykopalisk w Pompejach - omawia wygląd Pompejów - wyjaśnia, na czym polega praca archeologa - zna wydarzenia związane z - wskazuje przejawy datami: 449 r. p.n.e., 125 r. n.e., oddziaływania kultury greckiej na 70–82 r. n.e. rzymską - przedstawia dokonania postaci: - opisuje wygląd i funkcje Galena, Wespazjana, Tytusa, Koloseum Justyniana, Wergiliusza, Horacego, - przedstawia sposób budowy Owidiusza, Liwiusza, Tacyta, akweduktów Swetoniusza, Mecenasa - omawia osiągnięcia rzymskie - poprawnie posługuje się w dziedzinie prawa terminami: mozaika, Koloseum, - wyjaśnia rolę prawa rzymskiego akwedukt, Prawo XII tablic, jako podstawy współcześnie Kodeks Justyniana, mecenas funkcjonujących systemów - wymienia osiągnięcia kultury prawnych i architektury rzymskiej - wymienia dokonania - wyjaśnia, do czego służyły przedstawicieli rzymskiej Koloseum i akwedukty literatury i historii - podaje nazwy rzymskich zbiorów - ocenia wkład Rzymian w praw rozwój kultury i jej wpływ na - omawia najważniejsze zasady współczesną cywilizację prawne obowiązujące w - tłumaczy, na czym polegał starożytnym Rzymie wpływ kultury greckiej na - wymienia przedstawicieli rzymską rzymskiej literatury i historii - wyjaśnia etymologię słowa mecenat 38. Pierwsi chrześcijanie podręcznik, s. 139–143 (w tym: tekst źródłowy, s. 142 - oś czasu - mapa ścienna 1 - Palestyna w czasach 7.1 rzymskich 7.2 - Jezus i jego nauki - powstanie i rozwój chrześcijaństwa - symbole chrześcijańskie - zasady wiary chrześcijańskiej - prześladowania pierwszych chrześcijan - zwycięstwo religii chrześcijańskiej - podziały w Kościele chrześcijańskim 39. Koniec świata 1 starożytnego podręcznik, s. 144–147 (w tym: tekst źródłowy, s. 147) - oś czasu - kryzys cesarstwa 5.4 rzymskiego - podział cesarstwa - wędrówka ludów - Hunowie - upadek cesarstwa zachodnio-rzymskiego - zna wydarzenia związane z - określa sytuację narodu 1 datami: 7–4 r. p.n.e., 303–304 r., żydowskiego pod panowaniem 313 r., 380 r., 392 r. Rzymian - przedstawia dokonania postaci: - omawia działalność apostołów Jezusa z Galilei, Heroda - wyjaśnia przyczyny Wielkiego, Poncjusza Piłata, Pawła popularności chrześcijaństwa w z Tarsu, Trajana, Konstantyna starożytnym Rzymie Wielkiego, Teodozjusza Wielkiego - opisuje organizację Kościoła - poprawnie posługuje się chrześcijańskiego w pierwszych terminami: Mesjasz, apostołowie, wiekach jego istnienia chrześcijaństwo, chrystogram, - podaje przyczyny prześladowań Pismo Święte, Ewangelia, teologia, chrześcijan katolicy, sobór, papież, heretyk, - wskazuje przyczyny i zabobon, edykt mediolański konsekwencje sporów wewnątrz - charakteryzuje działalność Jezusa Kościoła chrześcijańskiego - wymienia imiona autorów - wymienia nazwy odłamów Ewangelii religii chrześcijańskiej - omawia najważniejsze zasady - przedstawia okoliczności, w wiary chrześcijańskiej których chrześcijaństwo stało się - określa symbole chrześcijaństwa religią panującą w Rzymie - lokalizuje na mapie zasięg chrześcijaństwa do V w. n.e. - podaje nazwy ksiąg wchodzących w skład Nowego Testamentu - wyjaśnia przyczyny ogłoszenia edyktu mediolańskiego LUTY - zna wydarzenia związane z - omawia sytuację w państwie datami: 235 r., 395 r., 451 r., 476 r. rzymskim w III i IV w. - przedstawia dokonania postaci: - wskazuje przejawy kryzysu Dioklecjana, Konstantyna w państwie rzymskim Wielkiego, Teodozjusza Wielkiego, - charakteryzuje próby reform Attyli, Odoakra, Romulusa podejmowane przez cesarzy Augustulusa rzymskich: Dioklecjana, - mapa ścienna - poprawnie posługuje się Konstantyna i Teodozjusza terminami: wielka wędrówka - określa sytuację Rzymu w ludów, barbarzyńcy, Wandal, czasie wędrówki ludów wandal, Hun, Got - opisuje tryb życia Hunów - wskazuje na mapie linię podziału - wyjaśnia, w jaki sposób cesarstwa rzymskiego na część barbarzyńcy przyczynili się do wschodnią i zachodnią zniszczenia Rzymu - wymienia nazwy plemion - omawia symboliczne znaczenie barbarzyńskich atakujących daty 476 r. cesarstwo - lokalizuje na mapie tereny cesarstwa objęte wędrówką ludów - określa wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku cesarstwa zachodniorzymskiego - wyjaśnia etymologię słowa wandal POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU III 2 40/41 ROZDZIAŁ IV: POCZĄTKI ŚREDNIOWIECZA MARZEC 42. Bizancjum podręcznik, s. 152–157 (w tym: tekst źródłowy, s. 155 - oś czasu - mapa ścienna 1 - sytuacja w Bizancjum po upadku Rzymu - panowanie Justyniana I Wielkiego - wzrost znaczenia Konstantynopola - Hagia Sophia - kultura i nauka w Bizancjum - początki rozłamu w Kościele chrześcijańskim 10.1 10.2 10.3 12.1 - zna wydarzenia związane z - opisuje okoliczności powstania datami: 330 r., 395 r., 527 r. Konstantynopola - przedstawia dokonania Justyniana- charakteryzuje sytuację w I Wielkiego Bizancjum po upadku Rzymu - poprawnie posługuje się - wymienia reformy terminami: Bizancjum, Hagia wprowadzone przez Justyniana I Sophia, ogień grecki, ikona, Wielkiego katolicyzm, prawosławie, bazylika - omawia ustrój Bizancjum - lokalizuje na mapie - opisuje wygląd świątyni Hagia Konstantynopol Sophia i cesarstwo bizantyjskie - określa czynniki decydujące o - wymienia nazwy terytoriów sile militarnej Bizancjum podbitych przez Justyniana I - przedstawia sytuację Kościoła Wielkiego chrześcijańskiego po upadku - wyjaśnia znaczenie określenia cesarstwa zachodniorzymskiego Nowy Rzym - wskazuje różnice między 43. Początki 1 islamupodręcznik, s. 158–162 (w tym: tekst źródłowy, s. 159) - zeszyt ćwiczeń, s. 82–83 - oś czasu - mapa ścienna - Arabowie 8.1 - działalność Mahometa 8.2 - islam – zasady wiary 8.3 - meczet - podboje arabskie - nauka i kultura Arabów 44. Państwo Franków - Europa zachodnia po 9.1 upadku cesarstwa 9.2 zachodnio-rzymskiego 12.1 - Merowingowie i Karolingowie - Karol Wielki i podręcznik, s. 163–167 (w tym: tekst 1 - prezentuje osiągnięcia Bizancjum Kościołem wschodnim a w dziedzinie kultury i nauki zachodnim - poprawnie stosuje nazwy katolicyzm i prawosławie dla poszczególnych odłamów Kościoła chrześcijańskiego - określa wpływ warunków geograficznych na znaczenie Konstantynopola - zna wydarzenia związane z - przedstawia okoliczności, w datami: 622 r., 630 r., 632 r., 711 r. których doszło do powstania - przedstawia dokonania islamu Mahometa - charakteryzuje związki między - poprawnie posługuje się islamem, chrześcijaństwem i terminami: islam, Allach, judaizmem muzułmanie, hidżra, Koran, - dostrzega znaczenie idei świętej szariat, dżihad, meczet, świątynia wojny dla rozprzestrzeniania się Kaaba, minaret, kalif, arabeska religii arabskiej - lokalizuje na mapie Półwysep - opisuje wygląd meczetu Arabski oraz miasta: Mekkę i - omawia organizację państwa Medynę arabskiego - omawia położenie geograficzne i - charakteryzuje stosunek Arabów warunki naturalne panujące na do podbitych narodów Półwyspie Arabskim - określa rolę Arabów w - opisuje warunki życia i zajęcia rozpowszechnianiu osiągnięć Arabów ludów podbitych oraz rozwoju - wymienia filary wiary arabskiej spuścizny starożytnych - wskazuje na mapie kierunki i cywilizacji zasięg podbojów Arabów - prezentuje osiągnięcia arabskie w dziedzinie kultury i nauki - zna wydarzenia związane z - przedstawia sytuację polityczną datami: 496 r., 732 r., 751 r., 756 r., w Europie zachodniej po upadku 800 r., 814 r. cesarstwa zachodniorzymskiego - przedstawia dokonania postaci: - omawia organizację państwa Chlodwiga, Karola Młota, Pepina Franków Krótkiego, Karola Wielkiego i - wyjaśnia znaczenie zwycięstwa źródłowy, s. 166) - zeszyt ćwiczeń, s. 84–85 - oś czasu - mapaścienna 45. Rzesza Ottonów - podręcznik, s. 168–170 (w tym: tekst źródłowy, s. 168) - oś czasu - mapa ścienna odnowienie cesarstwa na zachodzie - kultura, nauka i sztuka w państwie Franków 1 - podział państwa Franków – traktat w Verdun - cesarstwo Ottonów - Otton I i Otton III - idea uniwersalizmu 9.1 9.3 9.4 Einharda Franków w bitwie pod Poitiers - poprawnie posługuje się - opisuje sposób przejęcia władzy terminami: arianizm, majordom, w państwie Franków przez marchia, margrabia, hrabia, dynastię Karolingów hrabstwo, siedem sztuk - uzasadnia słuszność określenia wyzwolonych, minuskuła, renesans renesans karoliński dla zmian karoliński, retoryka, dialektyka, w kulturze i nauce, które kaligrafia, manuskrypt, miniatura nastąpiły w VIII i IX w. - lokalizuje na mapie pierwotne - omawia związek między siedziby Franków rozwojem kultury i nauki a - opisuje życie codzienne i zajęcia utrzymaniem silnego państwa Franków - ocenia wpływ dokonań Karola - określa zasięg terytorialny Wielkiego na proces państwa Franków kształtowania się średniowiecznej - wyjaśnia znaczenie przyjęcia Europy chrztu przez Chlodwiga - charakteryzuje postać Karola - wskazuje na mapie terytoria Wielkiego podbite przez Karola Wielkiego - przedstawia rozwój kultury i nauki za panowania Karola Wielkiego - określa znaczenie koronacji cesarskiej Karola Wielkiego w średniowiecznej Europie - prezentuje dokonania Karola Wielkiego - zna wydarzenia związane z - przedstawia okoliczności, w datami: 843 r., 962 r., 995 r., 1000 których doszło do podziału r. państwa Karola Wielkiego - przedstawia dokonania postaci: - ocenia znaczenie traktatu w Ludwika Pobożnego, Ludwika Verdun dla dalszych losów Niemieckiego, Karola Łysego, politycznych Europy Lotariusza (Lotara), Ottona I, - charakteryzuje sytuację Ottona III, Henryka II polityczną państwa niemieckiego - poprawnie posługuje się po wygaśnięciu dynastii terminami: traktat w Verdun, Karolingów Rzesza Niemiecka, uniwersalizm - omawia dokonania Ottona I i 46. Najazdy Normanów - podręcznik, s. 171–175 (w tym: tekst źródłowy, s. 175) - oś czasu - mapa ścienna 1 47.Tajemnice sprzed wieków – Sekrety tkaniny z 1 - wymienia postanowienia traktatu Ottona III w Verdun - tłumaczy, na czym polega idea - lokalizuje na mapie państwa uniwersalizmu powstałe w wyniku podziału - ocenia rolę Ottona I i Ottona III monarchii Karola Wielkiego w kształtowaniu się - wyjaśnia, w jaki sposób powstała średniowiecznej Europy Rzesza Niemiecka - opisuje politykę następców - omawia znaczenie koronacji Ottona III cesarskiej Ottona I - Normanowie – życie i 7.1 - zna wydarzenia związane z datą - przedstawia system wierzeń zajęcia ludności 1066 r. Normanów - religia Normanów - przedstawia dokonania postaci: - wskazuje czynniki, które - podboje wikingów Leifa Erikssona, Roberta zadecydowały o sukcesie - powstanie państw Giuscarda podbojów normańskich skandynawskich i Wilhelma Zdobywcy - opisuje wygląd łodzi wikingów - okoliczności - poprawnie posługuje się i uzbrojenia wojowników pojawienia się terminami: Normanowie normańskich Normanów w Ameryce (wikingowie), runy, drakkary, - prezentuje okoliczności, w snekkary, kościół klepkowy których doszło do powstania - lokalizuje na mapie siedziby państw skandynawskich Normanów - dostrzega związek między - omawia warunki naturalne przyjęciem chrześcijaństwa a i położenie geograficzne Półwyspu zaprzestaniem wypraw Skandynawskiego rabunkowych Normanów - opisuje warunki życia i zajęcia - opisuje okoliczności, w których ludności normańskiej Normanowie pojawili się w - podaje przyczyny wypraw Ameryce organizowanych przez Normanów - wskazuje na mapie kierunki ekspansji wikingów - wymienia państwa powstałe na terenie Skandynawii - omawia osiągnięcia Normanów w dziedzinie sztuki i rzemiosła - podbój Anglii przez materiał - zna wydarzenia związane z - wyjaśnia, w jaki sposób określa Normanów wykraczający datami 1066 r., 1070 r. się wiek i pochodzenie źródeł - historia tkaniny z poza podstawę - przedstawia dokonania postaci: historycznych Bayeux - podręcznik, s. 176–177 - mapa ścienna 48. Słowianie i Węgrzy - podręcznik, s. 178–181 (w tym: tekst źródłowy, s. 179) - oś czasu - mapa ścienna 49. Między papiestwem a cesarstwem podręcznik, s. 182–185 1 1 Bayeux - wyniki badań nad tkaniną z Bayeux programową - wędrówka Słowian - pierwsze państwa słowiańskie - działalność Cyryla i Metodego - najazdy Węgrów - powstanie Rusi 7.1 12.1 - kryzys kościoła w X w. - reforma kościoła - schizma wschodnia - spór o inwestyturę 9.4 10.3 Wilhelma Zdobywcy, Edwarda - tłumaczy, na czym polega Wyznawcy, Harolda, Matyldy, trudność w ustaleniu autorów biskupa Oda dzieł średniowiecznych - poprawnie posługuje się - opisuje przebieg podboju Anglii terminem tkanina z Bayeux przez Wilhelma Zdobywcę - opisuje, co zostało przedstawione - opowiada o dziejach tkaniny z na tkaninie z Bayeux Bayeux - dostrzega znaczenie źródeł historycznych w procesie poznawania dziejów - zna wydarzenia związane z - omawia organizację plemion datami: IV–V w., VII w., IX w., słowiańskich 863 r., 885 r., 955 r., 988 r., 1001 r. - wymienia okoliczności - przedstawia dokonania postaci: powstania pierwszych państw Samona, Rościsława, Cyryla, słowiańskich i państwa Metodego, Świętopełka, węgierskiego Włodzimierza Wielkiego, Stefana - opisuje działalność misyjną Wielkiego Cyryla i Metodego - poprawnie posługuje się - wyjaśnia, jakie znaczenie dla terminami: Słowianie, głagolica, utrzymania i rozwoju cyrylica, latopis, Lechowe Pole, państwowości słowiańskiej miała Korona św. Stefana decyzja władców o przyjęciu - dokonuje podziału Słowian na chrztu grupy (zachodnią, wschodnią, - przedstawia dokonania południową) Włodzimierza Wielkiego i - wskazuje na mapie położenie Stefana Wielkiego pierwszych państw słowiańskich i - charakteryzuje powstanie Węgier państwa ruskiego - omawia warunki życia i zajęcia Słowian - wyjaśnia przyczyny przyjęcia chrztu przez władców słowiańskich - zna wydarzenia związane z - charakteryzuje sytuację w 1 datami: X w., 1054 r., 1075 r., 1077 Kościele chrześcijańskim w X w. r., 1122 r. - omawia dokonania papieża - przedstawia dokonania postaci: Sylwestra II Sylwestra II, Grzegorza VII i - przedstawia okoliczności, w (w tym: tekst źródłowy, s. 185) - oś czasu - mapa ścienna Henryka IV których doszło do schizmy - poprawnie posługuje się wschodniej terminami: Cluny, prawo - wyjaśnia, na czym polegał spór kanoniczne, schizma wschodnia, o inwestyturę ekskomunika, prawosławie, dyktat - opisuje przebieg sporu i sposób, papieski, inwestytura, Canossa, w jaki został rozwiązany konkordat wormacki, synod - tłumaczy znaczenie - wymienia przejawy kryzysu powiedzenia: „pójść do Cannosy” w Kościele w X w. - określa przyczyny i - lokalizuje na mapie Cluny konsekwencje schizmy - wskazuje na mapie zasięg wschodniej dla Kościoła oraz wpływów Kościoła katolickiego jego wyznawców i prawosławnego - podaje najistotniejsze treści zawarte w Dyktacie papieskim Grzegorza VII KWIECIEŃ POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU IV 2 50/51 ROZDZIAŁ V: POLSKA PIERWSZYCH PIASTÓW 52. Pradzieje ziem polskich - podręcznik, s. 190–193 - oś czasu - mapa ścienna 1 - kultury archeologiczne materiał na ziemiach polskich wykraczający - Biskupin poza podstawę - gospodarka ziem programową polskich - religia Słowian - określa ramy chronologiczne istnienia kultur archeologicznych na ziemiach polskich - zna wydarzenia związane z datami: 120 tys. lat p.n.e., VIII w p.n.e., VI w. p.n.e. - poprawnie posługuje się terminami: kurhan, kamienne kręgi, kultura archeologiczna, kultura oryniacka, kultura pucharów lejkowatych, kultura ceramiki sznurowej, kultura unietycka, kultura łużycka, kultura przeworska, dymarka - przedstawia najważniejsze odkrycia archeologiczne na ziemiach polskich - wyjaśnia, na czym polega trudność w badaniu historii kultur archeologicznych na ziemiach polskich - opisuje wygląd osady w Biskupinie - charakteryzuje kontakty gospodarcze mieszkańców ziem polskich z przedstawicielami cywilizacji śródziemnomorskich - omawia system wierzeń słowiańskich - wymienia nazwy plemion słowiańskich zamieszkujących ziemie polskie 53.Tajemnice sprzed wieków – Kiedy powstała osada w Biskupinie? - podręcznik, s. 194–195 1 - okoliczności powstania osady w Biskupinie - dendro-chronologia materiał wykraczający poza podstawę programową 54. Początki państwa polskiego podręcznik, s. 196–200 (w tym: tekst źródłowy, s. 198) - oś czasu - mapa ścienna 1 - plemiona polskie - państwo Mieszka I - organizacja państwa Mieszka I - chrzest Polski - Dagome iudex - podboje Mieszka I 13.1 13.2 13.3 13.4 - zna wydarzenia związane z datami: VIII w. p.n.e., 1933 r. - przedstawia dokonania postaci: Walentego Szwajcera, Józefa Kostrzewskiego - poprawnie posługuje się terminem dendrochronologia - przedstawia okoliczności odkrycia osady w Biskupinie - określa, jakie informacje może zdobyć historyk dzięki zastosowaniu metody dendrochronologicznej - wskazuje problemy wynikające z zastosowania metody dendrochronologii - zna wydarzenia związane z - omawia organizację plemion datami: IX w., 960 r., 965 r., 966 r., słowiańskich na ziemiach 972 r., 991 r., 992 r. polskich - przedstawia dokonania postaci: - przedstawia okoliczności Mieszka I, Dobrawy, Ibrahima ibn powstania państwa polskiego Jakuba, Jordana - wyjaśnia znaczenie decyzji - poprawnie posługuje się Mieszka I o przyjęciu chrztu terminami: „Geograf Bawarski”, - prezentuje rozwój terytorialny drużyna książęca, woj, szyszak, państwa Mieszka I kolczuga, danina, Dagome iudex, - opisuje wygląd i uzbrojenie kmieć, ludność służebna woja z drużyny książęcej - wymienia nazwy plemion - tłumaczy, dlaczego książę słowiańskich zamieszkujących przyjął chrzest z rąk czeskich ziemie polskie i wskazuje na mapie - określa przyczyny powstania ich siedziby dokumentu Dagome iudex - lokalizuje na mapie główne grody w państwie Mieszka I - opisuje okoliczności przyjęcia chrztu przez Mieszka I - wymienia korzyści wynikające z przyjęcia chrztu - określa, jakie informacje znalazły się w dokumencie Dagome iudex - wskazuje na mapie tereny podbite przez Mieszka I - charakteryzuje strukturę społeczną w państwie Mieszka I 55/ 56. Państwo Bolesława Chrobrego 2 - podręcznik, s. 201–206 (w tym: tekst źródłowy, s. 203) 57. Kryzys i odbudowa państwa Piastów - podręcznik, s. 207–211 (w tym: teksty źródłowe, s. 208, 211) - oś czasu 1 - panowanie Bolesława Chrobrego - misja św. Wojciecha - zjazd gnieźnieński - gród w Gnieźnie - podboje Bolesława Chrobrego - koronacja królewska 13.1 13.2 13.3 13.4 - panowanie Mieszka II - upadek państwa polskiego - rządy Kazimierza Odnowiciela i odbudowa państwa polskiego - panowanie Bolesława Śmiałego - Polska w sporze o 13.1 13.2 13.3 13.4 - zna wydarzenia związane z - przedstawia okoliczności datami: 997 r., 1000 r., 1002–1018 przejęcia władzy przez Bolesława r., 1025 r. Chrobrego - przedstawia dokonania postaci: - omawia dokonania Bolesława Bolesława Chrobrego, Ody, Chrobrego biskupa Wojciecha, Ottona III, - charakteryzuje organizację Radzima Gaudentego, Galla państwa polskiego za panowania Anonima, Thietmara, Henryka II, Bolesława Świętopełka - opisuje żywot św. Wojciecha na - poprawnie posługuje się podstawie płaskorzeźb na terminami: kasztelan, relikwie, drzwiach katedry gnieźnieńskiej czynszownik, metropolia, - wyjaśnia znaczenie zjazdu kanonizacja, włócznia św. gnieźnieńskiego dla rozwoju Maurycego, gród, Grody organizacji kościelnej i Czerwieńskie państwowej - opisuje przebieg misji św. - porównuje relacje źródłowe na Wojciecha temat zjazdu władców w 1000 r. - wymienia przyczyny i skutki - opisuje wygląd Gniezna w zjazdu gnieźnieńskiego czasach Bolesława Chrobrego - wskazuje na mapie terytoria - ocenia skutki polityki podbite przez Bolesława zagranicznej Bolesława dla Chrobrego państwa polskiego - omawia postanowienia pokoju w Budziszynie - wyjaśnia znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego MAJ - zna wydarzenia związane z - opisuje sytuację w państwie datami: 1025 r., 1031 r., 1034 r., polskim po śmierci Bolesława 1039 r., 1047., 1069 r., 1076 r., Chrobrego 1079 r. - omawia działalność Kazimierza - przedstawia dokonania postaci: Odnowiciela i Bolesława Mieszka II, Bezpryma, Konrada II, Śmiałego Jarosława Mądrego, Kazimierza - porównuje relacje źródłowe na Odnowiciela, Miecława, temat sporu między królem Brzetysława, Bolesława Śmiałego, Bolesławem a biskupem biskupa Stanisława ze Stanisławem inwestyturę między cesarstwem a papiestwem - konflikt króla Bolesława z biskupem Stanisławem 58. Panowanie Bolesława Krzywoustego - podręcznik, s. 212–215 - oś czasu - mapa ścienna 1 - panowanie Władysława Hermana - konflikt między Bolesławem a Zbigniewem - najazd niemiecki na ziemie polskie - podbój Pomorza - statut Bolesława Krzywoustego - początki rozbicia dzielnicowego 13.1 13.2 13.4 14.2 Szczepanowa - wyjaśnia, dlaczego w sporze o - poprawnie posługuje się inwestyturę Bolesław Śmiały terminami: trybut, denar opowiedział się po stronie - wymienia przyczyny kryzysu i papieża upadku państwa polskiego w XI w. - dokonuje oceny skutków - opisuje przebieg konfliktu polityki zagranicznej Bolesława Śmiałego z biskupem prowadzonej przez Bolesława Stanisławem Śmiałego - wyjaśnia przyczyny i skutki - ocenia obiektywizm źródeł sporu między królem a biskupem historycznych dotyczących wydarzeń z 1079 r. - zna wydarzenia związane z - charakteryzuje sytuację datami: 1097 r., 1102 r., 1108 r., polityczną państwa polskiego za 1109 r., 1116 r., 1124 r., 1138 r. panowania Władysława Hermana - przedstawia dokonania postaci: - przedstawia okoliczności Władysława Hermana, Bolesława najazdu niemieckiego na Polskę Krzywoustego, Zbigniewa, - opisuje podbój i chrystianizację Sieciecha, Henryka V, Warcisława, Pomorza Bernarda Hiszpana, Ottona z - wyjaśnia znaczenie przyłączenia Bambergu, Władysława Pomorza do Polski Wygnańca, Bolesława - ocenia konsekwencje decyzji Kędzierzawego, Mieszka Starego, Bolesława o podziale państwa Henryka Sandomierskiego, polskiego Kazimierza Sprawiedliwego, Salomei - poprawnie posługuje się terminami: wojewoda, statut, seniorat, senior, dzielnica senioralna - wyjaśnia przyczyny sporu między Bolesławem Krzywoustym a Zbigniewem - wskazuje na mapie terytoria podbite przez Bolesława Krzywoustego - lokalizuje na mapie grody oblegane przez Niemców 59.Tajemnice sprzed wieków – Kto spisywał dzieje Polski? - podręcznik, s. 216–217 60/61 1 - wymienia postanowienia statutu Bolesława Krzywoustego - wskazuje na mapie dzielnicę senioralną oraz ziemie przyznane poszczególnym synom i wdowie po Bolesławie Krzywoustym - omawia dokonania Bolesława Krzywoustego - podaje przyczyny powstania statutu Bolesława Krzywoustego - źródła historyczne materiał - przedstawia dokonania postaci: dotyczące początków wykraczający Galla Anonima, Thietmara, państwa polskiego poza podstawę Wincentego Kadłubka, Kosmasa, - obiektywizm i prawda programową Nestora historyczna - wymienia nazwy źródeł historycznych dotyczących dziejów państwa polskiego za panowania pierwszych Piastów - określa ramy chronologiczne wydarzeń opisanych w kronikach Galla Anonima i Wincentego Kadłubka - wymienia przyczyny powstania dzieł kronikarzy - przedstawia teorie dotyczące pochodzenia Galla Anonima - wyjaśnia, kim był Bolesław Zapomniany - tłumaczy konieczność weryfikacji prawdziwości źródeł historycznych POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU V 2 CZERWIEC 62/63 PROJEKT EDUKACYJNY - prezentacja 2 64/65 Powtorzenie i utrwalenie wiadomosci i umiejętności zdobytych w klasie pierwszej – KRZYZÓWKI, REBUSY 2 Pozostałe lekcje do dyspozycji nauczyciela, w tym: 1 godz. na zapoznanie z PSO i wymaganiami edukacyjnymi, po jednej godzinie na diagnozę wstępną i końcową z historii oraz po 1 na omówienie diagnoz.
