Strategia Rozwoju Powiatu Zduńskowolskiego
Transkrypt
Strategia Rozwoju Powiatu Zduńskowolskiego
STRATEGIA ROZWOJU POWIATU ZDUŃSKOWOLSKIEGO na lata 2007-2020 Zduńska Wola grudzień 2007 Zaktualizowana 2010/2011 r. 1 SPIS TREŚCI Wprowadzenie ........................................................................................................................... 6 CZĘŚĆ I DIAGNOZA .............................................................................................................. 12 CHARAKTERYSTYKA POWIATU ........................................................................................ 13 I. ŚRODOWISKO .................................................................................................................... 16 1. Położenie ........................................................................................................................................... 16 2. Warunki klimatyczne ...................................................................................................................... 16 3. Budowa geologiczna ........................................................................................................................ 16 4. Zasoby wód powierzchniowych i podziemnych ............................................................................ 17 5. Gospodarka wodno – ściekowa i ochrona powietrza ................................................................... 18 6. Świat zwierzęcy ................................................................................................................................ 22 7. Szata roślinna (lasy, parki itp.) ...................................................................................................... 22 8. Pomniki przyrody na terenie powiatu zduńskowolskiego ........................................................... 24 9. Rezerwaty ......................................................................................................................................... 24 10. Parki krajobrazowe, użytki ekologiczne i obszary chronionego krajobrazu........................... 26 II. DEMOGRAFIA ................................................................................................................... 27 1. Analiza struktury demograficznej powiatu .................................................................................. 27 III. INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA ................................................................................... 33 1. Edukacja .......................................................................................................................................... 33 2. Ochrona zdrowia ............................................................................................................................. 38 3. Kultura ............................................................................................................................................. 48 4. Sport, turystyka, wypoczynek ........................................................................................................ 55 5. Problemy społeczne powiatu. ......................................................................................................... 60 6. Bezpieczeństwo ................................................................................................................................ 75 7. Bezrobocie ........................................................................................................................................ 78 IV. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA ....................................................................................... 89 1. Usługi komunikacyjne i transportowe ........................................................................................... 89 2 1.1 Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji Sp. z o.o. .................................................................... 89 1.2 Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej Zduńska Wola Sp. z o.o. ............................... 89 1.3 PKP Przewozy Regionalne Sp. z o.o. ........................................................................................... 90 1.4. Koleje dużych prędkości. ............................................................................................................. 90 2. Gazyfikacja ..................................................................................................................................... 92 3. Drogownictwo .................................................................................................................................. 95 4. Usługi łączności ................................................................................................................................ 98 5. Sieć Internet ................................................................................................................................... 100 6. Elektroenergetyka ......................................................................................................................... 102 7. Gospodarka wodna........................................................................................................................ 103 8. Gospodarka ściekowa.................................................................................................................... 104 9. Gospodarka odpadami .................................................................................................................. 106 10. Ciepłownictwo.............................................................................................................................. 109 10.1 Źródła ciepła .............................................................................................................................. 109 10.2 Sieci cieplne ................................................................................................................................ 110 V. GOSPODARKA ................................................................................................................ 113 1. Struktura gospodarki .................................................................................................................... 113 2. Pracujący........................................................................................................................................ 117 3. Instytucje wspierające rozwój przedsiębiorczości ...................................................................... 118 4. Przedsiębiorstwa zlokalizowane na terenie powiatu .................................................................. 122 5. Marketing i promocja gospodarcza powiatu .............................................................................. 126 6. Ruch budowlany na obszarze powiatu w mieszkalnictwie ........................................................ 127 VI. ROLNICTWO .................................................................................................................. 130 1. Struktura własnościowa i agrarna ............................................................................................... 130 2. Rodzaje i bonitacja gleb ................................................................................................................ 130 3. Melioracje wodne .......................................................................................................................... 130 4. Użytkowanie gruntów ................................................................................................................... 131 5. Produkcja roślinna ........................................................................................................................ 132 3 6. Produkcja zwierzęca ..................................................................................................................... 132 7. Przemysł przetwórczy produktów rolnych ................................................................................. 133 8. Rynki zbytu .................................................................................................................................... 133 9. Rynek środków produkcji ............................................................................................................ 134 10. Agroturystyka .............................................................................................................................. 134 11. Ekologia ........................................................................................................................................ 134 12. Instytucje i organizacje wspierające rolnictwo ......................................................................... 135 13. Oświata rolnicza .......................................................................................................................... 136 VII. PROMOCJA POWIATU ................................................................................................. 137 VIII. BUDŻET POWIATU ZDUŃSKOWOLSKIEGO ............................................................. 145 1. Budżet zrealizowany w roku 2006 ............................................................................................... 149 1.1 Dochody i przychody ................................................................................................................... 149 1.2. Wydatki i rozchody .................................................................................................................... 152 2. Budżet roku 2007 – realizacja za I półrocze ............................................................................... 154 2.1. Dochody i przychody .................................................................................................................. 154 2.2. Wydatki i rozchody .................................................................................................................... 156 3. Budżet roku 2011 ........................................................................................................................... 158 3.1 Dochody i przychody .................................................................................................................. 158 3.2. Wydatki i rozchody .................................................................................................................... 161 4. Wieloletnia prognoza finansowa .................................................................................................. 162 ANALIZA SWOT POWIATU ZDUŃSKOWOLSKIEGO ........................................................... 173 Sfera społeczna .................................................................................................................................. 173 Sfera ekonomiczna ............................................................................................................................ 175 Sfera środowiskowa........................................................................................................................... 177 MISJA I CELE STRATEGICZNE .......................................................................................... 186 Priorytety rozwoju ............................................................................................................................ 187 Sfera społeczna ...................................................................................................................... 189 Sfera ekonomiczna ................................................................................................................. 190 Sfera środowiskowa ................................................................................................................ 191 ZADANIA ............................................................................................................................. 192 SFERA SPOŁECZNA ............................................................................................................ 193 4 SFERA EKONOMICZNA ...................................................................................................... 222 SFERA ŚRODOWISKOWA ................................................................................................... 236 MAPA POWIATU ZDUŃSKOWOLSKIEGO ......................................................................... 241 5 Wprowadzenie Najbliższe kilkanaście lat będzie ważnym okresem dla samorządów terytorialnych. Władze lokalne, aby w znaczący sposób podnieść rangę obszarów, którymi zarządzają, poprawić warunki życia ludności oraz zapewnić dalszy wzrost atrakcyjności lokalizacyjnej i przyciągnąć niezbędny dla rozwoju kapitał, powinny prowadzić planowe, systematyczne oraz skoordynowane działania realizacyjne w skali całej jednostki. Podstawą dla tych działań musi być jasno określona polityka władz połączona z konsekwentnym dążeniem do wytyczania długookresowych i realistycznie określonych celów rozwojowych, które zapewnią sprawność działania i zdolność do szybkiego reagowania na zmienne sytuacje i nowe zjawiska społeczno-gospodarcze zachodzące w kraju i na świecie. Priorytetowymi działaniami winny stać się przedsięwzięcia zmierzające do likwidacji barier i dysproporcji rozwojowych. Istota strategii rozwoju Dokumentem określającym politykę władz jest strategia będąca koncepcją świadomego i systemowego sterowania długookresowym rozwojem powiatu. Strategia ze swojej istoty ma charakter ogólny, ponieważ musi koncentrować się na sprawach najistotniejszych. Przedstawia uwarunkowania oraz określa podstawowe cele i kierunki rozwoju. W dalszym etapie jest podstawą do opracowania szczegółowych programów rozwoju poszczególnych dziedzin (np. infrastruktury technicznej, rozwoju kultury, nauki, polityki ekologicznej, itp.), strategicznych z punktu widzenia funkcjonowania i rozwoju całego powiatu. Realizacja tych programów będzie jednocześnie realizacją strategii. Metoda i etapy opracowywania strategii rozwoju Nie ma jednego, uniwersalnego modelu czy wzorca opracowywania strategii. Jej ostateczny kształt zawsze zależy od specyfiki konkretnej jednostki dla której się ją wykonuje, zaawansowania procesu planowania, dostępności materiałów źródłowych i statystycznych oraz przyjętej polityki władz. Ważny jest stopień przewidywalności otoczenia i planowanie w długim okresie. Obecna Strategia Rozwoju Powiatu Zduńskowolskiego obowiązuje do roku 2011. Jednakże zmiany w otoczeniu powiatu (wejście Polski do struktur Unii Europejskiej, nowy okres programowania na lata 2007 – 2013) oraz procesy zachodzące wewnątrz powiatu wymusiły potrzebę aktualizacji strategii. Ponadto obecna strategia stworzona w 2000 r. wskazywała cele i zadania, które nie korelują z priorytetami i rozwiązaniami europejskiej polityki spójności na lata 2007 – 2013. W roku 2000 formułowanie strategii rozwoju lokalnego było zupełnie nową dziedziną. W 2007 r. rozpoczął się nowy okres budżetowy Unii Europejskiej, w ramach którego Polska otrzyma 67 mld Euro. Aby móc skorzystać z tych środków niezbędne jest posiadanie aktualnego dokumentu planistycznego określającego strategiczne kierunki rozwoju, które mają wpływ na zrównoważony rozwój powiatu i będą jednocześnie zgodne z celami określonymi przez programy operacyjne. Określone w strategii cele i kierunki rozwoju będą podstawą dla opracowywania projektów będących tematem wniosków aplikacyjnych o środki strukturalne i pozastrukturalne Unii Europejskiej oraz środki pomocowe krajowe. Obecna Strategia Rozwoju Powiatu Zduńskowolskiego została przyjęta uchwałą Nr 14/XXXII/2001 Rady Powiatu Zduńskowolskiego z dnia 3 kwietnia 2001 roku. Jej diagnoza społeczno – gospodarcza opierała się na danych statystycznych pochodzących z lat 1995 2000. Na bazie tej strategii, po zaktualizowaniu danych statystycznych, opracowano Program 6 Rozwoju Lokalnego Powiatu Zduńskowolskiego na lata 2007-2013, który został przyjęty uchwałą Nr VIII/85/07 Rady Powiatu z dnia 25 maja 2007r. W okresie jaki upłynął od przyjęcia strategii zmieniły się czynniki mające kluczowe znaczenie dla rozwoju społeczno - gospodarczego powiatu. Wśród nich należy wymienić: wstąpienie Polski do Unii Europejskiej, wykorzystanie środków unijnych w latach 2004-2006, które spowodowało zmiany stanu rozwoju zarówno województwa, jak i powiatów czy gmin, zmianę ogólnych uwarunkowań rozwoju (określonych w postaci priorytetów, w strategicznych dokumentach krajowych i regionalnych). Aktualizacja strategii podyktowana jest również koniecznością dostosowania strategii powiatu do następujących dokumentów planistycznych: Strategii Promocyjno – Informacyjnej Powiatu Zduńskowolskiego na lata 2007-2013, Planu Rozwoju Lokalnego Powiatu Zduńskowolskiego na lata 2007-2013, Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego na lata 2007 - 2020, Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na lata 2007 - 2013, Ustawy z dnia 6 grudnia 2006r o zasadach prowadzenia polityki rozwoju Na przestrzeni lat 1999 - 2007 zaszło szereg zmian i zjawisk na terenie samego powiatu, które należy traktować jako przesłanki do kompleksowej jej aktualizacji. Istotnym zmianom uległo bliższe i dalsze otoczenie powiatu – poprzez wykorzystanie środków przez jednostki samorządowe i MŚP pochodzących z funduszy strukturalnych, zwiększone zainteresowanie zewnętrzne turystycznymi i gospodarczymi walorami powiatu, wzrost pozycji konkurencyjnej innych powiatów w regionie. Modyfikacjom uległo również wnętrze powiatu - przede wszystkim w zakresie problemów o charakterze strategicznym, do których zaliczyć można: bezrobocie i migrację zarobkową, istotne zmiany wynikające z realizacji celów rządowej polityki oświatowej oraz nowe problemy w zakresie infrastruktury technicznej i społecznej itp. Część przewidzianych w poprzedniej Strategii zadań została już zrealizowana, w stosunku do innych niezbędne są daleko idące zmiany. W przypadku części zadań okazało się, że ich realizacja jest niemożliwa lub będzie nieskuteczna. Korekty muszą objąć układ celów strategicznych pod kątem nowego rozdania środków unijnych, tak by stały się bardziej przejrzyste i jednoznaczne. Konieczna staje się koncepcja spojrzenia na potrzeby Powiatu Zduńskowolskiego w nowy sposób, gdzie akcent nie przypada, jak dotychczas na zaspokajanie pojawiających się potrzeb (proporcjonalnie do możliwości finansowych i organizacyjnych), lecz na kreatywny i świadomy wybór tego co najważniejsze, czyli związanie z maksymalnie obszernym fragmentem gospodarczej, społecznej czy środowiskowej płaszczyzny zrównoważonego rozwoju. Powyższe przesłanki w sposób jednoznaczny wskazują na to, aby powiat ponownie ocenił swój potencjał, uwarunkowania rozwoju oraz wynikające z tego zadania w postaci zaktualizowanego dokumentu Strategii Rozwoju Powiatu Zduńskowolskiego uwzględniającego zarazem Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Zduńskowolskiego na lata 2007-2013 oraz Strategię Promocyjno-Informacyjną Powiatu Zduńskowolskiego na lata 2007-2013. Podstawę prawną do podjęcia działań w tym zakresie stanowi w szczególności przepis art. 3 ustawy z dnia 6 grudnia 2006r o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. Nr 7 227, poz.1658), który wskazuje iż politykę rozwoju prowadzą w skali lokalnej samorząd powiatowy i gminy. W związku z powyższym, Zarządzeniem Nr 2/07 Starosty Zduńskowolskiego z dnia 16.01.2007 r. został powołany zespół ds. aktualizacji „Strategii Rozwoju Powiatu Zduńskowolskiego” w składzie: 1. Jacek Hillebrand - Przewodniczący 2. Jan Antoszczyk - sekretarz 3. Anna Królikowska - członek 4. Włodzimierz Piegat - członek 5. Barbara Lisik - członek 6. Radosław Stefaniak - członek Przygotowując aktualizację strategii powiatu przyjęto sposób opracowania i strukturę dokumentu analogiczną do strategii istniejącej, wykorzystując do tego celu metodę SWOT. Prace nad całością podzielono na trzy etapy w wyniku których, powstały trzy podstawowe części składające się na całość dokumentu. W pierwszym etapie wykonano szczegółową diagnozę, która zawiera opis aktualnego stanu powiatu, analizę jego słabych i mocnych stron i określenie jego podstawowych problemów rozwoju. Tę część dokumentu Zespół opracował na podstawie materiałów i opracowań przedłożonych przez poszczególne Wydziały Starostwa Powiatowego. W drugim etapie prac sformułowano właściwą strategię rozwoju powiatu zduńskowolskiego. Po uwzględnieniu bliższego i dalszego otoczenia powiatu oraz dokonaniu oceny atutów powiatu i jego wewnętrznego potencjału, Zespół uznał, że sformułowana w pierwotnej strategii misja pozostaje niezmieniona. Misja jest swoistą deklaracją intencji władz dotyczącą przyszłości powiatu. Jest to w rzeczywistości odpowiedź na pytanie - kim chcielibyśmy być? Misja ta oparta jest na realnych możliwościach wynikających z opisu stanu aktualnego i analizy wyzwań jakie stawia otoczenie Następnie należało odpowiedzieć na pytania, co należy robić? Był to wybór właściwej strategii. Odpowiedź na postawione pytania wymagała identyfikacji najistotniejszych problemów, które były podstawą do wyboru priorytetów rozwojowych i priorytetowych kierunków działań. Dokument kończy część trzecia zawierająca opis szczegółowych, konkretnych zadań z podaniem oczekiwanych rezultatów, instytucji odpowiedzialnych za realizację oraz tam gdzie było to możliwe, określenie źródeł finansowania i terminu realizacji. Zadania mają różny stopień szczegółowości, który zależy od charakteru problemu, ilości i autonomiczności zaangażowanych w ich rozwiązanie podmiotów oraz możliwości bezpośredniej ingerencji władz powiatu. Wykorzystane materiały źródłowe Konstruując strategię wykorzystano między innymi informacje i opracowania własne, dane GUS, dostępne analizy, programy, sprawozdania i inne wiarygodne źródła (w tym analizy zawarte w Planie Rozwoju Lokalnego Powiatu Zduńskowolskiego na lata 2007– 2013). Tworząc strategię kładziono nacisk na jej komplementarność z innymi planami i programami w tym ze Strategią Rozwoju Województwa Łódzkiego na lata 2007 - 2020. Strategia została przygotowana i opracowana bez udziału zewnętrznych firm doradczych 8 i consultingowych. Całość prac wykonano na podstawie materiałów dostarczonych przez poszczególne Wydziały Starostwa Powiatowego oraz członków Zespołu. Horyzont czasowy Strategia rozwoju ma charakter długookresowy bez ściśle określonego horyzontu czasowego. Jednakże z uwagi na okresy periodyzacji budżetu Unii Europejskiej, tj. lata 2007-2013 i 2014-2020 oraz okres obowiązywania Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego na lata 2007-2020 dla niniejszej Strategii rozwoju przyjęto horyzont czasowy do roku 2020. Realizatorzy strategii Rozwój powiatu jest sprawą wspólną całej społeczności. Strategia jest tak opracowana, aby zaakceptowało ją i realizowało jak najwięcej uczestników życia społecznego i gospodarczego. Władzy samorządowej przypada tu szczególna rola inicjatora, koordynatora, a często także realizatora poszczególnych działań. Wybór opcji rozwoju Przy wyborze strategii mogą być brane pod uwagę dwie podstawowe opcje rozwoju: Opcja opierająca się na siłach zewnętrznych rozwoju W tym przypadku rozwój wiązany jest z napływem kapitału zewnętrznego, głównie zagranicznego. Zasadniczą rolę odgrywa tu zewnętrzna promocja powiatu oraz zachęcanie przedsiębiorstw zagranicznych do uruchomienia tu działalności gospodarczej. Przyjęcie takiego wariantu zakłada mobilizację środków publicznych dla stworzenia odpowiednio zagospodarowanych stref przemysłowych, zwiększenia dostępności powiatu i zaoferowania znaczących ulg inwestycyjnych. Wiązanie rozwoju głównie z napływem inwestorów zewnętrznych nie zawsze jest rozwiązaniem optymalnym. Strategia takich inwestorów w krótkim okresie polega często na dążeniu do uzyskania zysku z aktualnych korzyści komparatywnych oferowanych przez rozwijające się jednostki terytorialne. Dotyczy to głównie płac oraz udziału w lokalnym rynku i technice. Jednakże, korzyści komparatywne, zwłaszcza w zakresie płac, są z reguły przejściowe, ponieważ wynagrodzenia mają tendencję do stopniowego wyrównywania się. Utrata tych korzyści może spowodować odpływ inwestorów o ile lokalny system produkcyjny nie ulegnie jako całość modernizacji, nie wzrosną kwalifikacje siły roboczej, jakość infrastruktury komunikacyjnej i jakość życia, otwartość społeczeństwa na kulturę technologiczną, itp. Opcja opierająca się na siłach wewnętrznych powiatu W tym przypadku działania koncentrują się na wzmacnianiu lokalnego potencjału gospodarczego poprzez doradztwo, pomoc i rozwój usług dla przedsiębiorców. Silny akcent położony jest na mobilizację społeczności lokalnych i kształcenie w kierunku potrzeb rynku pracy. Podstawową korzyścią takiego podejścia jest wyzwalanie wewnętrznych sił dynamizujących rozwój. Można przypuszczać, że w długim okresie czasu ma to największy wpływ na stan zatrudnienia, produkcję, poziom dochodów. 9 Opcja proponowana dla powiatu BIORĄC POD UWAGĘ POTENCJALNE EFEKTY I ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z OBU WARIANTAMI ORAZ MOŻLIWOŚCI I OGRANICZENIA JAKIE WYNIKAJĄ Z PRZEDSTAWIONEJ DIAGNOZY POWIATU PRZYJĘTO OPCJĘ POLEGAJĄCĄ NA ŁĄCZENIU ELEMENTÓW ROZWOJU ZEWNĘTRZNEGO I WEWNĘTRZNEGO PRZY CZYM, ROZWÓJ OPIERAJĄCY SIĘ NA DYNAMICE WEWNĘTRZNEJ POWIATU UZNANO ZA ISTOTNIEJSZY. PRZY TAKIM PODEJŚCIU NALEŻY MAKSYMALNIE MOBILIZOWAĆ WŁASNE SIŁY PRZY RÓWNOCZESNYM ZWIĘKSZANIU ATRAKCYJNOŚCI POWIATU DLA ZEWNĘTRZNYCH INWESTORÓW. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: W 2010 roku, po raz drugi rozpoczęto prace nad aktualizacją Strategii Rozwoju Powiatu Zduńskowolskiego, przyjętą pierwotnie uchwałą Nr 14/XXXII/2001 Rady Powiatu Zduńskowolskiego z dnia 3 kwietnia 2001 roku. Po raz pierwszy aktualizację przeprowadzono w 2007. Monitoring i aktualizacja strategii jest konieczna z uwagi na zmieniające się otoczenie społeczno – gospodarcze, które ma wpływ na rozwój powiatu oraz sposoby realizacji wyznaczonych kierunków tego rozwoju. Od 2004 roku Powiat Zduńskowolski, jak i inne jednostki samorządu terytorialnego, mogą korzystać ze środków strukturalnych Unii Europejskiej. Dzięki pozyskanym środkom finansowym w powiecie zduńskowolskim znacząco wzrósł poziom inwestycji, głównie w sferze infrastruktury drogowej, oświatowej i sportowej. Część planowanych zadań przewidzianych w poprzedniej Strategii została już zrealizowana, w stosunku do innych, niezbędne są zmiany. W przypadku części zadań okazało się, że ich realizacja jest w obecnym momencie trudna do realizacji. Koniecznym staje się zwrócenie szczególnie większej uwagi na promocję powiatu. W 2007 roku powstała Strategia promocyjno – informacyjna Powiatu Zduńskowolskiego. Dodatkowo w zaktualizowanej wersji Strategii pojawił się nowy rozdział dotyczący tej kwestii. Promocja powiat może występować w szerokim spectrum działań, na wielu płaszczyznach i może mieć istotny wpływ na rozwój powiatu, w tym m.in. turystyki czy pozyskiwaniu inwestorów. Uchwałą nr III/131/10 Zarządu Powiatu Zduńskowolskiego z dnia 19 października został powołany Zespół ds. aktualizacji „Strategii Rozwoju Powiatu Zduńskowolskiego” w składzie: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Radosław Stefaniak Kinga Kras Jarosław Andrysiak Aldona Kuźnicka Tomasz Jagielski Wojciech Klauziński Danuta Włodarczyk Dorota Matusiak Anna Królikowska Jolanta Półgrabia - Przewodniczący sekretarz członek członek członek członek członek członek członek członek. 10 Zespół prowadził prace nad korektą i aktualizacją Strategii, analizując jej zapisy w kontekście bieżącej sytuacji i czynników mających wpływ na rozwój powiatu. Założono, iż pierwotne zapisy w Strategii nie ulegną zmianie, a aktualizacje będą występowały w tekście odrębnie, z czytelnym wyróżnieniem, najczęściej na końcu aktualizowanej problematyki. Pozwoli to na czytelne i przejrzyste wyróżnienie pracy Zespołu, przy zachowaniu pierwotnego układu dokumentu przyjętego przez ówczesną Radę Powiatu. Prace Zespołu trwały na przełomie IV kwartału 2010 r. do II kw. 2011 r. i były uwarunkowane m.in. pracą Komisji Radnych ds. opracowania aktualizacji projektu Wieloletniego Programu Inwestycyjnego Powiatu Zduńskowolskiego na lata 2007-2013, powołanej Uchwałą Rady Nr IV/15/11 z dnia 18.02.2011 roku. Zdecydowano się zaktualizować wykaz zadań do realizacji w pierwotnej wersji Strategii poprzez dodanie, jako integralnego załącznika, zaktualizowanego przez Radę Powiatu Zduńskowolskiego Wieloletniego Programu Inwestycyjnego, co pozwala na spójność Strategii i Planu Rozwoju Lokalnego na lata 20072020. 11 CZĘŚĆ I DIAGNOZA 12 CHARAKTERYSTYKA POWIATU Powiat Zduńskowolski po raz pierwszy zaistniał na mapie Polski 1 stycznia 1999 roku, położony jest w centralnej części Polski, 50 km na zachód od Łodzi. Na terenie powiatu krzyżują się dwa ważne szlaki kolejowe: z południa na północ, łączący Śląsk z portami morskimi Gdańskiem i Gdynią oraz biegnący ze wschodu na zachód, łączący Warszawę z Wrocławiem i Pragą czeską. W kierunku wschód – zachód powiat przecinają drogi krajowe: nr 12 (biegnąca od zachodniej do wschodniej granicy państwa m.in. przez Kalisz , Piotrków Trybunalski i Lublin) oraz nr 14 (biegnąca od Łowicza poprzez Łódź do Walichnowych k. Wielunia). W Łasku w odległości 14 km na wschód od Zduńskiej Woli funkcjonuje lotnisko wojskowe, przewidziane również do lokalizacji bazy towarowej. We wstępnej fazie realizacji jest droga ekspresowa, która przecina powiat z kierunku ze wschodu na zachód przechodząc przez południowe obrzeże miasta Zduńska Wola. Powiat zduńskowolski graniczy z powiatami: Łaskim, Poddębickim i Sieradzkim. Obszar powiatu wynosi 369 km 2, zamieszkuje go 68 tys. osób, z czego 65,4 % zamieszkuje w miastach. Powiat tworzą cztery gminy: miasto Zduńska Wola, gmina i miasto Szadek, gmina Zduńska Wola oraz gmina Zapolice. Stolicą powiatu jest centralnie położone miasto Zduńska Wola o powierzchni 25 km² i około 46,4 tys. mieszkańców. Północną część powiatu zajmuje gmina Szadek o powierzchni 152 km² licząca 7,5 tys. mieszkańców. Na południe od niej leży gmina Zduńska Wola o powierzchni 111 km² licząca około 11,2 tys. mieszkańców. Dalej na południe leży gmina Zapolice o powierzchni 81 km² licząca 4,8 tys. mieszkańców. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Z upływem lat obserwujemy stały spadek liczby ludności w powiecie zduńskowolskim. Obecnie teren powiatu zamieszkuje około 67 tys. osób, z czego 65,05 % osiedla się na terenach miejskich. Obecnie w mieście Zduńska Wola zamieszkuje prawie 44 tys. Mieszkańców. Spadek liczby ludności obserwujemy w gminie Szadek liczącej obecnie 7,3 tys. mieszkańców. W gminie Zduńska Wola gdzie obecnie zamieszkuje ponad 11 tys. mieszkańców, oraz w gminie Zapolice liczącej około 4,8 tys., liczba ludności kształtuje się na podobnym poziomie jak w latach ubiegłych. Miasto Zduńska Wola położone w centrum powiatu stanowi ważny ośrodek przemysłu lekkiego i materiałów budowlanych z rozbudowaną bazą usług. Otaczające miasto gminy mają charakter głównie rolniczy z możliwością rozwoju bazy turystyczno – rekreacyjnej na obszarach południowych nad rzeką Wartą. Coraz większego znaczenia w powiecie nabiera też przetwórstwo rolne głównie owocowo-warzywne i produkcja wyrobów wędliniarskich. Na terenie powiatu najważniejszymi zabytkami są: zabytkowy kościół romański z XIII w. w Strońsku, kościół z XIV w. w Szadku – najcenniejszy zabytek sztuki gotyckiej w regionie oraz dom urodzin Św. M.M. Kolbego w Zduńskiej Woli, który jest patronem stolicy powiatu. W Zduńskiej Woli czynny jest również skansen starych lokomotyw i trzy obiekty muzealne. 13 Tab.1. Charakterystyka powiatu na tle województwa Kobiety Ludność na 100 na 1 km2 mężczyzn Ludność w wieku nieprodukcyj nym na 100 osób w wieku produkcyjnym Przyrost naturalny Bełchatowski 103 116 49 +1,8 Brzeziński 106 85 57 -2,8 Kutnowski 108 117 56 -4,2 Łaski 105 82 59 -2,2 Łęczycki 105 69 64 -3,0 Łowicki 107 83 61 -2,2 Łódzki wschodni 108 130 55 -1,7 Opoczyński 101 76 64 -0,3 Pabianicki 108 242 55 -3,8 Pajęczański 101 66 64 -0,8 Piotrkowski 103 63 65 -1,3 Poddębicki 103 48 64 -4,8 Radomszczański 104 82 62 -1,7 Rawski 102 76 61 +0,6 Sieradzki 104 81 62 -0,9 Skierniewicki 102 50 70 -2,2 Tomaszowski 108 118 58 -1,9 Wieluński 105 84 62 -1,8 Wieruszowski 103 73 61 -0,6 Zduńskowolski 107 184 57 0,0 Zgierski 110 188 55 -2,9 m. Łódź 120 2593 52 -6,5 m. Piotrków Tryb. 112 1174 52 -1,7 m. Skierniewice 108 1483 49 +1,6 województwo 110 141 57 -3,1 Dane: Biuletyn Statystyczny Województwa Łódzkiego I kwartał 2007 roku, Urząd Statystyczny w Łodzi 14 Stopa bezrobocia rejestrowanego w% Podmioty gospodarki narodowej na 1000 mieszkańców 12,5 15,3 19,7 15,1 16,7 11,0 16,3 19,2 15,3 15,9 14,2 15,0 19,7 10,0 16,3 8,2 19,7 9,6 11,1 17,7 20,6 12,0 12,7 9,2 14,5 72,3 86,1 79,2 80,3 65,1 67,6 106,3 59,8 113,1 67,4 52,9 79,6 70,9 78,4 71,1 53,3 72,3 85,2 78,2 89,5 99,8 123,4 93,0 100,1 93,0 Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Tab.1. Charakterystyka powiatu na tle województwa Kobiety Ludność na 100 na 1 km2 mężczyzn Ludność w wieku nieprodukcyj nym na 100 osób w wieku produkcyjnym Przyrost naturalny Stopa bezrobocia rejestrowanego w% Bełchatowski 104 117 46 3,6 Brzeziński 106 85 56 0,1 Kutnowski 109 115 56 -3,7 Łaski 103 82 57 -0,4 Łęczycki 105 68 62 -3,8 Łowicki 107 82 60 -2,2 Łódzki wschodni 109 134 54 -0,6 Opoczyński 101 75 61 2,0 Pabianicki 114 242 56 -3,6 Pajęczański 101 66 61 -1,1 Piotrkowski 103 63 63 -0,4 Poddębicki 103 47 61 -1,5 Radomszczański 104 81 60 -3,2 Rawski 103 76 59 0,5 Sieradzki 105 80 59 -0,4 Skierniewicki 102 50 66 -1,3 Tomaszowski 109 117 58 -2,1 Wieluński 106 84 60 -0,9 Wieruszowski 102 73 59 -0,1 Zduńskowolski 107 183 56 0,3 Zgierski 110 189 56 -0,9 m. Łódź 120 2532 54 -4,7 m. Piotrków Tryb. 112 1157 54 -1,4 m. Skierniewice 108 1489 50 2,1 województwo 110 140 56 -2,1 Dane: Biuletyn Statystyczny Województwa Łódzkiego III kwartał 2010 roku, Urząd Statystyczny w Łodzi, źródło: http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/lodz/ASSETS_Biuletyn_III_kw2010_www.pdf 15 9,6 11,5 15,5 15,2 11,6 9,1 9,7 14,0 14,0 12,7 10,8 10,2 13,7 8,4 10,9 7,3 16,3 9,8 9,9 11,9 15,8 9,7 10,8 9,2 11,4 Podmioty gospodarki narodowej na 1000 mieszkańców 73,5 86,2 74,5 83,1 58,6 69,0 104,5 58,6 97,9 67,0 55,6 73,0 73,8 81,9 69,4 60,0 74,8 83,0 78,8 90,9 90,2 117,6 95,1 107,3 90,1 I. ŚRODOWISKO 1. Położenie Powiat leży w północno-zachodniej części Wysoczyzny Łaskiej (miasto i gmina Zduńska Wola, południowa część gminy Szadek, wschodnia część gminy Zapolice), Wysoczyzny Poddębickiej (północna część gminy Szadek), oraz Kotliny Sieradzkiej (zachodnia część gminy Zapolice), w makroregionie Niziny Południowo-Wielkopolskiej (J.Kondracki,1967). Obszar wysoczyzn jest słabo urozmaicony, o rzędnych 132-198 m npm i stanowi niskofalistą równinę wysoczyzny morenowej. Południowa część powiatu (gmina Zapolice) położona jest na wysokim brzegu Warty, w przeważającej części na obszarze Wysoczyzny Szczercowskiej, gdzie rzędna powierzchni terenu waha się od 140 do 190 m n.p.m. Zachodnia część gminy położona jest na obszarze Parku Krajobrazowego Międzyrzec za Warty i Widawki (16,88 km2). 2. Warunki klimatyczne Klimat typowy jest dla makroregionu środkowopolskiego. Średnia roczna temperatura powietrza: +8C, okres wegetacji – 214 dni, okres bezprzymrozkowy – 160 dni, długość zalegania okrywy śnieżnej – 60-70 dni. Mniej korzystne są warunki wilgotnościowe. Średnia suma opadów wynosi 562 mm z objawami niedoboru w miesiącach lipiec-wrzesień. Jedynie obszary dolin rzek odznaczają się relatywnie większą wilgotnością i częstszym zaleganiem mgieł. 3. Budowa geologiczna Powierzchnię powiatu tworzą zwarte pokrywy zlodowacenia plejstoceńskiego (zlodowacenie środkowopolskie), reprezentowane przez osady facji lodowcowej i polodowcowej (wodolodowcowej) o łącznej miąższości od 11 do 66 m. Osady facji lodowcowej reprezentują piaski, żwiry, gliny zwałowe. Z osadów facji wodno-lodowcowej występują piaski. Utwory akumulacji lodowcowej i polodowcowej nie tworzą wyraźnych stref, lecz są pomieszane lub na siebie nałożone. W dolinach rzek strumyków i obniżeniach terenu występują utwory holoceńskie (współczesne). Utwory holoceńskie to utwory aluwialne starych i współczesnych tarasów – (piaski, pyły, gliny), utwory deluwialne (piaski, gliny) i organogeniczne (torfy, mursze, utwory mułowo - torfowe). Bezpośrednio pod osadami czwartorzędowymi zalegają utwory kredy górnej. Budują je piaskowce z przewarstwieniami margli, wapienie, wapienie margliste, margle z różnymi domieszkami, margle. Budowa geologiczna została udokumentowana na podstawie profili geologicznych z wierceń otworów studziennych, z których najgłębsze sięgają do głębokości 250 m poniżej poziomu terenu (Annopole Stare i zakład Agros Nova sp. z o.o. w Tymienicach, gm. Zduńska Wola). Jedynie w 3 otworach: Tymienice nr 1 i 2 (gm. Zduńska Wola) oraz Prusinowice nr 1 (gm. Szadek), przewiercono osady trzeciorzędowe (iły, pyły). Z budową geologiczną wiąże się występowanie kopalin (piaski, żwiry, gliny, iły) – zaliczanych, zgodnie z ustawą - Prawo geologiczne i górnicze, do kopalin pospolitych. W powiecie zduńskowolskim udokumentowane zostało 23 złoża kopalin o ustalonych zasobach geologicznych ok. 4,5 mln ton. 16 4. Zasoby wód powierzchniowych i podziemnych Obszar powiatu zduńskowolskiego jest odwadniany przez system rowów, strumyków i rzeki: Wartę, Pichnę, Widawkę, Widełkę, Szadkówkę i Tymiankę oraz fragmentarycznie przez rzekę Grabię. Ponadto zasoby wód powierzchniowych powiększa sztuczny zbiornik retencyjny „Kępina” w Zduńskiej Woli o powierzchni lustra wody 7,4 ha i pojemności 128 090 m3. Przez Pichnę odwadniane jest 82% Zduńskiej Woli, północno-zachodnia część gminy Szadek i gmina Zduńska Wola. Przez Wartę – południowo-zachodnia część gminy Zapolice, przez Widawkę – południowa część gminy Zapolice, przez Szadkówkę – północnowschodnia część gminy Szadek, przez Tymiankę – wschodnie obrzeża gminy Zduńska Wola, północno-wschodnia część Zduńskiej Woli oraz przez dopływy Grabi - północno-wschodnia część gminy Zapolice. Powiat zduńskowolski położony jest w obszarze niekorzystnych warunków hydrogeologicznych, na które składają się brak bezpośredniej infiltracji i dalekie odległości zasilania wodami podziemnymi. Wynikiem tego jest występowanie wokół ujęć dużych lejów depresji. Zasoby eksploatacyjne wód podziemnych na terenie powiatu zduńskowolskiego zostały ustalone w ilości 2 675 m3/h, w tym: - obszar zasobowy Zduńskiej Woli (miasto Zduńska Wola i część obszaru gmin Zduńska Wola, Zapolice i Sieradz) i pozostała część gminy Zduńska Wola - 1420 m3/h (wody czwartorzędowo-kredowe), rozdysponowane w 86 %, - gmina Szadek – 1077 m3/h (wody czwartorzędowo-kredowe), rozdysponowane w 15 %, - pozostała część gminy Zapolice – 178 m3/h (wody kredowe i czwartorzędowe), rozdysponowane w 59 % Źródło: informacje własne. Zduńska Wola zlokalizowana jest na wododziale podziemnym pomiędzy rzeką Wartą a Grabią. Na terenie powiatu zduńskowolskiego występują dwa poziomy wodonośne: czwartorzędowy i kredowy. Wody poziomu czwartorzędowego występują w utworach piaszczystych rzadziej żwirowych zdeformowanych najczęściej między seriami utworów gliniastych - glin zwałowych, piasków gliniastych. Wydajności eksploatacyjne ujęć tego poziomu są zróżnicowane od kilku do kilkudziesięciu metrów sześciennych na godzinę. Utwory górnokredowe będące wodonośnymi w tym rejonie to wapienie, wapienie margliste, margle oraz piaskowce. Jest to główny poziom użytkowy omawianego rejonu. Charakteryzuje się napiętym lustrem wody. Warstwami napinającymi są gliny i piaski gliniaste powyżej leżących osadów czwartorzędowych. Jednakże w Zapolicach (ujęcie wodociągowe) lustro tych wód ma charakter swobodny i występuje na głębokości 24 m . Niekiedy wymienione powyżej główne poziomy wodonośne mają ze sobą łączność i wówczas występuje jeden poziom kredowo-czwartorzędowy. Ma to miejsce gdy bezpośrednio utwory kredowe przykryte są przepuszczalnymi wodonośnymi osadami piaszczysto-żwirowymi czwartorzędu. Wydajności poziomu kredowego są dość znaczne, ale też dość zróżnicowane i wynoszą od kilku do ponad 100 m3 /h. Na wodach ujmowanych z utworów kredowych bazują największe ujęcia wodociągowe zaopatrujące w wodę mieszkańców powiatu. 17 Ze względu na różnice wysokości względnej i występowanie skał o różnej przepuszczalności, zróżnicowana jest głębokość zalegania poziomu wód gruntowych. Poziom wód czwartorzędowych zależy od ukształtowania terenu (na wysoczyznach poziom ten znajduje się głębiej niż na terenach płaskich i w obniżeniach terenu). Zaleganie poziomu wód gruntowych na terenie powiatu zduńskowolskiego waha się od 0,5 m ppt (Rzepiszew, gm. Szadek) do 36 m ppt (Kromolin Stary, gm. Szadek). Poziom zwierciadła wód kredowych ma charakter napięty i znajduje się na głębokości 11 – 223 m. Wody podziemne poziomu czwartorzędowego zawierają podwyższone zawartości żelaza (0 - 4,0 mg/l), manganu (0,03-0,5 mg/l) chlorków do 178,5 mg/l, siarczanów (8 - 69,1 mg/l) oraz wysoką mineralizację przekraczającą 800 mg/l. Najbardziej są skażone wody czwartorzędowe w obrębie miasta Zduńska Wola. Przeciętne zawartości chlorków i siarczanów wynoszą 50 mg/l, w pojedynczych otworach stwierdza się zawartości chlorków do 90 mg/l, siarczanów 288 mg/l, amoniaku 0,6 mg/l, mineralizację 897 mg/l. Mimo, że czystość tych wód nie odpowiada wymaganiom sanitarnym dla wody pitnej i na potrzeby gospodarcze – są one wykorzystywane za pomocą studni kopanych w obszarach, gdzie dotąd nie ma jeszcze sieci wodociągowej. Generalnie wody poziomu górnokredowego na terenie powiatu zduńskowolskiego charakteryzują się znaczną zawartością żelaza, zwłaszcza w rejonie największego poboru (ujęcie komunalne) ok. 4 - 6 mg/l. Systematycznie wzrasta zawartość amoniaku, która przeciętnie wynosi 0,2 - 0,3 mg/l, ale na razie nie przekracza dopuszczalnej normy. Wody podziemne poziomu czwartorzędowego nie spełniają wymagań sanitarnych. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Z wodami podziemnymi różnych pięter stratygraficznych występującymi na różnych głębokościach związane są zasoby energii geotermalnej. Energia pozyskiwana z wód geotermalnych może odegrać w najbliższej przyszłości jedną z pierwszoplanowych ról w lokalnym i regionalnym bilansie nośników energii. Opierając się na mapie opracowanej i zamieszczonej na stronie internetowej Państwowego Instytutu Geologicznego, Powiat Zduńskowolski leży w strumieniu cieplnym wód geotermalnych. Szacowana temperatura wód geotermalnych zalegających na terenie Powiatu Zduńskowolskiego to 60-70o C (źródło: http://www.pgi.gov.pl/pl/energiageotermalna-lewe/1739-wody-termalne-niiu-polskiego). Dla przykładu w oddalonym o 30 km od granicy Powiatu Zduńskowolskiego Uniejowie zakład geotermalny korzysta z wody o temperaturze ok. 67oC. Wykorzystane w przyszłości wody geotermalne będą niewątpliwie ogromną szansą na rozwój Powiatu Zduńskowolskiego. Geotermię z powodzeniem wykorzystuje się bowiem nie tylko w ciepłownictwie, ale również w balneologii, rekreacji i w agroturystyce. 5. Gospodarka wodno – ściekowa i ochrona powietrza Niekorzystne warunki hydrogeologiczne (brak bezpośredniej infiltracji, dalekie drogi zasilania wodami podziemnymi) powodują obniżanie zwierciadła wody podziemnej w obrębie lejów depresyjnych wokół ujęć. Obecnie ścieki z terenu powiatu oczyszczane są w 77,4 %, a odsetek ludności obsługiwanych przez oczyszczalnie to 61,8 %. Na terenach nie skanalizowanych powszechnie występuje odprowadzanie ścieków do zbiorników bezodpływowych, które są często nieszczelne, co powoduje zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych. 18 Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Na podstawie danych z 2008 roku można stwierdzić wzrost odsetka oczyszczenia ścieków w powiecie zduńskowolskim. Zgodnie ze stanem wiedzy na 31.12.2008 rok ścieki z terenu powiatu oczyszczane są w 97,8%, natomiast odsetek ludności obsługiwanych przez oczyszczalnię 66,1% (źródło: http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/lodz/ASSETS_09p01_02.pdf) Jednostki organizacyjne eksploatujące większe źródła zanieczyszczeń emitowanych do powietrza zlokalizowane na terenie powiatu wyposażone są w instalacje odpylające ograniczające emisję pyłów wprowadzanych do powietrza atmosferycznego. Analiza wyników pomiarów zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego wskazuje, że jego jakość ulega sukcesywnej poprawie w przypadku jednych wskaźników (dwutlenek siarki), a pogorszeniu w przypadku innych (pył zawieszony). O poziomie zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego dwutlenkiem azotu decyduje przede wszystkim transport i komunikacja samochodowa. Emisja tego zanieczyszczenia jest jednym z ubocznych efektów spalania paliw w silnikach samochodowych. Do głównych źródeł zanieczyszczeń należy zaliczyć zakłady energetyczne (elektrociepłownie, elektrownie), zakłady przemysłowe, kotłownie komunalne, paleniska indywidualne (domowe), tzw. niska emisja), środki transportu, źródła wtórne powstałe w wyniku odprowadzania oraz utylizacji ścieków i odpadów (np. oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów),rolnictwo (np. rozsiewanie nawozów sztucznych, stosowanie środków ochrony roślin), a także przemiany i reakcje chemiczne zachodzące w zanieczyszczonej atmosferze oraz źródła naturalne (np. pożary lasów, burze pyłowe, pyły kosmiczne). Główne rodzaje zanieczyszczeń emitowane do powietrza atmosferycznego z terenu naszego powiatu to: pyły, dwutlenek siarki, dwutlenek węgla, tlenki azotu, węglowodory, benzo/a/piren, przy czym największe ilości źródeł zanieczyszczeń skoncentrowane są w mieście Zduńska Wola. Urządzenia do redukcji zanieczyszczeń zatrzymują 85,3 % zanieczyszczeń wytworzonych na terenie powiatu. Należy zaznaczyć, że większe instalacje zlokalizowane na terenie naszego powiatu, z których emisja wymaga pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, posiadają je (13 jednostek organizacyjnych), a na terenie powiatu jest zlokalizowanych również 6 instalacji podlegających zgłoszeniu. Poniżej w tabeli przedstawiona została emisja zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza w latach 2001 i 2005 dla miasta Zduńska Wola, które znalazło się wśród 150 miast o dużej skali zagrożenia środowiska emisją zanieczyszczeń powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych (przedstawione dane pokrywają się z danymi opisującymi emisję zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza w powiecie zduńskowolskim). 19 Tab.2. Emisja zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza w latach 2001 i 2005 dla miasta Zduńska Wola. Zanieczyszczenia zatrzymane w urządzeniach do redukcji Emisja zanieczyszczeń Lata pyłowych 2001 2005 2008 0,1 0,2 0,1 Gazowych w tym ogółem 90,3 111,0 86,2 dwutlenek siarki 0,4 0,6 0,4 tlenek azotu dwutlenek węgla w tysiącach ton 0,1 89,8 0,1 110,3 0,1 85,7 pyłowych b.d. 1,1 1,7 gazowych b.d. b.d. b.d. b.d. – brak danych Źródło: opracowanie własne na podstawie: Główny Urząd Statystyczny „Ochrona środowiska 2001”, „Ochrona środowiska 2009” Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Dane za 2008 r. – źródło: Główny Urząd Statystyczny „Ochrona środowiska 2009” Z powyższej tabeli wynika, że emisja zanieczyszczeń do powietrza (pyłowych i gazowych) zwiększyła się w ciągu ostatnich 5 lat. Wyżej przedstawione przykłady to dane o emisji z zakładów szczególnie uciążliwych dla czystości powietrza, dotyczące zanieczyszczeń wprowadzanych w sposób zorganizowany (tzn. z wszelkiego rodzaju urządzeń technologicznych i ogrzewczych za pośrednictwem emitorów-kominów, wyrzutni wentylacyjnych) lub w sposób niezorganizowany (z oczyszczalni ścieków, składowisk, w toku przeładunku substancji sypkich lub lotnych, z hałd produkcyjnych itp.). Dane o ilości zatrzymanych i zneutralizowanych zanieczyszczeń pyłowych oraz gazowych (według rodzajów) obrazują rozmiary zanieczyszczeń zredukowanych w urządzeniach do ochrony powietrza, zainstalowanych w zakładach uznanych za szczególnie uciążliwe dla atmosfery. Na terenie powiatu zduńskowolskiego stopniowo ulegają likwidacji lokalne kotłownie, m. in. kotłownie szkół, charakteryzujące się dużą uciążliwością dla środowiska ze względu na stosowanie paliwa klasycznego, jakim jest węgiel kamienny i koks. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Głównymi źródłami emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego w powiecie zduńskowolskim są: zakłady przemysłowe, transport, paleniska indywidualne oraz rolnictwo. Emisja z punktowych źródeł zanieczyszczeń tj. z zakładów przemysłowych jest objęta kontrolą i zewidencjonowana, natomiast emisja z pozostałych źródeł, ze względu na swój charakter i rozproszenie, jest trudna do zbilansowania i nie jest kontrolowana w skali powiatu. Udział źródeł nie punktowych w ogólnej emisji jest szacowany jako znaczący, lecz nie określony ilościowo. Poniżej uwzględniono tylko emisję z zakładów przemysłowych z terenu powiatu zduńskowolskiego. Zestawienia dokonano na podstawie informacji uzyskanych z Urzędu Marszałkowskiego – bazy danych, dotyczącej zakresu korzystania ze środowiska w 2009 roku 20 oraz danych zebranych z ankiet Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Łodzi – Delegatura w Sieradzu wykorzystanych przy sporządzaniu rocznej oceny jakości powietrza w województwie łódzkim. Emisja zanieczyszczeń do powietrza z zakładów przemysłowych z terenu powiatu zduńskowolskiego w 2009 r. Powiat Zduńskowolski Pył [Mg/rok] 100,4 SO2 398,8 Emisja gazów [Mg/rok] NO2 CO 89,7 62,0 CO2 81905,8 Rzeczywista emisja z terenu powiatu zduńskowolskiego jest znacznie wyższa, gdyż obejmuje również emisję z małych zakładów, palenisk indywidualnych, a także emisję ze źródeł powierzchniowych i liniowych. Należy zauważyć, że na terenie powiatu największym źródłem punktowej emisji zanieczyszczeń powietrza jest Elektrociepłownia Zduńska Wola Sp. z o.o. w Zduńskiej Woli. Stan czystości powietrza atmosferycznego. W powiecie zduńskowolskim w 2009 roku analiza stanu zanieczyszczenia powietrza wykonana została na podstawie danych zebranych z punktów pomiarowych zlokalizowanych w Zduńskiej Woli: przy ul. Łódzkiej, ul. Wąskiej, ul. Szadkowskiej oraz w Szadku przy ul. Wilamowskiej i ul. Warszawskiej obsługiwanych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Łodzi – Delegatura w Sieradzu oraz w Zduńskiej Woli przy ul. Dąbrowskiego obsługiwanego przez Stację Sanitarno-Epidemiologiczna w Zduńskiej Woli. W analizie wykorzystano wyniki miesięcznych pomiarów stężeń zanieczyszczeń dwutlenku siarki i dwutlenku azotu uzyskanych metodą pasywną oraz wyniki średniodobowe pomiarów stężeń zanieczyszczeń dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i pyłu BS w przeliczeniu na PM10.W 2009 roku nie zostały przekroczone dopuszczalne stężenia badanych substancji. Ocena bieżąca jakości powietrza. W 2007 roku został opracowany program ochrony powietrza dla powiatu zduńskowolskiego. W opracowaniu został wskazany główny obszar z naruszonymi standardami jakości powietrza. Dla Zduńskiej Woli rejon ten ograniczony jest ulicami: od północy – ul. Getta Żydowskiego oraz granica miasta Zduńska Wola: od wschodu – ul. Torową, ul. Jana III Sobieskiego, ul. Długą, ul. Kanałową, ul. Wschodnia, od południa – ul. Żurawia, od zachodu – ul. Dolna, ul. Tkacką, ul. Mostową. Jest to obszar zabudowy śródmiejskiej, wielorodzinnej oraz jednorodzinnej, częściowo ogrzewanej indywidualnie. Głównym celem opracowania naprawczego programu ochrony powietrza jest wskazanie niezbędnych działań w zakresie gospodarczym i urbanistycznym w mieście, tak aby możliwa była poprawa jakości powietrza oraz jakość życia mieszkańców. Zdecydowanie działania władz miejskich w Zduńskiej Woli powinny się skupić na uporządkowaniu i „odświeżeniu” struktury miejskiej w centralnych częściach miasta. Działania takie powinny objąć edukację ekologiczną mieszkańców, akcje „zazieleniania miasta”, wprowadzenie zakazu ogrzewania węglem, wykonanie modernizacji sieci ciepłowniczej oraz jej rozbudowa, stopniowa renowacja, rewitalizacja substancji mieszkaniowej połączona ze zmianą sposobu ogrzewania oraz tworzenie placów na zieleń miejską po zburzeniu starych, zrujnowanych zabudowań. 21 W roku 2009 wykonano kolejną roczną ocenę jakości powietrza. Ocena polegała za zakwalifikowaniu strefy do określonej klasy (A,B.C), która zależy od stężeń zanieczyszczeń występujących na jej obszarze i wiąże się z określonymi wymogami, co do działań na rzecz poprawy jakości powietrza. Należy zauważyć, że przy założeniu stałego trendu zanieczyszczenia powietrza poszczególnymi zanieczyszczeniami, po zlikwidowaniu marginesów tolerancji obszary o klasie B będą wymagały realizacji programu ochrony powietrza. W szczególności należy wprowadzić działania ograniczające stężenia ozonu i pyłu PM10 w powietrzu w strefach oceny, dla których wskazano konieczność wdrożenia programów naprawczych Wojewody ze względu na występowanie udokumentowanych ponadnormatywnych stężeń innych zanieczyszczeń powietrza. Powiat Zduńskowolski znajduje się w strefie sieradzko-wieluńskiej. Ze względu na poziomy dopuszczalne określone dla SO2, NO2, w pyle PM 10 (Pb, As, Cd, Ni, B(a)P, benzenu i CO pod katem ochrony zdrowia strefę sieradzko-wieluńską zakwalifikowano do klasy A, natomiast dla pyłu PM10 do klasy C. Ze względu na poziom dopuszczalny dla ozonu, strefę łódzką pod katem ochrony zdrowia zaklasyfikowano do klasy A. Pod katem ochrony roślin strefa została zakwalifikowana do klasy C. W 2009 roku w strefie sieradzko-wieluńskiej obszar przekroczeń dobowej wartości dopuszczalnej występował w Sieradzu oraz Wieluniu. W związku z opracowanym programem ochrony powietrza dla powiatu zduńskowolskiego i potrzebą monitorowania stanu jakości powietrza dla pyłu PM10 w 2011 roku Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Łodzi będzie prowadził monitoring jakości powietrza dla PM 10. Stacja pomiarowa będzie umiejscowiona na terenie miasta Zduńska Wola w rejonie najwyższych stężeń zgodnie z POP. 6. Świat zwierzęcy Trwałym i integralnym elementem środowiska powiatu zduńskowolskiego są zwierzęta łowne. Stanowią ważne ogniwo wzajemnych powiązań ekologicznych, które to środowisko tworzą. Ich obecność ożywia otoczenie człowieka, będąc niekiedy jedynym elementem wzbogacającym krajobraz. Stosunkowo niska lesistość powiatu zduńskowolskiego sprawia, że w większości posiadamy łowiska polne z niewielkim udziałem lasów, które tworzą dobre warunki do hodowli zwierzyny drobnej (zając, bażant). Na terenie powiatu występuje także zwierzyna gruba (jeleń, sarna, dzik). Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Na podstawie danych zawartych w rocznych planach łowieckich z lat 2008 i 2009 roku należy stwierdzić, iż zwiększyła się liczebność lisów na terenie powiatu zduńskowolskiego, jednakże aby to nie doprowadziło do zmniejszenia liczebności zwierzyny drobnej, np. zająca, bażanta zwiększył się automatycznie plan pozyskania lisów (źródło: opracowanie własne na podstawie rocznych planów łowieckich). 7. Szata roślinna (lasy, parki itp.) Lasy są naturalną formacją przyrodniczą występującą w dalekiej przeszłości na przeważającym obszarze kraju. W powiecie zduńskowolskim ogólna powierzchnia leśna wynosi 7 695, tj. 20,8 % powierzchni powiatu. Charakterystyczny jest skład gatunkowy, 22 w którym dominuje sosna (86,8 %). W gospodarce leśnej obserwuje się ciągły wzrost powierzchni zalesień i odnowień (w tym naturalnych). Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Na podstawie danych z 2009 roku należy stwierdzić, iż powierzchnia leśna uległa powiększeniu. Wynosi ona 7 959 ha, co stanowi 21,6 % (źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Wydziału Geodezji, Kartografii, Katastru i Gospodarki Nieruchomościami w miejscu z roku 2009). Następuje systematyczny wzrost powierzchni lasów będących pod wpływem negatywnego oddziaływania gazów i pyłów. W przypadku naszego terenu są to w przeważającej większości zanieczyszczenia płynące spoza jego granic. Przypuszcza się (na podstawie obserwacji tego zjawiska i jego skutków prowadzonych jedynie w lasach państwowych), że faktyczne zagrożenie ze strony gazów i pyłów odnosi się do około 50 % drzewostanów leśnych. Gospodarkę leśną prowadzi się według uproszczonych planów urządzenia lasu, które zawierają opis lasu oraz podstawowe zadania dotyczące gospodarki leśnej. Powierzchnia lasów nie stanowiących własności Skarbu Państwa na terenie powiatu zduńskowolskiego wynosi 2 170,1 ha, co stanowi 27,6 % ogólnej powierzchni lasów powiatu. Podział tej powierzchni leśnej na gminy został przedstawiony w poniższej tabeli. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Zgodnie z danymi z 2009 roku powierzchnia lasów nie stanowiących własności Skarbu Państwa na terenie powiatu zduńskowolskiego również uległa powiększeniu i wynosi 2205 ha, co stanowi 27,7% ogólnej powierzchni lasów powiatu. Tab.3. Powierzchnia gruntów leśnych na terenie powiatu zduńskowolskiego Powierzchnia gruntów leśnych Lp. 1. 2. 3. 4. Gmina Miasto Zduńska Wola Zduńska Wola Gmina Zapolice Gmina Szadek Razem ogółem 109,12 2945,14 1461,49 3350,56 7866,31 w tym niestanowiące własności Skarbu Państwa ha 41,6 1041,6 678,3 408,6 2170,1 Źródło: opracowanie własne na podstawie Rocznika Statystycznego Województwa Łódzkiego 2006 (http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/lodz/ASSETS_06p10_03.pdf i http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/lodz/ASSETS_06p10_01.pdf) 23 Lesistość % 4,4 26,0 17,8 21,4 20 Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Tab.3. Powierzchnia gruntów leśnych na terenie powiatu zduńskowolskiego Powierzchnia gruntów leśnych Lp. 1. 2. 3. 4. Gmina Miasto Zduńska Wola Zduńska Wola Gmina Zapolice Gmina Szadek Razem ogółem 110 3062 1315 3472 7959 w tym niestanowiące własności Skarbu Państwa ha 41,6 1041,6 678,3 408,6 2205 Lesistość % 4,5 27,5 16,9 22,9 21,6 Źródło : ewidencja gruntów 2009 r (źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Wydziału Geodezji, Kartografii, Katastru i Gospodarki Nieruchomościami w miejscu z roku 2009). 8. Pomniki przyrody na terenie powiatu zduńskowolskiego Na terenie powiatu zduńskowolskiego znajdują się 104 pomniki przyrody obejmujące 151 drzew pozostających pod szczególną ochroną prawną, w tym w gminach: - m. Zduńska Wola - łącznie 57 drzewa różnych gatunków, w tym aleja wielogatunkowa składająca się z 38 klonów srebrzystych i 2 klonów jesionolistnych; - Zduńska Wola - 21 drzew różnych gatunków w tym grupa drzew jednogatunkowych, tj. 3 wiązy szypułkowe; - Zapolice – 49 drzewa różnych gatunków w tym aleja jednogatunkowa składająca się z 13 lip drobnolistnych; - Szadek - 24 drzewa różnych gatunków, w tym tulipanowiec (gatunek rzadko występujący na terenie całego kraju) znajdujący się w parku wiejskim we wsi Boczki. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Liczba pomników przyrody w powiecie zduńskowolskim zmniejszyła się. Są to 94 pomniki przyrody obejmujące 146 drzew pozostających pod szczególną ochroną prawną. W mieście Zduńska Wola jest to łącznie 53 drzewa z czego 36 to klony srebrzyste. W Gminie Zduńska Wola jest to nadal 21 pomników przyrody, a w Gminie Zapolice liczba ta zmniejszyła się do 48 sztuk. W gminie i Mieście Szadek liczba ta nie uległa zmianie (źródłoopracowanie własne zweryfikowane o dane zawarte w Dziennikach Urzędowych Województwa Łódzkiego dotyczące zniesienia formy ochrony przyrody). 9. Rezerwaty Rezerwaty występujące na terenie powiatu to rezerwaty częściowe, gdzie ochronie podlegają poszczególne elementy środowiska przyrodniczego, są udostępnianie dla zwiedzających, a na ich terenie przeprowadzane są zabiegi pielęgnacyjne. Są to: - rezerwat „Jamno” - położony na terenie gm. Szadek, - rezerwat „Jabłecznik” - położony na terenie gm. Zduńska Wola, - rezerwat „Wojsławice” - położony na terenie gm. Zduńska Wola, 24 - rezerwat „Korzeń” - położony na terenie gm. Zapolice. Poniżej przedstawiono charakterystykę wyżej wymienionych rezerwatów. JAMNO - rezerwat leśny o powierzchni 22,35 ha utworzony 22 listopada 1959 r. w celu zachowania naturalnego fragmentu lasu dębowo - jodłowego. Wykształcił się tu rzadko spotykany w środkowej Polsce zespół grądu wysokiego typowego z jodłą. Jodła, choć występuje tu na granicy swego naturalnego zasięgu, rozwija się dynamicznie, zajmuje wszystkie piętra drzewostanu, a najstarsze 150 - letnie osobniki osiągają wysokość 32 m. Gatunkami towarzyszącymi są dąb szypułkowy, sosna pospolita, świerk pospolity, buk oraz grab występujący głównie w podszycie. Bogata flora rezerwatu obfituje w gatunki rzadkie i chronione, spotyka się tu paprotkę zwyczajną, gruszyczkę, widłaka goździstego i jałowcowatego. JABŁECZNIK - rezerwat leśny o powierzchni 47,29 ha utworzony 26 marca 1975 r. w celu ochrony naturalnego zbiorowiska leśnego z przewagą jodły, wykazującej tu niespotykany dynamizm rozwojowy. Występują tu trzy główne zespoły roślinne: grąd jodłowy, bór mieszany z jodłą oraz subsceniczny bór świeży. Jodła występuje we wszystkich piętrach drzewostanu, rozwija się bardzo dynamicznie. Z ciekawszych roślin występuje tu siódmaczek leśny, gajowiec leśny, marzanka wonna, konwalijka dwulistna i gwiazdnica wielkokwiatowa. WOJSŁAWICE - rezerwat leśny o powierzchni 96,69 ha utworzony 16 stycznia 1978 r. w celu zachowania fragmentu lasu o zróżnicowanych warunkach siedliskowych z jodłą na północnej granicy jej naturalnego zasięgu. Wyróżniono na tym terenie trzy zbiorowiska leśne: - grąd z jodłą, - łęg olszowo-jesionowy z jodłą, - bór mieszany z jodłą. Jodła dominuje we wszystkich piętrach. Osobliwością rezerwatu jest obfite występowanie jodły w zbiorowisku łęgowym. Towarzyszy jej klon jawor, jesion wyniosły, topola osika i inne. W bujnym podszyciu wśród kruszyny, jarzębiny, bzu czarnego, szakłaka i wielu innych krzewów występuje wawrzynek wilczełyko. Występuje tu m.in. czworolist pospolity, kokoryczka wielokwiatowa, przylaszczka, kopytnik pospolity, podkolan biały, zawilec gajowy jak również kilkanaście okazów kwitnącego i owocującego bluszczu, wspinającego się po olszach i brzozach do wysokości 15 m. KORZEŃ - rezerwat torfowiskowo-leśny o powierzchni 34,93 ha utworzony 23 grudnia 1998 r. w celu zachowania torfowiska o charakterze przejściowym oraz dobrze zachowanych fitocenon olsu torfowcowego i porzeczkowego jak również zabezpieczenie pól genetycznych regionalnych form i ekotypów. Ols torfowcowy, zajmujący większość obszaru leśnego rezerwatu ma charakter naturalny. W drzewostanie dominuje olsza czarna, brzoza omszona i sporadycznie sosna. Występuje tu wiele ciekawych roślin m.in. rosiczka okrągłolistna i długolistna, grzybienie północne, bagno zwyczajne, siedmiopalecznik błotny, modrzewica zwyczajna, tojeść bukietowa. Stwierdzono, że 10 % gatunków flory rezerwatu stanowią gatunki chronione, natomiast 8 % to gatunki rzadkie. 25 10. Parki krajobrazowe, użytki ekologiczne i obszary chronionego krajobrazu Na terenie powiatu zduńskowolskiego w gminach Zapolice i Zduńska Wola znajduje się Park Krajobrazowy Międzyrzecza Warty i Widawki, obejmujący teren 9 gmin w 5 powiatach województwa łódzkiego zajmując ogólną powierzchnię 25.330 ha, z czego na terenie powiatu zduńskowolskiego 2393 ha, w tym 2300 ha w gminie Zapolice (28,4 % powierzchni gminy) i 93 ha w gminie Zduńska Wola (0,8 % powierzchni gminy). Został on utworzony uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej w Sieradzu z dnia 14 września 1989 r. w celu ochrony cennych fragmentów dolin Warty i Widawki, ich dopływów wraz z otoczeniem oraz towarzyszącą im naturalną szatą roślinną. Obecnie status Parku regulują rozporządzenia Wojewody Łódzkiego: nr 9/2006 z dnia 11 stycznia 2006 roku w sprawie Parku Krajobrazowego Międzyrzecza Warty i Widawki (Dz. Urz. Woj. Łódzkiego Nr 20, poz. 194) oraz nr 30/2006 z dnia 3 listopada 2006 roku w sprawie ustanowienia planu ochrony Parku Krajobrazowego Międzyrzecza Warty i Widawki (Dz. Urz. Woj. Łódzkiego Nr 380, poz. 2947). Teren Parku jest bardzo atrakcyjny turystycznie i stanowi ważny rejon wypoczynku. Na terenie powiatu znajduje się 6 użytków ekologicznych, w tym cztery w gminie Zapolice (bagno na terenie Kalinowej o powierzchni 1 ha, bagno na terenie Jeziorka o powierzchni 1,34 ha, bagno na terenie Rembieszowa o powierzchni 4,32 ha, bagno śródleśne na terenie Nadleśnictwa Sieradz, Leśnictwo Rembieszów o powierzchni 32,54 ha) i dwa w gminie Zduńska Wola (wąwóz ze źródłami wysiękowymi na terenie Nadleśnictwa Sieradz, Leśnictwo Piaski o powierzchni 3,0 ha oraz zbiornik wodny we wsi Zborowskie o powierzchni 4,70 ha). W gminie Zduńska Wola znajduje się część Nadwarciańskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu o powierzchni 94 ha. Ogólna powierzchnia tego obszaru wynosi 101 090 ha, w tym na terenie województwa łódzkiego 27 432 ha (obejmuje teren 8 gmin w powiatach zduńskowolskim, sieradzkim i poddębickim). Tworzenie obszarów chronionego krajobrazu ma na celu zachowanie naturalnych walorów środowiska przyrodniczego oraz wartości historycznych i kulturowych. Gospodarka rolna i leśna na tych terenach nie podlega istotnym ograniczeniom pod warunkiem, że nie narusza zdolności przyrody do samoregulacji. Podsumowanie Ochrona walorów i zasobów przyrodniczych, racjonalna gospodarka leśna i łowiecka, mogą służyć poprawie warunków życia ludności na terenach zurbanizowanych, dają możliwość wypoczynku oraz mogą poprawić stan środowiska na terenie powiatu zduńskowolskiego. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Większa świadomość społeczeństwa dotycząca racjonalnej gospodarki zasobami przyrodniczymi występującymi na terenie powiatu zduńskowolskiego może doprowadzić do poprawy stanu środowiska, a tym samym polepszyć życie ludzi na tychże terenach. 26 II. DEMOGRAFIA 1. Analiza struktury demograficznej powiatu Na koniec grudnia 2006 r. powiat zduńskowolski zamieszkiwało 67 938 mieszkańców. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Tab.4. Liczba ludności w Powiecie Zduńskowolskim w latach 1999 – 2009. POWIAT ZDUŃSKOWOLSKI Rok: Liczba ludności: 1999 68 175 2000 68 295 2001 68 063 2002 67 984 2003 67 864 2004 67 929 2005 67 772 2006 67 938 2007 67 693 2008 67 685 2009 67 588 źródło: http://demografia.stat.gov.pl/BazaDemografia/Tables.aspx Wykres 1: Liczba ludności w Powiecie Zduńskowolskim w latach 1999 – 2009. W okresie 1999 - 2009 obserwuje się stały spadek liczby ludności powiatu. Tendencja ta spowodowana jest m.in. spadkiem liczby urodzeń w stosunku do liczby zgonów (niż demograficzny) oraz migracjami ludności. Migracje dotyczą zwłaszcza młodych mieszkańców powiatu, których coraz większy odsetek podejmuje studia wyższe w dużych ośrodkach miejskich. Część z nich po ukończeniu kształcenia poszukuje pracy i miejsca zamieszkania w dużych miastach, często w miejscu ukończenia studiów. W pewnym stopniu na trend migracyjny mają wpływ również liczne przykłady tzw. migracji zarobkowej, głównie do krajów Europy Zachodniej, które ogromnie się nasiliły po przystąpieniu Polski do UE (2004 r.). Należy jednak zauważyć, że w zdecydowanej większości zagraniczne wyjazdy zarobkowe nie powodują zmiany miejsca zameldowania. 27 Tab. 5. Liczba mieszkańców poszczególnych miast i gmin wchodzących w skład powiatu oraz średnia gęstość zaludnienia dla powiatu i poszczególnych miast i gmin Gmina Mężczyźni Średnia gęstość zaludnienia 1999 2006 2009* 1999 2006 2009* 1999 2006 2009* 1999 2006 2009* 21 20 992 20 817 24 022 23 23 45 44 43 1 837 1 1 788 899 443 152 921 435 969 777 5 463 5 634 5 745 5 359 5 586 5 747 10 11 11 97 101 103 822 220 492 3 793 3 692 3 623 3 880 3 795 3 697 7 673 7 487 7 320 50 49 48 Kobiety Razem Miasto Zduńska Wola Gmina Zduńska Wola Gmina i Miasto Szadek 2 438 2 460 2 466 2 324 2 336 2 341 4 762 4 796 4 807 Gmina Zapolice 33 32 778 31 718 35 585 35 33 Powiat 69 67 67 160 868 Zduńskowolski 593 178 938 588 59 59 59 187 184 183 Źródło: opracowanie na podstawie danych z gmin powiatu * Aktualizacja 2010 r./2011 r.: źródło: http://demografia.stat.gov.pl/BazaDemografia/Tables.aspx Powiat zduńskowolski posiada wysoką gęstością zaludnienia - 184 osoby/ km2, charakterystyczną dla terenów o wysokim stopniu zurbanizowania.. Dla województwa łódzkiego oraz kraju wskaźniki te wynoszą odpowiednio: 141 i 122 osoby/km2. W powiecie mamy dwa miasta i 109 miejscowości wiejskich. W miastach zamieszkuje 65,4% ludności powiatu, a pozostałe 34,6% w miejscowościach wiejskich. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: W roku 2009 gęstość zaludnienia w powiecie minimalnie się zmniejszyła do 177 osób/km2. Powodem jest wspomniany wcześniej ogólny spadek ludności powiatu. Tab. 6. Struktura ilościowa ludności powiatu z wyszczególnieniem w poszczególnych miastach i gminach wg tabeli (stan na 31.12.2006 r.) Powiat Zduńskowolski Miasto Zduńska Wola Gmina Zduńska Wola Gmina i Miasto Szadek Gmina Zapolice Do 15 lat 16 – 35 lat 36 – 55 lat 56 – 65 lat 66 i pow. Razem Męż – Kobie- Męż- Kobie- Męż – Kobie- Męż – Kobie- Męż - Kobieczyźni ty czyźni ty czyźni ty czyźni ty czyźni ty 6 026 5 728 10 539 10 022 9 399 9 697 3 547 4 265 3 267 5 448 67 938 3 765 3 651 6 710 6 522 6 057 6 721 2 411 3 048 2 049 3 501 44 435 1 100 1 000 1 843 1 719 1 598 1 409 525 587 568 871 11 220 692 658 1 150 1 103 1 038 959 386 415 426 660 7 487 469 419 836 678 706 608 225 215 224 416 4 796 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z gmin powiatu Biorąc pod uwagę współczynnik starości, obliczany według stosunku liczby ludności w wieku poprodukcyjnym (pow. 60 roku życia) do liczby ludności w wieku przed – i produkcyjnym (0-59 lat), który wynosi 17,4 % / w 1999 roku wynosił 16,4% /, należy stwierdzić, iż struktura wieku społeczeństwa powiatu zduńskowolskiego wskazuję na postępujący proces jego starzenia, co należy uznać za element negatywny. 28 Aktualizacja 2010 r./2011 r.: W związku z aktualizacją strategii tabela dotycząca struktury ilościowej ludności powiatu została przedstawiona w zmienionej strukturze, a dane zaktualizowano do roku 2009. Przedziały wiekowe uległy zmianie i zostały dostosowane do tych występujących w statystykach Głównego Urzędu Statystycznego. Do 14 lat 15 – 34 lat 35 – 54 lat 55 – 69 lat 70 - 84 85 i pow. Męż – Kobie- Męż- Kobie- Męż – Kobie- Męż – Kobie- Męż - Kobie- Męż - Kobie- Razem czyźni ty czyźni ty czyźni ty czyźni ty czyźni ty czyźni ty 2006 5 575 5 315 10 848 10 244 9 381 9 663 4 659 2007 5 484 5 211 10 819 10 151 9 243 9 580 4 822 2008 5 408 5 095 10 785 10 141 9 153 9 492 4 981 2009 5 366 5 048 10 678 9 971 9 114 9 458 5 148 Miasto 2006 3 450 3 356 7 025 6 817 6 057 6 721 3 068 Zduńska Wola 2007 3 372 3 261 6 958 6 730 5 892 6 577 3 183 2008 3 342 3 172 6 930 6 713 5 802 6 481 3 307 2009 3 355 3 153 6 829 6 559 5 750 6 403 3 432 991 1 861 1 735 1 598 1 414 736 Gmina 2006 1 078 Zduńska Wola 1 081 1 002 1 876 1 734 1 628 1 458 759 2007 1 057 1 002 1 872 1 722 1 645 1 475 767 2008 1 039 981 1 864 1 714 1 654 1 509 787 2009 636 590 1 125 1 036 1 021 933 548 Gmina i Miasto 2006 Szadek 573 1 143 1 030 1 007 937 563 2007 619 558 1 140 1 042 998 922 569 2008 614 544 1 144 1 031 987 933 581 2009 591 411 378 837 656 705 595 307 Gmina Zapolice 2006 375 842 657 716 608 317 2007 412 363 843 664 708 614 338 2008 395 370 841 667 723 613 348 2009 381 Źródło: http://www.stat.gov.pl/bdr_n/app/dane_podgrup.katgrupg Powiat Zduńskozwolski 5 730 5 888 6 081 6 280 2 095 2 127 2 139 2 100 3 580 3 594 3 585 3 585 226 229 239 245 524 545 586 595 3 986 4 117 4 252 4 396 1 263 1 305 1 326 1 314 2 250 2 265 2 274 2 270 129 137 138 137 313 344 368 371 818 826 856 882 365 363 360 353 582 579 570 582 41 45 49 48 88 82 78 79 595 610 624 641 293 289 289 283 456 459 459 460 32 28 33 37 75 73 82 88 331 335 349 361 174 170 164 150 292 291 282 273 24 19 19 23 48 46 58 57 67 840 67 693 67 685 67 588 44 435 44 141 44 105 43 969 11 307 11 433 11 453 11 492 7 340 7 331 7 330 7 320 4 758 4 788 4 797 4 807 Dane zamieszczone w tabeli powyżej ukazują niekorzystną rozwojowo tendencję stałego wzrostu liczby osób w przedziałach wiekowych: 55-69, 70-84 oraz 85 i powyżej, a spadek osób w przedziałach do 14 lat, 15 -34, 35-54. Oznacza to stały spadek liczby ludności w wieku produkcyjnym. Tendencja może być w perspektywie kolejnej dekady częściowo wyhamowana. Obserwuje się obecnie wzrost liczby urodzeń (lata 2006 - 2010 – przyrost naturalny zaczyna przyjmować w kraju wartości dodatnie). Jest to skutek wchodzenia w wiek rozrodczy pokolenia z wyżu demograficznego lat 80-tych. Tab. 7. Ludności w poszczególnych kategoriach wiekowych w powiecie zduńskowolskim w latach 1993 – 2006 Wiek 1993 1999 w liczbach % w liczbach % naturalnych naturalnych Przedprodukcyjny 19 825 28,8 17 923 25,9 Produkcyjny 39 415 57,2 41 527 60,0 Poprodukcyjny 9 680 14,0 9 728 14,1 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z gmin powiatu * Aktualizacja 2010 r./2011 r.: źródło: http://www.stat.gov.pl/bdr_n/app/dane_podgrup.katgrupg 2006 w liczbach naturalnych 13 674 44 282 9 979 % 20,1 65,2 14,7 2009* w liczbach % naturalnych 13 022 19,3 43 278 64 11 288 16,7 Na podstawie tab. 8 można zauważyć diametralny spadek liczby osób w wieku przedprodukcyjnym, wzrost osób w wieku produkcyjnym, oraz nadal postępujący wzrost 29 osób w wieku poprodukcyjnym. Tendencję ta należy uznać za niekorzystną, zwłaszcza w zakresie znacznego spadku osób młodych w wieku przedprodukcyjnym. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Zaktualizowane o rok 2009 dane w tab. 8 wskazują na dalsze pogłębianie się tendencji negatywnych, w związku z dalszym spadkiem liczby osób w wieku przedprodukcyjnym oraz wzrostem w grupie ludności w wieku poprodukcyjnym. Tendencję pogłębia obserwowana zmiana w grupie osób w wieku produkcyjnym. W 2009 r. odnotowano dość znaczny spadek liczby ludności w tej grupie. Sytuację może zahamować wspomniany wcześniej coraz bardziej widoczny przyrost naturalny. Tab. 8. Porównanie struktury wiekowej mieszkańców powiatu zduńskowolskiego do średniej całego kraju Wiek Przedprodukcyjny Produkcyjny Poprodukcyjny Powiat zduńskowolski 2006 /%/ 20,1 65,2 Województwo łódzkie 2006 % Polska 2005 % 18,5 63,9 17,6 16,2 70,5 13,3 Powiat Województwo zduńskowolski łódzkie 2009 %* 2009 %* 19,3 17,6 64 63,9 18,5 16,7 14,7 Źródło: opracowanie własne * Aktualizacja 2010 r./2011 r.: źródło: http://www.stat.gov.pl/bdr_n/app/dane_podgrup.katgrupg Polska 2009 %* 18,9 64,5 16,5 Porównanie struktury wiekowej powiatu zduńskowolskiego jest korzystne, gdyż oscyluje w granicach średniej struktury wiekowej dla całego kraju. Powiat zduńskowolski wyróżnia się na tle województwa niskim stopniem degradacji demograficznej. Tab. 9. Przyrost naturalny w latach 1995 – 2006 1995 1999 2006 2008* Liczba Liczba Przyrost Liczba Liczba Przyrost Liczba Liczba Przyrost Liczba Liczba Przyrost urodzeń zgonów naturalny urodzeń zgonów naturalny urodzeń zgonów naturalny urodzeń zgonów naturalny Powiat zduńsko -wolski Miasto Zduńska Wola Gmina Zduńska Wola Gmina i Miasto Szadek Gmina Zapolice 757 771 - 14 682 778 - 96 711 707 +4 715 745 -30 483 476 +7 403 466 - 63 480 433 + 47 462 451 +11 134 131 +3 121 124 -3 123 131 -8 121 134 -13 89 95 -6 102 137 - 35 64 106 - 42 79 91 -12 51 69 - 18 56 51 +5 44 37 +7 53 69 -16 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z gmin powiatu. * Aktualizacja 2010 r./2011 r.: aktualizacji tabeli nr 10 dokonano na rok 2008, źródło: Rocznik Statystyczny Województwa Łódzkiego 2009 – Województwo Łódzkie 2009 – podregiony, powiaty, gminy. Urząd Statystyczny w Łodzi, Łódź 2009 Lata 2000 – 2006 charakteryzują się odwróceniem zachodzących w latach 90 negatywnych procesów ujemnego przyrostu naturalnego, najlepiej sytuacja ta wygląda na terenie miasta Zduńska Wola, najgorzej na obszarze miasta i gminy Szadek. 30 Tab. 10. Saldo migracji w latach 1993 – 1999 1995 1997 1999 2009* zamel - wymel Saldo zamel - wymel – Saldo zamel - wymel – Saldo zamelwymelSaldo dowania dowania migracji dowania dowania migracji dowania dowania migracji dowania dowania migracji Powiat zduńsko -wolski Miasto Zduńska Wola Gmina Zduńska Wola Gmina i Miasto Szadek Gmina Zapolice 688 609 + 79 749 659 + 90 752 639 + 113 575 649 -74 342 347 -5 350 368 - 18 405 356 + 49 231 393 -162 155 146 +9 148 146 +2 143 157 - 14 173 113 +60 122 69 + 53 168 86 + 82 136 66 + 70 93 95 -2 69 47 + 22 83 59 + 24 68 60 +8 78 48 +30 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z gmin powiatu. * Aktualizacja 2010 r./2011 r.: źródło: http://demografia.stat.gov.pl/BazaDemografia/Tables.aspx Saldo migracji od 1995 roku jest dodatnie. Wynik ten świadczy o napływie ludności na teren powiatu zduńskowolskiego. Jest to zjawisko korzystne. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: W 2009 roku zauważamy zmianę trendu migracyjnego. Saldo migracji w powiecie zduńskowolskim jest ujemne. Świadczy to o postępującym odpływie mieszkańców z terenów powiatu zduńskowolskiego. Obserwuje się jednak dodatnie saldo migracyjne jeżeli chodzi o Gminę Zduńska Wola i Gminę Zapolice. Jest to efekt głównie migracji mieszkańców Miasta Zduńska Wola na tereny podmiejskie, stające się w coraz większym stopniu miejscem zabudowy rezydencjalnej oraz jednorodzinnej. Kolejnym elementem analizy społeczności powiatu zduńskowolskiego pod względem wieku i płci, są całościowe i cząstkowe współczynniki feminizacji. Określają one proporcję ilości kobiet do ilości mężczyzn wyrażone w %. Całościowy współczynnik feminizacji wynosi 109,7 %. Niestety współczynnik ten jest mało miarodajny, gdyż prawdziwy obraz populacji otrzymać można dopiero po analizie współczynników cząstkowych feminizacji przeprowadzonej w poszczególnych grupach wiekowych. Tab. 11. Współczynniki feminizacji w poszczególnych grupach wiekowych w ilości kobiet na 100 mężczyzn. Powiat Zduńskowolski Miasto Zduńska Wola Gmina Zduńska Wola Gmina i Miasto Szadek Gmina Zapolice 0 – 15 lat 95 16 – 35 lat 95 36 – 55 lat 103 56 – 65 lat 120 pow. 66 lat 167 97 97 110 126 170 91 93 88 112 153 95 96 92 108 155 89 81 86 96 186 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z gmin powiatu . 31 Dość niekorzystnie przedstawia się sytuacja w grupach wiekowych (55 - 65 lat oraz pow. 66 lat), gdyż współczynniki feminizacji wynoszą odpowiednio 120 i 167 kobiet na 100 mężczyzn, widoczny jest postępujący wzrost liczby kobiet w stosunku do mężczyzn w przedziale wiekowym powyżej 65 roku życia. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: W związku z aktualizacją strategii na rok 2010 tabela dotycząca współczynnika feminizacji została przedstawiona w zmienionej strukturze, a dane zaktualizowano do roku 2009. Przedziały wiekowe uległy zmianie i zostały dostosowane do tych występujących w statystykach Głównego Urzędu Statystycznego. 2009 r. Powiat Zduńskowolski Miasto Zduńska Wola Gmina Zduńska Wola Gmina i Miasto Szadek Gmina Zapolice 0 – 14 lat 94 15 – 34 lat 93 35 – 54 lat 104 55 – 69 lat 122 70 – 84 lat 171 85 i pow. lat 243 94 96 111 128 173 271 94 92 91 112 165 165 92 90 95 110 163 238 97 79 85 104 182 248 Dane z roku 2009 pokazały, podobnie jak w latach wcześniejszych postępujący wzrost liczby kobiet w stosunku do liczby mężczyzna. Podsumowanie Struktura demograficzna powiatu zduńskowolskiego w większości analizowanych wskaźników nie odbiega od średniej ogólnopolskiej. Zarówno wskaźnik przyrostu naturalnego, dodatnie saldo migracji, struktura wiekowa społeczeństwa jak i przewaga ludności miejskiej kształtuje się korzystniej niż w skali całego województwa łódzkiego. Tym niemniej struktura wieku i płci wyrażona wskaźnikami takimi jak liczba kobiet na 100 mężczyzn, liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym, postępujący proces starzenia się społeczeństwa, nadal niski przyrost naturalny wskazują na występujące i narastające problemy demograficzne, które w przypadku braku ich zmiany mogą w przyszłości przełożyć się na problemy społeczne i gospodarcze. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Aktualizacja struktury demograficznej powiatu zduńskowolskiego pozwala potwierdzić tezę o nasilających się niekorzystnych zjawiskach demograficznych, a mianowicie o: niekorzystnym stosunku liczby osób w wieku poprodukcyjnym do liczby osób w wieku produkcyjnym, niskim poziomie przyrostu naturalnego, co składa się na zjawisko tzw. starzenia się społeczności powiatu zduńskowolskiego. Zjawiska te nie odbiegają jednak od tendencji obserwowanych w skali kraju. Kolejnym problemem jest stały spadek liczby ludności w powiecie, spowodowany nie tylko poziomem przyrostu naturalnego ale migracjami zewnętrznymi. Należy rozważyć możliwość podjęcia działań mających na celu odwrócenie tego trendu. Najważniejszymi czynnikami decydującymi o chęci zamieszkania ludności w danym miejscu jest możliwość podjęcia stałej, dobrze płatnej pracy, stan budownictwa mieszkaniowego, ogólne warunki socjalne (stan infrastruktury społecznej), połączenia komunikacyjne z dużymi ośrodkami miejskimi. 32 III. INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA 1. Edukacja Od 1 stycznia 1999 r. powiat przejął od kuratorium oświaty prowadzenie szkół ponadpodstawowych, specjalnych, policealnych oraz placówek oświatowych. Aktualnie powiat jest organem prowadzącym dla dwóch samodzielnych liceów ogólnokształcących, czterech zespołów szkół: wielozawodowych, elektronicznych, rolniczych, ogólnokształcących oraz zespołu szkół specjalnych. Szczegółowy wykaz typów szkół prowadzonych przez powiat podano w tab. 14. Powiat zduńskowolski jest również organem założycielskim dla placówek oświatowych, których prowadzenie nie należy do jego zadań własnych, tj. dla Publicznego Gimnazjum w Wojsławicach (od 01.01.2001 r.) oraz Przedszkola Specjalnego w Zduńskiej Woli (od 01.09.2007 r.) Ponadto na terenie powiatu zduńskowolskiego działa Zasadnicza Szkoła Zawodowa, której organem prowadzącym jest Zakład Doskonalenia Zawodowego w Łodzi, Filia Centrum Kształcenia Ustawicznego w Sieradzu oraz liczne szkoły niepubliczne posiadające uprawnienia szkół publicznych, m.in.: Policealne Studium Ekonomiczno – Administracyjno – Prawne, Zaoczne Liceum Ogólnokształcące ZDZ, Zaoczne Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych ZDZ, Policealna Szkoła Centrum Nauki i Biznesu „Żak”, Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Szadku, Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Szadku. W powiecie funkcjonują także dwie szkoły artystyczne: Liceum Plastyczne im. Katarzyny Kobro w Zduńskiej Woli, Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia oraz szkoły wyższe: Wyższe Seminarium Duchowne Księży Orionistów, Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych, Zamiejscowy Punkt Dydaktyczny Politechniki Łódzkiej, Zespół Zamiejscowych Ośrodków Dydaktycznych Uniwersytetu Łódzkiego oraz Wydział Zamiejscowy Społecznej Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Wydział Zamiejscowy Społecznej Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi został zlikwidowany. Tab. 12. Szkoły w powiecie zduńskowolskim w 2007 r. Liczba szkół Szkoły podstawowe 20 Gimnazja 12 Licea ogólnokształcące 3 Technika 5 Zasadnicze szkoły zawodowe 4 Licea profilowane 4 Licea ogólnokształcące dla dorosłych 12 Szkoły policealne 5 Szkoły wyższe 5 Źródło: opracowanie własne 33 Liczba uczniów 4 478 2 656 1 435 1 276 300 380 388 362 121 Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Szkoły podstawowe Gimnazja Licea ogólnokształcące Technika Zasadnicze szkoły zawodowe Licea profilowane Licea ogólnokształcące dla dorosłych Szkoły policealne Szkoły wyższe Liczba szkół 18 9 3 4 5 4 12 5 4 Liczba uczniów 3887 2292 1443 1105 469 84 326 486 98 Źródło: opracowanie własne Dla publicznych gimnazjów, szkół podstawowych i przedszkoli funkcjonujących na terenie powiatu zduńskowolskiego organami prowadzącymi są rady miasta i gmin. Miasto Zduńska Wola prowadzi: - 9 przedszkoli, - 7 szkół podstawowych, - 5 gimnazjów. Gmina Zduńska Wola prowadzi: - 3 przedszkola, - 6 szkół podstawowych, - 2 gimnazja. Gmina i Miasto Szadek prowadzi: - 1 przedszkole, - 3 szkoły podstawowe, - 1 gimnazjum. Gmina Zapolice prowadzi: - 1 przedszkole, - 3 szkoły podstawowe, - 1 gimnazjum. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Zgodnie z obecnym stanem w Gmina Zapolice prowadzi 2 szkoły podstawowe 1 gimnazjum. Powiat zduńskowolski jest również organem prowadzącym dla placówek wychowania pozaszkolnego, które służą potrzebom dzieci i młodzieży w wieku szkolnym. Są to: - Powiatowy Młodzieżowy Dom Kultury w Zduńskiej Woli, - Powiatowy Międzyszkolny Ośrodek Sportowy w Zduńskiej Woli, - Bursa Szkolna w Zduńskiej Woli, - Szkolne Schronisko Młodzieżowe w Zduńskiej Woli. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Likwidacji uległo: Powiatowy Międzyszkolny Ośrodek Sportowy w Zduńskiej Woli, Bursa Szkolna w Zduńskiej Woli, Szkolne Schronisko Młodzieżowe w Zduńskiej Woli. W ich miejsce powstały: Powiatowe Centrum Kultury, Sportu i Rekreacji w Zduńskiej Woli i Zespół Bursy Szkolnej i Schroniska Młodzieżowego w Zduńskiej Woli. 34 Zadania edukacyjne powiatu wspiera także Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Zduńskiej Woli, która jest jedną z jednostek organizacyjnych powiatu. Celem poradni jest zapewnienie specjalistycznej pomocy psychologicznej i pedagogicznej dzieciom, młodzieży, rodzicom i nauczycielom, poprzez działalność diagnostyczną, terapeutyczną, doradczą oraz działania profilaktyczne w środowisku wychowawczym. Tab. 13. Szkoły ponadgimnazjalne i specjalne prowadzone przez powiat zduńskowolski – stan na dzień 01.09.2007 r. Lp. 1 2 3 4 5 6 Nazwa szkoły I Liceum Ogólnokształcące im. Kazimierza Wielkiego w Zduńskiej Woli II Liceum Ogólnokształcące im. Jana Pawła II w Zduńskiej Woli Zespół Szkół Zawodowych nr 1 im. Obrońców Westerplatte w Zduńskiej Woli: - Technikum nr 1, - I Liceum Profilowane, - Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 1, - I Uzupełniające LO dla Dorosłych, - Szkoła Policealna nr 1 - Szkoła Policealna dla Dorosłych nr 1 Zespół Szkół Elektronicznych im. Stanisława Staszica w Zduńskiej Woli: - Technikum nr 2, - II Liceum Profilowane, - Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 2 Zespół Szkół im. Kazimierza Kałużewskiego i Juliusza Sylli w Zduńskiej Woli: - III Liceum Ogólnokształcące - III Liceum Profilowane - III Uzupełniające LO dla Dorosłych - LO dla Dorosłych, - Szkoła Policealna nr 3, - Szkoła Policealna dla Dorosłych nr 3 Zespół Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego w Wojsławicach: - Gimnazjum, - Technikum, - Liceum Profilowane, - Zasadnicza Szkoła Zawodowa, - Uzupełniające LO dla Dorosłych, - Technikum Uzupełniające dla Dorosłych, - Szkoła Policealna dla Dorosłych Liczba uczniów Liczba oddziałów Liczba izb lekcyjnych (*) Sale gimnastyczne (*) 836 27 37 2 520 16 17 1 836 32 33 1 566 21 35 1 239 10 10 0 (siłownia) 531 21 25 1 35 Zespół Szkół Ogólnokształcących dla Dorosłych w Zduńskiej Woli: 7 - II LO dla Dorosłych, 86 - IV Uzupełniające LO dla Dorosłych Zespół Szkół Specjalnych im. Marii Grzegorzewskiej w Zduńskiej Woli: - Przedszkole Specjalne, - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 14, 8 180 - Gimnazjum Specjalne nr 6, - Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna nr 5, - Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy Źródło: opracowanie własne, (*) – dane dot. izb lekcyjnych ze sprawozdania GUS w 2006 r. 2 korzysta z sal lekcyjnych II LO - 22 14 1 Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Lp. 1 2 3 4 5 6 Nazwa szkoły I Liceum Ogólnokształcące im. Kazimierza Wielkiego w Zduńskiej Woli II Liceum Ogólnokształcące im. Jana Pawła II w Zduńskiej Woli Zespół Szkół Zawodowych nr 1 im. Obrońców Westerplatte w Zduńskiej Woli: - Technikum nr 1, - I Liceum Profilowane, - Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 1, - I Uzupełniające LO dla Dorosłych, - Szkoła Policealna nr 1 - Szkoła Policealna dla Dorosłych nr 1 Zespół Szkół Elektronicznych im. Stanisława Staszica w Zduńskiej Woli: - Technikum nr 2, - II Liceum Profilowane, - Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 2 - Technikum Uzupełniające na podbudowie programowej zasadniczej szkoły zawodowej - Szkoła Policealna nr 2. Zespół Szkół im. Kazimierza Kałużewskiego i Juliusza Sylli w Zduńskiej Woli: - III Liceum Ogólnokształcące - III Liceum Profilowane - III Uzupełniające LO dla Dorosłych - LO dla Dorosłych, - Szkoła Policealna nr 3, - Szkoła Policealna dla Dorosłych nr 3 - Technikum nr 3 Zespół Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego w Wojsławicach: Liczba uczniów Liczba oddziałów 659 22 542 18 17 617 23 32 502 18 147 6 562 19 36 Liczba izb lekcyjnych (*) 37 Sale gimnastyczne (*) 2 1 1 35 1 10 0 (siłownia) 25 1 7 8 - Gimnazjum, - Technikum, - Liceum Profilowane, - Zasadnicza Szkoła Zawodowa, - Uzupełniające LO dla Dorosłych, - Technikum Uzupełniające dla Dorosłych, - Szkoła Policealna dla Dorosłych - Liceum Ogólnokształcące - Szkoła Policealna Zespół Szkół Ogólnokształcących dla Dorosłych w Zduńskiej Woli: - II LO dla Dorosłych, - IV Uzupełniające LO dla Dorosłych Centrum Kształcenia Ustawicznego w Zduńskiej Woli » 3 - letnie Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych, » 2 - letnie Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych. » Szkoła Policealna dla Dorosłych Zespół Szkół Specjalnych im. Marii Grzegorzewskiej w Zduńskiej Woli: - Przedszkole Specjalne, - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 14, - Gimnazjum Specjalne nr 6, - Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna nr 5, - Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy 369 10 183 27/3 zespoły korzysta z sal lekcyjnych II LO - 14 1 Źródło: opracowanie własne, (*) – dane dot. izb lekcyjnych ze sprawozdania GUS w 2006 r. SIO (System Informacji Oświatowej) 30.09.2010 Podsumowanie Powiat zduńskowolski posiada dobrze zorganizowaną sieć szkół ponadgimnazjalnych, oferującą różnorodne kierunki kształcenia. Istnieje jednak potrzeba, aby zadbać o poprawę stanu technicznego bazy oświatowej. Ważne jest również dostosowywanie szkolnictwa ponadgimnazjalnego, zwłaszcza zawodowego, do potrzeb rynku pracy. Kontynuując założenia reformy systemu edukacji, szkolnictwo ponadgimnazjalne dąży do realizacji jej trzech głównych celów: upowszechnienia wykształcenia na poziomie średnim i wyższym, wyrównania szans edukacyjnych uczniów wiejskich i poprawy jakości kształcenia. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Przeprowadzona w ostatnich latach restrukturyzacja placówek oświatowych ma na celu usprawnienie systemu zarządzania oświatą na terenie powiatu. Połączenie Powiatowego Międzyszkolnego Ośrodka Sportu i Powiatowego Młodzieżowego Domu Kultury w Powiatowe Centrum Kultury, Sportu i Rekreacji pozwoli na zintegrowanie oferty zajęć skierowanych do młodzieży. Podobnie połączenie bursy i schroniska młodzieżowego integruje zarządzanie bazą noclegową na terenie powiatu. 37 Duża szansą szkolnictwa na terenie powiatu zduńskowolskiego są środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej. W przypadku rozwoju infrastruktury są to fundusze m.in. Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, natomiast w przypadku rozwoju systemu edukacji środki Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach programu Kapitał Ludzki. 2. Ochrona zdrowia W chwili obecnej w powiecie zduńskowolskim funkcjonuje: - Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Zduńskiej Woli, - Samodzielny Publiczny Zakład Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Zduńskiej Woli z filią w Zamłyniu, - Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Szadku, - 18 niepublicznych ZOZ-ów, w tym 17 z siedzibą w mieście Zduńska Wola, 1w gminie Zapolice, - 24 aptek ogólnodostępnych, w tym 21 na terenie miasta Zduńska Wola, 1 na terenie gminy Zapolice oraz 2 apteki w gminie i w mieście Szadek. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Od 2009 roku funkcjonuje nowy ośrodek zdrowia - Samodzielny Publiczny Zakład Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Zduńskiej Woli z filią w Annopolu Starym. Zlikwidowana natomiast została Powiatowa Stacja Sanitarno- Epidemiologiczna w Zduńskiej Woli Wojewódzka Stacja Sanitarno- Epidemiologiczna w Łodzi; Oddział Zamiejscowy w Zduńskiej Woli. Obecnie na terenie powiatu zduńskowolskiego funkcjonuje 18 aptek ogólnodostępnych, w tym 16 na terenie miasta Zduńska Wola, 1 Punkt Apteczny na terenie gminy Zapolice oraz 1 apteka w gminie i w mieście Szadek. Tab. 14. Stan liczbowy kadry zatrudnionej w publicznej służbie zdrowia: (stan na dzień 31.12.2006 r.) Grupa zawodowa Stan liczbowy Wskaźnik zatrudnienia na 10 tys. mieszkańców lekarze medycyny 100 14,7 lekarze stomatolodzy 22 3,2 pielęgniarki 175 25,8 położne 32 4,7 Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Zduńskiej Woli - podległy samorządowi Powiatu Zduńskowolskiego - obejmuje swoim działaniem teren Powiatu Zduńskowolskiego i realizuje świadczenia zdrowotne w zakresie : podstawowej opieki zdrowotnej, ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, zdrowia psychicznego i leczenia uzależnień, rehabilitacji leczniczej, ratownictwa medycznego i lecznictwa szpitalnego z opieką długoterminową i paliatywną. Opiekę w zakresie lecznictwa zamkniętego zabezpiecza Szpital Powiatowy liczący 213 łóżek w oddziałach: 1. chorób wewnętrznych salą intensywnego nadzoru kardiologicznego ( 60 łóżek), 38 2. chirurgii ogólnej z pododdziałem anestezjologii i intensywnego nadzoru medycznego (38 łóżek), 3. położniczo – ginekologicznym ( 43 łóżka), 4. dziecięcym (21 łóżek), 5. noworodków i wcześniaków ( 18 łóżeczek) 6. opieki długoterminowej ( 14 łóżek), 7. opieki paliatywnej ( 7 łóżek) 8. rehabilitacji leczniczej ( 12 łóżek ) oraz : - Ośrodku Rehabilitacji Dziennej, - Dziale Rehabilitacyjnym (fizykoterapia i kinezyterapia ambulatoryjna ), - Dziale Diagnostyki Laboratoryjnej (analityka medyczna, serologia, mikrobiologia, bakteriologia), - Dziale Wielodiagnostycznym (rentgenodiagnostyka, ultrasonografia, diagnostyka kardiologiczna, endoskopia), - Dziale Patomorfologii, - Dziale Pomocy Doraźnej (zespół ratownictwa medycznego „W” i „R”), - Aptece Szpitalnej, - Izbie Przyjęć. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: W Szpitalu Powiatowym w miejsce Działu Rehabilitacyjnego (fizykoterapia i kinezyterapia ambulatoryjna powstał Dział Fizjoterapii (fizjoterapia ambulatoryjna). Ponadto w skład Zespołu wchodzą: 1. Zespół Poradni Specjalistycznych przy ul. Osmolińskiej 6 z poradniami :dermatologiczną, okulistyczną, otolaryngologiczną, medycyny pracy, medycyny sportowej, rehabilitacyjną, zdrowia psychicznego i psychologiczną, 2. Zespół Poradni przy ul. Królewskiej 29 z poradniami :podstawowej opieki zdrowotnej (lekarz poz, pielęgniarka środowiskowo-rodzinna i położna środowiskowo rodzinna)kardiologiczną, położniczo-ginekologiczną, leczenia bólu, onkologiczną, chorób płuc i gruźlicy, alergologiczną, chirurgiczną, ortopedyczną, urologiczną neonatologiczną, dla osób uzależnionych od alkoholu 3. Zespół Poradni przy ul. Getta Żydowskiego z poradnią położniczo-ginekologiczną. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: W ramach Zespołu Poradni przy ul. Królewskiej 29 powstała poradnia położniczoginekologiczna z siedzibą przy ul. Getta Żydowskiego 4 oraz poradnia rehabilitacyjna. Zlikwidowano natomiast Zespół Poradni przy ul. Getta Żydowskiego 4. Wg stanu na dzień 31 sierpnia 2007 roku w Samodzielnym Publicznym Zespole Opieki Zdrowotnej w Zduńskiej Woli – w ramach umowy o pracę - zatrudnionych jest 256 pracowników w tym : 39 lekarzy, 113 pielęgniarek i 19 położnych. 39 Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Wg stanu na dzień 31 grudnia 2009 roku w Samodzielnym Publicznym Zespole Opieki Zdrowotnej w Zduńskiej Woli – w ramach umowy o pracę - zatrudnionych jest 294 pracowników w tym : 47 lekarzy, 120 pielęgniarek i 23 położne. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Zduńskiej Woli, ul. Łaska 13 Zakres terytorialny działania Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Zduńskiej Woli obejmuje powiat zduńskowolski .Statutowe zadania wynikające z działalności kontrolnej Powiatowej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Zduńskiej Woli, wykonywane są przez następujące komórki organizacyjne i samodzielne stanowiska pracy: 1. Sekcja Nadzoru Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku 2. Sekcja Nadzoru Epidemiologicznego 3. Sekcja Nadzoru Higieny Środowiska w zakresie higieny komunalnej w zakresie higieny pracy w zakresie higieny dzieci i młodzieży 4. Samodzielne Stanowisko Pracy ds. Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia 5. Samodzielne Stanowisko Pracy ds. Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego 6. Samodzielne Stanowisko Pracy ds. Granicznego Punktu Kontroli Sanitarnej Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Zlikwidowano Samodzielne Stanowisko Pracy ds. Granicznego Punktu Kontroli Sanitarnej. Zakres działania poszczególnych komórek organizacyjnych Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Zduńskiej Woli przedstawia się następująco: Sekcja Nadzoru Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku. Do zadań Sekcji Nadzoru Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku należy: - udział w opiniowaniu i odbiorach nowo-uruchamianych i modernizowanych obiektów żywnościowo-żywieniowych , - sprawowanie bieżącego nadzoru sanitarnego nad zakładami produkcji żywności, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz obrotu tymi artykułami, - nadzór sanitarny nad zakładami żywienia zbiorowego typu zamkniętego i otwartego oraz zakładami małej gastronomii, - sprawowanie nadzoru sanitarnego nad obiektami ruchomymi i tymczasowymi oraz targowiskami, - nadzór sanitarny nad środkami transportu żywności, - udział w opracowaniu ognisk zatruć pokarmowych, - działania w ramach funkcjonowania systemu wczesnego ostrzegania o niebezpiecznych produktach i środkach żywienia zwierząt RASFF, - opracowywanie bazy danych o podmiotach gospodarczych z wykorzystaniem systemów informatycznych, - współpraca z Inspekcją Weterynaryjną w ramach zawartych porozumień oraz z innymi służbami, 40 - pobieranie próbek do badań laboratoryjnych i ocena jakości zdrowotnej środków spożywczych, przedmiotów użytku i kosmetyków; - sprawowanie nadzoru sanitarnego nad środkami spożywczymi oraz materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością przywożonymi z państw nie będących członkami Unii Europejskiej lub wywożonych do nich. Sekcja Nadzoru Epidemiologicznego: Do zadań Sekcji Nadzoru Epidemiologicznego należy: a) w zakresie nadzoru epidemiologicznego: 1. dokonywanie analiz i ocen sytuacji epidemiologicznej, 2. opracowywanie i wdrażanie programów i planów działań zapobiegawczych i przeciwepidemicznych, 3. nadzór i kierowanie opracowywaniem ognisk chorób zakaźnych, 4. opracowywanie meldunków i sprawozdań zachorowań na choroby zakaźne, 5. przeprowadzanie wywiadów epidemiologicznych w przypadku wybranych chorób zakaźnych, 6. prowadzenie rejestracji chorób zakaźnych zgodnie z podziałem i symboliką zawartą w ICD-10 oraz materiałach Państwowego Zakładu Higieny, 7. współdziałanie z Inspekcją Weterynaryjną w opracowaniu ognisk chorób zakaźnych odzwierzęcych, b) w zakresie szczepień ochronnych: 1. prowadzenie zaopatrzenia oraz nadzór nad dystrybucją i wykorzystaniem szczepionek, 2. nadzór nad wykonawstwem szczepień, 3. opracowywanie sprawozdań i analiz stanu uodpornienia dzieci i młodzieży, c) w zakresie nadzoru sanitarnego: - przeprowadzanie kontroli w placówkach służby zdrowia w zakresie przestrzegania warunków wynikających z odrębnych przepisów, - opracowywanie ocen stanu sanitarnego placówek służby zdrowia oraz pracy zespołów ds. zakażeń szpitalnych, - opiniowanie istniejących i nowo powstałych placówek medycznych w tym punktów szczepień. Sekcja Nadzoru Higieny Środowiska Zakres działania Sekcji Nadzoru Higieny Środowiska obejmuje: 1. Nadzór Higieny Komunalnej 2. Nadzór Higieny Pracy 3. Nadzór Higieny Dzieci i Młodzieży w zakresie Higieny Komunalnej: - - nadzór w zakresie utrzymania należytego stanu higienicznego obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, zakładów opieki zdrowotnej, zakładów fryzjerskich, kosmetycznych, odnowy biologicznej, solariów oraz środków transportu, nadzór nad prawidłowym postępowaniem z odpadami w kontrolowanych zakładach i obiektach oraz opiniowanie programów postępowania z odpadami na wniosek samorządów, 41 - wydawanie zezwoleń na przeprowadzanie i organizowanie imprez masowych, nadzór nad stanem sanitarno-higienicznym urządzeń do zaopatrywania w wodę do spożycia, pobieranie próbek wody do badań laboratoryjnych, ocena jakości wody oraz prowadzenia monitoringu w tym zakresie, informowanie konsumentów o jakości wody, nadzór nad stanem sanitarnym i jakością wody w basenach kąpielowych i pływalniach, wydawanie zgodny na stosowanie materiałów, wyrobów i preparatów używanych w instalacjach i urządzeniach wodnych, nadzór nad warunkami sanitarnymi przy czynnościach związanych z ekshumacją oraz przewożeniem zwłok i szczątków ludzkich, załatwianie skarg ludności, dotyczących głównie złego stanu sanitarno-porządkowego posesji oraz ochrony mieszkańców przed hałasem i zatruciami tlenkiem węgla. w zakresie Higieny Pracy: - sprawowanie bieżącego nadzoru nad zakładami produkcyjnymi niektórymi zakładami usługowo-handlowymi, - sprawowanie nadzoru nad prekursorami z grup II A-R i II B-R oraz współpraca z Policją w tym zakresie, nadzór nad substancjami i preparatami chemicznymi w zakresie określonym w ustawie o substancjach i preparatach chemicznych, podejmowanie działań mających na celu poprawę warunków zdrowotnych środowiska pracy, zwłaszcza zapobieganie powstawaniu chorób zawodowych i chorób związanych z metodami pracy, nadzór w zakresie przestrzegania w zakładach pracy przepisów o najwyższym dopuszczalnym stężeniu i natężeniu czynników szkodliwych dla zdrowia oraz stosowanie środków zapobiegawczych, kontrolowanie przestrzegania przepisów dotyczących wprowadzania do obrotu produktów biobójczych i substancji czynnych oraz ich stosowania w działalności zawodowej, określanie rodzaju badań i pomiarów czynników środowiskowych występujących na stanowiskach pracy, prowadzenie oceny narażenia zawodowego pracowników, planowanie przeprowadzania badań i pomiarów czynników szkodliwych i uciążliwych występujących na stanowiskach pracy, udzielania porad i informacji w zakresie zapobiegania i eliminowania negatywnego wpływu czynników i zjawisk fizycznych, chemicznych i biologicznych na zdrowie człowieka. - - - w zakresie Higieny Dzieci i Młodzieży: a) nadzór nad przestrzeganiem higieny procesu nauczania i wychowania, b) nadzór nad przestrzeganiem przepisów stanu sanitarnego i bezpiecznych warunków nauki, wychowania oraz wypoczynku, 42 c) nadzór nad stanem sanitarno-higienicznym placówek opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapii oraz domów dziecka, d) nadzór nad przestrzeganiem przepisów dotyczących wyposażenia pomieszczeń w odpowiednie meble i sprzęt, e) kwalifikacja obiektów wypoczynku zdrowotnego, f) nadzór nad żywieniem, dożywianiem dzieci i młodzieży, g) koordynacja zadań w zakresie identyfikowania, eliminowania czynników szkodliwych dla zdrowia dzieci i młodzieży, zjawisk utrwalających niepożądane i szkodliwe zachowania w zakresie źródeł emitowania czynników szkodliwych dla zdrowia oraz zaniedbań w dziedzinie higieny osobistej dzieci i młodzieży, h) egzekwowanie zakazu palenia tytoniu na terenie placówek, i) kontrola pracowni komputerowych w odniesieniu do minimalnych wymagań bezpieczeństwa i higieny oraz ergonomii jakie powinny spełniać stanowiska wyposażone w monitory ekranowe, j) nadzór nad substancjami i preparatami chemicznymi w szkolnych pracowniach chemicznych, k) ocena przygotowania palcówek do nowego roku szkolnego, l) udział w pracach problemowych w zakresie higieny pracy ucznia i higieny środowiska szkolnego koordynowanych przez Państwowy Zakład Higieny, m) inicjowanie przedsięwzięć oraz prac badawczych w dziedzinie zapobiegania negatywnym wpływom czynników i zjawisk fizycznych, chemicznych oraz biologicznych na zdrowie uczniów. Samodzielne Stanowisko Pracy ds. Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia. Do zadań Samodzielnego Stanowiska Pracy ds. Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia należy: - inicjowanie, koordynowanie działań w ramach światowych i ogólnopolskich akcji prozdrowotnych dotyczących m.in. profilaktyki HIV/AIDS, walki z narkomanią, nałogiem palenia tytoniu, racjonalnego odżywiania, umiejętności radzenia sobie ze stresem, - popularyzacja wiedzy o zdrowiu i higienie oraz prowadzenie działalności informacyjnej i edukacyjnej, - współpraca z organizacjami zajmującymi się promocją zdrowia, opracowywanie programów edukacyjnych i ich wdrażanie, - rozpoznanie i określanie potrzeb zdrowotnych w rejonie działania, - wdrażanie, monitorowanie i ocena realizacji ogólnopolskich programów edukacyjnych w placówkach oświatowych i placówkach opieki zdrowotnej, - prowadzenie szkoleń metodycznych dla koordynatorów programów edukacyjnych, - udzielanie pomocy metodycznej i organizacyjnej placówkom oświaty i ochrony zdrowia w realizacji ich zadań prozdrowotnych. 43 Samodzielne Stanowisko Pracy ds. Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego. Do zadań Samodzielnego Stanowiska Pracy ds. Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego należy: - uzgadnianie projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miast i gmin oraz ustalanie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych, - uzgadnianie dokumentacji projektowej pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych dotyczących budowy oraz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych, - współpraca z innymi komórkami organizacyjnymi stacji przy opiniowaniu dokumentacji, - kontrola przestrzegania przepisów pod względem higieniczno-zdrowotnym w trakcie budowy i przebudowy obiektów i urządzeń, - udział w odbiorach obiektów budowlanych przekazywanych do użytkowania, - inicjowanie przedsięwzięć w dziedzinie zapobiegania negatywnym wpływom czynników i zjawisk fizycznych, chemicznych i biologicznych na zdrowie ludzi. Samodzielne Stanowisko Pracy ds. Granicznego Punktu Kontroli Sanitarnej Do zadań Samodzielnego Stanowiska Pracy ds. Granicznego Punktu Kontroli Sanitarnej należy: nadzór nad jakością zdrowotną żywności pochodzenia niezwierzęcego oraz materiałów lub wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, przywożonych z państw niebędących członkami Unii Europejskiej oraz z państw niebędących członkami Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA). Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Samodzielne Stanowisko Pracy ds. Granicznego Punktu Kontroli Sanitarnej Stanowisko zostało zlikwidowane. W skład Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Zduńskiej Woli wchodzi Oddział Laboratoryjny. Zakres wykonywanych badań w Oddziale Laboratoryjnym w ramach Sekcji Badań Higieny Środowiska, Sekcji Badań Środowiska Pracy i Sekcji Analiz Instrumentalnych obejmuje powiaty: zduńskowolski, poddębicki, łaski i sieradzki. 44 Sekcja Badań Higieny Środowiska wykonuje: - badania w zakresie monitoringu kontrolnego i przeglądowego wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi; - badania wód z kąpielisk i basenów; - badania zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego; Sekcja Badań Środowiska Pracy wykonuje badania: - substancji chemicznych w środowisku pracy i w pomieszczeniach mieszkalnych oraz użyteczności publicznej; - pyłów przemysłowych w środowisku pracy; - oraz pomiary w środowisku pracy i wewnątrz pomieszczeń mieszkalnych oraz użyteczności publicznej: hałasu; oświetlenia; warunków mikroklimatycznych. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Sekcja Badań Higieny Środowiska nie wykonuje obecnie badań zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego; Sekcja Analiz Instrumentalnych wykonuje oznaczenia metali ciężkich metodą Spektrofotometrii Absorpcji Atomowej i oznaczenia związków chemicznych metodą 45 Chromatografii Gazowej dla komórek organizacyjnych PSSE w Zduńskiej Woli oraz dla Powiatowych Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Łasku, Sieradzu, Poddębicach. Badania wykonywane są w systemie zarządzania zgodnie z wymaganiami normy PN-EN ISO/IEC 17025: 2005 „Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących”. Oddział Laboratoryjny posiada Certyfikat Akredytacji Nr AB 541 z dnia 25 października 2004 r. Wykaz badań akredytowanych znajduje się w Zakresie Akredytacji Nr AB 541. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Oddział Laboratoryjny posiada Certyfikat Akredytacji Nr AB 541 z dnia 27 listopada 2008 r. Wykaz badań akredytowanych znajduje się w Zakresie Akredytacji Nr AB 541. Certyfikat ważny do dnia 24 października 2012. Akredytacji udzielono dnia 25 października 2004r. Za działania formalno-prawne, finansowe i kadrowe odpowiada w Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej Oddział Ekonomiczno-Administracyjny, w skład którego wchodzą: - Sekcja Ekonomiczna, - Sekcja Administracyjno-Techniczna oraz samodzielne stanowiska pracy: - Główny Księgowy - Ds. Służb Pracowniczych i Szkoleń - Ds. Obsługi Sekretariatu Dyrektora - Ds. BHP, Obrony Cywilnej i Ochrony P/Poż - Radcy Prawnego Budynki użytkowane przez Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Zduńskiej Woli nie spełniają wymagań jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej według obowiązujących przepisów i norm bezpieczeństwa i higieny pracy, przeciwpożarowych oraz dostępności dla osób niepełnosprawnych. Stacja posiada projekt kompleksowej przebudowy i rozbudowy obiektów, wraz z pozwoleniem na budowę ważnym do czerwca 2008 roku. Uwzględnia on wszystkie wymagania. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Stacja posiada projekt kompleksowej przebudowy i rozbudowy obiektów, wraz z ważnym pozwoleniem na budowę. Uwzględnia on wszystkie wymagania. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Zduńskiej Woli obecnie stara się o pozyskanie środków finansowych na realizację przygotowanego projektu. Podsumowanie Na podstawie przeprowadzonej analizy stwierdza się, iż: - Mieszkańcy powiatu zduńskowolskiego mają zachowaną dostępność do usług świadczonych: - w lecznictwie otwartym (podstawowa opieka zdrowotna i specjalistyka) przez SPZOZ w Zduńskiej Woli, zakłady publiczne i niepubliczne. 46 - w lecznictwie zamkniętym przez SPZOZ w Zduńskiej Woli zabezpieczający opiekę zdrowotną w ośmiu podstawowych zakresach: chorób wewnętrznych, chirurgii, położniczo – ginekologicznym, dziecięcym, noworodków i wcześniaków, opieki długoterminowej, opieki paliatywnej oraz rehabilitacji leczniczej. - Zauważa się, iż na obszarze każdej gminy prowadzi działalność przynajmniej jedna placówka świadcząca usługi zdrowotne w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej. Największa liczba placówek służby zdrowia zlokalizowana jest w mieście Zduńska Wola. - Największą liczbę placówek ` na terenie miasta Zduńska Wola. - Na terenie powiatu zduńskowolskiego funkcjonuje 24 aptek ogólnodostępnych. - Istnieje potrzeba przeprowadzenie remontów i modernizacji budynków służby zdrowia oraz doposażenia w nowoczesną aparaturę i sprzęt medyczny placówek służby zdrowia, w szczególności Samodzielnego Publicznego Zespołu Opieki Zdrowotnej w Zduńskiej Woli. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Na podstawie aktualizacji danych zauważa się, iż Samodzielny Publiczny Zakład Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Zduńskiej Woli, dla którego organem założycielskim jest Miasto Zduńska Wola, świadczący usługi w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej na rzecz mieszkańców miasta Zduńska Wola i gminy Zduńska Wola, przeniósł się do nowej siedziby przy szkole Podstawowej w Annopolu Starym gm. Zduńska Wola. Zauważa się, że zmniejszyła się liczba z 24 do 18 aptek ogólnodostępnych na terenie powiatu. Domniemywa się, iż na powyższe ma wpływ konkurencja wolnorynkowa. Wykreślenie Wojewódzkiej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Łodzi, Oddział Zamiejscowy w Zduńskiej Woli, dokonano na podstawie Zarządzenia Nr 1/2003 Dyrektora Wojewódzkiej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Łodzi, który z dniem 28 lutego 2003 r. zlikwidował Oddział zamiejscowy Wojewódzkiej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Łodzi. Mienie i pracowników przejęła Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna. Podstawą usunięcia (z dniem 11.09.2006 r.) Samodzielnego Stanowiska Pracy ds. Granicznego Punktu Kontroli Sanitarnej, było Zarządzenie Ministra Zdrowia z dnia 08.08.2006 r. zmieniające zarządzenie w sprawie nadania statutów Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Łodzi oraz powiatowym stacjom sanitarnoepidemiologicznym położonym na obszarze województwa łódzkiego (Dz.Urz. Ministra Zdrowia Nr 12/06 z dnia 28.08.2006 r).Wprowadzono zmianę w zakresie Higieny Dzieci i Młodzieży, zastępując "nadzór nad żywieniem, dożywianiem dzieci i młodzieży". Kwalifikacja wypoczynku zdrowotnego została zlikwidowana zgodnie ze zmianą Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 grudnia 2009 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowania (Dz.U.z 2009 r. Nr 218 poz.1696). Z końcem 2009 roku wygasło porozumienie zawarte pomiędzy Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym w łodzi a Wojewódzkim Inspektorem Ochrony Środowiska w sprawie wykonywania badań zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego. Od 2010 roku Powiatowa Stacja nie wykonuje tych badań ponieważ nie należą one do naszych zadań statutowych (wcześniej na mocy porozumienia były wykonywane dla Ochrony Środowiska). 47 Oddział Laboratoryjny Powiatowej Stacji dokonał przeniesienia Certyfikatu Akredytacji na następny cykl akredytacji (zgodnie z wymogami PCA).W chwili obecnej Certyfikat Akredytacji ważny do 24.10.2012 r. Z uwagi na wygaśnięcie terminu pozwolenia na rozbudowę obiektów PSSE w Zduńskiej Woli - dokonano aktualizacji również w tym zakresie. 3. Kultura Sfera kultury i sztuki jest nie tylko pochodną rozwoju gospodarczego, ale czynnikiem mogącym na ten rozwój wpływać. Sfera kultury powinna być w powiecie traktowana jako czynnik mogący w sposób istotny wpływać na integrację powiatu. Baza instytucjonalna powiatu jest stosunkowo duża, obejmuje centra i domy kultury, biblioteki i muzea. Działa również szereg organizacji kulturalnych. Placówki te oddziaływują na społeczeństwo poprzez organizację imprez, wystaw, konkursów literackich, plastycznych i innych. Tab.15. Placówki kulturalne na terenie powiatu zduńskowolskiego Rodzaj placówki kulturalnej Domy i ośrodki kultury Muzea Izby regionalne, skansen Biblioteki w tym filie liczba książek (bez biblioteki Seminarium ) Liczba placówek 5 3 3 15 268tys Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Liczba książek ogółem we wszystkich placówkach wraz z biblioteką Wyższego Seminarium Duchownego Księży Orionistów wg. najnowszych danych wynosi 302,7 tys. Egzemplarzy. Domy i Ośrodki Kultury Powiat Zduńskowolski posiada na swoim terenie 5 domów i ośrodków kultury, które organizują życie kulturalne w swoich środowiskach, przede wszystkim dla dzieci i młodzieży. Swoje zainteresowania mogą także realizować dorośli. Przy domach i ośrodkach kultury funkcjonują m. in. sekcje plastyczne, wokalne, muzyczne, literackie, taneczne itp. Spośród pięciu placówek cztery należą do samorządów: 1. Miejski Dom Kultury w Zduńskiej Woli, przy którym istnieją m.in. zespoły taneczne, wokalne, muzyczne. Przy domu kultury działa aktywnie Klub Literacki „Topola”. MDK jest organizatorem wielu wystaw tematycznych, konkursów, przeglądów, koncertów, imprez masowych itp. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Miejski Dom Kultury w Zduńskiej Woli mieści się w budynku przy ul. Łaskiej 12, który dzieli z Miejską Biblioteką Publiczną. Istotną zmianą w zakresie funkcjonowania instytucji było utworzenie, w lipcu 2008 roku, Filii MDK w Karsznicach. W wyniku gruntownego remontu budynku, wcześniej funkcjonującego jako Dom Kultury Kolejarz, zduńskowolska kultura uzyskała dodatkową placówkę z jedyną w mieście salą widowiskową 48 spełniającą elementarne warunki organizacji koncertów. Od 2009 roku w MDK rozpoczął funkcjonowanie Uniwersytet Trzeciego Wieku. Wykaz grup artystycznych obejmuje zespoły taneczne: ZTN Arabeska, Magnum, Human Dance, Efekt I, Bolero I, II, i III, Ladies Dance, Promenada, Wypas po sampas, Be cool, 3 grupy rytmiki, grupę aerobiku, Teatr Sowa, Teatr Podleśna, zespoły muzyczne: Juniors Jazz Combo, zespół wokalny A'priori, chór Złota Jesień, orkiestrę dętą; w placówce są prowadzone zajęcia plastyczne, wokalne i nauka gry na instrumentach muzycznych; spotykają się tu członkowie Klubu Literackiego Topola i Klubu Fotograficznego. W kalendarzu stałych imprez kulturalnych organizowanych przez MDK są: Zduńskowolski Festiwal Poloneza Studniówkowego, Zduńskowolski Dzień Teatru, Przegląd Kulturalny Przedszkoli „To, co mamy najlepszego”, Turniej Recytatorski „Posłuchaj mnie, mamo”, imprezy plenerowe: Dzień Dziecka, Dni Zduńskiej Woli, Święto Kwiatów, Pożegnanie Wakacji, Sylwester pod gwiazdami. 2. Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Szadku jest ośrodkiem wiodącym na terenie miasta i gminy Szadek. W ośrodku pracują grupy taneczne, wokalne, plastyczne, prowadzona jest nauka gry na instrumentach klawiszowych. Ośrodek Kultury jest organizatorem cyklu imprez miejsko-gminnych pod wspólną nazwą „Dni Szadku” oraz Gali Kapel Ziemi Łódzkiej. Działa tu również Towarzystwo Przyjaciół Szadku, kapela podwórkowa „Szadkowiacy” oraz zespół wokalny seniorów „Wrzos”. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Szadku mieści się (od 1991 r.) w zaadaptowanych budynkach po lecznicy weterynaryjnej przy ul. Widawskiej 16, dysponuje 4 pomieszczeniami przeznaczonymi na pracownie i salą widowiskową bez sceny o pow. 120 m2. 28 marca 2008 roku, uchwałą Rady Gminy i Miasta Szadek, placówka otrzymała teren rekreacyjny „Doły” w dzierżawę na okres 12 lat, łączna powierzchnia terenu wraz z zabudowaniami wynosi ok. 2 ha.W czerwcu 2010 r. zakończono inwestycję pn. „Zagospodarowanie terenu i budowa zadaszonego amfiteatru na terenie MiejskoGminnego Ośrodka Kultury Szadku”, powstały: boisko do siatkówki plażowej, boisko do siatkówki i koszykówki o powierzchni poliuretanowej, zadaszony amfiteatr z rozdzielnią prądu oraz plac zabaw dla dzieci. Stałe formy pracy w zespołach i kołach zainteresowań to: koło plastyczne, klub piosenki, nauka gry na instrumentach klawiszowych, kurs języka angielskiego – 3 grupy wiekowe, młodzieżowy zespól teatralny, dziecięcy zespół tańca współczesnego „Iskierki”, młodzieżowy zespół tańca współczesnego „Intruz”, zespół pieśni i tańca „Szadkowiaczki”, Zespół Tańca Sportowego, zajęcia fitness, wokalny zespół seniorów „Wrzos”, kapela podwórkowa „Szadkowiacy”, Klub Seniora, siłownia. Ośrodek prowadzi zorganizowany wypoczynek dla dzieci i młodzieży w okresie ferii zimowych i letnich. Wstęp na boiska i plac zabaw jest nieograniczony, zgodny z opracowanymi regulaminami korzystania z obiektów. Placówka organizuje cykliczne zadania o zasięgu ponadlokalnym: Galę Kapel Ziemi Łódzkiej, Regionalny Turniej Sołectw, Powiatowy Konkurs Recytatorski im. Janiny Kowalskiej-Grockiej, konkurs na najlepszą pracę dyplomową o tematyce związanej z Szadkiem i okolicami. MGOK przyczynia się promocji gminy i miasta Szadek poprzez wspieranie różnych wydawnictw, w tym rocznika „Biuletyn Szadkowski”, nagrań płytowych zespołów muzycznych, tomików poezji; uczestniczy w imprezach promujących gminę i miasto Szadek oraz powiat zduńskowolski: w Międzynarodowych Targach Turystycznych „Na styku kultur” w Łodzi, Regionalnej Wystawie Rolno-Przemysłowej w Zduńskiej Woli, Jarmarku Województwa Łódzkiego. Placówka współpracuje z organizacjami społecznymi i stowarzyszeniami, takimi jak: koła gospodyń wiejskich, ochotnicze straże pożarne, Towarzystwo Przyjaciół Szadku, Gminne Stowarzyszenie 49 Gospodyń Wiejskich w Szadku, Lokalna Grupa Działania „Podkowa” w Zduńskiej Woli, a także ze szkołami i różnymi instytucjami na terenie gminy i powiatu 3. Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Zapolicach obejmuje swym zasięgiem gminę Zapolice. Dysponuje salą widowiskową na 120 miejsc. Działają tu: zespół wokalny i soliści, teatrzyk „Jestem”, koło plastyczne i koło recytatorskie. Ośrodek prowadzi zajęcia z zakresu sportu masowego w oparciu o bazę sportową znajdującą się na terenie gminy. Stałą imprezą organizowaną przez placówkę jest cykl imprez religijnopatriotyczno- kulturalnych pod wspólną nazwą „Dni Gminy Zapolice”. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Zapolicach dysponuje salą wielofunkcyjną o pow. 155 m², salą bilardową oraz salą komputerową i TV-SAT o pow. 90 m². W Ośrodku działają: dziecięcy zespół wokalny i soliści, teatrzyk ,,Jestem”, koło plastyczne, aerobic dla pań. Placówka prowadzi zajęcia sportowe w zakresie sportu masowego dla młodzieży i dorosłych, a także sportu kwalifikowanego – we współpracy z klubami sportowymi GKS Zapolice, LKS Paprotnia i KS Kalinowa, prowadzących rozgrywki w klasie „B” seniorów, juniorów młodszych i juniorów starszych. Bazą działalności sportowej jest boisko w Zapolicach z płytą pełnowymiarową, boiska przy świetlicach i remizach OSP oraz kompleks boisk przy Ośrodku Kultury – boisko do piłki nożnej, piłki siatkowej plażowej, piłki siatkowej trawiastej, piłki do kosza. GOKiS organizuje bądź współorganizuje imprezy kulturalne i sportowe o zasięgu gminnym, podopieczni placówki uczestniczą w przeglądach i festiwalach piosenki dziecięcej oraz w spotkaniach teatralnych. Prestiżową imprezą są coroczne ,,Dni Gminy Zapolice”, obejmujące uroczystości patriotyczno-religijne, koncerty organowe, inscenizację historyczną walk z września 1939 r. nad rzeką Wartą, której głównym organizatorem jest powiat zduńskowolski. Ośrodek współpracuje z samorządami wsi w zakresie wykorzystania i funkcjonowania bazy świetlic wiejskich. W ramach zawartego porozumienia Ośrodek korzysta w sezonie jesienno-zimowym z sali gimnastycznej Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Zapolicach. 4. Powiatowy Młodzieżowy Dom Kultury w Zduńskiej Woli jest placówką oświatową działającą przede wszystkim na rzecz dzieci i młodzieży. Przy domu kultury działają zespoły wokalne, muzyczne, ZPiT „Zduńskowolanie", pracownie: plastyczne, informatyczne, sekcje: historyczna, regionalna, gier fabularnych. PMDK jest organizatorem wielu imprez plenerowych. Stałe imprezy PMDK to: Ogólnopolski Konkurs Plastyczny i Literacki „Pudełko moich marzeń”. Ogólnopolski Festiwal Piosenki Turystycznej i Ekologicznej, Wojewódzki Przegląd Twórczości o Tematyce Ekologicznej „O Człowieku – Ziemi – Miłości” w kategorii literackiej, plastycznej i teatralnej, Powiatowe Święto Latawca. Koncerty: „Kolędy i Pastorałki” „Dla Babci i Dziadka” „Dla Mamy i Taty”. „Bajkowy Dzień Dziecka”, „Mikołajkowe cuda” - impreza organizowana dla dzieci z najuboższych rodzin. Placówka ta organizuje szereg konkursów tj. „Kartka na Boże Narodzenie” „Ozdoby Wielkanocne”, Konkurs fotograficzno - filmowy „Uchrońmy nasz świat”. Ponadto wypoczynek zimowy „Zima w mieście” oraz letni w ramach „Wędrującego Artystycznego Lata” dla dzieci ze środowisk wiejskich. PMDK jest członkiem Krajowej Rady Placówek Wychowania Pozaszkolnego. Oprócz placówek samorządowych na terenie powiatu działa Spółdzielczy Dom Kultury ”Lokator”, który od początku swojej działalności oprócz stałych form zajęć prowadzi akcje rekreacyjno-sportowe na osiedlach pt. "Lato z Lokatorem" , "Zima z 50 Lokatorem", oraz cykl imprez z okazji "Dnia Dziecka". Towarzyszą im konkursy, turnieje, piosenka i taniec. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Oprócz placówek samorządowych na terenie powiatu działa Dom Kultury „Lokator”, który jest agendą Spółdzielni Mieszkaniowej „Lokator”; w jego strukturach funkcjonują różne kluby i sekcje: sekcja strzelecka, sekcja piłki siatkowej, grupy teatralne „Dziwadło” i „Taki sobie teatr”, klub piosenki, zespoły muzyczne „Cover” i „Bez słów”, modelarnia szkutnicza i lotnicza, Osiedlowy Klub Seniora, sekcja filatelistyczna, Klub Kolekcjonera, Klub Kobiet, Klub Gier Bitewnych, klub wiedzy teatralnej i filmowej. DK „Lokator” prowadzi na osiedlach spółdzielczych akcje rekreacyjno-sportowe: „Lato z Lokatorem”, „Zima z Lokatorem” oraz cykl imprez z okazji Dnia Dziecka, jest także organizatorem Powiatowych Zawodów Szybowców i Motoszybowców Zdalnie Sterowanych. Placówka prowadzi działalność promocyjną i wydawniczą o charakterze popularnonaukowym i artystycznym. Na stałe do powiatowego kalendarza imprez wpisały się: - Dni Zduńskiej Woli, - Pożegnanie Wakacji, - Święto Miasta, - Dni Świętego Maksymiliana, - Sylwester pod gwiazdami, - Dni Szadku, - Dni Gminy Zapolic, Aktualizacja 2010 r./2011 r.: - Regionalna Wystawa Rolno-Przemysłowa, - Powiatowe Dni ku Czci św. M.M. Kolbego, - dożynki powiatowe, - rekonstrukcja walk z września 1939 r. na linii Warty. Na obraz kulturalny powiatu wpływają także mniejsze formy organizowane przez: Dziecięcy Teatr Ruchu „Bez nazwy” przy SP nr 2 w Zduńskiej Woli, Amatorski Teatr Religijny przy Parafii Rzymsko – Katolickiej św. Antoniego w Zduńskiej Woli, Towarzystwo Przyjaciół Zduńskiej Woli, Stowarzyszenie Rozwoju Kultury Dzieci i Młodzieży, Towarzystwo Przyjaciół Szadku, Zduńskowolskie Stowarzyszenie Oświatowe, Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Christiana”. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Na obraz kulturalny powiatu wpływają także mniejsze formy organizowane przez: Teatr Ruchu „Bez nazwy” przy PG nr 1 w Zduńskiej Woli, Towarzystwo Przyjaciół Zduńskiej Woli, Stowarzyszenie Rozwoju Kultury Dzieci i Młodzieży w Zduńskiej Woli, Towarzystwo Przyjaciół Szadku, Zduńskowolskie Stowarzyszenie Oświatowe, Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Christiana”. Muzea Istotną rolę dla społeczeństwa pełni informacja o jego przeszłości, historii, ważnych wydarzeniach, tradycjach przekazywanych między pokoleniami. Tę funkcję spełniają muzea, skanseny, izby regionalne. Na terenie powiatu zduńskowolskiego działają: 1. Muzeum Historii Miasta Zduńska Wola gromadzące głównie eksponaty związane z dziejami miasta. Zbiory muzeum liczą około 10 tysięcy eksponatów zgromadzonych 51 2. 3. 4. 5. 6. w działach tematycznych: historycznym, technicznym, numizmatycznym, sztuki, biograficznym, militariów i archeologii. Stałe ekspozycje to „Rodowód miejski przemysłowej Zduńskiej Woli”, „Salon Mieszczański z przełomu XIX i XX wieku”, „Sylwetki niepospolitych zduńskowolan”, „W dawnej zduńskowolskiej aptece”. Muzeum Dom Urodzenia Świętego Maksymiliana Marii Kolbego w Zduńskiej Woli – miejsce urodzin św. M.M. Kolbego z pamiątkami i dokumentami z Jego życia. Skansen Lokomotyw w Zduńskiej Woli Karsznicach – prezentuje kilka najstarszych typów parowozów, lokomotyw, oraz dysponuje wycieczkowym pociągiem „retro” . Izba Regionalna w Wojsławicach – posiada zbiory związane z folklorem i tradycjami ludowymi z terenu ziemi sieradzkiej. Przyszkolna Izba Muzealna w Prusinowicach w gminie Szadek – posiada eksponaty związane z życiem mieszkańców wsi. Muzeum Dziejów Zgromadzenia Księży Orionistów w Zduńskiej Woli – w Muzeum znajdują się ekspozycje dotyczące założyciela zgromadzenia św. Alojzego Orione, przedmioty kultu religijnego, a także zbiory dotyczące Ojca Świętego Jana Pawła II. Muzeum powstało dla upamiętnienia świętej pracy braci z ubogimi, ułomnymi, bezdomnymi, odepchniętymi, opuszczonymi i poniżonymi. Biblioteki Ważną grupą placówek kulturalnych są biblioteki. Na terenie powiatu działają 3 biblioteki publiczne i jedna pedagogiczna. Największą biblioteką jest Miejska Biblioteka Publiczna im. Jerzego Szaniawskiego w Zduńskiej Woli, która służy mieszkańcom miasta i gminy Zduńska Wola. Na mocy porozumienia realizuje ona zadania biblioteki powiatowej. Biblioteka organizuje obsługę biblioteczną dla mieszkańców miasta i gminy Zduńska Wola. Sieć biblioteczną MBP tworzą: wypożyczalnia i czytelnia dla dorosłych i młodzieży, filia dla dzieci przy ul. Łaskiej 12, filie przy ul. Szkolnej 22 B oraz filie na terenie gminy Zduńska Wola, w Annopolu, Janiszewicach, Korczewie i Krobanowie. Księgozbiór to ponad 160 tys. woluminów (z tego ponad 34 tys. w gminie) oraz 409 tytułów "książki mówionej" na 5548 kasetach, 248 kaset video oraz 76 rękopisów Jerzego Szaniawskiego, 815 materiałów audiowizualnych. Oprócz udostępniania zbiorów biblioteka prowadzi popularyzację książki i czytelnictwa poprzez takie formy jak: wystawy, lekcje biblioteczne, kiermasze książek, spotkania autorskie, konkursy m.in. Ogólnopolski Konkurs Literacki im. Jerzego Szaniawskiego, pogadanki, gry i zabawy z książką, prelekcje, zgaduj-zgadule, quizy itp. Biblioteka włącza się w organizację imprez ogólnopolskich, tj. „Cała Polska czyta dzieciom” oraz organizowany w maju „Tydzień Bibliotek”. W bibliotece działa internetowa czytelnia. W 2004 roku uruchomiono automatyczną wypożyczalnię, gromadzącą i udostępniającą książki w programie bibliotecznym SOWA. Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Szadku obsługuje teren miasta i gminy Szadek, posiada 4 placówki filialne. W swoich zbiorach ma zgromadzone ponad 49 tys. woluminów. Na terenie gminy Zapolice działa Gminna Biblioteka Publiczna z jedną filią. Posiada ponad 24 tys. woluminów. Ponadto na terenie miasta Zduńska Wola funkcjonuje Biblioteka Pedagogiczna z 35 tys. woluminów i udostępniany jest także mieszkańcom księgozbiór biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego Księży Orionistów. 52 Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Miejska Biblioteka Publiczna im. Jerzego Szaniawskiego w Zduńskiej Woli w 2008 roku otworzyła po 10-letniej przerwie w funkcjonowaniu filię w Karsznicach przy ul. 1 Maja 5/7. Księgozbiór biblioteki to obecnie 158 tys. woluminów (z tego 34 tys. w gminie) oraz 426 tytułów „książki mówionej” na 5816 kasetach, 50 audiobooków, 76 rękopisów Jerzego Szaniawskiego. Od listopada 2009 roku – dzięki unowocześnieniu programu bibliotecznego SOWA – MBP udostępnia bazę księgozbioru wypożyczalni, filii dla dzieci oraz filii nr 2 w Internecie pod adresem – www.mbp.zdunskawola.pl W styczniu 2010 roku uruchomiono automatyczną wypożyczalnię filii dla dzieci. Na terenie gminy i miasta Szadek pracuje 5 bibliotek publicznych: Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna w Szadku oraz filie biblioteczne w Boczkach, Górnej Woli, Krokocicach i Prusinowicach. Księgozbiór MiGBP w Szadku liczy 20051 woluminów, FB w Boczkach – 6469, FB w Górnej Woli – 6934, FB w Krokocicach – 8766, FB w Prusinowicach – 7477. Filie pracują w wymiarze dziesięciu godzin tygodniowo. Gminna Bibliotek Publiczna w Zapolicach posiada jedną filię w Rembieszowie. Księgozbiór obu placówek to ponad 24 tysiące woluminów. W bibliotece w Zapolicach działa internetowa czytelnia. W 2002 roku uruchomiono automatyczną wypożyczalnię w programie bibliotecznym SOWA. Biblioteka Pedagogiczna w Zduńskiej Woli służy potrzebom kształcenia się i doskonalenia nauczycieli, studentów różnych kierunków, uczniów i innych czytelników związanych z procesem nauczania i samokształcenia, upowszechnia nowoczesne tendencje w kształceniu i wychowaniu. Placówka jest znaczącą instytucją oświatową na terenie powiatu, posiada księgozbiór liczący 41.000 woluminów książek, 1492 czasopism oraz 453 woluminy zbiorów specjalnych, prenumeruje 48 tytułów czasopism, głównie z dziedziny pedagogiki. Biblioteka współpracuje ze szkołami, placówkami oświatowymi, placówkami doskonalenia nauczycieli i z innymi bibliotekami, prowadzi Zespół Samokształceniowy Bibliotekarzy Powiatu Zduńskowolskiego. Działalność biblioteki opiera się na upowszechnianiu nowoczesnych technologii naukowych i odkryć poprzez przygotowywanie bibliograficznych zestawień tematycznych, wystaw, prezentowanie w mediach nowości książkowych. Placówka prowadzi zajęcia biblioteczne wśród dzieci i młodzieży, przygotowuje wernisaże, spotkania autorskie oraz różne konkursy; od 3 lat organizuje wśród młodzieży szkół ponadgimnazjalnych powiatu zduńskowolskiego coroczny literacki „Konkurs Jednego Wiersza”, każdego roku urządza kiermasz „Książki Bezcennej” oraz aktywnie włącza się w organizację akcji ogólnopolskich: „Cała Polska Czyta Dzieciom”, „Tydzień Bibliotek”. Zbiory biblioteki są udostępniane w systemie komputerowym w programie bibliotecznym SOWA.W czytelni biblioteki działa Internetowe Centrum Informacji Multimedialnej, umożliwiające czytelnikom bezpłatny dostęp do internetu. Biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego Księży Orionistów mieści się w budynku Seminarium przy ul. Łaskiej 88. W księgozbiorze znajduje się ponad 30 tys. woluminów z dziedziny: teologii, historii, filozofii, psychologii oraz innych kierunków humanistycznych. Biblioteka posiada również bogaty zbiór periodyków o tematyce religijnej i społecznej. Ogółem zbiory biblioteczne zawierają ponad 268 tys. książek (bez biblioteki Seminarium), zatem na 1 mieszkańca powiatu przypada ok. 3,9 książki. 53 Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Ogółem zbiory biblioteczne zawierają ponad 302,7 tys. książek, zatem na 1 mieszkańca powiatu przypadają w przybliżeniu 4 książki. Organizacje kulturalne Ośrodki kultury są często siedzibą dla stowarzyszeń kultury i wzajemnie wspierają się w swoich działaniach. W powiecie zduńskowolskim działa kilka stowarzyszeń kultury m.in.: - - Stowarzyszenie Miłośników Muzyki Dawnej w Zduńskiej Woli Towarzystwo Przyjaciół Zduńskiej Woli w Zduńskiej Woli Stowarzyszenie Rozwoju Kultury Dzieci i Młodzieży w Zduńskiej Woli Towarzystwo Przyjaciół Szadku Społeczne Stowarzyszenie Oświatowe w Prusinowicach Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Christiana” w Zduńskiej Woli Zduńskowolskie Stowarzyszenie Oświatowe z siedzibą w Wojsławicach Stowarzyszenie „Semafor” w Zduńskiej Woli Polski Związek Filatelistów Koło w Zduńskiej Woli Polskie Towarzystwo Numizmatyczne Koło w Zduńskiej Woli. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Przestały istnieć: Stowarzyszenie „Semafor” w Zduńskiej Woli, Polski Związek Filatelistów Koło w Zduńskiej Woli, Polskie Towarzystwo Numizmatyczne Koło w Zduńskiej Woli natomiast powstało Stowarzyszenie na Rzecz Osób Niepełnosprawnych. Inne formy działalności kulturalnej W powiecie wydawane są gazety: Tygodnik „siedem dni” , „Wiadomości Dnia - Dziennik Łódzki”, a raz w tygodniu ukazuje się w „Wiadomościach Dnia” wkładka „Nasz Tygodnik” oraz funkcjonuje telewizja kablowa ZW Media . Aktualizacja 2010 r./2011 r.: W powiecie wydawane są czasopisma: tygodniki „Siedem Dni” i „Extra”, raz w tygodniu ukazuje się, jako dodatek do dziennika POLSKA THE TIMES – DZIENNIK ŁÓDZKI, wkładka „Nasz Tygodnik”, funkcjonuje telewizja kablowa ZW Media . Podsumowanie Różnorodne placówki kulturalne o bogatej działalności, liczne stowarzyszenia, ciekawi ludzie kultury, między innymi. : poeci, malarze, fotograficy, wpływają na sprzyjający klimat wokół kultury. Ich działalność i zaangażowanie są szansą systematycznego rozwoju kultury w powiecie. Nieodzowny jest jednak rozwój infrastruktury służącej kulturze, w tym: 54 budowa sali widowiskowej w Zduńskiej Woli, doposażenie placówek kultury w sprzęt nagłaśniający i oświetleniowy oraz powołanie ośrodka kultury w gminie Zduńska Wola. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Baza działalności kulturalnej na terenie powiatu polepszyła się – uruchomienie filii MDK w Karsznicach, zakupienie plenerowej sceny dla PCKSiR, zbudowanie amfiteatru przy MGOK w Szadku – choć nadal brakuje sali widowiskowej spełniającej standardowe wymogi organizacji imprez. Szansą na poszerzenie oferty ośrodków kultury jest możliwość pozyskiwania tzw. środków zewnętrznych, jednak właśnie niedostatki w finansowaniu powodują, że niektóre imprezy – jak np. Festiwal Kultury Dawnej – mają nieregularne edycje. W trakcie imprez masowych (dni Zduńskiej Woli, Szadku, Zapolic, Regionalna Wystawa Rolno-Przemysłowa i inne) wielu mieszkańców powiatu ma okazję uczestniczyć w wydarzeniach kulturalnych, ale kontakt z kulturą „wysoką” może im zapewnić przede wszystkim świadomy mecenat. W gminie Zapolice istnieje zaczątek izby regionalnej (wystawy militariów i pamiątek kultury materialnej mieszkańców wsi, organizowane w czasie obchodów rocznic walk na linii Warty w 1939 r.) – przy wsparciu ze strony władz ta społeczna inicjatywa mogłaby zaowocować powstaniem ośrodka dokumentacji doniosłego wydarzenia historycznego w naszym regionie, jakim była największa bitwa Armii „Łódź”. W 2008 r. przywrócono funkcjonowanie filii MBP w Karsznicach, sieć bibliotek obejmuje cały teren powiatu, lecz filie wiejskie działają w ograniczonym zakresie (ze względu na cząstkowe etaty pracowników), natomiast w Zduńskiej Woli brak filii na kilku dużych osiedlach. Środki na odnawianie zbiorów są zbyt małe. 4. Sport, turystyka, wypoczynek Mimo swojej stosunkowo niewielkiej powierzchni, powiat posiada możliwości rozwoju turystycznego. Wyróżniają się pod tym względem gminy Zapolice i Szadek, gdzie istnieją warunki do uprawiania aktywnego wypoczynku (turystyka piesza, rowerowa, kajakowa, jeździectwo czy narciarstwo biegowe). Na terenie powiatu występują liczne kompleksy leśne, umożliwiające wypoczynek weekendowy i zachęcające zbieraczy runa leśnego do odwiedzenia ich. Wyodrębnione wśród nich rezerwaty przyrody takie jak: „Jabłecznik” i „Wojsławice” w gminie Zduńska Wola, „Jamno”, w gminie Szadek oraz „Korzeń” i fragment Parku Krajobrazowego Międzyrzecza Warty i Widawki w gminie Zapolice są atrakcją dla przyrodników i ekologów. Niewielkie odcinki rzek Warty i Widawki w południowej części powiatu są atrakcją turystyczną dla wędkarzy i wodniaków. Warte obejrzenia są cenne zabytki sakralne – kościół romański w Strońsku z XIII wieku, kościół gotycki w Szadku z XIV wieku i kościół pw. św. Katarzyny w Korczewie (drewniany z XVIII wieku) oraz dwory i parki podworskie. Warte obejrzenia są: Skansen Lokomotyw i Muzeum Historii Miasta w Zduńskiej Woli. W Zduńskiej Woli znajduje się również dom urodzin św. Maksymiliana Marii Kolbego, patrona miasta wraz z muzeum Jego pamięci. Zduńska Wola jako miejsce urodzin św. Maksymiliana Marii Kolbego ma szansę rozwoju turystyki pielgrzymkowej. 55 Baza sportowo-rekreacyjna Baza rekreacyjno-sportowa skupiona jest głównie w obrębie miasta Zduńska Wola. Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji „Relaks” dysponuje kompleksem basenów odkrytych, boisk wielozadaniowych, kortów tenisowych oraz stadionem sportowym z boiskami do piłki nożnej, bieżnią i urządzeniami lekkoatletycznymi. Ponadto na terenie miasta Zduńska Wola funkcjonuje hala sportowa przy Szkole Podstawowej nr 6, basen kryty przy Szkole Podstawowej nr 9 oraz zespół boisk przy Powiatowym Międzyszkolnym Ośrodku Sportowym i boisko do piłki nożnej przy stadionie Klubu Sportowego „Olimpia”. Pozostałe obiekty to stadion Ludowego Klubu Sportowego „Victoria” w Szadku oraz boiska przyszkolne. Baza noclegowa powiatu to 8 obiektów różnego typu dysponujących ok. 380 miejscami noclegowymi. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: W ostatnim okresie dzięki ogólnopolskim programom dofinansowującym przedsięwzięcia zmierzające do zwiększenia liczby obiektów sportowych i pobudzenia aktywności sportowej, na terenie powiatu powstało kilka tego typu inwestycji. Powiat wybudował ogólnodostępne, wielofunkcyjne boisko sportowe przy I Liceum Ogólnokształcącym w Zduńskiej Woli. Zadanie dofinansowane było z Ministerstwa Sportu i Turystyki, w ramach programu budowy boisk wielofunkcyjnych. Wymiary boiska wynoszą 22 m x 44 co umożliwia grę w mini piłkę nożną, piłkę ręczną, tenis ziemny, siatkówkę i koszykówkę. Boisko pokryte jest nowoczesną modułową nawierzchnią syntetyczną z polipropylenu o w dużej trwałości i łatwej eksploatacji. Boisko oddano do użytku w październiku 2009 r. Ponadto przy II Liceum Ogólnokształcącym powstało boisko – Orlik 2012. W zakres budowy weszły: 1) boisko do piłki nożnej o wymiarach 30,0 m x 62,0m o pow. całkowitej 1860m2 (pole gry 26,0 x 56,0 m) o nawierzchni typu trawa syntetyczna piłkarska 2) boisko wielofunkcyjnego o wymiarach 19,1 x 32,1 m o powierzchni 613,11m2 (pole do gry 15,1 x 28,1 m) o nawierzchni poliuretanowej przepuszczająca wodę 3) Budynek zaplecza socjalnego wraz z instalacjami wewnętrznymi wszystkich branż i pełnym wyposażeniem. Teren boisk i zaplecza jest ogrodzony i oświetlony Inwestycja dofinansowana była przez Ministerstwo Sportu i Turystyki oraz Urząd Marszałkowski w Łodzi. Boiska Orlik- 2012 powstało także na terenie stadionu Olimpii na osiedlu Karsznice przy ul. Okrzei, przy ul. Zielonej 45a oraz we wsi Czechy. Baza noclegowa powiatu to 14 obiektów różnego typu (bez gospodarstw agroturystycznych), dysponujących ok. 700 miejscami noclegowymi. Tab. 16. Baza noclegowa stała na terenie powiatu zduńskowolskiego Obiekt (nazwa) Schronisko Młodzieżowe „Czekay” Pokoje gościnnne „Ostrówek” Hotel Hades „Centrum” Pokoje gościnne „Biesiada” Ośrodek Pamięci św. M.M .Kolbe Hotel Hades„Ostrówek” Miejscowość (gmina) Zduńska Wola Zduńska Wola Zduńska Wola Zduńska Wola Zduńska Wola Ostrówek gm. Zduńska Wola 56 Ilość miejsc noclegowych 90 22 36 30 50 46 Bursa Szkolna Internat Zespołu Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego Zduńska Wola Wojsławice gm. Zduńska Wola 81 25 Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Obiekt (nazwa) Schronisko Młodzieżowe „Czekay” Pokoje gościnnne „Ostrówek” Hotel Hades „Centrum” Pokoje gościnne „Biesiada” Dom Pielgrzyma przy Ośrodku Pamięci św. M.M .Kolbe Hotel Hades „Ostrówek” Bursa Szkolna Internat Zespołu Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego Hotel „Opis” Hotel „Agad” Hotel „U Niny” Noclegi Hotel „Pod Słońcem” Źródło: opracowanie własne Miejscowość (gmina) Zduńska Wola ul. Dolna 41 Zduńska Wola Zduńska Wola ul. Złotnickiego 22 Zduńska Wola ul. Łaska 104 Zduńska Wola ul. Kościelna 20 Ilość miejsc noclegowych 90 38 36 30 50 Ostrówek gm. Zduńska Wola Zduńska Wola ul. Okrzei 11 Wojsławice gm. Zduńska Wola 46 81 25 Zduńska Wola ul. Wierzbowa 2 Zduńska Wola ul. Kwiatowa 6 Zduńska Wola ul. Zielona 47 Zduńska Wola ul. Sieradzka 79a Zduńska Wola ul. Łaska 215 50 20 36 41 W obrębie Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji „Relaks” w Zduńskiej Woli znajduje się Camping kat.II (30 miejsc pod namioty, 12 pod przyczepy) . Na terenie powiatu funkcjonuje sześć gospodarstw agroturystycznych, chociaż istnieją warunki do stworzenia bogatszej bazy agroturystycznej, szczególnie w gminach: Szadek i Zapolice. Gospodarstwa agroturystyczne: Jarosław Wawrzyniak, (6 miejsc - pokoje + pole namiotowe- 20 miejsc) Góry Prusinowskie 20, 98-240 Szadek, Gospodarstwo agroturystyczne przy Zespole Szkół Rolnicze CKU, Wojsławice (16 miejsc noclegowych), 98-220 Zduńska Wola, Gospodarstwo rolno-agroturystyczne w Zapolicach, ul. Parkowa 7 (droga ZapolicePtaszkowice), (miejsce na 5 namiotów), Stowarzyszanie Agro-Aves, Stajnia Gajewniki, Gajewniki 2, 98-220 Zduńska Wola (56 miejsc noclegowych), ,,Na Wyspie” – Wiesław Rumpel, Młodawin Górny, 98-161 Zapolice, (pole namiotowe), ,,Agroland” – Henryk Wisławski, Rembieszów 86, 98-161 Zapolice, (pole namiotowe, mała gastronomia). 57 Organizacje sportowe Na terenie powiatu zduńskowolskiego działa ok. 25 klubów i stowarzyszeń kultury fizycznej oraz 17 uczniowskich klubów sportowych o różnorodnych dyscyplinach sportowych. Należą do nich między innymi: - Integracyjny Klub Sportowy „Start”- sport osób niepełnosprawnych – lekka atletyka Klub Sportowy „Resursa” – lekka atletyka Klub Sportowy „Olimpia” - piłka nożna Klub Karate Tradycyjnego - karate Klub Karate Kyokushin - karate Ludowy Klub Sportowy „Victoria” w Szadku – piłka nożna Szkolny Klub Strzelectwa Sportowego LOK „Sokół” – strzelectwo sportowe Parafialny Klub Sportowy „Opoka” – tenis stołowy Zduńskowolskie Towarzystwo Cyklistów - kolarstwo MGKS Pogoń „Ekolog” – piłka nożna Towarzystwo Sportowe Mabudo Ferax – piłka nożna, Ognisko Miejskie Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej – piłka siatkowa, piłka nożna Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Obecnie na terenie powiatu zduńskowolskiego działa ok. 30 klubów i stowarzyszeń kultury fizycznej oraz 17 uczniowskich klubów sportowych.. Do nowo utworzonych należą między innymi: Ludowy Klub Sportowy w Wojsławicach – piłka nożna, lekka atletyka; Zakładowy Klub Sportowy „Gatta” - piłka nożna; Rugby Klub Zduńska Wola – rugby. UKS „ELEKTRONIK” – siatkówka Do klubów sportowych, które zniknęły ze sportowej mapy Powiatu Zduńskowolskiego należy m.in.: Parafialny Klub Sportowy „Opoka” (tenis stołowy). 1. 2. 3. 4. Wśród uczniowskich klubów sportowych wyróżnia się Międzyszkolny Klub Sportowy przy Powiatowym Centrum Kultury, Sportu i Rekreacji, który zanotował na swoim koncie wiele osiągnięć w regionie i województwie oraz Międzyszkolny Uczniowski Klub Sportowy „Park”, który prowadzi szkolenie sportowe w lekkiej atletyce osiągając bardzo dobre wyniki w rywalizacji sportowej o zasięgu ogólnopolskim i międzynarodowym W powiecie działa od kilku lat Zduńskowolski Szkolny Związek Sportowy pełniący rolę koordynatora i organizatora współzawodnictwa międzyszkolnego. Do ważniejszych imprez sportowych i rekreacyjnych możemy zaliczyć: - Międzynarodowy Wyścig Kolarski Juniorów „Po Ziemi Łódzkiej – szlakiem powiatów” - Mistrzostwa Powiatu Zduńskowolskiego w trójboju siłowym, - Czwartki lekkoatletyczne - Powiatowe biegi uliczne z okazji Dni św. Maksymiliana - Otwarty Międzypowiatowy Turniej Tenisa Stołowego - Powiatowy Halowy Turniej w piłce nożnej - Lekkoatletyczny Miting Integracyjny 58 - Powiatowe Igrzyska Dzieci i Młodzieży Szkolnej Spartakiada Władz Samorządowych ( tenis stołowy, strzelectwo). Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Kalendarz imprez sportowych i rekreacyjnych poszerzył się o następujące inicjatywy: Powiatowy Turniej Ulicznej Piłki Koszykowej Street Ball, Cała Polska biega, Otwarte Mistrzostwa Powiatu Zduńskowolskiego w lekkiej atletyce, Regionalny Turniej Olimpiad Specjalnych „Boccia”. Zadania z zakresu turystyki kwalifikowanej realizuje Polskie Towarzystwo Turystyczno – Krajoznawcze prowadzące działalność statutową dzięki kadrze społecznej przodowników turystyki kwalifikowanej i przewodników turystycznych. PTTK wytyczyło 3 szlaki turystyczne: dwa piesze i jeden rowerowy: - „Uroczysk i rezerwatów” (czerwony - pieszy) – z dworca PKP w Zduńskiej Woli przez rezerwat „Wojsławice” i „Jabłecznik” do stacji PKP w Męckiej Woli. - „Wokół Zduńskiej Woli” (zielony- pieszy) – z dworca PKS w Zduńskiej Woli przez Kępinę, Zapolice, Strońsko, Beleń, Piaski do przystanku PKS na Porębach, - „W środku Polski – ziemia znana i nieznana”( niebieski- rowerowy) – z dworca PKP Zduńska Wola Karsznice, Gajewniki, Dziadkowice, Szadek, rezerwat „Jamno”,Prusinowice, Wojsławice, Korczew , Zduńska Wola. Obsługą ruchu turystycznego zajmują się biura turystyczne: - PTTK O/Zduńska Wola, ul. Dąbrowskiego 11 A, 98-220 Zduńska Wola, - Biuro Turystyczne – Ewa Zych, 98-220 Zduńska Wola, ul. Królewska 4, - ,,Ventus” – Turystyka i Ubezpieczenie – Paweł Gnasik, ul. Łaska 15, 98-220 Zduńska Wola Baza gastronomiczna Ogółem na terenie powiatu zduńskowolskiego zarejestrowanych jest 107 punktów gastronomicznych (restauracji, kawiarni, barów i punktów małej gastronomii). - Restauracja Arkadia, ul. Łaska 62, 98-220 Zduńska Wola, Restauracja "Hades", ul. Łaska 24 B, 98-220 Zduńska Wola, Restauracja/ Pizzeria "Wenecja", ul. Łaska 27, 98-220 Zduńska Wola, Restauracja ,, Piramida”, ul. Zielona 6, 98-220 Zduńska Wola, Kawiarnia - Pizzeria "Top”, ul. Dąbrowskiego 1, 98-220 Zduńska Wola, Kawiarnia "Jurydyka", ul. Złotnickiego 18, 98-220 Zduńska Wola, Kawiarnia „Raj”, ul. Getta Żydowskiego 19 b, 98-220 Zduńska Wola, Kawiarnia "Majorka", ul. Łaska 70, 98-220 Zduńska Wola, Bar ,, Retro”, Mirosława Urbaniak, ul. Główna 18, 98-161 Zapolice, ,,Secesja” Pizzeria, ul. Królewska 19, 98-220 Zduńska Wola, Karczma ,,We Młynie”, Czechy 212b, 98-220 Zduńska Wola, ,,Da Grasso” Pizzeria, ul. Łaska 46, 98-220 Zduńska Wola, ,,Pizzeria 6”, Plac Wolności 6/2, 98-220 Zduńska Wola, Restauracja „U Wuja” ul. Szosa Uniejowska 5 a, 98-240 Szadek, Restauracja „Regionalna”, ul. Sieradzka 18, 98-240 Szadek Bar „Skorpion” w Ostrówku, 98-220 Zduńska Wola. 59 - Restauracja „Biesiada”, ul. Łaska 102 , 98-220 Zduńska Wola Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Obecnie liczba obiektów gastronomicznych w powiecie zduńskowolskim, a przede wszystkim w mieście Zduńska Wola, dynamicznie wzrasta. Powstają nowe obiekty, również o podwyższonym standardzie. Likwidowane są natomiast te, które z powodu dużej konkurencji przegrywają walkę o klienta. Tryb życia oraz sposób spędzania wolnego czasu Polaków spowodował, że coraz częściej imprezy okolicznościowe organizowane są poza domem, co dodatkowo zwiększa popyt na tego rodzaju usługi. Podsumowanie Przed powiatem zduńskowolskim istnieje szansa rozwoju turystyki i agroturystyki ukierunkowanej na wypoczynek sobotnio – niedzielny oraz na zatrzymanie turystów przejeżdżających. Istnieje też duża szansa na rozwój turystyki pielgrzymkowej, a co się z tym wiąże powstanie ośrodka pielgrzymkowego związanego z miejscem urodzin św. Maksymiliana Marii Kolbego. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: W ostatnich latach zwiększyła się ilość miejsc noclegowych i punktów gastronomicznych, powstały lokale świadczące usługi o wysokim standardzie, natomiast nie ma znaczących zmian w agroturystyce (poza ośrodkiem w Gajewnikach, który rozwija i bazę, i zakres działalności – zawody hippiczne, festiwal jeździecki). W powiecie jest kilka szlaków turystycznych, jednak ich zagospodarowanie pozostawia wiele do życzenia, brak również kompleksowych ofert, które umożliwiałyby turystom odwiedzenie kilku ośrodków i zapoznanie się z miejscowymi atrakcjami. Stan bazy sportowo-rekreacyjnej poprawił się dzięki pobudowaniu kilku obiektów w ramach projektów dofinansowywanych przez państwo. Powiat, dysponując skromnymi środkami, wspiera organizacje sportowe poprzez udzielanie dotacji w otwartym konkursie ofert – sportowcy z terenu powiatu mogą się poszczycić wybitnymi osiągnięciami w skali krajowej i międzynarodowej. 5. Problemy społeczne powiatu. Na terenie powiatu zduńskowolskiego zamieszkuje 67.772 osoby, w tym 35.018 osób to kobiety. W wieku przedprodukcyjnym jest 14.225 osób, co stanowi 21 % populacji,; w wieku produkcyjnym jest 43.246 osób, czyli 63,80 % ogółu ludności powiatu. W wieku poprodukcyjnym jest 10.301 mieszkańców, którzy stanowią 15,20 % ludności Bez pracy według stanu na dzień 31.12.2005 r. pozostaje 5.912 osób, w tym 2.968 osób stanowią kobiety. Bez prawa do zasiłku pozostaje 5.226 osób, w tym 2.707 kobiet. Osoby z prawem do zasiłku – 686, w tym kobiety – 261. Z różnorodnych form pomocy społecznej korzysta ogółem 3.789 rodzin, w których żyje 11.529 osób, co stanowi 17% ludności powiatu. W tej grupie: - 2.061 rodzin (ogółem 8.558 osób w rodzinach) ma na utrzymaniu małoletnie dzieci; 413 rodzin (ogółem 927 dzieci w rodzinach) to rodziny niepełne; 60 - 622 rodzin (ogółem 1.710 osób w rodzinach) to emeryci i renciści; 529 rodzin (ogółem 1.176 dzieci w rodzinach) to rodziny dysfunkcyjne. Najczęstszy powód korzystania z pomocy społecznej to: ubóstwo, bezrobocie, niepełnosprawność i długotrwała choroba, bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych, inne patologie. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Z wypoczynku letniego organizowanego przez Ośrodki Pomocy Społecznej w tym z akcji letniej skorzystało w 2009 r. 276 dzieci z rodzin zagrożonych, objętych pomocą społeczną, z dożywiania w 2009 r. skorzystało 1695 dzieci i młodzieży. Ośrodki Pomocy Społecznej w celu zwiększenia aktywności zawodowej osób pozostających bez pracy, zagrożonych wykluczeniem społecznym realizowały projekty unijne – MOPS Zduńska Wola projekt „Maksymilian” - skorzystało 78 osób, MGOPS Szadek projekt „Twoja szansa” - skorzystało 14 osób, GOPS Zapolice – projekt „Dobry start” - skorzystało 10 osób, GOPS Zduńska Wola – projekt „Opoka” - skorzystało 12 osób. Uchwałą Nr XLIII/180/09 Rady Powiatu Zduńskowolskiego z dnia 30 grudnia 2009 roku została uchwalona „Powiatowa Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na terenie powiatu zduńskowolskiego w latach 2010 – 2020”. Podstawowym celem, a zarazem misją Strategii jest poprawienie jakości i warunków życia mieszkańców powiatu zduńskowolskiego, a także zdiagnozowanie problemów społecznych powiatu oraz opracowanie działań zmierzających w kierunku ich przeciwdziałania lub ewentualnego ich rozwiązywania. Przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Zduńskiej Woli działa punkt konsultacyjny czynny w godzinach urzędowania instytucji tj. w poniedziałek 8.00-16.00, wtorek – piątek 7.30-15.30. Do punktu zgłaszają się osoby lub rodziny, znajdujące się w sytuacji kryzysowej, trudnej sytuacji losowej, rodzinnej, mieszkaniowej lub materialnej. Bardzo często pojawiają się osoby dotknięte przemocą, uzależnieniami, niepełnosprawnością. W związku z tym PCPR w ramach udzielania pomocy osobom potrzebującym, współpracuje z innymi instytucjami np. Policja, Sąd Rejonowy w Zduńskiej Woli, Ośrodki Pomocy Społecznej, szkoły, Poradnia Psychologiczna – Pedagogiczna w Zduńskiej Woli, Ośrodki Adopcyjno – Opiekuńcze w Sieradzu i w Łodzi, Powiatowy Urząd Pracy, Urząd Miasta Zduńska Wola, Komisje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. W roku 2005 do punktu zgłosiły się 343 osoby potrzebujące pomocy, porady i wsparcia. W związku z otrzymywanymi zgłoszeniami z Komendy Powiatowej Policji w Zduńskiej Woli, dotyczącymi osób nadużywających alkoholu oraz stosowania przez nich przemocy psychicznej i fizycznej w stosunku do osób wspólnie zamieszkujących, pracownicy socjalni PCPR przeprowadzili łącznie 50 interwencji w środowisku. Liczną grupę stanowią także osoby dotknięte przemocą, które zgłaszają się bezpośrednio do instytucji. Najczęściej sprawcami przemocy są mężczyźni, natomiast ofiarami kobiety i dzieci. Bez pomocy z zewnątrz i wsparcia ofiary przemocy w rodzinie same nie są w stanie podjąć skutecznych działań celem zabezpieczenia siebie i swoich najbliższych przed kolejnymi atakami sprawcy. Najczęściej występującym problemem, który towarzyszy przemocy jest uzależnienie sprawcy od alkoholu. 61 W naszej ocenie najwyższy wskaźnik stanowią rodziny, gdzie przemoc występuje dłużej niż 2 lata. Jedynym skutecznym sposobem zapewnienia ofierze bezpieczeństwa jest odizolowanie jej od sprawcy czyli zaoferowanie ofierze schronienia oraz wsparcia. Niewielka liczba osób ma możliwość schronienia się przed sprawcą w czasie ataku. Znikoma jest liczba rodzin, w których ofiary mają możliwość czasowej zmiany miejsca zamieszkania. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Zduńskiej Woli działa punkt konsultacyjny do spraw przemocy w rodzinie, czynny w godzinach urzędowania instytucji, który pełni kluczową rolę w działaniach o charakterze profilaktyczno-wychowawczym. Pracownicy socjalni chcąc zapewnić chociażby podstawowy zakres pomocy osobom znajdującym się w stanie kryzysu rodzinnego, podejmują wszelkie działania w celu rozwiązywania bieżących problemów wynikających z przemocy w rodzinie, alkoholizmu, przemocy psychicznej i fizycznej wobec członków rodziny. Wśród ofiar przemocy w rodzinie, które zgłaszają się do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie są takie, które wymagają natychmiastowej, kompleksowej i specjalistycznej pomocy psychologicznej, a także poradnictwa socjalnego lub prawnego, a niekiedy także czasowego schronienia. Zakres świadczonej pomocy obejmuje m.in. udzielanie wszechstronnej informacji o możliwościach uzyskania pomocy psychologicznej, prawnej i terapeutycznej, pomoc w załatwianiu spraw urzędowych. Osobom tym udostępniane są wzory pozwów wniosków np. pozwy o zasądzenie lub podwyższenie alimentów na rzecz małoletnich dzieci, rozwodowe, o separację, wnioski o ograniczenie władzy rodzicielskiej a także udzielana jest pomoc w napisaniu wniosków. Zakres pomocy obejmuje także porady udzielane osobom kontaktującym się telefonicznie z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie. Nasza instytucja w ramach udzielania pomocy osobom potrzebującym współpracuje z innymi instytucjami np. Sądem Rejonowym w Zduńskiej Woli, Policją, Prokuraturą Rejonową w Zduńskiej Woli, Komisjami Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Ośrodkami Pomocy Społecznej, szkołami, Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w Zduńskiej Woli, Wydziałem Gospodarki i Nieruchomościami w Urzędzie Miasta w Zduńskiej Woli, Domami Pomocy Społecznej, Środowiskowym Domem Samopomocy w Przatówku, Warsztatem Terapii Zajęciowej, Fundacją Społeczno-Charytatywną “Aktywni w Potrzebie” w Zduńskiej Woli. W 2009 roku w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Zduńskiej Woli przyjęto ogółem 41 osób, które zgłosiły się z różnymi problemami m.in. problemem alkoholowym członków rodziny oraz w sprawach przemocy psychicznej, fizycznej lub ekonomicznej. W związku z przekazanymi informacjami z Komendy Powiatowej Policji w Zduńskiej Woli, Komisariatu Policji w Szadku i Zapolicach, dotyczącymi przeprowadzonych interwencji domowych oraz nadużywania alkoholu przez członków rodziny i stosowania przez sprawców przemocy domowej, przemocy fizycznej i psychicznej, ekonomicznej i seksualnej oraz o braku sprawowania właściwej opieki nad małoletnimi dziećmi i pozostawiania ich bez opieki dorosłych, pracownicy socjalni Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Zduńskiej Woli wizytują każde zgłoszone środowisko i przeprowadzają rozmowy z ofiarami przemocy domowej. W 2009 roku przeprowadzono łącznie 51 wizyt w miejscu zamieszkania osób, rodzin, gdzie występuje problem alkoholowy i dochodzi do przemocy w rodzinie. Ponadto w przypadku osób nadużywających alkoholu pracownicy kierują osoby do Miejskich lub 62 Gminnych Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych o wszczęcie postępowania w sprawie zastosowania obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu, do terapeutów do spraw uzależnień przyjmujących w Punkcie Konsultacyjnym do Spraw Przemocy w Rodzinie przy Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej Centrum Opieki Socjalnej w Zduńskiej Woli oraz do Poradni dla Osób z Problemami Alkoholowymi funkcjonującymi w Zduńskiej Woli. W 2009 roku do Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przekazano 13 spraw. W każdym przypadku otrzymania zgłoszenia o podejrzeniu bądź wystąpieniu przemocy psychicznej bądź fizycznej wobec dziecka, pracownicy socjalni przeprowadzają interwencje w miejscu zamieszkania rodziny. W trakcie przeprowadzonego wywiadu diagnozują sytuację rodzinną, szkolną i zdrowotną dziecka oraz oceniają bezpieczeństwo dziecka. W każdym też przypadku zaistnienia problemu przemocy w rodzinie, w której przebywają małoletnie dzieci, Powiatowe Centrum niezwłocznie o tym fakcie zawiadamia Sąd Rodzinny, Policję oraz Ośrodki Pomocy Społecznej. W 2009 roku w wymienionych przypadkach do Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli przekazano łącznie 14 spraw. Działania profilaktyczne podejmowane przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Zduńskiej Woli polegają na systematycznym informowaniu osób o występujących zagrożeniach, o możliwościach otrzymania wsparcia ze strony organizacji pozarządowych i instytucji świadczących pomoc osobom, w których występuje przemoc oraz w podnoszeniu wiedzy i kwalifikacji przez pracowników socjalnych zajmujących się problematyką przemocy w rodzinie (narady, szkolenia, konferencje) a także na systematycznej współpracy z przedstawicielami poszczególnych służb społecznych i instytucji (policja, sąd, szkoły, służba zdrowia, ośrodki pomocy społecznej). W przypadku nieprawidłowości w funkcjonowaniu rodzin zastępczych podejmowane są działania w kierunku rozwiązania problemów rodziny we współpracy z innymi instytucjami. m.in. z policją, sądem rodzinnym, poradnią psychologiczno-pedagogiczną, z wychowawcami i pedagogami szkolnymi, pielęgniarkami medycyny szkolnej, pracownikami socjalnymi w ośrodkach pomocy społecznej, Punktem Konsultacyjnym ds. Przemocy w Rodzinie działającym przy Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej Centrum Opieki Socjalnej w Zduńskiej Woli. Współpraca ta polega na przekazywaniu informacji o niepokojących sytuacjach występujących w rodzinach zastępczych i ich monitorowaniu. Również w Domu Dziecka w Wojsławicach w ramach programu “Bezpieczny Powiat Zduńskowolski” realizowano szereg zadań m.in. realizowano elementy programu edukacyjno-profilaktycznego “Stop przemocy i agresji w szkole”. Na zajęciach socjoterapeutycznych wykorzystywano do pracy z dziećmi elementy programu “Powiedz Komuś” oraz “Przemoc w domu – czy dzieci lubią być bite”, “Nie dotykaj mnie, gdy nie mam na to ochoty”. Gry i zabawy terapeutyczne miały na celu minimalizowanie zaburzeń zachowania u najmłodszych dzieci. Z grupą starszych wychowanków realizowano elementy programu G. Włodarczyk “Bez ryzyka – AIDS-HIV Narkomania”. Na terenie placówki odbywały się indywidualne rozmowy wychowanków z pracownikami Policji nt. “Przestępczość wśród nieletnich – zapobieganie i konsekwencje”. Prowadzono również zajęcia z Treningu Zastępowania Agresji z wychowankami sprawiającymi problemy wychowawcze. Na przestrzeni minionych 10 lat należy stwierdzić, iż najczęściej sprawcami przemocy są mężczyźni, natomiast ofiarami kobiety i dzieci. Bez pomocy z zewnątrz i wsparcia ofiary przemocy w rodzinie same nie są w stanie podjąć skutecznych działań celem zabezpieczenia siebie i swoich najbliższych przed kolejnymi atakami sprawcy. Najczęściej występującym problemem, który towarzyszy przemocy jest uzależnienie sprawcy od alkoholu. 63 Jedynym skutecznym sposobem zapewnienia ofierze bezpieczeństwa jest odizolowanie jej od sprawcy czyli zaoferowanie ofierze schronienia oraz wsparcia. Niewielka liczba osób ma możliwość schronienia się przed sprawcą w czasie ataku. Znikoma jest liczba rodzin, w których ofiary mają możliwość czasowej zmiany miejsca zamieszkania. Powiat Zduńskowolski posiada na swoim terenie Schronisko dla Bezdomnych Mężczyzn w Henrykowie, prowadzone przez księży Orionistów, Schronisko dysponuje 80 miejscami, najwięcej osób bezdomnych przebywa w okresie zimowym. W Schronisku przebywają osoby z terenu całej Polski. Opiekę całodobową osobom przewlekle somatycznie chorym zapewniają dwa domy pomocy społecznej: Dom Pomocy Społecznej w Zduńskiej Woli - dla 82 osób, Dom Pomocy Społecznej w Przatówku – dla 119 osób. Domy pomocy społecznej świadczą usługi bytowe, opiekuńcze, wspomagające i edukacyjne na poziomie obowiązującego standardu, w zakresie i formach wynikających z indywidualnych potrzeb osób w nich przebywających. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: W roku 2008 Wojewoda Łódzki wydał zezwolenie Powiatowi Zduńskowolskiemu na prowadzenie Domu Pomocy Społecznej dla osób przewlekle somatycznie chorych w Zduńskiej Woli i Domu Pomocy Społecznej dla dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie w Przatówku, na czas nieokreślony. Domy Pomocy Społecznej w Zduńskiej Woli i Przatówku świadczą usługi, które przyczyniają się nie tylko do prawidłowego zaspokajania mieszkańcom ich podstawowych potrzeb oraz wyższego rzędu, ale też służą doskonałej integracji Mieszkańców między sobą, ze środowiskiem lokalnym, szkołami, mieszkańcami innych domów pomocy społecznej, członkami Fundacji i Klubów, Stowarzyszeń działających poza Domami Pomocy Społecznej. Mieszkańcy domów pomocy społecznej biorą czynny udział w życiu kulturalnym Domów Pomocy Społecznej jak i poza Domami m.in. zabawach tanecznych oraz wycieczkach turystyczno – krajoznawczych. Sprzyja to ich wzajemnej integracji i odpowiedzialności a także rozwijaniu poczucia wspólnoty czy przynależności oraz wzbogacaniu posiadanej wiedzy o innych ludziach i świecie współczesnym. Duża część mieszkańców wykazuje się pozytywnie ukierunkowaną aktywnością i korzysta z różnych form terapii zajęciowej, pracując na rzecz domu i jego mieszkańców. W Domu Pomocy Społecznej w Przatówku większość imprez organizowanych jest na terenie Domu Pomocy Społecznej i najczęściej wspólnie z uczestnikami Środowiskowego Domu Samopomocy w Przatówku. Jednakże największą imprezą jest „RAJD ROWEROWY”, organizowany w Domu Pomocy Społecznej. Jest to impreza cykliczna o charakterze sportowym, najbardziej oczekiwana przez mieszkańców Domu i innych zaprzyjaźnionych domów pomocy społecznej. Wśród organizowanych przez Dom Pomocy Społecznej w Zduńskiej Woli imprez, można wymienić imprezy organizowane na terenie Domu oraz imprezy wyjazdowe, wycieczki. Część z nich to występy i wizyty zaproszonych gości. Pozostałe przeprowadzone zostały przez Instruktora Kulturalno– Oświatowego. Między innymi corocznie odbywają się dwie duże cykliczne imprezy dla mieszkańców Domu i zaproszonych gości. Są to „BLISKOŚĆ” i „BAL ANDRZEJKOWY”. 64 Na terenie Powiatu Zduńskowolskiego funkcjonuje Środowiskowy Dom Samopomocy w Przatówku. Placówka funkcjonuje od 12 kwietnia 2007r. i do dnia 31 października 2009r. przeznaczona była dla 20 uczestników przewlekle psychicznie chorych i niepełnosprawnych intelektualnie. Jednakże w związku z dużym zainteresowaniem osób zaburzonych psychicznie i upośledzonych umysłowo z terenu Powiatu Zduńskowolskiego, korzystaniem z usług opiekuńczych, które świadczone są w Środowiskowym Domu Samopomocy w Przatówku, od dnia 1 listopada 2009r. dla ww. placówki pozyskano dodatkowo 10 miejsc, co pozwoli m.in. na rozszerzenie działalności ośrodka wsparcia m.in. o poszerzenie zakresu terapii zajęciowej. Środki na realizację tego zadania zapewnia budżet państwa. Celem działalności Środowiskowego Domu Samopomocy jest zapewnienie osobom oparcia społecznego pozwalającego na zaspokojenie ich podstawowych potrzeb życiowych, usamodzielnienie i integrację społeczną. W Środowiskowym Domu Samopomocy działają pracownie: plastyczna, manualna, kulinarna, gabinet kosmetyczny i prowadzone są zajęcia teatralne, muzyczne, komputerowe oraz biblioterapia. Z zajęć terapeutycznych korzystają wszystkie osoby w zależności od potrzeb i zainteresowań. W czasie zajęć pracownicy prowadzą wśród uczestników treningi umiejętności samoobsługowych, zaradności życiowej i funkcjonowania w codziennym życiu. Podopieczni Środowiskowego Domu motywowani są do aktywnego uczestnictwa w zajęciach. Kształcą umiejętności współpracy i komunikowania się w grupie, rozwijają zainteresowania lekturą, czasopismami i książkami. W czasie wolnym od zajęć słuchają audycji radiowych, oglądają wybrane programy telewizyjne, uczestniczą w imprezach kulturalnych, sportowych i towarzyskich. Dla uczestników Środowiskowego Domu organizowane są różnego rodzaju imprezy okolicznościowe i wycieczki turystyczne. Uczestnicy biorą udział w spotkaniach i imprezach okolicznościowych organizowanych przez inne instytucje. Na okoliczność organizowanych imprez w Środowiskowym Domu Samopomocy podopieczni w ramach zajęć terapii kulinarnej przygotowują różne potrawy (desery, sałatki i ciasta). Zajęcia terapeutyczne odbywają się w pomieszczeniach zlokalizowanych na parterze budynku „Dworek”. Środowiskowy Dom Samopomocy w Przatówku funkcjonuje przez 5 dni w tygodniu w godzinach 7:30 do 15:30. Uczestnicy Domu mają zagwarantowany transport na zajęcia zapewniony przez Środowiskowy Dom Samopomocy. W Środowiskowym Domu Samopomocy organizowane są różnego rodzaju imprezy okolicznościowe z uczestnikami jak i wspólnie z mieszkańcami Domu Pomocy Społecznej w Przatówku oraz imprezy wyjazdowe. Ważniejsze wydarzenia z życia Domu upamiętnione są w Kronice. Dla zapewnienia najlepszej integracji społecznej uczestników, Środowiskowy Dom Samopomocy współpracował z Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Szadku, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Zduńskiej Woli, ze społecznością lokalną, Miejsko – Gminnym Ośrodkiem Kultury w Szadku, z biblioteką w Szadku, oraz z innymi środowiskowymi domami samopomocy. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności działa przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Zduńskiej Woli ul. Żeromskiego 3a i orzeka mieszkańców powiatu zduńskowolskiego oraz łaskiego. Do końca grudnia 2005 r. wydano 2.279 orzeczeń, w tym 1.926 orzeczeń o stopniu niepełnosprawności, z czego: 1.805 pozytywnych i 121 negatywnych oraz 353 orzeczeń o niepełnosprawności u dzieci, z czego 293 pozytywnych i 60 negatywnych. 65 Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Zduńskiej Woli nie funkcjonuje Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności od lutego 2007 roku. Od 1 sierpnia 2003 r. nie funkcjonuje na terenie powiatu Rodzinny Dom Dziecka w Szadku, gdyż placówka została zlikwidowana. Główną przyczyną zamknięcia placówki były względy ekonomiczne i prawne. W placówce w okresie od 01.01.2003 r. do 31.07.2003 r. przebywało 3 wychowanków (w tym jeden pełnoletni). Taki stan był sprzeczny z § 40 ust. 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 września 2000 r. w sprawie placówek opiekuńczo – wychowawczych (Dz. U. Nr 80 z 2000 r. poz. 900), którego zapis stanowi, iż w placówce rodzinnej może przebywać od 4 do 8 dzieci, zaś w szczególnie uzasadnionych przypadkach liczba dzieci może ulec zmniejszeniu bądź zwiększeniu. W przypadku placówki w Szadku nie zachodziły sytuacje szczególne, aby stan wychowanków w placówce był poniżej 4 osób. Placówka została zamknięta po uprzednio uzyskanej zgodzie Wojewody Łódzkiego. O decyzji Wojewody zadecydowały względy ekonomiczne oraz przedstawiona przez powiat propozycja zabezpieczenia niepełnoletnim wychowankom dalszej opieki poprzez umieszczeniem ich w rodzinie zastępczej niespokrewnionej, której funkcję będzie pełnić dyrektor placówki rodzinnej. Ostatecznie Rada Powiatu Zduńskowolskiego Uchwałą Nr VIII/46/2003r. z dnia 5 czerwca 2003 r. zadecydowała o likwidacji Rodzinnego Domu Dziecka w Szadku z dniem 31 lipca 2003 r. W roku 2005 Rada Powiatu Zduńskowolskiego podjęła uchwałę o utworzeniu od 1 lipca 2006 r. placówki opiekuńczo – wychowawczej w Wojsławicach, tj. Dom Dziecka im. św. Maksymiliana Marii Kolbego. Z uwagi na brak placówki opiekuńczo - wychowawczej na terenie powiatu zduńskowolskiego, dzieci pozbawione opieki rodzicielskiej są kierowane do placówek opiekuńczo – wychowawczych innych powiatów. W roku 2005 w placówkach socjalizacyjnych (domy dziecka) umieszczono 16 dzieci, w placówkach typu interwencyjnego (pogotowie opiekuńcze) umieszczono 6 dzieci. Razem w 2005 r. umieszczono 22 dzieci, z czego 4 dzieci z placówki interwencyjnej trafiło do domu rodzinnego oraz 2 dzieci z Domu Małego Dziecka w Rafałówce umieszczono w rodzinie adopcyjnej. Skierowanie dziecka do placówki powinno nastąpić po wyczerpaniu możliwości udzielania pomocy rodzinie naturalnej dziecka lub umieszczenia w rodzinie zastępczej. O 1 stycznia 2005 r. powiaty są zobowiązane do ponoszenia wydatków za utrzymanie dzieci w placówkach opiekuńczo – wychowawczych innych powiatów tj. w powiecie łaskim, zgierskim, rawskim, pabianickim, bełchatowskim, sieradzkim, wieluńskim, skierniewickim, Miasto Piotrków Trybunalski. Powiat nie niepełnosprawnych. posiada placówek dziennego pobytu dla osób starszych, Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Dom Dziecka im. św. Maksymiliana Marii Kolbego w Wojsławicach został utworzony 1 lipca 2006 r. Siedzibą Domu Dziecka jest parter internatu Zespołu Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego w Wojsławicach, który został zaadaptowany i dostosowany do potrzeb wynikających z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo – wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455). Placówka została utworzona zgodnie z obowiązującymi standardami, wynikającymi z cytowanego wyżej rozporządzenia. Dom Dziecka jest placówką opiekuńczo – wychowawczą typu socjalizacyjnego, przeznaczoną dla 30 dzieci w wieku od 3 lat do 18 roku życia. 66 Na dzień 31.12.2009 r. w placówce objętych było opiekę 28 wychowanków pochodzących z powiatu zduńskowolskiego, w tym: 13 chłopców i 15 dziewcząt w wieku od 9 lat do 18 roku życia. W placówce zamieszkiwał także usamodzielniany 19 letni wychowanek na podstawie umowy dotyczącej warunków zamieszkania w placówce opiekuńczo – wychowawczej zawartej w dniu 1 września 2009 roku w Zduńskiej Woli pomiędzy wychowankiem a Starostą Zduńskowolskim. Niniejszą umowę zawarto do czasu otrzymania przez wychowanka własnego lokum z zasobów Urzędu Miasta Zduńska Wola. Placówka zapewnia dzieciom opiekę i wychowanie, a także opiekę medyczną, pomoc terapeutyczną i specjalistyczną, zapewnia wypoczynek letni i zimowy, organizuje imprezy okolicznościowe, stwarza warunki do rozwoju psychofizycznego, organizuje czas wolny dzieciom w placówce i poza placówką, umożliwia wychowankom kontakty z ich rodziną naturalną. Na koniec 2009 roku powiat zduńskowolski ponosił odpłatność za pobyt ogółem 21 dzieci umieszczonych w 7 placówkach na terenie innych powiatów: - powiat ciechanowski – 1 dziecko powiat sieradzki – 6 dzieci powiat pabianicki – 5 dzieci powiat opatowski – 1 dziecko miasto Łódź – 1 dziecko powiat gostyniński – 6 dzieci miasto Warszawa – 1 dziecko. Ogółem koszty poniesione w 2009 r. za pobyt dzieci w placówkach na terenie innych powiatów wyniosły: 461.621,26 zł. Wspieranie socjalne, pedagogiczne, psychologiczne i edukacyjne rodzin wielodzietnych, dysfunkcjonalnych i zastępczych. Do zadań Centrum należy między innymi: organizowanie opieki w rodzinach zastępczych, udzielanie pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania umieszczonych w nich dzieci, przyznawanie pomocy pieniężnej na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki osobom opuszczającym rodziny zastępcze. Przyczyną umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej jest: brak zainteresowania dzieckiem ze strony rodziców biologicznych, alkoholizm, trudne warunki materialno – bytowe, śmierć rodziców lub długotrwała choroba. Rodziny zastępcze dzielą się na: - spokrewnione z dzieckiem, - niespokrewnione z dzieckiem, - zawodowe niespokrewnione z dzieckiem: - wielodzietne - specjalistyczne - o charakterze pogotowia rodzinnego Na terenie powiatu zduńskowolskiego funkcjonuje 86 rodzin zastępczych spokrewnionych oraz 9 rodzin niespokrewnionych. Razem 95 rodzin zastępczych. Liczba rodzin zastępczych w poszczególnych gminach jest następująca: 67 miasto Zduńska Wola - 71 rodzin – 95 dzieci gmina Zduńska Wola – 13 rodzin – 21 dzieci gmina i miasto Szadek – 7 rodzin - 11 dzieci gmina Zapolice - 4 rodziny – 5 dzieci Ogółem w rodzinach zastępczych wychowuje się 132 dzieci. Najliczniejszą grupę stanowią dzieci w wieku 14-18 lat (57 dzieci) oraz w wieku 7-13 lat (53 dzieci). Natomiast dzieci w wieku 0-3 lata (4 dzieci), w wieku 4-6 lat (11 dzieci), powyżej 18 lat – 7 dzieci. Rodzinom zastępczym jest udzielana pomoc w rozwiązywaniu sytuacji problemowych, a także poradnictwo z zakresu pedagogiki i problematyki wychowawczej. W rodzinach są przeprowadzane wywiady środowiskowe, a także u rodziców naturalnych. Dzieci przebywające w rodzinach zastępczych wymagające szczególnej pomocy psychologicznej lub psychiatrycznej kierowane są za pośrednictwem Centrum do specjalistów: psychiatra dziecięcy, psycholog. Dla dzieci z rodzin zastępczych organizowane są imprezy np. Mikołajki, z okazji Dnia Dziecka. Wysokość pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania umieszczonych w rodzinie dzieci regulują przepisy ustawy o pomocy społecznej oraz rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 18 października 2004 r. w sprawie rodzin zastępczych (Dz. U. Nr 233, poz. 2344). Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Wśród najważniejszych przyczyn umieszczania dzieci w rodzinie zastępczej wymienia się między innymi : - niewydolność wychowawczą rodziców, niezaradność życiową rodziców, patologię społeczną rodziny (alkoholizm, prostytucja, narkomania itp.) zaniedbywanie dzieci, inwalidztwo lub chorobę rodziców trudności wychowawcze sprawiane przez dziecko, konflikty lub rozpad małżeństwa. Na terenie powiatu zduńskowolskiego w 2009 r. funkcjonowały ogółem 103 rodziny zastępcze, w tym: 90 rodzin spokrewnionych, 11 rodzin niespokrewnionych z dzieckiem, 1 rodzina zastępcza zawodowa niespokrewniona z dzieckiem wielodzietna,1 rodzina zastępcza zawodowa niespokrewniona z dzieckiem specjalistyczna. Ogółem w rodzinach zastępczych wychowywało się w 2009 r. 147 dzieci, w tym: 120 dzieci w rodzinach zastępczych spokrewnionych, 20 dzieci w rodzinach zastępczych niespokrewnionych, 5 dzieci w rodzinie zastępczej zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem wielodzietnej oraz 2 dzieci w rodzinie zastępczej zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem specjalistycznej. Ogólnie obserwuje się, iż co roku wzrasta liczba rodzin zastępczych i dzieci w nich umieszczanych, w 2009 r. w rodzinach zastępczych spokrewnionych umieszczono 22 dzieci, w rodzinie zastępczej niespokrewnionej 1 dziecko, w rodzinie zastępczej wielodzietnej 2 dzieci. Najczęściej funkcję rodziny zastępczej pełnią osoby spokrewnione z dzieckiem tj. dziadkowie i rodzeństwo. Pomocy finansowej rodzinom zastępczym udziela starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania rodziny zastępczej. Podstawą ustalania wysokości pomocy pieniężnej jest kwota 1647 zł. zwana podstawą, która nie była waloryzowana od 2006 roku. Wysokość pomocy pieniężnej uzależniona jest od wieku 68 dziecka i jego stanu zdrowia, dochodu dziecka, niedostosowania społecznego, jeżeli wykazuje ono przejawy demoralizacji w rozumieniu przepisów ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Od grudnia 2008 roku w powiecie funkcjonuje zawodowa niespokrewniona z dzieckiem specjalistyczna rodzina zastępcza, w której przebywa 2 niepełnosprawnych dzieci pochodzących z powiatu zgierskiego oraz z miasta Łodzi. Od dnia 25 sierpnia 2009 r. w powiecie funkcjonuje jedna rodzina zastępcza zawodowa niespokrewniona z dzieckiem wielodzietna na podstawie umowy o pełnienie funkcji zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem wielodzietnej rodziny zastępczej zawartej w dniu 25 sierpnia 2009 r. pomiędzy Starostą Zduńskowolskim reprezentowanym przez Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Zduńskiej Woli a rodzicem zastępczym. Dotychczas rodzina ta pełniła funkcję rodziny zastępczej niespokrewnionej z dzieckiem dla 3 dzieci, w 2009 r. pod swoją opiekę przyjęła także 2 kolejnych dzieci, które w 2008 r. zostały umieszczone w Zespole Placówek Opiekuńczo – Wychowawczych w Gostyninie i w związku z tym faktem została w 2009 r. przekształcona na rodzinę zastępczą zawodową wielodzietną. W 2009 roku powiat zduńskowolski ponosił koszty z tytułu pobytu 11 dzieci przebywających w rodzinach zastępczych poza powiatem zduńskowolskim: miasto Łódź – 5 dzieci powiat kaliski – 1 dziecko powiat pabianicki – 1 dziecko powiat sieradzki – 2 dzieci powiat wieluński – 1 dziecko powiat poddębicki – 1 dziecko. Ogółem koszty poniesione w 2009r. przez powiat zduńskowolski wyniosły: 140.778,32 zł. W 2009 r. na zlecenie PCPR Zduńska Wola zorganizowano szkolenie tematyczne pn.”Problemy adolescencji. Komunikacja rodzic – nastolatek”, szkolenie przeprowadzili pracownicy merytoryczni Publicznego Ośrodka Adopcyjno – Opiekuńczego w Sieradzu (psycholog, pedagog), w szkoleniu wzięło udział 70 rodziców zastępczych. Rodzinom zastępczym pracownicy socjalni udzielali na bieżąco pomocy w rozwiązywaniu różnorodnych problemów, najczęściej dotyczyły one: szkoły (nie realizowanie obowiązku szkolnego, trudności w nauce, niepowodzenia szkolne), trudności wychowawczych z dziećmi (agresja, zaburzenia zachowania i emocji), problemów zdrowotnych (niepełnosprawność u dzieci). O każdym dziecku zasięgano opinii szkolnej na temat jego funkcjonowania w szkole, zachowania na terenie szkoły, częstotliwości kontaktów opiekunów dziecka z kadrą pedagogiczną, frekwencji i wyników w nauce. Dzieci mające problemy natury psychologicznej i pedagogicznej, kierowano do Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Zduńskiej Woli, poza tym przeprowadzano indywidualne rozmowy z dziećmi i ich opiekunami w celu odnalezienia przyczyn problemów i sposobu ich rozwiązania. W 2009 r. PCPR współuczestniczyło w zorganizowaniu we współpracy z Powiatowym Centrum Kultury, Sportu i Rekreacji w Zduńskiej Woli imprezy pt. „Mikołajkowe Cuda”, w której wzięło udział 55 dzieci z rodzin zastępczych. Zarząd Powiatu Zduńskowolskiego na zorganizowanie powyższej imprezy przeznaczył kwotę 2000 zł, środki zostały wykorzystane za zakup paczek za słodyczami dla dzieci biorących udział w spotkaniu mikołajkowym. W dniu 03.07.2009 r. PCPR na terenie Powiatowego Międzyszkolnego Ośrodka Sportowego przy ulicy Dolnej 41 w Zduńskiej woli zorganizowało imprezę integracyjną pt. „Jesteśmy razem” zrealizowaną w ramach projektu „Z myślą o przyszłości” 69 współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. W imprezie tej, która miała charakter integracyjno – sportowo – kulturalny wzięły udział także rodziny zastępcze, poza tym zorganizowano punkt informacyjny dla osób zainteresowanych pełnieniem funkcji rodziny zastępczej. Pomoc dla ludzi starszych i osób niepełnosprawnych, zapewnienie tej grupie osób prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie. W powiecie zduńskowolskim w wieku poprodukcyjnym mieszka 10.301 osób. Z danych uzyskanych z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wynika, iż świadczenia rentowe z tytułu niezdolności do pracy lub do samodzielniej egzystencji pobiera 4.887 osób, a świadczenie emerytalne 9.640 osób. Z analiz dokonanych przez ośrodki pomocy społecznej wynika, że za świadczeń z pomocy społecznej z tytułu choroby i niepełnosprawności korzysta 730 osób, w tym: - ze znacznych stopniem niepełnosprawności - 146 osób, - z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności - 248 osób, - z lekkim stopniem niepełnosprawności – 336 osób. Dom Pomocy Społecznej w Zduńskiej Woli świadczy usługi obiadowe dla emerytów i rencistów, średnio miesięcznie z tych usług korzystało w roku 2005 – 45 osób. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie realizuje zadania powiatu wynikające z zakresu pomocy społecznej wynikające z ustawy o rehabilitacji społecznej osób niepełnosprawnych. Rozwiązywaniem problemów związanych z rehabilitacją zawodową i zatrudnianiem osób niepełnosprawnych zajmuje się Powiatowy Urząd Pracy. Uchwałą Nr XXVIII/158/08 Rady Powiatu Zduńskowolskiego z dnia 30 grudnia 2008 r. uchwalono „Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata 2009 -2019 w Powiecie Zduńskowolskim”. Założeniem programu jest zapobieganie marginalizacji i wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych i ich rodzin poprzez tworzenie płaszczyzn integracji społeczności lokalnej; rozszerzanie i podwyższanie standardów świadczeń i usług realizowanych przez różne podmioty dla lepszego wykorzystania środków publicznych i posiadanych zasobów oraz skierowanie działań do osób najbardziej potrzebujących wsparcia, partnerski udział wszystkich podmiotów, wzmocnienie organizacji pozarządowych i zwiększenie ich udziału w realizacji zadań publicznych, ożywienie społecznej aktywności i solidarności oraz wzmocnienie idei społeczeństwa obywatelskiego. Oba Domy Pomocy Społecznej świadczą także usługi krótkookresowe całodobowe oraz dziennego pobytu. Ośrodki Pomocy Społecznej dla osób starszych, samotnych organizują imprezy okolicznościowe i kulturalne np. wieczerza wigilijna, impreza z okazji Dnia Seniora, Dnia Babci, Dnia Dziadka. Przy MOPS działa Klub Seniora “Uśmiech Seniora”, w MiejskoGminnym Ośrodku Kultury w Szadku funkcjonuje również Klub Seniora oraz Towarzystwo Śpiewacze “Wrzos”. 70 Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Ponadto MOPS Zduńska Wola organizował imprezy integracyjne dla osób starszych i niepełnosprawnych w ramach Ogólnopolskiej Kampanii Społecznej „Czerwiec Aktywnych Społeczności”. W powiecie działają zakłady pracy chronionej, które zatrudniają osoby niepełnosprawne. Powiatowy Urząd Pracy w Zduńskiej Woli w roku 2005 dysponował 95 ofertami pracy dla osób niepełnosprawnych, na ich podstawie 84 osoby podjęły zatrudnienie. Odbyły się 2 Giełdy Pracy dla osób niepełnosprawnych, zorganizowane przez “Ferax-Iril” oraz Usługi Wnętrzarskie i Utrzymanie Zieleńców ZPCH w Łodzi. Przy Produkcyjno – Handlowej Spółdzielni Inwalidów “Bonex” w Zduńskiej Woli funkcjonuje Warsztat Terapii Zajęciowej, który realizuje zadania w zakresie rehabilitacji społecznej i zawodowej, zmierzające do ogólnego rozwoju i poprawy sprawności każdego uczestnika, niezbędnych do możliwie samodzielnego i aktywnego funkcjonowania. Wiek uczestników WTZ mieści się w przedziale od 20 do 44 lat. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Warsztat Terapii Zajęciowej od 01 września 2009 r. obejmuje 23 uczestników. Koszty wynikające ze zwiększenia liczby uczestników zostały w 2009 r. w 100% sfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Mieszkańcy powiatu chętnie korzystają z dofinansowań ze środków PFRON do turnusów rehabilitacyjnych, w roku 2005 skorzystały z dofinansowań 435 osoby niepełnosprawne. Ponadto z dofinansowań do likwidacji barier architektonicznych, technicznych i w komunikowaniu się (zawarto 92 umowy) oraz do zakupu sprzętu rehabilitacyjnego, przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych (skorzystało 339 osób). Bariery architektoniczne przede wszystkim likwiduje się poprzez przystosowanie osobom niepełnosprawnym łazienek i wc pod względem ich niepełnosprawności. Bariery w komunikowaniu się likwiduje się osobom niepełnosprawnym umożliwiając im kontakt z otoczeniem poprzez dofinansowanie do zakupu komputerów, instalację internetu, zakupu radiomagnetofonów. Likwidując bariery techniczne przyznaje się dofinansowanie osobom niepełnosprawnym mającym wadę wzroku do: zakupu kuchni elektrycznych, mikrofalowych, a z wadą narządu ruchu do podnośnika wannowego i schodowego, aby niepełnosprawność jaką zostali dotknięci nie wykluczała ich z normalnego życia. Dofinansowanie do zakupu przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych dokonuje się tylko jeżeli osobie niepełnosprawnej zostanie przydzielony limit z NFZ. Z dofinansowań ze środków PFRON korzystają także organizacje i stowarzyszenia działające w powiecie na rzecz osób niepełnosprawnych na realizację zadań: sport, kultura, rekreacja i turystyka np. Stowarzyszenie na Rzecz Osób Niepełnosprawnych; Polskie Stowarzyszenie Diabetyków; Polski Związek Niewidomych; Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów; Klub “Amazonka”. W roku 2005 wydano 13 wniosków osobom niepełnosprawnym, zainteresowanym otrzymaniem pożyczki na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Do PCPR wpłynął zaledwie jeden wniosek od osoby niepełnosprawnej na kwotę 50.000 zł., jednakże osoba ta zrezygnowała z ubiegania się o środki z PFRON na ten cel. Ponadto w roku 2005 żaden z pracodawców nie złożył wniosku o zwrot kosztów przystosowania stanowisk pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych. 71 Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Wykorzystanie środków PFRON przez PCPR w latach 2005-2010 w zakresie rehabilitacji społecznej dla osób niepełnosprawnych w podziale na niżej wymienione zadania realizowane przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Zduńskiej Woli lp. Rodzaj zadania 2005 r. LIMIT 2006 r, WYKORZYS TANIE ŚRODKÓW LIMIT ILO WARTO ŚĆ ŚĆ OS ÓB 2007 r. WYKORZYS LIMIT WYKORZYS TANIE TANIE ŚRODKÓW ŚRODKÓW LIMIT WYKORZYST ANIE ŚRODKÓW ILO WART ŚĆ OŚĆ ILOŚ WART Ć OŚĆ ILO WARTO ŚĆ ŚĆ OSÓ B OSÓ B OSÓ B 1 Turnusy rehabilitacyjne 283 194 415 232 961 310 000 516 304 886 436 595 2 Bariery funkcjonalne 600 000 91 496 657 539 337 85 438 074 629 335 3 Sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze 383 689 339 221 574 696 249 362 466 470 567 555 4 Sport, kultura, rekreacja i turystyka 5 Warsztat terapii zajęciowej 6 Zadania zlecone OGÓŁEM 42 805 1143 295 108 - 37 679 22 295 083 - - 1 604796 2010 1283954 58 700 1247 316 947 - 2008 r. 699 435508 421 967 610 421 967 125 627762 315 000 76 314 981 412 567555 806 739 642 806 739 57 774 49 291 1.332 47 299 22 316 944 307 122 - - 44 781 1161 22 307119 320 040 - - - 22 44 781 320 037 - - 1921233 2232 1584148 198989 2590 198524 1908527 2511 1908505 8 3 Źródło- Opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Zduńskiej Woli, 2010 r. Wykorzystanie środków PFRON przez PCPR w latach 2005-2010 w zakresie rehabilitacji społecznej dla osób niepełnosprawnych w podziale na niżej wymienione zadania realizowane przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Zduńskiej Woli lp. Rodzaj zadania 2009 r. LIMIT WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW ILOŚĆ OSÓB WARTOŚĆ 1 Turnusy rehabilitacyjne 292.561,00 411 289.806,50 2 Bariery funkcjonalne 247.911,00 97 246.861,90 3 Sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki 318.510,00 469 318.510,00 72 pomocnicze 4 Sport, kultura, rekreacja i turystyka 47.537,00 1.789 46.826,58 5 Warsztat terapii zajęciowej 325.512,00 23 325.509,55 6 Zadania zlecone 32.400,00 47 32.400,00 1.264.431,00 2.367 1.259.914,53 OGÓŁEM Źródło- Opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Zduńskiej Woli, 2010 r. Analizując lata 2008-2009 widać tendencję spadkową korzystania osób niepełnosprawnych ze środków PFRON z uwagi na otrzymanie przez Powiat mniejszych środków na realizację zadań ustawowych dotyczących rehabilitacji społecznej. Z usług opiekuńczych jakie świadczą ośrodki pomocy społecznej skorzystały 62 osoby starsze schorowane, w tym: - z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Zduńskiej Woli – 33 osoby, - z Miejsko – Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Szadku – 16 osób, - z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Zduńskiej Woli – 2 osoby, - z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Zapolicach – 11 osób Aktualizacja 2010 r./2011 r.: - z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Zduńskiej Woli – 23 osoby - z Miejsko – Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Szadku – 17 osób - z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Zduńskiej Woli – 4 osoby - z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Zapolicach – 10 osób Ogółem w 2009 r. z usług opiekuńczych skorzystały 54 osoby. Od 1 stycznia 2008 roku Powiat Zduńskowolski poprzez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Zduńskiej Woli jest beneficjentem realizacji projektu systemowego pn.„Z myślą o przyszłości” współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Poddziałanie 7.1.2 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez powiatowe centra pomocy rodzinie. W 2009 roku adresatami projektu były osoby opuszczające rodziny zastępcze, placówki opiekuńczo – wychowawcze typu socjalizacyjnego i rodzinnego oraz inne zgodnie z ustawą o pomocy społecznej, a także osoby niepełnosprawne, korzystające z pomocy społecznej, które nie pracują, są w wieku aktywności zawodowej i są zagrożone wykluczeniem społecznym z uwagi na swoją niepełnosprawność. W 2009 roku projekt został skierowany do 48 osób w tym: 8 osób usamodzielnianych i 40 osób niepełnosprawnych w tym: 22 uczestników warsztatu terapii zajęciowej. W ramach porozumienia na rzecz partnerskiej współpracy pomiędzy Powiatem Zduńskowolskim a Warsztatami Terapii Zajęciowej w związku z realizacją projektu „Z myślą o przyszłości” Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Zduńskiej Woli na rzecz WTZ ze środków Unii Europejskiej utworzyło i wyposażyło pracownię komputerową w niezbędny sprzęt i urządzenia. Jednocześnie od 1 września 2009 r. Warsztat Terapii Zajęciowej 73 w Zduńskiej Woli zwiększył liczbę uczestników o jedną osobę, której koszt uczestnictwa w 2009 r. w całości współfinansowany był ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego W ramach zadania pn.: Działania o charakterze środowiskowym opracowany i opublikowany został informator dotyczący osób niepełnosprawnych, który jest bezpłatnie dystrybuowany jak również zorganizowano imprezę integracyjną pn.: „Jesteśmy razem”, konferencję pn.: „Rola warsztatów terapii zajęciowej w rehabilitacji osób niepełnosprawnych”, dwudniowy wyjazd integracyjno – turystyczno – rekreacyjny dla uczestników projektu oraz spotkanie wigilijne, konferencję podsumowującą realizację projektu. Wśród rezultatów projektu można wyróżnić podniesienie kwalifikacji zawodowych, zwiększenie aspiracji osobowych i zawodowych wśród beneficjentów, wzrost poczucia wartości i wiary w siebie, wzrost poziomu świadomości własnej skuteczności w podejmowaniu działań i umiejętności interpersonalnych, pogłębienie umiejętności poruszania się na rynku pracy, podjęcie zatrudnienia i wzrost atrakcyjności zawodowej. Podsumowanie: W powiecie działają prężnie instytucje udzielające pomocy i wsparcia osobom potrzebującym (w tym wsparcie psychologiczne, poradnictwo socjalne, prawne i edukacyjne, terapie dla osób uzależnionych, sprawców i ofiar przemocy) oraz przeciwdziałające patologiom np. uzależnieniom i przemocy (np. Poradnia Odwykowa, Kluby AA, Komisje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych). W gminach funkcjonują świetlice środowiskowe, zapewniające opiekę dzieciom z rodzin ubogich i patologicznych. Udział w rozwiązywaniu problemów społecznych mają także organizacje pozarządowe, działające na rzecz osób niepełnosprawnych, na rzecz rodzin ubogich i zagrożonych patologią (np. PKPS, Ruch Pomocy Bezrobotnym, Stowarzyszenie Bezrobotnych). Przy Ruchu Pomocy Bezrobotnym funkcjonuje świetlica środowiskowa z kawiarenką internetową. Pracownicy Ośrodków Pomocy Społecznej, Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie oraz Domów Pomocy Społecznej biorą udział w licznych szkoleniach, kursach i warsztatach w celu podniesienia efektywności pracy socjalnej z osobą lub rodziną. Ponadto kształcą się na uczelniach wyższych, aby podnosić poziom swojego wykształcenia na kierunkach: studia magisterskie – pedagogika; zarządzanie i marketing; uzupełniające studia magisterskie – socjologia, ekonomia; licencjat – praca socjalna. Wsparcia i opieki osobom bezdomnym udziela Schronisko dla Bezdomnych Mężczyzn w Henrykowie. Opiekę całodobową ludziom starszym i schorowanym zapewniają Domy Pomocy Społecznej w Zduńskiej Woli i w Przatówku. Z myślą o osobach niepełnosprawnych działa przy Spółdzielni “Bonex” Warsztat Terapii Zajęciowej, ponadto w powiecie funkcjonują zakłady pracy chronionej, zatrudniające osoby niepełnosprawne. Oferty pracy i możliwość szkolenia, osobom niepełnosprawnym zapewnia również Powiatowy Urząd Pracy w Zduńskiej Woli. Nadal w powiecie nie funkcjonuje placówka opiekuńczo – wychowawcza dla dzieci, które nie mogą wychowywać się w domach rodzinnych. Jednakże w roku 2005 r. Rada Powiatu Zduńskowolskiego podjęła uchwałę o utworzeniu od 1 lipca 2006 r. placówki opiekuńczo – wychowawczej w Wojsławicach tj. Dom Dziecka im. św. Maksymiliana Marii Kolbego. Zamysłem jest, aby dzieci, które przybywają w placówkach innych powiatów, po 74 utworzeniu placówki w Wojsławicach, były w niej umieszczane. Dzięki placówce w Wojsławicach, dzieci będą miały częstszy kontakt z rodziną naturalną, a ponadto placówka będzie podejmować pracę z rodziną dziecka w kierunku jego powrotu do domu rodzinnego. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Od 1 lipca 2006 działa w powiecie Dom Dziecka im. św. Maksymiliana Marii Kolbego w Wojsławicach zapewniający opiekę 30 dzieciom pozbawionym opieki rodzicielskiej. Dzieci umieszczone w placówce w Wojsławicach znajdują się bliżej swoich domów rodzinnych i mogą utrzymywać kontakty z rodziną naturalną. Zwiększa się co rocznie liczba rodzin zastępczych a tym samym dzieci w nich umieszczanych, pozytywnym tego skutkiem jest jedynie fakt, iż dzięki temu dzieci nie są umieszczane w placówkach opiekuńczo – wychowawczych lecz wychowują się w rodzinie, od 2008 r. do grudnia 2009 r. powstały dwie rodziny zastępcze zawodowe tj. wielodzietna i specjalistyczna. 6. Bezpieczeństwo Powiat Zduńskowolski wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli, ochrony przeciwpowodziowej, przeciwpożarowej i zapobiegania innym nadzwyczajnym zagrożeniom, życia i zdrowia ludzi oraz środowiska. Starosta jest organem właściwym w sprawach zarządzania kryzysowego na obszarze powiatu. Zarządzanie bezpieczeństwem na obszarze powiatu, stanowi zespół czynności decyzyjnych Starosty wśród których realizowane są funkcje planowania, organizowania i doskonalenia procesów dotyczących przygotowania zasobów powiatu do funkcjonowania w sytuacjach kryzysowych. W sytuacji wystąpienia na obszarze powiatu stanu klęski żywiołowej, katastrof naturalnych, komunikacyjnych, awarii technicznych, innych zagrożeń życia i zdrowia ludzi lub środowiska w znacznych rozmiarach, bądź zagrożeń bezpieczeństwa i porządku publicznego, przyjęte rozwiązania organizacyjne w zakresie ochrony ludności, pozwalają w oparciu o istniejące uregulowania prawne na prawidłowe kierowanie i koordynowanie działaniami w celu zapobieżenia skutkom tych zjawisk lub ich usunięcie. Do zadań Starosty jako organu właściwego w sprawach zarządzania kryzysowego na obszarze powiatu należy m.in.: 1) kierowanie działaniami związanymi z monitorowaniem, planowaniem, reagowaniem i usuwaniem skutków zagrożeń na obszarze powiatu, 2) przygotowanie i realizacja powiatowego planu reagowania kryzysowego oraz planów i przedsięwzięć w zakresie bezpieczeństwa i obrony cywilnej, 3) dokonywanie analiz i ocen zagrożeń stanu bezpieczeństwa na obszarze powiatu, 4) organizacja systemu łączności na potrzeby zarządzania kryzysowego oraz systemu wykrywania i alarmowania ludności o zagrożeniach, 5) zarządzanie, organizowanie i prowadzenie szkoleń, ćwiczeń i treningów z zakresu reagowania na potencjalne zagrożenia, 6) zapewnienie współdziałania jednostek organizacyjnych administracji rządowej i samorządowej w zakresie zapobiegania zagrożeniom. Wymienione wyżej zadania Starosta wykonuje pomocy komórki organizacyjnej Starostwa, właściwej w sprawach zarządzania kryzysowego. 75 Starosta określa również zadania Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego na obszarze powiatu i koordynuje ich wykonanie a w sytuacjach wspomnianych wyżej zagrożeń nadzwyczajnych życia, zdrowia, środowiska, czy mienia zarządza systemem przy pomocy Powiatowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego. Powiatowy Zespół Zarządzania Kryzysowego jest organem pomocniczym Starosty w zakresie wykonywania zadań i koordynowania działań z zakresu zarządzania kryzysowego na obszarze powiatu. Do zadań Powiatowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego należy m.in. - - ocena występujących i potencjalnych zagrożeń mogących mieć wpływ stan bezpieczeństwa na obszarze powiatu, przygotowywanie propozycji działań i przedstawianie Staroście wniosków dotyczących kierowania działaniami prowadzonymi w celu zapobiegania i likwidacji potencjalnych zagrożeń, przekazywanie do wiadomości publicznej informacji związanej z zagrożeniami, opiniowanie planów reagowania kryzysowego oraz infrastruktury krytycznej. W obiekcie Starostwa na podstawie uchwały Nr 31/99 Rady Powiatu z dnia 2 czerwca 1999 r., w celu umożliwienia Staroście realizacji zadań zarządzania kryzysowego, zapewnienia koordynacji i współdziałania powiatowych służb, inspekcji i straży oraz jednostek samorządu terytorialnego na obszarze powiatu, utworzone zostało Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego. Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego przygotowuje i realizuje procedury działania na wypadek zagrożenia bezpieczeństwa państwa czy zagrożeń miejscowych, wprowadzenia stanów nadzwyczajnych, zapobiegania klęskom żywiołowym, z zakresu ostrzegania i alarmowania ludności a także inne, wynikające z zadań systemu ratowniczo-gaśniczego powiatu. Do zadań Powiatowego Centrum Zarządzania Kryzysowego należy m.in. 1) pełnienie całodobowej służby dyżurnej Starostwa w celu zapewnienia bieżącej wymiany informacji w czasie stanu klęski żywiołowej, okresach kryzysów, zagrożeń życia i zdrowia ludzi na obszarze powiatu obejmujących fazy zarządzania kryzysowego (zapobieganie, przygotowanie, reagowanie i odbudowy), 2) współdziałanie z centrum zarządzania kryzysowego szczebla wojewódzkiego i centrami organów samorządowych gmin z terenu powiatu, powiatów sąsiednich w zakresie wymiany informacji o potencjalnych i zaistniałych zagrożeniach, likwidacji skutków zagrożeń oraz o przebiegu działań ratowniczych, 3) monitorowanie, analizowanie i prognozowanie rozwoju zagrożeń na obszarze powiatu na podstawie danych pozyskiwanych z systemu wykrywania i alarmowania, systemu wczesnego ostrzegania oraz innych dostępnych systemów informacji o potencjalnych zagrożeniach, 4) obsługa sieci łączności radiowej, systemu wykrywania i alarmowania oraz systemu wczesnego ostrzegania dla potrzeb kierowania i koordynowania działaniami zarządzania kryzysowego obejmującego obszar powiatu, 5) gromadzenie i bieżąca aktualizacja baz danych w celu zapewnienia właściwej organizacji i realizacji zadań zarządzania kryzysowego, 6) współpraca z podmiotami realizującymi monitoring środowiska, 7) współdziałanie z podmiotami prowadzącymi akcje ratownicze, poszukiwawcze oraz organizacji pomocy humanitarnej, 8) realizacja zadań stałego dyżuru na potrzeby podwyższania gotowości obronnej państwa. 76 Stała poprawa poczucia bezpieczeństwa i porządku publicznego jest jednym z istotnych celów jakie stoją przed Radą Powiatu, Komendą Powiatową Policji i społecznością powiatu. W zakresie dotyczącym działalności Policji, Komendant Powiatowy Policji zobowiązany jest do przedkładania odpowiednio Staroście i Radzie Powiatu, rocznych informacji o stanie bezpieczeństwa i porządku publicznego na obszarze powiatu. Zaangażowanie w zakresie diagnozowania źródeł powstawania przestępstw i zjawisk patologicznych oraz inicjowania i organizowania działań, mających na celu zwalczanie przestępstw i zjawisk kryminogennych godzących w poczucie bezpieczeństwa mieszkańców powiatu jest zadaniem Komisja Bezpieczeństwa i Porządku Powiatu Zduńskowolskiego. Skutecznym, jednym ze sposobów zapobiegania przestępczości na obszarze powiatu, ograniczenia zjawisk budzących sprzeciw czy poczucie zagrożenia jest realizacja kolejnego programu zapobiegania przestępczości porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli pn. „Bezpieczny Powiat Zduńskowolski w latach 2007-2010”. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Program „Bezpieczny Powiat Zduńskowolski” jest kontynuowany. Obecnie jest on przygotowany na lata 2011-2014. Jest on jednym z najskuteczniejszych sposobów zapobiegania przestępczości na obszarze powiatu oraz ograniczenia zjawisk budzących sprzeciw. Program uwzględnia realizację możliwych działań prewencyjnych, edukacyjnych i prewencyjno – wychowawczych, zarówno w placówkach szkolnych jak i w odniesieniu do osób dorosłych na rzecz zapobiegania przestępczości, kształtowania postaw społecznych negujących przestępczość, ograniczenia marginesu społecznego i tp. Zadania o charakterze porządkowo-ochronnym i prewencyjnym w szczególności zapobiegania popełnianiu wykroczeń oraz ochrony spokoju i porządku w miejscach publicznych w zakresie posiadanych uprawnień, realizuje Straż Miejska w Zduńskiej Woli. Atutem działań na rzecz bezpieczeństwa będzie budowa w latach 2007-2009, nowego obiektu Komendy Powiatowej Policji w Zduńskiej Woli, co umożliwi poprawę co umożliwi poprawę warunków pracy policji oraz poprawi jakość obsługi mieszkańców powiatu a tym samym poziom powiatowego stanu bezpieczeństwa. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: W dniu 17 grudnia 2009 roku został oddany do użytkowania nowy obiekt Komendy Powiatowej Policji w Zduńskiej Woli. Poprawiło to warunki pracy policji oraz ulepszyło jakość obsługi mieszkańców, co będzie miało wpływ na zwiększenie efektywności działań Jednostki i w efekcie lepszy poziom bezpieczeństwa mieszkańców powiatu. Podsumowanie: Planowane w strategii rozwoju powiatu zduńskowolskiego cele, w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa mieszkańców powiatu możliwe będą poprzez: 1. Wspieranie w różnych formach szeroko pojętej edukacji na rzecz zapobiegania i przeciwdziałania przestępczości. Realizację programów prewencyjnych na rzecz 77 bezpieczeństwa, w tym powiatowego programu zapobiegania przestępczości porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli pn. „Bezpieczny Powiat Zduńskowolski w latach 2010-2015” i planowanych do realizacji w latach następnych. 2. Realizację inwestycji m.in. w zakresie poprawy stanu dróg, rozwoju sieci monitoringu wizyjnego miejsc zagrożonych przestępczością, poprawy warunków pracy i wyposażenia w nowoczesny sprzęt służb systemu ratowniczo-gaśniczego, ratownictwa medycznego itp., 3. Współdziałanie jednostek samorządu terytorialnego, wszystkich służb, instytucji i podmiotów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo i porządek publiczny, Realizując powyższe cele powiat zduńskowolski aspiruje do miana powiatu bezpiecznego, spełniającego oczekiwania jego mieszkańców, osób odwiedzających i potencjalnych inwestorów. 7. Bezrobocie Analiza rynku pracy Wskaźnikiem charakteryzującym potencjał ludzki gotowy do podjęcia zatrudnienia jest stopa bezrobocia. Na przestrzeni lat 1995 - 1999 r. wielkość tego wskaźnika prezentuje tabela nr 1. Tab. 17. Wskaźnik bezrobocia na terenie powiatu zduńskowolskiego (w latach 1995 1999 r.) Lata 1995 1996 1997 1998 1999 Stopa bezrobocia 15,4 13,4 9,5 8,9 11,4 Źródło: GUS. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Lata Stopa bezrobocia 2000 2001 2002 2003 2004 15,1 16,8 18,1 19,1 21,2 Lata Stopa bezrobocia 2005 2006 2007 2008 2009 20,4 17,8 12,2 9,8 11,9 Źródło: GUS. Dane o ilości i strukturze bezrobocia wykazywane są w postaci liczb bezwzględnych wg stanu na ostatni dzień m-ca kalendarzowego. Tabele poniżej zawierają liczbę osób bezrobotnych w podziale na gminy, płeć, wiek oraz poziom wykształcenia. 78 Wykres 2. Stopa bezrobocia na terenie powiatu zduńskowolskiego w latach 1995-2009 Tab. 18. Stan bezrobocia w podziale na gminy i płeć osób bezrobotnych (stan na 31.12.1999 r.) Gminy Osoby % 2.652 w tym kobiety 1.336 65,9 gmina i miasto Szadek gmina Zduńska Wola 414 625 194 261 10,3 15,5 gmina Zapolice 333 139 8,3 4.024 1.930 100 miasto Zduńska Wola Ogółem Udział % wyliczony w stosunku do ogółu bezrobotnych Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Zduńskiej Woli Najliczniejszą grupę bezrobotnych stanowią mieszkańcy miasta Zduńska Wola (ponad 65%). Około 30% bezrobotnych w powiecie to osoby zamieszkałe na wsi. Kobiety stanowią 50,3% bezrobotnych mieszkańców Zduńskiej Woli, natomiast w gminach wiejskich odsetek bezrobotnych mężczyzn jest większy niż kobiet. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: (stan na 31.12.2009) Gminy miasto Zduńska Wola Osoby % w tym kobiety 1144 2.307 79 67,9 gmina i miasto Szadek gmina Zduńska Wola 287 567 141 256 8,4 16,7 gmina Zapolice 237 125 7 3.398 1.666 100 Ogółem Udział % wyliczony w stosunku do ogółu bezrobotnych Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Zduńskiej Woli Tab. 19. Struktura bezrobotnych wg poziomu wykształcenia i płci (stan na 31.12.1999 .) Liczba bezrobotnych Wykształcenie ogółem w tym kobiety Osoby % osoby % wyższe 66 1,7 50 2,6 policealne średnie zawodowe 750 18,6 475 24,6 średnie ogólnokształcące 331 8,2 277 14,4 zasadnicze zawodowe 1377 34,2 573 29,7 podstawowe i niepełne podstawowe 1500 37,3 555 28,7 4 024 100,0 1 930 100,0 Razem Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Zduńskiej Woli Aktualizacja 2010 r./2011 r.: (stan na 31.12.2009) Liczba bezrobotnych Wykształcenie ogółem w tym kobiety Osoby % osoby % wyższe 307 9,0 208 12,5 policealne średnie zawodowe 666 19,6 362 21,7 średnie ogólnokształcące 548 16,1 365 21,9 zasadnicze zawodowe 849 25,0 351 21,1 gimnazjalne i poniżej 1028 30,3 380 22,8 3 398 100,0 1 666 100,0 Razem Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Zduńskiej Woli 80 Osoby bezrobotne bez wykształcenia stanowią ponad 37% ogółu zarejestrowanych. Bezrobotnych kobiet legitymujących się wykształceniem wyższym, średnim zawodowym i średnim ogólnokształcącym jest więcej niż mężczyzn. Tab. 20. Struktura bezrobotnych wg wieku i płci (stan na 31.12.1999 r.) Liczba bezrobotnych ogółem Wiek w tym kobiety osoby % osoby % 15 - 17 lat 8 0,2 3 0,2 18 - 24 1 405 34,9 749 38,8 25 - 34 996 24,8 518 26,8 35 - 44 987 24,5 456 23,6 45 - 54 574 14,3 196 10,2 55 - 59 46 1,1 8 0,4 60 - 64 8 0,2 - - Razem 4 024 100,0 1 930 100,0 Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Zduńskiej Woli Osoby młode w wieku do 24 lat to 35% ogółu bezrobotnych. Bezrobotni powyżej 45 lat stanowią 15,6% zarejestrowanych. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: (stan na 31.12.2009) Liczba bezrobotnych ogółem Wiek w tym kobiety osoby % osoby % 15 - 17 lat - - - - 18 - 24 782 23,0 456 27,4 25 - 34 899 26,5 474 28,5 35 - 44 622 18,3 294 17,6 45 - 54 756 22,2 348 20,9 55 - 59 275 8,1 94 5,6 60 - 64 64 1,9 - - Razem 3 398 100,0 1 666 100,0 Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Zduńskiej Woli 81 Bezrobocie wśród osób niepełnosprawnych Tab. 21. Liczba osób posiadających grupy inwalidzkie na dzień 31.12.1999 roku. Osoby 104 44 %* 2,6 poszukujący pracy ** w tym kobiety 206 74 5,1 Razem w tym kobiety 310 118 7,7 Bezrobotni w tym kobiety * - procent wyliczony w stosunku do ogółu osób bezrobotnych (tzn. 4024 os.) ** - osoby z grupami inwalidzkimi posiadający świadczenie ZUS z tego tytułu, ale nie posiadający statusu osoby bezrobotnej. Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Zduńskiej Woli Odsetek osób niepełnosprawnych w ogólnej liczbie bezrobotnych to 2,6%, ale znalezienie odpowiedniego pracodawcy dla tej grupy osób jest trudne. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: (stan na 31.12.2009) Osoby 385 164 %* 11,3 poszukujący pracy ** w tym kobiety 53 18 1,6 Razem w tym kobiety 438 182 12,9 Bezrobotni w tym kobiety * - procent wyliczony w stosunku do ogółu osób bezrobotnych (tzn. 3 398 os.) ** - osoby z grupami inwalidzkimi posiadający świadczenie ZUS z tego tytułu, ale posiadający statusu osoby bezrobotnej. Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Zduńskiej Woli nie Bezrobotni według zawodów Określenie zawodów osób bezrobotnych dokonywane jest wg kodów liczbowych zaleconych przez KUP. Klasyfikacja zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy wprowadzona została rozporządzeniem MPiPS z dn. 20.04.1995r. Otrzymane w programie PULS zestawienie bezrobocia z podziałem na zawody osób zarejestrowanych nie uwzględnia sytuacji, w której osoba bezrobotna posiada więcej niż jeden zawód wyuczony bądź nabyte umiejętności praktyczne w czasie pracy zawodowej. Statystyka poniższa wykazuje osoby bezrobotne wg grup zawodowych na ostatni dzień 1999 r. Podane są również w tabeli poniżej zgłoszone miejsca pracy w ciągu drugiego półrocza 1999 roku, razem z miejscami stażowymi dla absolwentów. 82 Tab. 22. Bezrobotni wg zawodów stan na 31.12.1999 r. Kod zawo -du 21... 22... 23... 24... 31... 32... 33... 34... 41... 42... 51... 52... 61... 71... 72... 73... 74... 81... 82... 83... Grupa zawodów Liczba bezrobotnych ogółem 0,47 0,07 w tym kobiety 11 2 Liczba zgłoszonych miejsc pracy w II pół-roczu 99 r. 1 2 16 31 0,40 0,77 13 26 3 8 448 11,13 276 8 średni personel z zakresu rolnictwa i ochrony zdrowia nauczyciele nauki zawodu średni personel biurowy, agenci biur pośrednictwa, urzędnicy d/s podatków, policjanci, pracownicy socjalni pracownicy d/s statystyk i finansów, sekretarki, pracownicy bibliotek i archiwów, ewidencji materiałowej pracownicy obrotu pieniężnego pracownicy usług gastronomicznych, fryzjerskich, ochrony osobistej, administratorzy sprzedawcy rolnicy, hodowcy, ogrodnicy, robotnicy leśni 137 3,40 101 3 2 66 0,05 1,64 0 56 0 20 91 2,26 70 83 5 90 0,12 2,24 5 72 1 17 261 78 6,49 1,94 241 40 58 0 górnicy i robotnicy obróbki kamienia, robotnicy budowlani i robót wykończeniowych w budownictwie mechanicy, ślusarze, spawacze, kowale, elektromonterzy, mechanicy maszyn i urządzeń robotnicy przy produkcji wyrobów precyzyjnych, galanteryjnych, szklarze, ceramicy, robotnicy w poligrafii robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, wyrobów włókienniczych i skórzanych operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych, obróbki drewna, urządzeń energetycznych, zautomatyzowanych linii produkcyjnych monterzy i operatorzy maszyn do produkcji wyrobów metalowych, chemicznych, gumowych, drewnianych, włókienniczych, maszyn poligraficznych i papierniczych, maszyn do przetwarzania żywności maszyniści kolejowi, kierowcy pojazdów 327 8,13 2 17 584 14,52 9 37 4 0,10 0 0 498 12,38 364 94 15 0,37 0 9 215 5,34 129 11 78 1,94 10 30 specjaliści z zakresu nauk ścisłych i techniki specjaliści z zakresu nauk przyrodniczych i ochrony zdrowia Nauczyciele specjaliści do spraw biznesu, finansów, prawnicy, ekonomiści, psycholodzy, specjaliści z zakresu kultury i sztuki oraz nauk społecznych średni personel techniczny, kreślarze, technicy z zakresu techniki komputerowej i sprzętu optycznego, inspektorzy bhp 83 osoby % 19 3 91... 93... silnikowych sprzątaczki, sprzedawcy uliczni, gospodarze budynków, gońcy, bagażowi, ładowacze nieczystości robotnicy pomocniczy przy pracach prostych w transporcie, budownictwie bez zawodu 0 Razem Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Zduńskiej Woli 179 4,45 102 37 213 5,29 52 80 664 4024 16,50 100 349 1930 0 519 Największe bezrobocie dotyka ludzi bez wykształcenia zawodowego. W gronie około 20 grup zawodowych najwięcej bezrobotnych jest pośród grupy mechaników, ślusarzy, spawaczy, kowali, elektromonterów i mechaników maszyn i urządzeń. Kolejną grupą zawodową jest grupa obejmująca robotników pracujących w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, wyrobów włókienniczych i skórzanych, następną stanowi średni personel techniczny, kreślarze, technicy sprzętu optycznego i inspektorzy bhp. Bezrobotni z ww. grup stanowią ok. 60% ogółu bezrobotnych w powiecie. Najliczniejszą grupę stanowią osoby bez przygotowania zawodowego dla których praktycznie nie ma ofert pracy. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Określenie zawodów osób bezrobotnych dokonywane jest wg kodów liczbowych zaleconych przez Ministra Gospodarki i Pracy. Klasyfikacja zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy wprowadzona została rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. Nr 265, poz. 2644 oraz z 2007 r. Nr 106 poz. 728). Otrzymane w programie SYRIUSZ zestawienie bezrobocia z podziałem na zawody osób zarejestrowanych nie uwzględnia sytuacji, w której osoba bezrobotna posiada więcej niż jeden zawód wyuczony bądź nabyte umiejętności praktyczne w czasie pracy zawodowej. Statystyka poniższa wykazuje osoby bezrobotne wg grup zawodowych na ostatni dzień 2009 r. Podane są również w tabeli poniżej zgłoszone miejsca pracy w ciągu drugiego półrocza 2009 roku, razem z miejscami stażowymi dla absolwentów. Bezrobotni wg zawodów stan na 31.12.2009 r. Kod zawo -du 21... 22... 23... 24... 31... Grupa zawodów Liczba bezrobotnych ogółem specjaliści z zakresu nauk ścisłych i techniki specjaliści z zakresu nauk przyrodniczych i ochrony zdrowia Nauczyciele specjaliści do spraw biznesu, finansów, prawnicy, ekonomiści, psycholodzy, specjaliści z zakresu kultury i sztuki oraz nauk społecznych średni personel techniczny, kreślarze, technicy z zakresu techniki komputerowej i sprzętu optycznego, inspektorzy bhp 84 1,77 0,53 w tym kobiety 27 16 Liczba zgłoszonych miejsc pracy w II pół-roczu 99 r. 1 1 33 0,97 26 10 122 3,59 94 15 248 7,30 90 11 osoby % 60 18 32... 33... 34... 41... 42... 51... 52... 61... 71... 72... 73... 74... 81... 82... 83... 91... 92… 93... średni personel z zakresu rolnictwa i ochrony zdrowia nauczyciele nauki zawodu średni personel biurowy, agenci biur pośrednictwa, urzędnicy d/s podatków, policjanci, pracownicy socjalni pracownicy d/s statystyk i finansów, sekretarki, pracownicy bibliotek i archiwów, ewidencji materiałowej pracownicy obrotu pieniężnego pracownicy usług gastronomicznych, fryzjerskich, ochrony osobistej, administratorzy sprzedawcy rolnicy, hodowcy, ogrodnicy, robotnicy leśni górnicy i robotnicy obróbki kamienia, robotnicy budowlani i robót wykończeniowych w budownictwie mechanicy, ślusarze, spawacze, kowale, elektromonterzy, mechanicy maszyn i urządzeń robotnicy przy produkcji wyrobów precyzyjnych, galanteryjnych, szklarze, ceramicy, robotnicy w poligrafii robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, wyrobów włókienniczych i skórzanych operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych, obróbki drewna, urządzeń energetycznych, zautomatyzowanych linii produkcyjnych monterzy i operatorzy maszyn do produkcji wyrobów metalowych, chemicznych, gumowych, drewnianych, włókienniczych, maszyn poligraficznych i papierniczych, maszyn do przetwarzania żywności maszyniści kolejowi, kierowcy pojazdów silnikowych sprzątaczki, sprzedawcy uliczni, gospodarze budynków, gońcy, bagażowi, ładowacze nieczystości robotnicy pomocniczy przy pracach prostych w transporcie, budownictwie bez zawodu 0 Razem Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Zduńskiej Woli 108 3,18 62 2 1 0,03 0 3 154 4,53 121 68 88 2,59 76 84 19 0,56 12 4 103 3,03 76 33 277 27 8,15 0,79 242 15 69 1 177 5,21 5 30 414 12,18 4 53 10 0,29 3 0 295 8,68 158 89 10 0,29 2 6 301 8,86 200 19 79 2,32 9 34 149 4,38 86 79 7 260 0,21 7,65 3 86 0 116 438 3 398 12,89 100 253 1 666 15 728 Zapotrzebowanie pracodawców Korzystanie z usług pośrednictwa pracy Urzędu jest dobrowolne. Pracodawcy nie mają obowiązku zgłaszania wolnych miejsc pracy do PUP. Stąd wykazywane przez statystykę oferty pracy nie są dokładnym odbiciem zapotrzebowania na pracowników lokalnego rynku pracy. Liczbę zgłoszonych ofert na przestrzeni lat 1995 - 1999 r. przedstawia tabela. 85 Tab. 23. Zgłoszone oferty pracy Lata 1995 Ilość ofert pracy 1856 1996 1227 1997 1336 1998 1236 1998 871 Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Lata Ilość ofert pracy 2000 969 2001 940 2002 1204 2003 1320 2004 1528 Lata Ilość ofert pracy 2005 1462 2006 1509 2007 2002 2008 1498 2009 1460 Wykres 3. Ilość ofert pracy na terenie powiatu zduńskowolskiego w latach 1995-2009 Zawody posiadane przez zarejestrowane osoby są zbieżne ze zgłaszanymi ofertami pracy, natomiast kandydaci nie zawsze posiadają inne umiejętności zawodowe i cechy osobowe wymagane przez pracodawców. Zestawienie poniżej przedstawia szczegółowo zawody, w których zgłoszono najwięcej ofert pracy w drugim półroczu 1999 roku. Tab.24. Zawody, w których zgłoszono najwięcej ofert pracy w drugim półroczu 1999 roku. Kod zawodu Grupa zawodu Liczba bezrobotnych Liczba ofert 3439004 Pracownicy d/s administracyjnych Magazynier Referent administracyjnobiurowy Sprzedawca w handlu detalicznym Dziewiarz maszynowo - ręczny Szwaczka Kierowca samochodu osobowego 5 9 20 62 9 65 249 51 41 176 18 8 53 22 4130103 4190102 5220109 7430202 7430604 8320101 86 8320302 9130208 9140103 9150204 9160201 9310301 9320203 9320305 9320308 Kierowca samochodu ciężarowego Sprzątaczka Robotnik gospodarczy Portier Bileter Robotnik budowlany Pakowacz Robotnik pomocniczy w przemyśle lekkim Robotnik pomocniczy w przemyśle spożywczym 23 8 52 32 4 21 78 17 31 8 11 8 8 11 9 36 6 15 Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Zduńskiej Woli Podsumowanie Wykazywane bezrobocie jest bezrobociem jawnym, a dobrowolność rejestracji w Urzędzie Pracy sprzyja bezrobociu ukrytemu i powstawaniu „czarnego” rynku pracy. Rosnące w ostatnim roku tendencje do rejestrowania się osób pragnących podjąć pracę wiąże się ze zmianami w systemie ubezpieczeń społecznych. Nie znaczy to jednak, że zainteresowanie bezrobotnych podjęciem pracy maleje a wręcz przeciwnie zapotrzebowanie na pracę ze strony bezrobotnych jest duże. Wysoki jest udział ludzi młodych w grupie bezrobotnych, ale ich umiejętności zawodowe w stosunku do oczekiwań stawianych przez pracodawcę są za niskie. Postępująca restrukturyzacja w wielu obszarach życia gospodarczego i społecznego wpływa również na zwiększenie stopy bezrobocia. Zauważalne jest zmniejszenie ilości zgłaszanych ofert pracy w ostatnim roku. Malejąca ich liczba może być wynikiem ograniczenia produkcji przez lokalnych przedsiębiorców, zawężenia rynku usług lub powiększenia rozmiarów zatrudnienia bez umów o pracę. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Wykazywane w statystykach bezrobocie klasyfikowane jest jako bezrobocie jawne, a dobrowolność rejestracji w Urzędzie Pracy ogranicza możliwość walki ze zjawiskiem tzw. „szarej strefy” (bezrobocie ukryte). Zauważalna na rynku pracy jest tendencja do rejestrowania się osób pragnących podjąć legalne zatrudnienie głównie z uwagi na kwestie ubezpieczenia społecznego. Nie znaczy to jednak, że zainteresowanie bezrobotnych podjęciem pracy maleje, a wręcz przeciwnie. Zapotrzebowanie na pracę ze strony bezrobotnych odnotowuje trend wzrostowy przy malejącej liczbie ofert pracy. Stan ten może być wynikiem ograniczenia produkcji przez lokalnych przedsiębiorców, zawężenia rynku usług lub powiększenia rozmiarów zatrudnienia bez umów o pracę. Zauważyć jednak należy, że korzystanie z usług pośrednictwa pracy oferowanych przez Publiczne Służby Zatrudnienia jest dobrowolne, a pracodawcy nie mają obowiązku zgłaszania wolnych etatów do PUP. Wykazywane przez statystykę dane dotyczące ilości ofert nie są zatem dokładnym odbiciem zapotrzebowania lokalnego rynku pracy na nowych pracowników. Zawody posiadane przez zarejestrowane osoby są wprawdzie zbieżne ze zgłaszanym zapotrzebowaniem, jednak kandydaci do zatrudnienia często nie posiadają aktualnych uprawnień lub umiejętności dodatkowych wymaganych przez pracodawców. 87 W populacji bezrobotnych wysoki procentowy udział mają ludzie młodzi, osoby bez wykształcenia zawodowego oraz długotrwale bezrobotni. Uwagę zwrócić trzeba również na osoby niepełnosprawne, które stanowią w całej populacji osób zarejestrowanych w ewidencji PUP odsetek ponad 10% (z tendencją wzrostową). W odniesieniu do tej grupy osób znalezienie zatrudnienia jest dodatkowo utrudnione czynnikami związanymi ze stanem zdrowia warunkującym wykonywanej pracy o charakterze nie kolidującym z dolegliwościami chorobowymi. Wpływ na wahanie stopy bezrobocia w analizowanym okresie (1995-2009) miały niewątpliwie 3 podstawowe czynniki. przystąpienie Polski w roku 2004 do Unii Europejskiej i związane z tym otwarcie rynków pracy krajów członkowskich (silny trend spadkowy wskaźnika w latach 2004-2007) 2. światowy kryzys gospodarczy skutkujący falą spadków poziomu zatrudnienia oraz powrotami pracowników z emigracji zarobkowej. 3. postępująca restrukturyzacja najważniejszych gałęzi przemysłu (włókiennictwo, kolej). Długoletnia dominacja na terenie powiatu zduńskowolskiego zakładów związanych z przemysłem lekkim przyczyniła się m. in. do gwałtownego wzrostu bezrobocia wśród przedstawicieli takich grup zawodowych jak: dziewiarz czy szwaczka. Dodatkowo na sytuację poszczególnych producentów oddziałuje coraz silniej konkurencja technologiczna i cenowa rynków wschodnich, których ekspansja wykazuje stałą tendencję wzrostową. 1. Szansą na osiągnięcie pozytywnych wyników w zakresie łagodzenia skutków bezrobocia w perspektywie najbliższych lat jest doskonalenie aktywnej polityki rynku pracy oraz wsparcie dla inicjatyw związanych z rozwojem małej i średniej przedsiębiorczości w regionie. O istnieniu takiej potrzeby świadczy niesłabnące zainteresowanie klientów PUP możliwością uzyskania pomocy w formach takich jak: jednorazowe dotacje na rozpoczęcie działalności gospodarczej, doposażenie/wyposażenie stanowisk pracy czy organizacja staży. Kluczowym znaczenie będzie też miała poprawa trafności i efektywności wsparcia adresowanego zarówno do osób bezrobotnych, jak i pracodawców. 88 IV. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA 1. Usługi komunikacyjne i transportowe Powiat zduńskowolski posiada dobrze rozwiniętą infrastrukturę komunikacji publicznej w związku z czym zapewnione są bezpośrednie połączenia wszystkich gmin ze stolicą powiatu oraz stolicą województwa. Obsługę pasażerów prowadzą takie przedsiębiorstwa jak Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji Sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej Zduńska Wola Sp. z o.o., PKP Przewozy Regionalne Spółka z o.o. 1.1 Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji Sp. z o.o. W powiecie zduńskowolskim zadania komunikacji miejskiej wykonuje Miejskie Przedsiębiorstwo komunikacji Sp. z o.o. Oprócz miasta Zduńska Wola obsługuje ona także kilkanaście miejscowości na terenie powiatu. MPK posiada 10 linii komunikacyjnych, a w tym: 3 linie miejskie, pięć linii miejsko – podmiejskich oraz dwie linie międzymiastowe do Sieradza (w tym jedna pospieszna). Długość linii komunikacyjnych wynosi łącznie 263,8 km. Przedsiębiorstwo wykorzystuje do przewozów 23 jednostki o liczbie 1950 miejsc (siedzących i stojących). Stopień zużycia pojazdów mieści się w granicach 40%. MPK wykorzystuje 85 przystanków dwukierunkowych. Spółka zatrudnia 64 osoby. Firma ogółem w 2006 r. przewiozła 2039 tys. pasażerów, w tym w komunikacji miejskiej 1908 tys. pasażerów. Ważnym zadaniem dla spółki jest częściowa wymiana taboru, która przyczyni się do bardziej efektywnej działalności w dziedzinie świadczenia usług przewozowych (źródło: dane MPK na koniec 2006 r.) Aktualizacja 2010 r./2011 r.: MPK posiada 9 linii komunikacyjnych, a w tym: 1 linia miejskie, 6 linii miejsko – podmiejskich oraz dwie linie międzymiastowe do Sieradza (w tym jedna pospieszna). Długość linii komunikacyjnych wynosi łącznie 257,9 km. Przedsiębiorstwo wykorzystuje do przewozów 22 jednostki o liczbie 2037 miejsc (siedzących i stojących). Stopień zużycia pojazdów mieści się w granicach 40%. MPK wykorzystuje 142 przystanki dwukierunkowe. Spółka zatrudnia 69 osoby. Firma ogółem w 2009 r. przewiozła 1563 tys. pasażerów, w tym w komunikacji miejskiej 1259 tys. pasażerów. Ważnym zadaniem dla spółki jest częściowa wymiana taboru, która przyczyni się do bardziej efektywnej działalności w dziedzinie świadczenia usług przewozowych. Źródło: dane MPK na koniec 2009 r. 1.2 Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej Zduńska Wola Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo zatrudnia 135 osób oraz dysponuje taborem 60 autobusów o pojemności od 39 do 48 miejsc siedzących. Długość obsługiwanej sieci komunikacyjnej wynosi 1634 km i obejmuje: jedna linię gminną, 10 linii powiatowych, 23 linie wojewódzkie i jedną linię międzywojewódzką. 89 Zduńska Wola posiada bezpośrednie połączenia z takimi miejscowościami jak Buczek, Częstochowa, Łask, Łódź, Poddębice, Sieradz, Szadek, Rychłocice, Tuszyn, Widawa, Zelów. PKS wykorzystuje 262 przystanki. W 2006 r. spółka przewiozła 2 mln 65 tys. pasażerów (źródło: dane PKS na koniec 2006 r.) Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Przedsiębiorstwo zatrudnia 128 osób oraz dysponuje taborem 57 autobusów o pojemności od 39 do 55 miejsc siedzących. Długość obsługiwanej sieci komunikacyjnej wynosi 1571 km i obejmuje: 5 linii gminnych, 7 linii powiatowych, 22 linie wojewódzkie i 1 linię międzywojewódzką. Zduńska Wola posiada bezpośrednie połączenia z takimi miejscowościami jak: Bełchatów, Karpacz, Kudowa Zdr., Lublin, Łask, Łowicz, Łódź, Opole, Piotrków Tryb., Poddębice, Poznań, Radom, Sieradz, Szadek, Świeradów Zdr., Warszawa, Widawa, Wałbrzych, Wieluń, Wrocław. W sezonie wakacyjnym: Jędrzejów, Kielce, Kołobrzeg, Międzywodzie, Piła, Kalisz, Gniezno. PKS zarządza 262 przystankami. W 2009 r. Spółka przewiozła 1 mln 831 tys. pasażerów (źródło: dane PKS Sp. z o.o. Zduńska Wola na dzień 31.12.2009 r.) 1.3 PKP Przewozy Regionalne Sp. z o.o. Przez teren powiatu zduńskowolskiego biegną dwie linie kolejowe Chorzów Batory – Tczew i Łódź Kaliska – Tuplice, realizujące zarówno przewozy towarowe, jak i pasażerskie. Dworzec PKP w Zduńskiej Woli został zmodernizowany w 2005 r. Budynek dworca w Szadku jest na bieżąco remontowany, z kolei dworzec w Karsznicach z uwagi na likwidację kasy biletowej na skutek zmniejszonej częstotliwości kursowania pociągów w najbliższym czasie nie zostanie otwarty (źródło: dane PKP Przewozy regionalne Sp. z o.o., PKP S.A., PKP Polskie Koleje Liniowe S.A.) Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Ilość połączeń realizowana przez Przewozy Regionalne na koniec 2009 r. - odcinek Zduńska Wola - Łódź Kaliska - Zduńska Wola - 36 pociągów REGIO i 4 pociągi interREGIO na dobę, - odcinek Zduńska Wola - Sieradz - Zduńska Wola - 34 pociągi REGIO i 4 pociągi interREGIO na dobę, - odcinek Zduńska Wola - Częstochowa - Zduńska Wola - 4 pociągi REGIO na dobę Na terenie powiatu czynna kasa biletowa znajduje się na dworcu PKP w Zduńskiej Woli. W 2009 roku odprawiono z niej 335 970 pasażerów, miesięcznie ok. 30 000, dobowo około 900 pasażerów. Źródło: dane PKP Przewozy regionalne Sp. z o.o. 1.4. Koleje dużych prędkości. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: 90 Schemat układu istniejących sieci kolejowych w obrębie powiatu zduńskowolskiego oraz planowana nitka kolei dużych prędkości. 91 Niezwykłą szansą na zwiększenie potencjału komunikacyjnego powiatu zduńskowolskiego jest planowane powstanie kolei dużych prędkości. Wstępne studium wykonalności zakłada stworzenie szybkiego połączenia kolejowego łączącego Wrocław z Warszawą przez powiat zduńskowolski i Łódź, a także Poznań z Warszawą przez Łódź. Nowa linia dużych prędkości będzie zasadniczym elementem spójnego systemu kolejowych połączeń między aglomeracjami miejskimi w Polsce, o kształcie zbliżonym do ,,leżącej litery Y”, gdzie Łódź będzie koncentrowała jej odgałęzienia. Nowa linia będzie koncentrować ruch z wielu kierunków w celu maksymalnego wykorzystania jej zdolności przepustowej. Dlatego należy przyjąć, że będzie ona obsługiwała potoki pasażerów pomiędzy Warszawą (i Lublinem, Białymstokiem), Łodzią, Wrocławiem (i Legnicą, Wałbrzychem, Jelenią Górą) oraz Poznaniem (i Szczecinem, Gorzowem Wielkopolskim, Zieloną Górą). Do najważniejszych elementów decydujących o konkurencyjności powiatu zduńskowolskiego - obok infrastruktury transportowej, łączności, ochrony środowiska – jest bezsprzecznie infrastruktura kolejowa. Planowana nitka kolei dużych prędkości przebiegająca przez powiat zduńskowolski będzie zatem szansą na rozwój, poprzez zwiększenie: - zewnętrznych powiązań komunikacyjnych, - atrakcyjności inwestowania i prowadzenia działalności gospodarczej, - atrakcyjności zamieszkania. Decydujące znaczenie ma w związku z tym umiejscowienie na terenie powiatu zduńskowolskiego przystanku/dworca tejże linii. 2. Gazyfikacja Przez powiat zduńskowolski, na północ od centrum miasta przebiega gazociąg przesyłowy DN 300, łączący także sąsiednie powiaty łaski i sieradzki. W Zduńskiej Woli w sąsiedztwie ul. Getta Żydowskiego znajduje się stacja redukcyjna stanowiąca początek gazociągu rozdzielczego średniego ciśnienia na teren miasta. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: W Zduńskiej Woli w sąsiedztwie ul. Getta Żydowskiego znajduje się wybudowana w roku 1999 stacja redukcyjno-pomiarowa (przepustowość nominalna wynosi 12000m3/h) o następujących parametrach: przepustowość nominalna 12 000m³/h’ ciśnienie wlotowe do stacji 5,5 MPa,39 maksymalne ciśnienie wlotowe 0,5 MPa. Stacja stanowi początek gazociągu rozdzielczego średniego ciśnienia na teren miasta. Do chwili obecnej wykonano gazociągi w ulicach: - rozdzielczy ul. Getta Żydowskiego o przekroju Ø 315 mm i Ø 250 mm, ul. Łódzka na odcinku od Łódzkiej do Struga, ul. Kilińskiego na odcinku od Łódzkiej do Szadkowskiej, ul. Szadkowska na odcinku od Kilińskiego do Żytniej, ul. Żytnia na odcinku od Szadkowskiej do Czarnieckiego, ul. Czarnieckiego na odcinku od Żytniej do Łódzkiej, ul. Kilińskiego na odcinku od Łódzkiej do działki 131 przy ul. Kilińskiego, ul. Moniuszki na odcinku od Łódzkiej do Przemysłowej, ul. Jana Kazimierza, Żytnia, Podbipięty, Zagłoby, Rycerska, Żółkiewskiego, 92 Schematy przedstawiające istniejącą i planowaną sieć gazociągów w powiecie zduńskowolskim. 93 ul. Sobieskiego na odcinku od Żytniej do Kilińskiego, ul. Skrzetuskiego na odcinku od Żytniej do Skrzetuskiego, Tymienice na odcinku od Getta Żydowskiego do Tymienic działka nr 366/6, Tymienice na odcinku od działki 366/6 do Tymienic działka nr 361/15, ul. Getta Żydowskiego na odcinku od Łódzkiej do Placu Wolności, ul. Kościelna na odcinku od Placu Wolności do Złotnickiego, ul. Złotnickiego na odcinku od Kościelnej do Piwnej, ul. Kolbego na odcinku od Złotnickiego do Piwnej, ul. Piwna na odcinku od Złotnickiego do Kobusiewicza, ul. Kobusiewicza na odcinku od Piwnej do Jagiełły, ul. Torfowa na odcinku od Jagiełły do Łąkowej, ul. Łąkowa od Torfowej do Klasztornej, ul. Klasztorna na odcinku od Łąkowej do Klasztornej działka nr 100, ul. Wodna , Zakopiańska wraz z przyłączeniem do szkoły podstawowej nr 7, ul. Łódzka, Struga, Murarska o przekroju Ø 125 mm doprowadzony do „ICOPAL”. Ponadto dla celów komunalnych, w tym w gospodarstwach domowych, wykorzystywany jest gaz propan – butan dostarczany w butlach przez kilku dystrybutorów. - Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Długość sieci gazowej średniego ciśnienia w powiecie zduńskowolskim wynosi niewiele ponad 10 km i zaopatruje - poza Miastem Zduńska Wola – dodatkowo dwóch klientów przemysłowych w Tymienicach i Janiszewicach. Ponadto dla celów komunalnych, w tym w gospodarstwach domowych, wykorzystywany jest gaz propan – butan dostarczany w butlach przez kilku dystrybutorów. W dokumencie „Polityka energetyczna Polski do 2025 roku" przyjęto, iż do roku 2025 nastąpi sukcesywny wzrost krajowego zużycia energii finalnej o 48-55% (według poszczególnych wariantów). W prognozowanej strukturze zużycia przewidziano istotny wzrost udziału gazu ziemnego. W okresie prognozy nie przewiduje się istotnych ograniczeń wynikających z dostępu do zasobów gazu ziemnego. Zgodnie z zapisami dokumentu „Polityka energetyczna polski do 2025 roku" mogą wystąpić ograniczenia czasowe dotyczące możliwego tempa wzrostu dostaw wynikające z logistyki kontraktów importowych i inwestycji sieciowych. Wobec powyższego dla obszaru Powiatu Zduńskowolskiego przyjęto następujące założenia: nastąpi sukcesywna rozbudowa sieci gazowej, która w 2025 roku pozwoli na niemal pełne zgazyfikowanie obszaru Powiatu Zduńskowolskiego; zwiększy się liczba gospodarstw domowych, korzystających z gazu do celów grzewczych (również dzięki zmniejszeniu kosztów ogrzewania po termomodernizacji budynków); postęp wpłynie na podwyższenie stopy życiowej społeczeństwa oraz zwiększy komfort użytkowania nośników energii, w tym gazu; nastąpi przyrost zużycia przez odbiorców instytucjonalnych. 94 3. Drogownictwo Powiat zduńskowolski w stosunku do województwa i kraju dysponuje średnio rozwiniętą, ale dość funkcjonalnie rozmieszczoną siecią dróg kołowych. Według stanu na koniec 2006 r. w powiecie było 486,82 km dróg publicznych z tego 333,70 km (68,54 %) o nawierzchni bitumicznej. Tab. 25. Zestawienie ilości dróg wg rodzajów i jakości nawierzchni na terenie powiatu o nawierzchni % dróg o Drogi ogółem w km bitumicznej nawierzchni bitumicznej Krajowe 12,61 12,61 100% Wojewódzkie 30,31 30,31 100% Powiatowe 197,00 165,80 84,16% Gminne 246,92 124,98 50,62% RAZEM 486,84 333,70 68,54% Źródło: opracowanie własne Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Według stanu na koniec roku 2009 w ramach dróg powiatowych jest 168,4 km dróg o nawierzchni bitumicznej, co stanowi 85,48% dróg powiatowych ogółem. Rodzaje nawierzchni dróg gminnych Gminy Miasta Zduńska Wola, Gminy Zduńska Wola,Gminy Zapolice,Gminy i Miasta Szadek Drogi O nawierzchni bitumicznej O nawierzchni gruntowej ulepszonej (tłuczeń, żużel) O nawierzchni gruntowej naturalnej RAZEM ogółem w km 148,79 88,43 35,49 272,71 Źródło: opracowanie własne Wskaźnik gęstości dróg o nawierzchni twardej wynosi: 100,91km/100 km ² . Najbardziej istotne dla powiatu są drogi o znaczeniu krajowym: pokrywające się drogi: nr 14 Łowicz – Łódź – Zduńska Wola – Sieradz – Walichnowy oraz nr 12 od granicy zachodniej państwa – Kalisz – Sieradz – Pabianice, Piotrków Trybunalski – Lublin – granica wschodnia państwa o długości 12,61 km na obszarze powiatu, przebiegające częściowo w granicach administracyjnych miasta Zduńska Wola Biegnące przez powiat zduńskowolski drogi krajowe i wojewódzkie są znacznie obciążone ruchem tranzytowym i lokalnym. Obciążenie takie, w przypadku przebiegu drogi przez miasta i obszary o gęstej zabudowie powoduje, że obciążenie to dochodzi do maksymalnych granic przepustowości, co stanowi zagrożenie bezpieczeństwa ruchu pojazdów i ludzi. Ze względu na niekorzystny przebieg drogi krajowej tranzytowej, która biegnie przez miasto, w bezpośrednim sąsiedztwie osiedli mieszkaniowych i szpitala, niezbędną jest budowa obwodnicy po stronie południowej części miasta w celu odciążenia drogi krajowej. 95 Stan techniczny dróg krajowych i wojewódzkich jest nienajlepszy choć zdecydowanie korzystniejszy od dróg powiatowych i gminnych. Stan dróg powiatowych jest niezadowalający i ocenia się, ze około 70-80% tej sieci wymaga modernizacji. Bardzo ograniczone środki finansowe pozwalają jedynie na utrzymanie przejezdności układu komunikacyjnego. Aktualny stan tego układu wymagać będzie przeciwdziałania postępującej degradacji infrastruktury drogowej, poprzez przebudowę i modernizację układu oraz zapewnienie sprawności funkcjonowania systemu (likwidacja punktów krytycznych i poprawa bezpieczeństwa ruchu). Siecią dróg krajowych na terenie powiatu zduńskowolskiego aktualnie zarządza Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad w Łodzi. Siecią dróg wojewódzkich na terenie powiatu zarządza Zarząd Dróg Wojewódzkich w Łodzi poprzez Rejony Dróg Wojewódzkich (R.D.W.) w Sieradzu i Poddębicach. R.D.W. w Sieradzu zarządza następującymi odcinkami dróg : Nr 473 Szadek – Łask dł. 4,97 km Nr 710 Szadek – Błaszki dł. 10,55 km R.D.W. w Poddębicach zarządza drogą : Nr 473 Szadek – Zygry Nr 710 Szadek – Kwiatkowice dł. 6,99 km dł. 7,81 km Zarząd Powiatu Zduńskowolskiego poprzez Wydział Inwestycji, Dróg i Funduszy Zewnętrznych zarządza siecią 197,0 km dróg (z tego 47,0 km w miastach) w tym o nawierzchni twardej – 182,58 km pozostałe to drogi gruntowe wzmocnione bądź naturalne – 14,42 km. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Zarząd Powiatu Zduńskowolskiego poprzez Wydział Inwestycji, Dróg i Funduszy Zewnętrznych zarządza siecią 197,0 km dróg (z tego 47,0 km w miastach) w tym o nawierzchni twardej – 184,77 km pozostałe to drogi gruntowe wzmocnione bądź naturalne – 12,23 km. Ponadto w ciągach dróg powiatowych znajduje się 16 mostów oraz 143 przepusty. Ich stan jest zróżnicowany i wymaga budowy nowych obiektów, bądź modernizacji istniejących. Obecnie na terenie powiatu zarejestrowanych jest 42.372 pojazdów. Wzrastająca liczba samochodów i mobilność społeczeństwa wymagają zwiększenia ilości miejsc parkingowych, zwłaszcza w miejscach publicznych i to zarówno w miastach, na osiedlach mieszkaniowych jak i na wsiach. W powiecie zduńskowolskim funkcjonuje 6 stacji kontroli pojazdów o podstawowym zakresie uprawnień rozszerzonym o niektóre rodzaje badań. Zabezpieczają one potrzeby w zakresie okresowych badań technicznych wszelkiego rodzaju pojazdów. Stacje znajdują się w Zduńskiej Woli (4) w Szadku (1)oraz w gminie Zduńska Wola(1) 96 Układ komunikacji drogowej w powiecie zduńskowolskim 97 Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Obecnie na terenie powiatu zarejestrowanych i aktywnych jest 51 489 pojazdów. W powiecie zduńskowolskim funkcjonuje 8 stacji kontroli pojazdów o podstawowym zakresie uprawnień rozszerzonym o niektóre rodzaje badań. Zabezpieczają one potrzeby w zakresie okresowych badań technicznych wszelkiego rodzaju pojazdów. Stacje znajdują się w Zduńskiej Woli (6) w Szadku (1) oraz w gminie Zduńska Wola (1). W ostatnim okresie powiat, oprócz bieżącego utrzymania dróg przeprowadził także znaczące inwestycje i remonty na drogach powiatowych, które zdecydowanie poprawiły stan dróg oraz bezpieczeństwo ruchu drogowego. Dotyczy to szczególnie inwestycji na kierunkach dróg powiatowych przebiegających z północy na południe powiatu. Główną inwestycją jest projekt pn.: ,,Poprawa dostępności komunikacyjnej województwa łódzkiego poprzez przebudowę infrastruktury transportowej Północ-Południe w powiecie zduńskowolskim i łaskim”. Całkowity koszt projektu to prawie 72 mln zł, a długość łączna przebudowanych dróg w ramach niego to ok. 38 km. Drugim dużym projektem drogowym była przebudowa w latach 2009-2010 drogi powiatowej Zduńska Wola-Ptaszkowice o długości 6,8 km za kwotę ok. 4,4 mln zł. W latach 2009-2010 przebudowano i zmodernizowano też niektóre odcinki dróg powiatowych i ulic miejskich w ramach Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych tzw. ,,schetynówek”. Były to m.in. droga Zduńska Wola-Tymienice o długości ok. 1,8 km i wartości ok. 4,1 mln zł, ul. Kilińskiego w Zduńskiej Woli (dł. ok. 650 mb i wartości ok. 1,3 mln zł), ul. Getta Żydowskiego w Zduńskiej Woli (dł. ok. 450 mb i wartość ok. 0,7 mln zł), remont ul. Łaskiej w Zduńskiej Woli (dl. ok. 1,8 km i wartość ok. 1 mln zł), droga Korczew-Annopole Nowe (dł. ok. 2 km i wartość ok. 0,65 mln zł), droga Kotliny-Wojsławice (dł. ok. 3,6 km i wartość ok. 5,2 mln zł), droga Czechy-Izabelów -Annopole Nowe (dł. ok. 2,7 km i wartość ok. 3,1 mln zł). Wielkiego znaczenia dla rozwoju powiatu zduńskowolskiego będzie miała budowa przebiegającej w południowych granicach Miasta Zduńska Wola droga ekspresowa S8. Droga ekspresowa S8 przez Wrocław - Sieradz - Zduńską Wolę - Łask - Pabianice - Łódź do Warszawy stanowić będzie jedną z najważniejszych arterii komunikacyjnych naszego kraju. Trasa ta połączy południowo-zachodnią część Polski z regionem łódzkim oraz Warszawą. Jej planowany przebieg jest szczególnie ważny dla powiatu zduńskowolskiego. Obecnie komunikacja samochodowa pomiędzy Łodzią, a Wrocławiem odbywa się po drogach krajowych nr 12 i 14 bez możliwości wyboru innej trasy, co niestety nie jest bezpieczne dla podróżujących ze względu na zły stan techniczny wspomnianych dróg krajowych. 4. Usługi łączności Działalność telekomunikacyjna w powiecie zduńskowolskim prowadzona jest przez Telekomunikację Polską S.A. oraz innych operatorów sieci bezprzewodowych – telefonii komórkowych tj. Plus, Orange, Era, Play. Sieć telefoniczna jest systematycznie modernizowana. 98 Tab. 26. Stan telefonizacji w powiecie zduńskowolskim Ilość łączy w powiecie zduńskowolskim Łącza Indywidualni Biznesowi Miasto Wie Miasto: Miasto: Wieś: Wie ogółe ś indywidualn biznesowi indywidualn ś: m i i biz nes owi 15689 13135 2554 11795 3894 10535 1260 3536 358 Ilość łączy w poszczególnych gminach Miasto i gmina Zduńska Wola Miasto Szadek Gmina Zduńska Wola Gmina Zapolice Miasto i gmina Szadek 11271 524 2041 917 1460 Ilość aparatów publicznych Powiat Gmina Gmina Gmina Gmina Miasto Miasto Miasto Zduńskowolski miejska wiejska Zapolice Szadek Zduńska Szadek Zduńska Zduńska Wola Wola Wola 89 68 6 7 8 68 6 76 Wieś 13 Źródło: dane TP S.A. Dynamicznie rozwija się telefonia bezprzewodowa – komórkowa. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Do niedawna w telekomunikacji dominowały łącza kablowe, radiowe i satelitarne, których zasięg i przepustowość były ograniczone. Obecnie ta tradycyjna architektura telekomunikacyjna sieci przewodowej zastępowana jest przez sieci bezprzewodowe lub tworzone od podstaw sieci wielousługowe nowej generacji (światłowody). Nowoczesne technologie telekomunikacyjne, poprzez przemieszczanie głosu, obrazu i danych na dalekie i krótkie odległości zmieniają świat i powodują jego „kurczenie się”. Najszybciej rosnącymi obszarami telekomunikacji jest przekazywanie danych oraz komunikacja bezprzewodowa. Łatwy i szybki dostęp do danych ma bardzo duży wpływ na społeczeństwa oraz rozwój gospodarczy. Podobnie jak wszechobecne wykorzystanie telefonów komórkowych, które umożliwiają komunikację z każdego prawie miejsca na ziemi. Przy wykorzystaniu telefonów i technologii bezprzewodowej powstały nowe usługi (WAP, Bluetooth) oraz nowe technologie takie jak system LTE (Long Term Evolution) czy telefonia komórkowa drugiej, a później trzeciej generacji (3G). 3G to telefoniczna sieć cyfrowa 99 telefonii komórkowej bazująca na rozwiniętych standardach i technologiach, która dzięki poszerzonej pojemności sieci umożliwia wprowadzenie dodatkowych usług wykorzystujących transmisję wideo oraz transmisję pakietową (komutację pakietową). Technologie informacyjne i komunikacyjne stały się jedną z największych sił stymulujących pozytywne zmiany w świecie. Stwarzają one jakościowo inne możliwości dostępu do informacji, zmieniają warunki podejmowania decyzji ekonomicznych, prowadzą do skracania tzw. czasu ekonomicznego, przyspieszają procesy biznesowe i kulturowe. 5. Sieć Internet Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Sieć Internet, obecnie, jako jeden z głównych nośników informacji na świecie stał się podstawowym warunkiem dalszego rozwoju cywilizacyjnego. Internet może być odbierany przy pomocy kabla telefonicznego, sieci komórkowej, drogą radiową, satelitarną, nawet przy pomocy sieci energetycznej. Sprawia to, że może dotrzeć w najbardziej niedostępne miejsca. Głównym trendem w rozwoju Internetu jest w chwili obecnej poprawa przepustowości istniejącej sieci, czyli możliwość przesłania jak największej ilości danych w jak najkrótszym czasie. Najbardziej wydajne odcinki sieci nazywane są siecią szerokopasmową. Teren powiatu zduńskowolskiego powinien zostać przygotowany na inwestycje związane z rozwojem szerokopasmowego Internetu. Na koniec 2009 roku Polska zajmowała 25 miejsce na tle w Unii Europejskiej pod względem dostępności usług szerokopasmowych dostarczanych konsumentom za pośrednictwem sieci stacjonarnych. Mniejszy odsetek mają tylko Słowacja i Grecja. Jak podaje Komisja Europejska, tylko 13,5% Polaków ma dostęp do szerokopasmowego Internetu. [źródło: „Raport o stanie rynku telekomunikacyjnego w Polsce w 2009 roku”, Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej, Warszawa, czerwiec 2010]. Szerokopasmowy dostęp do Internetu to usługa polegająca na połączeniu z Internetem za pomocą szybkiego łącza lub medium o dużej przepływności. Istnieje wiele definicji minimalnej prędkości dostępu szerokopasmowego; od 64 kb/s do 2 Mb/s. Są one zależne od trendów obowiązujących na rynku i trend ten, czyli minimalna prędkość przepływu danych uznawana za dostęp szerokopasmowy, stale wzrasta. Szerokopasmowy Internet to również rozwój i ułatwienie działania dla wszystkich instytucji publicznych, w tym również dla jednostek samorządu terytorialnego. Umożliwia on udostępnienie nowych interaktywnych usług w różnych dziedzinach, w tym m.in. w edukacji czy w służbie zdrowia (np. diagnostyka na odległość). Jest on instrumentem mającym niezwykłe znaczenie w rozwoju i funkcjonowaniu podmiotów gospodarczych, zwłaszcza w zakresie dystrybucji, zamówień czy zarządzania. Mieszkańcy powiatu zduńskowolskiego w większości mają możliwość korzystania z usług sieci Internet, jednak jest to głównie infrastruktura o niskiej przepustowości dostosowana jedynie do indywidualnego odbiorcy. Poszczególne podmioty, w tym podmioty gospodarcze starają się zgodnie z własnymi potrzebami rozwijać dostępność sieci i jakość tego dostępu jednak nadal w zdecydowanej większości nie jest to sieć szerokopasmowa. Władze Powiatu Zduńskowolskiego czynią starania, aby sieć bezprzewodowa rozwijała się coraz intensywniej. Wobec coraz większej informatyzacji urzędów publicznych, przedsiębiorstw i samych mieszkańców, koniecznym jest stworzenie takiej infrastruktury 100 technicznej, aby kontakt interesanta z urzędami stanowiącymi jednostki organizacyjne Powiatu był możliwy przy użyciu sieci Internet w możliwie najszerszym zakresie. Jednym z działań, które ma na celu poprawę tej dostępności jest udział Powiatu Zduńskowolskiego w realizacji projektu "Infrastruktura Regionalnego Systemu Informacji Przestrzennej Województwa Łódzkiego", współfinansowanego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007 – 2013. Zakres projektu obejmuje m.in. archiwizację baz danych w postaci elektronicznej poprzez przetworzenie geodezyjnego zasobu powiatowego z postaci papierowej do postaci cyfrowej, udostępnienie danych dla poszczególnych grup odbiorczych tego archiwum przy pomocy sieci Internet, wyposażenie ośrodka w nowoczesny sprzęt umożliwiający funkcjonowanie elektronicznego, sieciowego systemu danych geodezyjnych, który będzie współdziałał z bazą wojewódzką, w tym z innymi powiatami. Kolejnym krokiem Powiatu Zduńskowolskiego w kierunku stworzenia możliwości większego wykorzystania szerokopasmowego Internetu było przystąpienie do partnerskiego projektu "Infrastruktura Regionalnego Systemu Informacji Przestrzennej Województwa Łódzkiego - Powiat Zduńskowolski" w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013, który podejmuje działania skierowane na budowanie e-Administracji w Starostwie Powiatowym w Zduńskiej Woli. Projekt należy do grupy przedsięwzięć przyczyniających się do poprawy funkcjonowania administracji samorządowej wykorzystującej nowoczesne i zaawansowane systemy teleinformatyczne. Liderem projektu jest Województwo Łódzkie, a partnerami Powiaty: Łaski, Łowicki, Łódzki Wschodni, Opoczyński, Piotrkowski, Rawski, Skierniewicki, Tomaszowski, Zduńskowolski, Zgierski, oraz Miasta Piotrków Trybunalski i Łódź. Władze Miasta Zduńska Wola podjęły natomiast starania m.in. dla popularyzacji Internetu bezprzewodowego. Mieszkańcy coraz częściej korzystają z mobilnego Internetu i istnieje coraz większe zapotrzebowanie na infrastrukturę w tym zakresie. Taki dostęp do Internetu jest obecnie możliwy na terenie Parku Miejskiego przy ulicy Kościelnej, stadionu miejskiego przy ulicy Łaskiej, czy na terenie kompleksu basenów i kortów tenisowych przy Miejskim Ośrodku Sportu i Rekreacji (ulica Kobusiewicza). Usługi dostępu szerokopasmowego do sieci Internet w Polsce zdominowane są przez trzynastu operatorów telekomunikacyjnych. Trzech z nich, na czele z TP S.A. to operatorzy telefonii stacjonarnej. Czterech to operatorzy telefonii ruchomych oraz sześciu operatorów telewizji kablowych. [źródło: „Raport o stanie rynku telekomunikacyjnego w Polsce w 2008 roku”, Urząd Komunikacji Elektronicznej, Warszawa, czerwiec 2009]. Na terenie powiatu zduńskowolskiego działa kilka firm lokalnych dostarczających Internet takich jak Księżyc.pl czy VLINE s.c., ZW Media. Najszerszą natomiast ofertę dla klientów z terenu powiatu proponują Telekomunikacja Polska S.A. i Netia S.A. Telekomunikacja Polska S.A. jest największym polskim operatorem i dostawcą usług telekomunikacyjnych na rynku telefonii stacjonarnej. Operator, poza dostępem do sieci Internet i transmisji danych oferuje usługi na rynku telefonii stacjonarnej, telefonii komórkowej, a także specjalistyczne usługi w zakresie radiokomunikacji, telefonii przywoławczej, radiotelefonii i łączności dyspozytorskiej. Polski rząd pracuje obecnie nad projektem „Cyfrowa Polska”. W przypadku jego realizacji Polacy będą mogli nieodpłatnie korzystać z usług bezprzewodowego dostępu do Internetu. Firma, która wygra przetarg, będzie zobowiązana do zbudowania w całej Polsce sieci przekaźników umożliwiających bezprzewodowe podłączenie komputera do Internetu. Korzystanie z sieci będzie całkowicie darmowe. Projekt Cyfrowa Polska w 85 proc. ma być 101 realizowany z funduszy Unii Europejskiej. Zakłada on głównie wsparcie i intensywny rozwój społeczeństwa informacyjnego m.in. poprzez rozbudowę infrastruktury teleinformatycznej. Powiat Zduńskowolski powinien upatrywać szansę w tym projekcie. Powszechny dostęp do Internetu to szansa na rozwój gospodarczy poprzez usprawnienie działania urzędów użyteczności publicznej oraz przedsiębiorstw. To nieograniczony darmowy dostęp do wiedzy dla wszystkich, a szczególnie dzieci i młodzieży. 6. Elektroenergetyka Obszar powiatu zduńskowolskiego obsługiwany jest przez Zakład Energetyczny ŁódźTeren SA Rejon Energetyczny w Sieradzu. Cały teren powiatu zasilany jest z krajowego systemu elektroenergetycznego. Odbiorcy energii elektrycznej z terenu powiatu zduńskowolskiego zasilani są z trzech Głównych Punktów Zasilających 110/15 kV: - GPZ Zduńska Wola znajdującego się przy ulicy Przemysłowej w Zduńskiej Woli (zasilany jest liniami 110 kV z czterech kierunków od GPZ Złota, Szadek, Łask 1, Kozuby), - GPZ Złota znajdującego się przy ulicy Grzybowej w Zduńskiej Woli (połączony liniami 110 kV z GPZ Zduńska Wola i Sieradz), - GPZ Szadek znajdującego się na terenie Szadku (połączony liniami 110 kV z GPZ Zduńska Wola i Poddębice 1). Poza tym na terenie miasta Zduńska Wola znajdują się także dwie rozdzielnie 110/15 kV Zduńska Wola 79 nr 3 - 1416 przy ulicy Kanałowej i Zduńska Wola 113 nr 3-1733 przy ulicy Kościelnej. Całkowita moc zainstalowana w GPZ wynosi 102 MVA. Szczytowe obciążenie mocą czynną GPZ w 2005 r. wynosiło: - GPZ Zduńska Wola – 18,5 MW łącznie z EC, - GPZ Złota – 8,1 MW, - GPZ Szadek – 6,5 MW. W 2005 r. dostarczono na terenie Zduńskiej Woli energię do 19 728 podmiotów w wysokości 53 595 MWh, a na terenie Szadku do 1280 podmiotów w wysokości 5880 MWh. Odbiorcy na terenie powiatu zduńskowolskiego zasilani są z sieci niskiego napięcia poprzez 400 stacji SN/nn, w tym: - Zduńska Wola – 146 stacji, - gmina Zduńska Wola – 104 stacje, - gmina Zapolice – 54 stacje, - gmina Szadek – 96 stacji (w tym Szadek – 22 stacje). Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Szczytowe obciążenie mocą czynną GPZ-ów w 2010 r. wynosiło: - GPZ Zduńska Wola – 19,0 MW łącznie z EC, GPZ Złota – 9,2 MW, GPZ Szadek – 6,8 MW. 102 W 2010 r. dostarczono na terenie Zduńskiej Woli energię do 19 662 podmiotów w ilości 51 949 MWh, a na terenie Szadku do 1261 podmiotów w wysokości 4 372 MWh, na terenach pozamiejskich powiatu do 8 227 podmiotów w ilości 22 968 MWh. Odbiorcy na terenie powiatu zduńskowolskiego zasilani są z sieci niskiego napięcia poprzez 426 stacji SN/nn, w tym: - Zduńska Wola – 152 stacji, gmina Zduńska Wola – 119 stacje, gmina Zapolice – 54 stacje, gmina Szadek – 101 stacji (w tym Szadek – 27 stacje). 7. Gospodarka wodna Gospodarowanie wodą polega na trwałym zabezpieczeniu potrzeb ilościowych i jakościowych wody oraz jej dostarczenia w odpowiednim czasie. Poza zaspokojeniem potrzeb ludności i gospodarki celem gospodarki wodnej są: - podtrzymanie funkcji ekologicznych, - zapewnienie ochrony przed niekorzystnymi zjawiskami hydrologicznymi (powódź, susza). W ostatnich latach obserwuje się powolny efekt odbudowy zasobów wód podziemnych. Głównym czynnikiem prowadzącym do odbudowy zasobów jest zmniejszenie zużycia wody przez gospodarkę komunalną (oszczędzanie, racjonalizacja, wzrost cen wody) i przemysł (spadek produkcji, likwidacja zakładów pracy). Powiat zduńskowolski zaopatrywany jest w wodę wyłącznie z ujęć głębinowych, zarówno dla celów gospodarki komunalnej jak i przemysłu. Według Rocznika Statystycznego Województwa Łódzkiego 2006 (http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/lodz/ASSETS_06p01_01.pdf) zużycie wody na potrzeby gospodarki i ludności w 2005 r. wyniosło w powiecie zduńskowolskim 3,6 mln m3, w tym przemysł (zakłady pobierające z własnych ujęć min. 5000 m3 wody rocznie) 0,7 mln m3 (19,3 %) i eksploatacja sieci wodociągowej (bez zużycia wody na cele przemysłowe) 2,9 mln m3 (tj. 80,7 %). Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Powiat zduńskowolski zaopatrywany jest w wodę wyłącznie z ujęć głębinowych, zarówno dla celów gospodarki komunalnej jak i przemysłu. Według http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/lodz/ASSETS_09p01_01.pdf zużycie wody na potrzeby gospodarki i ludności w 2008 r. wyniosło w powiecie zduńskowolskim 3,2 mln m3, w tym przemysł (zakłady pobierające z własnych ujęć min. 5000 m3 wody rocznie) 0,7 mln m3 22,4 % i eksploatacja sieci wodociągowej (bez zużycia wody na cele przemysłowe) 2,5 mln m 3 (tj. 77,6 %). 103 Tab.27. Sumaryczny pobór wody na terenie powiatu w latach 2003 – 2005 [m3/d]. Sieć wodociągowa Lata 2003 2004 2005 Gospodarka komunalna 8 116 8 388 7 161 Przemysł 1 888 767 2 170 Ujęcia własne zakładów przemysłowych 2 195 2 044 1 952 Łączny pobór wody 12 199 11 199 11 283 Źródło: opracowanie własne (na podstawie danych z “Raportu o stanie środowiska w województwie łódzkim” za lata 2003 – 2005) W ostatnich latach zarysowuje się tendencja spadkowa zużycia wody. Obserwuje się zmniejszenie zużycia wody na obszarach miejskich (oszczędność wywołana opomiarowaniem użytkowników indywidualnych), a wzrost na obszarach wiejskich (rozbudowa wodociągów). Tab. 28. Zużycie wody przez gospodarkę komunalną w latach 2003 – 2005 [m3/d] Lata Wodociąg 2003 2004 2005 miejski w Szadku 764 762 195 miejski w Zduńskiej Woli 5 736 5 532 5 095 wiejskie ogółem 1 616 2 094 1 871 Razem 10119 3399 3172 Źródło: opracowanie własne (na podstawie danych z “Raportu o stanie środowiska w województwie łódzkim” za lata 2003 – 2005) Na terenie powiatu funkcjonuje 16 ujęć wód podziemnych zaopatrujących wodociągi miejskie i wiejskie. Ujęcia czerpią głównie wodę z poziomu górnokredowego (poza ujęciem w Gajewnikach, gm. Zduńska Wola i jednej studni w Rębieskich, gm. Zduńska Wola) i całkowicie pokrywają zapotrzebowanie na terenach zwodociągowanych. Największe zakłady przemysłowe na terenie powiatu czerpią wodę z ujęć własnych. Są to Elektrociepłownia Zduńska Wola Sp. z o.o. w Zduńskiej Woli, Zwoltex Fabryka Wyrobów Frotowych i Kocowych S.A. w upadłości w Zduńskiej Woli, ICOPAL S.A. w Zduńskiej Woli oraz Browar Staropolski Sp. jawna w Zduńskiej Woli Agros Nova sp. z o.o. w Warszawie, Zakład w Tymienicach, oraz Ferax sp. z o.o. w Zduńskiej Woli. Mniejsze zakłady pobierają wodę z wodociągów. 8. Gospodarka ściekowa Ze względu na rolniczy charakter powiatu zduńskowolskiego głównym źródłem zanieczyszczeń wód powierzchniowych są ścieki bytowo-gospodarcze. Do wód powierzchniowych w 2005 r. odprowadzano 9471 m3 ścieków w ciągu doby (źródło: Raport o stanie środowiska w województwie łódzkim w 2005 roku /Biblioteka Monitoringu Środowiska, Łódź 2006/). Według Rocznika Statystycznego Województwa Łódzkiego 2006 (http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/lodz/ASSETS_06p01_02.pdf) w powiecie zduńskowolskim w 2005 r. wytworzono 3,1 mln m3 ścieków, z czego oczyszczonych było 2,4 mln m3 (w tym oczyszczonych mechanicznie 4,7 %, chemicznie /tylko ścieki przemysłowe/ i biologicznie 4,4 % i z podwyższonym usuwaniem biogenów 90,9 %) oraz 0,7 mln m3 nieoczyszczonych 104 (odprowadzanych siecią kanalizacyjną). Z oczyszczalni ścieków korzysta 61,8 % ludności powiatu. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Według http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/lodz/ASSETS_09p01_02.pdf w powiecie zduńskowolskim w 2008 r. wytworzono 2,5 mln m3 ścieków, z czego oczyszczonych było 2,45 mln m3 (w tym oczyszczonych mechanicznie 2,7 %, chemicznie /tylko ścieki przemysłowe/ i biologicznie 5,6 % i z podwyższonym usuwaniem biogenów 89,6 %) oraz 0,5 mln m3 nieoczyszczonych (odprowadzanych siecią kanalizacyjną). Z oczyszczalni ścieków korzysta 66,1 % ludności powiatu. Główne źródła zanieczyszczeń na terenie powiatu zostały wyposażone w oczyszczalnie. Oczyszczalnie ścieków funkcjonujące na terenie powiatu w ramach posiadanych mocy obsługują 59% ludności i są przygotowane do przyjmowania większej ilości ścieków niż dopływa ich obecnie. Tab. 29. Oczyszczalnie ścieków komunalnych i przemysłowych na terenie powiatu zduńskowolskiego Rodzaj Gmina Miejscowość Nazwa zakładu oczyszczalni Zduńska Elektrociepłownia Zduńska Wola sp. z o.o. Mechaniczna Miasto Wola w Zduńskiej Woli Zduńska Zduńska Wola PKP Cargo S.A. Zakład Taboru w Łodzi Mechaniczna Wola MechanicznoMiejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów Tymienice biologicznoi Kanalizacji Sp. z o.o. w Zduńskiej Woli chemiczna Mechaniczno Gajewniki „AVES” sp. z o.o. w Gajewnikach Zduńska -biologiczna Wola Mechaniczno Wojsławice Gmina Zduńska Wola -biologiczna ZHU „Tytan” Anna Kucharska Janiszewice Mechaniczna w Zduńskiej Woli Mechaniczno Przatówek Dom Pomocy Społecznej w Przatówku -biologiczna Mechaniczno Szadek Prusinowice Szkoła Podstawowa w Prusinowicach -biologiczna Mechaniczno Szadek Zakład Gospodarki Komunalnej w Szadku -biologiczna Zapolice Zapolice Gmina Zapolice Mechaniczna Źródło: informacje własne Stan infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej w powiecie zduńskowolskim przedstawia tabela 105 Tab. 30. Wodociągi i kanalizacja (sanitarna i ogólnospławna) w gminach Długość sieci Ilość przyłączy Stopień Gmina wodociągowej kanalizacyjnej wodociągowych kanalizacyjnych zwodociągowania skanalizowania km Miasto Zduńska Wola Szadek Zduńska Wola Zapolice szt. % 106,5 90,1 5961 4042 94,1 87,0 154,7 6,9 1609 182 95,0 10,0 127,8 88,7 3139 3504 99,0 19,8 92,3 8,2 1201 138 96,0 11,0 Źródło: Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Zduńskiej Woli, Zakład Gospodarki Komunalnej w Szadku, urzędy gmin Zduńska Wola i Zapolice Aktualizacja 2010 r./2011 r.: W powiecie zduńskowolskim (stan na 31.12.2007) długość sieci wodociągowej wynosiła 467,1 km przy ilości przyłączy 10268, a długość sieci kanalizacyjnej 158,7 km przy ilości przyłączy 4268 Ludność obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków w gminach (stan na 31.12.2007) Gmina Miasto Zduńska Wola Szadek: - miasto - wieś Zduńska Wola Zapolice Liczba % 38640 87,0 743 647 2990 805 37,4 12,1 26,2 16,8 (źródło: http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/lodz/ASSETS_OCHRONA_SRODOWISKA_2007.pdf) 9. Gospodarka odpadami W chwili obecnej podstawowym sposobem unieszkodliwiania odpadów na terenie powiatu zduńskowolskiego jest ich składowanie na składowisku odpadów w Mostkach, gm. Zduńska Wola. Właścicielem składowiska jest Gmina Miasto Zduńska Wola, natomiast jego administratorem od 1993 r. jest firma Leszka Felsztyńskiego ze Zduńskiej Woli. Posiada ono uregulowany stan formalno-prawny. Składowisko uruchomione zostało w 1988 r., a przewidywana data zamknięcia składowiska – 2015 r. Zgodnie z Raportem o stanie środowiska w województwie łódzkim w 2005 roku (Biblioteka Monitoringu Środowiska, Łódź 2006) powierzchnia całkowita składowiska wynosi 8,32 ha, a roczna ilość przyjmowanych odpadów wynosi 19 244 Mg. Służy ono do składowania odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne. Odpady składowane są podpoziomowo oraz nadpoziomowo. Górna warstwa zabezpieczana jest pospółką i warstwą ziemi. Składowisko urządzone jest prawidłowo, a jego sposób prowadzenia (składowania odpadów) nie budzi zastrzeżeń z punktu widzenia ochrony środowiska. Oprócz składowania odpadów na składowisku jest prowadzony również odzysk z odpadów komunalnych surowców wtórnych, takich jak: tworzywa sztuczne, makulatura, złom oraz stłuczka szklana. Ponadto z odpadów komunalnych odzyskiwane są również odpady w postaci zużytych opon i akumulatorów (zaliczanych do odpadów niebezpiecznych). 106 Wszystkie wyselekcjonowane odpady przekazywane są do powtórnego wykorzystania lub unieszkodliwienia. Z prowadzonego monitoringu wpływu składowiska na środowisko (wody podziemne i gaz wysypiskowy) wynika, że stan środowiska nie uległ pogorszeniu. Na terenie powiatu zduńskowolskiego znajdują się również dwa nieczynne i zrekultywowane poprzez zalesienie składowiska odpadów (Ptaszkowice, gm. Zapolice i Dziadkowice, gm. Szadek). Wg Rocznika Statystycznego Województwa Łódzkiego 2006 (http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/lodz/ASSETS_06p01_04.pdf) na terenie powiatu zduńskowolskiego w 2005 r. wytworzono 22,3 tys. ton odpadów innych niż komunalne, z czego 20,1 tys. ton poddano odzyskowi, a 2,2 tys. ton unieszkodliwiono. Wytwarzane odpady gromadzone są w specjalistycznych pojemnikach, koszach ulicznych (w tym w pojemnikach do selektywnej zbiórki odpadów). Opróżnianiem pojemników i wywozem odpadów zajmują się firmy posiadające stosowne zezwolenie na prowadzenie przedmiotowej działalności, tj. pozwolenie na odbiór odpadów od właścicieli nieruchomości oraz zezwolenia na transport odpadów. Wszystkie gminy wchodzące w skład powiatu zduńskowolskiego wprowadziły na swoim terenie częściową segregację odpadów (selektywną zbiórkę). Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Odpady komunale z terenu powiatu zduńskowolskiego powstają w gospodarstwach domowych oraz obiektach infrastruktury, takich jak : handel, usługi, szkolnictwo, obiekty działalności gospodarczej i wytwórczej. Transport odpadów komunalnych odbywa się na jedno składowisko odpadów zlokalizowane na terenie powiatu zduńskowolskiego. Przewozem odpadów do miejsca ich unieszkodliwiania zajmują się firmy świadczące usługi na podstawie umów zawartych pomiędzy urzędami miast i gmin oraz prywatnymi wytwórcami odpadów. Na terenie powiatu zduńskowolskiego w dalszym ciągu prowadzona jest częściowa segregacja odpadów komunalnych u źródła, jednak większość odpadów w stanie zmieszanym trafia na składowisko odpadów w Mostkach gdzie dokonywana jest selekcja na miejscu. Na terenie powiatu zduńskowolskiego jedyną metodą unieszkodliwiania odpadów jest ich składowanie na składowisku odpadów. W granicach powiatu znajduje się jedno składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne z uregulowanym stanem prawnym. Zlokalizowane jest w gminie Zduńska Wola w miejscowości Mostki, właścicielem jego jest Urząd Miasta Zduńska Wola, prowadzone jest przez Leszka Felsztyńskiego – zarządzającego. Składowisko powstało w wyrobisku poeksploatacyjnym o powierzchni 10,49 ha. Posiada naturalne zabezpieczenie - uszczelnienie w postaci glin, wpływ składowiska na środowisko jest monitorowany. Jego eksploatacja szacunkowo określana jest do 2050 r. Przedmiotowe składowisko ma uregulowany stan formalno-prawny. Dla składowiska odpadów Wojewoda Łódzki wydał pozwolenie zintegrowane z dnia 30.01.2007 r., znak: SR. VII-M/6617-2/PZ/46/2007. W chwili obecnej zarządzający dostosowuje istniejącą instrukcję eksploatacyjną składowiska do wymogów określonych w decyzji. W pozwoleniu zintegrowanym Wojewoda Łódzki określił szczegółowe warunki eksploatacji składowiska i udzielił zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie unieszkodliwiania odpadów metodą D5. Łączna ilość unieszkodliwianych odpadów na składowisku w Mostkach nie może przekroczyć 25 000 Mg/rok [Mg = tona]. Na terenie powiatu zduńskowolskiego zbierane odpady częściowo poddawane są segregacji, następnie są unieszkodliwiane poprzez składowanie na wysypisku odpadów 107 w Mostkach, gmina Zduńska Wola. Wprowadzony został system selektywnej zbiórki odpadów „w sąsiedztwie” oraz „ u źródła” (pojemniki, worki) oraz częściowo został wdrożony system zbierania wyselekcjonowanych odpadów, w tym odpadów niebezpiecznych (np. baterie, akumulatory). Ponadto, sukcesywnie wdrażany zostaje system zbierania i transportu odpadów wielkogabarytowych występujący w strumieniu odpadów komunalnych. Przewiduje się, że do zbiórki odpadów wielkogabarytowych stosowany będzie system okresowy odbioru odpadów wielkogabarytowych, od właścicieli nieruchomości w gminach zlokalizowanych na terenie powiatu zduńskowolskiego. Należy zaznaczyć, że dużym problemem są nadal „dzikie wysypiska” odpadów. Na terenie Gminy Zduńska Wola występują w różnych miejscach „dzikie wysypiska” odpadów, na miejscach likwidowanych pojawiają się nowe. W latach 2007-2008 zlikwidowano jedno dzikie wysypisko odpadów. Dzikie wysypiska odpadów inwentaryzowane i unieszkodliwiane są na bieżąco przez Urząd Gminy w Zapolicach we własnym zakresie. W latach 2007- 2008 zlikwidowano trzy takie wysypiska. W przypadku Gminy i Miasta Szadek likwidacja miejsc nielegalnego składowania odpadów (rowy, lasy przydrożne) jest zadaniem ciągłym. W latach 2007-2008 zinwentaryzowano dwa dzikie wysypiska odpadów. W ramach gospodarowania odpadami komunalnymi i opakowaniowymi w gminach zlokalizowanych na terenie powiatu zduńskowolskiego sukcesywnie realizowany jest system zbiórki odpadów pochodzących z gospodarstw domowych. Na terenie Gminy i Miasta Szadek w ciągu roku powstaje 770,55 Mg niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych z czego, przeważająca większość to odpady pochodzące z gospodarstw domowych i obiektów infrastruktury które powinny być gromadzone selektywnie. Odpady komunalne segregowane i gromadzone selektywnie (z wyłączeniem 15 01) w ilości 29.08 Mg, z czego papieru i tektury 9,66 Mg, szkła 15,84 Mg oraz tworzyw sztucznych 3,58 Mg (wysepki ekologiczne i selektywna zbiórka z gospodarstw domowych). Na terenie Gminy Zduńska Wola, w ciągu roku powstaje 3045,86Mg odpadów, z czego 82,98 Mg, niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych. Odpadów z opakowań z papieru i tektury 5,416 Mg, tworzyw sztucznych 0,019 Mg, szkła 0,020 Mg. Z uwagi na specyfikę gminy (bezpośrednia bliskość aglomeracji) powstaje 718 Mg odpadów przemysłowych z czego 13 Mg to odpady niebezpieczne. Źródłem odpadów niebezpiecznych są procesy przemysłowe, rolnictwo oraz część odpadów komunalnych. Znacząca część źródeł tych odpadów ma charakter rozproszony co stwarza określone trudności do sporządzenia bilansu poszczególnych strumieni odpadów. Zbiórka odpadów niebezpiecznych (baterie, akumulatory) prowadzona jest w sposób ciągły do pojemników w szkołach i przedszkolach gminnych oraz w trakcie przeprowadzonych festynów recyklingowych którego organizatorem jest gmina. Szacunkową ilość odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych określa się na około 15 Mg. Odpady niebezpieczne wywożone są poza teren gminy Zduńska Wola. Na terenie gminy Zapolice w ciągu roku powstaje 410 Mg odpadów komunalnych z czego przeważająca większość to odpady pochodzące z gospodarstw domowych i obiektów infrastruktury, które mogą być gromadzone w sposób selektywny. Segregowanych surowców wtórnych powstaje w ciągu roku 14,3 Mg, z czego papier i makulatura stanowi 2,4 Mg, szkła 9,8 Mg i tworzyw sztucznych 2,1 Mg. W przypadku odpadów niebezpiecznych źródłem ich powstawania są procesy przemysłowe, rolnictwo a także, część odpadów komunalnych 108 szacunkowa ilość odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych wynosi około 10 Mg. Dla osiągnięcia celów ograniczenia ilości odpadów oraz ich negatywnego oddziaływania na środowisko, należy w dalszym ciągu podejmować w gminach i w powiecie działania z zakresu gospodarki odpadami. Należy sukcesywnie podnosić świadomość ekologiczną mieszkańców (np. zebrania wiejskie, edukacja ekologiczna w szkołach, akcje informacyjne w postaci ulotek i plakatów, konwenty wójtów, sesje, komisje, spotkania sołtysami, publikacje w lokalnej prasie i mediach). Zadanie to jest procesem ciągłym, który jednak w efekcie przyczyni się do realizacji zadań z zakresu gospodarki odpadami. 10. Ciepłownictwo 10.1 Źródła ciepła Najbardziej liczącym się producentem ciepła zaspakajającym potrzeby mieszkańców miasta Zduńska Wola jest Elektrociepłownia Zduńska Wola sp z o.o. w Zduńskiej Woli. Zakład wykorzystuje 3 kotły parowe o wydajności 32 Mg/h i mocy cieplnej 24,6 MW (30 MWt) każdy oraz kocioł gorącej wody o mocy 29 MW (35,4 MWt). Elektrociepłownia dostarcza ciepło do Miejskie Sieci Cieplne Sp. z o.o. w Zduńskiej Woli (ok. 90%) oraz zakładów przemysłowych (dostarczana jest tu także para technologiczna). Innym producentem ciepła jest kotłownia na terenie PKP Cargo S.A. w dzielnicy Karsznice, która zaopatruje w ciepło zakład i osiedle mieszkaniowe. Lokalne kotłownie w Szadku i w Zapolicach dostarczają ciepło do znajdujących się tam bloków mieszkalnych.. Na terenie powiatu zduńskowolskiego stopniowo ulegają likwidacji lokalne kotłownie, m. in. kotłownie szkół, charakteryzujące się dużą uciążliwością dla środowiska ze względu na stosowanie paliwa klasycznego, jakim jest węgiel kamienny i koks. Postępuje również modernizacja urządzeń grzewczych (wymiana kotłów na wysokosprawne), a zainteresowane podmioty dokonują w swoich obiektach termomodernizacji polegającej na dociepleniu ścian zewnętrznych budynków, wymianie stolarki okiennej oraz modernizacji sieci cieplnych. Działania tego typu ograniczają straty ciepła, a tym samym emisja wprowadzanych zanieczyszczeń do powietrza zmniejsza się. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Elektrociepłownia Zduńska Wola sp. z o.o. poszukuje rozwiązań, które zapewniłyby znacznie czystszą produkcję ciepła, przy kosztach mniejszych bądź niewiele różniących się od poziomu dzisiejszego. Rozwiązaniem, w przypadku Elektrociepłowni, innych producentów ciepła, a także indywidualnych gospodarstw domowych, co do stosowania czystszej produkcji energii cieplnej w bardziej oszczędny sposób, są odnawialne źródła energii. Zastosowania nowych technologii pozwalających wykorzystywać odnawialne źródła energii do produkcji ciepła są również widoczne na terenie powiatu zduńskowolskiego. 109 Przykładem odnawialnych źródeł może być zastosowanie biomasy oraz ekranów solarnych wykorzystujących energię słoneczną. Źródła te zostały wykorzystane np. przy modernizacji kotłowni w Zespole Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego w Wojsławicach. Przykładów tego typu inwestycji na terenie powiatu może być więcej, zarówno w przypadku instytucji publicznych jak i indywidualnych gospodarstw domowych. Elektrociepłownia Zduńska Wola sp. z o.o. w związku z uregulowaniami prawnymi dostosowywanymi do prawodawstwa UE, które wprowadzają coraz większe restrykcje co do czystości produkcji energii elektrycznej i cieplnej i wymogu stosowania odnawialnych źródeł energii musi szukać rozwiązań na przyszłość w tym zakresie. Rozwiązaniem może być wprowadzenie do spalanych paliw również biomasy. Biomasa to najczęściej paliwo produkowane w postaci zrębków lub pelet z odpadów drewna lub specjalnie uprawianych do tego celu roślin o dużym przyroście masy drewna w ciągu jednego okresu wegetacyjnego i wysokiej energetyczności. W warunkach polskich najlepszą rośliną, którą można wykorzystać do celów energetycznych, zdaje się być wierzba krzaczasta, która nie ma zbyt dużych wymagań glebowych. Działania wielu instytucji związanej z rozwojem rolnictwa (WODR, ARiMR) prowadzą intensywne działania informacyjne i promocyjne mające na celu propagowanie tego typu upraw. Kolejnym przykładem związanym z poszukiwaniem alternatywnych źródeł energii w powiecie zduńskowolskim są rozważane przez władze Miasta Zduńska Wola plany wykorzystania źródeł termalnych, które zgodnie ze wstępnymi analizami znajdując się pod powierzchnią miasta na niedużej głębokości. W przypadku decyzji co do realizacji tej koncepcji koniecznym jest przeprowadzenie odwiertów i zbadanie złóż pod względem ich głębokości, jakości wody, jej temperatury ciśnienia. Pozwoli to podjąć decyzję co do możliwości ich wykorzystania i opłacalności. 10.2 Sieci cieplne Sieciami cieplnymi na terenie miasta Zduńska Wola zarządzają Miejskie Sieci Cieplne Sp. z o.o. w Zduńskiej Woli. Spółka zajmuje się przesyłem i dystrybucją ciepła do odbiorców. budową sieci, przyłączy i węzłów cieplnych oraz koordynacją rozwoju miejskiego systemu ciepłowniczego Stosowanym nośnikiem energii cieplnej jest woda. Długość sieci cieplnej na terenie Zduńskiej Woli wynosi 39 050 m, w tym: Długość sieci cieplnej na terenie Zduńskiej Woli wynosi 40 832 m, w tym: - magistralna wysokoparametrowa 8760 m, - rozdzielcza wysokoparametrowa 19520 m, - rozdzielcza niskoparametrowa 1240 m. Miejski system ciepłowniczy obsługują 273 węzły cieplne. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Dane dotyczące systemu ciepłowniczego miasta Zduńska Wola. Sieć będąca własnością MSC 1 Sieć magistralna wysokoparametrowa Długość 13 812,6 mb 2 Sieć rozdzielcza i przyłącza w. p. Długość 18 886,4 mb 3 Sieć rozdzielcza i przyłącza n. p. Długość 3 903,0 mb OGÓŁEM: Długość 36 602,0 mb 110 Sieci będące własnością odbiorców ciepła 1 2 Sieć rozdzielcza i przyłącza w. p. Sieć rozdzielcza i przyłącza n. p. Długość 1 911,0 mb Długość 2 319,0 mb OGÓŁEM: Długość 4 230,0 mb OGÓŁEM wszystkie sieci i przyłącza: Długość 40 832,0 mb Źródło: Dane uzyskane w MSC Sp. z o.o. w Zduńskiej Woli (stan na 29.11.2010r.) Podsumowanie Stan dróg powiatowych jest wysoce niezadowalający a 70% - 80% tej sieci wymaga remontu lub przebudowy. Niezbędne jest podjęcie działań zapobiegających postępującej degradacji infrastruktury drogowej. Powiat zduńskowolski posiada dobrze rozwiniętą infrastrukturę komunikacji publicznej zapewniającą bezpośrednie połączenie wszystkich gmin ze stolicą powiatu i województwa. Pozytywną cechą jest przebieg przez powiat zduńskowolski gazociągu przesyłowego z wybudowaną stacją redukcyjną w Zduńskiej Woli w rejonie ul. Getta Żydowskiego. Pomimo wyraźnego postępu telefonizacji w dalszym ciągu notuje się duże zróżnicowanie w dostępności usług z tej dziedziny w miastach i na wsi w zakresie telefonii stacjonarnej. Powiat zduńskowolski charakteryzuje się wysokim poziomem zwodociągowania oraz rezerwami poboru i przesyłu wody z ujęć komunalnych. Zachodzi potrzeba dalszego rozwoju sieci kanalizacyjnej na obszarach wiejskich tym bardziej, że istnieją rezerwy w przyjmowaniu większej niż dotychczas ilości ścieków. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Mimo ograniczonych możliwości inwestycyjnych Powiatu Zduńskowolskiego stan dróg powiatowych systematycznie się poprawia. Według stanu na koniec 2009 roku nawierzchnię bitumiczną posiada 168,4 km dróg powiatowych, co stanowi 85,48% dróg powiatowych ogółem. Realizacja dużych projektów drogowych współfinansowanych ze środków zewnętrznych sprawiła, że Powiat Zduńskowolski jest co raz lepiej skomunikowany. Tym samym atrakcyjniejszy dla potencjalnych inwestorów, również z zewnątrz. Dobry poziom skomunikowania powiatu uzupełnia rozwinięta infrastruktura komunikacji publicznej zapewniająca bezpośrednie połączenie wszystkich gmin ze stolicą powiatu i województwa. Niezwykłą szansą na zwiększenie potencjału komunikacyjnego powiatu zduńskowolskiego jest powstanie kolei dużych prędkości. Wstępne studium wykonalności zakłada stworzenie szybkiego połączenia kolejowego łączącego Wrocław i Poznań z Warszawą przez powiat zduńskowolski i Łódź. Pomimo wyraźnego postępu telefonizacji w dalszym ciągu notuje się duże zróżnicowanie w dostępności usług z tej dziedziny w miastach i na wsi w zakresie telefonii stacjonarnej. Podobne zróżnicowanie pomiędzy wsią i miastem występuje w dostępie do sieci Internet. Szansą na zapewnienie mieszkańcom powiatu zduńskowolskiego szerokopasmowego dostępu do Internetu daje rządowy program „Cyfrowa Polska”. Zakłada on nieodpłatne korzystanie z usług bezprzewodowego dostępu do Internetu. Daje to olbrzymią szansę na rozwój i ułatwienie działania dla wszystkich instytucji publicznych, 111 w tym również dla jednostek samorządu terytorialnego. Umożliwia udostępnienie nowych interaktywnych usług w różnych dziedzinach, w tym m.in. w edukacji czy w służbie zdrowia (np. diagnostyka na odległość). Jest on instrumentem mającym niezwykłe znaczenie w rozwoju i funkcjonowaniu podmiotów gospodarczych, zwłaszcza w zakresie dystrybucji, zamówień czy zarządzania. Ważnym elementem potencjału powiatu zduńskowolskiego jest fakt, iż w jego granicach administracyjnych przebiega gazociąg przemysłowy z wybudowaną stacją redukcyjną w Zduńskiej Woli w rejonie ul. Getta Żydowskiego. Poza tym Powiat zduńskowolski charakteryzuje się wysokim poziomem zwodociągowania oraz rezerwami poboru i przesyłu wody z ujęć komunalnych. Istnieje jednak potrzeba dalszego rozwoju sieci kanalizacyjnej na obszarach wiejskich tym bardziej, że istnieją rezerwy w przyjmowaniu większej niż dotychczas ilości ścieków. 112 V. GOSPODARKA 1. Struktura gospodarki Prezentacja gospodarki powiatu opiera się na danych Urzędu Statystycznego w Łodzi i Starostwa Powiatowego w Zduńskiej Woli. Informacje dotyczące przedsiębiorstw pozwalają bez większego błędu pokazać strukturę gospodarki powiatu. Do charakterystyki firm przedstawiającej szczegółową strukturę wykorzystano materiały Urzędu Statystycznego w Łodzi obejmujące Podmioty Gospodarki Narodowej zarejestrowane we wrześniu 2010 roku na terenie powiatu w systemie REGON. Liczba i wielkość przedsiębiorstw Według danych Urzędu Statystycznego w łodzi w powiecie zduńskowolskim prowadzi działalność 6124 przedsiębiorstw zarejestrowanych. Zdecydowaną większość, działających w powiecie przedsiębiorstw, bo 94,2% stanowią mikroprzedsiębiorstwa zatrudniające mniej niż 9 osób. Firmy większe, w których pracuje od 10 do 49 osób, stanowią 4,7 % a zatrudniające od 50 do 249 pracowników – 1,0 %. W sumie przedsiębiorstwa do 49 osób stanowią 98,9% Wysoki udział i znaczenie przedsiębiorstw małych i średnich jest w zasadzie zgodny ze strukturą przedsiębiorstw tak w Polsce jak i w krajach wyżej rozwiniętych. Niewątpliwie cechą, która różni Polskę i powiat jest zdecydowana dominacja mikroprzedsiębiorstw. Tab. 31. Struktura przedsiębiorstw w powiecie zduńskowolskim według liczby zatrudnionych (stan w czerwcu 2007 r.) Przedsiębiorstwa wg liczby zatrudnionych osób Udział w liczbie % Przedsiębiorstw Od 0 do 9 5769 94,2% Od 10 do 49 285 4,7% Od 50 do 249 63 1,0% Od 250 do 999 7 0,1% 1000 i więcej 0 0 ogółem 6124 100,0% Źródło: Urząd Statystyczny w Łodzi, czerwiec 2007 r. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Struktura przedsiębiorstw ze względu na ich wielkość nie uległa znaczącej zmianie co przedstawia poniższa tabela (stan w 2008 r.): Przedsiębiorstwa wg liczby zatrudnionych osób Od 0 do 9 Od 10 do 49 Od 50 do 249 Od 250 do 999 1000 i więcej ogółem Źródło: Urząd Statystyczny w Łodzi, wrzesień 2010 r. 113 Udział w liczbie Przedsiębiorstw 5746 321 66 7 1 6141 % 93,5% 5,2% 1,07% 0,1% 0,01% 100,0% Struktura przedsiębiorstw według własności Na ogólną liczbę zarejestrowanych jednostek 96,7% należało do sektora prywatnego a 3,3% do sektora publicznego. Wśród jednostek sektora publicznego aż 60% stanowiły państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego. W sektorze prywatnym zdecydowanie dominują firmy polskie. Firmy z kapitałem zagranicznym stanowią znikomy procent, jedynie 0,6%. Tab. 32. Podmioty Gospodarki Narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON według sektorów własnościowych PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE H PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKTORÓW WŁASNOŚCIOW ogółem Sektor publiczny podmioty gospodarki narodowej ogółem państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego ogółem przedsiębiorstwa państwowe spółki handlowe spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego, gospodarstwa pomocnicze pozostałe Sektor prywatny podmioty gospodarki narodowej ogółem osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą spółki handlowe spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego spółdzielnie fundacje stowarzyszenia i organizacje społeczne Pozostałe Liczby bezwzględne % 6 124 200 120 60,0% 1 5 0 1 0,5% 2,5% 0,0% 0,5% 73 36,5% 5 924 4 977 233 36 22 11 141 504 84,0% 3,9% 0,6% 0,4% 0,2% 2,4% 8,5% Źródło: GUS grudzień 2006 r. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE H PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKTORÓW WŁASNOŚCIOWYCH ogółem Sektor publiczny podmioty gospodarki narodowej ogółem państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego ogółem przedsiębiorstwa państwowe 114 Liczby bezwzględne % 6141 174 123 2,8% 2% 0 0,0% spółki handlowe spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego, gospodarstwa pomocnicze pozostałe Sektor prywatny podmioty gospodarki narodowej ogółem osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą spółki handlowe spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego spółdzielnie fundacje stowarzyszenia i organizacje społeczne Pozostałe 5 0 1 0,08% 0,0% 0,01% 45 0,7% 5967 4965 258 39 20 10 165 510 97,2% 80,8% 4,2% 0,6% 0,3% 0,16% 2,7% 8,3% Źródło: GUS wrzesień, 2010r. Forma prawna Na 6115 zarejestrowanych w powiecie zduńskowolskim podmiotów gospodarki narodowej 1131 to osoby prawne i jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, co stanowi 18,5%, natomiast osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą 4984, co stanowi 81,5%. Wskazuje to jednoznacznie, że gospodarka powiatu opiera się na osobach fizycznych prowadzących działalność gospodarczą. Generalnie zakłady osób fizycznych są małymi jednostkami, które według klasyfikacji europejskiej zaliczane są do mikroprzedsiębiorstw. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Na 6141 zarejestrowanych w powiecie zduńskowolskim podmiotów gospodarki narodowej 1176 to osoby prawne i jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, co stanowi 19,1%, natomiast osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą 4965, co stanowi 80,8%. Tab. 33. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą Sekcja EKD Liczby bezwzględne ogółem 4984 rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 95 przemysł 754 budownictwo 575 handel i naprawy 1867 hotele i restauracje 138 transport, gospodarka magazynowa i łączność 315 pośrednictwo 195 obsługa nieruchomości i firm 568 pozostała działalność usługowa komunalna, społeczna i 238 indywidualna pozostałe podmioty 239 Źródło: Urząd Statystyczny w Łodzi, czerwiec 2007 r. 115 % 100,00% 1,9% 15,1% 11,5% 37,5% 2,8% 6,3% 3,9% 11,4% 4,8% 4,8% Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Sekcja PKD Liczby bezwzględne 4965 685 ogółem przetwórstwo przemysłowe budownictwo handel i naprawy hotele i restauracje transport, gospodarka magazynowa i łączność pośrednictwo obsługa nieruchomości pozostała działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna pozostałe podmioty % 100,00% 13,8% 745 1644 123 355 213 32 941 15% 33,1% 2,5% 7,1% 4,3% 0,6% 18,9% 227 4,6 Źródło: Urząd Statystyczny w Łodzi, wrzesień 2010 r. Tab. 34. Osoby prawne i jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej Sekcja EKD Liczby bezwzględne % ogółem 1131 100,00% przedsiębiorstwa państwowe 0 0,00% spółdzielnie 21 1,9% spółki handlowe 237 21,0% spółki cywilne 411 36,3% pozostałe podmioty 462 40,8% Źródło: Urząd Statystyczny w Łodzi, czerwiec 2007 r. Ocena zaprezentowanej struktury przedsiębiorstw nie jest jednoznaczna. Z jednej strony powstawanie małych firm uważane jest za miarę przedsiębiorczości i możliwości adaptacyjnych społeczeństwa. To właśnie dzięki tym przedsiębiorstwom gospodarka gmin i powiatów mogła wyjść z najgłębszego kryzysu. One też przyczyniły się do znacznego obniżenia stopy bezrobocia. Z drugiej strony zjawisko to nie jest zbyt korzystne z punktu widzenia restrukturyzacji regionu i jego przyszłej konkurencyjności. Przewaga zakładów prowadzonych przez osoby fizyczne i spółki cywilne świadczy co prawda o dużej przedsiębiorczości społeczeństwa ale jednocześnie wskazuje na ich słabość finansową i niską efektywność wewnętrznych źródeł finansowania. Firmy te działają na wąskich rynkach lokalnych i mają mniejszą skłonność do innowacji co znacznie ogranicza ich możliwości rozwojowe. Rodzaje prowadzonej działalności Podstawową działalnością przedsiębiorstw powiatu jest handel 37,5%. Zajmuje się nim więcej niż jedna trzecia firm. 15,1% to przedsiębiorstwa produkcyjne zajmujące się przetwórstwem przemysłowym , 11,5% budowlane i ponad 11% firm prowadzi obsługę nieruchomości i firm. W sumie te cztery sekcje skupiają prawie 76% zarejestrowanych jednostek. 116 W dalszej kolejności wymienić można transport, pozostałą działalność usługową, komunalną, społeczną i indywidualną oraz hotele i restauracje. Pozostałe działalności mają już mniejsze znaczenie w gospodarce powiatu. Tab. 35. Przedsiębiorstwa według głównych działalności gospodarczych Sekcja EKD Liczby % bezwzględne ogółem 4984 100,00% rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 95 1,9% Przemysł- przetwórstwo przemysłowe 754 15,1% budownictwo 575 11,5% handel i naprawy 1867 37,5% hotele i restauracje 138 2,8% transport, gospodarka magazynowa i łączność 315 6,3% pośrednictwo 195 3,9% obsługa nieruchomości i firm 568 11,4% pozostała działalność usługowa komunalna, społeczna i 238 4,8% indywidualna pozostałe podmioty 239 4,8% Źródło: Urząd Statystyczny w Łodzi, czerwiec 2007 r. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Sekcja PKD ogółem rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo Przemysł- przetwórstwo przemysłowe budownictwo handel i naprawy hotele i restauracje transport, gospodarka magazynowa i łączność pośrednictwo obsługa nieruchomości i firm pozostała działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna pozostałe podmioty Liczby bezwzględne 6141 81 860 803 1889 152 401 206 554 796 % 100,00% 1,3% 14% 13% 30,8% 2,5% 6,5% 3,3% 9% 12,9% 399 5345 Źródło: Urząd Statystyczny w Łodzi, wrzesień 2010r. Przemysł powiatu skupia się głównie w Zduńskiej Woli przede wszystkim w strefie przemysłowej miasta tzn. części północno-wschodniej. Tutaj siedzibę swą mają największe zakłady przemysłowej takie jak: „ICOPAL” S.A., „Zwoltex Włóknina” Sp. z o.o., „Wola” Sp. z o.o., „Ferax”, „Gatta” s.j. 2. Pracujący Według danych Urzędu Statystycznego w Łodzi, w czerwcu 2007 roku r. ilość osób w wieku produkcyjnym na terenie powiatu zduńskowolskiego wynosi 43289 osób, co stanowi 117 63,8% ludności powiatu. Natomiast w wieku przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym 36,2 % ogółu ludności powiatu. Ludność powiatu zduńskowolskiego przedstawia się następująco: Ogółem 67.840 W wieku przedprodukcyjnym 13.955 W wieku produkcyjnym 43.289 W wieku poprodukcyjnym 10.596 20,6% 63,8% 15,6% Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Zgodnie z danymi z maja 2010 roku struktura ludności powiatu zduńskowolskiego przedstawia się następująco: Ogółem W wieku przedprodukcyjnym W wieku produkcyjnym W wieku poprodukcyjnym 67.588 13.022 43.278 11.288 19,3% 64% 16,7% 3. Instytucje wspierające rozwój przedsiębiorczości W procesie transformacji systemu politycznego i gospodarczego zanikają stare struktury, pojawia się nowy porządek wymagający zupełnie innych regulacji. Powstaje potrzeba wypełnienia „przestrzeni” społeczno-gospodarczej jeszcze niedawno zajmowanej przez państwo. Podstawowym elementem nowego układu regulacji stają się różnego typu instytucje, które są niezbędne dla dobrego funkcjonowania rynku. Jakkolwiek często trudno ocenić to rola instytucji jest podstawowa dla skutecznej polityki rozwoju. Ich ilość i struktura determinują poziom konkurencyjności gospodarki i często warunkują sukces przyjętych rozwiązań. Historia wskazuje, że wiele trudności jakie przeżywają niektóre kraje jest związane właśnie z brakiem instytucji. Stowarzyszenia o charakterze gospodarczym działające na terenie powiatu 1. Obywatelskie Stowarzyszenie Uwłaszczeniowe Miast i Gmin Województwa Sieradzkiego - przygotowanie do tworzenia lokalnego i regionalnego rynku kapitałowego - promowanie programów integracji społecznej i gospodarczej - kontrola procesów prywatyzacyjnych 2. Stowarzyszenie Kupców - w Zduńskiej Woli - ochrona praw i reprezentowanie interesów zawodowych członków stowarzyszenia - organizowanie działalności kulturalnej w celu integracji środowiska kupieckiego - organizowanie szkoleń i doradztwa prawnego, ekonomicznego - działalność publicystyczna i wydawnicza 3. Stowarzyszenie Właścicieli Nieruchomości w Zduńskiej Woli - ochrona praw i interesów właścicieli nieruchomości 4. Stowarzyszenie Producentów Pokryć Dachowych i Wyrobów Hydroizolacyjnych w Zduńskiej Woli - integracja przedsiębiorstw – producentów pokryć dachowych i wyrobów izolacyjnych - utworzenie silnego lobby , chroniącego interesy producentów 118 działanie na rzecz pełnego i konsekwentnego wdrażania nowoczesnych technologii 5. Stowarzyszenie Edukacji i Rozwoju Rolnictwa Ekologicznego w Wojsławicach – - promocja rolnictwa ekologicznego - doradztwo dla gospodarstw zainteresowanych produkcją ekologiczną 6. Cech Rzemiosł Różnych w Zduńskiej Woli - Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Przez ostatnie kilka lat powstało kilka nowych inicjatyw społecznych w formie stowarzyszeń. Wśród nich między innymi: a) Zduńskowolskie Towarzystwo Inicjatyw Społecznychpodtrzymywanie i upowszechnianie tradycji narodowej, pielęgnowanie polskości, rozwój świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej, kultura, sztuka, ochrona dóbr kultury i dziedzictwa narodowego. b) Towarzystwo Przyjaciół Szkół Rolniczych w Wojsławicach- integrowanie wszystkich absolwentów, wspomaganie Dyrekcji ZSRCKU w działaniach dydaktycznych i wychowawczych, wspieranie działań mających na celu pozyskanie funduszy z instytucji i organizacji pozarządowych. c) Stowarzyszenie - Lokalna Grupa Działania „Podkowa" - celem stowarzyszenia jest min. poprawa jakości życia mieszkańców LGD (Zduńska Wola i Zapolice), wspieranie inicjatyw lokalnych, odnowa i rozwój wsi oraz rozwój kadr samorządowych. d) Stowarzyszenie Sołtysów - celem organizacji jest rozwój środowisk lokalnych gminy oraz udzielanie wsparcia jej mieszkańcom. Organizacja przygotowuje lokalne imprezy i uroczystości, składa też wnioski o środki finansowe do różnych instytucji zewnętrznych. e) Stowarzyszenie ,,Ruch Pomocy Bezrobotnych”- działalność zmierzająca do zwalczania i zmniejszania bezrobocia oraz łagodzenia jego skutków, prowadzenie działalności wspomagającej rozwój przedsiębiorczości, promocję zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy, promowanie regionu, rozwijanie i propagowanie inicjatyw sprzyjających powstawaniu miejsc pracy, obrona praw godności i interesów pracowniczych, prowadzenie działalności pożytku publicznego na podstawie zadań określonych w art.4 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności pożytku publicznegoi o wolontariacie (Dz. U. Nr 96 poz. 873). pomoc społeczną, w tym pomoc rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywanie szans tych rodzin i osób. Banki 1. 2. 3. 4. 5. 6. Bank PeKaO S.A. Oddział Zduńska Wola PKO BP S.A. Oddział Centrum Pabianice Millenium S.A. Zduńska Wola, Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. Filia Zduńska Wola Gettin Bank w Łodzi Oddział Zduńska Wola BGŻ S.A. Oddział Sieradz Zduńska Wola 119 7. Kredyt Bank S.A. Oddział Sieradz Zduńska Wola 8. Ludowy Bank Spółdzielczy Zapolice 9. Bank Spółdzielczy Zduńska Wola 10. Bank Spółdzielczy w Szadku 11. Bank Spółdzielczy Zapolice 12. ING Bank Śląski Oddział Zduńska Wola 13. Bank BPH Oddział Zduńska Wola Bardzo istotne znaczenie dla sprawnego funkcjonowania przedsiębiorstw mają też istniejące na terenie miasta Zduńska Wola instytucje: 1. Urząd Skarbowy w Zduńskiej Woli 2. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Zduńskiej Woli 3. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział w Zduńskiej Woli Na terenie powiatu istnieje oddział Fundacji Rozwoju Gminy Zelów, Oddział Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, działają ponadto organizacje przedsiębiorców np. Cech Rzemiosł Różnych. Samorząd powiatu kilkakrotnie podejmował próby realizacji zapisanego w Strategii Rozwoju Powiatu zadania w postaci powołania organizacji wspierania rozwoju lokalnego, jednak ze względu na nikłe zainteresowanie przedsiębiorców, organizacja taka nie została powołana. W 2006 roku Miasto Zduńska Wola stało się Partnerem Samorządowym Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej (ŁSSE). Rada Miasta Zduńska Wola podjęła szereg uchwał wyrażających zgodę na utworzenie Podstrefy Zduńska Wola ŁSSE w następujących kompleksach: 1. Kompleks „Karsznice” 2. Kompleks „Lipowa” 3. Kompleks „Spacerowa” 4. Kompleks „Szadkowska” 5. Kompleks „Przemysłowa” 6. Kompleks „Spacerowa II” 7. Kompleks „Murarska” Rada Ministrów w Rozporządzeniu z dnia 27.10.2006 r. w sprawie Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej włączyła do Podstrefy Zduńska Wola ŁSSE obszar o powierzchni 4,0819 ha w następujących kompleksach: 1. Kompleks „Szadkowska” 2. Kompleks „Przemysłowa” Przewiduje się, że pozostałe kompleksy znajdą się również w Podstrefie Zduńska Wola. Utworzenie na obszarze miasta Zduńska Wola Podstrefy będzie miało nie bagatelne znaczenie dla rozwoju miasta Zduńska Wola, a tym samym powiatu, bowiem w myśl przepisów inwestorzy działający w ŁSSE korzystają z pomocy publicznej: - na wsparcie nowych inwestycji, na tworzenie nowych miejsc pracy Bardzo korzystne warunki inwestowania na terenie Podstrefy zapewne przełożą się na realizację nowych inwestycji tworzących dodatkowe miejsca pracy. Fakt ten wpłynie bezpośrednio na rozwój powiatu i poprawę warunków życia mieszkańców. 120 Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Samorząd powiatu kilkakrotnie podejmował próby realizacji zapisanego w Strategii Rozwoju Powiatu zadania w postaci powołania organizacji wspierania rozwoju lokalnego. W związku z powyższym, w wyniku zmiany Regulaminu Organizacyjnego Starostwa Powiatowego w Zduńskiej Woli w 2010 r., Wydział Infrastruktury Społecznej przekształcił się w Wydział Spraw Społecznych i Wspierania Przedsiębiorczości. Zmiany dokonano w odpowiedzi na sygnały płynące od przedsiębiorców oraz mieszkańców powiatu zduńskowolskiego. Wydział w nowym kształcie zajmuje się budowaniem sprzyjającego klimatu dla rozwoju przedsiębiorczości, jak również wpieraniem aktywnych form samozatrudnienia wśród bezrobotnych. Jednym z celów jest również wspomaganie rozwoju gospodarczego, poprzez reagowanie w odpowiednim czasie na zapotrzebowanie firm. Podejmujemy też działania zmierzające do rozwoju samozatrudnienia, ułatwienia startu nowotworzonym przedsiębiorstwom poprzez pomoc w uzyskaniu dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej za pośrednictwem Powiatowego Urzędu Pracy. W 2006 roku Miasto Zduńska Wola stało się Partnerem Samorządowym Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej (ŁSSE). Rada Miasta Zduńska Wola podjęła szereg uchwał wyrażających zgodę na utworzenie Podstrefy Zduńska Wola ŁSSE. Aktualne oferty inwestycyjne Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej: Moniuszki/Lipowa – 6,8 ha, Moniuszki/Lipowa –3,2 ha. http://www.sse.lodz.pl/ftp/images/layout/new/lodz.jpg Pomoc publiczna realizowana jest w postaci całkowitego zwolnienia z podatku dochodowego, z którego korzysta aż do momentu wyczerpania kwoty pomocy (najpóźniej do 2020 r.). Poziom pomocy publicznej dla powiatu zduńskowolskiego wynosi odpowiednio: 50% dla dużych przedsiębiorstw, 60% dla średnich przedsiębiorstw, 70% dla małych przedsiębiorstw. W przypadku pomocy na nową inwestycję za wydatki inwestycyjne uznaje się: nabycie gruntów lub prawa ich wieczystego użytkowania nabycie środków trwałych związanych z nową inwestycją rozbudowa lub modernizacja istniejących środków trwałych Istnieje również możliwość zwolnienia z podatku od nieruchomości oraz wykorzystania programów pomocowych Urzędów Pracy w zakresie rekrutacji i szkolenia przyszłych pracowników. Bardzo korzystne warunki inwestowania na terenie Podstrefy zapewne przełożą się na realizację nowych inwestycji tworzących dodatkowe miejsca pracy. Fakt ten wpłynie bezpośrednio na rozwój powiatu i poprawę warunków życia mieszkańców. 121 4. Przedsiębiorstwa zlokalizowane na terenie powiatu Tab. 36. Wykaz najważniejszych przedsiębiorstw zlokalizowanych na terenie powiatu Lp.. Nazwa przedsiębiorstwa Miejscowość Profil działalności Producent wyrobów 1. „Ferax” „Gatta” s.j. Zduńska Wola pończoszniczych Producent materiałów 2. ICOPAL S.A. Zduńska Wola izolacyjnych i termoizolacyjnych Producent wyrobów 3. „Wola” Sp. z o.o. Zduńska Wola pończoszniczych „Agros Nova” Sp. z o.o. Oddział Gmina Przetwórstwo owocowo4. Tymienice Zduńska Wola warzywne Producent koców i 5. „Zwoltex Włóknina” Sp. z o.o. Zduńska wola ręczników Gmina Producent przetworów z 6. „AVES” Sp. z. o.o. Zduńska Wola drobiu 7. PPH „Browar Staropolski: sp. Jawna Zduńska Wola Producent piwa 8. „Budvar CENTRUM” S.A. Zduńska Wola Producent okien 9. Fabryka Okien „SZKILNIK” Zduńska Wola Producent okien Producent systemu budowy 10. „Izodom 2000 Polska Sp. z o.o. Zduńska Wola domów Producent elementów 11. „FABELO” s.j Zduńska Wola obuwia Producent odzieży 12. PPH „ALMAX” Zduńska Wola damskiej 13. Zakład obuwia „EXBUT” Zduńska Wola Producent obuwia Producent konstrukcji 14. :Polmatex- Wolma” SA Zduńska Wola stalowej Producent materiałów 15. „MABUDO” Sp. z o.o. Zduńska Wola budowlanych Producent maszyn i 16. „MAGNUM METAL” Sp. z o.o. Zduńska Wola narzędzi do wyrobu żaluzji i rolet „PPH KOTLINKI” – Jadwiga i Tartacznictwo, stolarstwo i 17. Gmina Szadek Krzysztof Manios wyrób mebli „CEZ -MAR”- Wytwórnia Pasz Wytwórca pasz 18. Granulowanych i Koncentratów – Gmina Szadek granulowanych i Cezary Mazurowski koncentratów Gminna Spółdzielnia SAMOPOMOC Produkcja piekarska, masarska i 19. Szadek mieszanek paszowych CHŁOPSKA 20. „WARTATEX” Sp. z o.o. Szadek dziewiarstwo Gmina 21. „Doromak” sp. z o.o. Budowa dróg Zduńska Wola Gmina 22. ZPO „Batex” Producent odzieży Zduńska Wola Gmina Produkcja odzieży, 23. PPH „Sutex” bieliźniarstwo, dziewiarstwo Zduńska Wola 122 Gmina Zduńska Wola Gmina Zduńska Wola Gmina Zduńska Wola 24. ZWKS „Modus” 25. ZPWC „Gardena” Sp. s o.o. 26. ZMW „Pol-Mat” 27. ZPHU Paweł Mataśka Gmina Zduńska Wola 28. ZPHU „Gospodarz” Gmina Zduńska Wola 29. Zakłady Odzieżowe „OIRO” Gmina Zduńska Wola 30. PPH „Met-Pol” Gmina Zduńska Wola 31. Filati Gmina Zduńska Wola 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. Gmina Zduńska Wola PHU „Skorpion” Gmina Zduńska Wola „Bagmasz” Gmina Zduńska Wola „Wolanka” Gmina Zduńska Wola „We Młynie” „Scarabeus Gmina Zduńska Wola „BATIF” Gmina Zduńska Wola PW „TAPEX” Gmina Zduńska Wola Rolnicze Centrum Handlowe „WILK” Gmina Zapolice Restauracja „RETRO” Gmina Zapolice „TERMOBUD” sp. z o.o. Gmina Zapolice Synthe Polska „Ogrody Natury” 42. „STEMOT” s.c 43. Elektrociepłownia Zduńska Wola 44. PHU „WEBERCAR” sp. z o.o. 45. 46. 47. „TRAKO” sp. z o.o. „AUTOWEBER” sp. z o.o. Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji sp. z o.o. Miejskie Sieci Cieplne sp. z o.o. 48. Wytwórca koncentratów spożywczych Produkcja cukierków Zakład mięsnowędliniarski Wyrób i sprzedaż przedmiotów z drewna, metalu, tektury i papieru Produkcja pieczywa Produkcja odzieży ochronnej Produkcja części i zespołów do kombajnów i maszyn rolniczych Produkcja przędzy, wyrobów pończoszniczych, odzieży dzianej Produkcja soków Bar gastronomiczny Urządzenia do piekarni i cukierni Usługi w zakresie tkactwa Gastronomia Produkcja odzieży damskiej Fabryka mebli tapicerowanych Usługi handlowe Gastronomia Usługi w zakresie budownictwa Gmina Zapolice Produkcja części samochodowych Zduńska Wola Produkcja energii cieplnej i elektrycznej Zduńska Wola Autoryzowany dealer samochodowy Zduńska Wola Dealer Opel Zduńska Wola Autoryzowany dealer VW Zduńska Wola Przewozy pasażerskie Zduńska Wola 123 Eksploatacja i budowa sieci 49. Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o. Zduńska Wola 50. Zduńska Wola 52. 53. Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej Towarzystwo Budownictwa Społecznego „ZŁOTNICKI” sp. z o.o. „Arsen” s.c. „DOMBUD” 54. 55. 56. 57. „ELEKTRYK” „KORNIK” „HADES” „FOTOMAX” Zduńska Wola Zduńska Wola Zduńska Wola Zduńska Wola 58. PPHU „ELBLUM” Zduńska Wola 59. 60. 61. PPH „GREJDI” „BIMEX” PKP PLK S.A. Zakład Linii Kolej. W Łodzi-Sekcja w Zduńskiej Woli Karsznice PKP CARGO S.A. w Łodzi-Sekcja w Zduńskiej Woli Karsznice PKP CARGO S.A. Zakład Taboru w Łodzi-Sekcja Zduńska Wola Karsznice Zduńska Wola Zduńska Wola Zduńska Wola Karsznice 51. 62. 63. Zduńska Wola Zduńska Wola Zduńska Wola Zduńska Wola Karsznice Zduńska Wola Karsznice cieplnych oraz dostawa energii cieplnej Eksploatacja sieci wodociągów i kanalizacji oraz zaopatrzenie w wodę Usługi transportowe Budownictwo mieszkaniowe Sprzedaż farb i lakierów Sprzedaż materiałów budowlanych Hurtownia mat. elektroinst. Hurtownia Restauracja, hotel Fotolaboratorium i sklep fotograficzny Sprzedaż kwiatów doniczkowych, ciętych i krzewów ozdobnych Producent pieczywa Hurtownia art. Metalowych Eksploatacja linii kolejowych Przewozy i ekspedycja Ekspedycja taboru trakcyjnego Źródło: opracowanie własne Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Lp. Nazwa przedsiębiorstwa Miejscowość 1 PPHU ,,Jawinex” Zduńska Wola Producent odzieży damskiej 2 PPHU ,,AMADO” Zduńska Wola Producent odzieży 3 ,,FASON” Zduńska Wola Producent odzieży 4 ,,ADDA GROUP” Zduńska Wola Producent odzieży zawodowej 5 ,,ESKAM” Zduńska Wola Producent narzut, kocy 6 Auto Lider sp. z o.o. ,,Renault” Zduńska Wola Autoryzowany dealer Renault 7 ,,AUTOSIR” Sp. z o.o. Zduńska Wola Autoryzowany dealer Fiata 124 Profil działalności 8 ,,ARIS’’ Zduńska Wola Sprzedaż farb, lakierów 9 P.W. ,,Dor-Dach” s.c. Zduńska Wola Hurtownia materiałów budowlanych 10 Zakład Budowlany ,,DOM” Zduńska Wola Materiały budowlane 11 PPHU ,,MIELCZAREK” Zduńska Wola Producent okien, drzwi, rolet, żaluzji 12 ,,KRZYSŁAW” Zduńska Wola Producent rolet, bram 13 ,,HYDRO-TERM” Zduńska Wola 14 ,,MUSTER” Zduńska Wola 15 Galeria Zdrowia i Urody Zduńska Wola 16 ,,IN-BUD” Zduńska Wola 17 ,,EMAL” Zduńska Wola 18 ,,DOMIX” Zduńska Wola Hurtownia Sprzętu AGD 19 PPHU ,,DENTEX” Sp. z oo Zduńska Wola Producent zębów akrylowych 20 ,,BOMAZ” Gmina Zduńska Wola Hurtownia spożywcza 21 ,,GAJEWCZYK” Zduńska Wola Firma handlowa 22 Zakład Cukierniczy – M. Bladowski Zduńska Wola 23 Zakład Cukierniczy - Kłak Zduńska Wola 24 Zakład Cukierniczy – M. Witczak, K. Pokora Zduńska Wola 25 Zakład Cukierniczy – A. Brzeźnicka Zduńska Wola 26 Zakład Cukierniczy – J. Fidler, B. Kubczyk Zduńska Wola 27 Studio Urody ,,MIRA” Zduńska Wola Salon kosmetyczny 28 ,,FOTO MAX” Zduńska Wola 29 ,,CORREKT” S.J. Zduńska Wola Fotolaboratorium i sklep fotograficzny Hurtownia artykułów biurowych 30 PPHU Centrum Owczarek Sp.J. Zduńska Wola Drukarnia 31 PPHU ,,EKO-CAL” s.c. Gmina Zduńska Wola Sprzedaż kotłów CO Źródło: opracowanie własne 125 Sprzedaż materiałów budowlanych Sprzedaż materiałów budowlanych Salon kosmetyczny Zakład robót inżynieryjnobudowlanych Hurtownia chemiczno kosmetyczna Producent wyrobów cukierniczych Producent wyrobów cukierniczych Producent wyrobów cukierniczych Producent wyrobów cukierniczych Producent wyrobów cukierniczych 5. Marketing i promocja gospodarcza powiatu Ważny obszar w realizacji polityki promocyjnej powiatu zajmują działania związane z jego promocją kulturalną, turystyczną oraz gospodarczą. Dla realizacji tych zadań w 2007 roku utworzono w Starostwie Powiatowym Wydział Promocji, Kultury i Sportu. Jednym z najważniejszych działań w tym zakresie jest organizacja Regionalnej Wystawy Rolno-Przemysłowej, imprezy cyklicznej organizowanej corocznie, której celem jest prezentacja osiągnięć gospodarczych powiatu między innymi: promocja potencjału wytwórczego i usługowego firm działających w regionie, konsolidacja środowiska przedsiębiorców, wymiana doświadczeń. Ponadto każdego roku powiat uczestniczy w Międzynarodowych Targach Turystycznych „Na styku kultur” w Łodzi prezentując swój wizerunek na wspólnym stoisku sygnatariuszy porozumienia „W środku Polski”. W celu promocji powiatu podejmowane są następujące inicjatywy: coroczne wystawy: - Jarmark Zduńskowolski, - Regionalna Wystawa Rolno-Przemysłowa, - Ogólnopolska Wystawa „Kolej na Kolej”, sponsorowanie imprez kulturalnych, - sportowych, turystycznych: - Ogólnopolski Turniej Turystyczno- Krajoznawczy, - Powiatowy Przegląd Małych Form Teatralnych „Jasełka”, - Plebiscyt na Najpopularniejszego Sportowca Regionu „ 7 Wspaniałych”, - Powiatowego Rajdu Rowerowego. Wydawnictwa promujące powiat: - strony w Księdze Powiatów, - informacja w Atlasie Gospodarczym Polski – Business Opportunities in Poland – Promotion & Investment Offers. - informator z mapą turystyczną powiatu zduńskowolskiego ( 2006 r.), - folder “Witamy w powiecie zduńskowolskim” (2006 r.) - folder “Przyroda chroniona powiatu zduńskowolskiego”(2006 r.) - folder “Powiat Zduńskowolski” ( 2007 r.), - folder “Szlakami dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego powiatu zduńskowolskiego” (2007 r.). Poza tym systematycznie ukazują się artykuły w lokalnych mediach: tygodniku „Siedem dni”, „Dzienniku Łódzkim – Wiadomości Dnia” oraz informacje i reportaże w telewizji kablowej ZW „Media”. W siedzibie Starostwa organizowane są konferencje prasowe. Trwają prace związane z przebudową strony internetowej powiatu zduńskowolskiego. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Rozdział zaktualizowany i przeniesiony do rozdziału nr VII – Promocja powiatu 126 6. Ruch budowlany na obszarze powiatu w mieszkalnictwie Analizę przeprowadzono dla obszaru powiatu zduńskowolskiego w latach 2000 – 2006. Przyjęto do obliczeń łącznie budynki jednorodzinne jak i wielorodzinne oraz rozbudowy budynków mieszkalnych, w których uzyskano dodatkowe mieszkania Tab. 37. Ruch budowlany na obszarze powiatu w mieszkalnictwie w okresie 2000-2006 Rok 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Pozwolenia na budowę budynków mieszkalnych 152 274 159 173 204 192 121 Budynki mieszkalne oddane do użytku 34 28 54 200 134 154 160 Aktualizacja 2010 r./2011 r.: 2007 2008 2009 2010 239 260 228 198 121 144 79 121 300 250 200 150 100 50 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Pozwolenia na budowę budynków mieszkalnych Budynki mieszkalne oddane do użytku Wykres 4: Ruch budowlany na obszarze powiatu w mieszkalnictwie w okresie 2000-2006. Największą liczbę wydanych pozwoleń na budowę budynków mieszkalnych wydano w 2001 r. Duża rozbieżność pomiędzy wydanymi pozwoleniami na budowę a zgłoszonymi do użytkowania budynkami w latach 2000-2002 może świadczyć o niedopełnieniu przez inwestorów obowiązków wynikających z prawa budowlanego polegających na obligatoryjnym zgłaszaniu budynku do użytkowania wraz ze złożeniem odpowiednich dokumentów. Wyraźną poprawę sytuacji obserwuje się od 2003, co jest związane z nowelizacja ustawy Prawo budowlane i przeniesieniu kompetencji odbioru budynków 127 mieszkalnych do użytku na Powiatowe Inspektoraty Nadzoru Budowlanego i związaną z tym poprawę egzekucji obowiązków wynikających z ustawy. Rozwój budownictwa mieszkaniowego zależy od wielu czynników: - zasobności inwestorów, dostępności preferencyjnych kredytów, wspierania form budownictwa wielorodzinnego np. TBS, dostępności terenów pod budownictwo mieszkaniowe i inne. Podsumowanie W powiecie zduńskowolskim dominującą rolę gospodarczą pełni stolica powiatu Zduńska Wola. Główne branże działalności gospodarczej to sfera przemysłowa, rolnospożywcza oraz dynamicznie rozwijająca się sfera handlowo-usługowa. W przemyśle dominuje produkcja odzieżowa i materiałów budowlanych. W gminach wiejskich, o charakterze rolniczym, rozwija się przetwórstwo rolno-spożywcze. Rolnictwo w większości przypadków nie ma charakteru towarowego, a jest jedynie dodatkowym źródłem dochodu mieszkańców. Pozytywną cechę jest duża ilość przedsiębiorstw występująca na tym obszarze (6124 przedsiębiorstw zarejestrowanych). Znakomita jednak większość (94,2% ogółu) to mikroprzedsiębiorstwa oraz firmy jednoosobowe. Wysoki udział i znaczenie przedsiębiorstw małych i średnich jest w zasadzie zgodne ze strukturą przedsiębiorstw w kraju jak i w krajach wyżej rozwiniętych. Zdecydowanie dominują firmy polskie, choć są przykłady dobrze funkcjonujących podmiotów z udziałem kapitału zagranicznego. Podstawową działalnością przedsiębiorstw powiatu jest handel i usługi. Zajmuje się nimi więcej niż jedna trzecia firm (37,5 %). Duży udział w rynku mają również: przedsiębiorstwa produkcyjne zajmujące się przetwórstwem przemysłowym (15,1 %), 11,5 % to firmy budowlane i ponad 11 % firm prowadzi obsługę nieruchomości i firm. Duże przedsiębiorstwa branży odzieżowej i włókienniczej, dobrze radzące sobie w gospodarce centralnie planowanej, w związku z transformacją systemową oraz dużą konkurencją na rynku krajowymi i ogólnoświatowym w zasadzie przestały istnieć. Zastąpiły je lub przejęły przedsiębiorstwa prywatne. Przykładem może być dynamicznie rozwijająca się firma dziewiarska FERAX, m.in. producent marki GATTA, od niedawna również właściciel marki WOLA. Brak na rynku gospodarczym silnych związków lub stowarzyszeń skupiających grupy pracodawców czy przedsiębiorstw, które skutecznie wypracowywałyby wspólną politykę w skali powiatu i poza nim. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Obserwując zmiany w sferze gospodarki na terenie powiatu zduńskowolskiego należy dojść do ogólnego wniosku, że zmiany te są w dużej mierze podyktowane zachodzącymi zjawiskami makroekonomicznymi, głównie w skali kraju. Wpływ na lokalny rozwój 128 gospodarczy mają przede wszystkim zjawiska takie, jak: stopa bezrobocia, ogólna kondycja gospodarki krajowej, trendy istniejące w poszczególnych branżach – rozwój sfery usług w stosunku do sfery rolnictwa oraz produkcji przemysłowej, pojawianie się nowych gałęzi i dalszy rozwój istniejących gałęzi w handlu i usługach (np. internet, telefonia komórkowa, bankowość, komputery i elektronika). Są to zjawiska w dużej mierze niezależne od działań władz powiatu i poszczególnych przedsiębiorców. Pojawiają się z zewnątrz i warunkują dalszy rozwój rynku lokalnego. Biorąc pod uwagę lokalne wskaźniki gospodarcze należy stwierdzić, że struktura podmiotów gospodarczych jest podobna jak w latach poprzednich, tzn. nadal zdecydowaną większość stanowią mikroprzedsiębiorstwa, które z uwagi na status prawny są tworzone przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (ponad 80% ogółu podmiotów). Z pozytywnych zjawisk należy wyróżnić postępujący wzrost aktywności społecznej w sferze stowarzyszeń. Przez kilka ostatnich lat pojawiło się szereg grup formalnych mających na celu realizację różnorodnych inicjatyw, bezpośrednio lub pośrednio związanych z gospodarką (np. Stowarzyszenie - Lokalna Grupa Działania „Podkowa”, Stowarzyszenie Sołtysów, Stowarzyszenie ,,Ruch Pomocy Bezrobotnych”). Władze Powiatu Zduńskowolskiego podejmują coraz częściej inicjatywy mające na celu współpracę ze środowiskiem przedsiębiorców oraz integrację ich środowiska na rzecz rozwoju lokalnego. Organizowane: Wystawa Rolno-Przemysłowa, Spotkanie noworoczne przedsiębiorców i władz powiatu, podczas którego wręczana jest statuetka „Przyjaciel Powiatu”, Targi pracy, powodują stały kontakt lokalnego środowiska przedsiębiorców oraz szansę na ich zaangażowanie w różnorodne inicjatywy na rzecz społeczności lokalnej. 129 VI. ROLNICTWO 1. Struktura własnościowa i agrarna Grunty powiatu zduńskowolskiego w przeważającej części są w posiadaniu gospodarstw indywidualnych (91,2 %). Pozostała część to grunty: Skarbu Państwa, gmin, spółdzielni, kościołów i związków wyznaniowych. Struktura obszarowa gospodarstw rolnych jest niekorzystna z powodu dużego rozdrobnienia. Według Raportu z wyników spisów powszechnych 2002 - województwo łódzkie (Urząd Statystyczny w Łodzi, Łódź 2003) na terenie powiatu zduńskowolskiego funkcjonują 5382 gospodarstwa rolne, w tym: - prowadzące działalność rolniczą – 3849 (tj. 71,5 %), - nieprowadzące działalności rolniczej – 1533 (tj. 28,5 %). Przeciętna powierzchnia jednego gospodarstwa – 4,7 ha. 2. Rodzaje i bonitacja gleb Na terenie powiatu występują gleby bielicowe właściwe, gleby pseudobielicowe wytworzone na piaskach gliniastych i glinach zwałowych, gleby brunatne właściwe i wyługowane, czarne ziemie zdegradowane, gleby bagienne (torfowe, murszowo-torfowe, mursze na podłożu mineralnym i murszastym) oraz glejowe i mady. Struktura klas bonitacyjnych gleb powiatu przedstawia się następująco: Kl. I 0,0 % Kl. II 0,6 % Kl. III 27,0 % Kl. IV 32,6 % Kl. V 24,9 % Kl. VI 14,9 % Najlepsze gleby posiada gmina Szadek, a trochę gorsze pozostałe gminy. 3. Melioracje wodne Tab. 38. Stan melioracji w powiecie zduńskowolskim Udział użytków rolnych Użytki rolne zmeliorowanych w [ha] użytkach rolnych ogółem [%] w tym: w tym: w tym: trwałe trwałe trwałe ogółem grunty ogółem grunty grunty użytki ogółem użytki użytki orne orne orne zielone zielone zielone 26 708 20 240 4 426 12 139 11 091 1 048 45,5 54,8 23,7 a Użytki rolne zmeliorowaneb [ha] a Opracowanie własne na podstawie zestawienia zbiorczego ewidencji gruntów (stan na dzień 1.01.2006 r.) b wg Sprawozdania ze stanu ilościowego i utrzymania urządzeń melioracyjnych za 2005 rok (RRW-10) 130 Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Udział użytków rolnych zmeliorowanych w użytkach rolnych ogółem [%] w tym: w tym: w tym: trwałe trwałe trwałe ogółem grunty ogółem grunty grunty ogółem użytki użytki użytki orne orne orne zielone zielone zielone 26 610 20 103 4 373 7 867 7 243 624 29,6 36,0 14,3 Użytki rolnea [ha] Użytki rolne zmeliorowaneb [ha] a Opracowanie własne na podstawie zestawienia zbiorczego ewidencji gruntów (stan na dzień 1.01.2010 r.) b wg Sprawozdania ze stanu ilościowego i utrzymania urządzeń melioracyjnych za 2009 rok (RRW-10) 4. Użytkowanie gruntów Bazą produkcji rolniczej powiatu zduńskowolskiego jest 26 708 ha użytków rolnych. Użytki rolne stanowią 72,4 % powierzchni ogólnej powiatu. Jest to udział podobny do tego, jaki występuje w woj. łódzkim (69,5 %) i wyższy niż przeciętnie w całym kraju – 59,1 %. Struktura użytkowania gruntów i struktura użytków rolnych w powiecie została pokazana w poniższych tabelach. Tab. 39. Struktura użytkowania gruntów w powiecie zduńskowolskim Wyszczególnienie Powiat zduńskowolski ha % Miasto Zduńska Wola ha % Gmina Szadek Gmina Zapolice ha % ha % Powierzchnia 36920 100,0 2458 100,0 15189 100,0 8127 100,0 ogólna Użytki rolne 26708 72,3 1631 66,4 11210 73,8 6281 77,3 w tym: 20240 54,8 896 36,5 9213 60,7 4472 55,0 - grunty orne 418 1,1 67 2,7 169 1,1 97 1,2 - sady 4426 12,0 255 10,4 1419 9,3 1464 18,0 - łąki i pastwiska 7923 21,5 110 4,4 3444 22,7 1326 16,3 Lasy 2289 6,2 717 29,2 535 3,5 520 6,4 Pozostałe grunty Źródło: Opracowanie własne na podstawie zestawienia zbiorczego ewidencji gruntów (stan na dzień 1.01.2006 r.) Gmina Zduńska Wola ha % 11146 100,0 7569 68,0 5659 85 1293 2869 708 50,8 0,8 11,6 25,7 6,3 Tab. 40. Struktura użytków rolnych Wyszczególnienie Powiat zduńskowolski ha % Miasto Zduńska Wola ha % Gmina Szadek Gmina Zapolice ha % ha % Użytki rolne 26708 100,0 1631 100,0 11210 100,0 6281 100,0 w tym: 20240 75,8 896 54,9 9213 82,2 4472 71,2 - grunty orne 418 1,6 67 4,1 169 1,5 97 1,5 - sady 4426 16,6 255 15,6 1419 12,7 1464 23,3 - łąki i pastwiska Źródło: Opracowanie własne na podstawie zestawienia zbiorczego ewidencji gruntów (stan na dzień 1.01.2006 r.) 131 Gmina Zduńska Wola ha % 7569 100,0 5659 85 1293 74,8 1,1 17,1 Należy zaznaczyć, że w gospodarstwach rolnych użytkowane jest (wg Raportu z wyników spisów powszechnych 2002 - województwo łódzkie /Urząd Statystyczny w Łodzi, Łódź 2003/) 25 427 ha gruntów, w tym: grunty orne - 72,5 %, łąki - 12,2 %, pastwiska – 4,2 %, sady - 0,6 %, lasy i grunty leśne – 6,5 %, pozostałe grunty – 4,1 %. 5. Produkcja roślinna Według Raportu z wyników spisów powszechnych 2002 - województwo łódzkie (Urząd Statystyczny w Łodzi, Łódź 2003) w powiecie zduńskowolskim powierzchnia zasiewów wynosiła 14908 ha. W strukturze zasiewów dominują zboża, które stanowią (łącznie z kukurydzą) 85 % powierzchni zasiewów, w tym zboża podstawowe łącznie z mieszankami zbożowymi stanowią 81,9 %. Drugą pozycję w strukturze zasiewów zajmują ziemniaki, które stanowią 9,7 % powierzchni zasiewów. Pozostałe zasiewy to: strączkowe jadalne na ziarno - 0,2 % przemysłowe – 0,8 % pastewne (łącznie z mieszankami zbożowo – strączkowymi) – 2,8 % pozostałe – 1,6 % Struktura ta kształtowana jest w głównej mierze przez rynek, który decyduje o popycie na poszczególne produkty, a przez to o opłacalności ich uprawy. Znaczną pozycję w strukturze zajmują ziemniaki. Ważnym działem produkcji jest warzywnictwo. Uprawia się głównie warzywa gruntowe, a dominującymi gatunkami są kapusta, marchew, cebula, ogórki i buraki ćwikłowe. Ogólna powierzchnia sadów w powiecie zduńskowolskim wynosi 418 ha z tego ok. 30 % to sady towarowe. Pozostała powierzchnia to sady przydomowe nie dostarczające owoców na rynek a służące tylko zaspokojeniu potrzeb własnych użytkownika i jego rodziny. W sadach towarowych uprawia się głównie: jabłonie, śliwy, wiśnie. Istotna rolę odgrywają również plantacje porzeczek i truskawek. 6. Produkcja zwierzęca Warunki glebowo-klimatyczne powiatu oraz struktura zasiewów i kierunki użytkowania gruntów powodują, że produkcja zwierzęca ma znaczący udział w całokształcie rolnictwa. Areał trwałych użytków zielonych (12,2 %) i powierzchnia upraw pastewnych (2,8 %) oraz znaczne zbiory ziemniaków stanowią dobrą bazę do utrzymania wysokiego stanu pogłowia bydła i trzody chlewnej. Zwierzęta gospodarskie wg Raportu z wyników spisów powszechnych 2002 - województwo łódzkie (Urząd Statystyczny w Łodzi, Łódź 2003) w sztukach: bydło – 6485, trzoda chlewna – 21636, owce – 317, konie – 419, drób ogółem – 319 277. 132 Główne kierunki produkcji zwierzęcej to bydło mleczne, mięsne i trzoda chlewna. W ostatnich latach zmniejsza się pogłowie bydła, szczególnie krów mlecznych. Spowodowane jest to zwiększonymi wymaganiami odnośnie jakości mleka przyjmowanego do zlewni. Wiele gospodarstw utrzymujących dotychczas 2 - 3 krowy nie jest w stanie spełnić wymaganych warunków i rezygnuje z tej produkcji. Wizytówką powiatu zduńskowolskiego jest gospodarstwo rolne państwa Linków z Szadku prowadzące hodowlę zarodową trzody chlewnej oraz produkcję nasienną. Państwo Linkowie są laureatami wielu konkursów i zdobywcami nagrody Prezydenta RP w kategorii gospodarstwo rolne. Nadzór nad stanem zdrowotnym zwierząt w powiecie sprawuje Powiatowy Inspektorat Weterynarii w Łasku za pośrednictwem lecznic dla zwierząt w Czechach (1), Zduńskiej Woli (3), i Szadku (2). Powiat zduńskowolski jest wolny od chorób zakaźnych bydła zwalczanych z urzędu: gruźlicy, brucelozy i białaczki. 7. Przemysł przetwórczy produktów rolnych W przetwórstwie rolno-spożywczym nastąpiły pozytywne zmiany w procesie transformacji systemowej. Zmodernizowana została oferta rynkowa, rozszerzono asortyment wytwarzanych dóbr, poprawiła się ich atrakcyjność, jakość i estetyka. Zdolności przetwórcze przemysłu rolno-spożywczego powiatu zduńskowolskiego w stosunku do wielkości produkcji i możliwości pozyskania surowca są zróżnicowane. Wystarczające są moce produkcyjne w przemyśle zbożowym i mięsnym. Brak jest mocy przerobowych w przetwórstwie ziemniaczanym. Znaczne niedobory mocy występują także w przemyśle owocowo - warzywnym. Zakłady przetwórcze w powiecie zduńskowolskim: - młyny 6 - zakłady przetwórstwa mięsnego 8 - zakład przetwórstwa mleka 1 - mieszalnie pasz 2 - piekarnie 15 - przetwórnie owocowo-warzywne 2 - browar 1 - gorzelnia 1 Brak jest powiązań między rolnikami a zakładami przemysłu rolno-spożywczego. Praktycznie tylko producenci buraka cukrowego mają podpisane umowy z cukrowniami. Inne zakłady wykorzystują przewagę podaży nad popytem produktów rolnych i nie wiążą się umowami z producentami surowca. 8. Rynki zbytu Głównymi rynkami zbytu płodów rolnych są zakłady przetwórcze funkcjonujące na terenie powiatu i poza nim (przede wszystkim zakłady przetwórcze mleka w Sieradzu i Łasku, targowiska w Zduńskiej Woli, Szadku i Widawie (powiat łaski) oraz giełdy hurtowe głównie Łodzi i Śląska. Owoce miękkie sprzedawane są do zakładów przetwórczych poza powiatem (chłodnie, inne zakłady przetwórcze). 133 9. Rynek środków produkcji Na terenie powiatu istnieje wystarczająca sieć podmiotów zajmujących się handlem środkami do produkcji rolnej posiadających szeroki asortyment tych środków, które zabezpieczają potrzeby rolników w tym względzie. 10. Agroturystyka W powiecie zduńskowolskim istnieją warunki do rozwoju agroturystyki, która może być szansą dla wielu gospodarstw indywidualnych na uzyskanie dodatkowych dochodów. Obecnie działalność agroturystyczną prowadzą gospodarstwa w Gajewnikach, gm. Zduńska Wola i Górach Prusinowskich, gm. Szadek. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: W powiecie zduńskowolskim istnieją warunki do rozwoju agroturystyki, które mogą być szansą dla wielu gospodarstw indywidualnych na uzyskanie dodatkowych dochodów. Obecnie w powiecie zduńskowolskim funkcjonuje kilka gospodarstw agroturystycznych: Jarosław Wawrzyniak, (6 miejsc – pokoje + pole namiotowe – 20 miejsc) Góry Prusinowskie 20, 98-240 Szadek; gospodarstwo agroturystyczne przy Zespole Szkół RCKU, Wojsławice (16 miejsc noclegowych), 98-220 Zduńska Wola; gospodarstwo rolno-agroturystyczne w Zapolicach, ul. Parkowa 7, (miejsce na 5 namiotów); Stowarzyszanie Agro-Aves, Stajnia Gajewniki (56 miejsc noclegowych), Gajewniki 2, 98-220 Zduńska Wola; ,,Na Wyspie” – Wiesław Rumpel, Młodawin Górny, 98-161 Zapolice (pole namiotowe); ,,Agroland” – Henryk Wisławski, Rembieszów 86, 98-161 Zapolice (pole namiotowe, mała gastronomia). Ponadto na terenie gospodarstwa agroturystycznego w Gajewnikach od 2004 roku każdego lata odbywa się Festiwal Jeździecki – największa impreza hippiczna w centralnej Polsce; trwa wyznaczanie wojewódzkiego szlaku konnego, do którego zostaną włączone niektóre gospodarstwa z powiatu zduńskowolskiego. 11. Ekologia W Zespole Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego w Wojsławicach powstało we współpracy z duńską Fundacją Wspierania Rozwoju Ekologicznego w Europie Wschodniej Eko-rolnicze Centrum Edukacyjne pełniące funkcję informacyjną i edukacyjną. Gospodarstwo tej szkoły posiada atest gospodarstwa ekologicznego. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: W obszarze działań proekologicznych mieszczą się również inwestycje termomodernizacyjne zmierzające do poprawy jakości powietrza na terenie powiatu zduńskowolskiego. Wśród już zrealizowanych wymienić należy projekt „Modernizacja systemu ciepłowniczego wraz z termomodernizacją budynków Zespołu Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego w Wojsławicach”, gdzie wykonano wymianę stolarki 134 okiennej i drzwiowej, docieplenie ścian zewnętrznych i ocieplenie stropodachów i stropu, wymianę instalacji c.o., przebudowę kotłowni węglowej oraz przebudowe instalacji c.w.u. na potrzeby internatu szkoły poprzez wykonanie i dołączenie instalacji kolektorów słonecznych. Inwestycja dofinansowana była przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska w Łodzi i Eko- Fundusz. Ponadto w latach 2009-2010 zrealizowano projekt pn. „Termomodernizacja budynków Zespołu Szkół Specjalnych im. Marii Grzegorzewskiej w Zduńskiej Woli”. W zakres projektu wchodziła wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, ocieplenie dachów z wymianą pokrycia dachowego, docieplenie ścian zewnętrznych, a także wymiana instalacji c.o. i modernizacja węzła cieplnego. Zadanie dofinansowane było ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego w ramach działania II.6 Ochrona powietrza oraz ze środków Państwowego Funduszy Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Działania zmierzające do uporządkowania gospodarki energetycznej w budynkach użyteczności publicznej powiatu podejmowane były od roku 2007 i kontynuowane będą w ramach projektu „Obniżenie zużycia energii w budynkach użyteczności publicznej Powiatu Zduńskowolskiego” do roku 2014. W tym czasie termomodernizacji poddane zostaną Zespół Szkół Elektronicznych im. Stanisława Staszica, Zespół Szkół Zawodowych im. Obrońców Westerplatte, I Liceum Ogólnokształcące im. Kazimierza Wielkiego oraz Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Zduńskie Woli. 12. Instytucje i organizacje wspierające rolnictwo Do instytucji wspierających rolnictwo należą banki, które udzielają rolnikom preferencyjnych kredytów inwestycyjnych z dopłatami Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa jak również obrotowych na zakup środków do produkcji. W powiecie zduńskowolskim działają następujące banki: - - Ludowy Bank Spółdzielczy w Zduńskiej Woli, Bank Spółdzielczy w Szadku, Bank Spółdzielczy w Poddębicach Punkt Kasowy w Zapolicach, Bank Gospodarki Żywnościowej Oddział Operacyjny w Zduńskiej Woli, Kredyt Bank Oddział Sieradz Filia w Zduńskiej Woli, PKO BP S.A. Oddział 1 w Zduńskiej Woli, Bank Pekao S.A. Oddział w Zduńskiej Woli, Getin Bank S.A. Oddział w Zduńskiej Woli, Bank Polskiej Spółdzielczości Oddział w Sieradzu Filia w Zduńskiej Woli. Inne instytucje wspierające rolnictwo i działające na jego rzecz: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Warszawie, Biuro Powiatowe w Zduńskiej Woli, Agencja Rynku Rolnego Oddział Terenowy w Łodzi, Agencja Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w Warszawie, Filia w Łodzi, Izba Rolnicza Województwa Łódzkiego, Biuro Powiatowe w Zduńskiej Woli, związki zawodowe: 135 Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Rolników Indywidualnych „Solidarność, Wojewódzki Związek Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych, Związek Zawodowy Rolnictwa „Samoobrona”. - związki branżowe: Łódzki Związek Hodowców Bydła w Łodzi, Związek Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej w Sieradzu, Regionalny Związek Hodowców Owiec i Kóz w Łasku, Okręgowy Związek Hodowców Koni w Łodzi, Związek Producentów Buraka Cukrowego w Sieradzu, - Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Oddział Regionalny w Zduńskiej Woli, - Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego zs. w Bratoszewicach, - Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Łodzi, - Mazowieckie Centrum Hodowli i Rozrodu Zwierząt sp. z o.o. w Łowiczu, - Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa, - Inspekcja Weterynaryjna, - Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno - Spożywczych, - Stacja Chemiczno-Rolnicza Oddział w Łodzi, - Państwowy Instytut Weterynarii w Puławach, Zakład Badania Pryszczycy w Zduńskiej Woli. Należy zaznaczyć, że Zakład Pryszczycy PIWet w Zduńskiej Woli jest jedyną w powiecie placówką naukowo – badawczą pracującą na rzecz rolnictwa. 13. Oświata rolnicza W powiecie zduńskowolskim znajduje się Zespół Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego w Wojsławicach, który kształci fachowców dla rolnictwa. Na obraz rolnictwa w powiecie duży wpływ wywiera Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Bratoszewicach, który propaguje i wdraża najnowsze osiągnięcia nauki i techniki z zakresu rolnictwa. Młodzi rolnicy z powiatu zduńskowolskiego z powodzeniem uczestniczą w olimpiadach (rolniczej, BHP) organizowanych przez ŁODR i KRUS. Podsumowanie Pomimo przemysłowego charakteru powiatu kształtowanego przez miasto Zduńska Wola, ważną dziedziną gospodarki jest rolnictwo stanowiące główne źródło dochodu ludności w pozostałych gminach powiatu. W powiecie przeważają gleby klas IV – VI. Jakość tych gleb oraz popyt na produkty rolne i ich opłacalność powodują, że w strukturze zasiewów przeważają zboża. Zboża wraz z ziemniakami stanowią podstawową bazę do produkcji zwierzęcej. Dość dobrze rozwinięte jest przetwórstwo zbóż i mięsa, słabo przetwórstwo owoców i warzyw, brak przetwórstwa ziemniaków. 136 VII. Promocja powiatu Rozwój samorządności i rosnąca konkurencja gospodarcza pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego, w szczególności w staraniach o lokalizacje inwestycji, stawia wymóg stosowania nowoczesnych metod zarządzania i – co za tym idzie – sprzyja coraz powszechniejszemu wykorzystywaniu instrumentów public relations. Marketing terytorialny nie może się obyć bez wyznaczenia takich celów, jak: budowa silnej marki powiatu, stworzenie systemu informacji, promowanie potencjału gospodarczego i turystyczno -rekreacyjnego, integracja społeczności lokalnej, umacnianie wspólnej tożsamości. W powiecie zduńskowolskim, w 3. kadencji samorządu, opracowano strategię działań promocyjnych, powołano Wydział Promocji, Kultury i Sportu, który prowadzi, koordynuje różnorodne kampanie budujące pożądany wizerunek powiatu. Najważniejsze przedsięwzięcia to: KAMPANIE SPOŁECZNO-EDUKACYJNE 1. Kampania społeczna „Szanuję” (wrzesień 2007) Akcja skierowana do młodzieży – miała zwrócić jej uwagę na poszanowanie wkładu intelektualnego w dobie wirtualnej rzeczywistości i łatwości wchodzenia w posiadanie nielegalnego oprogramowania, muzyki, filmów czy sygnału telewizyjnego. 2. Kampania „Edukacja dla bezpieczeństwa – reaguj na zło” (grudzień 2007) Zorganizowana w formie konkursu plastycznego dla szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych w związku z aktami wandalizmu, jakie miały miejsce na terenie miejscowego cmentarza. Starosta postanowił zwrócić uwagę uczniów lokalnych szkół na zagadnienie odpowiedzialności za wspólne dobro. Akcję zorganizowało Starostwo Powiatowe we współpracy z Komendą Powiatową Policji. 3. Powiatowy Konkurs Ekologiczny – „Dziecko rzecznikiem ekologii w swojej szkole i rodzinie” Konkurs organizuje Starostwo Powiatowe w Zduńskiej Woli z udziałem środków finansowych Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi. W zmaganiach biorą udział uczniowie szkół podstawowych z terenów wiejskich powiatu; dzieci zdobywają wiele wiadomości przyrodniczych, uczą się dbałości o czystość środowiska, wdrażają się do propagowania zasad życia zgodnych z prawami natury. W 2010 r. odbył się VII PKE. 4. „Młodzież zapobiega pożarom” Powiatowa akcja w ramach Ogólnopolskiego Turnieju Wiedzy Pożarniczej, którą organizuje Starostwo Powiatowe wraz z Wojewódzkim Związkiem Ochotniczych Straży Pożarnych i Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Jej celem jest przekazywanie dzieciom i młodzieży wiedzy o zagrożeniach pożarowych i sposobach zapobiegania im, a także sprawdzenie stopnia znajomości omawianego problemu. 5. „Porozmawiajmy o HIV/ AIDS” Starostwo jest patronem akcji i partycypuje w kosztach jej prowadzenia – w 2010 r. odbyła się VI edycja, zrealizowana przez Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną. Kampania jest skierowana do młodzieży szkół ponadgimnazjalnych powiatu zduńskowolskigo, ma na celu dostarczenie uczniom rzetelnej wiedzy o AIDS, kształtowanie 137 umiejętności dokonywania odpowiedzialnych wyborów życiowych oraz szerzenie tolerancji wobec osób zarażonych wirusem i chorych. 6. Konkursy literackie – „Porozmawiajmy o zagrożeniach” 15 czerwca 2010 r. w sali konferencyjnej Starostwa Powiatowego w Zduńskiej Woli odbyło się wręczenie nagród i dyplomów uczestnikom dwóch konkursów literackich dla młodzieży, współorganizowanych przez Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną i Starostwo Powiatowe: VI edycji konkursu literackiego dotyczącego profilaktyki HIV/AIDS i akceptacji osób żyjących z wirusem HIV (realizowanego w ramach lokalnej kampanii „Porozmawiajmy o HIV/AIDS”) oraz III edycji konkursu literackiego na fraszkę ośmieszającą nałóg palenia tytoniu, organizowanego w ramach obchodów Światowego Dnia bez Tytoniu. Patronat nad konkursami objął Starosta Zduńskowolski, nagrody dla laureatów ufundował samorząd powiatowy. 7.„Młodzież i pierwsza pomoc” – II edycja 1 marca 2010 r. ruszyła tegoroczna akcja szkolenia uczniów przedostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu zuńskowolskiego w zakresie udzielania pierwszej pomocy. Projekt pn. „Młodzież i pierwsza pomoc” opracowano w zeszłym roku – już na wstępie zyskał on akceptację Krajowego Koordynatora Ratownictwa Medycznego PSP. Efekty były tak znakomite, że organizatorzy szkolenia – Starostwo Powiatowe wraz z Komendą Powiatową Państwowej Straży Pożarnej – postanowili wdrożyć systemowe zapoznawanie kolejnych roczników z technikami ratowania zdrowia i życia ludzkiego w nagłych przypadkach. Ćwiczący mieli do dyspozycji zestaw pomocy dydaktycznych, zakupionych przez Starostwo dzięki środkom przekazanym przez Wojewódzki Ośrodek Ruchu Drogowego w Sieradzu. W powiecie zduńskowolskim dostrzeżono potrzebę uszczelnienia systemu ratowniczego – trzeba wiedzieć, że po ustaniu akcji serca pozostają 4 min na podjęcie czynności ratunkowych; statystycznie rzecz biorąc, odpowiednie służby nie są w stanie dotrzeć na czas na miejsce zdarzenia, dlatego każdy powinien umieć się znaleźć w takiej sytuacji. Szkolenie młodzieży to najlepsza inwestycja w bezpieczeństwo nas wszystkich. KAMPANIE EDUKACYJNO-INFORMACYJNE 1. Festiwal Zawodów, Targi Edukacyjne dla Gimnazjalistów Imprezy te są organizowane przez Starostwo Powiatowe, Mobilne Centrum Informacji Zawodowej OHP, I Liceum Ogólnokształcące (festiwal) i Zespół Szkół Elektronicznych (targi). Na jesiennym Festiwalu – organizowanym od 2008 r. – gospodarze stoisk wybierają z listy przygotowanej przez MCIZ OHP zawód, który chcą zaprezentować. Jesienią gimnazjaliści przymierzają się więc do wyboru zawodu, a wiosną mogą już dopasować swoje wybory do ofert poszczególnych szkół, które w czasie targów prezentują się w pełnym zakresie – w marcu 2010 r. odbyła się XI edycja Targów. 2. Targi Edukacyjne Uczelni Wyższych i Szkół Policealnych W 2010 r. odbyła się już trzecia edycja Targów, a pomysłodawcą i głównym organizatorem było Starostwo Powiatowe w Zduńskiej Woli. Do współorganizowania imprezy samorząd zaprosił Społeczną Wyższą Szkołę Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi, zduńskowolskie Mobilne Centrum Informacji Zawodowej OHP oraz I Liceum Ogólnokształcące. Celem przedsięwzięcia jest zaprezentowanie uczniom szerokiej oferty edukacyjnej szkół z różnych szczebli i profili. Na targach były też stoiska Komendy Powiatowej Policji, Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej, Powiatowego 138 Urzędu Pracy, Mobilnego Centrum Informacji Zawodowej OHP i Przedsiębiorstwa Szkoleniowo-Usługowo-Handlowego „Universum”. 3. I Powiatowy Konkurs Fizyczny W maju 2010 r. w Powiatowym Centrum Kultury, Sportu i Rekreacji przy ul. Kilińskiego odbyło się podsumowanie I Powiatowego Konkursu Fizycznego dla szkół ponadgimnazjalnych i gimnazjalnych. Konkurs zorganizowało Starostwo Powiatowe we współpracy z Zespołem Gimnazjum, Szkoły Podstawowej i Przedszkola w Czechach oraz I Liceum Ogólnokształcącym, patronat honorowy objął Dziekanat Wydziału Fizyki i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Łódzkiego. Organizatorzy uznali, że trzeba obalić mit, iż fizyka jest trudna, a każda inicjatywa popularyzująca tę dziedzinę wiedzy jest ważna. KAMPANIE SPOŁECZNE 1. Telefon SMS Miejscowa Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej otrzymała – jako jedna z nielicznych w Polsce – specjalny telefon komórkowy, z którego mogą korzystać osoby głuchonieme. Współinicjatorem był ksiądz orionista Piotr Kudzia, na co dzień stykający się z głuchoniemymi. 2. Ogólnopolski Zjazd Dzieci i Młodzieży po Przeszczepie Serca To jedyne w sowim rodzaju spotkanie odbywa się pod honorowym patronatem Starosty Zduńskowolskiego, uczestników Zjazdu goszczą w swoim hotelu „Biesiada” Agnieszka i Kuba Klemżyńscy, w organizacji imprezy uczestniczą: Starostwo Powiatowe w Zduńskiej Woli oraz Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej. Z organizatorami stale współpracują przedstawiciele Towarzystwa Transplantacji Serca z Zabrza, Krakowa i Warszawy. Dzieci i młodzież po przeszczepie spotykają się na zjazdach z ludźmi, którzy dali im szansę na życie, dowiadują się, jak bezpiecznie żyć z drugim sercem, słuchają rad psychologów. Przez trzy dni w Zduńskiej Woli – z dala od szpitalnych łóżek – mogą się integrować, bawić, odzyskiwać dobre samopoczucie. „Składaki” emanują radością z drugiego życia, która udziela się wszystkim – stąd rosnące grono przyjaciół-sponsorów, dzięki ich pomocy zorganizowano wiele atrakcji. Organizatorzy zjazdów chcieliby, aby idea przeszczepów był obecna w świadomości społecznej nie na zasadzie kolejnych newsów, ale jako normalne zjawisko. Ważnym przesłaniem Zjazdu jest popularyzacja oświadczeń woli, dotyczących zgody na przekazanie swoich organów do transplantacji po śmierci. W 2010 r. odbył się VI zjazd „składaków”. 3. Kampania społeczna – „Lodołamacze – pracodawca wrażliwy społecznie” Konkurs ma za zadanie promowanie firm i instytucji zatrudniających osoby niepełnosprawne. Jest to kampania ogólnopolska, a Starostwo Powiatowe przyłączyło się do niej zapraszając do współpracy zarówno lokalne firmy i inwestorów, jak i Powiatowy Urząd Pracy. KAMPANIE PROMUJĄCE DZIAŁANIA W DZIEDZINIE GOSPODARKI 1. Kampania informacyjna – program „Leader Plus” Jest to program skierowany do gmin wiejskich – plan działania zakłada tworzenie lokalnych grup działania, składających się z władz samorządowych, organizacji pozarządowych oraz przedsiębiorców. Lokalne społeczności pozyskują z UE środki finansowe, które mogą pomóc rolnikom i drobnym przedsiębiorcom w rozwoju; każdy 139 z regionów uczestniczących w programie „Leader Plus” powinien znaleźć coś, co wyróżni go i wypromuje na tle innych. W powiecie zduńskowolskim powstała LGD „Podkowa”, działająca na terenie gminy Zduńska Wola i gminy Zapolice. 2. Regionalna Wystawa Rolno-Przemysłowa Największa w regionie impreza wystawienniczo-handlowa jest organizowana od 2003 roku, początkowo jako Wystawa Rolnicza. Mając na uwadze zmiany zachodzące w gospodarce, w 2007 roku rozszerzyliśmy jej formułę o dwa kolejne sektory – przemysł i usługi. Celem wystawy jest ukazywanie osiągnięć gospodarczych powiatu w formie żywej prezentacji, cieszącej oko odbiorców. Stoiska wystawiennicze odwiedza corocznie kilkanaście tysięcy osób, które chętnie korzystają z okazji do porównania ofert producentów. Impreza ma także komponent rekreacyjny i rozrywkowy: publiczność, szczególnie najmłodsza, korzysta z licznych atrakcji, w ciągu całego dnia odbywają się koncerty – jest to zatem wydarzenie kulturowe, oczekiwane przez miejscową społeczność, przebiegające w sprawdzonej formule przy zaangażowaniu wielu podmiotów. Kolejne edycje Wystawy pokazują, że ta impreza wciąż się rozwija, z pewnością wypełnia w coraz większym stopniu pierwszy człon nazwy: Regionalna, spełnia również wyznaczone zadanie – promocji potencjału wytwórczego i usługowego firm działających w regionie. 3. Kampanie promujące inwestycje w powiecie zduńskowolskim Samorząd powiatowy pozyskuje środki na inwestycje z różnych źródeł (RPO, programy ministerialne, NFOŚiGW, WFOŚiGW, PFRON), zakończenie projektów i etapów większych projektów, np. projektu drogowego „Północ-Południe”, łączy się z organizacją imprez podsumowujących i promujących te przedsięwzięcia. W ramach kampanii promocyjnych przygotowywane są materiały reklamowe: foldery i filmy. 4. Kampanie wspierające przedsiębiorczość Starostwo Powiatowe we współpracy z różnymi instytucjami z regionu organizuje konferencje i szkolenia dotyczące rynku pracy: zakładania przedsiębiorstw, możliwości inwestowania na terenie powiatu, sposobów pozyskiwania funduszy, ekonomii społecznej. KAMPANIE WZMACNIAJĄCE TOŻSAMOŚĆ KULTUROWĄ I LOKALNĄ 1. Obchody Narodowego Święta 3 Maja – Piknik Historyczny Starostwo Powiatowe w Zduńskiej Woli zorganizowało w 2010 roku 2-dniowe obchody Narodowego Święta 3 Maja, których częścią był PIKNIK KISTORYCZNY. 2 maja mieszkańcy korzystali z możliwości zwiedzania dioram, ukazujących tradycje oręża polskiego; było średniowieczne obozowisko Bractwa Rycerskiego „Złoty Krzyż” ze Zduńskiej Woli, kramy rzemieślnicze, ekspozycje pojazdów wojskowych z okresu II wojny światowej, stanowiska bojowe i żołnierze w mundurach kilku formacji historycznych, stanowisko 15. Sieradzkiej Brygady Wsparcia Dowodzenia, Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej, Komendy Powiatowej Policji i Związku Harcerstwa Polskiego. W ciągu całego dnia odbywały się walki rycerskie, zabawy plebejskie, rozmaite konkursy i quizy dla publiczności, na scenie prezentowali się artyści ze zduńskowolskich domów kultury i lokalne zespoły rockowe. Dzieci korzystały z przejażdżek konnych, nauki żonglerki i strzelania z łuku, były zabawiane przez szczudlarzy, mogły też pobawić się w wesołym miasteczku. Pod wieczór rozegrała się potyczka, w której – po intensywnej wymianie ognia – Niemcy zostali zmuszeni do poddania się oddziałom alianckim. 140 Następnego dnia odbył się Turniej Rycerski o Mieszek Starosty Zduńskowolskiego; zawodnicy, zakuci w blachy ochronne, starli się w zaciętych pojedynkach na miecze. Pikniki historyczne cieszą się w Zduńskiej Woli dużą popularnością, mają poparcie władz i zaplecze w postaci prężnie działających w mieście grup rekonstrukcyjnych – być może wpiszą się na stałe do kalendarza imprez w regionie. 2. Powiatowe Dni ku czci św. Maksymiliana Marii Kolbego W dniach 14–15 sierpnia 2010 roku obchodziliśmy pierwsze Powiatowe Dni ku czci św. Maksymiliana Marii Kolbego, obchody były połączone z uroczystościami odpustowymi w dwóch zduńskowolskich parafiach. 14 sierpnia w kościele pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego została odprawiona uroczysta Msza św. z udziałem kompanii honorowej 15. Sieradzkiej Brygady Wsparcia Dowodzenia; żołnierze zaciągnęli wartę przy ołtarzu z relikwiami Świętego, który jest wzorem nie tylko miłosiernej postawy wobec bliźniego, lecz także rycerskiej służby w imię najwyższych wartości. Kampania promująca oświadczenia woli Po mszy u św. Maksymiliana, jak również po mszy odpustowej w parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 15 sierpnia gospodarze miejsca udzielili czasu na przeprowadzenie kampanii promującej oświadczenia woli wśród mieszkańców powiatu zduńskowolskiego. Kampania powiatu zduńskowolskiego nieprzypadkowo została zainaugurowana w miejscach powiązanych z osobą św. Maksymiliana i w czasie uroczystości odnoszących się do tej Postaci – św. Maksymilian oddał swoje życie za życie współwięźnia, ojca rodziny, jest heroicznym przykładem poświęcenia dla innych; każdy z nas – przekazując swoje narządy do transplantacji po śmierci – może ofiarować bliźniemu szansę na drugie życie, każdy może się znaleźć w sytuacji potrzebującego – nosimy nasz skarb życia w glinianych naczyniach. 14 sierpnia w Ośrodku Pamięci św. Maksymiliana Marii Kolbego odbyła się premiera spektaklu teatralnego opartego na sztuce „Święty i zbrodniarz”, użyczonej organizatorom przez franciszkanów z Warszawy. Tematem przedstawienia były – równolegle prezentowane – historie życia dwóch znanych postaci: św. Maksymiliana i Rudolfa Hössa, komendanta obozu w Auschwitz. Spektakl, przygotowany przez społeczników, spotkał się z żywym odbiorem publiczności. Drugiego dnia obchodów w bazylice odbył się koncert chóralny, natomiast w kościele św. Maksymiliana – koncert pieśni Maryjnych i Maksymilianowych. 3. Dożynki Diecezjalno-Powiatowe, Dożynki Powiatowo-Gminne 29 sierpnia 2010 r. w Zduńskiej Woli odbyły się Dożynki Diecezjalno-Powiatowe. Kilkadziesiąt delegacji z diecezji włocławskiej przybyło do zduńskowolskiej bazyliki mniejszej pw. Wniebowzięcia NMP, by wspólnie dziękować Opatrzności Bożej za tegoroczne zbiory. Po mszy uczestnicy Święta Plonów przeszli w barwnym korowodzie na teren Parku Miejskiego, gdzie – zgodnie ze zwyczajem – dokonano obrzędu dzielenia chleba; wręczono nagrody w dwóch konkursach wieńców: diecezjalnym i powiatowym. W części biesiadnej dożynek wystąpiła młodzież ze zduńskowolskich zespołów artystycznych oraz laureaci III Regionalnego Turnieju Sołectw, którzy zaprezentowali m.in. dawne prace wiejskie: darcie pierza i kwaszenie kapusty. Przez cały dzień na terenie Parku Miejskiego publiczność odwiedzała stoiska z regionalnymi potrawami i innymi atrakcjami. Wieczorem wystąpił zespół rockowo-folkowego. Dożynki są przede wszystkim dziękczynieniem za urodzaje, ale stanowią też okazję do świętowania z towarzyszeniem śpiewu i tańca. Każdego roku Starostwo Powiatowe organizuje – wspólnie z wybrana gminą – Dożynki PowiatowoGminne. 141 4. Inscenizacja walk obronnych na linii Warty z września 1939 roku W okolicach Belenia i Strońska zachowały się 4 schrony bojowe, które – dzięki staraniom członków Stowarzyszenia Historycznego „Strzelcy Kaniowscy” z Łodzi – zostały w ostatnich latach odnowione i zaopatrzone w tablice informacyjne, stały się też bazą imprez rekonstrukcyjnych. Nadwarciańskie umocnienia są ujęte jako pomnik historii w projekcie Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego. Na tym odcinku obrony 10 Dywizji Piechoty Armii „Łódź” we wrześniu 1939 r. stoczono najdłuższą, trwającą 27 godzin bitwę; obrońcy – wobec przygniatającej przewagi wroga – nie byli w stanie utrzymać pozycji, ale opór, który stawili polscy żołnierze, utrudnił wojskom niemieckim rozwinięcie natarcia w kierunku Łodzi i Warszawy. Od kilku lat w pierwszych dniach września przy beleńskich bunkrach pojawiają się znów żołnierze w mundurach z okresu wojny. W 2008 roku powstał Komitet Organizacyjny Rekonstrukcji Wydarzeń Historycznych, głównym organizatorem rekonstrukcji walk na linii rzeki Warty jest Starostwo Powiatowe, impreza została włączona w obchody Europejskich Dni Dziedzictwa, zyskała uznanie władz województwa łódzkiego, które sprawują nad nią honorowy patronat, od 2009 roku stanowi jeden z etapów projektu SZLAKIEM BOJOWYM STRZELCÓW KANIOWSKICH, realizowanego wspólnie z kilkoma samorządami i 15 Sieradzką Brygadą Wsparcia Dowodzenia. W inscenizacji biorą udział członkowie grup rekonstrukcji historycznych z wielu stron Polski oraz żołnierze 15 SBWD, scenariusz obejmuje sceny batalistyczne, w tym ostrzał z powietrza, efekty pirotechniczne, sceny ucieczki cywilów, działania służb sanitarnych. Widowisko cieszy się dużym uznaniem publiczności, która w liczbie kilku tysięcy gromadzi się w naturalnym amfiteatrze na stokach pradoliny Warty. Imprezie towarzyszą wystawy: sprzętu wojskowego, zdjęć archiwalnych, militariów i pamiątek kultury materialnej mieszkańców gminy Zapolice. W pierwszą niedzielę września na cmentarzu w Strońsku, przy kwaterze wojennej, odprawiana jest Msza św. polowa, odbywa się Apel Poległych, uroczystości organizowane są także pod obeliskiem przy zapolickim Zespole Szkół Ogólnokształcących im. 4 pp Legionów z Kielc. Wszystkie elementy przedsięwzięcia: inscenizacja oraz uroczystości patriotyczno-religijne służą kształtowaniu postaw patriotycznych, kultywowaniu pamięci o ważnych wydarzeniach w regionie, umacnianiu tożsamości środowiskowej. Kampania informacyjna – „Notatnik Powiatowy” W listopadzie 2008 r., z okazji 10-lecia powiatu, ukazał się zerowy numer „Notatnika Powiatowego” – pisma samorządowego powiatu zduńskowolskiego, do końca 2010 roku wydano jeszcze 8 numerów. Kwartalnik dostarczał informacji o bieżącej działalności samorządu powiatowego oraz jednostek podległych, zawierał relacje z ważniejszych wydarzeń w regionie, prezentował wartościowe obiekty kultury materialnej znajdujące się na terenie powiatu. Pismo docierało do szerokiego grona odbiorców, forma graficzna utrzymywała równowagę między tekstem i materiałem zdjęciowym, „Notatnik” był więc przystępny i ceniony jako źródło wiadomości o regionie. Wydawnictwa promujące powiat zduńskowolski: 2. strony w księdze powiatów; 3. folder POWIAT ZDUŃSKOWOLSKI – cyklicznie wznawiany po aktualizacji; 4. mapa powiatu (2009); 5. foldery PCKSiR: „Wartości przyrodnicze i kulturowe powiatu zduńskowolskiego” (2009), „Dbaj o środowisko – chroń naturę i siebie” (2010); 6. „Biuletyn Szadkowski” – rocznik dotowany przez samorząd powiatowy. 142 Poza tym funkcjonuje strona internetowa powiatu, są organizowane konferencje prasowe – w lokalnej prasie (POLSKA THE TIMES – DZIENNIK ŁÓDZKI, z wkładką „Nasz Tygodnik”, tygodniki „Siedem Dni” i „Extra”) ukazują się artykuły i ogłoszenia, w telewizji kablowej (ZW „Media”) – reportaże i serwisy informacyjne. Imprezy i przedsięwzięcia dotowane i wspierane przez powiat zduńskowolski 1. Gala Kapel Podwórkowych Ziemi Łódzkiej 2. Regionalny Turniej Sołectw W 2010 roku odbyła się VII Gala i III Turniej – imprezy te organizuje MGOK w Szadku. - Imprezy sportowe o zasięgu powiatowym, regionalnym, ogólnopolskim i międzynarodowym - Regionalny Konkurs Wiedzy Biblijnej (Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Christiana” Oddział w Zduńskiej Woli) - Dni św. Maksymiliana w Zduńskiej Woli (Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Christiana” Oddział w Zduńskiej Woli) - „Mikołajkowe Cuda” – impreza wigilijna dla dzieci z najuboższych rodzin organizowana przez Stowarzyszenie Rozwoju Dzieci i Młodzieży w Zduńskiej Woli - Wydawnictwa z cyklu NASZE MIASTO, NASZ POWIAT, firmowane przez Zduńskowolskie Stowarzyszenie Oświatowe - Imprezy organizowane przez Towarzystwo Historyczne YACHAD ze Zduńskiej Woli w ramach ochrony dziedzictwa żydowskiego - Imprezy artystyczne organizowane przez Stowarzyszenie Muzyki Dawnej w Zduńskiej Woli - Plebiscyt na Najpopularniejszego Sportowca Roku „7 Wspaniałych” (tygodnik „7 Dni”) - Ogólnopolski Turniej Wiedzy o Bezpieczeństwie Ruchu Drogowego dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów z terenu powiatu zduńskowolskiego (Komenda Powiatowa Policji w Zduńskiej Woli) - Imprezy organizowane przez Powiatowe Centrum Kultury, Sportu i Rekreacji w ramach edukacji ekologicznej: - Ogólnopolski Przegląd Piosenki Turystycznej i Ekologicznej - Wojewódzki Przegląd Twórczości o Tematyce Ekologicznej „O Człowieku – Ziemi – Miłości” - Powiatowy Konkurs Fotograficzny „Chrońmy nasz świat” - Powiatowy Konkurs na projekt i praktyczna realizację zagospodarowania terenów zielonych wokół własnej szkoły „Nasz zielony świat” - Przegląd kultury dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej „W krainie baśni i tańca” (Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sieradzu) Powiatowy Konkurs Kolęd i Pastorałek Zespół Szkół Specjalnych w Zduńskiej Woli Powiatowy Konkurs Czytelniczy (Miejska Biblioteka Publiczna w Zduńskiej Woli) Powiatowy Konkurs Ortograficzny (Publiczne Gimnazjum nr 2) Powiatowy Konkurs na Najpiękniejszą Szopkę i Ozdobę Bożonarodzeniową (Publiczne Gimnazjum nr 1) 143 Uczestnictwo w imprezach ponadlokalnych - Każdego roku powiat uczestniczy w Międzynarodowych Targach Turystycznych „Na styku kultur” w Łodzi, prezentując swój wizerunek na wspólnym stoisku sygnatariuszy porozumienia „W środku Polski”.Reprezentacja powiatu bierze udział we wrześniowym Jarmarku Wojewódzkim w Łodzi - Powiat zgłasza kandydatury do Plebiscytu na Najpopularniejszego Sportowca Roku „7 Wspaniałych” Imprezy organizowane na terenie powiatu przez różne podmioty 7. Jarmark Zduńskowolski 8. Ogólnopolska Wystawa „Kolej na Kolej” 9. Festiwal Jeździecki w Gajewnikach. Podsumowanie Poszczególne kampanie są adresowane do określonych grup odbiorców, np. kampanie edukacyjne skierowane do młodzieży, niektóre jednak łączą w sobie kilka aspektów – choćby Regionalna Wystawa Rolno-Przemysłowa, która promuje potencjał gospodarczy powiatu, lecz jest także wydarzeniem kulturowym. Działania promocyjne przyczyniają się do integracji społeczności powiatu zduńskowolskiego – istniejącego zaledwie 11 lat. Stosunkowo niewielkie terytorium powiatu (najmniejsze w województwie łódzkim) sprzyja budowaniu tożsamości lokalnej, jednak z drugiej strony sytuacja ta wymusza szczególną aktywność władz w zaznaczaniu pozycji powiatu na mapie regionu, w każdej z dziedzin: w gospodarce, turystyce, kulturze i wielu pomniejszych – stąd wynika konieczność prowadzenia przemyślanych, skoordynowanych działań promocyjnych. 144 VIII. BUDŻET POWIATU ZDUŃSKOWOLSKIEGO Powiat jako lokalna wspólnota samorządowa utworzony został dnia 1 stycznia 1999 roku na mocy ustawy z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz. U. 96 poz. 603 i Nr 104, poz.656). Zasady funkcjonowania finansów publicznych, w tym finansów jednostki samorządu terytorialnego jaką jest powiat określa obecnie ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 249, poz. 2104 ze zmianami). Poprzedzała ją ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. Budżetem powiatu - w myśl powołanego przepisu - jest roczny plan dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów tej jednostki. Uchwalany jest w formie uchwały budżetowej na rok budżetowy. Uchwała budżetowa stanowi podstawę gospodarki finansowej powiatu w roku budżetowym. Zawiera ona także plany przychodów i wydatków zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych i funduszy celowych oraz dochodów własnych jednostek budżetowych. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Obecnie zasady funkcjonowania finansów powiatu określa nowa ustawa o finansach publicznych z dnia 27 sierpnia 2009 roku (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.) oraz ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 roku Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157 poz. 1241). Plan dochodów w roku 2007 opracowany został na podstawie: 1. Ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. Nr 203, poz. 1966 ze zmianami); Według ustawy dochodami powiatu są: - Dochody własne, w tym: - udział w podatku dochodowym od osób fizycznych (10,25%) oraz od osób prawnych (1,40%), - wpływy z opłat stanowiących dochody powiatu, uiszczanych na podstawie odrębnych przepisów, - dochody uzyskiwane przez powiatowe jednostki budżetowe powiatu oraz wpłaty od powiatowych zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych powiatowych jednostek budżetowych, - dochody z majątku powiatu, - spadki, zapisy i darowizny na rzecz powiatu, - dochody z kar pieniężnych i grzywien określonych w odrębnych przepisach, - 5,0% dochodów uzyskiwanych na rzecz budżetu państwa w związku z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej, - odsetki od pożyczek udzielanych przez powiat, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej, - odsetki od nieterminowo przekazywanych należności stanowiących dochody powiatu, 145 - odsetki od środków finansowych gromadzonych na rachunkach bankowych powiatu, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej, - dotacje z budżetów innych jednostek samorządu terytorialnego, - inne dochody należne powiatowi na podstawie odrębnych przepisów. - subwencja ogólna - dotacje celowe z budżetu państwa Dochodami powiatu mogą być: - środki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi, - środki z budżetu Unii Europejskiej, - inne środki określone w odrębnych przepisach; 2. 3. 4. 5. Ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 roku Nr 142, poz. 1592 ze zmianami); Założeń wskaźnikowych przyjętych do ustawy budżetowej na rok 2007, w tym wskaźnika inflacji 1,5%; Analiz i sprawozdań towarzyszących wykonaniu budżetów lat poprzednich, w tym dotyczących realizacji dochodów własnych przez jednostki organizacyjne powiatu; Informacji Ministra Finansów, przekazanej pismem ST4-4820/712/2006/1892 zgodnie z art. 33 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 203, poz. 1966 z późn. zm.) zawierającej o roczne planowane kwoty poszczególnych części subwencji ogólnej, o planowaną na 2007 rok kwotę dochodów z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych; o Pisma Wojewody Łódzkiego FN.I-3010-14/P/2007, przekazanego w związku z postanowieniami art.125 ust.1 pkt 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104 ze zm.) oraz § 3 ust. 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie planów finansowych zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego ustawami, przekazywania dotacji celowych i przekazywania pobranych dochodów związanych z realizacją tych zadań (Dz. U. Nr 135, poz. 955) o: o wstępnych kwotach dotacji celowych na 2007 rok na realizację zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami, o wstępnych kwotach dochodów, które podlegają przekazaniu do budżetu państwa w związku z realizacją zadań, z zakresu o którym mowa powyżej, określonych dla Powiatu Zduńskowolskiego, dokonanych w oparciu o projekt ustawy budżetowej na 2007 rok, o wstępnych kwotach dotacji celowych na realizację bieżących zadań własnych powiatu, o wstępnych kwotach dotacji celowych na realizację zadań bieżących realizowanych przez powiat na podstawie porozumień z organami administracji rządowej. 146 Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Plan dochodów i wydatków na rok 2011 opracowany został na podstawie: 1) Informacji Ministra Finansów, przekazanej pismem ST4-4820/856/2010 zgodnie z art. 33 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 80, poz. 526) zawierającej : · roczne planowane kwoty poszczególnych części subwencji ogólnej, · planowaną na 2011 rok kwotę dochodów z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych, ustalonych według zasad określonych w w/w ustawie. 2) Pisma Wojewody Łódzkiego FN.I-3010-14/P/2011, przekazanego w związku z postanowieniami art.143 ust.1 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.) o: · wstępnych kwotach dotacji celowych na 2011 rok na realizację zadań z zakresu administracji rządowej, zadań inspekcji i straży oraz zadań własnych w łącznej wysokości 9 464 762 zł, · wstępnych kwotach dochodów, które podlegają przekazaniu do budżetu państwa w związku z realizacją zadań, z zakresu z zakresu administracji rządowej, określonych dla Powiatu Zduńskowolskiego w wysokości 696 500 zł, ustalonych w oparciu o projekt ustawy budżetowej na 2011 rok, 3) Ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 80, poz. 526) Według ustawy dochodami powiatu są: - Dochody własne, w tym: - udział w podatku dochodowym od osób fizycznych (10,25%) oraz od osób prawnych (1,40%), - wpływy z opłat stanowiących dochody powiatu, uiszczanych na podstawie odrębnych przepisów, - dochody uzyskiwane przez powiatowe jednostki budżetowe powiatu, - dochody z majątku powiatu, - spadki, zapisy i darowizny na rzecz powiatu, - dochody z kar pieniężnych i grzywien określonych w odrębnych przepisach, - 5,0% dochodów uzyskiwanych na rzecz budżetu państwa w związku z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej, - odsetki od pożyczek udzielanych przez powiat, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej, - odsetki od nieterminowo przekazywanych należności stanowiących dochody powiatu, - odsetki od środków finansowych gromadzonych na rachunkach bankowych powiatu, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej, - dotacje z budżetów innych jednostek samorządu terytorialnego, - inne dochody należne powiatowi na podstawie odrębnych przepisów. - subwencja ogólna - dotacje celowe z budżetu państwa Dochodami powiatu mogą być: 147 - środki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi, - środki z budżetu Unii Europejskiej, - inne środki określone w odrębnych przepisach; 4) Ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz. U. z 2001r. Nr 142, poz. 1592 z późn. zm.). 5) Ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U Nr 157 poz. 1240 ze zmianami). 6) Założeń wskaźnikowych przyjętych do projektu ustawy budżetowej na 2011 rok. 7) Analiz i sprawozdań towarzyszących wykonaniu budżetów lat poprzednich, w tym dotyczących realizacji dochodów i wydatków przez jednostki organizacyjne powiatu. Na podkreślenie zasługuje jednocześnie fakt, iż od roku 2010 do opracowania uchwały budżetowej istotne jest uchwalenie dwóch ustaw tj. ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.) oraz ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157 poz. 1241), przy czym postanowienia uchwały budżetowej na rok 2010 w zakresie prognozy kwoty długu na koniec roku budżetowego i lata następne, informacji o stanie mienia komunalnego jednostek samorządu terytorialnego, planów przychodów i wydatków gospodarstw pomocniczych, samorządowych funduszy celowych, jak również załączników, w których ujęto limity wydatków na wieloletnie programy inwestycyjne, na programy i projekty realizowane ze środków Unii Europejskiej, opracowane i uchwalone zostały na podstawie przepisów dotychczasowych, a uchwała budżetowa przygotowana na rok 2011 obejmuje już nowe uregulowania i istotne zmiany w zakresie prezentowania i oceny prognozy długu oraz zadań wieloletnich, których obecne brzmienie wiąże się ze sformułowaniem przedsięwzięcie wieloletnie. Dodać także należy, iż w związku z likwidacją Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, likwidacji Powiatowego Funduszu Zasobem Geodezyjnym I Kartograficznym oraz likwidacji gospodarstwa pomocniczego jako formy organizacyjno-prawnej wszystkie dochody i związane z tym wydatki umieszczone zostały w budżecie powiatu. Uchwalaniu budżetu powiatu od roku 2011 towarzyszy uchwała w sprawie wieloletniej prognozy finansowej, która obejmuje m.in. elementy związane z prognozą długu powiatu. Co najistotniejsze od roku 2011 wymóg ustawy o finansach publicznych (zapisy art.242) wprowadza ograniczenie dotyczące uchwalania budżetu w sytuacji, gdy planowane wydatki bieżące są wyższe niż planowane dochody bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne środki, o których mowa w art 217 ust. 2 pkt 6., Dla naszego Powiatu na rok 2011 wymóg ten jest spełniony bowiem dochody bieżące wynoszą 55 884 587 zł, a wydatki bieżące 52 500 086 zł. Przewidywane wykonanie za rok 2010 również tą relację spełnia bowiem dochody bieżące roku 2010 wynoszą 55 662 925 zł, a wydatki bieżące 54 242 718 zł . Założone w planie dochody – zgodnie z zapisami ustawy o finansach publicznych przeznacza się na: - zadania własne powiatu, - zadania z zakresu administracji rządowej i inne zadania zlecone powiatowi ustawami, - zadania przejęte przez powiat do realizacji w drodze umowy lub porozumienia, - zadania realizowane wspólnie z innymi jednostkami samorządu terytorialnego, - pomoc rzeczową lub finansową dla innych jednostek samorządu terytorialnego, określoną przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego odrębną uchwałą, - rozchody. 148 Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Założone w planie dochody – zgodnie z zapisami ustawy o finansach publicznych przeznacza się na: - zadania z zakresu administracji rządowej i inne zlecone powiatowi odrębnymi ustawami; -zadania wykonywane na mocy porozumień z organami administracji rządowej; -zadania realizowane w drodze umów i porozumień między jednostkami samorządu terytorialnego; -zadania związane ze szczególnymi zasadami wykonywania budżetu powiatu wynikające z odrębnych ustaw zł . 1. Budżet zrealizowany w roku 2006 1.1 Dochody i przychody Ustalony budżet powiatu na rok 2006 na podstawie Uchwały Rady Powiatu Nr XXXIV/122/05 z dnia 30 grudnia 2005 r. w sprawie uchwalenia budżetu na rok 2006 obejmował: - planowane dochody w wysokości 38 407 500 zł, - planowane przychody w wysokości 3 800 000 zł. W trakcie roku nastąpiły zmiany w wyniku czego na dzień 31.12.2006 roku zamknął się on kwotami: - w zakresie zrealizowanych dochodów 40 637 495,29 zł, tj. większymi o kwotę 2 229 995,29 zł, - w zakresie zrealizowanych przychodów 3 710 974,31 zł, na zmianę którą złożyło się – zmniejszenie emisji obligacji o kwotę 930 000 zł z uwagi na zmianę programu emisji i zwiększenie o kwotę 840 974,31 zł na którą złożyło się włączenie wolnych środków z roku 2005 – 610 974,31 zł oraz zaciągnięcie kredytów długoterminowych w kwocie 230 000 zł. Tab. 41. Realizacja dochodów w 2006 roku ze względu na rodzaj wykonywanych zadań. (w zł) Rodzaj zadań Plan Zadania własne Zadania powierzone realizowane na podst. porozumień z organami administracji rządowej Zadania z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zlecone ustawami wykonywane przez powiat RAZEM Wykonanie % realizacji 35 289 701 35 478 029,04 100,5% 174 057 174 056,80 100,0% 5 002 099 4 985 409,45 99 7% 40 465 857 40 637 495,29 100,4% Źródło: opracowanie własne Na podstawie powyższych danych zauważyć można, iż najwyższym udziałem charakteryzują się dochody własne powiatu – stanowią one 87,3%, dochody z tytułu dotacji na zadania zlecone – 12,3%, jedynie 0,4% - dochody finansujące zadania powierzone. 149 Tab. 42. Struktura realizacji i wykonanie dochodów w podziale na działy klasyfikacji budżetowej. DZIAŁ NAZWA DZIAŁU 010 020 050 600 700 710 750 751 754 756 758 801 851 852 853 854 900 Plan Rolnictwo i łowiectwo Leśnictwo Rybołówstwo i rybactwo Transport i łączność Gospodarka mieszkaniowa Działalność usługowa Administracja publiczna Urzędy naczelnych organów wł. państw. Bezp. publ. i ochrona przeciwpożarowa Dochody od os. prawnych, od os.fizyczn Różne rozliczenia Oświata i wychowanie Ochrona zdrowia Pomoc społeczna Pozostałe zad. w zakresie polit. społ. Edukacyjna opieka wychowawcza Gospod. komunalna i ochrona środow. Razem Wykonanie ( w zł) % wyk. % struk. 97,8% 0,07 98,5% 0,48 118,7% 0,005 100,3% 8,22 99,9% 0,38 100% 0,61 100,6% 0,68 99% 0,05 100% 8,84 103,8% 14,97 100% 45,67 101,3% 2,1 93,7% 3,04 99,4% 11,33 98,9% 1,34 105,4% 2,21 100% 0,005 30 400 198 119 600 3 327 271 153 833 249 169 274 138 20 162 3 593 200 5 862 472 18 561 286 842 181 1 320 389 4 630 325 548 649 852 743 920 29 721,77 195 165,75 712,00 3 338 451,40 153 631,47 249 263,99 275 890,67 19 962,00 3 593 869,14 6 084 641,69 18 561 051,48 853 442,62 1 236 643,61 4 602 810,18 542 872,55 898 444,97 920 40 465 857 40 637 495,29 100,4% 100% Źródło: opracowanie własne Tab. 43. Struktura realizacji i wykonanie dochodów budżetu powiatu wraz z realizacją założonych na rok 2006 przychodów według ważniejszych źródeł pochodzenia oraz porównanie z realizacją wydatków i rozchodów wg stanu na dzień 31 grudnia 2006 roku. Źródło pochodzenia Plan § 0010 – podatek dochodowy od osób fizycznych % wyk % struk. 5 665 112 5 821 764,00 102,8 14,33 197 360 262 877,69 133,2 0,65 18 338 877 18 338 877,00 100,0 45,13 § 0020 – podatek dochodowy od osób prawnych § 2920 – subwencje ogólne z budżetu państwa Wykonanie § 2110 dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na zadania bieżące z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zlecone ustawami realizowane przez powiat 4 978 161 4 961 286,84 99,7 12,21 §2120 – dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na zadania bieżące realizowane przez powiat na podstawie porozumień z organami administracji rządowej 174 057 174 056,80 100,0 0,43 § 2130 – dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na realizację bieżących zadań własnych powiatu. 2 767 929 2 737 683,58 98,9 6,74 § 2310 – Dotacje celowe otrzymane z gminy na zadania bieżące realizowane na podstawie porozumień (umów) między j.s.t. 15 860 14 251,20 89,9 0,04 150 § 2320 – Dotacje celowe otrzymane z powiatu na zadania bieżące realizowane na podstawie porozumień (umów) między j.s.t. 46 684 48 360,40 103,6 0,1 § 2440– dotacje otrzymane z funduszy celowych na realizację zadań bieżących… 34 300 33 833,81 98,6 0,08 § 2690 – Środki z Funduszu Pracy otrzymane przez powiat z przeznaczeniem na finansowanie kosztów wynagrodzenia i składek na ubezpieczenia społeczne pracowników powiatowego urzędu pracy 173 782 173 800 100 0,43 § 2701 – Środki na dofinansowanie własnych zadań bieżących gmin..., powiatów..., pozyskane z innych źródeł 22 875 22 354,64 97,73 0,06 § 2710 – Wpływy z tytułu pomocy finansowej udzielanej między j.s.t. na dofinansowanie własnych zadań bieżących 34 776 34 776,00 100 0,09 § 2888 – Dotacja celowa otrzymana przez j.s.t. od innej j.s.t. będącej instytucją wdrażającą na zadanie bieżące realizowane na podstawie porozumień (umów) 249 782 250 110,46 100,13 0,62 § 2889 – Dotacja celowa otrzymana przez j.s.t. od innej j.s.t. będącej instytucją wdrażającą na zadanie bieżące realizowane na podstawie porozumień (umów) 109 087 107 310,13 98,37 0,26 § 6300 – wpływy z tytułu pomocy finansowej udzielanej między j.s.t na dofinansowanie własnych zadań inwestycyjnych i zakupów inwestycyjnych 132 000 132 000,00 100,0 0,32 § 6298 – Środki na dofinansowanie własnych inwestycji powiatów pozyskane z innych źródeł 1 193 920 1 193 919,75 100 2,94 § 6410 – Dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na inwestycje i zakupy inwestycyjne z zakresu administr. rządowej oraz inne zadania zlecone ustawami realizowane przez powiat 44 100 44 084,61 100 0,1 § 6439 – Dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na realizację inwestycji i zakupów inwestycyjnych własnych powiatu 449 195 374 456,16 83,36 0,92 5 838 000 5 911 692,22 101,26 14,55 40 465 857 40 637 495,29 100,4% 100,00 Pozostałe dochody RAZEM DOCHODY RAZEM PRZYCHODY 3 710 974 3 710 974,31 100% 100,0 2 570 000 2 570 000,00 100% 69,26 - spłata udzielonej pożyczki 300 000 300 000,00 100% 8,08 - kredyty 230 000 230 000,00 100% 6,20 - pozostałe przychody – wolne środki z 2005 r. 610 974 610 974,31 100% 16,46 - przychody z tytułu obligacji I. OGÓŁEM DOCHODY I PRZYCHODY 44 176 831 44 348 469,60 100,4% 151 WYDATKI 40 500 066 40 259 587,65 ROZCHODY II.RAZEM WYDATKI I ROZCHODY 3 676 765 99,4 3 676 765,00 100,0 44 176 831 43 936 352,65 99,5 Nadwyżka/ Deficyt budżetu powiatu -34 209 377 907,64 - Źródło: opracowanie własne Analizując powyższa tabelę zauważa się, iż najwyższym udziałem charakteryzują się dochody stanowiące transfery z budżetu państwa takie jak subwencje ogólne – 45,13%, udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa – 14,98%, dotacje finansujące bieżące zadania zlecone – 12,21%. Warto jednak wspomnieć, o może nie stanowiących znacznego udziału w strukturze, ale nie pozostających bez wpływu na możliwość realizacji zadań inwestycyjnych – środkach pochodzących z budżetu Unii Europejskiej z przeznaczeniem na wydatki inwestycyjne na drogach – kwota 1 193 919,75 zł, stanowiąca około 3% w strukturze zrealizowanych w roku 2006 dochodów. Nie sposób nie zauważyć, iż rzetelna realizacja budżetu pozwoliła na ograniczenie – i tak niewielkiego deficytu budżetu w wysokości 34 209 zł – i uzyskanie wolnych środków w wysokości 412 116,64 zł. Zadłużenie powiatu na dzień 31.12.2006 r. wyniosło ogółem 13 346 217,00 zł, z tego: - zobowiązania z tytułu wyemitowanych obligacji 10 470 000,00 zł, - zobowiązania z tytułu zaciągniętego kredytu długoterminowego 2 646 217,00 zł (kredyt zaciągnięty w roku 2004 w kwocie 2 872 000 zł), - zobowiązania z tytułu kredytów długoterminowych zaciągniętych w roku 2006 – 230 000 zł. Wartość nominalna niewymagalnych zobowiązań z tytułu udzielonego poręczenia kredytu dla Samodzielnego Publicznego Zespołu Opieki Zdrowotnej w Zduńskiej Woli na dzień 31.12.2006r. Wynosi 125 606,07 zł. 1.2. Wydatki i rozchody Wydatki w roku 2006 zamknęły się ostatecznie kwotą 40 259 587,65 zł, która to kwota stanowiła 99,4% planu, co oznacza realizację wydatków w sposób niezwykle staranny i oszczędny. Zdecydowanie najwyższą pozycję, według rodzajów wydatków, stanowią w budżecie powiatu wydatki bieżące, bo 95,9% budżetu ogółem, podczas gdy wydatki majątkowe – 4,1%. Zauważa się również, iż niemal 60% wydatków stanowią wydatki z tytułu wynagrodzeń i pochodnych, przy czym w znacznej mierze są to wynagrodzenia nauczycieli. Ich realizację obrazuje poniższe zestawienie: Tab. 44. Realizacja wydatków w 2006 roku ze względu na ich rodzaj (w zł): Rodzaj wydatków wydatki bieżące w tym: - wynagrodzenia i pochodne - dotacje Plan Strukt. % Wykonanie 38 821 530 95,9 38 699 462,27 % realizacji planu 96,1 99,7 % 23 486 460 58,0 23 477 130,06 58,3 100,0 % 1 390 232 3,4 1 387 814,25 3,4 99,8 % 152 Strukt. % wydatki majątkowe w tym: - dotacje OGÓŁEM 1 678 536 4,1 1 560 125,38 3,9 92,9 % 504 942 40 500 066 1,2 100,0 422 674,86 40 259 587,65 1,0 100,0 83,7 % 99,4 % Źródło: opracowanie własne Tab. 45. Struktura realizacji i wykonanie wydatków w układzie działów klasyfikacji budżetowej (w zł) DZIAŁ NAZWA DZIAŁU 010 020 600 630 700 710 750 751 Rolnictwo i łowiectwo Leśnictwo Transport i łączność Turystyka Gospodarka mieszkaniowa Działalność usługowa Administracja publiczna Urzędy naczelnych organów władzy (...) Bezpieczeństwo publiczne i ochr. ppoż. Obsługa długu publicznego Rozliczenia różne Oświata i wychowanie Szkolnictwo wyższe Ochrona zdrowia Pomoc społeczna Pozostałe zad. w zakr. polit. społ. Edukacyjna opieka wychowawcza Gospodarka komunalna i ochrona środowiska Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego Kultura fizyczna i sport Ogółem wydatki 754 757 758 801 803 851 852 853 854 900 921 926 plan Wykonanie % wyk. % struk. 99,7 0,08 98,4 0,49 98,9 8,38 100,0 98,8 0,09 100,0 0,62 99,5 9,46 99,0 0,05 30 400 201 000 3 409 167 4 024 38 313 251 247 3 827 418 20 162 30 309,77 197 767,25 3 373 067,60 4 024,01 37 840,00 251 236,95 3 807 051,14 19 962,00 3 594 200 3 594 147,94 100,0 8,93 768 500 3 000 15 646 477 69 780 1 335 389 7 281 704 1 204 329 2 730 677 920 758 349,58 1 797,00 15 642 362,26 64 002,55 1 246 024,21 7 228 615,63 1 204 282,16 2 715 268,48 920,00 98,7 59,9 100,0 91,7 93,3 99,3 100,0 99,4 100,0 1,88 38,85 0,16 3,10 17,96 2,99 6,75 - 53 346 52 546,31 98,5 0,13 30 013 40 500 066 30 012,81 40 259 587,65 100,0 99,4 0,08 100,0 Źródło: opracowanie własne Przedstawienie wydatków według działów klasyfikacji budżetowej pozwoliło na ustalenie jakiego radzaju zadania wymagają największych środków budżetowych. Najwięcej środków generują zadania w zakresie oświaty i edukacyjnej opieki wychowawczej – łącznie blisko 50% zrealizowanych wydatków (powiat prowadzi 6 szkół ponagimnazjalnych, 1 zespół szkół specjalnych, internat, bursę, dom kultury, schornisko oraz ośrodek sportowy). Blisko 20% zajmują wydatki na pomoc społeczną, przy czym zauważyć nalezy, iż w znacznej mierze wydatki te realizowane są ze środków własnych powiatu, co stanowi znaczne obciążenie dla budżetu powiatu. 153 2. Budżet roku 2007 – realizacja za I półrocze 2.1. Dochody i przychody W I półroczu 2007 roku zrealizowano dochody w wysokości 24 144 894,53 zł, co stanowi 52,7% określonego na 45 791 507 zł planu. Tab. 46. Realizacja dochodów w I półroczu 2007 roku ze względu na rodzaj wykonywanych zadań. (w zł) Rodzaj zadań Plan Zadania własne Wykonanie 40 300 521 21 320 139,41 52,9% 10 368 10 368,00 100,0% 5 480 618 2 814 387,12 51,4% 45 791 507 24 144 894,53 52,7% Zadania powierzone realizowane na podst. porozumień z organami administracji rządowej Zadania z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zlecone ustawami wykonywane przez powiat RAZEM % realizacji Źródło: opracowanie własne Na podstawie powyższych danych w zakresie głównie planu zauważyć można, iż – podobnie jak w roku 2006 - najwyższym udziałem charakteryzują się dochody własne powiatu – stanowią one 88,0% (w roku 2006 - 87,3%). Tab. 47. Struktura realizacji i wykonanie dochodów w podziale na działy klasyfikacji budżetowej.( w zł) DZIAŁ NAZWA DZIAŁU 758 801 851 852 853 854 900 Rolnictwo i łowiectwo Leśnictwo Rybołówstwo i rybactwo Transport i łączność Gospodarka mieszkaniowa Działalność usługowa Administracja publiczna Bezp. publ. i ochrona przeciwpożarowa Dochody od os. prawnych, od os.fizyczn Różne rozliczenia Oświata i wychowanie Ochrona zdrowia Pomoc społeczna Pozostałe zad. w zakresie polit. społ. Edukacyjna opieka wychowawcza Gospod. komunalna i ochrona środow. 926 Kultura fizyczna i sport 010 020 050 600 700 710 750 754 756 Razem Plan Wykonanie % % struk. wyk. 10,8 0,01 33,7 0,38 133,3 48,5 3,45 104,3 0,53 41,7 0,42 68,1 0,68 46,2 8,69 50,6 14,79 31 600 275 000 600 1 716 953 122 581 240 800 238 376 4 540 442 7 064 305 3 408,11 92 650,15 800,00 832 525,48 127 802,57 100 427,97 162 369,67 2 098 966,98 3 571 594,84 20 999 333 2 801 264 1 072 700 4 118 773 704 762 1 780 098 33 920 12 722 286,91 264 414,95 379 778,00 2 059 653,35 417 240,17 1 285 515,38 460,00 60,6 9,4 35,4 50,0% 59,2% 72,2% 1,4% 52,69 1,10 1,57 8,53 1,73 5,32 - 50 000 25 000,00 50,0% 0,11 45 791 507 24 144 894,53 52,7% 100% Źródło: opracowanie własne 154 Tab. 48 Struktura realizacji i wykonanie dochodów budżetu powiatu wraz z realizacją założonych na rok 2007 przychodów według ważniejszych źródeł pochodzenia oraz porównanie z realizacją wydatków i rozchodów wg stanu na dzień 30 czerwca 2007 roku. Źródło pochodzenia Plan § 0010 – podatek dochodowy od osób fizycznych Wykonanie % wyk % struk. 6 763 985 3 291 979,00 48,7 13,6 200 320 198 642,40 99,2 0,8 20 965 926 12 688 732,00 60,5 52,6 § 2110 dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na zadania bieżące z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zlecone ustawami realizowane przez powiat 5 463 618 2 814 387,12 51,5 11,7 §2120 – dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na zadania bieżące realizowane przez powiat na podstawie porozumień z organami administracji rządowej 10 368 10 368,00 100,0 - § 2130 – dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na realizację bieżących zadań własnych powiatu. 2 432 436 1 120 198,00 46,1 4,6 § 2440– dotacje otrzymane z funduszy celowych na realizację zadań bieżących… 163 000 25 000,00 15,3 0,1 § 2707 – Środki na dofinansowanie własnych zadań bieżących gmin..., powiatów..., pozyskane z innych źródeł 20 029 15 437,03 77,1 0,1 § 2888 – dotacja celowa otrzymana przez j.s.t. od innej j.s.t. będącej instytucją wdrażającą na zadanie bieżące realizowane na podstawie porozumień (umów) 1 015 426 716 672,69 70,6 2,9 § 2889 – dotacja celowa otrzymana przez j.s.t. od innej j.s.t. będącej instytucją wdrażającą na zadanie bieżące realizowane na podstawie porozumień (umów) 454 161 328 670,85 72,4 1,4 § 6260 – dotacje otrzymane z funduszy celowych na realizację inwestycji (...) 2 522 604 144 347,24 5,7 0,6 § 6300 – wpływy z tytułu pomocy finansowej udzielanej między j.s.t na dofinansowanie własnych zadań inwestycyjnych i zakupów inwestycyjnych 135 000 0 0 - § 6410 – dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na inwestycje i zakupy inwestycyjne z zakresu administr. rządowej oraz inne zadania zlecone ustawami realizowane przez powiat 17 000 0 0 - § 6648 – dotacje celowe przekazane j.s.t. Przez inną j.s.t. będącą instytucją wdrażającą (...) 60 249 0 0 - 5 567 385 2 790 460,20 50,1 11,6 § 0020 – podatek dochodowy od osób prawnych § 2920 – subwencje ogólne z budżetu państwa Pozostałe dochody 155 RAZEM DOCHODY 45 791 507 24 144 894,53 52,7 100,00 5 939 665 2 372 116,95 39,9 100,0 - przychody z tytułu obligacji 3 790 000 1 960 000 51,7 82,6 - kredyt 1 737 548 0 0 - 412 117 412 116,95 100,0 17,4 I. OGÓŁEM DOCHODY I PRZYCHODY 51 731 172 26 517 011,48 51,3 WYDATKI 48 635 955 20 943 374,90 43,1 3 095 217 2 001 717,00 64,7 II.RAZEM WYDATKI I ROZCHODY 51 731 172 22 945 091,90 44,4 RAZEM PRZYCHODY - pozostałe przychody – wolne środki z 2006 r. ROZCHODY Nadwyżka/ Deficyt budżetu powiatu -2 844 448 3 201 519,63 Źródło: opracowanie własne Analizując powyższa tabelę pod kątem planu na rok 2007 zauważa się, iż najwyższym udziałem – podobnie jak w roku 2006 - charakteryzują się dochody stanowiące transfery z budżetu państwa takie jak subwencje ogólne – 45,79%, udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa – 15,21%, dotacje finansujące bieżące zadania zlecone – 11,93%. Wartą zauważenia jest planowana pozycja dotacji z funduszy celowych na zadania inwestycyjne (zadanie termomodernizacyjne w internacie Zespołu Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego) - 2 522 604 zł, co stanowi 5,51% planowanych dochodów ogółem. Zadłużenie powiatu na dzień 30.06.2007 r. wynosi ogółem 13 304 500,00 zł, z tego: - zobowiązania z tytułu wyemitowanych obligacji 10 900 000,00 zł, - zobowiązania z tytułu zaciągniętych kredytów długoterminowych – 2 404 500,00 zł. Wartość nominalna niewymagalnych zobowiązań z tytułu udzielonego poręczenia kredytu dla Samodzielnego Publicznego Zespołu Opieki Zdrowotnej w Zduńskiej Woli na dzień 30.06.2007 r. wynosi 119 041,22 zł. 2.2. Wydatki i rozchody W I półroczu 2007 roku zrealizowano wydatki w wysokości 20 943 374,90 zł, co stanowi 43,1% określonego na 48 635 955 zł planu i są o niemal 10% niższe niż zrealizowane dochody. Tab. 49.. Realizacja wydatków w I półroczu 2007 roku ze względu na ich rodzaj: (w zł) Rodzaj wydatków Strukt. % Plan 43 433 803 89,3 Strukt. % % (w stosunku realizacji do wydatków planu ogółem) 20 688 922,66 98,8 47,6 24 416 707 50,2 12 875 900,76 (w stosunku do wydatków ogółem) wydatki bieżące w tym: - wynagrodzenia i pochodne 156 Wykonanie 61,5 52,7 - dotacje 1 273 631 2,6 595 734,38 2,8 46,8 wydatki majątkowe w tym: - dotacje 5 202 152 10,7 254 452,24 1,2 4,9 164 362 48 635 955 0,3 - 144 347,24 20 943 374,90 0,7 - 87,8 43,1 OGÓŁEM Źródło: opracowanie własne Najwyższą pozycję, według rodzajów wydatków – w zakresie wydatków planowanych, stanowią w budżecie powiatu wydatki bieżące, bo 89,3% (w roku 2006 zrealizowano - 95,9%, czyli spadek na rzecz wydatków majątkowych) budżetu ogółem, podczas gdy wydatki majątkowe – 10,7%. Zauważa się również, iż 50% (w roku 2006 blisko 60%, czyli spadek na rzecz wydatków merytorycznych) wydatków stanowią wydatki z tytułu wynagrodzeń i pochodnych, przy czym w znacznej mierze są to wynagrodzenia nauczycieli. Tab. 50. Struktura realizacji i wykonanie wydatków w układzie działów klasyfikacji budżetowej. (w zł) DZIAŁ NAZWA DZIAŁU 010 020 600 630 700 710 750 754 Rolnictwo i łowiectwo Leśnictwo Transport i łączność Turystyka Gospodarka mieszkaniowa Działalność usługowa Administracja publiczna Bezpieczeństwo publiczne i ochr. ppoż. Obsługa długu publicznego Rozliczenia różne Oświata i wychowanie Ochrona zdrowia Pomoc społeczna Pozostałe zad. w zakr. polit. społ. Edukacyjna opieka wychowawcza Gospodarka komunalna i ochrona środowiska Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego Kultura fizyczna i sport Ogółem wydatki 757 758 801 851 852 853 854 900 921 926 plan Wykonanie % % struk. wyk. 11,0 0,02 31,4 0,44 41,9 5,9 35,9 0,01 10,0 0,01 37,3 0,45 49,2 9,43 43,0 9,63 31 600 295 000 2 943 296 4 173 9 081 255 500 4 012 372 4 692 442 3 478,39 92 772,47 1 234 152,90 1 499,18 906,30 95 316,63 1 974 108,78 2 017 097,44 740 000 1 360 312 20 949 937 1 252 143 6 740 068 1 377 731 3 874 502 8 320 256 722,13 694,67 8 891 592,22 525 117,50 3 369 138,96 630 218,39 1 806 645,08 6 600,98 34,7 0,1 42,4 41,9 50,0 45,7 46,6 79,3 1,23 0,01 42,46 2,50 16,08 3,01 8,62 0,03 56 839 24 604,60 43,3 0,11 32 639 12 708,28 48 635 955 20 943 374,90 38,9 43,1 0,06 100,00 Źródło: opracowanie własne Najwięcej środków – analizując plan wydatków - generują zadania w zakresie oświaty i edukacyjnej opieki wychowawczej – łącznie ponad 50% planowanych wydatków. 13,86% zajmują wydatki na pomoc społeczną. 157 Aktualizacja 2010 r./2011 r.: 3. Budżet roku 2011 3.1 Dochody i przychody Budżet powiatu na rok 2011 obejmuje - planowane dochody w wysokości 80 772 875 zł, - planowane przychody w wysokości 1 496 000 zł. Źródło planowanych do uzyskania w 2011 roku przychodów stanowić będzie kredyt długoterminowy. Struktura dochodów w 2011 roku w podziale na działy klasyfikacji budżetowej: (w zł) DZIAŁ NAZWA DZIAŁU KWOTA Struktura % 010 020 050 600 Rolnictwo i łowiectwo Leśnictwo Rybołówstwo i rybactwo Transport i łączność 700 710 750 754 Gospodarka mieszkaniowa Działalność usługowa Administracja publiczna Bezpieczeństwo publiczne i ochr. ppoż. 756 758 Doch. od os. prawnych, od os. fiz. Różne rozliczenia 801 851 852 853 Oświata i wychowanie Ochrona zdrowia Pomoc społeczna Pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej Edukacyjna opieka wychowawcza 854 900 Gospodarka komunalna i ochrona środowiska Ogółem dochody Przychody: 7 000 215 000 600 24 316 309 0,3 30,1 1 893 452 909 415 379 932 4 671 300 2,3 1,1 0,5 5,8 8 729 685 28 992 942 10,8 35,9 1 546 707 2 214 352 5 165 871 896 834 1,9 2,7 6,4 1,1 528 476 0,7 305 000 0,4 80 772 875 100,0 1 496 000 Razem dochody + przychody 82 268 875 Źródło: opracowanie własne 158 Struktura dochodów budżetu powiatu na rok 2011 według ważniejszych źródeł pochodzenia (w zł) Źródło pochodzenia Plan § 0010 – podatek dochodowy od osób fizycznych § 0020 – podatek dochodowy od osób prawnych Razem podatki § 2920 – subwencje ogólne z budżetu państwa, w tym: Część oświatowa Cześć wyrównawcza Część równoważąca § 2110 dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na zadania bieżące z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zlecone ustawami realizowane przez powiat §2120 – dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na zadania bieżące realizowane przez powiat na podstawie porozumień z organami administracji rządowej § 2130 – dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na realizację bieżących zadań własnych powiatu. § 6410 – Dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na inwestycje i zakupy inwestycyjne z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zlecone ustawami realizowane przez powiat Razem dotacje z budżetu państwa § 2007 – Dotacje celowe w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich oraz środków o których mowa w art.5 ust 1 pkt 3 oraz ust 3 pkt 5 i 6, lub płatności w ramach budżetu środków europejskich § 2009 – Dotacje celowe w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich oraz środków o których mowa w art.5 ust 1 pkt 3 oraz ust 3 pkt 5 i 6, lub płatności w ramach budżetu środków europejskich § 2310 – Dotacje celowe otrzymane z gminy na zadania bieżące realizowane na podstawie porozumień (umów) między j.s.t. § 2320 – Dotacje celowe otrzymane z powiatu na zadania bieżące realizowane na podstawie porozumień (umów) między j.s.t. § 2710 –Wpływy z tytułu pomocy finansowej udzielanej między j.s.t. na dofinansowanie własnych zadań bieżących § 6207 – Dotacje celowe w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich oraz środków o których mowa w art.5 ust 1 pkt 3 oraz ust 3 pkt 5 i 6, lub płatności w ramach budżetu środków europejskich § 6300 – Wpływy z tytułu pomocy finansowej udzielanej między j.s.t. na dofinansowanie własnych zadań inwestycyjnych i zakupów inwestycyjnych 159 8 379 685 190 000 8 569 685 28 922 942 25 751 902 % struk 10,6 35,8 2 816 392 354 648 7 656 352 9 000 1 790 410 9 000 9 464 762 702 161 88 403 51 843 75 442 29 331 19 905 227 450 000 11,7 § 6309 – Wpływy z tytułu pomocy finansowej udzielanej między j.s.t. na dofinansowanie własnych zadań inwestycyjnych i zakupów inwestycyjnych § 6619 – Dotacje celowe otrzymane z gminy na inwestycje i zakupy inwestycyjne realizowane na podstawie porozumień (umów) między jednostkami samorządu terytorialnego § 6629 – Dotacje celowe otrzymane z powiatu na inwestycje i zakupy inwestycyjne realizowane na podstawie porozumień (umów) między jednostkami samorządu terytorialnego § 6637 – Dotacje celowe otrzymane z samorządu województwa na inwestycje i zakupy inwestycyjne realizowane na podstawie porozumień (umów) między jednostkami samorządu terytorialnego Pozostałe dochody RAZEM DOCHODY 1 085 318 116 164 44 880 112 661 22 661 430 11 154 056 80 772 875 28,1 13,8 100,0 Źródło: opracowanie własne Analizując powyższa tabelę zauważa się, iż najwyższym udziałem charakteryzują się dochody stanowiące transfery z budżetu państwa takie jak subwencje ogólne – 35,8%, udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa – 10,6%, dotacje finansujące bieżące zadania zlecone – 11,7%. Znaczny udział w dochodach ogółem zajmują środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej, w tym głównie z przeznaczeniem na wydatki inwestycyjne – 24,8%. W grupie pozostałych dochodów, która stanowi 13,8% dochodów ogółem mieszczą się dochody wypracowywane przez jednostki organizacyjne powiatu z najmu składników majątkowych, wpływy z usług, z różnych opłat (głównie z wymian praw jazdy, tablic rejestracyjnych, odpłatności od pensjonariuszy domów pomocy społecznej, odsetki bankowe, 25% od wpływów osiąganych ze sprzedaży, opłat z tytułu trwałego zarządu, użytkowania wieczystego gruntów Skarbu Państwa, dochody z czynszu dzierżawnego od kół łowieckich., również środki przekazywane przez AR i MR na wypłaty ekwiwalentów należnych właścicielom gruntów za wyłączenie gruntów z upraw rolnych i prowadzenie upraw leśnych, itp.), środki ze sprzedaży nieruchomości, której właścicielem jest Powiat oraz środki otrzymywane z Funduszu Pracy na finansowanie kosztów wynagrodzeń i składek na ubezpieczenia społeczne pracowników Powiatowego Urzędu Pracy. Zadłużenie powiatu na koniec roku 2011 wynosić będzie 19 203 273 zł. Wskaźniki zadłużenia dla roku 2011 kształtują się w sposób następujący: 1) Wskaźnik łącznej kwoty długu na koniec roku budżetowego do dochodów ogółem, który nie powinien przekraczać 60% - wynosi 23,77%, 2) Wskaźnik planowanych do spłaty rocznych kwot rat kredytów, wykupu obligacji wraz z odsetkami do dochodów ogółem, który nie powinien przekraczać 15% - wynosi 4,40%, 3) Nowy wskaźnik zadłużenia wynikający z zapisów ustawy o finansach publicznych z 2009 roku określający relacje łącznej kwoty przypadających w danym roku budżetowym spłat rat kredytów wraz z należnymi w danym roku odsetkami, wykupów papierów wartościowych wraz z należnymi odsetkami, potencjalnych spłat kwot wynikających z udzielonych poręczeń oraz gwarancji do planowanych dochodów 160 ogółem budżetu nie może przekroczyć średniej arytmetycznej z obliczonych dla ostatnich trzech lat relacji jej dochodów bieżących powiększonych o dochody ze sprzedaży majątku oraz pomniejszonych o wydatki bieżące do dochodów ogółem budżetu– warunek jest spełniony gdyż średnia kształtuje się na poziomie 4,59% a wskaźnik wynosi 4,40%. 3.2. Wydatki i rozchody Budżet powiatu na rok 2011 obejmuje - planowane wydatki w wysokości 79 698 875 zł, - planowane rozchody w wysokości 2 570 000 zł. Planowane na rok 2011 rozchody dotyczą wykupu serii VIA, VIB, VIC obligacji wyemitowanych w roku 2006 zgodnie z zawartą z Bankiem Polska Kasa Opieki SA dnia 25 stycznia 2001 roku umową na przygotowanie, przeprowadzenie i obsługę emisji obligacji Powiatu Zduńskowolskiego. Najwyższą pozycję, według rodzajów wydatków, stanowią w budżecie powiatu wydatki bieżące, bo 65,9% budżetu ogółem, natomiast wydatki majątkowe – 34,1%. Zauważa się również, iż ponad 40% wydatków stanowią wydatki na wynagrodzenia i składki od nich naliczane, przy czym w znacznej mierze są to wynagrodzenia nauczycieli. Wśród wydatków majątkowych znaczny odsetek stanowią wydatki na programy finansowane z udziałem środków UE tj. środków , o których mowa w art.5 ust.1 pkt 2 i 3 ustawy o finansach publicznych- 29,1%. Źródłem finansowania wydatków określonych na rok 2011 na kwotę 79 698 875 zł będą: - dochody ogółem w kwocie 78 202 875zł, - kredyt inwestycyjny w wysokości 1 496 000 zł. Wydatki w 2011 roku ze względu na ich rodzaj (w zł): Rodzaj wydatków Plan wydatki bieżące z tego: - wynagrodzenia i składki od nich naliczane - wydatki związane z realizacją statutowych zadań jednostek budżetowych - dotacje na zadania bieżące -świadczenia na rzecz osób fizycznych - wydatki na programy finansowane z udziałem środków, o których mowa w art.5 ust.1 pkt 2 i 3 - obsługa długu Struktura % 52 500 086 65,9 32 180 739 40,4 14 396 908 1 772 089 2 355 154 18,1 2,2 3,0 809 196 986 000 wydatki majątkowe w tym: -inwestycje i zakupy inwestycyjne w tym: - wydatki na programy finansowane z udziałem środków UE tj. środków , o których mowa w art.5 ust.1 pkt 2 i 3 ustawy o finansach publicznych 161 1,0 1,2 27 198 789 34,1 27 198 789 34,1 23 220 108 29,1 OGÓŁEM 79 698 875 100,0 Źródło: opracowanie własne Struktura wydatków i rozchodów planowanych na rok 2011 DZIAŁ NAZWA DZIAŁU KWOTA 010 020 600 630 700 710 750 754 757 758 801 struktura % Rolnictwo i łowiectwo Leśnictwo Transport i łączność Turystyka Gospodarka mieszkaniowa Działalność usługowa Administracja publiczna Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa Obsługa długu publicznego Rozliczenia różne Oświata i wychowanie Ochrona zdrowia 7 000 268 510 28 098 656 5 115 40 000 596 100 4 899 380 4 671 300 0,3 35,2 0,1 0,7 6,2 5,9 986 000 130 500 24 060 995 2 698 090 1,2 0,2 30,2 3,4 Pomoc społeczna Pozostałe zadania w zakresie pol. społ. Edukacyjna opieka wychowawcza Gospodarka komunalna i ochrona środowiska Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego Kultura fizyczna i sport Ogółem wydatki Wykup innych papierów wartościowych Ogółem wydatki i rozchody 8 377 098 1 553 240 3 158 429 10 000 82 077 56 385 79 698 875 2 570 000 82 268 875 10,5 1,9 4,0 0,1 0,1 100,0 851 852 853 854 900 921 926 § 982 Źródło: opracowanie własne Przedstawienie wydatków według działów klasyfikacji budżetowej pozwoliło na ustalenie jakiego radzaju zadania wymagają największych środków budżetowych. Najwięcej środków generują wydatki na bieżące utrzymanie i realizacje inwestycji na drogach powiatowych (35,2%) i tu-co warto zauważyć-przy dyżym udziale środków UE. Ponad 30% struktury budżetu zajmują wydatki w zakresie oświaty i edukacyjnej opieki wychowawczej. Kolejną pozycję stanowią wydatki na pomoc społeczną- 10,5%, przy czym zauważyć nalezy, iż w znacznej mierze wydatki te realizowane są ze środków własnych powiatu, co stanowi znaczne obciążenie dla budżetu powiatu. 4. Wieloletnia prognoza finansowa W ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 ze zmianami) w związku z zapisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz.124 ze zmianami) Powiat winien sporządzić wieloletnią prognozę finansową wraz z prognoza długu powiatu. 162 Wdrożenie prognozy ma na celu prowadzenie oceny sytuacji finansowej Powiatu przez organy powiatu, mieszkańców, instytucje finansowe, organy nadzoru (w tym Regionalna Izbę Obrachunkową) oraz wszystkich zainteresowanych. Tworzenie projekcji poszczególnych kategorii dochodów i wydatków, obrazujących sytuację finansową Powiatu w przyszłych latach pozwala m.in. na dokonanie analizy możliwości inwestycyjnych oraz ocenę zdolności kredytowej. Okres objęty wieloletnią prognozą nie może być krótszy niż okres na jaki przyjęto limity wydatków w ramach przedsięwzięć wieloletnich, natomiast w przypadku jej połączenia z prognozą kwoty długu – nie krótszy niż okres w jakim funkcjonują zaciągnięte i planowane do zaciągnięcia zobowiązania. W przypadku Powiatu Zduńskowolskiego to okres do roku 2025 włącznie. Do ustalenia wielkości dochodów i wydatków bieżących w latach 2011 – 2025 przyjęto następujące założenia: 1) w roku 2011 – wskaźnik inflacji na poziomie 2,3%, 2) w latach 2012-2025 wytyczne Ministerstwa Finansów w zakresie tworzenia wieloletniej prognozy finansowej jednostek samorządu terytorialnego, w tym wskaźniki makroekonomiczne, ze szczególnym uwzględnieniem wskaźnika dynamiki wzrostu cen towarów i usług, z tego: - latach 2012-2016, tj. przez okres 5 lat wzrost o wskaźnik na poziomie 2,5% (również w zakresie poszczególnych kategorii wydatków bieżących osobno wymienionych – poza obsługa długu powiatu), z zastrzeżeniem pkt. 3, - w latach 2017-2025 utrzymanie poziomu dochodów i wydatków bieżących na stałym poziomie, 3) w roku 2012 w stosunku do roku 2011 utrzymanie poziomu wydatków bieżących z uwagi na znaczny rozmiar rozchodów, w tym wykup emisji obligacji w kwocie 2 860 000 zł, 4) w zakresie obsługi długu – wielkości przyjęto w stosunku do zaciągniętych zobowiązań jak i planowanego do zaciągnięcia w roku 2011 kredytu na poziomie funkcjonujących stawek oprocentowania zadłużenia – z zastrzeżeniem pkt 5, 5) mając na uwadze Uchwałę Rady Powiatu Nr LVI/120/10.z dnia 5 listopada 2010 r. w sprawie zmian w UCHWALE NR XLIV/1/10 RADY POWIATU ZDUŃSKOWOLSKIEGO z dnia 8 stycznia 2010 r. w sprawie uchwalenia budżetu na rok 2010 – obejmujące również ustalenia w zakresie wcześniejszej spłaty rat kredytu przypadających na rok 2011 w roku 2010 w kwocie 303 900 zł – wielkości ujęte w przewidywanym wykonaniu roku 2010 zostały skorygowane względem planu na dzień 30.09.2010 r. poprzez zwiększenie wielkości dochodów bieżących oraz rozchodów o kwotę 303 900 zł. Dodać należy, iż w pozycji określającej wydatki związane z funkcjonowaniem organów powiatu przyjęto, iż są to wydatki objęte rozdziałem 75019 – Rady powiatów (w tym głównie wydatki przeznaczone na wypłatę diet dla radnych) oraz wydatki objęte rozdziałem 75020 – Starostwa powiatowe (wydatki związane z funkcjonowaniem urzędu Starostwa). Przy czym zauważa się, iż wydatki Starostwa to oprócz obligatoryjnych kosztów związanych z kosztami stałymi Urzędu tj. wynagrodzeniami pracowników oraz kosztami energii i innymi – to również koszty Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, koszty bieżącego utrzymania dróg, koszty komunikacji, itp. Dochody majątkowe ujęte w przedstawionej prognozie finansowej stanowią głównie dofinansowanie ze środków zewnętrznych na realizowane wydatki inwestycyjne (dotacje 163 z budżetu państwa, ze środków funduszy pochodzących z budżetu Unii Europejskiej) oraz dochody ze sprzedaży majątku powiatu – w roku 2011 jest to kwota 1 624 452 zł wynikająca z planowanej sprzedaży nieruchomości położonej przy ul. Getta Żydowskiego. Poziom dochodów i wydatków majątkowych przyjęto: w latach 2012-2014 w limitach wydatków związanych z realizacją przyjętych wieloletnich przedsięwzięć inwestycyjnych (przy czym w roku 2014 ujęto również wydatki inwestycyjne nie związane z przedsięwzięciami o limicie 1 000 000 zł) – dochody majątkowe w tym okresie stanowią dofinansowanie ze środków zewnętrznych na realizowane przedsięwzięcia majątkowe, W zakresie rozchodów przyjęto: 1) wykup emisji obligacji – zgodnie z zawarta umową –w latach 2011-2015 w limitach ponad 2 mln złotych w każdym roku, 2) spłatę rat kredytów zaciągniętych do roku 2011 – zgodnie z zawartymi umowami, 3) spłatę rat kredytu planowanego do zaciągnięcia w roku 2011 w kwocie 1 496 000 zł w równych ratach kapitałowych w okresie lat 10, bez uwzględnienia karencji w spłacie. Dokonując analizy najistotniejszych pozycji umieszczonych w wieloletniej prognozie finansowej należy zwrócić uwagę na nw. założenia: 1) budżety lat 2012-2025 będą zrównoważone – bez zaciągania dodatkowych zobowiązań, przy możliwości realizacji założonych nakładów inwestycyjnych, 2) różnica między dochodami bieżącymi powiększonymi o wolne środki i nadwyżkę budżetową a wydatkami bieżącymi – zarówno w okresie historycznym (2007-2010) jak i w latach 2011-2025 jest wielkością dodatnią pozwalającą na realizowanie pewnego stałego poziomu inwestycji – (Będzie to możliwe jeśli założony poziom wydatków bieżących oraz poziom nadwyżki operacyjnej będzie utrzymany na uzyskiwanych w ostatnich latach i przyjętym do prognozy poziomie.) Do tak skonstruowanych wielkości dodać należy, iż założone poziomy dochodów – w tym przede wszystkim udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych i od osób prawnych – uzależnia się też od ogólnej kondycji budżetu państwa, co może oznaczać pewne ryzyko ich niezrealizowania. W przypadku niekorzystnych tendencji w skali makroekonomicznej może również wystąpić ryzyko wzrostu kosztów obsługi długu powiatu. Dla złagodzenia skutków pojawienia się niekorzystnych tendencji w ww. zakresach – zgodnie z uregulowaniami ustawy o finansach publicznych konieczna jest coroczna ocena i nowelizacja Wieloletniej Prognozy Finansowej Powiatu. Istotnym elementem oceny przedstawionej wieloletniej prognozy finansowej są wskaźniki zadłużenia uzyskane i planowane do uzyskania w okresie objętym prognozą, i tak. I. Informacyjnie przedstawiono wskaźniki zadłużenia, o których mowa w art. 169 i 170 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249 poz.2104 z późn. zm.), tj. 1) wskaźnik łącznej kwoty długu na koniec roku budżetowego do dochodów ogółem, który nie powinien przekraczać 60% (art. 170) - najwyższą wartość osiągał w roku 2007 – 29,68%, natomiast obserwując okres 2011-2025 – najwyższy poziom osiąga w roku 2012 – 24,19%, następnie ulega sukcesywnemu zmniejszeniu – wraz ze spłatą zadłużenia, 2) wskaźnik planowanych do spłaty rocznych kwot rat kredytów, wykupu obligacji wraz z odsetkami do dochodów ogółem, który nie powinien przekraczać 15% (art. 169) - najwyższą wartość osiągał w roku 2008 – 9,14%, 164 natomiast obserwując okres 2011-2025 – najwyższą wartość osiąga w roku 2012 – 8%, w którym to roku jest najwyższy poziom spłaty zobowiązań, następnie ulega sukcesywnemu zmniejszeniu, II. Wskaźnik, o którym mowa w art. 243 z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 z późn. zm.): Wskaźnik ten opiera się na relacji, z której wynika, że raty kredytu wraz z odsetkami przypadające do spłaty w roku budżetowym muszą być mniejsze lub równe nadwyżce operacyjnej (skorygowanej o dochody z majątku) liczonej jako średnia z trzech lat (skorygowane również do wielkości dochodów budżetu ogółem). Powyższe relacje wynikające z przedstawionej prognozy WPF są dla naszego powiatu spełnione (poza latami 2012-2013, w których poziom spłat jest najwyższy). Zauważyć przy tym trzeba, iż wymogiem obligatoryjnym możliwości uchwalenia budżetu jest spełnienie tego warunku począwszy od roku 2014, co projektowana Wieloletnia Prognoza Finansowa ujmuje – przy założeniach i ryzykach wyżej wskazanych. 165 Wieloletnia Prognoza Finansowa Powiatu Zduńskowolskiego na lata 2011–2016 wraz z prognozą kwoty długu i spłat zobowiązań na lata 2011–2016 rok 2007 rok 2008 rok 2009 1 Dochody ogółem (2+3) 48 778 701 51 368 266 68 731 631 85 211 480 2 Dochody bieżące, z tego: 44 693 340 49 338 904 53 115 085 55 662 925 4 085 361 2 029 362 15 616 546 4 850 1 360 1 013 276 4 Wydatki ogółem (5+9) 48 478 021 49 897 883 5 Wydatki bieżące ogółem, z tego (6+7+8): 42 539 607 45 637 955 6 wydatki bieżące bez obsługi długu, poręczeń, gwarancji, w tym: 41 860 436 44 901 067 3 Dochody majątkowe ogółem, w tym: 3a dochody ze sprzedaży majątku 6a wydatki bieżące na planowane i realizowane przedsięwzięcia 6b wynagrodzenia i składki od nich naliczane razem 6c wydatki związane z funkcjonowaniem organów Powiatu 7 obsługa długu 8 poręczenia i gwarancje 9 Wydatki majątkowe, w tym: 9a wydatki majątkowe na planowane i realizowane przedsięwzięcia 10 Wynik budżetu, tj. dochody - wydatki (1-4) deficyt/nadwyżka 11 12 rok 2010 rok 2011 rok 2012 rok 2013 rok 2014 rok 2015 rok 2016 80 772 875 58 324 200 55 884 587 57 281 702 59 223 463 60 797 075 61 686 096 63 228 249 58 713 744 60 181 587 61 686 096 63 228 249 29 548 555 24 888 288 128 993 1 624 452 1 042 498 509 719 615 488 70 678 343 92 379 003 50 877 598 54 242 718 79 698 875 54 577 327 55 823 863 57 257 475 59 076 496 62 618 649 52 500 086 52 516 543 53 162 677 54 765 373 55 943 235 57 195 063 49 946 494 53 227 718 51 514 086 51 598 343 52 417 077 54 186 473 55 541 135 56 929 663 713 779 731 640 749 910 767 610 787 860 807 540 35 521 514 36 409 551 25 746 941 28 393 810 31 054 000 32 266 243 32 180 739 32 985 257 33 809 888 3 693 497 4 151 456 4 383 702 4 505 963 4 473 658 4 585 499 4 700 137 4 817 640 4 938 081 5 061 533 679 171 736 888 931 104 1 015 000 986 000 918 200 745 600 578 900 402 100 265 400 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 938 414 4 259 928 19 800 745 38 136 285 27 198 789 2 060 784 2 661 186 2 492 102 3 133 261 5 423 586 24 820 123 2 060 784 1 661 186 1 492 102 300 680 1 470 383 -1 946 712 -7 167 523 1 074 000 3 746 873 3 399 600 3 539 600 2 609 600 609 600 Dochody bieżące + nadwyżka+wolne środki - wydatki bieżące (2+12a+12b-5) 2 565 849 5 546 076 4 383 422 2 245 530 3 384 501 4 765 159 5 551 067 5 416 214 5 742 861 6 033 186 Przychody ogółem, z tego: 4 639 664 4 635 127 5 075 935 9 775 323 1 496 000 0 0 0 0 0 0 300 680 1 470 383 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 12a nadwyżka 12b wolne środki 412 116 1 544 447 675 552 825 323 12c emisja obligacji 2 860 000 2 790 000 2 930 000 2 000 000 12d kredyty i pożyczki 1 367 548 0 0 6 950 000 1 496 000 0 0 0 0 0 Rozchody ogółem, z tego: 3 095 217 3 959 575 2 303 900 2 607 800 2 570 000 3 746 873 3 399 600 3 539 600 2 609 600 609 600 13a wykup obligacji 2 000 000 1 900 000 2 000 000 2 000 000 2 570 000 2 860 000 2 790 000 2 930 000 2 000 000 13b spłaty kredytów i pożyczek 1 095 217 2 059 575 303 900 607 800 886 873 609 600 609 600 13 609 600 609 600 14 Łączna kwota długu, z tego: 14 478 548 13 308 973 13 935 073 20 277 273 19 203 273 14 110 000 10 860 000 7 470 000 5 010 000 4 550 000 5 010 000 4 550 000 5 010 000 4 550 000 15 Dług zaciągnięty: 14 478 548 13 308 973 13 935 073 20 277 273 17 707 273 14 110 000 10 860 000 7 470 000 15a z tytułu obligacji 11 330 000 12 220 000 13 150 000 13 150 000 10 580 000 7 720 000 4 930 000 2 000 000 15b z tytułu kredytów i pożyczek 3 148 548 1 088 973 785 073 7 127 273 7 127 273 6 390 000 5 930 000 5 470 000 15c z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji 0 0 0 0 16 Poziom kredytu roku 2011 166 0 0 0 0 0 0 1 496 000 1 346 400 1 196 800 1 047 200 897 600 748 000 17 Łączna kwota spłat (spłata kredytów i pożyczek, wykup obligacji wraz z naleznymi odsetkami i wypłatami z tytulu poręczeń), z tego: 3 774 388 4 696 463 3 235 004 3 622 800 3 556 000 4 881 873 4 355 400 4 322 000 3 208 400 1 065 000 18 Długu zaciągniętego 3 774 388 4 696 463 3 235 004 3 622 800 3 556 000 4 665 073 4 145 200 4 118 500 3 011 700 875 000 19 Kredytu roku 2011 216 800 210 200 203 500 196 700 190 000 Wskaźniki: 20 21 Wskaź. zadłużenia na koniec roku wg art. 170 u.o.f.p z 2005 r. - max 60% (14/1)*100 Wskaź. zadłużenia w danym roku wg art. 169 u.o.f.p. z 2005 r. - max 15% (17/1)*100 22 Wskaź. zadłużenia wg art. 243 u.o.f.p. z 2009 r. (2+3a-5)/1*100 - w ujęciu rocznym 23 Wskaź. zadłużenia wg art. 243 u.o.f.p. z 2009 r. - średnia dla 3 lat poprzedzających 29,68% 25,91% 20,27% 23,80% 23,77% 24,19% 18,34% 12,29% 8,12% 7,20% 7,74% 9,14% 4,71% 4,25% 4,40% 8,00% 7,00% 6,77% 4,88% 1,38% 4,43% 7,21% 4,73% 1,82% 6,20% 8,17% 9,37% 8,91% 9,31% 9,54% 5,45% 4,59% 4,25% 5,40% 7,91% 8,82% 9,20% 4,25% 4,40% 8,00% 7,00% 6,77% 4,88% 1,38% 24 Wskaź. zadłużenia wg art. 243 u.o.f.p. z 2009 r. - (17/1)*100 167 Wieloletnia Prognoza Finansowa Powiatu Zduńskowolskiego na lata 2017–2025 wraz z prognozą kwoty długu i spłat zobowiązań na lata 2017–2025 rok 2018 rok 2019 rok 2020 rok 2021 rok 2022 rok 2023 rok 2024 rok 2025 1 Dochody ogółem (2+3) 63 228 249 63 228 249 63 228 249 63 228 249 63 228 249 63 228 249 63 228 249 63 228 249 2 Dochody bieżące, z tego: 63 228 249 63 228 249 63 228 249 63 228 249 63 228 249 63 228 249 63 228 249 63 228 249 4 Wydatki ogółem (5+9) 62 618 649 62 618 649 62 618 649 62 618 649 62 740 749 62 640 749 62 640 749 62 640 749 5 Wydatki bieżące ogółem, z tego (6+7+8): 57 141 563 57 109 863 57 083 163 57 056 363 57 029 663 57 004 663 56 979 663 56 949 663 6 wydatki bieżące bez obsługi długu, poręczeń, gwarancji, w tym: 56 929 663 56 929 663 56 929 663 56 929 663 56 929 663 56 929 663 56 929 663 56 929 663 799 630 799 630 799 630 799 630 706 430 556 430 556 430 556 430 36 409 551 36 409 551 36 409 551 36 409 551 36 409 551 36 409 551 5 061 533 5 061 533 5 061 533 5 061 533 5 061 533 5 061 533 5 061 533 5 061 533 211 900 180 200 153 500 126 700 100 000 75 000 50 000 20 000 0 0 0 0 0 0 0 0 5 477 086 5 508 786 5 535 486 5 562 286 5 711 086 5 636 086 5 661 086 5 691 086 609 600 609 600 609 600 609 600 487 500 587 500 587 500 587 500 3 Dochody majątkowe ogółem, w tym: 3a dochody ze sprzedaży majątku 6a wydatki bieżące na planowane i realizowane przedsięwzięcia 6b wynagrodzenia i składki od nich naliczane razem 6c wydatki związane z funkcjonowaniem organów Powiatu 7 obsługa długu 8 poręczenia i gwarancje 9 Wydatki majątkowe, w tym: 9a wydatki majątkowe na planowane i realizowane przedsięwzięcia 10 Wynik budżetu, tj. dochody - wydatki (1-4) deficyt/nadwyżka 11 Dochody bieżące + nadwyżka+wolne środki - wydatki bieżące (2+12a+12b-5) 6 086 686 6 118 386 6 145 086 6 171 886 6 198 586 6 223 586 6 248 586 6 278 586 12 Przychody ogółem, z tego: 0 0 0 0 0 0 0 0 12a nadwyżka 0 0 0 0 0 0 0 0 12b wolne środki 0 0 0 0 0 0 0 0 12c emisja obligacji 12d kredyty i pożyczki 0 0 0 0 0 0 0 0 609 600 609 600 609 600 609 600 487 500 587 500 587 500 587 500 13 Rozchody ogółem, z tego: 13a wykup obligacji 13b spłaty kredytów i pożyczek 609 600 609 600 609 600 609 600 487 500 587 500 587 500 587 500 14 Łączna kwota długu, z tego: 3 630 000 3 170 000 2 710 000 2 250 000 1 762 500 1 175 000 587 500 0 3 630 000 3 170 000 2 710 000 2 250 000 1 762 500 1 175 000 587 500 0 3 630 000 3 170 000 2 710 000 2 250 000 1 762 500 1 175 000 587 500 0 15 Dług zaciągnięty: 15a z tytułu obligacji 15b z tytułu kredytów i pożyczek 15c z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji 0 0 0 0 0 0 0 0 16 Poziom kredytu roku 2011 448 800 299 200 149 600 0 0 0 0 0 17 Łączna kwota spłat (spłata kredytów i pożyczek, wykup obligacji wraz z naleznymi odsetkami i wypłatami z tytulu poręczeń), z tego: 998 000 959 600 926 200 892 600 587 500 662 500 637 500 607 500 18 Długu zaciągniętego 821 500 789 800 763 100 736 300 587 500 662 500 637 500 607 500 19 Kredytu roku 2011 176 500 169 800 163 100 156 300 5,74% 5,01% 4,29% 3,56% 2,79% 1,86% 0,93% 0,00% 1,30% 1,25% 1,21% 1,16% 0,93% 1,05% 1,01% 0,96% 22 Wskaź. zadłużenia wg art. 243 u.o.f.p. z 2009 r. (2+3a-5)/1*100 - w ujęciu rocznym 23 Wskaź. zadłużenia wg art. 243 u.o.f.p. z 2009 r. - średnia dla 3 lat poprzedzających 9,63% 9,68% 9,72% 9,76% 9,80% 9,84% 9,88% 9,93% 9,48% 9,58% 9,63% 9,67% 9,72% 9,76% 9,80% 9,84% 24 Wskaź. zadłużenia wg art. 243 u.o.f.p. z 2009 r. - (17/1)*100 1,30% 1,25% 1,21% 1,16% 0,93% 1,05% 1,01% 0,96% Wskaźniki: 20 21 Wskaź. zadłużenia na koniec roku wg art. 170 u.o.f.p z 2005 r. - max 60% (14/1)*100 Wskaź. zadłużenia w danym roku wg art. 169 u.o.f.p. z 2005 r. - max 15% (17/1)*100 168 169 Podsumowanie Wnioski z analizy budżetu powiatu zduńskowolskiego w latach 2006 – 2007: 6. Zauważa się tendencję wzrostu dochodów – w roku 2007, w zakresie planowanych dochodów – w stosunku do zrealizowanych w roku 2006 wzrost ten sięga 13%, co jednocześnie przekłada się na wzrost wydatków, 7. Tendencja wzrostu dochodów obejmuje w znacznej mierze środki pozyskiwane z zewnątrz, w tym środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej oraz z funduszy celowych, w tym głównie środki przeznaczone na inwestycje – na drogach oraz termomodernizacyjne, 8. Wzrasta również udział wydatków na inwestycje w stosunku do wydatków bieżących (w roku 2006 wydatki bieżące stanowiły blisko 96%, natomiast planowane wydatki w tym zakresie w roku 2007 wynosić mają 90%), jednocześnie spada udział wynagrodzeń i pochodnych na rzecz wydatków merytorycznych, 9. Większość wydatków przeznacza się na oświatę i opiekę społeczną, przy jednoczesnym utrzymującym się udziale zadań realizowanych z dochodów własnych. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: Wnioski z analizy budżetu powiatu zduńskowolskiego na rok 2011: 1. Wzrost udziału środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej, w tym głównie z przeznaczeniem na realizację wydatków inwestycyjnych (24,8%), które to obok dochodów stanowiących transfery z budżetu państwa z tytułu subwencji oświatowej (35,8%) stanowią najwyższy odsetek dochodów ogółem. 2. Wzrost udziału dochodów majątkowych w stosunku do dochodów bieżących, co przekłada się na podobną tendencję w zakresie relacji wydatki majątkowe (34,1%) a wydatki bieżące (65,9%). Jest to konsekwencją przyjęcia do realizacji licznych inwestycji, które to –co należy zauważyć-w przeważającej części finansowane są ze środków Unii Europejskiej (29,1%). 3. Wśród wydatków bieżących najwyższy odsetek stanowią wydatki na wynagrodzenia i składki od nich naliczane, a tu w głównej mierze na wynagrodzenia nauczycieli, co znajduje uzasadnienie w fakcie, iż wydatki w zakresie oświaty i edukacyjnej opieki wychowawczej stanowią jeden z największych ośrodków generujących wydatki w strukturze wydatków ogółem (34,2%). 4. Analiza wydatków według działów klasyfikacji budżetowej pokazuje, iż najwięcej środków generują wydatki na bieżące utrzymanie i inwestycje na drogach powiatowych (35,2%), ale przy dużym udziale środków zewnętrznych. Kolejną pozycję z 34,2% udziałem stanowią wydatki w zakresie oświaty i edukacyjnej opieki wychowawczej, a następnie wydatki na pomoc społeczną (10,5%). 170 ANALIZA SWOT 171 ANALIZA SWOT POWIATU ZDUŃSKOWOLSKIEGO Sfera społeczna SŁABE STRONY MOCNE STRONY 1. Dobra sieć szkół ponadgimnazjalnych 2. Dobrze wyposażone pracownie komputerowe w szkołach ponadgimnazjalnych 3. Zróżnicowana oferta szkół ponadgimnazjalnych 4. Aktywnie działający Powiatowy Młodzieżowy Dom Kultury. 5. Różnorodność i cykliczność imprez kulturalnych m.in. plenerowych, przeglądów artystycznych, konkursów plastycznych, literackich, wystaw. 6. Dobre warunki do uprawiania turystyki aktywnej (m.in. pieszej, rowerowej, wędkarstwa). 7. Tereny wypoczynku niedzielnego nad Wartą i Widawką. 8. Istnienie kompleksów sportowo – rekreacyjnych w Zduńskiej Woli (MOSiR i PMOS). 9. Prężne funkcjonowanie Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie. 10. Dobre warunki lokalowe ośrodków pomocy społecznej i domu dziecka – możliwość stosowania różnorodnych form pomocy dla dzieci, rodzin, osób starszych i niepełnosprawnych. 11. Funkcjonowanie Domu Dziecka im. Maksymiliana Marii Kolbego w Wojsławicach, zapewniającego opiekę 30 dzieciom pozbawionym opieki rodzicielskiej 12. Utworzenie Środowiskowego Domu Samopomocy w Przatówku dla osób zaburzonych psychicznie i niepełnosprawnych intelektualnie (pobyt dzienny) 13. Systematyczne podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników zatrudnionych w Domach Pomocy Społecznej, 173 1. Duży stopień zużycia technicznego bazy oświatowej. 2. Niedostateczne wyposażenie pracowni specjalistycznych w zawodowym szkolnictwie ponadgimnazjalnym w kierunkach zgodnych z zapotrzebowaniem rynku pracy 3. Zły stan techniczny szkolnej bazy sportowej - w niektórych szkołach brak sal gimnastycznych o odpowiednim standardzie, siłowni, sprzętu sportowego. 4. Brak w Zduńskiej Woli sali widowiskowej o wysokim standardzie. 5. Brak amfiteatru dla imprez masowych w Zduńskiej Woli. 6. Słaba sieć gastronomiczna na terenach wiejskich. 7. Brak zagospodarowanych parkingów przy trasach (ławki, kosze, toalety). 8. Brak krytej pływalni o odpowiednich wymiarach pozwalającej na organizację zawodów. 9. Słabe zagospodarowanie otoczenia zbiornika „Kępina”. 10. Niedostateczna ilość placówek dziennego pobytu oraz placówek na pobyt krótkoterminowy dla osób starych; 11. Zła baza lokalowa Powiatowej Komendy Policji. 12. Słaby poziom komputeryzacji i łączności oraz niewystarczająca ilość środków transportu Powiatowej Komendy Policji i Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej. 13. Ograniczony nadzór pielęgniarski nad dziećmi i młodzieżą szkolną. 14. Brak poradni leczenia i przeciwdziałania uzależnień. Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, Domu Dziecka, Ośrodkach Pomocy Społecznej w celu poprawy jakości świadczonej pomocy. 14. Stała współpraca instytucji (Ośrodki Pomocy Społecznej, Policja, Sąd, szkoły) w celu świadczenia kompleksowej pomocy osobom potrzebującym. 15. Powołanie koalicji na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. W koalicji znajdują się pracownicy socjalni, pedagodzy szkolni, pielęgniarki szkolne, pracownicy instytucji edukacyjnych, kuratorzy sądowi, służby medyczne, pracownicy Straży Miejskiej. 16. Osiągnięcie standardów przez Dom Pomocy Społecznej w Przatówku. 17. Dobra współpraca administracji samorządowych, powiatowych służb i inspekcji na rzecz poprawy bezpieczeństwa publicznego. 18. Funkcjonowanie Powiatowego Centrum Zarządzania Kryzysowego. 19. Stosunkowo dobra baza lokalowa Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej. 20. Istnienie Szpitala Powiatowego i Działu Pomocy Doraźnej 21. Dobry dostęp mieszkańców do usług w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej i części specjalistyki. 22. Duża liczba Niepublicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej. 23. Siedziba Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Zduńskiej Woli. ZAGROŻENIA SZANSE 1. Nawiązanie współpracy ze szkołami za granicą. 2. Możliwość pozyskania środków z funduszy Unii Europejskiej. 3. Rozwój turystyki i agroturystyki 1. Ograniczone możliwości przeznaczenia dodatkowych środków finansowych na kulturę. 2. Małe środki w budżecie przeznaczone na inwestycje w oświacie. 174 4. Rozszerzenie działań profilaktycznych wobec grup zagrożonych patologią społeczną, w tym zwłaszcza narkomanią i alkoholizmem. 5. Standaryzacja usług socjalnych według norm Unii Europejskiej. 6. Zaopatrzenie w nowoczesny sprzęt do prowadzenia działań ratowniczych przez Komendę Powiatową Państwowej Straży Pożarnej przy wsparciu środków zewnętrznych. 7. Ścisła współpraca placówek publicznej i niepublicznej służby zdrowia działających na obszarze powiatu zduńskowolskiego w celu zwiększenia dostępności, zakresu i jakości świadczonych usług. 8. Unowocześnienie szpitala powiatowego w zakresie dostosowania bazy lokalowej i bazy diagnostycznej. 9. Poprawa jakości i dostępności usług medycznych. 10.Utworzenie mieszkań chronionych dla usamodzielnianych wychowanków placówek i rodzin zastępczych, dzięki środkom pozyskanym z budżetu państwa w ramach tworzenia programów celowych oraz dzięki środkom własnym powiatu. 11. Utworzenie Ośrodka Interwencji Kryzysowej. 12. Udział pracowników w szkoleniach i kursach nieodpłatnychorganizowanych ze środków Unii Europejskiej. 13. Możliwość pozyskania środków z funduszy Unii Europejskiej na przedsięwzięcia inwestycyjne oraz tzw. „miękkie” w infrastrukturze społecznej 14. Poprawa współpracy lokalnych przedsiębiorców z placówkami kształcenia zawodowego w zakresie przygotowania zawodowego zgodnego z zapotrzebowaniem rynku pracy. 3. Małe środki w budżecie przeznaczone na kulturę fizyczną i sport. 4. Wzrost zapotrzebowania na usługi opiekuńcze. 5. Wzrost liczby uzależnionych od narkotyków i alkoholu zwłaszcza wśród młodzieży. 6. Zbyt małe nakłady finansowe na szeroko rozumianą strefę społeczną. 7. Przestępczość wśród ludzi młodych powoduje zwiększenie się liczby środowisk kryminogennych. 8. Bliskość szpitali w sąsiednich powiatach. 9. Odpływ pacjentów do ośrodków zdrowia działających poza powiatem zduńskowolskim. 10. Ograniczone możliwości przeznaczenia dodatkowych środków finansowych na promocję i ochronę zdrowia. 11. Zmniejszenie zakresu rzeczowego badań laboratoryjnych poprzez likwidację Wojewódzkiej Stacji sanitarnoEpidemiologicznej w Łodzi Oddział zamiejscowy w Zduńskiej Woli. Sfera ekonomiczna SŁABE STRONY MOCNE STRONY 1. Przewaga ludności w wieku produkcyjnym 2. Przewaga ludności zamieszkującej w miastach 1. Struktura dochodów inwestycyjne. 175 powiatu ograniczająca możliwości 3. Duża średnia gęstość zaludnienia w powiecie 4. Wypracowane formy współdziałania między pracodawcami a PUP. 5. Stosunkowo dobrze rozwinięty układ sieci drogowych. 6. Dogodna dostępność komunikacji drogowej i kolejowej. 7. Wysoki poziom zwodociągowania powiatu. 8. Rezerwy poboru i przesyłu wody z ujęć komunalnych. 9. Doprowadzenie gazociągu do Zduńskiej Woli wraz ze stacją redukcyjną. 10. Wysoki poziom telefonizacji powiatu. 11. Istnienie elektrociepłowni w Zduńskiej Woli (ograniczenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery) 12. Korzystne położenie powiatu. 13. Duża ilość podmiotów gospodarczych, umiejscowionych szczególnie w Zduńskiej Woli i terenach sąsiadujących. 14. Dobra dostępność usług finansowych. 15. Sprzyjające warunki do prowadzenia produkcji ekologicznej i rozwoju agroturystyki. 16. Istnienie nowoczesnych zakładów przetwórstwa mięsnego i owocowo-warzywnego. 17. Istnienie Podstrefy Zduńska Wola w Łódzkiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej Duży udział bezrobotnych wśród ludzi młodych. Duży odsetek osób bezrobotnych bez wykształcenia i zawodu. Ograniczanie stanu zatrudnienia w zakładach pracy. Zły stan techniczny powiatowej infrastruktury drogowej. Mała przepustowość układów komunikacyjnych w stosunku do rosnących potrzeb. 7. Brak obwodnic dla miast powiatu. 8. Niski stopień wyposażenia w sieć kanalizacyjną na obszarach wiejskich. 9. Niedostateczny rozwój infrastruktury informatycznej w powiecie. 10. Dominacja mikroprzedsiębiorstw o zasięgu lokalnym. 11. Nadmierna koncentracja siły roboczej w dwóch sektorach gospodarczych tj. branży włókienniczej oraz odzieżowej. 12. Brak dużych uzbrojonych terenów pod inwestycje. 13. Nieaktualne plany zagospodarowania przestrzennego w gminach. 14. Niski poziom wykształcenia ludności zamieszkującej obszary wiejskie i niska świadomość rynkowa rolników. 15. Niski poziom inicjatyw gospodarczych na wsi. 16. Brak kapitału na wsi. 17. Bezrobocie na wsi. 2. 3. 4. 5. 6. ZAGROŻENIA SZANSE 1. Znaczne rezerwy siły roboczej w wieku produkcyjnym 2. Możliwość tworzenia programów dla osób zwalnianych w wyniku restrukturyzacji zatrudnienia w lokalnych podmiotach 176 1. Dalsze utrzymywanie struktury dochodów powiatu nie pozwalającej na wyodrębnienie wolnych środków, które mogłyby być przeznaczone przez Radę Powiatu na wydatki gospodarczych. 3. Tranzytowe położenie powiatu na ważnych krajowych szlakach drogowych i liniach kolejowych. 4. Możliwość przebiegu drogi ekspresowej S8 przez Zduńską Wolę. 5. Możliwość utworzenia w Łasku w odległości 14 km od Zduńskiej Woli lotniska towarowo – cywilnego. 6. Możliwość poszerzenia obszaru Podstrefy Zduńska Wola w ramach Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. 7. Możliwość pozyskania środków pomocowych z funduszy Unii Europejskiej na rozwój infrastruktury technicznej. 8. Możliwość wykorzystania środków pomocowych z funduszy Unii Europejskiej do rozwoju przedsiębiorczości 9. Współpraca z gminami i podmiotami gospodarczymi w zakresie poprawy stanu dróg powiatowych. 10. Rozwijająca się infrastruktura teleinformatyczna przy wsparciu funduszy z Unii Europejskiej. 11. Bliskość wielkiego ośrodka przemysłowego – Łodzi – możliwość przepływu kapitału do Zduńskiej Woli. 12. Wzrastające zaangażowanie kapitału zagranicznego 13. Istnienie dużego rynku zbytu w pobliżu powiatu (aglomeracja łódzka). 14. Rozwój rolnictwa ekologicznego. 15. Rozwój usług w otoczeniu rolnictwa. 16. Możliwość tworzenia grup producenckich. inwestycyjne. 2. Wzrost ludności w wieku produkcyjnym, co wymaga znacznego wzrostu podaży miejsc pracy. 3. Wzrost wymagań pracodawców dotyczących kwalifikacji i dyspozycyjności osób bezrobotnych. 4. Długoletnia dominacja na terenie powiatu przemysłu lekkiego i związane z tym tradycje zawodowe mieszkańców. 5. Niewystarczające nakłady ze strony wszystkich zarządców dróg na inwestycje drogowe oraz na ich utrzymanie we właściwym stanie majątku drogowego. 6. Ograniczone możliwości pozyskania środków zewnętrznych na realizację infrastruktury z uwagi na wysoką konkurencyjność innych powiatów i regionów. 7. Narastające natężenie tranzytowego ruchu drogowego. 8. Słaba konkurencyjność przedsiębiorstw w stosunku do krajów wysoko uprzemysłowionych. 9. Ograniczenie roli kolei w gospodarce. 10. Niska dochodowość pracy w rolnictwie. 11. Nasilająca się konkurencja na rynkach produktów rolnych. Sfera środowiskowa SŁABE STRONY MOCNE STRONY 177 1. Występowanie przyrodniczych obszarów chronionych 2. Zmniejszanie zanieczyszczenia powietrza poprzez zastępowanie paliwa stałego paliwem gazowym związane z rozwojem sieci gazowej 3. Rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej 4. Funkcjonowanie składowiska odpadów o uregulowanym statusie prawnym 1. Niska świadomość ekologiczna mieszkańców powiatu. 2. Niski stopień oczyszczania ścieków (poza m. Zduńska Wola). 3. Nieuporządkowana gospodarka odpadami komunalnymi (nielegalne składowiska odpadów). ZAGROŻENIA SZANSE 1. Edukacja w zakresie ochrony środowiska. 1. 2. Modernizacja kotłowni lokalnych i stosowanie paliw bardziej czystych ekologicznie, tzw. biomasy 2. 3. Likwidacja niskiej emisji. 3. 4. Poprawa jakości powietrza poprzez termomodernizację obiektów użyteczności publicznej, będących własnością Powiatu Zduńskowolskiego. 4. 5. Aktualizacja 2010 r./2011 r.: 178 Zwiększanie ilości produkowanych odpadów komunalnych i przemysłowych. Zwiększające się zanieczyszczanie lasów. Ograniczone możliwości pozyskania środków zewnętrznych na realizację termomodernizacji obiektów użyteczności publicznej, będących własnością powiatu. Niepełna realizacja przez gminy zapisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, Nielegalne wydobywanie żwiru i piasku. ANALIZA SWOT POWIATU ZDUŃSKOWOLSKIEGO Sfera społeczna SŁABE STRONY MOCNE STRONY 1. Dobrze rozwinięta sieć szkół ponadgimnazjalnych o zróżnicowanej ofercie oraz organizacja targów edukacyjnych. 2. Realizacja wielu projektów współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) w sferze edukacji, rynku pracy i pomocy społecznej. 3. Utworzenie Powiatowego Centrum Kultury Sportu i Rekreacji i jego aktywność w sferze kultury i sportu. 4. Różnorodność i cykliczność imprez kulturalnych. 5. Istnienie kompleksów sportowo-rekreacyjnych w Zduńskiej Woli (MOSiR i PMOS). 6. Inwestycje w bazę sportową w mieście Zduńska Wola i gminach na terenie powiatu (m.in. budowa boisk Orlik 2012, boiska wielofunkcyjnego przy I LO w Zduńskiej Woli, modernizacja infrastruktury sportowej na stadionie miejskim). 7. Funkcjonowanie wielu ośrodków i instytucji w sferze pomocy społecznej oraz ich współpraca z organizacjami pozarządowymi i stowarzyszeniami udzielającymi pomocy ludziom potrzebującym. 8. Systematyczne doposażanie Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w nowoczesny i wielofunkcyjny sprzęt pozyskiwany w ramach projektów współfinansowanych ze środków zewnętrznych, w tym z: NFOŚiGW, WFOŚiGW oraz RPO WŁ. 9. Istnienie Szpitala Powiatowego oraz Powiatowej Stacji SanitarnoEpidemiologicznej w Zduńskiej Woli. 10. Nowoczesny budynek siedziby Komendy Powiatowej Policji w Zduńskiej Woli wraz wyposażeniem z technicznym. 179 1. Ograniczone możliwości inwestowania w poprawę stanu technicznego bazy oświatowej. 2. Niedostateczne wyposażenie pracowni specjalistycznych w zawodowym szkolnictwie ponadgimnazjalnym. 3. Niedostateczny stan szkolnej bazy sportowej - w niektórych szkołach brak sal gimnastycznych o odpowiednim standardzie, siłowni, sprzętu sportowego, mimo kilku inicjatyw zrealizowanych już w tym zakresie. 4. Brak w Zduńskiej Woli sali widowiskowej o dostatecznym standardzie oraz amfiteatru do organizacji imprez masowych w Zduńskiej Woli. 5. Brak krytej pływalni z pełnowymiarowym basenem. 6. Słabe zagospodarowanie otoczenia zbiornika „Kępina”. 7. Niedostateczna ilość placówek dziennego pobytu oraz placówek na pobyt krótkoterminowy dla osób starszych. 8. Brak poradni leczenia uzależnień i im przeciwdziałaniu. 9. Skomplikowana sytuacja zabytkowego dworu w Wojsławicach, który pełni obecnie funkcję lokalu socjalnego. 10. Mała liczba średnich i dużych przedsiębiorstw oraz zakładów produkcyjnych tworzących nowe miejsca pracy, szczególnie dla młodzieży do 25 roku życia i osób niepełnosprawnych. 11. Ograniczona baza lokalowa Ośrodków Pomocy Społecznej i Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie. 12. Niedoinwestowanie funkcjonowania oraz infrastruktury jednostek pomocy społecznej. 13. Bariery architektoniczne w budynkach użyteczności publicznej. 14. Niewystarczająca liczba oddziałów integracyjnych w przedszkolach i szkołach. 15. Ograniczony dostęp społeczeństwa do specjalistycznych usług medycznych. 16. Brak dostatecznej infrastruktury turystycznej, mimo realizacji kilku inicjatyw w tym zakresie (budowa ścieżek rowerowych, uczestnictwo Powiatu w projekcie tworzenia Łódzkiego Szlaku Konnego). ZAGROŻENIA SZANSE 1. Realizacja projektu termomodernizacyjnego w placówkach oświatowych i SPZOZ, jako szansa na poprawę stanu technicznego bazy oświatowej i opieki zdrowotnej. 2. Współpraca szkół z jednostkami pokrewnymi za granicą. 3. Możliwość pozyskania środków EFS na realizację projektów w sferze edukacji, rynku pracy i pomocy społecznej. 4. Dobre uwarunkowania do uprawiania turystyki aktywnej (m.in. pieszej, rowerowej, wędkarstwa) i wypoczynku weekendowego wynikające z ukształtowania terenu i zasobów naturalnych (m.in. Park Krajobrazowy Międzyrzecza Warty i Widawki). 5. Rozwijająca się baza agroturystyczna. 6. Rozwój infrastruktury związanej z siecią Internet, co jest warunkiem poprawy dostępności do instytucji publicznych i instytucji kultury. 7. Możliwość pozyskania środków zewnętrznych oraz realizacji dostępnych programów promocji zdrowia, jako szansa na poprawę dostępności usług medycznych oraz rozwój profilaktyki zdrowotnej. 8. Realizacja programów celowych z budżetu państwa mających na celu pomoc w usamodzielnianiu wychowanków placówek opiekuńczych i rodzin zastępczych. 9. Rozwój współpracy lokalnych przedsiebiorców z placówkami kształcenia zawodowego w zakresie przygotowania zawodowego zgodnego z zapotrzebowaniem rynku pracy. 10. Umożliwianie osobom bezrobotnym, w tym niepełnosprawnym, udziału w szkoleniach i kursach podnoszących umiejętności i kwalifikacje zawodowe. 11. Wdrażanie norm Unii Europejskiej w zakresie usług socjalnych, mających na celu ich standaryzację i poprawę ich jakości. 12. Możliwość pozyskania środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) na realizacje projektów inwestycyjnych mających na celu poprawę stanu infrastruktury w instytucjach pomocy społecznej. 13. Udział w programach mających na celu rozszerzanie działań profilaktycznych wobec grup zagrożonych patologią społeczną, w tym 180 1. Zbyt małe nakłady na ochronę dziedzictwa kulturowego, sport, kulturę fizyczną, szeroko rozumianą sferę społeczną oraz na inwestycje w oświacie - przekazywane z budżetu państwa. 2. Niż demograficzny oraz rosnąca konkurencja w oświacie, powodująca odpływ uczniów ze szkół ponadgimnazjalnych powiatu. 3. Niewystarczający dostęp do opieki żłobkowej, przedszkolnej, alternatywnych form wychowania przedszkolnego i szkolnego. 4. Narastanie problemu przemocy i przestępczości wśród młodzieży zarówno w szkole, jak i poza szkołą. 5. Rozszerzenie katalogu używek oraz ich łatwa dostępność, co powoduje wzrost liczby uczniów mających kontakt z narkotykami, alkoholem i tzw. „dopalaczami”. 6. Bliskość szpitali w sąsiednich powiatach oraz uprzywilejowana pozycja szpitali wojewódzkich i klinik specjalistycznych w stosunku szpitali powiatowych. 7. Finansowanie usług medycznych i funkcjonowania ośrodków służby zdrowia poprzez coroczną kontraktację z Narodowym Funduszem Zdrowia. 8. Zmniejszenie zakresu rzeczowego badań laboratoryjnych poprzez likwidację Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Łodzi Oddział zamiejscowy w Zduńskiej Woli. 9. Zbyt duże finansowe obciążenia dla pracodawców przy tworzeniu nowych miejsc, co wpływa na poszerzanie się „szarej strefy”. 10. Bezrobocie wśród osób z niskim poziomem wykształcenia, z brakiem kwalifikacji zawodowych i doświadczenia zawodowego. 11. Emigracja wykształconych, szczególnie młodych, ludzi do dużych aglomeracji miejskich. 12. Wzrost liczby osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej. 13. Wzrost zapotrzebowania na usługi opiekuńcze. 14. Wzrost liczby dzieci umieszczanych w rodzinach zastępczych oraz w placówkach opiekuńczo-wychowawczych. 15. Zmniejszanie puli środków pozostających w dyspozycji Państwowego zwłaszcza narkomanią i alkoholizmem. 14. Rozwój współpracy instytucji i organizacji pozarządowych działających na rzecz rozwiązywania problemów społecznych. 15. Możliwość pozyskania środków zewnętrznych na pomoc osobom niepełnosprawnym, w tym na likwidację barier funkcjonalnych, edukacyjnych, zdrowotnych i społecznych ( m.in. PFRON, EFRR, EFS). Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. 16. Nasilający się proces rozluźniania więzi rodzinnych – wzrost rozbitych rodzin oraz „euro sierot”. Sfera ekonomiczna SŁABE STRONY MOCNE STRONY 1. Ukierunkowanie jednego z wydziałów Starostwa Powiatowego w celu ożywienia współpracy z pracodawcami. 1. Przebieg drogi ekspresowej S-8 przez Zduńską Wolę. 2. Duża ilość podmiotów gospodarczych, umiejscowionych szczególnie w Zduńskiej Woli i na terenach sąsiadujących z miastem. 3. Dynamiczny rozwój instytucji finansowych, zapewniający coraz lepszy dostęp do produktów i usług finansowych. 4. Istnienie nowoczesnych zakładów przetwórstwa mięsnego i owocowo-warzywnego. 5. Realizacja licznych projektów infrastrukturalnych (infrastruktura drogowa, uzbrojenie terenu) ze środków zewnętrznych, głównie ze środków EFRR. 6. Współpraca Powiatu z innymi jednostkami samorządu terytorialnego oraz pierwsze przykłady współpracy z podmiotami gospodarczymi w celu realizacji projektów partnerskich z samorządami. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Struktura dochodów powiatu ograniczająca możliwości inwestycyjne. Duży udział bezrobotnych wśród ludzi młodych. Duży odsetek osób bezrobotnych bez wykształcenia i zawodu. Brak obwodnic dla miast powiatu. Wciąż niski stopień wyposażenia w sieć kanalizacyjną na obszarach wiejskich mimo realizacji inwestycji w tym zakresie. Dominacja mikroprzedsiębiorstw o zasięgu lokalnym. Nadmierna koncentracja siły roboczej w dwóch sektorach gospodarczych, tj. branży włókienniczej oraz odzieżowej. Brak dużych uzbrojonych terenów pod inwestycje. Nieaktualne plany zagospodarowania przestrzennego w gminach. ZAGROŻENIA SZANSE 181 1. Doprowadzenie gazociągu do Zduńskiej Woli wraz ze stacją redukcyjną. 2. Możliwość tworzenia programów dla osób zwalnianych w wyniku restrukturyzacji zatrudnienia w lokalnych podmiotach gospodarczych. 3. Korzystne położenie geograficzne powiatu na skrzyżowaniu ważnych szlaków komunikacji drogowej, kolejowej; bliskość Portu Lotniczego Łódź im. Władysława Reymonta. 4. Coraz lepszy stan infrastruktury drogowej w powiecie zduńskowolskim. 5. Planowana budowa kolei szybkich prędkości relacji Warszawa – Wrocław, Warszawa – Poznań. 6. Możliwa budowa łódzkiej kolei metropolitarnej. 7. Możliwość powstania centrum logistycznego o znaczeniu regionalnym w pobliżu osiedla Karsznice w Zduńskiej Woli. 8. Możliwość pozyskania środków pomocowych z funduszy Unii Europejskiej na realizacje projektów inwestycyjnych. 9. Możliwość wykorzystania środków pomocowych z funduszy Unii Europejskiej na rozwój przedsiębiorczości. 10. Możliwość współpracy w zakresie inwestycji w formie partnerstwa publiczno-prywatnego. 11. Dynamiczny rozwój sieci internetowej na terenie powiatu. 12. Wzrastające zaangażowanie kapitału zagranicznego. 13. Istnienie dużego rynku zbytu w pobliżu powiatu (aglomeracja łódzka). 14. Zauważalne zjawisko specjalizacji gospodarstw rolnych oraz powiększania ich areałów przy jednoczesnym zmniejszaniu się liczby gospodarstw nie mających charakteru produkcyjnego. 15. Rozwój usług w otoczeniu rolnictwa. 16. Możliwość tworzenia grup producenckich. 1. Struktura dochodów powiatu, w których znaczny udział subwencji i dotacji, uzależniony od kondycji budżetu państwa, ogranicza możliwości wyodrębnienia środków z przeznaczeniem na inwestycje. 2. Coraz większa liczba ludności w wieku poprodukcyjnym. 3. Brak zjazdu z drogi ekspresowej S8 w pobliżu osiedla Karsznice w Zduńskiej Woli. 4. Długoletnia dominacja na terenie powiatu przemysłu lekkiego i związane z tym tradycje zawodowe mieszkańców. 5. Mała przepustowość układów komunikacyjnych w stosunku do rosnących potrzeb, brak miejsc parkingowych i postojowych. 6. Niewystarczające nakłady na inwestycje drogowe oraz utrzymanie dróg we właściwym stanie. 7. Słaba kondycja ekonomiczna PKP, stanowiących ważny element życia gospodarczego powiatu. 8. Nasilająca się konkurencja na rynkach produktów rolnych, w tym z krajów UE. 9. Globalizacja i napływ towarów z azjatyckich rynków, hamujący rozwój przemysłu lekkiego. 10. Oczekiwanie na negatywne skutki światowego kryzysu, który rozpoczął się w 2009 roku. 11. Wpływ sklepów wielkopowierzchniowych na działalność małych, lokalnych punktów sprzedaży. 12. Przejmowanie lokalnych specjalistów z różnych dziedzin przez pracodawców z dużych aglomeracji. Sfera środowiskowa SŁABE STRONY MOCNE STRONY 182 1. Występowanie przyrodniczych obszarów chronionych. 2. Zwiększająca się ilość inwestycji wykorzystujących odnawialne źródła energii - biomasa, elektrownie wiatrowe, systemy solarne. 3. Funkcjonowanie składowiska odpadów o uregulowanym statusie prawnym. 4. Programy proekologiczne powodują wzrost świadomości ekologicznej społeczeństwa. 1. Niski stopień oczyszczania ścieków poza miastem Zduńska Wola. 2. Występowanie nielegalnych składowisk odpadów. SZANSE ZAGROŻENIA 1. Edukacja w zakresie ochrony środowiska. 2. Możliwość realizacji projektów współfinansowanych ze środków zewnętrznych mających na celu poprawę stanu środowiska naturalnego. 3. Realizacja projektu termomodernizacji obiektów użyteczności publicznej będących własnością Powiatu Zduńskowolskiego. 4. Sprzyjające warunki do prowadzenia produkcji ekologicznej i rozwoju agroturystyki. 5. Rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej na terenie powiatu 6. Wdrożenie przepisów nowelizujących Ustawę o czystości i porządku w gminach. 1. Zwiększanie ilości produkowanych odpadów komunalnych i przemysłowych. 2. Poziom zanieczyszczenia lasów. 3. Niepełne realizowanie przez gminy zapisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. 4. Wzmożona liczba sprowadzanych z zagranicy pojazdów używanych stanowiących potencjalne zagrożenie dla środowiska. 183 CZĘŚĆ II STRATEGIA ROZWOJU POWIATU ZDUŃSKOWOLSKIEGO 185 MISJA I CELE STRATEGICZNE Cel podstawowy, do którego dąży społeczność lokalna, nazywany misją, określa przyszłość powiatu. Jest on często traktowany jako swoista deklaracja intencji władz, dotycząca kierunków przyszłego rozwoju. Aktualny stan powiatu przedstawiony w diagnozie oraz przewidywane zmiany warunków zewnętrznych skłaniają do zaproponowania następującej misji powiatu: Zdynamizowanie rozwoju powiatu i podniesienie jego atrakcyjności jako obszaru sprzyjającego zamieszkaniu ludzi i prowadzeniu działalności gospodarczej oraz dążenie do zwiększenia jego wewnętrznej spójności. Tak sformułowana misja kieruje uwagę władz z jednej strony na warunki życia mieszkańców, z drugiej - na możliwości prowadzenia działalności gospodarczej. Chodzi o podniesienie ogólnego poziomu cywilizacyjnego w powiecie poprzez stałe poprawianie jakości życia oraz zapewnienie trwałego rozwoju wspartego na solidnej i nowoczesnej bazie gospodarczej. Realizacji i spełnieniu misji samorządu powiatu służą wyznaczone cele strategiczne i priorytetowe kierunki działań. Cele strategiczne są wynikiem społecznej dyskusji nad przyszłością powiatu prowadzonej podczas całego toku prac nad strategią. Formułując cele starano się uwzględnić i skoordynować zalecenia zawarte w strategiach rozwoju posiadanych przez wszystkie gminy powiatu zduńskowolskiego. Cele strategiczne mają charakter ogólny i określają pożądane stany lub procesy. W ramach celów strategicznych określono priorytetowe kierunki działań, które wskazują co należy zrobić, aby osiągnąć dany cel strategiczny. Priorytetowym kierunkom działań przypisano z kolei zadania, które już w sposób bardzo szczegółowy precyzują konkretne przedsięwzięcia warunkujące realizację przyjętych celów. Dla zachowania przejrzystości dokumentu wyodrębniono je w części trzeciej. Cele strategiczne uporządkowano, wyznaczając trzy priorytety rozwojowe dla powiatu, które w sposób kompleksowy obejmują główne sfery życia i działalności mieszkańców, a mianowicie: I sferę społeczną, w której cywilizacyjnego w powiecie, priorytetem jest wzrost ogólnego poziomu II sferę ekonomiczną, w której priorytetem jest rozwój gospodarczy i poprawa pozycji konkurencyjnej powiatu, III sferę środowiskową, w której priorytetem jest ochrona walorów zasobów przyrodniczych oraz poprawa stanu środowiska Sfery te traktowane są równorzędnie tzn. są jednakowo ważne z punktu widzenia rozwoju powiatu. W każdej z tak określonych sfer zostały wybrane cele strategiczne odpowiadające priorytetom rozwoju. W sposób syntetyczny pokazuje to załączony schemat. 186 Misja Zdynamizowanie rozwoju powiatu i podniesienie jego atrakcyjności jako obszaru sprzyjającego zamieszkaniu ludzi i prowadzeniu działalności gospodarczej oraz dążenie do zwiększenia jego wewnętrznej spójności Sfera: Społeczna Ekonomiczna Środowiskowa Priorytety rozwoju Wzrost ogólnego poziomu cywilizacyjnego w powiecie Rozwój gospodarczy i poprawa pozycji konkurencyjnej powiatu Ochrona walorów zasobów przyrodniczych oraz poprawa stanu środowiska Cele strategiczne Podniesienie jakości życia Podniesienie poziomu wykształcenia i rozwój kulturowy mieszkańców Podniesienie stanu zdrowotności mieszkańców Priorytetowe kierunki działań Zadania Stworzenie nowoczesnej bazy gospodarczej w powiecie Promocja powiatu i jego produktów Stymulowanie wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich Poprawa dostępności powiatu poprzez rozwój infrastruktury transportowej i komunikacyjnej Budowa społeczeństwa informacyjnego Priorytetowe kierunki działań Zadania 187 Poprawa stanu środowiska naturalnego i zachowanie walorów przyrodniczych Priorytetowe kierunki działań Zadania Sfera społeczna Priorytet rozwoju WZROST OGÓLNEGO POZIOMU CYWILIZACYJNEGO Cele strategiczne 1. Podniesienie jakości życia Priorytetowe kierunki działań: inicjowanie przedsięwzięć i programów mających na celu stałą poprawę poczucia bezpieczeństwa publicznego mieszkańców powiatu, wspieranie działań i projektów służących poprawie warunków pracy powiatowych służb policji, straży pożarnej i ratownictwa medycznego oraz wyposażenia w nowoczesne technologie i sprzęt do celów ratowniczych i ochrony ludności, zwiększenie samodzielnego funkcjonowania osób niepełnosprawnych, zapobieganie i przeciwdziałanie problemom uzależnień, tworzenie warunków sprzyjających uczestnictwu w życiu społecznym osób wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem społecznym, pomoc grupom ludności wymagającej opieki (osoby chore psychicznie, upośledzone umysłowo, ludzie starsi, dzieci wymagające opieki, rodziny w kryzysie, itp.), poprawa warunków egzystencji grup społecznych wymagających wsparcia poprzez modernizację i wyposażenie infrastruktury społecznej. Zapewnienie opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub częściowo pozbawionym opieki rodziców Udzielanie wsparcia i pomocy rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji finansowej, bytowej, w kryzysie, dotkniętym problemem przemocy i uzależnień 2. Podniesienie poziomu wykształcenia i rozwój kulturowy mieszkańców Priorytetowe kierunki działań: podniesienie wiedzy i dostosowywanie profilów kształcenia w szkołach średnich do potrzeb współczesnego rynku pracy, poprawa jakości kształcenia wspieranie rozwoju szkolnictwa wyższego rozwijanie i promowanie różnych form nabywania nowych i zmiany posiadanych kwalifikacji zawodowych oraz kształcenia ustawicznego zwiększenie możliwości dostępu młodzieży do różnych form kształcenia wyrównywanie szans edukacyjnych, w tym poprzez programy stypendialne usuwanie barier utrudniających dostęp do edukacji osobom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi unowocześnienie bazy lokalowej placówek oświatowych modernizacja i wyposażenie pracowni specjalistycznych w placówkach oświatowych, rozszerzenie oferty kulturalnej i turystycznej powiatu rozwój infrastruktury kultury 189 3. Podniesienie stanu zdrowotności mieszkańców Priorytetowe kierunki działań: wspieranie działań profilaktycznych na rzecz poprawy zdrowia mieszkańców powiatu poprawa dostępności do usług medycznych poprawa stanu technicznego infrastruktury ochrony zdrowia, wzrost znaczenia sportu, turystyki i rekreacji w życiu mieszkańców powiatu, zwiększenie możliwości rozwoju sportu i rekreacji (poprawa bazy sportowej, wspieranie inicjatyw i działalności klubów i stowarzyszeń kultury fizycznej, itp.) rozwój infrastruktury sportowej, turystycznej i rekreacyjnej Sfera ekonomiczna Priorytet rozwoju ROZWÓJ GOSPODARCZY I POPRAWA POZYCJI KONKURENCYJNEJ POWIATU Cele strategiczne 1. Stworzenie nowoczesnej bazy gospodarczej w powiecie Priorytetowe kierunki działań: stworzenie Powiatowego Centrum Wspierania Przedsiębiorczości wspieranie inicjatyw lokalnych prowadzących do wzrostu przedsiębiorczości i rozwoju infrastruktury otoczenia biznesu rozwój platformy współpracy przedsiębiorstw oraz zawodowym szkolnictwem ponadgimnazjalnym określenie, wspólnie z gminami, obszarów inwestycyjnych w powiecie i zasad ich zagospodarowania ze szczególnym uwzględnieniem terenów turystycznych 2. Promocja powiatu i jego produktów Priorytetowe kierunki działań: wypracowanie form współpracy z sąsiednimi powiatami i władzami województwa promowanie produktów wytwarzanych w powiecie i prowadzonych tu działalności szczególnie tych, które mogą stanowić "mocne punkty" i stać się specjalizacją powiatu wspieranie ponadpowiatowych i znaczących dla powiatu działalności kulturalnych, sportowych, turystycznych, itp. 3. Stymulowanie wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich Priorytetowe kierunki działań: zwiększenie produktywności i dochodowości gospodarstw rolnych stymulowanie procesów koncentracji ziemi (scalanie gruntów) rozwój funkcji turystycznych jako uzupełniających dla rolnictwa 190 4. Poprawa dostępności poprzez rozwój infrastruktury transportowej i komunikacyjnej Priorytetowe kierunki działań: wykorzystanie korzystnego położenia powiatu poprzez skoordynowanie działań z zakresu infrastruktury transportowej z programami wojewódzkimi organizowanie lobbingu na rzecz budowy na terenie powiatu autostrad i dróg ekspresowych wspieranie rozwoju przedsiębiorczości w Podstrefie Zduńska Wola Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej poprzez poprawę lokalnej infrastruktury drogowej, remont i przebudowa dróg powiatowych oraz poprawa stanu ich bezpieczeństwa dla ruchu pojazdów i pieszych 5. Budowa społeczeństwa informacyjnego Priorytetowe kierunki działań: wspieranie rozwoju infrastruktury informatycznej informacyjnej w powiecie zduńskowolskim, wspieranie wdrażania systemów teleinformatycznych w sferze gospodarczej, wspieranie rozwoju infrastruktury wdrażania systemów teleinformatycznych oraz innowacyjnych usług publicznych w administracji samorządowej. Sfera środowiskowa Priorytet rozwoju OCHRONA WALORÓW ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH ORAZ POPRAWA STANU ŚRODOWISKA Cele strategiczne 1. Poprawa stanu środowiska naturalnego i zachowanie walorów przyrodniczych Priorytetowe kierunki działań: ochrona i poprawa stanu środowiska naturalnego, ochrona powietrza zrównoważona gospodarka zasobami naturalnymi, zalesianie nieużytków i gleb o niskiej bonitacji, podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa. 191 CZĘŚĆ III ZADANIA 192 SFERA SPOŁECZNA Priorytet rozwoju WZROST OGÓLNEGO POZIOMU CYWILIZACYJNEGO I. Cel strategiczny PODNIESIENIE JAKOŚCI ŻYCIA 1. Priorytetowy kierunek działań Inicjowanie przedsięwzięć i programów mających na celu stałą poprawę poczucia bezpieczeństwa publicznego mieszkańców powiatu Lp. Zadania 1 Realizacja programu „Bezpieczny Powiat Zduńskowolski” 2 Inicjowanie i wspieranie przedsięwzięć prewencyjnych i edukacyjnowychowawczych na rzecz zapobiegania przestępczości, ograniczenia zjawisk i zachowań budzących poczucie zagrożenia. Instytucje odpowiedzialne za realizację Źródła finansowania Term in realiz acji Rada Powiatu, Komenda Powiatowa Policji, jednostki administracji samorządowej z terenu powiatu, podporządkowane im jednostki organizacyjne, szkoły i placówki oświatowowychowawcze. Stały wzrost społecznego poczucia poziomu Rada Powiatu, Komenda bezpieczeństwa porządku i spokoju Powiatowa Policji, jednostki w miejscach publicznych, miejscu administracji samorządowej zamieszkania w szkole, obiektach z terenu powiatu, organizacje użyteczności publicznej. pozarządowe, Program realizowany jest jako bezkosztowy 20072010 i cyklic znie w latach następ nych 20072020 Uzasadnienie Program ma na celu ideę partnerstwa publicznego która wyraża się w współpracy jednostek administracji samorządowej, Policji oraz lokalnych instytucji na rzecz przeciwdziałania przestępczości i zjawiskom patologii społecznych na terenie powiatu. 193 Budżet państwa, EFS, Budżet Powiatu, budżety jednostek samorządowych i podmiotów których działalność wiąże się z zapewnieniem bezpieczeństwa, Priorytetowy kierunek działań Wspieranie działań i projektów służących poprawie warunków pracy powiatowych służb policji, straży pożarnej i ratownictwa medycznego oraz wyposażenia w nowoczesne technologie i sprzęt do celów ratowniczych i ochrony ludności Lp. Zadania 1 Budowa nowego obiektu Komendy Powiatowej Policji w Zduńskiej Woli. 2 Wspieranie działań organizacyjnotechnicznych jednostek, podmiotów i służb ratowniczych do likwidacji zagrożeń i prowadzenia akcji ratowniczych. 3 Doskonalenie organizacyjne, wyposażenie informatyczno-operacyjne Powiatowego Centrum Zarządzania Kryzysowego. Uzasadnienie Instytucje odpowiedzialne za realizację Poprawa warunków pracy KP Policji, obsługi mieszkańców powiatu oraz wyposażenia w nowoczesne techniki zabezpieczania porządku publicznego i zwalczania przestępstw. Poprawa skuteczności i sprawności działania w zakresie technologii komunikacyjnych i technik ratowniczo-gaśniczych, JRG Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej oraz skupionych w KSRG na obszarze powiatu, jednostek ochrony przeciwpożarowej i służb ratowniczych w walkach z pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi zagrożeniami życia, mienia i środowiska. Zapewnienie realizacji zadań w obszarze kierowania i koordynowania działań służb zarządzania kryzysowego w sytuacjach kryzysowych i zagrożeń na obszarze powiatu, ochrony przeciwpowodziowej, przeciwpożarowej ostrzegania i alarmowania ludności o zagrożeniach oraz zapobiegania zagrożeniom. 194 Źródła finansowania Term in realiz acji Komendant Wojewódzki Budżet Komendy Wojewódzkiej Policji w Łodzi, Komendant Policji w Łodzi Powiatowy Policji w Zduńskiej Woli 20072009 Rada Powiatu, Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej, Prezydent, Burmistrz, Wójtowie, jednostki włączone do KSRG na obszarze powiatu. Budżet państwa, WFOŚ, Budżet Powiatu, budżety jednostek administracji samorządowej z terenu powiatu, podmioty sponsorujące. 20072020 Rada Powiatu Budżet państwa, Budżet Powiatu, 20072010 Priorytetowy kierunek działań Pomoc grupom ludności wymagającej opieki (osoby chore psychicznie, upośledzone umysłowo, ludzie starsi, dzieci wymagające opieki, rodziny w kryzysie, itp.) Lp. 1 2 3 Zadania Uzasadnienie Rozwijanie i doskonalenie usług opiekuńczych, socjalnych, specjalistycznych i opiekuńczych dla osób starszych i samotnych, świadczonych przez instytucje pomocy społecznej, organizacje pozarządowe i inne podmioty. Celem zadania jest zwiększenie stopnia adaptacji społecznej osób i rodzin; wspieranie działań zmierzających do usuwania przyczyn bezradności osób starszych, chorych; podejmowanie działań aktywizujących społecznie osoby i rodziny, w tym mieszkańców domów pomocy społecznej. Wspieranie osób starszych poprzez Ośrodki Pomocy Społecznej organizują dla organizowanie spotkań osób starszych, samotnych imprezy i okolicznościowych, imprez kulturalno – uroczystości np. wieczerza wigilijna, Dzień oświatowych. Seniora, Dzień Babci, Dzień Dziadka. W gminach działają Kluby Seniora, których Prowadzenie Klubu Seniora. celem jest m.in. aktywizowanie osób starszych i ich wspieranie. Realizowanie programu “Bezpieczny Zapewnienie bezpieczeństwa osobom Powiat”. starszym, mieszkającym samotnie, propagowanie bezpiecznych zachowań, prowadzenie akcji informacyjnej przy współpracy policji w Klubach Seniora i stowarzyszeniach. Prowadzenie indywidualnych rozmów policjantów i pracowników socjalnych z osobami starszymi, niepełnosprawnymi mieszkającymi samotnie na temat ich 195 Instytucje odpowiedzialne za realizację Źródła finansowania Term in realiz acji Ośrodki Pomocy Społecznej, organizacje pozarządowe, DPS Zduńska Wola i w Przatówku. Budżet powiatu, budżet gmin, środki organizacji pozarządowych i środki własne zainteresowanych Na bieżąc o. Ośrodki Pomocy Społecznej, Domy Kultury, organizacje pozarządowe i stowarzyszenia. Budżet gmin, środki organizacji i Na stowarzyszeń bieżąc o. Media, Policja, Ośrodki Pomocy Społecznej, stowarzyszenia i organizacje Budżet państwa, budżet gmin Od 2007 r. 4 Wspieranie i aktywizacja mieszkańców Domów Pomocy Społecznej. bezpieczeństwa osobistego i mienia. Prowadzenie tarapii zajęciowej w DPS-ach w celu przygotowania mieszkańców do samodzielności, aktywnego spędzania czasu wolnego; rozwijanie zainteresowań i hobby. DPS Zduńska Wola i w Przatówku, PCPR Budżet powiatu, środki od sponsorów. Na bieżąc o PCPR, ŚDS Przatówek Budżet państwa Od 2007 r. Organizowanie imprez integracyjnych dla mieszkańców w celu ich integracji ze środowiskiem lokalnym np. udział w Regionalnej Wystawie Rolniczej, obchodach Dni Zduńskiej Woli, Konkurs Jeździecki w Gajewnikach. Podczas imprez lokalnych mieszkańcy prezentują swoje prace wykonane w ramach terapii zajęciowej. 5 Wspomaganie działalności Środowiskowego Domu Samopomocy w Przatówku Organizowanie wycieczek i imprez kulturalno – oświatowych np. Dzień Kobiet, Dzień Seniora, Święto Wiosny, z okazji uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Środowiskowy Dom Samopomocy jest przeznaczony dla osób przewlekle psychicznie chorych i niepełnosprawnych intelektualnie. ŚDS świadczy usługi opiekuńcze osobom, które nie wymagają opieki szpitalnej, a w szczególności podtrzymywanie i rozwijanie u osób z zaburzeniami psychicznymi umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia, ponadto u osób niepełnosprawnych kształtowana jest zasada współżycia w środowisku; uczestnicy biorą udział w zajęciach terapeutycznych, według indywidualnych zainteresowań i wskazań lekarza. 196 Priorytetowy kierunek działań Zwiększenie samodzielnego funkcjonowania osób niepełnosprawnych Lp Zadania 1 Popularyzowanie osiągnięć osób niepełnosprawnych. 2 Likwidacja barier architektonicznych, w komunikowaniu się, technicznych w instytucjach publicznych. 3 Rehabilitacja społeczna osób niepełnosprawnych poprzez działalność Warsztatu Terapii Zajęciowej. 4 Wspieranie rodzin osób niepełnosprawnych. Uzasadnienie Instytucje odpowiedzialne za realizację Źródła finansowania PCPR, organizacje Środki PFRON, budżet powiatu, pozarządowe, Zespół Szkół środki organizacji pozarządowych Specjalnych im. Marii Grzegorzewskiej w Zduńskiej Woli, Warsztat Terapii Zajęciowej, DPS Przatówek i Zduńska Wola Ułatwienie osobom niepełnosprawnym PCPR, DPS Przatówek i Środki PFRON, budżet powiatu dostępu do obiektów użyteczności publicznej Zduńska Wola, Zespół Szkół poprzez m.in. dostosowanie pomieszczeń dla Specjalnych w Zduńskiej Woli, potrzeb osób niepełnosprawnych, montaże ZOZ-y. platform schodowych, tworzenie podjazdów, modernizacje łazienek i sanitariatów, likwidacje progów, zakup samochodów dla przewozu osób niepełnosprawnych dla potrzeb instytucji lub innych podmiotów. Przygotowanie osób niepełnosprawnych do WTZ (Warsztat Terapii Środki PFRON, budżet powiatu samodzielnego funkcjonowania w Zajęciowej), PCPR środowisku lokalnym i rodzinnym. Organizowanie imprez integracyjnych, paraolimpiad, zawodów sportowych, wystaw prac artystycznych i dorobku kulturalnego podczas imprez okolicznościowych, regionalnych i ogólnopolskich Aktywizacja osób niepełnosprawnych poprzez terapię zajęciową np. działalność plastyczna, artystyczna, literacka oraz udział w imprezach integracyjnych z prezentacją prac manualnych i działalności artystycznej. Zadanie realizowanie poprzez wsparcie psychologiczne, poradnictwo specjalistyczne, terapię w oparciu o współpracę z instytucjami np. Poradnią Psychologiczno – Pedagogiczną w Zduńskiej Woli (diagnoza psychologiczna, 197 PCPR, stowarzyszenia i Budżet powiatu, środki własne organizacje, szkoły z klasami organizacji i stowarzyszeń integracyjnymi, Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna Termin realizacji Na bieżąco Na bieżąco Na bieżąco. Na bieżąco. pedagogiczna, logopedyczna) lub na podstawie indywidualnych rozmów ze specjalistami. 5 6 Podejmowanie i rozszerzanie działań edukacyjno – informacyjnych na rzecz osób niepełnosprawnych i ich rodzin. Rehabilitacja zawodowa osób niepełnosprawnych Funkcjonowanie w Publicznym Gimnazjum Nr 5 w Zduńskiej Woli zespołu problemowo – zadaniowego do spraw integracji uczniów zdrowych i niepełnosprawnych. Powstawanie punktów doradczo – Ośrodki Pomocy Społecznej, informacyjnych przy Ośrodkach Pomocy PUP, PCPR Społecznej w celu zaangażowania i integracji osób niepełnosprawnych. Działalność Klubu Pracy w Powiatowym Urzędzie Pracy w Zduńskiej Woli. Zatrudnianie osób niepełnosprawnych, umożliwienie im szkolenia, podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Organizowanie Giełd Pracy dla osób bezrobotnych niepełnosprawnych, staży absolwenckich, przygotowania zawodowego, robót publicznych, prac interwencyjnych, udzielanie pożyczek na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Przygotowywanie ulotek informacyjnych o możliwościach zatrudniania osób niepełnosprawnych. Organizowanie spotkań w Klubie Pracy – udzielanie indywidualnych porad. 198 PUP, Zakłady Pracy Chronionej oraz otwarty rynek pracy Budżet gmin, budżet powiat Na bieżąco. Środki PFRON, budżet państwa, środki unijne. Na bieżąco. Priorytetowy kierunek działań Zapobieganie i przeciwdziałanie problemom uzależnień Lp 1 Zadania Motywowanie osoby uzależnionej lub zagrożonej uzależnieniem do zmiany stylu życia – wolnego od nałogów. Uzasadnienie Instytucje odpowiedzialne za realizację Zadanie realizowane przez promocję zdrowego stylu życia, organizowanie pogadanek, informowanie o negatywnych skutkach uzależnień. Działalność Klubów AA na terenie powiatu oraz w Domu Pomocy Społecznej w Przatówku i w Zduńskiej Woli, prowadzenie grup wsparcia dla osób i rodzin. Źródła finansowania Termin realizacji PCPR, Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna, Ośrodki Pomocy Społecznej, Poradnia Zdrowia Psychicznego, DPS w Zduńskiej Woli i w Przatówku, Kluby AA Budżet powiatu, budżet gmin, środki organizacji pozarządowych Na bieżąco. PCPR, Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna, Ośrodki Pomocy Społecznej, Policja Ośrodki Pomocy Społecznej, PCPR. Budżet powiatu, budżety gmin. Na bieżąco. Budżet powiatu i budżet gmin. Na bieżąco. Współpraca instytucji zajmujących się problemami uzależnień np. Komisje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Policja, Poradnia Odwykowa, Poradnia Zdrowia Psychicznego. 2 3 Głównym celem w pracy z osobami uzależnionymi jest pomoc w wyjściu z nałogu i powrotu do normalnego życia – wolnego od nałogów. Realizowanie programu “Bezpieczny Przeprowadzanie rozmów indywidualnych, Powiat”. konsultacji z dziećmi, młodzieżą i rodzicami ze środowisk zaniedbanych, prowadzenie terapii indywidualnej i rodzinnej. Podejmowanie działań zapobiegawczo – Zadanie realizowane poprzez działalność profilaktycznych. świetlic środowiskowych w gminach i szkołach oraz pracę socjalną z rodziną. 199 Organizowanie imprez dla dzieci z rodzin zagrożonych pn. “Wakacje bez alkoholu”, organizowanie wypoczynku letniego dla dzieci w połączeniu z zajęciami terapeutycznymi. Opracowywanie ulotek z adresami i numerami telefonów instytucji udzielających pomocy. Priorytetowy kierunek działań Tworzenie warunków sprzyjających uczestnictwu w życiu społecznym osób wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem społecznym Lp 1 Zadania Wdrażanie i rozwijanie programów celowych. Uzasadnienie Instytucje odpowiedzialne za realizację Programy celowe przeznaczone dla osób długotrwale pozostających bez pracy, dla osób z problemem alkoholowym, z problemem przemocy w rodzinie, dla osób z terenów wiejskich, dla usamodzielnianych wychowanków z rodzin zastępczych i placówek. Źródła finansowania Termin realizacji PUP, Ośrodki Pomocy Społecznej, PCPR, Mobilne Centrum Informacji Zawodowej OHP w Zduńskiej Woli. Środki unijne – EFS w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, środki gmin Na bieżąco. PCPR Budżet powiatu, Na bieżąco. Organizowanie szkoleń, zatrudnianie osób bezrobotnych. Powoływanie Centrów Aktywności Lokalnej, Klubów Integracji Społecznej, Punktu Informacji Obywatelskiej. 2 Prowadzenie pracy socjalnej z osobami zagrożonymi wykluczeniem w celu ich aktywizacji społecznej i zawodowej, zawieranie kontraktów socjalnych. Pomoc w integracji ze środowiskiem Udzielanie pomocy finansowej i rzeczowej, osób usamodzielnianych opuszczających pomocy w uzyskaniu mieszkania, podjęciu rodziny zastępcze, placówki opiekuńczo zatrudnienia, pomocy w rozwiązywaniu 200 Środki unije – EFS w ramach Programu Operacyjnego Kapitał – wychowawcze, młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolno – wychowawcze, domy pomocy społecznej. trudnych sytuacji życiowych, wspieranie psychologiczne, socjalne. Ludzki Praca socjalna z usamodzielnianymi wychowankami mająca na celu doprowadzenie do pełnej samodzielności. Priorytetowy kierunek działań Poprawa warunków egzystencji grup społecznych wymagających wsparcia poprzez modernizację i wyposażenie infrastruktury społecznej Lp. Zadania 1 Utworzenie mieszkań chronionych dla usamodzielnianych wychowanków opuszczających rodziny zastępcze, placówki opiekuńczo – wychowawcze, młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolno – wychowawcze, domy pomocy społecznej. 2 Realizacja programów naprawczych w DPS w Zduńskiej Woli i w Przatówku. Uzasadnienie Instytucje odpowiedzialne za realizację W powiecie zduńskowolskim nie PCPR funkcjonują mieszkania chronione, mimo, że istnieje taka potrzeba. Problem mieszkaniowy w Zduńskiej Woli jest duży, brakuje tanich mieszkań, na utrzymanie których mogliby pozwolić sobie m.in. usamodzielniani wychowankowie, którzy najczęściej utrzymują się z pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki. Stworzenie i uruchomienie mieszkań chronionych, pozwoliłoby na przygotowanie osób tam przebywających pod opieką specjalistów do prowadzenia samodzielnego życia oraz zapewniłoby warunki samodzielnego funkcjonowania w środowisku, w integracji ze społecznością lokalną. Domy Pomocy Społecznej posiadają opracowany program wdrażania standaryzacji, który w ramach posiadanych środków finansowych, jest na bieżąco realizowany. Decyzją Wojewody Łódzkiego Domy Pomocy Społecznej w Przatówku i w Zduńskiej Woli otrzymały warunkowe 201 PCPR, DPS Zduńska Wola i w Przatówku. Źródła finansowania Termin realizacji Budżet państwa, budżet powiatu, Środki unije – Program Operacyjny Kapitał Ludzki Od 2008 r. Budżet powiatu, budżet wojewody, środki PFRON po 2007 zezwolenie na prowadzenie Domów do dnia 31 grudnia 2006 r. Zgodnie ze zmianą ustawy o pomocy społecznej z dnia 08 grudnia 2006 r. warunkowe zezwolenia na prowadzenie domów pomocy społecznej zostały przedłużone do dnia 31 grudnia 2010 r. Dom Pomocy Społecznej w Przatówku do końca 2006 r. zrealizował program naprawczy. Realizacja programów naprawczych polega m.in. na dokonywaniu zakupów inwestycyjnych, świadczeniu odpowiednich usług opiekuńczych i wspomagających, modernizacji pomieszczeń, przeprowadzaniu remontów, likwidowaniu barier architektonicznych, zapewnieniu odpowiednich warunków mieszkaniowych itp. Działania mają na celu poprawy warunków życia mieszkańców domów pomocy społecznej Priorytetowy kierunek działań Zapewnienie opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub częściowo pozbawionym opieki rodziców. Lp. 1 Zadania Propagowanie form zastępczej opieki rodzicielskiej nad dzieckiem. Uzasadnienie Instytucje odpowiedzialne za realizację Dla dobra dziecka pozbawionego opieki rodzicielskiej należy odchodzić od form opieki instytujconalej na rzecz zastępczej opieki nad dzieckiem poprzez propagowanie rodzicielstwa zastępczego w oparciu o współpracę z mediami – prasa, telewizja, radio. 202 PCPR, media. Źródła finansowania Budżet powiatu. Termin realizacji Na bieżąco. Celem akcji informacyjnej w mediach jest pozyskiwanie nowych kandydatów na rodziny zastępcze niespokrewnione. 2 Sprawowanie pieczy nad istniejącymi w powiecie rodzinami zastępczymi. 3 Rozwijanie działalności Domu Dziecka im. św. Maksymiliana Marii Kolbego w Wojsławicach. Co roku przybywa liczba dzieci, które z różnych przyczyn nie mogą wychowywać się w rodzinie naturalnej. Przeprowadzanie wywiadów PCPR Budżet powiatu. środowiskowych w rodzinach zastępczych, udzielanie pomocy w rozwiązywaniu problemów dotyczących dziecka, organizowanie szkoleń dla rodzin zastępczych z zakresu psychologii, pedagogiki, resocjalizacji w celu wspierania rodzin w pełnieniu funkcji rodziny zastępczej. Placówka udziela kompleksowej pomocy Dom Dziecka w Wojsławicach, Budżet powiatu. dzieciom pozbawionym opieki PCPR. rodzicielskiej, nie mających możliwości trafienia do rodziny zastępczej. Integruje dzieci ze środowiskiem lokalnym poprzez udział wychowanków w imprezach lokalnych np. “Jarmark Świąteczny”, Dni Świętego Maksymiliana Kolbego z prezentacją dorobku artystycznego i kulturalnego. Placówka przygotowuje także wychowanków do samodzielnego życia oraz prowadzi pracę z rodziną naturalną dziecka w kierunku jego powrotu do domu rodzinnego. 203 Na bieżąco. Od 2007 r. Priorytetowy kierunek działań Udzielanie wsparcia i pomocy rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji finansowej, bytowej, w kryzysie, dotkniętym problemem przemocy i uzależnień Lp. 1 2 Zadania Praca socjalna z rodziną, udzielanie porad specjalistycznych, pomocy finansowej i niematerialnej. Utworzenie Ośrodka Interwencji Kryzysowej. Uzasadnienie Źródła finansowania Termin realizacji Ośrodki Pomocy Społecznej, PCPR, policja, Sąd, Komisje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Budżet gmin, budżet państwa, budżet powiatu Na bieżąco. PCPR Budżet powiatu, budżet państwa. Po 2008 r. Instytucje odpowiedzialne za realizację Zawieranie kontraktów socjalnych z rodziną, organizowanie wypoczynku letniego dla dzieci z rodzin ubogich, zagrożonych; dożywianie dzieci w szkole; organizowanie świetlic środowiskowych z zajęciami socjoterapeutycznymi; organizowanie imprez okolicznościowych np. Mikołajki, Dzień Dziecka. Rozwijanie działalności Punktu ds. Przemocy w Rodzinie, Punktu Informacyjno – Konsultacyjnego mającego na celu pracy z ofiarami i sprawcami przemocy – terapia indywidualna i grupowa; podejmowanie działań zmierzających do podjęcia leczenia odwykowego przez osobę uzależnioną. Organizowanie grup wsparcia dla ofiar przemocy i dla osób współuzależnionych. Do zadań własnych powiatu należy między innymi prowadzenie ośrodków interwencji kryzysowej. Na terenie powiatu nie działa ośrodek interwencji kryzysowej. Przy PCPR funkcjonuje punkt konsultacyjny czynny w godzinach urzędowania instytucji. Pracownicy podejmują działania w celu rozwiązywania bieżących problemów wynikających z przemocy w rodzinie, alkoholizmu, konfliktów małżeńskich. Jednak ze względu na brak specjalistów tj. 204 psychologa, terapeuty rodzinnego, prawnika, działania te są bardzo ograniczone. Ośrodek Interwencji Kryzysowej działałby w strukturach Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Zduńskiej Woli. 2. Cel strategiczny: PODNIESIENIE POZIOMU WYKSZTAŁCENIA I ROZWÓJ KULTUROWY MIESZKAŃCÓW Priorytetowy kierunek działań Podniesienie wiedzy i dostosowywanie profilów kształcenia w szkołach średnich do potrzeb współczesnego rynku pracy Lp. Zadanie 1 Zorientowanie szkół ponadgimnazjalnych na zachodzące zmiany w zapotrzebowaniu na kierunki kształcenia zawodowego oraz dążenie do zdobywania przez uczniów wysokich kwalifikacji i umiejętności. 2 Wprowadzenie w Zespole Szkół Specjalnych w Zduńskiej Woli dodatkowych zajęć dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim oraz uczniów upośledzonych w stopniu umiarkowanym. Uzasadnienie Instytucje odpowiedzialne za realizację W celu podniesienia jakości i poziomu nauczania oraz lepszego dostosowania kierunków kształcenia zawodowego, niezbędnym będzie prowadzenie analizy i prognoz lokalnego rynku pracy pod kątem adaptacji do tych potrzeb kierunków kształcenia zawodowego. Organizacja zajęć z zakresu przedsiębiorczości, matematyki praktycznej i informatyki dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, zwiększy szanse odnalezienia się na rynku pracy. Dla uczniów upośledzonych w stopniu umiarkowanym zorganizowane zostaną zajęcia z zakresu kreatywności, samodzielności, samoobsługi i nauki zawodu. 205 Źródła finansowania Termin realizacji Rada Powiatu, PUP, Powiatowa Rada Zatrudnienia, Budżet powiatu Od 2008 r. Rada Powiatu Budżet powiatu Środku UE (EFS) Od 2008 r. Priorytetowy kierunek działań Poprawa jakości kształcenia Lp. 1 2 3 4 5 Zadanie Uzasadnienie Instytucje odpowiedzialne za realizację Dążenie do stałego podnoszenia kwalifikacji zawodowych nauczycieli. Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli wpływa bezpośrednio na poprawę jakości kształcenia. Podniesienie efektywności kształcenia W kształceniu modułowym cele i materiał uczniów w zawodzie technik technologii nauczania są powiązane z realizacją zadań odzieży w Zespole Szkół Zawodowych zawodowych , co umożliwia korelację treści nr 1 w Zduńskiej Woli poprzez przejście kształcenia z różnych dyscyplin wiedzy. na modułowy system kształcenia. Realizacja w szkołach programów Prowadzenie przez szkoły programów edukacyjnych wzbogacających i edukacyjnych pozwala młodzieży zdobywać poszerzających ofertę edukacyjną. nowe umiejętności w atrakcyjnych formach pozaszkolnych. Podniesienie jakości kształcenia Wyposażona w sprzęt audiowizualny w Zespole szkół Zawodowych nr 1 świetlica mogłaby spełniać rolę w Zduńskiej Woli poprzez klasopracowni, a równocześnie wykorzystanie nowoczesnych środków pomieszczenia konferencyjnego, w którym technicznych w zmodernizowanej odbywałyby się posiedzenia rad świetlicy. pedagogicznych. Jednocześnie zaistniałaby możliwość wykorzystania ww. pomieszczenia w celach dydaktycznych realizowanych przez szkołę (prowadzenie zajęć specjalizujących i przeprowadzanie egzaminów). Umożliwienie nauczycielom Zespołu Wyposażenie pokoju nauczycielskiego Szkół Zawodowych nr 1 w Zduńskiej w sprzęt umożliwiający szybkie Woli przygotowania się do zajęć przy przygotowanie się nauczyciela do użyciu nowoczesnych środków przeprowadzenia zajęć (komputer z dydaktycznych w zmodernizowanym dostępem do Internetu, drukarka, pokoju nauczycielskim. kserokopiarka). 206 Źródła finansowania Termin realizacji Rada Powiatu Budżet powiatu Środki UE (EFS) Od 2008 r. Rada Powiatu Budżet powiatu, Środki UE (EFS) Od 2009 r. Rada Powiatu Budżet powiatu, Środki UE (EFS) 2008-2013 Rada Powiatu Budżet powiatu, Środki UE (EFS) 2011-2012 Rada Powiatu Budżet powiatu, Środki UE (EFS) 2009-2010 Priorytetowy kierunek działań Wspieranie rozwoju szkolnictwa wyższego Lp. 1 Zadanie Rozwój szkolnictwa wyższego. Uzasadnienie Instytucje odpowiedzialne za realizację Dalsza współpraca ze szkołami wyższymi, tj. Rada Powiatu, Uniwersytetem Łódzkim oraz Politechniką władze szkół wyższych Łódzką, które podpisały porozumienia o współpracy z władzami powiatu. Współpraca ta przyczyni się do podniesienia poziomu wykształcenia mieszkańców oraz zwiększenia rangi powiatu jako miejsca funkcjonowania oddziałów zamiejscowych szkół wyższych. Źródła finansowania Budżet powiatu Termin realizacji od 2008 r. Priorytetowy kierunek działań Rozwijanie i promowanie różnych form nabywania nowych i zmiany posiadanych kwalifikacji zawodowych oraz kształcenia ustawicznego Lp. Zadanie 1 Rozwój szkolnictwa dla dorosłych. 2 Proponowanie różnorodnych form kursowych dla młodzieży i osób dorosłych w ramach Centrum Kształcenia Ustawicznego w Wojsławicach Uzasadnienie Instytucje odpowiedzialne za realizację Promowanie różnych form nabywania Rada Powiatu kwalifikacji zawodowych oraz ułatwienie młodzieży pracującej oraz osobom dorosłym kontynuowania nauki w szkołach ponadgimnazjalnych w systemie wieczorowym lub zaocznym. Umożliwienie młodzieży i osobom dorosłym Rada Powiatu zdobywania kwalifikacji w ramach kursów organizowanych przez Centrum Kształcenia Ustawicznego. 207 Źródła finansowania Termin realizacji Budżet powiatu, EFS Od 2008 r. Budżet powiatu, EFS budżet państwa Od 2008 r. Priorytetowy kierunek działań Zwiększenie możliwości dostępu młodzieży do różnych form kształcenia Lp. Zadanie 1 Wspieranie współpracy z partnerami zagranicznymi realizowanej przez podległe szkoły i placówki oświatowo – wychowawcze. 2 3 4 Uzasadnienie Instytucje odpowiedzialne za realizację Wsparcie organizacyjne i finansowe Rada Powiatu współpracy zagranicznej jednostek organizacyjnych powiatu przyczyni się do promocji powiatu. Możliwość zorganizowania wymiany zagranicznej dzieci i młodzieży oraz wymiany kulturalnej przyczyni się do poprawy efektywności nauki języków obcych. Uruchomienie klasy dwujęzycznej Oddział dwujęzyczny z językiem angielskim Rada Powiatu w I Liceum Ogólnokształcącym jako drugim językiem nauczania, stworzy w Zduńskiej Woli. możliwości opanowania języka obcego na takim poziomie, który da młodzieży szanse zdobycia dobrego wykształcenia i swobodnego funkcjonowania na unijnych rynkach pracy. Oddział ten będzie szansą rozwoju i samorealizacji dla uzdolnionych uczniów z terenu powiatu zduńskowolskiego i powiatów ościennych. Nawiązanie przez II Liceum Zainteresowanie młodzieży historią Rada Powiatu Ogólnokształcące w Zduńskiej Woli i kulturą ludową naszego regionu współpracy z Wydziałem Filozoficzno- Opieka merytoryczna nad młodzieżą z klas Historycznym UŁ i Instytutem Etnologii o profilu: ochrona środowiska. Rozbudzenie Kulturowej – zorganizowanie zainteresowań uczniów problematyką warsztatów dla młodzieży (folklor ekologiczną. regionu sieradzkiego) i pikniku etnologicznego, jak również z Wydziałami: Chemicznym i Ochrony Środowiska PŁ (cykl spotkań dla młodzieży nt. ochrony środowiska). Organizacja zajęć pozalekcyjnych dla Środki, które można uzyskać w ramach Rada Powiatu 208 Źródła finansowania Termin realizacji Budżet powiatu, Środki UE (EFS) Od 2007 r. Budżet powiatu Od 2008 r. Budżet powiatu, Środki WFOŚ i GW, Rada Rodziców Od 2008 r. Budżet powiatu, 2009 - 2013 uczniów Zespołu Szkół Specjalnych w Zduńskiej Woli oraz dla uczniów Zespołu Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego w Wojsławicach. dotacji pozwolą na organizowanie wielu ciekawych, pozalekcyjnych form kształcenia, również dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo, które ze względu na swoją niepełnosprawność nie mogą korzystać z zajęć proponowanych przez placówki kulturalne. Środki UE (EFS) Priorytetowy kierunek działań Wyrównywanie szans edukacyjnych, w tym poprzez programy stypendialne Lp. Zadanie 1 Przyznawanie stypendium dla uczniów szkół prowadzonych przez powiat zduńskowolski. 2 Utworzenie w szkołach ponadgimnazjalnych funduszy stypendialnych dla uczniów osiągających wysokie wyniki w nauce, a wywodzących się z rodzin o niskich dochodach. Utworzenie w szkołach funduszy stypendialnych dla uczniów osiągających wysokie wyniki w nauce, a wywodzących się z rodzin o niskich dochodach w II Liceum Ogólnokształcącym w Zduńskiej Woli. 3 Uzasadnienie Instytucje odpowiedzialne za realizację Źródła finansowania Termin realizacji Stypendium przyznawane jest uczniom Rada Powiatu szczególnie uzdolnionym – laureatom lub finalistom olimpiad i turniejów. Stypendium ma charakter motywacyjno – edukacyjny i daje uczniom szansę uzyskania stypendium za osiągnięcia, a nie – tak jak w przypadku Stypendium Prezesa Rady Ministrów - za wysokie wyniki w nauce. Pomoc finansowa dla uczniów uzdolnionych Rada Powiatu pochodzących z rodzin znajdujących się w rudnej sytuacji materialnej. Budżet powiatu Od 2008 r. Budżet powiatu, środki UE Europejskiego Funduszu Społecznego Od 2009 r. Pomoc finansowa dla uczniów uzdolnionych Stowarzyszenie Absolwentów pochodzących z rodzin znajdujących się II LO w rudnej sytuacji materialnej. Środki Stowarzyszenia Absolwentów II LO Od 2008 r. 209 Priorytetowy kierunek działań Usuwanie barier utrudniających dostęp do edukacji osobom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi Lp. 1 2 3 4 5 Zadanie Uzasadnienie Instytucje odpowiedzialne za realizację Otwarcie klasy integracyjnej w I Liceum Umożliwienie uczniom niepełnosprawnym Ogólnokształcącym w Zduńskiej Woli. kończącym naukę w klasach integracyjnych w gimnazjach kontynuację kształcenia na etapie ponadgimnazjalnym. Stworzenie warunków do uruchomienia klasy integracyjnej poprzez zlikwidowanie barier architektonicznych i odpowiednie wyposażenie. Dostosowanie obiektów szkolnych do Zlikwidowanie barier architektonicznych potrzeb osób niepełnosprawnych. i odpowiednie wyposażenie szkół ponadgimnazjalnych ( II Liceum Ogólnokształcącego, Zespołu Szkół, Zespołu Szkół Zawodowych nr 1, Zespołu Szkół Rolnicze CKU) w celu umożliwienia podjęcia nauki w tych szkołach przez osoby niepełnosprawne. Likwidacja barier architektonicznych Konieczność zainstalowania windy w Zespole Szkół Specjalnych ułatwiającej dostęp osobom poruszającym w Zduńskiej Woli. się na wózkach inwalidzkich na zajęcia organizowane na piętrze budynku placówki. Dostosowanie toalet, klas i ciągów komunikacyjnych dla potrzeb osób niepełnosprawnych. Organizacja wczesnego wspomagania Organizowanie dodatkowych zajęć rozwoju dzieci w Zespole Szkół psychologicznych, logopedycznych, Specjalnych w Zduńskiej Woli. pedagogicznych i zajęć z zakresu rehabilitacji ruchowej dla dzieci niepełnosprawnych od urodzenia do 6 roku życia. Przebudowa sanitariatów w Poradni Realizacja tego zadania ułatwi korzystanie Psychologiczno - Pedagogicznej z sanitariatów dzieciom niepełnosprawnym 210 Źródła finansowania Termin realizacji Rada Powiatu Budżet powiatu, PFRON Po 2008 r. Rada Powiatu Budżet powiatu, PFRON, EFRR Od 2008 r. Rada Powiatu Budżet powiatu PFRON, EFRR Od 2008 r. Rada Powiatu Budżet powiatu, Środki UE (EFS) Od 2008 r. Rada Powiatu Budżet powiatu PFRON 2010 r. w Zduńskiej Woli uczestniczącym w zajęciach placówki. Priorytetowy kierunek działań Unowocześnienie bazy lokalowej placówek oświatowych Źródła finansowania Termin realizacji Rada Powiatu Budżet powiatu, Środki UE (EFRR) 2009-2012 Poprawa stanu technicznego szkoły zgodnie z wymogami bhp i p-poż. Rada Powiatu Budżet powiatu, Środki UE (EFRR) 2009-2012 Adaptacja pomieszczeń gospodarczych na siłownię szkolną. Rada Powiatu Budżet powiatu Do 2011 r. Wymiana utwardzonej części podwórza szkolnego na kostkę brukową Rada Powiatu Budżet powiatu Do 2014 r. Zmniejszenie strat ciepła w budynku umożliwi zmniejszenie kosztów ogrzewania obiektu. Podniesienie poziomu kultury fizycznej wśród uczniów Zmniejszenie ubytków ciepła i obniżenie kosztów ogrzewania obiektu oraz poprawa stanu bezpieczeństwa szkoły. Rada Powiatu Budżet powiatu, Środki UE (EFRR) 2009-2011 Rada Powiatu Budżet powiatu, budżet państwa 2009-2011 Rada Powiatu Budżet powiatu, Środki UE (EFRR) WFOŚ i GW 2009-2011 Realizacja tego zadania pozwoli na Rada Powiatu Budżet powiatu, 2009-2012 Lp. Zadanie Uzasadnienie 1 Zmiana konstrukcji dachowej bloku sportowego i wymiana pokrycia dachowego pozostałych budynków w Zespole Szkół Elektronicznych oraz prace termomoderrnizacyjne. Wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, a także kompleksowy remont instalacji grzewczej, elektrycznej, kanalizacyjnej i p-poż. w Zespole Szkół Elektronicznych w Zduńskiej Woli. Remont budynku gospodarczego w Zespole Szkół Elektronicznych w Zduńskiej Woli . Remont podwórza szkolnego w Zespole Szkół Elektronicznych w Zduńskiej Woli. Docieplenie budynku obiektu szkolnego I Liceum Ogólnokształcącego wraz z wymianą stolarki okiennej. Budowa boiska przy I Liceum Ogólnokształcącym w Zduńskiej Woli. Termomodernizacja budynku szkolnego II Liceum Ogólnokształcącego w Zduńskiej Woli oraz remont dachu budynku szkoły oraz dachu sali gimnastycznej Budowa sali gimnastycznej z zapleczem Poprawa stanu technicznego budynków Zespołu Szkół Elektronicznych w Zduńskiej Woli. 2 3 4 5 6 7 8 Instytucje odpowiedzialne za realizację 211 w II Liceum Ogólnokształcącym w Zduńskiej Woli. 9 10 11 12 13 14 Postawienie nowego ogrodzenia terenu II Liceum Ogólnokształcącego w Zduńskiej Woli. Modernizacja elewacji zewnętrznej budynku Zespołu Szkół Zawodowych nr 1 w Zduńskiej Woli: zabezpieczenie termoizolacyjne ścian, wymiana pokrycia dachowego, wymiana stolarki okiennej i demontaż płyt azbestowych z zewnętrznych elementów ścian. Modernizacja wewnętrznej części instalacji c.o. w Zespole Szkół Zawodowych nr 1 w Zduńskiej Woli. organizowanie zajęć wychowania fizycznego w warunkach zgodnych z obowiązującymi normami. Względy bezpieczeństwa szkoły. Rada Powiatu Oddzielenie obszaru placówki od terenów prywatnych. Zmniejszenie ubytków ciepła, poprawa Rada Powiatu bezpieczeństwa pracy, poprawa stanu technicznego budynków. Zlikwidowanie procesu nierównomiernego rozkładania się ciepła, co wiąże się z niedogrzaniem niektórych części szkoły. Wpłynie to na możliwość oszczędzania energii cieplnej. Remont i modernizacja pomieszczeń Zabezpieczenie termoizolacyjne podłóg, dydaktycznych oraz pomieszczenia uzupełnienie ubytków oraz renowacja do ćwiczeń sportowych w Zespole Szkół tynków ściennych i sufitowych oraz Zawodowych nr 1 w Zduńskiej Woli. malowanie pomieszczeń dydaktycznych polepszy warunki pracy i nauki w szkole. Powiększenie bazy do zajęć wychowania fizycznego przez zaadoptowanie jednego z pomieszczeń Pracowni Ćwiczeń Praktycznych, utworzy kompleks sportowy, który wraz z salą gimnastyczna i siłownią zabezpieczy potrzeby szkoły. Modernizacja terenów zielonych wokół Odgrodzenie terenu rekreacyjnego dla Zespołu Szkół Zawodowych nr 1 młodzieży szkolnej, rekultywacja ogrodu. w Zduńskiej Woli, w tym utworzenie Powiększenie terenu rekreacyjnego dla boiska szkolnego. młodzieży – utworzenie boiska szkolnego na terenie przylegającym do obiektu szkoły. Utworzenie parkingu przy szkole. Poprawa stanu technicznego Zespołu Poprawa stanu technicznego ma na Szkół Specjalnych w Zduńskiej Woli względzie polepszenie warunków bytowych poprzez wymianę instalacji C.O., oraz zwiększyć bezpieczeństwo, remont modernizację trzonu kuchennego i trzonu kuchennego wpłynie na lepsze 212 Środki PZU i budżetu państwa Budżet powiatu, Stowarzyszenie Absolwentów II LO 2009-2010 Budżet powiatu, Środki UE (EFRR) 2009-2013 Rada Powiatu Budżet powiatu, Środki UE (EFRR) 2009-2013 Rada Powiatu Budżet powiatu, Środki UE (EFRR) 2009-2013 Rada Powiatu Budżet powiatu, Środki PZU i budżet państwa 2009-2010 Rada Powiatu Budżet powiatu, Środki UE (EFRR) 15 16 17 18 19 20 wymianę pieca węglowego na gazowy, wymianę oświetlenia, wymianę stolarki drzwiowej oraz termomodernizacja budynku. Wymiana stolarki okiennej oraz docieplenie budynku Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Zduńskiej Woli. Wymiana stolarki okiennej i drzwiowej w Powiatowym Międzyszkolnym Ośrodku Sportowym w Zduńskiej Woli oraz naprawa dachu Szkolnego Schroniska Młodzieżowego i odnowa elewacji obu budynków. Wymiana stolarki okiennej oraz termomodernizacja budynku Bursy Szkolnej w Zduńskiej Woli. zużycie energii i zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska, zostaną wykorzystane naturalne surowce, polepszenie środowiska naturalnego Realizacja tego zadania ma na celu obniżenie Rada Powiatu kosztów ogrzewania budynku placówki. Budżet Powiatu, Środki UE (EFRR) WFOŚ i GW Po 2009 r. Poprawa stanu technicznego placówki. Rada Powiatu Budżet powiatu, Środki UE (EFRR) Po 2008 r. Realizacja tych zadań znacznie zmniejszy straty ciepła i poprawi warunki pobytu młodzieży w placówce. Rada Powiatu Budżet powiatu, Środki UE (EFRR) WFOŚi GW 2009-2010 Modernizacja sali gimnastycznej wraz z zapleczem w Zespole Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego w Wojsławicach. Remont kapitalny internatu, modernizacja pomieszczeń mieszkalnych i sanitariatów w Zespole Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego w Wojsławicach. Stan sali gimnastycznej oraz zaplecza wymaga kapitalnego remontu. Rada Powiatu Budżet powiatu, budżet państwa 2009-2010 Szkoła musi dokonać modernizacji Rada Powiatu pomieszczeń internatu zgodnie z zaleceniami zawartymi w decyzji wydanej przez Stację Sanitarno- Epidemiologiczną w Zduńskiej Woli. Remont 2,3 i 4 kondygnacji podniesie atrakcyjność turystyczną tej części powiatu. W związku z możliwością utworzenia ośrodka egzaminacyjno- szkoleniowego podniesiemy atrakcyjność wyremontowanej bazy szkoleniowej. Objęcie monitoringiem szkół i placówek Poprawa stanu bezpieczeństwa w szkołach Rada Powiatu oświatowo – wychowawczych. i placówkach. Budżet powiatu, budżet państwa Po 2008 r. Budżet powiatu, budżet państwa Po 2008 213 Priorytetowy kierunek działań Modernizacja i wyposażenie pracowni specjalistycznych w placówkach oświatowych Lp. Zadanie 1 Utworzenie i wyposażenie pracowni specjalistycznych w Zespole Szkół Elektronicznych w Zduńskiej Woli, tj.: dwóch pracowni informatycznych, pracowni automatyki, pracowni elektronicznej, pracowni urządzeń elektronicznych oraz pracowni ćwiczeń praktycznych. Wyposażenie Zespołu Szkół Elektronicznych w Zduńskiej Woli w sprzęt do ćwiczeń siłowych. Utworzenie i wyposażenie pracowni specjalistycznych w Zespole Szkół Zawodowych nr 1 w Zduńskiej Woli: pracowni CNC (komputerowe sterowanie numeryczne – obróbka skrawaniem) oraz pracowni „Polski absolwent – europejskie kwalifikacje” (obsługa nowoczesnego biura). Doposażenie pracowni materiałoznawstwa oraz pracowni praktycznej nauki zawodu w sprzęt pomiarowy i maszyny szwalnicze. Utworzenie i wyposażenie pracowni specjalistycznych w I Liceum Ogólnokształcącym, tj.: multimedialnej pracowni języków obcych oraz pracowni multimedialnej do nowoczesnych technik nauczania 2 3 4 Źródła finansowania Termin realizacji Zorganizowanie i wyposażenie pracowni Rada Powiatu specjalistycznych przyczyni się do podniesienia standardów i poziomu kształcenia oraz wzrostu spójności pomiędzy kierunkami kształcenia zawodowego a potrzebami regionalnego rynku pracy. Budżet powiatu, środki UE (EFRR) 2009-2013 Zakup urządzeń do ćwiczeń siłowych, który wykorzystany będzie na lekcjach wychowania fizycznego. Zorganizowanie i wyposażenie pracowni specjalistycznych w sprzęt dydaktyczny przyczyni się do zdobycia przez uczniów umiejętności poszukiwanych na współczesnym rynku pracy. Rada Powiatu Budżet powiatu 2010-2011 Rada Powiatu Budżet powiatu, środki UE (EFRR) 2009-2013 Podniesienie jakości kształcenia języków Rada Powiatu obcych oraz innych przedmiotów nauczanych głównie w klasie „europejskiej”. Budżet powiatu, środki UE (EFRR) 2009-2013 Uzasadnienie Instytucje odpowiedzialne za realizację 214 5 6 7 8 i promowania wiedzy europejskiej. Utworzenie w II Liceum Ogólnokształcącym: multimedialnej pracowni językowej i pracowni europejskiej oraz modernizacja pracowni komputerowej. Utworzenie w Zespole Szkół w Zduńskiej Woli pracowni (laboratoriów) specjalistycznych (laboratorium logistyczno – spedycyjne i magazynowe, pracownia drogowo – mostowa, laboratorium techniki drogowej) oraz modernizacja i wyposażenie laboratorium elektrycznego i pracowni elektrycznej. Wyposażenie i remont pracowni do zajęć z kreatywności, informatyki i przedsiębiorczości w Zespole Szkół Specjalnych w Zduńskiej Woli. Wyposażenie pracowni analizy żywności w Zespole Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego w Wojsławicach. 9 Remont budynku w Gospodarstwie Pomocniczym w Zespole Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego w Wojsławicach i dostosowanie go do potrzeb pracowni przetwórstwa mięsnego. 10 Remont i adaptacja pomieszczeń Podniesienie jakości kształcenia języków obcych oraz kształcenia z przedmiotów: informatyka, technologia informacyjna, geografia, historia i W.O.S. Rozwijanie działalności Klubu Europejskiego. Tworzenie nowych pracowni i laboratoriów związane jest z kształceniem w nowych zawodach proponowanych przez Zespół Szkół, tj. technik logistyk, technik drogownictwa. Istniejące już pracownie należy unowocześnić i dostosować do wymaganych standardów. Rada Powiatu Budżet powiatu, środki UE (EFRR) 2009-2012 Rada Powiatu Budżet powiatu, środki UE (EFRR) 2008-2011 Dostosowanie pracowni do wymogów rynku pracy pozwoli na rozwijanie umiejętności i zdolności dzieci upośledzonych w stopniu lekkim. Analiza żywności jest przedmiotem nauczania w technikum w zawodzie technik technologii żywności, w którym uczy się w roku szk. 2007/2008 ok. 150 osób. Realizacja zajęć wymaga nowoczesnego sprzętu. ZSRCKU jest ośrodkiem egzaminacyjnym dla kilku zawodów związanych z gospodarką żywnościową, m.in. dla zawodu: rzeźnik. Ośrodek otrzymał wyposażenie techniczne związane z egzaminem w tym zawodzie. Baza lokalowa szkoły nie pozwala na montaż urządzeń, dlatego konieczne jest dostosowanie budynku w Gospodarstwie Pomocniczym do potrzeb ośrodka egzaminacyjnego. W ciągu roku szkolnego pomieszczenia będą wykorzystywane, jako pracownia dydaktyczna w technikum. Szkoła złożyła wniosek do Centralnej Rada Powiatu Budżet powiatu, środki UE (EFS) po 2008 r Rada Powiatu Budżet powiatu, budżet państwa 2009-2010 Rada Powiatu Budżet powiatu, budżet państwa Po 2008 Centralna Komisja Środki budżetu państwa (Centralna Po 2008 215 11 w Zespole Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego w Wojsławicach na pracownie dydaktyczne do przeprowadzania ćwiczeń w zawodach: technik technologii żywności, kucharz. Adaptacja będzie dotyczyła budynku gospodarczego, w którym będą przygotowane dwa pomieszczenia ćwiczeniowe. Renowacja elewacji zewnętrznej i dachu pałacu wchodzącego w skład Zespołu Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia ustawicznego w Wojsławicach Komisji Egzaminacyjnej o wyposażenie stanowisk praktycznych w wymienionych zawodach. Wyposażenie to również będzie wykorzystane przez ośrodek egzaminacyjny do przeprowadzania egzaminów zewnętrznych w zawodach: operator maszyn i urządzeń przemysłu spożywczego w kierunkach: mięsnym i piekarskociastkarskim oraz rzeźnik wędliniarz i piekarz. Pałac będzie stanowił część kompleksu przyrodniczo- turystycznego w rejonie gminy i będzie jedną z wizytówek turystycznych powiatu. Egzaminacyjna, Rada Powiatu Komisja Egzaminacyjna), Budżet powiatu Rada Powiatu, dyrekcja ZSRCKU Budżet Powiatu Po 2008 Priorytetowy kierunek działań Rozszerzenie oferty kulturalnej i turystycznej powiatu Lp. 1 2 Zadanie Uzasadnienie Instytucje odpowiedzialne za realizację Wspieranie inicjatyw placówek kultury (muzea, domy kultury, biblioteki). Organizacja życia kulturalnego społeczeństwa, stwarzanie warunków do zachowania i podtrzymywania tradycji Wspieranie działalności i twórczości Organizacja imprez kulturalnych, skupienie stowarzyszeń i organizacji kultury. ludzi o odpowiednich zainteresowaniach. 3 Promocja dziedzictwa kulturowego powiatu poprzez edukację regionalną 4 Promocja turystyczna i kulturalna Popularyzacja wycieczek szkolnych, w szczególności dzieci i młodzieży z terenu powiatu do miejsc zabytkowych na terenie powiatu. Przygotowanie materiałów promocyjnych zachęcających do odwiedzania tych miejsc. Udział w targach turystycznych, organizacja 216 Źródła finansowania (koszt) Termin realizacji Domy i ośrodki kultury, muzea i izby regionalne, Rada Powiatu Rada Powiatu, Stowarzyszenia i organizacje o charakterze kulturalnooświatowym Rada Powiatu, placówki oświaty z terenu powiatu zduńskowolskiego Budżet powiatu, budżety gmin, środki pomocowe od 2008 r. Budżet powiatu, budżety gmin od 2008 r. Budżet powiatu, środki zewnętrzne: Ministerstwo Edukacji Narodowej, budżety placówek oświaty od 2008 r. Rada Powiatu, rady gmin, Budżet powiatu, budżety gmin od 2008 r. powiatu. 5 Coroczne opracowanie kalendarza imprez kulturalnych i turystycznych na terenie powiatu zduńskowolskiego i jego popularyzacja 6 Powiatowe Centrum Informacji Turystycznej 7 Stowarzyszenia i placówki kultury na stronie internetowej powiatu zduńskowolskiego imprez wojewódzkich i ogólnopolskich, przygotowywanie wydawnictw informacyjno-promocyjnych Ujęcie w kalendarzu terminów, wszystkich imprez odbywających się na terenie powiatu oraz ich opis. Umieszczenie go w różnych materiałach promocyjnych i na stronie internetowej powiatu. Usprawnienie działalności Punktu Informacji Turystycznej przy PTTK poprzez przekształcenie go w Powiatowe Centrum Informacji Turystycznej. Powiązanie Centrum z innymi punktami informacji turystycznej w powiatach należących do porozumienia „W środku Polski” Umieszczanie oraz aktualizowanie informacji o działalności stowarzyszeń oraz placówek kultury, imprezach i zawodach sportowych, osiągnięciach sportowych jako forma promocji PTTK środki pomocowe, budżet PTTK Rada Powiatu we współpracy z placówkami kultury oraz organizacjami pozarządowymi Budżet powiatu, od 2007 r. Rada Powiatu, PTTK Budżet powiatu, środki zewnętrzne Ministerstwo Sportu i Turystyki, budżet PTTK od 2008 r. Rada Powiatu, stowarzyszenia kulturalno-oświatowe, placówki oświatowe Budżet powiatu od 2007r. Priorytetowy kierunek działań Rozwój infrastruktury kultury Lp. Zadanie Uzasadnienie Instytucje odpowiedzialne za realizację Źródła finansowania Termin realizacji 1 Izba Regionalna w Wojsławicach, jako element promocji dziedzictwa kulturowego naszego regionu Dalszy rozwój Izby Regionalnej przy Zespole Szkół RCKU w Wojsławicach oraz wykorzystanie jej zbiorów przy organizacji różnorodnych imprez związanych z kulturą ludową, np. dożynki powiatowe Rada Powiatu we współpracy ze Stowarzyszeniem Absolwentów i Darczyńców Izby Regionalnej w Wojsławicach Budżet powiatu, środki zewnętrzne: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, EFS, EFRR od 2008 r. 2 Rewitalizacja zabytkowego dworu w Wojsławicach Usunięcie wtórnych współczesnych przebudowań zabytkowego dworu poprzez jego generalny remont prowadzony pod nadzorem konserwatorskim, a następnie zmiana jego funkcji z mieszkalnej na Rada Powiatu, dyrekcja ZSRCKU, Budżet powiatu, środki zewnętrzne: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, EFRR w ramach RPO WŁ po 2008 r. 217 kulturalną 3 Prace leczniczo- konserwatorskie starodrzewu w parku w Wojsławicach Utworzenie parku krajobrazowego przy ZSRCKU w Wojsławicach Park wraz z pałacem i rezerwatami przyrodniczymi na terenie powiatu zduńskowolskiego stanie się jedną z atrakcji turystyczno- krajoznawczych na terenie naszego powiatu. Rada Powiatu, dyrekcja ZSRCKU Budżet powiatu, środki WFOŚiGW w Łodzi, EFRR w ramach RPO WŁ Po 2008 r. Cel strategiczny PODNIESIENIE STANU ZDROWOTNOŚCI MIESZKAŃCÓW 3. Priorytetowy kierunek działań Wspieranie działań profilaktycznych na rzecz poprawy zdrowia mieszkańców powiatu Lp. 1 Zadania Uzasadnienie Instytucje odpowiedzialne za realizację Opracowanie i wprowadzenie Poprawa stanu zdrowia mieszkańców programów profilaktycznych dla powiatu zduńskowolskiego , mieszkańców powiatu (np. wykrywanie nowotworu szyjki macicy , nowotworów przewodu pokarmowego, profilaktyka kardiologiczna i inne zgodne z zaleceniami Ministerstwa Zdrowia) Rada Powiatu, SPZOZ w Zduńskiej Woli i Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej z terenu Powiatu. Źródła finansowania Budżet powiatu, NFZ i inne. Termin realizacji 2008-2012 Priorytetowy kierunek działań Poprawa dostępności do usług medycznych Lp. Zadania Uzasadnienie Instytucje odpowiedzialne 218 Źródła finansowania Termin za realizację 1 Doposażenie szpitala w nowoczesny sprzęt medyczny 2 Podnoszenie kwalifikacji przez kadrę medyczną Zwiększenie dostępności do opieki zdrowotnej. Konieczność posiadania sprzętu zgodnie z wymaganiami NFZ Zwiększenie jakości usług medycznych realizacji Rada Powiatu , SPZOZ Budżet Powiatu, środki Unii Europejskiej z EFRR , budżet państwa, inne 2008-2012 Rada Powiatu , SPZOZ Budżet Powiatu, środki z Unii Europejskiej z EFRR , budżet państwa, inne 2008-2012 Priorytetowy kierunek działań Poprawa stanu technicznego infrastruktury ochrony zdrowia Lp. 1 2 3 Zadania Program dostosowawczy do wymogów techniczno- sanitarnych zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia Doposażenie szpitala w sprzęt medyczny zgodnie z WPI Uzyskanie przez SPZOZ ISO 9001/2000 Uzasadnienie Instytucje odpowiedzialne za realizację Źródła finansowania Termin realizacji Konieczność wykonania rozporządzenia Ministra Zdrowia Rada Powiat, ,SPZOZ Budżet Powiatu, środki Unii Europejskiej z EFRR, EFS 2008-2012 Konieczność posiadania sprzętu zgodnie z wymaganiami NFZ Podniesienie rangi SPZOZ Zduńska Wola Rada Powiatu , SPZOZ Budżet Powiatu, środki Unii Europejskiej , budżet państwa, inne Budżet Powiatu, SPZOZ 2008-2012 Źródła finansowania Termin realizacji Rada Powiatu , SPZOZ 2008-2012 Priorytetowy kierunek działań Zwiększenie możliwości rozwoju sportu i rekreacji Lp. 1 2 Zadania Modernizacja bazy sportowej Powiatowego Międzyszkolnego Ośrodka Sportowego Opieka nad salami gimnastycznymi i boiskami przyszkolnymi oraz ich modernizacja Uzasadnienie Instytucje odpowiedzialne za realizację Możliwość organizacji zawodów rangi regionalnej i ponadregionalnej Podnoszenie poziomu usportowienia wśród uczniów oraz mieszkańców powiatu 219 Rada Powiatu, Powiatowy Międzyszkolny Ośrodek Sportowy Rada Powiatu, szkoły ponadgimnazjalne Budżet powiatu, środki UE EFRR. Ministerstwo Sportu i Turystyki Budżet powiatu, środki UE EFRR, Ministerstwo Sportu i Turystyki, Ministerstwo Edukacji Narodowej 2008-2010 od 2008 r. 3 Modernizacja zewnętrzna i wewnętrzna bazy lokalowej Powiatowego Młodzieżowego Domu Kultury Przystosowanie wejścia do placówki dla potrzeb osób niepełnosprawnych, dobudowanie dźwigu do zewnętrznych schodów prowadzących do placówki. Przebudowa wewnętrzna ma na celu wygospodarowanie kameralnej sali widowiskowej. Rada Powiatu, PMDK Budżet powiatu, środki zewnętrzne: PFRON Od 2008 r. Priorytetowy kierunek działań Wzrost znaczenia sportu, turystyki i rekreacji w życiu mieszkańców powiatu Lp. Zadania 1 Wykreowanie wiodących imprez turystycznych oraz sportowych organizowanych na terenie powiatu 2 Kalendarz imprez sportoworekreacyjnych jako jedna z propozycji spędzania czasu wolnego Uzasadnienie Źródła finansowania Termin realizacji Rada Powiatu, stowarzyszenia kultury fizycznej, PTTK Budżet powiatu, budżety gmin od 2007 r. Rada Powiatu , stowarzyszenia kultury fizycznej, PTTK Budżet powiatu od 2007 r. Instytucje odpowiedzialne za realizację Organizacji znaczących imprez sportoworekreacyjnych to jedna z form propagowania aktywnego wypoczynku oraz promocja powiatu wśród mieszkańców powiatu i przybywających gości. Ujęcie w kalendarzu terminów imprez odbywających się na terenie powiatu oraz ich opis. Umieszczenie go w różnych materiałach promocyjnych i na stronie internetowej powiatu. Priorytetowy kierunek działań Wspieranie inicjatyw i działalności klubów i stowarzyszeń kultury fizycznej Lp. 1 Zadania Doskonalenie form współpracy z klubami i stowarzyszenia kultury fizycznej Uzasadnienie Instytucje odpowiedzialne za realizację Partnerstwo i współpraca przy prowadzeniu szkolenia sportowego oraz organizacji imprez i zawodów sportowych o zasięgu powiatowym, regionalnym, ogólnopolskim i międzynarodowym, pomoc w ich 220 Rada Powiatu, stowarzyszenia kultury fizycznej, placówki oświatowe Źródła finansowania Budżet powiatu Termin realizacji od 2007 r. promocji 2 3 Wypracowanie systemu nagradzania za wysokie wyniki sportowe we współzawodnictwie międzynarodowym lub krajowym Wspieranie inicjatyw i działalności klubów i stowarzyszeń kultury fizycznej 4 Coroczne opracowanie kalendarza imprez sportowych na terenie powiatu zduńskowolskiego i jego popularyzacja 5 Stowarzyszenia kultury fizycznej na stronie internetowej powiatu zduńskowolskiego Wybitne osiągnięcia sportowe oraz szkoleniowe zasługują na wyróżnienie. Tworzą one pozytywny wizerunek powiatu i są doskonałą formą jego promocji. Wspieranie organizacji współzawodnictwa sportowego, imprez o zasięgu wojewódzkim i ogólnopolskim. Podniesienie poziomu sprawności fizycznej społeczeństwa. Ujęcie w kalendarzu terminów, wszystkich imprez sportowych odbywających się na terenie powiatu. Umieszczenie go w różnych materiałach promocyjnych i na stronie internetowej powiatu. Umieszczanie i aktualizowanie informacji o działalności klubów i stowarzyszeń kultury fizycznej, imprezach i zawodach sportowych, osiągnięciach sportowych jako forma promocji Rada Powiatu, stowarzyszenia kultury fizycznej, placówki oświatowe Budżet powiatu od 2008 r. Rada Powiatu, stowarzyszenia kultury fizycznej Budżet powiatu, środki zewnętrzne: Ministerstwo Sportu i Turystyki, Ministerstwo Edukacji Narodowej od 2007 r. Rada Powiatu Budżet powiatu od 2007 r. Rada Powiatu, stowarzyszenia kultury fizycznej, placówki oświatowe Budżet powiatu od 2007r. Priorytetowy kierunek działań Rozwój infrastruktury sportowej, turystycznej i rekreacyjnej Lp. Zadania Uzasadnienie Instytucje odpowiedzialne za realizację 1 Monitoring stanu technicznego Brak konserwacji istniejących tras oraz infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej szlaków turystycznych może stanowić w powiecie zagrożenia dla bezpieczeństwa turysty 2 Budowa nowych tras rowerowych, pieszych i konnych oraz integracja dotychczas istniejących w regionalnym systemie tras i szlaków turystycznych Rada powiatu, rady gmin, PTTK Promocja sportu i turystyki jest jednocześnie Rada powiatu, rady gmin, promocją całego powiatu. Rozwój PTTK infrastruktury sportowej i turystycznej przyczyni się do rozwoju gospodarczego. 221 Źródła finansowania Termin realizacji Budżet powiatu, budżety gmin, budżet PTTK po 2008 r. Budżet powiatu, budżety gmin, budżet PTTK, środki UE EFRR Ministerstwo Sportu i Turystyki, EFS po 2008 r. SFERA EKONOMICZNA Priorytet rozwoju II. ROZWÓJ GOSPODARCZY I POPRAWA KONKURENCYJNOSCI POWIATU 1. Cel strategiczny STWORZENIE NOWOCZESNEJ BAZY GOSPODARCZEJ W POWIECIE Priorytetowy kierunek działań Stworzenie Powiatowego Centrum Wspierania Przedsiębiorczości Lp. 1 Zadanie Stworzenie Powiatowego Centrum Wspierania Przedsiębiorczości Uzasadnienie / oczekiwane rezultaty Instytucje odpowiedzialne za realizację Zadaniami Centrum, które docelowo Rada Powiatu, rady gmin, przyjęłoby formę stowarzyszenia byłby m. Powiatowy Urząd Pracy in.: identyfikacja potrzeb środowiska gospodarczego w celu dostosowania zadań do potrzeb lokalnych oraz pełnienie funkcji informacyjno-szkoleniowych dla podmiotów gospodarczych działających na terenie powiatu, ubieganie się o środki pomocowe Unii Europejskiej, niedostępne dla jednostek samorządu terytorialnego. 222 Źródła finansowania Termin realizacji Budżet powiatu/ budżety gmin i miast oraz członkowie wspierający stowarzyszenie, środki EFS, Fundusz Pracy. od 2008 r. Priorytetowy kierunek działań Wspieranie inicjatyw lokalnych prowadzących do wzrostu przedsiębiorczości i rozwoju infrastruktury otoczenia biznesu Lp. Zadanie Uzasadnienie / oczekiwane rezultaty 1 Wspieranie form inicjatyw lokalnych prowadzących do wzrostu przedsiębiorczości i tworzenia instytucji okołobiznesowych. Wzrost przedsiębiorczości prowadzi do powiększania się rynku pracy , zmniejsza poziom bezrobocia oraz podnosi standard życia mieszkańców. Powstające lokalne instytucje okołobiznesowe przyczyniają się do konsolidacji gospodarczej i społecznej mieszkańców oraz nakręcają koniunkturę gospodarczą. Instytucje odpowiedzialne za realizację Źródła finansowania Rada Powiatu, rady gmin Budżet powiatu, budżety gmin, Powiatowe Centrum budżet PCWP, środki EFS i Wspierania Przedsiębiorczości, Funduszu Pracy. Powiatowy Urząd Pracy, Fundusz Pracy. Termin realizacji od 2008 r Priorytetowy kierunek działań Rozwój platformy współpracy przedsiębiorstw oraz zawodowego szkolnictwa ponadgimnazjalnego Lp. Zadanie 1 Współpraca szkół ponadgimnazjalnych z przedsiębiorstwami i instytucjami w zakresie szeroko rozumianej edukacji zawodowej. 2 Uzasadnienie / oczekiwane rezultaty Instytucje odpowiedzialne za realizację Potrzeba zapoznawania uczniów z lokalnymi Rada Powiatu, przedsiębiorstwami i instytucjami, poznanie Powiatowy Urząd Pracy specyfiki ich pracy, technologii stosowanych w przemyśle. Organizowanie „dni otwartych” w przedsiębiorstwach. Uruchamianie nowych kierunków kształcenia zawodowego w zależności od zapotrzebowania rynku pracy. Organizowanie praktyk zawodowych Szkoły ponadgimnazjalne wychodząc Rada Powiatu dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. naprzeciw potrzebom lokalnych pracodawców uruchamiają zawody, na które istnieje zapotrzebowanie w regionie. Uczniowie mają okazję odbycia praktyk zawodowych zgodnie z programem 223 Źródła finansowania Termin realizacji Budżet powiatu, Środki UE (Europejski Fundusz SpołecznyProgram Operacyjny Kapitał Ludzki) Od 2007 r. Budżet powiatu, Środki UE (Europejski Fundusz SpołecznyProgram Operacyjny Kapitał Ludzki) Od 2007 r. 3 Przedsiębiorca przyjazny uczniowi niepełnosprawnemu. 4 Doradca zawodowy – szansą dla młodzieży. 5 Współpraca Zespołu Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego w Wojsławicach z przedsiębiorstwami w zakresie remontu budynków Gospodarstwa Pomocniczego oraz doposażenia: pracowni analizy żywności, pracowni piekarsko – ciastkarskiej i pracowni przetwórstwa mięsnego. nauczania, a przedsiębiorcy - uzyskać wykwalifikowanych kandydatów do pracy. Usprawnienie współpracy Zespołu Szkół Specjalnych w Zduńskiej Woli z przedsiębiorcami, realizującymi praktyki uczniowskie dla uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim. Organizacja dodatkowych zajęć dla młodzieży Zespołu Szkół Specjalnych w Zduńskiej Woli z zakresu doradztwa zawodowego, określenie wspólnych dla szkoły i przedsiębiorców strategii i działań metodycznych nakierowanych na ucznia ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się. ZSRCKU jest ośrodkiem egzaminacyjnym dla kilku zawodów związanych z gospodarką żywnościową w tym rzeźnik. Ośrodek otrzymał wyposażenie techniczne związane z egzaminem w tym zawodzie. Baza lokalowa szkoły nie pozwala na montaż urządzeń. Dlatego konieczne jest dostosowanie budynku w Gospodarstwie Pomocniczym do potrzeb ośrodka egzaminacyjnego. W ciągu roku szkolnego pomieszczenia będą wykorzystywane jako pracownia dydaktyczna w technikum technologii żywności, technikum w zawodzie kucharz i pozostałych szkołach zawodowych. Szkoła złożyła wniosek do Centralnej Komisji Egzaminacyjnej o wyposażenie stanowisk do zajęć praktycznych w wymienionych zawodach. Wyposażenie to będzie również wykorzystane przez ośrodek egzaminacyjny działający w szkole do przeprowadzenia egzaminów zewnętrznych w zawodach: operator maszyn i urządzeń przemysłu spożywczego w kierunkach: przetwórstwo mięsa i produkcja piekarsko-ciastkarska oraz 224 Rada Powiatu, Powiatowy Urząd Pracy Budżet powiatu, Środki UE (Europejski Fundusz Społeczny-Program Operacyjny Kapitał Ludzki) Od 2008 r. Rada Powiatu, Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna Budżet powiatu, Środki UE (Europejski Fundusz Społeczny-Program Operacyjny Kapitał Ludzki) Od 2008 r. Rada Powiatu Budżet powiatu, Budżet państwa – Centralna Komisja Egzaminacyjna, Środki pozyskane od przedsiębiorstw Od 2008 r. rzeźnik wędliniarz i operator urządzeń przemysłu spożywczego. W zawodzie technik technologii żywności kształci się corocznie ok. 150 uczniów. Niezbędnym jest wyposażenie pracowni analizy żywności w nowoczesny sprzęt. Priorytetowy kierunek działań Określenie, wspólnie z gminami, obszarów inwestycyjnych w powiecie i zasad ich zagospodarowania ze szczególnym uwzględnieniem terenów turystycznych Lp. 1 Zadanie Uzasadnienie / oczekiwane rezultaty Opracowanie wspólnie z gminami powiatowej mapy terenów pod inwestycje oraz terenów rekreacyjnych i turystycznych. Umożliwienie bezpiecznej dla ludności i środowiska oraz atrakcyjnej dla potencjalnych inwestorów lokalizacji inwestycji, ułatwienie prowadzenia kompleksowej działalności informacyjnej i promocyjnej powiatu. Instytucje odpowiedzialne za realizację Rada Powiatu, rady gmin, PTTK Źródła finansowania Budżety gmin, budżet powiatu, PTTK, środki pomocowe Termin realizacji Od 2008 Cel strategiczny PROMOCJA POWIATU I JEGO PRODUKTÓW 2. Priorytetowy kierunek działań Wypracowanie form współpracy z sąsiednimi powiatami i władzami województwa Lp. Zadanie 1 Realizacja programu „Porozumienie w środku Polski” . 2 Współpraca z instytucjami wspierającymi rozwój gospodarczy Uzasadnienie / oczekiwane rezultaty Zwiększenie skuteczności działań promocyjnych i gospodarczych na obszarze ponadpowiatowym. Współpraca z instytucjami wspierającymi rozwój gospodarczy, m.in.: Fundacją Gminy 225 Instytucje odpowiedzialne za realizację Rada Powiatu, rady powiatów i miast sygnatariuszy porozumienia porozumieniu Rada Powiatu Źródła finansowania Termin realizacji Budżet powiatu, budżety zainteresowanych stron od 2008 r. Budżet powiatu, budżety zainteresowanych stron od 2008 r. 3 Współpraca z powiatami sąsiednimi w celu rozwoju lokalnej gospodarki Zelów, Fundacją Rozwoju Gminy Kleszczów, Fundacją Rozwoju Przedsiębiorczości, Łódzka Agencja Rozwoju Regionalnego, w celu ewentualnego wsparcia podjętych inwestycji czy inicjatyw. Współpraca z powiatami: łaskim, sieradzkim Rada Powiatu i poddębickim w sferze działań gospodarczych, wspólnych prezentacji przy okazji targów, spotkań, opracowywanie wspólnych projektów rozwojowych. Budżet powiatu, budżety zainteresowanych stron od 2008 r. Priorytetowy kierunek działań Promowanie produktów wytwarzanych w powiecie i prowadzonej tu działalności szczególnie tych, które mogą stanowić „mocne punkty” i stać się specjalizacją powiatu Lp. Zadanie 1 Identyfikacji produktów kojarzonych z powiatem i ich promocja. 2 Stała współpraca z mediami Uzasadnienie / oczekiwane rezultaty Budowanie tożsamości powiatu w oparciu o produkty charakterystyczne dla naszego obszaru gospodarczego. Promocja powiatu na obszarze regionalnym, bieżące informowanie o wydarzeniach społecznych, gospodarczych, kulturalnych itp. mających miejsce na obszarze powiatu bądź z nim związanych. Źródła finansowania Termin realizacji Rada Powiatu, rady gmin Budżet powiatu, budżety gmin od 2008 r. Rada Powiatu, lokalne media Budżet powiatu od 2008 r. Instytucje odpowiedzialne za realizację Priorytetowy kierunek działań Wspieranie ponadpowiatowych i znaczących dla powiatu działalności kulturalnych, sportowych, turystycznych, itp. Lp. 1 Zadanie Organizowanie kolejnych edycji Regionalnej Wystawy RolnoPrzemysłowej Uzasadnienie / oczekiwane rezultaty Wystawa jest skuteczną formą prezentacji podmiotów gospodarczych oraz osiągnięć kulturalnych i sportowych powiatu. 226 Instytucje odpowiedzialne za realizację Źródła finansowania Termin realizacji Rada Powiatu, zainteresowane podmioty Budżet powiatu, budżety zainteresowanych podmiotów od 2008 r. .Przyczynia się do promocji lokalnych firm i przedsiębiorstw, wytwarzanych produktów, może również pomóc w wyborze i promocji lokalnego produktu powiatu zduńskowolskiego. 2 3 Udział w targach i wystawach o charakterze ponadregionalnym Współpraca z placówkami kultury na terenie powiatu oraz z biurami turystycznymi w organizacji imprez o charakterze promocyjnym i turystycznym. Promowanie powiatu jako obszaru atrakcyjnego gospodarczo i turystycznie. Promowanie powiatu jako obszaru atrakcyjnego gospodarczo i turystycznie. Budżet powiatu, budżety gmin od 2008 r. Rada Powiatu, rady gmin, biura Budżet powiatu, budżety gmin, turystyczne i inne placówki budżety zainteresowanych podmiotów od 2008 r. Rada Powiatu, rady gmin Cel strategiczny STYMULOWANIE WIELOFUNKCYJNEGO ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH 3. Priorytetowy kierunek działań Zwiększenie produktywności i dochodowości gospodarstw rolnych Lp. 1 2 3 Zadania Uzasadnienie/ oczekiwane rezultaty Instytucje odpowiedzialne za realizację Źródła finansowania Termin realizacji Stymulowanie współdziałania wśród Zwiększenie dochodów rolników. rolników (np. grupy producenckie i inne formy) poprzez szkolenia, prowadzenie poradnictwa itp. Wspieranie rozwoju rolnictwa Zwiększenie dochodów rolników. ekologicznego. Budżet państwa, środki własne instytucji odpowiedzialnych za realizację, ARiMR od 2008 r. Budżet powiatu i środki własne instytucji odpowiedzialnych za realizację, fundacje wspierające rolnictwo i rozwój wsi, budżet państwa od 2008 r. Utworzenie systemu informacji rynkowej dla rolników. Budżet powiatu, budżety gmin, fundacje wspierające rolnictwo i od 2008 r. Rada Powiatu, WODR Bratoszewice, Izba Rolnicza Województwa Łódzkiego, rady gmin, stowarzyszenia, fundacje Rada Powiatu, WODR Bratoszewice, Izba Rolnicza Województwa Łódzkiego, rady gmin, ZSR CKU Wojsławice, stowarzyszenia, fundacje, agencje rządowe (ARiMR, ANR, ARR) Upowszechnienie informacji rynkowej wśród Rada Powiatu, rady gmin, rolników, zwiększenie świadomości WODR Bratoszewice, Izba 227 rynkowej rolników. 4 Wspieranie przetwórstwa na poziomie gospodarstwa. Rolnicza Województwa Łódzkiego Rada Powiatu, WODR Bratoszewice, Izba Rolnicza Województwa Łódzkiego, rady gmin, ZSR CKU Wojsławice, stowarzyszenia, fundacje, agencje rządowe (ARiMR, ARR) Zwiększenie dochodów rolników. rozwój wsi Banki, środki własne zainteresowanych instytucji, ARiMR, ARR od 2008 r. Priorytetowy kierunek działań Stymulowanie procesów koncentracji ziemi (scalanie gruntów) Lp. Zadania Uzasadnienie/ oczekiwane rezultaty 1 Szkolenie rolników i szeroka akcja informacyjna wskazująca korzyści płynące z koncentracji ziemi. Zwiększenie świadomości rolników. 2 Wsparcie finansowe (np. dopłaty do oprocentowania kredytów na zakup ziemi, prace geodezyjne) Zwiększenie zainteresowania rolników procesem koncentracji ziemi Instytucje odpowiedzialne za realizację Rada Powiatu, WODR Bratoszewice, Izba Rolnicza Województwa Łódzkiego, urzędy gmin, ZSR CKU Wojsławice, stowarzyszenia, fundacje, agencje rządowe (ARiMR, ANR, ARR) ARiMR Źródła finansowania Termin realizacji Środki własne instytucji odpowiedzialnych za realizację, budżet państwa, ARiMR od 2008 r. Budżet państwa od 2008 r. Priorytetowy kierunek działań Rozwój funkcji turystycznych jako uzupełniających dla rolnictwa Lp. 1 Zadania Wspieranie i stymulowanie rozwoju agroturystyki. Uzasadnienie/ oczekiwane rezultaty Instytucje odpowiedzialne za realizację Źródła finansowania Rozwój pozarolniczych źródeł utrzymania, Rada Powiatu, WODR Budżet powiatu, budżety gmin pozyskiwanie dodatkowych źródeł dochodów Bratoszewice, Izba Rolnicza i środki własne instytucji przez mieszkańców wsi. Województwa Łódzkiego, rady odpowiedzialnych za realizację, 228 Termin realizacji od 2008 r. 2 Wyznaczenie szlaków turystycznych (rowerowych i pieszych) na terenach wiejskich. 3 Szkolenia dla przyszłych i obecnych właścicieli gospodarstw agroturystycznych Umożliwienie częstszych kontaktów mieszkańców wsi i miasta (również kontaktów handlowych), przyciągnięcie turystów. Organizacja szkoleń dla właścicieli gospodarstw agroturystycznych lub chcących założyć takie gospodarstwo, przekazujących wiedze na temat prowadzenia tego typu działalności, propagujących w środowisku wiejskim alternatywne źródła dochodów Szkolenia przyczynią się do rozwoju tego typu działalności oraz wpłyną na wizerunek powiatu, jako dbającego o rozwój przedsiębiorczości. gmin, ZSR CKU Wojsławice, stowarzyszenia, fundacje PTTK budżet państwa, Środki własne instytucji odpowiedzialnej za realizację, budżet powiatu, budżety gmin Starostwo Powiatowe, Wydział Budżet powiatu, środki zewnętrzne Środowiska i Rolnictwa, we (EFS, EFRROW), budżety gmin współpracy z gminami na terenie powiatu od 2008 r. Od 2008 r. Cel strategiczny POPRAWA DOSTĘPNOŚCI POPRZEZ ROZWÓJ INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ I KOMUNIKACYJNEJ 4. Priorytetowy kierunek działań Wykorzystanie sprzyjającego położenia powiatu poprzez skoordynowanie działań z zakresu infrastruktury transportowej z programami wojewódzkimi Lp. Zadania 1 Współdziałanie z PKP Przewozy Regionalne Sp. z o.o., PKS Zduńska Wola Sp. z o.o., MPK Sp. z o.o. w celu Źródła finansowania Termin realizacji Ułatwienie mieszkańcom powiatu dojazdu do PKP Przewozy Regionalne Sp. Środki własne przewoźników pracy oraz otwarcie na przyjezdnych z z o.o., PKS Zduńska Wola sp. z zewnątrz. o.o., MPK Sp. z o.o. do 2020 r. Uzasadnienie /oczekiwane rezultaty 229 Instytucje odpowiedzialne za realizację poprawy połączeń komunikacyjnych powiatu. Dotyczy to takich usprawnień jak: - utworzenie nowych połączeń, - modernizacja dworców kolejowych i autobusowych. nowy rozkład jazdy, zatrzymywanie się na stacji Zduńska Wola wszystkich pociągów pospiesznych i ekspresowych, Skomunikowanie wewnętrznego powiatowego układu drogowego z siecią dróg tranzytowych i regionalnych. Potrzeba dostosowania głównych ciągów komunikacyjnych powiatu do układu dróg krajowych i wojewódzkich. Dostosowanie ciągów komunikacyjnych powiatu do planowanych połączeń z drogą ekspresową. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, Sejmik Wojewódzki, Rada Powiatu, Rady Gmin Budżet państwa, budżet województwa, budżet powiatu, budżet miasta Zduńska Wola po 2008r. 3 Budowa obwodnic w miastach powiatu. Budżet państwa, budżet województwa, budżet powiatu, budżety gmin 4 Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, sejmik wojewódzki Rada Powiatu, rady gmin Rada Powiatu, Rada Miasta Zduńska Wola Spółdzielnia Mieszkaniowa ”Lokator”, wspólnoty mieszkańców, Towarzystwo Budownictwa Społecznego „Złotnicki” po 2007 r. Budowa obwodnicy południowej w Zduńskiej Woli i obwodnicy w Szadku. Budowa parkingów przy instytucjach publicznych i na osiedlach mieszkaniowych w Zduńskiej Woli. Usprawnienie ruchu krajowego, regionalnego i wewnętrznego poprzez odciążenie centrum miasta i wyprowadzenie ruchu samochodów ciężarowych poza miasto. Stworzenie systemu parkingów umożliwi przyjęcie większej ilości pojazdów i wpłynie na wyłączenie parkowania w coraz bardziej zatłoczonych pasach drogowych dróg publicznych w centrum miasta Zduńska Wola. Budżet powiatu Budżet miasta Zduńska Wola Budżety zarządców i właścicieli terenów znajdujących się na osiedlach mieszkaniowych od 2007 r. 2 230 Priorytetowy kierunek działań Organizowanie lobbingu na rzecz budowy na terenie powiatu autostrad i dróg ekspresowych Lp. 1 Zadania Wspieranie realizacji budowy regionalnej drogi ekspresowej po śladzie projektowanej autostrady A-8. Uzasadnienie /oczekiwane rezultaty Powstanie regionalnej drogi ekspresowej lub autostrady A-8 ma istotne znaczenie dla rozwoju gospodarczego powiatu. Realizacja nowego układu komunikacyjnego zlokalizowanego na południu od drogi krajowej nr 14 pozwoli na obsługę lotniska „cargo” w Łasku, specjalnej strefy ekonomicznej, regionalnej giełdy rolnej a przede wszystkim na odciążenie ruchu tranzytowego przebiegającego przez tereny intensywnej zabudowy miasta. Instytucje odpowiedzialne za realizację Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Źródła finansowania Budżet państwa, inne środki Termin realizacji od 2008 r. Priorytetowy kierunek działań Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości w Podstrefie Zduńska Wola Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej poprzez poprawę lokalnej infrastruktury drogowej Lp. 1 Zadania Uzasadnienie /oczekiwane rezultaty Przebudowa ul. Karsznickiej w Poprawa dostępności terenów objętych Zduńskiej Woli na długości – 4.041m w Podstrefą Zduńska Wola, a poprzez to granicach pasa drogowego większe zainteresowanie inwestorów w realizację nowych inwestycji tworzących dodatkowe miejsca pracy. Fakt ten wpłynie bezpośrednio na rozwój powiatu i poprawę warunków życia mieszkańców. 231 Instytucje odpowiedzialne za realizację Rada Powiatu Źródła finansowania Budżet powiatu, środki Unii Europejskiej - EFRR Termin realizacji 2008-2009 Priorytetowy kierunek działań Remont i przebudowa dróg powiatowych oraz poprawa stanu ich bezpieczeństwa dla ruchu pojazdów i pieszych Lp. Zadania Uzasadnienie /oczekiwane rezultaty Instytucje odpowiedzialne za realizację Źródła finansowania Przebudowa dróg nr 4907E , 4913E, 1765E Zduńska Wola – Wielka Wieś, Zduńska Wola – Zapolice – Kalinowa, oraz 4913E i 4907E jako kontynuacji ciągu na terenie miasta Zduńska Wola. Zrealizowanie ww. zadań poprawi relacje i płynność na odcinku północ-południe powiatu. Pozwoli na segregację ruchu pojazdów i rowerów. Przebudowa skrzyżowania ulicy Widawskiej z ulicą Piotrkowską w Szadku. Poprawa bezpieczeństwa użytkowników ulic. Zarząd Dróg Wojewódzkich Rada Powiatu Zduńskowolskiego Budżet powiatu i województwa 3 Przebudowa ciągu komunikacyjnego ul. Getta Żydowskiego, ul. Tymienickiej i drogi powiatowej Nr 4905E Zduńska Wola - Tymienice Poprawa dostępności komunikacyjnej terenów podmiejskich z wzmocnieniem konstrukcji drogi i segregacją ruchu pieszych i rowerzystów od ruchu pojazdów. Budżet powiatu środki pomocowe z EFRR 4 Przebudowa ulicy Łaskiej na odcinku od ulicy Spacerowej do ulicy Łódzkiej w Zduńskiej Woli. Inwestycje przerwana w trakcie realizacji Rada Powiatu przez Urząd Miasta Zduńska Wola. Poprawa bezpieczeństwa użytkowników dróg. Poprawa trwałości korpusu drogowego. Likwidacja zastoisk wody. Budżet powiatu Przebudowa skrzyżowania ulicy Łaskiej i Piwnej w Zduńskiej Woli. Poprawa relacji i płynności ruchu na kierunku Rada Powiatu północ-południe miasta. Budżet powiatu 1 2 5 6 Przebudowa drogi nr 4904E Suchoczasy Inwestycja przerwana w 1997 r. - Wólka Wojsławska – Korczew Poprawa bezpieczeństwa użytkowników Annopole dróg. Poprawa stanu technicznego drogi. 232 Rada Powiatu Rada Miasta Zduńska Wola Rada Powiatu Rada Powiatu Budżet powiatu, Budżety gmin jako partnerów projektu., środki pomocowe z EFRR Termin realizacji od 2008 r. po 2013 r. po 2008 r. po 2013 r. po 2013 r. Budżet powiatu, środki pomocowe z EFRR po 2013 r. 7 Przebudowa drogi nr 4914E Poprawa bezpieczeństwa użytkowników Zduńska Wola – Izabelów – Annopole - dróg. Poprawa stanu technicznego drogi. Boczki. Budżet powiatu, środki pomocowe z EFRR po 2008 r. 8 Przebudowa drogi nr 4906E Janiszewice - Gajewniki. Przebudowa poprawi relacje i płynność ruchu Rada Powiatu oraz zwiększy bezpieczeństwo Urząd Gminy Zduńska Wola użytkowników. Przebudowa drogi poprawi relacje i płynność Rada Powiatu ruchu oraz zwiększy bezpieczeństwo użytkowników. Polepszenie konstrukcji drogi, usunięcie zadrzewienia znajdującego się w skrajni drogi. Budżet powiatu, Budżet gminy po 2012 r. 9 Przebudowa drogi nr 3725E Lichawa - Wilamów. Budżet powiatu środki pomocowe z EFRR po 2013 r. 10 Przebudowa drogi nr 4917E Rembieszów - Ptaszkowice. Przebudowa drogi pozwoli na stworzenie alternatywnego połączenia drogowego dla relacji północ - południe. Rada Powiatu Budżet powiatu, środki pomocowe z EFRR po 2013 r. 11 Przebudowa drogi Nr 4910E Lichawa – Wola Łobudzka Rada Powiatu Budżet powiatu środki pomocowe z EFRR po 2013 r. 12 Przebudowa drogi nr 4903E Grzybów - Kotliny. Poprawa połączenia drogowego pomiędzy sąsiednimi powiatami, wzmocnienie konstrukcji nawierzchni drogi Droga gruntowa wymaga unowocześnienia w celu usprawnienia ruchu regionalnego. Rada Powiatu Budżet powiatu, Przebudowa ul. Paprockiej i drogi Nr 4915E Zduńska Wola – Ptaszkowice – Podule ( do granic powiatu ). Poprawa bezpieczeństwa użytkowników dróg. Poprawa stanu technicznego drogi. Rada Powiatu 14 Rewitalizacja ulicy Łaskiej od Placu Wolności do ul. Kilińskiego. Partycypacja przy powstawaniu Programu Rewitalizacji i jego realizacji). Rada Miasta Zduńska Wola, Rada Powiatu Fundusze Strukturalne, budżet gminy, budżet powiatu po 2013 r. 15 Budowa obwodnicy Południowej I etap Odciążenie centrum miasta od ruchu od ul. Sieradzkiej do ul. Kościelnej przelotowego i poprawa komunikacji między (w ramach zadania modernizacja ulic gminami powiatu. Prostej, Kaczej, Kaczeńcowej, Wiejskiej). Rada Miasta Zduńska Wola Rada Powiatu Fundusze Strukturalne; budżet gminy, budżet powiatu po 2013 r. 16 Przebudowa ulicy Świerkowej w Zduńskiej Woli oraz budowa Rada Powiatu Budżet powiatu po 2013 r. 13 Bardzo zły stan nawierzchni. Poprawa stanu technicznego drogi. Poprawa bezpieczeństwa 233 Rada Powiatu po 2013 r. Budżet powiatu środki pomocowe z EFRR po 2010 r. chodnika. 17 Modernizacja ulicy Jodłowej w Zduńskiej Woli wraz z budową chodnika. 18 Budowa chodników przy ulicy Spacerowej(po lewej stronie od ul. Łaskiej do Łódzkiej). 19 Przebudowa chodnika i naprawa ulicy Karsznickiej. użytkowników. Brak możliwości przywrócenia właściwego stanu nawierzchni przez remonty bieżące. Bardzo zły stan nawierzchni. Poprawa stanu technicznego drogi. Poprawa bezpieczeństwa użytkowników. Liczne ubytki i spękania. Rada Powiatu Budżet powiatu po 2013 r. Brak chodników przy tej stronie drogi jest Rada Powiatu źródłem braku bezpieczeństwa dla uczniów szkoły Podstawowej nr 2 oraz mieszkańców osiedla. Duże natężenie ruchu pieszych i pojazdów. Rada Powiatu Konieczna poprawa obsługi komunikacyjnej podstrefy Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej i połączenia komunikacyjnego z powiatem łaskim Budżet powiatu po 2013 r. Budżet powiatu, środki pomocowe z EFRR po 2008 r. Cel strategiczny BUDOWA SPOŁECZEŃSTWA INFORMACYJNEGO 5 Priorytetowy kierunek działań Wspieranie rozwoju infrastruktury informacyjnej w powiecie zduńskowolskim Lp. 1 Zadania Współpraca z jednostkami samorządu terytorialnego w celu rozwoju infrastruktury teleinformatycznej na terenie powiatu zduńskowolskiego Uzasadnienie /oczekiwane rezultaty Wspieranie inicjatyw, tworzenie programów partnerskich mających na celu rozwój infrastruktury teleinformatycznej na terenie powiatu zduńskowolskiego. Celem jest rozwój społeczeństwa informacyjnego na terenie powiatu. Efektem będzie wzrost konkurencyjności powiatu zarówno w sferze społecznej jak i gospodarczej 234 Instytucje odpowiedzialne za realizację Rada Powiatu oraz jst Źródła finansowania Termin realizacji Budżet powiatu budżety jst, EFRR 2008-2020 Priorytetowy kierunek działań Wspieranie wdrażania systemów teleinformatycznych w sferze gospodarczej Lp. 1 2 Zadania Uzasadnienie /oczekiwane rezultaty Organizacja spotkań informacyjnych z lokalnymi przedsiębiorcami w celu propagowania nowoczesnych systemów teleinformatycznych w sferze gospodarki lokalnej i biznesu. Propagowanie wiedzy o nowoczesnych systemach teleinformatycznych, które mogłyby mieć zastosowanie w biznesie. Nowoczesne programy nauczania oparte Wspieranie rozwoju systemów o systemy i infrastrukturę i infrastruktury teleinformatycznej teleinformatyczną a regionalny rynek w szkołach ponadgimnazjalnych (głównie pracy. o profilu zawodowym) w celu rozwoju Spotkania informacyjne o tematyce e-biznes, e-gospodarka Źródła finansowania Termin realizacji Rada Powiatu Budżet powiatu, budżety innych JST, EFS, sponsorzy (firmy branży teleinformatycznej) 2008 - 2020 Rada Powiatu EFRR w ramach RPO Województwa Łódzkiego20072013, Ministerstwo Edukacji, budżet Powiatu 2008-2010 Instytucje odpowiedzialne za realizację Priorytetowy kierunek działań Wspieranie rozwoju infrastruktury informacyjnej wdrażania systemów teleinformatycznych oraz innowacyjnych usług publicznych w administracji samorządowej 1 E-starostwo – społeczeństwo informacyjne w powiecie zduńskowolskim Instytucje świadczące usługi publiczne zgodnie z obowiązującymi ustawami: o informatyzacji, e-podpisie i e-archiwizacji zobowiązane są do przystosowania infrastruktury teleinformatycznej umożliwiającej mieszkańcom powiatu zduńskowolskiego korzystania z usług urzędu drogą elektroniczną. Efektem projektu będzie budowa sieci teleinformatycznej, zakup nowoczesnego sprzętu komputerowego, 235 Rada Powiatu EFRR w ramach RPO Województwa Łódzkiego 20072013, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, budżet Powiatu 2008-2010 utworzenie publicznych punktów dostępu do internetu (infomaty), wdrożenie nowoczesnych systemów teleinformatycznych i oprogramowania (epodpis, e-archiwizacja, e-obieg dokumentów) 2 Interaktywna strona www. powiatu zduńskowolskiego Sondaże badania opinii publicznej Rada Powiatu 3. Wspieranie rozwoju infrastruktury i systemów teleinformacyjnych w jednostkach organizacyjnych powiatu Rozwój stron www. w jednostkach , wspieranie rozwoju infrastruktury informacyjnej, nowoczesnych systemów i oprogramowania Rada Powiatu EFRR w ramach RPO Województwa Łódzkiego 20072013, budżet Powiatu Budżet Powiatu po 2008 po 2008 SFERA ŚRODOWISKOWA Priorytet rozwoju III OCHRONA WALORÓW ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH ORAZ POPRAWA STANU ŚRODOWISKA 1. Cel strategiczny POPRAWA STANU ŚRODOWISKA NATURALNEGO I ZACHOWANIE WALORÓW PRZYRODNICZYCH Priorytetowy kierunek działań Ochrona i poprawa stanu środowiska naturalnego Lp. 1 Zadania Realizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami w powiecie Uzasadnienie/ oczekiwane rezultaty Instytucje odpowiedzialne za realizację Wdrożenie zrównoważonego rozwoju powiatu i prowadzenie prawidłowej gospodarki środowiskiem w powiecie Rada Powiatu, rady gmin, inne instytucje wskazane w programie ochrony środowiska 236 Źródła finansowania Budżet powiatu, budżety gmin, WFOŚiGW, NFOŚiGW, środki UE Termin realizacji od 2008 r. 2 3 4 5 Budowa kolektorów doprowadzających ścieki do istniejących oczyszczalni ścieków Budowa oczyszczalni ścieków i przyzagrodowych oczyszczalni ścieków na obszarach wiejskich Likwidacja nielegalnego odprowadzania ścieków do wód lub do ziemi Zmniejszenie zanieczyszczenia wód, likwidacja przydomowych zbiorników bezodpływowych Zmniejszenie zanieczyszczenia wód, likwidacja przydomowych zbiorników bezodpływowych Zmniejszenie zanieczyszczenia wód i ziemi Zapobieganie powstawaniu nielegalnych składowisk odpadów i likwidacja istniejących Poprawa stanu środowiska i jego estetyki i planie gospodarki odpadami Rady gmin Rady gmin, zakłady wytwarzające ścieki Osoby fizyczne, jednostki organizacyjne, Rada Powiatu, rady gmin Rady gmin, właściciele gruntów Budżety gmin, WFOŚiGW, NFOŚiGW, środki UE od 2008 r. Budżety gmin, zainteresowane zakłady, WFOŚiGW, NFOŚiGW, środki UE Zainteresowane osoby i jednostki organizacyjne, WFOŚiGW, środki UE, budżety gmin Budżety gmin, budżet powiatu (PFOŚiGW), WFOŚiGW od 2008 r. Źródła finansowania Termin realizacji od 2008 r. od 2008 r. Priorytetowy kierunek działań Ochrona powietrza Lp. Zadania Uzasadnienie/ oczekiwane rezultaty Instytucje odpowiedzialne za realizację 1 Rozbudowa sieci gazowej Ograniczenie niskiej emisji zanieczyszczeń do powietrza Rady gmin, inwestorzy indywidualni 2 Termomodernizacja obiektów i modernizacja gospodarki energetycznej Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza Zainteresowani inwestorzy Budżety gmin, zainteresowane zakłady, WFOŚiGW, NFOŚiGW, środki UE zainteresowani inwestorzy, WFOŚiGW, NFOŚiGW, środki UE od 2008 r. od 2008 r. Priorytetowy kierunek działań Zrównoważona gospodarka zasobami naturalnymi Lp. 1 Zadania Wyeliminowanie nielegalnego wydobycia kopalin pospolitych Uzasadnienie/ oczekiwane rezultaty Instytucje odpowiedzialne za realizację Racjonalne zużycie kopalin pospolitych jako zasobów nieodnawialnych, niedopuszczenie do ich rabunkowej eksploatacji starosta, marszałek województwa (zadania z zakresu administracji 237 Źródła finansowania budżet państwa Termin realizacji od 2008 r. 2 Wyeliminowanie nielegalnego poboru wód podziemnych i powierzchniowych i ich nadmiernego zużycia Racjonalizacja zużycia wody, wprowadzanie przez zakłady obiegów zamkniętych 3 Wyeliminowanie nielegalnego pozyskiwania drewna Racjonalne gospodarowanie zasobami drewna w lasach, niedopuszczenie do rabunkowej eksploatacji lasów rządowej), policja starosta, marszałek województwa (zadania z zakresu administracji rządowej), dyrektor RZGW w Poznaniu starosta, nadleśnictwa, policja budżet państwa od 2008 r. budżet powiatu, budżet państwa od 2008 r. Priorytetowy kierunek działań Zalesianie nieużytków i gleb o niskiej bonitacji Lp. Zadania 1 Zmniejszanie powierzchni nieużytków i odłogowanych gleb o niskiej bonitacji (klasa V, VI, VIz) 2 Uzasadnienie/ oczekiwane rezultaty Zagospodarowanie nieużytków i odłogowanych gleb o niskiej bonitacji, zwiększenie atrakcyjności turystycznej powiatu Poprawa zwartości kompleksów leśnych Prowadzenie racjonalnej gospodarki leśnej, zwiększenie atrakcyjności turystycznej powiatu Źródła finansowania Instytucje odpowiedzialne za realizację Termin realizacji Zainteresowani właściciele gruntów, rady gmin, Rada Powiatu, nadleśnictwa Budżet państwa (fundusz leśny), WFOŚiGW w Łodzi, ARiMR, środki właścicieli gruntów od 2008 r. Zainteresowani właściciele gruntów, rady gmin, Rada Powiatu, nadleśnictwa Budżet państwa (fundusz leśny), WFOŚiGW w Łodzi, ARiMR, środki właścicieli gruntów od 2008 r. Priorytetowy kierunek działań Podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa Lp. Zadania 1 Wspieranie akcji propagujących czyste środowisko 2 Promowanie segregacji odpadów i recyklingu Źródła finansowania Uzasadnienie/ oczekiwane rezultaty Instytucje odpowiedzialne za realizację Zwiększenie świadomości ekologicznej mieszkańców powiatu (zwłaszcza dzieci i młodzieży) Przeciwdziałanie składowania odpadów w miejscach do tego nie przeznaczonych, segregacja odpadów, propagowanie postaw Rada Powiatu, rady gmin, Budżet powiatu, budżety gmin, szkoły, PTTK, inne zainteresowane stowarzyszenia, stowarzyszenia, fundacje fundacje, WFOŚiGW Starostwo Powiatowe, Wydział Budżet powiatu, środki Środowiska i Rolnictwa we zewnętrzne (WFOŚiGW) współpracy z Wydziałem 238 Termin realizacji od 2008 r. Od 2007 r., corocznie proekologicznych, kształtowanie świadomości dzieci i młodzieży Promocji, Kultury i Sportu, Gminami na terenie powiatu 3 Edukacja przyrodnicza w miejscach atrakcyjnych przyrodniczo Wzmacnianie postaw proekologicznych i kształtowanie świadomości dzieci i młodzieży, promocję parku krajobrazowego i jednocześnie powiatu. Starostwo Powiatowe, Wydział Budżet powiatu, środki zewnętrzne Środowiska i Rolnictwa we (WFOŚiGW) współpracy z Wydziałem Edukacji i Wydziałem Promocji, Kultury i Sportu Od 2008 r. 4 Promowanie wiedzy o inwestycjach ekologicznych Propagowanie inwestycji proekologicznych (uprawa roślin energetycznych, przydomowe oczyszczalnie ścieków, zalesianie nieużytków rolnych, zastosowanie solarów itp.), kształtowanie świadomości mieszkańców powiatu, propagowanie nowych, alternatywnych upraw dla rolników. Starostwo Powiatowe, Wydział Środowiska i Rolnictwa we współpracy z Wydziałem Promocji, Kultury i Sportu, producentami działającymi w branży inwestycji ekologicznych Budżet powiatu, środki zewnętrzne (WFOŚiGW), sponsoring ze strony producentów Od 2008 r. 5 Czysty Powiat Promocja ekologii, kształtowanie świadomości mieszkańców powiatu, promocja miejsc atrakcyjnych turystycznie w ramach m.in. corocznej akcji „Sprzątanie Świata - Polska” Starostwo Powiatowe, Wydział Środowiska i Rolnictwa we współpracy z Wydziałem Edukacji i Oddziałem PTTK w Zduńskiej Woli Budżet powiatu, środki zewnętrzne (WFOŚiGW) Od 2008 r., 239 corocznie MAPA POWIATU ZDUŃSKOWOLSKIEGO 241