docRoczny plan pracy z historii dla klasy I gimnazjum do programu
download 
Reklamacja Transkrypt
Roczny plan pracy z historii dla klasy I gimnazjum do programu
Roczny plan pracy z historii dla klasy I gimnazjum do programu nauczania „Śladami przeszłości” z wymaganiami na poszczególne oceny Temat lekcji Co to jest historia? 1. Prahistoria człowieka Środki dydaktyczne Zagadnienia, Odniesienia do materiał nauczania podstawy programowej Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Liczba (ocena dopuszczająca i (ocena dobra, bardzo dobra i godzin dostateczna)* celująca)** Uczeń: Uczeń: - podręcznik, - historia jako nauka I, II, III - poprawnie posługuje się terminami: - wyjaśnia, na czym polega praca 1 s. 5–8 - definicja źródeł historia, źródło historyczne, historyka i archeologa - zeszyt ćwiczeń, historycznych archeologia, epoki historyczne, - omawia rolę źródeł s. 4–5 - podział źródeł chronologia, nasza era, przed naszą erą, historycznych - oś czasu historycznych wiek, prahistoria w procesie poznawania dziejów - archeologia jako - dokonuje prostej klasyfikacji źródeł - wymienia stosowane w nauka pomocnicza historycznych przeszłości sposoby mierzenia historii - podaje przykłady źródeł pisanych i czasu - epoki historyczne niepisanych - rozumie potrzebę tworzenia - dawne sposoby - wymienia nazwy epok historycznych systemu datacji i posługiwania się mierzenia czasu w kolejności chronologicznej: nim starożytność, średniowiecze, - określa ramy chronologiczne nowożytność, współczesność epok historycznych - określa wiek danego wydarzenia i umiejscawia je w odpowiedniej epoce historycznej ROZDZIAŁ I: POCZĄTKI CYWILIZACJI - podręcznik, - pochodzenie 1.1 s. 10–13 człowieka 1.2 - zeszyt ćwiczeń, - ewolucja s. 6–7 człowieka i jej etapy - oś czasu - cechy - mapa ścienna charakterystyczne poszczególnych gatunków człowiekowatych - poprawnie posługuje się terminami: - określa ramy chronologiczne 1 ewolucja, australopitek, homo habilis, kolejnych etapów ewolucji homo erectus, homo neandertalensis, człowieka homo sapiens, paleolit, koczowniczy - podaje najistotniejsze cechy tryb życia wyglądu różnych gatunków - wymienia w kolejności etapy ewolucji człowiekowatych człowieka i ich umiejętności - wskazuje na mapie kolebkę ludzkości - wskazuje na mapie kierunki i - opisuje warunki życia ludzi trasy ekspansji gatunku ludzkiego 1 - osiągnięcia człowieka pierwotnego w czasach prahistorycznych - podaje nazwy najważniejszych wynalazków człowieka z czasów prahistorycznych - wymienia sposoby krzesania ognia stosowane przez człowieka pierwotnego - omawia znaczenie tworzenia i praktycznego zastosowania narzędzi oraz opanowania umiejętności krzesania ognia dla rozwoju człowieka - wyjaśnia, na czym polegała zależność człowieka od przyrody - wymienia przyczyny powstania pierwszych dzieł sztuki praludzi Tajemnice - podręcznik, - teorie dotyczące materiał - przedstawia dokonania Karola - omawia teorię ewolucji Karola 1 sprzed wieków – s. 14–15 powstania człowieka wykraczający Darwina Darwina Jak zbadano - zeszyt ćwiczeń, - Karol Darwin poza podstawę - poprawnie posługuje się terminami: - wyjaśnia różnice między teorią pochodzenie s. 8–9 i jego odkrycie programową ewolucjonizm, antropologia kreacjonizmu a ewolucjonizmu człowieka? - zadania - wymienia teorie dotyczące powstania - przedstawia znaczenie badań antropologii człowieka naukowych oraz wykorzystania - opisuje, czym zajmuje się antropolog różnych technologii dla poznania - omawia sposoby ustalania wieku historii człowieka znalezisk - prezentuje argumenty zwolenników i przeciwników ewolucjonizmu 2. Czas wielkich - podręcznik, - wpływ zmian 1.1 - poprawnie posługuje się terminami: - przedstawia wpływ zmian 1 przemian s. 16–19 klimatu na życie 1.2 neolit, rewolucja neolityczna, osiadły klimatycznych na tryb życia - zeszyt ćwiczeń, człowieka tryb życia, osada, megalit, dolmen, człowieka pierwotnego s. 10–11 - rewolucja epoka brązu, epoka żelaza - uzasadnia słuszność określenia - oś czasu neolityczna - określa ramy chronologiczne rewolucja dla zmian, które zaszły - mapa ścienna - początki rolnictwa rewolucji neolitycznej w życiu człowieka w okresie i hodowli - opisuje życie codzienne ludzi przed neolitu - pierwsze osady rewolucją neolityczną - omawia tryb życia i zajęcia ludzi - budowle - przedstawia zmiany, które zaszły epoki neolitu megalityczne w życiu człowieka w okresie neolitu - nazywa i lokalizuje na mapie - początek - podaje nazwy metali pozostałości najstarszej znanej metalurgii wykorzystywanych przez praludzi do osady ludzkiej wytopu broni, narzędzi, ozdób - charakteryzuje wygląd osad - omawia sposób wytopu brązu i żelaza neolitycznych - wymienia rodzaje narzędzi i ozdób - wskazuje na mapie miejsce 2 wytwarzanych w epoce brązu 3. W kraju Sumerów - podręcznik, - położenie 2.1 s. 20–24 (w tym: geograficzne i tekst źródłowy, warunki naturalne s. 21) Mezopotamii - zeszyt ćwiczeń, - powstanie s. 12–13 pierwszych państw - oś czasu - organizacja - mapa ścienna państwa Sumerów - osiągnięcia cywilizacji sumeryjskiej 4. Babilonia i Asyria - podręcznik, - państwo 2.1 s. 25–28 (w tym: babilońskie 2.3 tekst źródłowy, - Hammurabi i jego s. 26) kodeks prawny - zeszyt ćwiczeń, - Babilon s. 14–15 - państwo asyryjskie - oś czasu - organizacja armii - mapa ścienna asyryjskiej położenia najbardziej znanej budowli megalitycznej - opisuje wygląd i funkcje budowli megalitycznych - wyjaśnia, jakie zmiany nastąpiły w życiu człowieka dzięki opanowaniu umiejętności wytopu metali - podaje ramy chronologiczne istnienia - charakteryzuje oddziaływanie 1 cywilizacji sumeryjskiej warunków naturalnych na życie - poprawnie posługuje się terminami: mieszkańców Mezopotamii cywilizacja, Żyzny Półksiężyc, - wyjaśnia, jaki wpływ na Mezopotamia, system irygacyjny, organizację pierwszych państw Sumerowie, miasto-państwo, królmiało ich położenie geograficzne kapłan, zikkurat oraz warunki naturalne - lokalizuje na mapie Mezopotamię - przedstawia związek między - omawia położenie geograficzne budową i utrzymaniem sieci i warunki naturalne panujące w irygacyjnej a powstaniem Mezopotamii pierwszych państw - określa rolę rzek w starożytnej - omawia organizację państwa Mezopotamii Sumerów - opisuje wygląd miast sumeryjskich - wymienia osiągnięcia Sumerów - zna wydarzenia związane z datami: - omawia organizację państwa 1 ok. 2 tys. lat p.n.e., XVIII w. p.n.e., VII babilońskiego w. p.n.e., 612 r. p.n.e., VI w. p.n.e. - wyjaśnia znaczenie kodyfikacji - poprawnie posługuje się terminami: prawa dla sprawnego Babilon, Kodeks Hammurabiego, funkcjonowania państwa politeizm, Aszur, Niniwa, wiszące - interpretuje zasadę „oko za oko, ogrody, rydwan ząb za ząb” - prezentuje najważniejsze fakty - ocenia starożytny system prawny z historii Asyrii i Babilonii - opisuje wygląd Babilonu za - przedstawia dokonania postaci: panowania Nabuchodonozora II Hammurabiego, Nabuchodonozora II, - omawia system religijny Sargona II Wielkiego, Asurbanipala starożytnej Babilonii 3 - lokalizuje na mapie państwo babilońskie i asyryjskie - omawia najważniejsze zasady prawne zapisane w Kodeksie Hammurabiego - wymienia rodzaje wojsk wschodzących w skład armii asyryjskiej 5. W Egipcie faraonów - podręcznik, - położenie 2.1 s. 29–31 geograficzne 2.2 - zeszyt ćwiczeń, i warunki naturalne 16–17 Egiptu - oś czasu - Nil i jego rola - mapa ścienna - organizacja państwa egipskiego - społeczeństwo starożytnego Egiptu 6. Piramidy, mumie i hieroglify - podręcznik, - religia Egipcjan 2.1 s. 32–35 (w tym: - wiara w życie 2.2 tekst źródłowy, pozagrobowe 2.3 s. 33) - osiągnięcia - zeszyt ćwiczeń, cywilizacji egipskiej s. 18–19 - pochówek zmarłych – mumifikacja, grobowce, piramidy - zna wydarzenia związane z datami: ok. 3 tys. lat p.n.e., XIII w. p.n.e., 31 r. p.n.e. - podaje ramy chronologiczne istnienia cywilizacji egipskiej - poprawnie posługuje się terminami: Egipt Górny, Egipt Dolny, faraon - przedstawia najważniejsze dokonania Ramzesa II - lokalizuje na mapie Egipt - omawia położenie geograficzne i warunki naturalne panujące w Egipcie - charakteryzuje strukturę społeczeństwa egipskiego - określa zakres władzy faraona - zna wydarzenia związane z datami: ok. 2500 r. p.n.e., 1313 r. p.n.e. - poprawnie posługuje się terminami: politeizm, mumia, mumifikacja, sarkofag, piramida, sfinks, hieroglify, Dolina Królów - wymienia imiona najważniejszych bogów egipskich - podaje nazwy najsłynniejszych 4 - przedstawia osiągnięcia cywilizacji asyryjskiej - wymienia czynniki, które umożliwiły Asyryjczykom prowadzenie skutecznej polityki podbojów - wymienia rodzaje wojsk wchodzących w skład armii asyryjskiej - opisuje organizację armii asyryjskiej - wyjaśnia rolę Nilu w rozwoju cywilizacji egipskiej - uzasadnia słuszność określenia „Egipt – darem Nilu” - omawia organizację państwa egipskiego - tłumaczy, jaką rolę odgrywały poszczególne warstwy społeczeństwa egipskiego - opisuje państwo egipskie za panowania Ramzesa II - prezentuje dzieje Egiptu w I tysiącleciu p.n.e. - wymienia cechy charakterystyczne wyglądu wybranych bogów egipskich - omawia rolę religii w życiu starożytnych Egipcjan - podaje przyczyny mumifikacji zwłok - opisuje etapy procesu mumifikacji 1 1 piramid egipskich - przedstawia największe osiągnięcia cywilizacji egipskiej - tłumaczy, czym były i jak budowano egipskie piramidy - określa system wartości starożytnych Egipcjan - ocenia wkład mieszkańców Egiptu w rozwój cywilizacji - wyjaśnia przeznaczenie Doliny Królów Tajemnice - podręcznik, - początki materiał - zna wydarzenia związane z datami: - określa okoliczności, w których 1 sprzed wieków s. 36–37 archeologii wykraczający 1798 r., 1922 r. doszło do rozpoczęcia badań – Jak dawniej - zeszyt ćwiczeń, w Egipcie poza podstawę - przedstawia dokonania postaci: archeologicznych w Egipcie badano zabytki s. 20–21 - odkrycie grobowca programową Howarda Cartera, lorda Carnarvona, - omawia okoliczności odkrycia starożytnego Tutenchamona Tutenchamona grobowca Tutenchamona Egiptu? - opisuje wygląd grobowca Tutenchamona - wyjaśnia różnice między dawną a współczesną archeologią - opowiada, czego dotyczy tzw. klątwa Tutenchamona - ocenia postawę pierwszych badaczy dziejów Egiptu 7. Starożytny - podręcznik, - powstanie państwa 3.1 - określa ramy chronologiczne istnienia - wskazuje na mapie szlak 1 Izrael s. 38–41 (w tym: Izrael 3.2 państwa żydowskiego wędrówki Izraelitów z Egiptu do tekst źródłowy, - położenie - poprawnie posługuje się terminami: Kanaan i omawia jej przebieg s. 39) geograficzne i Hebrajczycy, Kanaan, Palestyna, - opisuje okoliczności powstania - zeszyt ćwiczeń, warunki naturalne Jahwe, Juda, Izrael, niewola państwa Izrael s. 22–23 Palestyny babilońska, prorok, Mesjasz, - omawia sytuację narodu - oś czasu - panowanie Dawida monoteizm, judaizm, dekalog, menora, żydowskiego po śmierci Salomona - mapa ścienna i Salomona Biblia, Tora, Arka Przymierza - przedstawia okoliczności upadku - niewola babilońska - przedstawia dokonania postaci: państwa żydowskiego - judaizm Abrahama, Mojżesza, Dawida, - określa rolę proroków i Mesjasza - Biblia Salomona, Cyrusa II Wielkiego w życiu Hebrajczyków - lokalizuje na mapie Izrael - charakteryzuje system wierzeń - omawia położenie geograficzne Izraelitów i warunki naturalne Palestyny - opisuje wygląd świątyni 5 - określa różnice między religią Żydów jerozolimskiej a wierzeniami pozostałych cywilizacji - ocenia rolę Biblii jako źródła starożytnych historycznego 8. Indie i Chiny - podręcznik, - położenie materiał s. 42–45 (w tym: geograficzne wykraczający tekst źródłowy, i warunki naturalne poza podstawę s. 44) Indii i Chin programową - zeszyt ćwiczeń, - powstanie państw s. 24–25 na Półwyspie - oś czasu Indyjskim oraz w - mapa ścienna dorzeczu Huang-ho i Jangcy - buddyzm - hinduizm - organizacja państwa chińskiego - konfucjanizm - osiągnięcia cywilizacji Indii i Chin - określa czas powstania cywilizacji Indii i Chin - poprawnie posługuje się terminami: Harappa, Mohendżo Daro, cytadela, Ariowie, kasta, system kastowy, buddyzm, hinduizm, nirwana, Wielki Mur Chiński, terakotowa armia, humanitaryzm - przedstawia dokonania postaci: Buddy, Konfucjusza - lokalizuje na mapie Indie i Chiny - omawia położenie geograficzne oraz warunki naturalne cywilizacji indyjskiej i chińskiej - wymienia osiągnięcia cywilizacji indyjskiej i chińskiej 9. Od rysunków - podręcznik, - ewolucja pisma naskalnych do s. 46–49 (w tym: - rodzaje pisma alfabetu tekst źródłowy, - materiały s. 48) piśmiennicze - zeszyt ćwiczeń, - alfabet s. 26–27 - osiągnięcia - oś czasu Fenicjan - mapa ścienna - podaje daty powstania poszczególnych rodzajów pisma - poprawnie posługuje się terminami: piktogram, pismo klinowe, hieroglif, pismo demotyczne, papirus, alfabet, Fenicjanie - wymienia rodzaje pisma, którymi posługiwały się ludy starożytne - podaje nazwy materiałów piśmienniczych stosowanych w starożytności - określa rolę pisma w starożytności 2.3 2.4 6.2 6 - omawia pierwsze cywilizacje 1 powstałe w dolinie Indusu - przedstawia zasady funkcjonowania społeczeństwa indyjskiego za rządów Ariów - określa system wartości wyznawców buddyzmu i hinduizmu - prezentuje zasięg terytorialny buddyzmu w przeszłości i współcześnie - opisuje organizację państwa chińskiego - wyjaśnia przyczyny budowy Wielkiego Muru Chińskiego - charakteryzuje system filozoficzny stworzony przez Konfucjusza - tłumaczy, dlaczego konfucjanizm stał się religią państwową - wymienia przyczyny powstania 1 pisma - przedstawia historię pisma - omawia znaczenie powstania pisma dla rozwoju cywilizacji ludzkiej - opisuje sposób produkcji papirusu - tłumaczy, na czym polega wyższość pisma alfabetycznego nad pismem obrazkowym - wyjaśnia znaczenie pisma dla - opisuje znaczenie alfabetu stworzonego przez Fenicjan Tajemnice - podręcznik, - Kamień z Rosetty sprzed wieków s. 50–51 - okoliczności – Jak odczytano - zeszyt ćwiczeń, odczytania pisma pismo Egipcjan? s. 28–29 starożytnych Egipcjan - znaczenie hieroglifów egipskich materiał wykraczający poza podstawę programową cywilizacji współczesnej - zna wydarzenia związane z datami: - podaje okoliczności odnalezienia 1 1799 r., 1824 r. Kamienia z Rosetty - przedstawia dokonania Jeana Françisa - opisuje, w jaki sposób Champolliona odszyfrowano hieroglify egipskie - poprawnie posługuje się terminami: - wyjaśnia zasady posługiwania się hieroglif, pismo demotyczne, alfabet hieroglifami grecki, Kamień z Rosetty, kartusz - wymienia cechy - opisuje okoliczności odczytania charakteryzujące rzetelnego egipskich hieroglifów badacza POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU I 2 ROZDZIAŁ II: ANTYCZNA GRECJA 1. Świat Hellenów - podręcznik, - położenie 4.1 s. 56–59 (w tym: geograficzne i 6.2 tekst źródłowy, warunki naturalne s. 59) Grecji - zeszyt ćwiczeń, - zajęcia Hellenów s. 32–33 - organizacja miast- oś czasu państw - mapa ścienna - kultura minojska i mykeńska - czynniki jednoczące Greków - kolonizacja grecka - lokalizuje na mapie Grecję - wyjaśnia wpływ warunków 1 - omawia położenie geograficzne naturalnych na życie i zajęcia i warunki naturalne Grecji Greków, a także na organizację - określa ramy chronologiczne istnienia państwowości greckiej kultury minojskiej - charakteryzuje kulturę minojską i i mykeńskiej mykeńską - poprawnie posługuje się terminami: - opisuje wygląd greckiej polis Hellada, Hellenowie, kultura minojska, - omawia sposób powstawania kultura mykeńska, polis, agora, państw greckich kolonizacja, kolonia, metropolia - tłumaczy, jaką funkcję pełniła - opisuje życie i zajęcia mieszkańców agora Grecji - wymienia przyczyny i skutki - wskazuje na mapie zasięg kolonizacji kolonizacji greckiej greckiej - przedstawia przebieg kolonizacji - wymienia czynniki jednoczące greckiej Greków 7 2. Demokratyczne Ateny - podręcznik, - zasady 4.2 s. 60–63 (w tym: funkcjonowania 6.1 tekst źródłowy, demokracji ateńskiej 6.2 s. 62) - społeczeństwo - zeszyt ćwiczeń, Aten s. 34–35 - instytucje władzy - mapa ścienna w Atenach - ostracyzm - wygląd starożytnych Aten 3. W starożytnej - podręcznik, - Sparta 4.2 Sparcie s. 64–67 (w tym: - mieszkańcy Sparty 6.2 tekst źródłowy, - ustrój Sparty s. 66) - wychowanie - zeszyt ćwiczeń, spartańskie s. 36–37 - obyczaje Spartan - mapa ścienna - zna wydarzenia związane z datą 508 r. - prezentuje proces kształtowania 1 p.n.e. się demokracji ateńskiej - przedstawia dokonania Peryklesa - wskazuje podobieństwa i różnice - poprawnie posługuje się terminami: między demokrację ateńską Ateny, Attyka, demokracja, a współczesną zgromadzenie ludowe (eklezja), - ocenia dokonania Peryklesa i demagog, strateg, ostracyzm, Akropol, jego zasługi w rozwoju demokracji agora, stoa ateńskiej - lokalizuje na mapie Ateny - wyjaśnia, jaką rolę w demokracji - charakteryzuje społeczeństwo Aten ateńskiej odgrywał ostracyzm - wymienia nazwy organów władzy - opisuje wygląd starożytnych ateńskiej polis Aten - opisuje życie codzienne i zajęcia - określa, które warstwy społeczne Ateńczyków w ateńskiej polis posiadały prawa polityczne, a które były ich pozbawione - omawia cechy charakterystyczne demokracji ateńskiej - przedstawia dokonania Likurga - określa rolę i zadania królów 1 - poprawnie posługuje się terminami: spartańskich Sparta, Lakonia, heloci, periojkowie, - dokonuje oceny ustroju Sparty geruzja (rada starszych), eforzy, - tłumaczy, jaką pozycję w zgromadzenie ludowe społeczeństwie spartańskim - lokalizuje na mapie Spartę zajmowały kobiety - charakteryzuje społeczeństwo - przedstawia związek między spartańskie małą liczbą Spartan a ich - opisuje życie i zajęcia Spartan sposobem wychowania i życia - omawia ustrój Sparty i zadania - ocenia reguły, którym podlegało organów władzy w polis życie Spartan - przedstawia okoliczności upadku - opisuje ustrój spartański i zasady państwa spartańskiego jego funkcjonowania - wyjaśnia znaczenie powiedzeń: - wskazuje różnice między „z tarczą lub na tarczy”, „mówić ustrojem Sparty i Aten lakonicznie” - wymienia etapy wychowania - tłumaczy, na czym polegało spartańskiego 8 4. Wojny perskie - podręcznik, - armia grecka s. 68–73 (w tym: - organizacja armii tekst źródłowy, greckiej s. 72) - przyczyny - zeszyt ćwiczeń, konfliktów s. 38–39 grecko-perskich - oś czasu - przebieg wojen - mapa ścienna Greków z Persami - skutki wojen grecko-perskich - najsłynniejsi dowódcy greccy 4.3 6.2 5. Wierzenia starożytnych Greków - podręcznik, - bogowie greccy 4.3 s. 74–78 (w tym: - świątynie i obrzędy 6.2 tekst źródłowy, - wyrocznia s. 78) - Akropol - zeszyt ćwiczeń, - mitologia grecka s. 40–41 - mapa ścienna wychowanie spartańskie - wyjaśnia, kto i dlaczego podlegał wychowaniu spartańskiemu - omawia współczesne znaczenie słowa spartański - zna wydarzenia związane z datami: - omawia wygląd i uzbrojenie 1 VI w. p.n.e., 490 r. p.n.e., 480 r. p.n.e., greckiego hoplity 479 r. p.n.e. - opisuje wygląd triery - przedstawia dokonania postaci: - przedstawia przebieg konfliktu Dariusza, Kserksesa, Miltiadesa, grecko-perskiego Leonidasa i Temistoklesa - omawia dokonania greckich - poprawnie posługuje się terminami: dowódców hoplita, hoplon, falanga, Persja, - wyjaśnia pochodzenie tradycji Nieśmiertelni, Maraton, Termopile, biegu maratońskiego Salamina, Plateje, triera - ocenia postawę wojowników - lokalizuje na mapie Persję i Grecję spartańskich walczących pod - wymienia przyczyny wojen grecko- Termopilami perskich - tłumaczy, jakie czynniki - wskazuje na mapie trasy wypraw zadecydowały o ostatecznym Persów przeciwko Grekom oraz sukcesie Greków miejsca najważniejszych bitew - wyjaśnia symboliczne znaczenie - opisuje taktykę walki stosowaną przez słów: „Termopile”, „Przechodniu, Greków powiedz Sparcie, że tu leżymy, - podaje podstawowe informacje wierni jej prawom” dotyczące państwa perskiego - określa okoliczności wybuchu wojen grecko-perskich - poprawnie posługuje się terminami: - określa rolę wyroczni w życiu 1 tytani, Olimp, wyrocznia, Pytia, Greków Akropol, mit, heros - opisuje wygląd ateńskiego - lokalizuje na mapie Olimp i Delfy Akropolu - podaje imiona głównych bogów - wyjaśnia znaczenie mitu o i bogiń greckich oraz dziedziny życia, Prometeuszu którym patronowali - tłumaczy, na czym polega - wskazuje atrybuty poszczególnych postawa prometejska bóstw - odszukuje w mitach wartości 9 6. Igrzyska olimpijskie - podręcznik, - sport w życiu 4.3 s. 79–81 Greków 6.1 - zeszyt ćwiczeń, - związek zawodów 6.2 s. 42–43 sportowych z religią - oś czasu - przebieg - mapa ścienna starożytnych igrzysk olimpijskich - greckie obiekty sportowe - bohaterowie antycznych igrzysk 7. Kultura starożytnej Grecji - podręcznik, - teatr grecki 4.3 s. 82–86 ( w - literatura grecka 6.1 tym: tekst - malarstwo i rzeźba 6.2 źródłowy, - architektura s. 84) - najwięksi - zeszyt ćwiczeń, przedstawiciele s. 44–45 kultury greckiej - mapa ścienna - wymienia imiona najsłynniejszych herosów greckich i ich czyny - wyjaśnia rolę mitów w życiu Greków - charakteryzuje system wierzeń starożytnych Greków - omawia rolę religii jako czynnika jednoczącego Greków - zna wydarzenia związane z datami: 776 r. p.n.e., 393 r. n.e., 1896 r. - poprawnie posługuje się terminami: gimnazjon, agon, hipodrom, igrzyska, olimpiada, Olimpia, pięciobój olimpijski - lokalizuje na mapie Olimpię - wyjaśnia rolę sportu w życiu Greków - wymienia dyscypliny sportowe znane starożytnym Grekom - opisuje przebieg starożytnych igrzysk olimpijskich - zna wydarzenia związane z datami: ok. 750 r. p.n.e., ok. 534 r. p.n.e. - przedstawia dokonania postaci: Sofoklesa, Arystofanesa, Homera, Fidiasza i Myrona - poprawnie posługuje się terminami: Wielkie Dionizje, koturny, dramat, tragedia, komedia, skene, proskenion, orchestra, theatron, „Iliada”, „Odyseja”, meandry, malarstwo czarnofigurowe i czerwonofigurowe, porządek dorycki, joński, koryncki - opisuje przebieg Wielkich Dionizji - przedstawia okoliczności narodzin teatru greckiego - omawia rolę teatru w życiu 10 uniwersalne - opisuje, w jaki sposób starożytni Grecy wyobrażali sobie bogów - wyjaśnia wpływ mitologii greckiej na cywilizację współczesną - charakteryzuje sposób traktowania zwycięzców igrzysk przez Greków - omawia ideę starożytnych i współczesnych igrzysk olimpijskich - przedstawia podobieństwa i różnice między starożytnymi a współczesnymi igrzyskami olimpijskimi 1 - wyjaśnia zasady obowiązujące 1 w teatrze greckim - przedstawia różnice między grecką tragedią a komedią - opisuje wygląd teatru greckiego - przytacza najważniejsze informacje dotyczące treści „Iliady” i „Odysei” - wskazuje cechy charakterystyczne rzeźby i malarstwa greckiego - określa różnice pomiędzy porządkami architektonicznymi występującymi w starożytnej Grecji starożytnych Greków - prezentuje najważniejsze osiągnięcia kultury greckiej - podaje nazwy stylów malarskich stosowanych przez starożytnych Greków - wymienia nazwy greckich porządków architektonicznych 8. Filozofowie i - podręcznik, - filozofia grecka 4.3 - zna wydarzenia związane z datami: - opisuje okoliczności narodzin 1 wynalazcy s. 87–89 - najsłynniejsze 6.1 VII–VI w. p.n.e., V w. p.n.e., IV w. filozofii - zeszyt ćwiczeń, greckie szkoły 6.2 p.n.e., III w. p.n.e., II w. n.e. - przedstawia poglądy s. 46–47 - matematyka - przedstawia dokonania postaci: najsłynniejszych filozofów - mapa ścienna - historia i geografia Sokratesa, Platona, Arystotelesa, greckich - najwybitniejsi Heraklita z Efezu, Demokryta z - wyjaśnia rolę filozofii w życiu reprezentanci nauki Abdery, Talesa z Miletu, Pitagorasa, starożytnych Greków greckiej Euklidesa, Herodota, Tukidydesa, - ocenia wkład greckich filozofów - greckie wynalazki Klaudiusza Ptolemeusza, Archimedesa i wynalazców w rozwój różnych - poprawnie posługuje się terminami: dziedzin nauki filozofia, logika, Akademia Platońska, Liceum, klepsydra - wymienia zagadnienia będące przedmiotem zainteresowania filozofów - opisuje dokonania przedstawicieli nauki greckiej Tajemnice - podręcznik, - osiągnięcia materiał - przedstawia dokonania Archimedesa - wyjaśnia domniemaną zasadę 1 sprzed wieków s. 90–91 Archimedesa wykraczający - poprawnie posługuje się terminami: działania „ognistych zwierciadeł” – Czy „ogniste - zeszyt ćwiczeń, - „ogniste poza podstawę „ogniste zwierciadła”, eureka (heureka) - przedstawia okoliczności śmierci zwierciadła” s. 48–49 zwierciadła” programową - wymienia wynalazki Archimedesa Archimedesa Archimedesa i omawia ich zastosowanie - tłumaczy konieczność istniały wykorzystania różnych metod naprawdę? badawczych dla potwierdzenia autentyczności zjawisk i wydarzeń historycznych - opisuje, w jaki sposób naukowcy 11 próbują dociec prawdy na temat wynalazków Archimedesa 9. Podboje - podręcznik, - Grecja po wojnach 6.1 Aleksandra s. 92–95 (w tym: perskich 6.2 Macedońskie-go tekst źródłowy, - Aleksander s. 95) Macedoński - zeszyt ćwiczeń, - podbój Grecji s. 50–51 - wyprawa - oś czasu Aleksandra - mapa ścienna przeciwko Persji - imperium macedońskie - kultura hellenistyczna - państwa hellenistyczne Tajemnice sprzed wieków – Jak wyglądała latarnia morska na Faros? - podręcznik, - latarnia na Faros s. 96–97 - badania - zeszyt ćwiczeń, archeologiczne s. 52–53 pozostałości po - mapa ścienna latarni - zna wydarzenia związane z datami: 338 r. p.n.e., 334 r. p.n.e., 333 r. p.n.e., 331 r. p.n.e., 323 r. p.n.e. - przedstawia dokonania postaci: Filipa II, Aleksandra Wielkiego, Dariusza III - poprawnie posługuje się terminami: Związek Morski, wojna peloponeska, Cheronea, Issos, Gaugamela, kultura hellenistyczna, węzeł gordyjski - omawia przyczyny i skutki wojny peloponeskiej - lokalizuje na mapie Macedonię - wskazuje na mapie trasę wyprawy Aleksandra Wielkiego, miejsca najważniejszych bitew i zajęte terytoria - wyjaśnia sytuację w Grecji po zakończeniu wojen z Persją - podaje przyczyny podboju Persji przez Aleksandra Wielkiego - omawia skutki powstania imperium Aleksandra Macedońskiego materiał - przedstawia dokonania postaci: wykraczający Sostratosa, Ptolemeusza I, Ptolemeusza poza podstawę II programową - lokalizuje na mapie wyspę Faros i port w Aleksandrii - wymienia nazwy siedmiu cudów świata starożytnego - przedstawia dokonania Filipa II i 1 Aleksandra Macedońskiego - wyjaśnia znaczenie klęski Greków w bitwie pod Cheroneą - opisuje przebieg wyprawy Aleksandra przeciwko Persom - omawia organizację imperium macedońskiego - prezentuje okoliczności zakończenia wyprawy Aleksandra Wielkiego - wymienia okoliczności powstania państw hellenistycznych - podaje cechy charakterystyczne kultury hellenistycznej - ocenia wpływ jednostki na proces kształtowania dziejów - omawia okoliczności budowy 1 latarni morskiej na Faros - opisuje prawdopodobny wygląd latarni - wyjaśnia znaczenie prowadzenia badań archeologicznych dla lepszego poznania historii i dokonań człowieka 2 POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU II ROZDZIAŁ III: IMPERIUM RZYMSKIE 12 1. Początki Rzymu - podręcznik, - Italia – położenie 5.1 s.102–105 geograficzne i (w tym: tekst warunki naturalne źródłowy, s. - legenda o 103) założeniu Rzymu - zeszyt ćwiczeń, - monarchia rzymska s. 56–57 i jej upadek - oś czasu - społeczeństwo - mapa ścienna Rzymu - podbój Italii przez Rzymian - zna wydarzenia związane z datami: - porównuje wpływ warunków 1 753 r. p.n.e., 509 r. p.n.e., 389 r. p.n.e. naturalnych na rozwój cywilizacji - prezentuje postacie legendarnych rzymskiej i greckiej założycieli Rzymu: Romulusa i - opowiada legendę o założeniu Remusa Rzymu - poprawnie posługuje się terminami: - wymienia imiona królów Etruskowie, Italikowie, Latynowie, panujących w Rzymie Lacjum, wilczyca kapitolińska, - charakteryzuje panowanie patrycjusz, plebejusz, Galowie kolejnych władców rzymskich - lokalizuje na mapie Italię i Rzym - omawia okoliczności obalenia - omawia położenie geograficzne i monarchii w Rzymie warunki naturalne panujące w Italii - określa rolę i zadania - określa ramy chronologiczne istnienia poszczególnych warstw monarchii w Rzymie społecznych starożytnego Rzymu - wskazuje na mapie terytoria w Italii - przedstawia etapy podboju Italii podbite przez Rzymian przez Rzymian - wymienia nazwy warstw społecznych - podaje nazwy ludów italskich w starożytnym Rzymie podbitych przez wojska rzymskie - wyjaśnia znaczenie wyrażenia „pyrrusowe zwycięstwo” Tajemnice - podręcznik, - pochodzenie materiał - przedstawia dokonania postaci: - omawia organizację państwa 1 sprzed wieków 106–107 Etrusków wykraczający Herodota, Dionizjusza z Halikarnasu etruskiego – Jak poznano - zeszyt ćwiczeń, - osiągnięcia poza podstawę - lokalizuje na mapie siedziby - opisuje tryb życia i zajęcia pochodzenie s. 58–59 cywilizacji etruskiej programową Etrusków w Italii Etrusków Etrusków? - mapa ścienna - wskazuje na mapie prawdopodobne - dostrzega rolę współczesnych miejsca pochodzenia Etrusków technologii w procesie poznawania - wymienia osiągnięcia cywilizacji dziejów etruskiej 2. Republika - podręcznik, - ustrój państwa 5.1 - poprawnie posługuje się terminami: - przedstawia zasady 1 rzymska s. 108–110 rzymskiego republika, zgromadzenie ludowe, senat, funkcjonowania republiki (w tym: tekst - urzędnicy rzymscy kolegialność, konsul, dyktator, pretor, rzymskiej źródłowy, s. - zasady cenzor, edyl, kwestor, liktor, trybun - wskazuje podobieństwa i różnice 110) funkcjonowania ludowy, veto między demokracją ateńską a - zeszyt ćwiczeń, republiki - wymienia nazwy najważniejszych republiką rzymską s. 60–61 - rola plebejuszy w instytucji władzy w starożytnym - określa istotę sporu o prawa 13 państwie rzymskim 3. Podboje Rzymu - podręcznik, - armia rzymska 5.2 s. 111–116 - wojny punickie (w tym: tekst - ekspansja Rzymu źródłowy, s. po wojnach 116) punickich - zeszyt ćwiczeń, - podbój Galii przez s. 62–62 Juliusza Cezara - oś czasu - mapa ścienna 4. Upadek republiki rzymskiej - podręcznik, - skutki podbojów s. 117–121 rzymskich (w tym: tekst - organizacja źródłowy, s. Imperium 121) Rzymskiego - zeszyt ćwiczeń, - niewolnictwo .s 64–65 w Rzymie – - oś czasu powstanie - mapa ścienna Spartakusa - kryzys republiki rzymskiej - wojny domowe 5.2 5.4 Rzymie polityczne plebejuszy i sposób - omawia zadania zgromadzenia jego rozwiązania ludowego, senatu i poszczególnych - podaje cechy, które powinien urzędników rzymskich posiadać wzorowy obywatel - przedstawia dokonania Cyncynata Rzymu - zna wydarzenia związane z datami: - opisuje przebieg wojen punickich 1 264–241 r. p.n.e., 218–201 r. p.n.e., - prezentuje dokonania Hannibala 216 r. p.n.e., 202 r. p.n.e., 149–146 r. - omawia zasady organizacji armii p.n.e., 52 r. p.n.e. rzymskiej - przedstawia dokonania postaci: - opisuje wygląd i elementy Hannibala, Scypiona, Juliusza Cezara, uzbrojenia rzymskiego legionisty Wercyngetoryksa - charakteryzuje taktykę walki - poprawnie posługuje się terminami: stosowaną przez Rzymian legion, oddział inżynieryjny, wojny - przedstawia podboje Rzymian na punickie, Kartagina, Kanny, Zama, przełomie II i I w. p.n.e. Alezja, Imperium Rzymskie - przedstawia dzieje podboju Galii - wymienia typy oddziałów - wyjaśnia, jakie były przyczyny wchodzących w skład armii rzymskiej sukcesów podbojów - określa przyczyny i skutki wojen prowadzonych przez Rzymian punickich - wskazuje na mapie terytoria zajęte przez Rzymian podczas wojen punickich oraz w II i I w. p.n.e. - zna wydarzenia związane z datami: 71 - charakteryzuje sposób 1 r. p.n.e., 60 r. p.n.e., 48 r. p.n.e., 44 r. organizacji prowincji rzymskich p.n.e., 31 r. p.n.e. - opisuje przebieg uroczystości - przedstawia dokonania postaci: triumfu Spartakusa, Gajusza Juliusza Cezara, - wyjaśnia, na czym polegały Pompejusza Krassusa, Marka walki gladiatorów Antoniusza, Oktawiana, Kleopatry - omawia przyczyny wojen - poprawnie posługuje się terminami: domowych w Rzymie prowincja, namiestnik, łuk triumfalny, - prezentuje przebieg wojen triumf, gladiator, sieciarz, samnita, domowych w Rzymie arystokracja, Farsalos, Akcjum - przedstawia sytuację - lokalizuje na mapie miejsca bitew niewolników w państwie 14 - rządy Juliusza Cezara 5. Cesarstwo rzymskie - podręcznik, - organizacja i ustrój 5.1 s. 122–126 cesarstwa 5.2 (w tym: tekst - panowanie 6.2 źródłowy, s. Oktawiana Augusta 123) - rozwój terytorialny - zeszyt ćwiczeń, cesarstwa s. 66–67 - rzymskie drogi - oś czasu - barbarzyńscy - mapa ścienna z okresu wojen domowych rzymskim - wymienia korzyści, jakie Rzym - omawia przebieg powstania czerpał z posiadania prowincji Spartakusa - omawia rolę triumfu w starożytnym - wymienia dokonania Juliusza Rzymie Cezara - wyjaśnia, skąd pochodzili niewolnicy - przedstawia okoliczności śmierci rzymscy Kleopatry - przedstawia przyczyny i skutki wybuchu powstania gladiatorów - podaje przyczyny i przejawy kryzysu republiki rzymskiej - omawia skutki podbojów rzymskich dla mieszkańców Italii - przedstawia dokonania postaci: - omawia sytuację w państwie 1 Oktawiana Augusta, Trajana rzymskim po zakończeniu wojen - poprawnie posługuje się terminami: domowych pax romana, pryncypat, cesarz, - wyjaśnia zasady pryncypatu cesarstwo, romanizacja, bursztynowy - charakteryzuje politykę szlak, barbarzyńcy, limes, Wał cesarstwa w okresie pax romana Hadriana, Dakowie - omawia relacje cesarstwa z - określa znaczenie dróg dla barbarzyńskimi sąsiadami funkcjonowania Imperium Rzymskiego - uzasadnia słuszność twierdzenia, - wymienia nazwy towarów że cesarstwo było „komedią sprowadzanych do Rzymu republiki” - wskazuje na mapie prowincje podbite - określa zakres władzy cesarza przez Rzymian w okresie cesarstwa - omawia sposób funkcjonowania - lokalizuje na mapie bursztynowy gospodarki rzymskiej szlak - opowiada, w jaki sposób - przedstawia organizację państwa budowano drogi w państwie rzymskiego za czasów cesarstwa rzymskim - przedstawia ludy sąsiadujące z - wyjaśnia znaczenie powiedzenia: państwem Rzymian „Wszystkie drogi prowadzą do - wyjaśnia przyczyny budowy limes i Rzymu” Wału Hadriana - omawia znaczenie szlaku 15 bursztynowego dla gospodarki rzymskiej 6. Życie w Wiecznym Mieście - podręcznik, - miasto Rzym 5.3 s. 127–131 - domy Rzymian 6.1 (w tym: tekst - religia rzymska 6.2 źródłowy, s. - Forum Romanum 130) - architektura - zeszyt ćwiczeń, rzymska s. 68–69 - zna wydarzenia związane z datą 72 r. n.e. - poprawnie posługuje się terminami: Forum Romanum, łaźnia (termy), amfiteatr, atrium, perystyl, Ołtarz Pokoju, westalki, kuria - omawia funkcje Forum Romanum i łaźni rzymskich - wymienia rozrywki starożytnych Rzymian - podaje imiona najważniejszych bogów rzymskich - określa podobieństwa między religią rzymską a grecką - opisuje wygląd starożytnego Rzymu - wyjaśnia wpływ religii greckiej na rzymską - określa warunki życia w mieście 1 - porównuje Forum Romanum z ateńską agorą - wskazuje różnice w sposobie życia zamożnych i ubogich Rzymian - opisuje wygląd domu bogatego Rzymianina - omawia zmiany w wyglądzie Rzymu wprowadzone za panowania Oktawiana Augusta - opisuje wygląd rzymskiej świątyni - wyjaśnia przyczyny popularności kultu bogów przejętego od ludności z terenów podbitych - przedstawia system wierzeń rzymskich Tajemnice - podręcznik, - okoliczności materiał - zna wydarzenia związane z datami: 79 - określa okoliczności zniszczenia 1 sprzed wieków s. 132–133 zniszczenia miasta wykraczający r. n.e., 1748 r., 1861 r. miasta – Jak odkryto - zeszyt ćwiczeń, Pompeje poza podstawę - przedstawia dokonania Giuseppe - opisuje wygląd rzymskiego Pompeje? s. 70–71 - odkrycie ruin programową Fiorellego domu na podstawie wykopalisk w - mapa ścienna Pompejów - lokalizuje na mapie Pompeje Pompejach - wygląd - wymienia osiągnięcia cywilizacji - omawia wygląd Pompejów starożytnego miasta rzymskiej - wyjaśnia, na czym polega praca archeologa 7. Osiągnięcia - podręcznik, - związki między 5.3 - zna wydarzenia związane z datami: - wskazuje przejawy 1 Rzymian s. 134–138 kulturą rzymską i 6.1 449 r. p.n.e., 125 r. n.e., 70–82 r. n.e. oddziaływania kultury greckiej na (w tym: tekst grecką 6.2 - przedstawia dokonania postaci: rzymską źródłowy, s. - Koloseum Galena, Wespazjana, Tytusa, - opisuje wygląd i funkcje 137) - akwedukty Justyniana, Wergiliusza, Horacego, Koloseum - zeszyt ćwiczeń, - prawo rzymskie Owidiusza, Liwiusza, Tacyta, - przedstawia sposób budowy 16 s. 72–73 8. Pierwsi chrześcijanie - literatura rzymska - podręcznik, - Palestyna w 7.1 s. 139–143 czasach rzymskich 7.2 (w tym: tekst - Jezus i jego nauki źródłowy, s. - powstanie i rozwój 142) chrześcijaństwa - zeszyt ćwiczeń, - symbole s. 74–75 chrześcijańskie - oś czasu - zasady wiary - mapa ścienna chrześcijańskiej - prześladowania pierwszych chrześcijan - zwycięstwo religii chrześcijańskiej - podziały w Kościele chrześcijańskim Swetoniusza, Mecenasa akweduktów - poprawnie posługuje się terminami: - omawia osiągnięcia rzymskie mozaika, Koloseum, akwedukt, Prawo w dziedzinie prawa XII tablic, Kodeks Justyniana, mecenas - wyjaśnia rolę prawa rzymskiego - wymienia osiągnięcia kultury jako podstawy współcześnie i architektury rzymskiej funkcjonujących systemów - wyjaśnia, do czego służyły Koloseum prawnych i akwedukty - wymienia dokonania - podaje nazwy rzymskich zbiorów przedstawicieli rzymskiej praw literatury i historii - omawia najważniejsze zasady prawne - ocenia wkład Rzymian w rozwój obowiązujące w starożytnym Rzymie kultury i jej wpływ na - wymienia przedstawicieli rzymskiej współczesną cywilizację literatury i historii - tłumaczy, na czym polegał - wyjaśnia etymologię słowa mecenat wpływ kultury greckiej na rzymską - zna wydarzenia związane z datami: 7– - określa sytuację narodu 1 4 r. p.n.e., 303–304 r., 313 r., 380 r., żydowskiego pod panowaniem 392 r. Rzymian - przedstawia dokonania postaci: Jezusa - omawia działalność apostołów z Galilei, Heroda Wielkiego, Poncjusza - wyjaśnia przyczyny popularności Piłata, Pawła z Tarsu, Trajana, chrześcijaństwa w starożytnym Konstantyna Wielkiego, Teodozjusza Rzymie Wielkiego - opisuje organizację Kościoła - poprawnie posługuje się terminami: chrześcijańskiego w pierwszych Mesjasz, apostołowie, chrześcijaństwo, wiekach jego istnienia chrystogram, Pismo Święte, Ewangelia, - podaje przyczyny prześladowań teologia, katolicy, sobór, papież, chrześcijan heretyk, zabobon, edykt mediolański - wskazuje przyczyny i - charakteryzuje działalność Jezusa konsekwencje sporów wewnątrz - wymienia imiona autorów Ewangelii Kościoła chrześcijańskiego - omawia najważniejsze zasady wiary - wymienia nazwy odłamów religii chrześcijańskiej chrześcijańskiej - określa symbole chrześcijaństwa - przedstawia okoliczności, w - lokalizuje na mapie zasięg których chrześcijaństwo stało się 17 chrześcijaństwa do V w. n.e. religią panującą w Rzymie - podaje nazwy ksiąg wchodzących w skład Nowego Testamentu - wyjaśnia przyczyny ogłoszenia edyktu mediolańskiego 9. Koniec świata - podręcznik, - kryzys cesarstwa 5.4 - zna wydarzenia związane z datami: - omawia sytuację w państwie 1 starożytnego s. 144–147 rzymskiego 235 r., 395 r., 451 r., 476 r. rzymskim w III i IV w. (w tym: tekst - podział cesarstwa - przedstawia dokonania postaci: - wskazuje przejawy kryzysu źródłowy, s. - wędrówka ludów Dioklecjana, Konstantyna Wielkiego, w państwie rzymskim 147) - Hunowie Teodozjusza Wielkiego, Attyli, - charakteryzuje próby reform - zeszyt ćwiczeń, - upadek cesarstwa Odoakra, Romulusa Augustulusa podejmowane przez cesarzy s. 76–77 zachodnio- poprawnie posługuje się terminami: rzymskich: Dioklecjana, - oś czasu rzymskiego wielka wędrówka ludów, barbarzyńcy, Konstantyna i Teodozjusza - mapa ścienna Wandal, wandal, Hun, Got - określa sytuację Rzymu w czasie - wskazuje na mapie linię podziału wędrówki ludów cesarstwa rzymskiego na część - opisuje tryb życia Hunów wschodnią i zachodnią - wyjaśnia, w jaki sposób - wymienia nazwy plemion barbarzyńcy przyczynili się do barbarzyńskich atakujących cesarstwo zniszczenia Rzymu - lokalizuje na mapie tereny cesarstwa - omawia symboliczne znaczenie objęte wędrówką ludów daty 476 r. - określa wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku cesarstwa zachodniorzymskiego - wyjaśnia etymologię słowa wandal 2 POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU III ROZDZIAŁ IV: POCZĄTKI ŚREDNIOWIECZA 1. Bizancjum - podręcznik, - sytuacja w s. 152–157 Bizancjum po (w tym: tekst upadku Rzymu źródłowy, s. - panowanie 155) Justyniana I - zeszyt ćwiczeń, Wielkiego s. 80–81 - wzrost znaczenia 10.1 10.2 10.3 12.1 - zna wydarzenia związane z datami: - opisuje okoliczności powstania 1 330 r., 395 r., 527 r. Konstantynopola - przedstawia dokonania Justyniana I - charakteryzuje sytuację w Wielkiego Bizancjum po upadku Rzymu - poprawnie posługuje się terminami: - wymienia reformy wprowadzone Bizancjum, Hagia Sophia, ogień grecki, przez Justyniana I Wielkiego ikona, katolicyzm, prawosławie, - omawia ustrój Bizancjum 18 - oś czasu - mapa ścienna 2. Początki islamu Konstantynopola - Hagia Sophia - kultura i nauka w Bizancjum - początki rozłamu w Kościele chrześcijańskim - podręcznik, - Arabowie s. 158–162 - działalność (w tym: tekst Mahometa źródłowy, - islam – zasady s. 159) wiary - zeszyt ćwiczeń, - meczet s. 82–83 - podboje arabskie - oś czasu - nauka i kultura - mapa ścienna Arabów 8.1 8.2 8.3 bazylika - opisuje wygląd świątyni Hagia - lokalizuje na mapie Konstantynopol Sophia i cesarstwo bizantyjskie - określa czynniki decydujące o - wymienia nazwy terytoriów sile militarnej Bizancjum podbitych przez Justyniana I Wielkiego - przedstawia sytuację Kościoła - wyjaśnia znaczenie określenia Nowy chrześcijańskiego po upadku Rzym cesarstwa zachodniorzymskiego - prezentuje osiągnięcia Bizancjum - wskazuje różnice między w dziedzinie kultury i nauki Kościołem wschodnim a - poprawnie stosuje nazwy katolicyzm i zachodnim prawosławie dla poszczególnych odłamów Kościoła chrześcijańskiego - określa wpływ warunków geograficznych na znaczenie Konstantynopola - zna wydarzenia związane z datami: - przedstawia okoliczności, w 1 622 r., 630 r., 632 r., 711 r. których doszło do powstania - przedstawia dokonania Mahometa islamu - poprawnie posługuje się terminami: - charakteryzuje związki między islam, Allach, muzułmanie, hidżra, islamem, chrześcijaństwem i Koran, szariat, dżihad, meczet, judaizmem świątynia Kaaba, minaret, kalif, - dostrzega znaczenie idei świętej arabeska wojny dla rozprzestrzeniania się - lokalizuje na mapie Półwysep Arabski religii arabskiej oraz miasta: Mekkę i Medynę - opisuje wygląd meczetu - omawia położenie geograficzne i - omawia organizację państwa warunki naturalne panujące na arabskiego Półwyspie Arabskim - charakteryzuje stosunek Arabów - opisuje warunki życia i zajęcia do podbitych narodów Arabów - określa rolę Arabów w - wymienia filary wiary arabskiej rozpowszechnianiu osiągnięć - wskazuje na mapie kierunki i zasięg ludów podbitych oraz rozwoju podbojów Arabów spuścizny starożytnych cywilizacji - prezentuje osiągnięcia arabskie w dziedzinie kultury i nauki 19 3. Państwo Franków - podręcznik, - Europa zachodnia 9.1 s. 163–167 po upadku cesarstwa 9.2 (w tym: tekst zachodnio12.1 źródłowy, s. rzymskiego 166) - Merowingowie i - zeszyt ćwiczeń, Karolingowie s. 84–85 - Karol Wielki i - oś czasu odnowienie - mapa ścienna cesarstwa na zachodzie - kultura, nauka i sztuka w państwie Franków 4. Rzesza Ottonów - podręcznik, s. 168–170 (w tym: tekst źródłowy, s. - podział państwa 9.1 Franków – traktat w 9.3 Verdun 9.4 - cesarstwo Ottonów - zna wydarzenia związane z datami: - przedstawia sytuację polityczną 1 496 r., 732 r., 751 r., 756 r., 800 r., 814 w Europie zachodniej po upadku r. cesarstwa zachodniorzymskiego - przedstawia dokonania postaci: - omawia organizację państwa Chlodwiga, Karola Młota, Pepina Franków Krótkiego, Karola Wielkiego i - wyjaśnia znaczenie zwycięstwa Einharda Franków w bitwie pod Poitiers - poprawnie posługuje się terminami: - opisuje sposób przejęcia władzy arianizm, majordom, marchia, w państwie Franków przez margrabia, hrabia, hrabstwo, siedem dynastię Karolingów sztuk wyzwolonych, minuskuła, - uzasadnia słuszność określenia renesans karoliński, retoryka, renesans karoliński dla zmian dialektyka, kaligrafia, manuskrypt, w kulturze i nauce, które nastąpiły miniatura w VIII i IX w. - lokalizuje na mapie pierwotne - omawia związek między siedziby Franków rozwojem kultury i nauki a - opisuje życie codzienne i zajęcia utrzymaniem silnego państwa Franków - ocenia wpływ dokonań Karola - określa zasięg terytorialny państwa Wielkiego na proces kształtowania Franków się średniowiecznej Europy - wyjaśnia znaczenie przyjęcia chrztu - charakteryzuje postać Karola przez Chlodwiga Wielkiego - wskazuje na mapie terytoria podbite przez Karola Wielkiego - przedstawia rozwój kultury i nauki za panowania Karola Wielkiego - określa znaczenie koronacji cesarskiej Karola Wielkiego w średniowiecznej Europie - prezentuje dokonania Karola Wielkiego - zna wydarzenia związane z datami: - przedstawia okoliczności, w 1 843 r., 962 r., 995 r., 1000 r. których doszło do podziału - przedstawia dokonania postaci: państwa Karola Wielkiego Ludwika Pobożnego, Ludwika - ocenia znaczenie traktatu w 20 168) - Otton I i Otton III - zeszyt ćwiczeń, - idea uniwersalizmu s. 86–87 - oś czasu - mapa ścienna 5. Najazdy Normanów - podręcznik, - Normanowie – 7.1 s. 171–175 życie i zajęcia (w tym: tekst ludności źródłowy, s. - religia Normanów 175) - podboje wikingów - zeszyt ćwiczeń, - powstanie państw s. 88–89 skandynawskich - oś czasu - okoliczności - mapa ścienna pojawienia się Normanów w Ameryce Niemieckiego, Karola Łysego, Lotariusza (Lotara), Ottona I, Ottona III, Henryka II - poprawnie posługuje się terminami: traktat w Verdun, Rzesza Niemiecka, uniwersalizm - wymienia postanowienia traktatu w Verdun - lokalizuje na mapie państwa powstałe w wyniku podziału monarchii Karola Wielkiego - wyjaśnia, w jaki sposób powstała Rzesza Niemiecka - omawia znaczenie koronacji cesarskiej Ottona I - zna wydarzenia związane z datą 1066 r. - przedstawia dokonania postaci: Leifa Erikssona, Roberta Giuscarda i Wilhelma Zdobywcy - poprawnie posługuje się terminami: Normanowie (wikingowie), runy, drakkary, snekkary, kościół klepkowy - lokalizuje na mapie siedziby Normanów - omawia warunki naturalne i położenie geograficzne Półwyspu Skandynawskiego - opisuje warunki życia i zajęcia ludności normańskiej - podaje przyczyny wypraw organizowanych przez Normanów - wskazuje na mapie kierunki ekspansji wikingów - wymienia państwa powstałe na 21 Verdun dla dalszych losów politycznych Europy - charakteryzuje sytuację polityczną państwa niemieckiego po wygaśnięciu dynastii Karolingów - omawia dokonania Ottona I i Ottona III - tłumaczy, na czym polega idea uniwersalizmu - ocenia rolę Ottona I i Ottona III w kształtowaniu się średniowiecznej Europy - opisuje politykę następców Ottona III - przedstawia system wierzeń 1 Normanów - wskazuje czynniki, które zadecydowały o sukcesie podbojów normańskich - opisuje wygląd łodzi wikingów i uzbrojenia wojowników normańskich - prezentuje okoliczności, w których doszło do powstania państw skandynawskich - dostrzega związek między przyjęciem chrześcijaństwa a zaprzestaniem wypraw rabunkowych Normanów - opisuje okoliczności, w których Normanowie pojawili się w Ameryce terenie Skandynawii - omawia osiągnięcia Normanów w dziedzinie sztuki i rzemiosła Tajemnice sprzed wieków – Sekrety tkaniny z Bayeux - podręcznik, - podbój Anglii s. 176–177 przez Normanów - zeszyt ćwiczeń, - historia tkaniny z s. 90–91 Bayeux - mapa ścienna - wyniki badań nad tkaniną z Bayeux materiał wykraczający poza podstawę programową 6. Słowianie i Węgrzy - podręcznik, - wędrówka Słowian 7.1 s. 178–181 - pierwsze państwa 12.1 (w tym: tekst słowiańskie źródłowy, s. - działalność Cyryla 179) i Metodego - zeszyt ćwiczeń, - najazdy Węgrów s. 92–93 - powstanie Rusi - oś czasu - mapa ścienna - zna wydarzenia związane z datami 1066 r., 1070 r. - przedstawia dokonania postaci: Wilhelma Zdobywcy, Edwarda Wyznawcy, Harolda, Matyldy, biskupa Oda - poprawnie posługuje się terminem tkanina z Bayeux - opisuje, co zostało przedstawione na tkaninie z Bayeux - zna wydarzenia związane z datami: IV–V w., VII w., IX w., 863 r., 885 r., 955 r., 988 r., 1001 r. - przedstawia dokonania postaci: Samona, Rościsława, Cyryla, Metodego, Świętopełka, Włodzimierza Wielkiego, Stefana Wielkiego - poprawnie posługuje się terminami: Słowianie, głagolica, cyrylica, latopis, Lechowe Pole, Korona św. Stefana - dokonuje podziału Słowian na grupy (zachodnią, wschodnią, południową) - wskazuje na mapie położenie pierwszych państw słowiańskich i Węgier - omawia warunki życia i zajęcia Słowian - wyjaśnia przyczyny przyjęcia chrztu przez władców słowiańskich 22 - wyjaśnia, w jaki sposób określa 1 się wiek i pochodzenie źródeł historycznych - tłumaczy, na czym polega trudność w ustaleniu autorów dzieł średniowiecznych - opisuje przebieg podboju Anglii przez Wilhelma Zdobywcę - opowiada o dziejach tkaniny z Bayeux - dostrzega znaczenie źródeł historycznych w procesie poznawania dziejów - omawia organizację plemion 1 słowiańskich - wymienia okoliczności powstania pierwszych państw słowiańskich i państwa węgierskiego - opisuje działalność misyjną Cyryla i Metodego - wyjaśnia, jakie znaczenie dla utrzymania i rozwoju państwowości słowiańskiej miała decyzja władców o przyjęciu chrztu - przedstawia dokonania Włodzimierza Wielkiego i Stefana Wielkiego - charakteryzuje powstanie państwa ruskiego 7. Między papiestwem a cesarstwem - podręcznik, - kryzys kościoła w 9.4 s. 182–185 X w. 10.3 (w tym: tekst - reforma kościoła źródłowy, s. - schizma wschodnia 185) - spór o inwestyturę - zeszyt ćwiczeń, s. 94–95 - oś czasu - mapa ścienna - zna wydarzenia związane z datami: X - charakteryzuje sytuację w 1 w., 1054 r., 1075 r., 1077 r., 1122 r. Kościele chrześcijańskim w X w. - przedstawia dokonania postaci: - omawia dokonania papieża Sylwestra II, Grzegorza VII i Henryka Sylwestra II IV - przedstawia okoliczności, w - poprawnie posługuje się terminami: których doszło do schizmy Cluny, prawo kanoniczne, schizma wschodniej wschodnia, ekskomunika, prawosławie, - wyjaśnia, na czym polegał spór dyktat papieski, inwestytura, Canossa, o inwestyturę konkordat wormacki, synod - opisuje przebieg sporu i sposób, - wymienia przejawy kryzysu w jaki został rozwiązany w Kościele w X w. - tłumaczy znaczenie powiedzenia: - lokalizuje na mapie Cluny „pójść do Cannosy” - wskazuje na mapie zasięg wpływów - określa przyczyny i Kościoła katolickiego konsekwencje schizmy wschodniej i prawosławnego dla Kościoła oraz jego - podaje najistotniejsze treści zawarte w wyznawców Dyktacie papieskim Grzegorza VII 2 POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU IV ROZDZIAŁ V: POLSKA PIERWSZYCH PIASTÓW 1. Pradzieje ziem polskich - podręcznik, - kultury s. 190–193 archeologiczne na - zeszyt ćwiczeń, ziemiach polskich s. 98–99 - Biskupin - oś czasu - gospodarka ziem - mapa ścienna polskich - religia Słowian materiał wykraczający poza podstawę programową - określa ramy chronologiczne istnienia - przedstawia najważniejsze 1 kultur archeologicznych na ziemiach odkrycia archeologiczne na polskich ziemiach polskich - zna wydarzenia związane z datami: - wyjaśnia, na czym polega 120 tys. lat p.n.e., VIII w p.n.e., VI w. trudność w badaniu historii kultur p.n.e. archeologicznych na ziemiach - poprawnie posługuje się terminami: polskich kurhan, kamienne kręgi, kultura - opisuje wygląd osady w archeologiczna, kultura oryniacka, Biskupinie kultura pucharów lejkowatych, kultura - charakteryzuje kontakty ceramiki sznurowej, kultura unietycka, gospodarcze mieszkańców ziem kultura łużycka, kultura przeworska, polskich z przedstawicielami dymarka cywilizacji śródziemnomorskich - omawia system wierzeń 23 słowiańskich - wymienia nazwy plemion słowiańskich zamieszkujących ziemie polskie Tajemnice - podręcznik, - okoliczności materiał - zna wydarzenia związane z datami: - przedstawia okoliczności 1 sprzed wieków s. 194–195 powstania osady w wykraczający VIII w. p.n.e., 1933 r. odkrycia osady w Biskupinie – Kiedy - zeszyt ćwiczeń, Biskupinie poza podstawę - przedstawia dokonania postaci: - określa, jakie informacje może powstała osada s. 100–101 - dendroprogramową Walentego Szwajcera, Józefa zdobyć historyk dzięki w Biskupinie? chronologia Kostrzewskiego zastosowaniu metody - poprawnie posługuje się terminem dendrochronologicznej dendrochronologia - wskazuje problemy wynikające z zastosowania metody dendrochronologii 2. Początki - podręcznik, - plemiona polskie 13.1 - zna wydarzenia związane z datami: - omawia organizację plemion 1 państwa s. 196–200 - państwo 13.2 IX w., 960 r., 965 r., 966 r., 972 r., 991 słowiańskich na ziemiach polskich polskiego (w tym: tekst Mieszka I 13.3 r., 992 r. - przedstawia okoliczności źródłowy, s. - organizacja 13.4 - przedstawia dokonania postaci: powstania państwa polskiego 198) państwa Mieszka I Mieszka I, Dobrawy, Ibrahima ibn - wyjaśnia znaczenie decyzji - zeszyt ćwiczeń, - chrzest Polski Jakuba, Jordana Mieszka I o przyjęciu chrztu s. 102–103 - Dagome iudex - poprawnie posługuje się terminami: - prezentuje rozwój terytorialny - oś czasu - podboje Mieszka I „Geograf Bawarski”, drużyna książęca, państwa Mieszka I - mapa ścienna woj, szyszak, kolczuga, danina, - opisuje wygląd i uzbrojenie woja Dagome iudex, kmieć, ludność z drużyny książęcej służebna - tłumaczy, dlaczego książę przyjął - wymienia nazwy plemion chrzest z rąk czeskich słowiańskich zamieszkujących ziemie - określa przyczyny powstania polskie i wskazuje na mapie ich dokumentu Dagome iudex siedziby - lokalizuje na mapie główne grody w państwie Mieszka I - opisuje okoliczności przyjęcia chrztu przez Mieszka I - wymienia korzyści wynikające z przyjęcia chrztu - określa, jakie informacje znalazły się 24 3. Państwo Bolesława Chrobrego - podręcznik, - panowanie s. 201–206 Bolesława (w tym: tekst Chrobrego źródłowy, s. - misja św. 203) Wojciecha - zeszyt ćwiczeń, - zjazd gnieźnieński s. 104–105 - gród w Gnieźnie - oś czasu - podboje Bolesława - mapa ścienna Chrobrego - koronacja królewska 4. Kryzys i - podręcznik, - panowanie odbudowa s. 207–211 Mieszka II państwa Piastów (w tym: teksty - upadek państwa źródłowe, s. 208, polskiego 211) - rządy Kazimierza - zeszyt ćwiczeń, Odnowiciela i s. 106–107 odbudowa państwa - oś czasu polskiego 13.1 13.2 13.3 13.4 13.1 13.2 13.3 13.4 w dokumencie Dagome iudex - wskazuje na mapie tereny podbite przez Mieszka I - charakteryzuje strukturę społeczną w państwie Mieszka I - zna wydarzenia związane z datami: 997 r., 1000 r., 1002–1018 r., 1025 r. - przedstawia dokonania postaci: Bolesława Chrobrego, Ody, biskupa Wojciecha, Ottona III, Radzima Gaudentego, Galla Anonima, Thietmara, Henryka II, Świętopełka - poprawnie posługuje się terminami: kasztelan, relikwie, czynszownik, metropolia, kanonizacja, włócznia św. Maurycego, gród, Grody Czerwieńskie - opisuje przebieg misji św. Wojciecha - wymienia przyczyny i skutki zjazdu gnieźnieńskiego - wskazuje na mapie terytoria podbite przez Bolesława Chrobrego - omawia postanowienia pokoju w Budziszynie - wyjaśnia znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego - przedstawia okoliczności 2 przejęcia władzy przez Bolesława Chrobrego - omawia dokonania Bolesława Chrobrego - charakteryzuje organizację państwa polskiego za panowania Bolesława - opisuje żywot św. Wojciecha na podstawie płaskorzeźb na drzwiach katedry gnieźnieńskiej - wyjaśnia znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego dla rozwoju organizacji kościelnej i państwowej - porównuje relacje źródłowe na temat zjazdu władców w 1000 r. - opisuje wygląd Gniezna w czasach Bolesława Chrobrego - ocenia skutki polityki zagranicznej Bolesława dla państwa polskiego - zna wydarzenia związane z datami: - opisuje sytuację w państwie 1 1025 r., 1031 r., 1034 r., 1039 r., 1047., polskim po śmierci Bolesława 1069 r., 1076 r., 1079 r. Chrobrego - przedstawia dokonania postaci: - omawia działalność Kazimierza Mieszka II, Bezpryma, Konrada II, Odnowiciela i Bolesława Śmiałego Jarosława Mądrego, Kazimierza - porównuje relacje źródłowe na Odnowiciela, Miecława, Brzetysława, temat sporu między królem Bolesława Śmiałego, biskupa Bolesławem a biskupem 25 - mapa ścienna 5. Panowanie Bolesława Krzywoustego - panowanie Bolesława Śmiałego - Polska w sporze o inwestyturę między cesarstwem a papiestwem - konflikt króla Bolesława z biskupem Stanisławem - podręcznik, - panowanie s. 212–215 Władysława - zeszyt ćwiczeń, Hermana s. 108–109 - konflikt między - oś czasu Bolesławem a - mapa ścienna Zbigniewem - najazd niemiecki na ziemie polskie - podbój Pomorza - statut Bolesława Krzywoustego - początki rozbicia dzielnicowego Stanisława ze Szczepanowa - poprawnie posługuje się terminami: trybut, denar - wymienia przyczyny kryzysu i upadku państwa polskiego w XI w. - opisuje przebieg konfliktu Bolesława Śmiałego z biskupem Stanisławem - wyjaśnia przyczyny i skutki sporu między królem a biskupem 13.1 13.2 13.4 14.2 Stanisławem - wyjaśnia, dlaczego w sporze o inwestyturę Bolesław Śmiały opowiedział się po stronie papieża - dokonuje oceny skutków polityki zagranicznej prowadzonej przez Bolesława Śmiałego - ocenia obiektywizm źródeł historycznych dotyczących wydarzeń z 1079 r. - zna wydarzenia związane z datami: - charakteryzuje sytuację 1 1097 r., 1102 r., 1108 r., 1109 r., 1116 polityczną państwa polskiego za r., 1124 r., 1138 r. panowania Władysława Hermana - przedstawia dokonania postaci: - przedstawia okoliczności najazdu Władysława Hermana, Bolesława niemieckiego na Polskę Krzywoustego, Zbigniewa, Sieciecha, - opisuje podbój i chrystianizację Henryka V, Warcisława, Bernarda Pomorza Hiszpana, Ottona z Bambergu, - wyjaśnia znaczenie przyłączenia Władysława Wygnańca, Bolesława Pomorza do Polski Kędzierzawego, Mieszka Starego, - ocenia konsekwencje decyzji Henryka Sandomierskiego, Kazimierza Bolesława o podziale państwa Sprawiedliwego, Salomei polskiego - poprawnie posługuje się terminami: wojewoda, statut, seniorat, senior, dzielnica senioralna - wyjaśnia przyczyny sporu między Bolesławem Krzywoustym a Zbigniewem - wskazuje na mapie terytoria podbite przez Bolesława Krzywoustego - lokalizuje na mapie grody oblegane przez Niemców - wymienia postanowienia statutu Bolesława Krzywoustego - wskazuje na mapie dzielnicę 26 senioralną oraz ziemie przyznane poszczególnym synom i wdowie po Bolesławie Krzywoustym - omawia dokonania Bolesława Krzywoustego - podaje przyczyny powstania statutu Bolesława Krzywoustego Tajemnice - podręcznik, - źródła historyczne materiał - przedstawia dokonania postaci: Galla - określa ramy chronologiczne 1 sprzed wieków – s. 216–217 dotyczące wykraczający Anonima, Thietmara, Wincentego wydarzeń opisanych w kronikach Kto spisywał - zeszyt ćwiczeń, początków państwa poza podstawę Kadłubka, Kosmasa, Nestora Galla Anonima dzieje Polski? s. 110–111 polskiego programową - wymienia nazwy źródeł historycznych i Wincentego Kadłubka - obiektywizm i dotyczących dziejów państwa - wymienia przyczyny powstania prawda historyczna polskiego za panowania pierwszych dzieł kronikarzy Piastów - przedstawia teorie dotyczące pochodzenia Galla Anonima - wyjaśnia, kim był Bolesław Zapomniany - tłumaczy konieczność weryfikacji prawdziwości źródeł historycznych POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU V 2 W planie zastosowano następujące uproszczenia: - podręcznik – „Śladami przeszłości 1”, podręcznik do historii dla klasy I gimnazjum; *ocena dostateczna- 95%-100% wskazanych wymagań podstawowych ocena dopuszczająca- 75%-94% wskazanych wymagań podstawowych **ocena celująca- 96%- 100% wskazanych wymagań ponadpodstawowych + wymagania podstawowe ocena bardzo dobra- 85%-95% wskazanych wymagań ponadpodstawowych + wymagania podstawowe ocena dobra- 50%-84% wskazanych wymagań ponadpodstawowych + wymagania podstawowe Katarzyna Krawcewicz 27 28
