STRESZCZENIE Wstęp Hipotensja należy do najczęstszych
Transkrypt
STRESZCZENIE Wstęp Hipotensja należy do najczęstszych
STRESZCZENIE Wstęp Hipotensja należy do najczęstszych powikłań okresu pooperacyjnego. Ponieważ utrzymywanie się hipotensji niekorzystnie wpływa na czynność narządów i sprzyja występowaniu wtórnych powikłań, panuje zgoda co do tego, że jest ona stanem wymagającym szybkiego leczenia. W przypadku nieskuteczności płynoterapii, w leczeniu hipotensji pooperacyjnej stosuje się leki wazopresyjne. W przeciwieństwie do okresu znieczulenia, który był przedmiotem wielu badań, niewiele wiadomo na temat czynników ryzyka wystąpienia hipotensji w okresie pooperacyjnym. Szczególne znaczenie w powstawaniu tego powikłania mogą odgrywać leki przeciwnadciśnieniowe stosowane przez chorych, zwłaszcza jeśli weźmie się pod uwagę powszechne występowania nadciśnienia w populacji. Ponieważ nie ma ustandaryzowanej definicji hipotensji pooperacyjnej, na potrzeby niniejszego badania przyjęto, że istotna hipotensja to taka, która wymaga zastosowania leków wazopresyjnych. Materiał i metody Retrospektywnie przeanalizowano dokumentację medyczną 500 kolejnych chorych operowanych w Centrum Onkologii, krakowskim Oddziale Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie (lata 2011 – 2012). Wszyscy chorzy byli poddawani dużym, brzusznym zabiegom onkologicznym. Z analizy wyłączono 39 chorych, z powodu nagłego charakteru zabiegu, ciężkich schorzeń towarzyszących lub też stosowania więcej niż jednego leku przeciwnadciśnieniowego o tym samym mechanizmie działania. Przeprowadzono jedno- i wieloczynnikową analizę regresji logistycznej, w celu ustalenia predyktorów niezależnie związanych z wystąpieniem po operacji istotnego spadku ciśnienia tętniczego. Oprócz leków przeciwnadciśnieniowych analizowano szerokie spektrum potencjalnych predyktorów. Oceniono również przy pomocy testu ANOVA zmiany stężeń elektrolitów, kreatyniny i hemoglobiny w okresie okołooperacyjnym. Analizowano występowanie istotnych powikłań w okresie pooperacyjnym i ich związek ze stosowaniem leków wazopresyjnych. Wyniki Pooperacyjna hipotensja wymagająca zastosowania leków wazopresyjnych wystąpiła u 59 (12,8%) chorych. Stworzono dwa modele predykcyjne: obejmujący tylko zmienne związane z chorym (A) oraz obejmujący również zmienne związane z okresem zabiegu i pooperacyjnym. W modelu A istotnymi predyktorami były: rosnący wiek (OR = 1,06 na każdy rok), gorszy wyjściowy szacunkowy klirens kreatyniny (OR = 0,977 na mL/min) oraz przewlekłe stosowanie β-blokerów (OR = 2,835). Dołączenie do analizy zmiennych charakteryzujących okres zabiegu i pooperacyjny (model B) ujawniło dwa dodatkowe predyktory istotne statystycznie: najniższe stężenie hemoglobiny po operacji (OR = 0,747 na mg/dL) oraz większa podaż H2O w dobie zabiegu (OR = 1,687 na każdy L H2O). Model B cechował się tylko nieznacznie lepszymi właściwościami predykcyjnymi w porównaniu do modelu A. Konieczność stosowania leków wazopresyjnych korelowała z wydłużeniem pobytu w szpitalu (10,8 ± 7,2 vs 8,2 ± 5,9 dnia; p = 0,0036) i występowaniem ostrej niewydolności nerek (OR = 3,42; p = 0,000007). W całej badanej populacji 91 chorych spełniło kryteria rozpoznania ostrej niewydolności nerek KDIGO (19,7%). Stwierdzono w okresie pooperacyjnym występowanie w badanej populacji tendencji do hiponatremii, hipokalemii i hipochloremii. Wnioski 1. Hipotensja po dużych operacjach brzusznych jest zjawiskiem wieloprzyczynowym. 2. Istotnymi czynnikami wpływającymi na jej wystąpienie są: rosnący wiek, przewlekłe stosowanie β-blokerów, gorsza wyjściowa czynność nerek, niskie stężenie hemoglobiny w okresie pooperacyjnym oraz większa całkowita podaż płynów w dobie zabiegu. 3. Spośród tych czynników dominujące znaczenie mają predyktory charakteryzujące chorego przed zabiegiem. Konieczność stosowania leków wazopresyjnych koreluje z wydłużeniem pobytu w szpitalu i zwiększonym ryzykiem wystąpienia ostrej pooperacyjnej niewydolności nerek.