Wyzwolenie potencjału gospodarczego regionu

Podsumowanie konferencji pt.
„Wyzwolenie potencjału gospodarczego regionu”
16 stycznia 2007r.
Temat spotkania: Wyzwolenie potencjału gospodarczego regionu - współpraca środowisk nauki,
biznesu, mediów i władz oparta na metodologii Foresight*
Prowadzący: Thilo Streit - Dyrektor Referatu ds. Badań i Transferu Technologii w Ministerstwie
Edukacji, Nauki i Kultury Landu Meklemburgii
Miejsce: Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego
Konferencja Wyzwolenie potencjału gospodarczego regionu
To było wyjątkowe spotkanie, ze względu na obecność najwyższych przedstawicieli władzy
samorządowej i rządowej w województwie: Norberta Obryckiego - Marszałka Województwa
Zachodniopomorskiego, Roberta Krupowicza - Wojewody Zachodniopomorskiego i Piotra Krzystka Prezydenta Miasta Szczecin oraz ważnych reprezentantów środowisk biznesu, instytucji otoczenia
biznesowego, nauki, kultury, mediów i społeczeństwa, ale również ze względu na liczne grono gości
zagranicznych, którzy przyjechali do Szczecina w ramach realizacji projektu „The Foresight Laboratory
of Europe”.
Konferencję otworzył dr hab. inż. Alberto Lozano Platonoff, który w swej prezentacji przedstawił
sytuację gospodarczą naszego regionu w porównaniu do regionów Skanii (Szwecja), Emilia-Romagna
(Włochy) i Mecklemburg-Vorpommern (Niemcy). Porównanie to wynikało z faktu, iż Forum Gryf
obecnie uczestniczy w europejskim projekcie The Foresight Laboratory of Europe, którego celem jest
porównanie dwóch przodujących regionów (Skania i Emilia-Romagna) z dwoma regionami jeszcze nie
rozwiniętymi (Mecklenburg-Vorpommem i Zachodniopomorskie). Więcej informacji na temat projektu
można znaleźć na stronie www.forumgryf.pl. Pod koniec swojego wystąpienia, postawił pytanie: czy
można zapewnić mieszkańcom Pomorza Zachodniego podobne warunki życia do tych, jakie posiadają
mieszkańcy wspomnianych regionów Europy, a jeśli tak, w jaki sposób je osiągnąć?
Następnie Dyrektor Referatu ds. Badań i Transferu Technologii w Ministerstwie Edukacji, Nauki
i Kultury Landu Meklemburgii – Thilo Streit - przedstawił uczestnikom sytuację gospodarczą
Meklemburgii – Pomorza Przedniego oraz działania jakie podjęły władze regiony do wyjścia z tego
impasu. Meklemburgia już jakiś czas temu uznała, że sposobem na rozwój tego regionu i poprawę jego
sytuacji może być rozwój biotechnologii. Konsekwentna realizacja tego celu przyniosła już pierwsze
Dorobek Centrum Transferu Wiedzy i Technologii Uniwersytetu Szczecińskiego ,,Integracja” spółka z o.o. organizacja
pożytku publicznego.
1
efekty i sukcesy, dlatego władze regionu w oparciu o nie wytyczyły sobie kolejny plan, którego realizacja
ma przynieść dalszy rozwój tego terenu.
Wprowadzenie do dyskusji
Ciekawym wydaje się fakt, że władze regionu Meklemburgii – Pomorza Przedniego zdecydowały
się w regionie wprowadzić podobny program, jaki jest obecnie realizowany na terenie całej Polski
pn. Wędka Technologiczna. Było to utworzenie sieci współpracy pomiędzy przedsiębiorcami
wdrażającymi nowe technologie a naukowcami, którzy udoskonalają je prowadząc badania finansowane
z pieniędzy publicznych.
T. Streit powiedział również w jaki sposób metodologia foresight oraz projekty takie jak „The
Foresight Laboratory of Europe” mogą przyczynić się do rozwoju nowoczesnych technologii
w europejskich regionach.
Podczas spotkania dr hab. inż. Alberto Lozano Platonoff przedstawił projekty, jakie zostały
zgłoszone do programu Wędka Technologiczna z terenu województwa zachodniopomorskiego oraz
prognozę co do kosztów ich wdrażania oraz efektów społeczno-gospodarczych, jakie ten proces może
przynieść. Wyniki tego podsumowania pokazują, że w województwie zachodniopomorskim istnieje duży
potencjał intelektualny związany z zaawansowanymi technologiami. Zgłoszone projekty technologiczne
reprezentują szerokie spektrum branż i instytucji. Projekty te wywodzą się zarówno ze środowisk
naukowych, jak i biznesowych, co pozwala pozytywnie rokować na przyszłość odnośnie szans na ich
komercjalizację i wdrażanie. Na badania dotyczące tych technologii, ich weryfikację lub wdrożenie
i komercjalizację w ciągu najbliższych dwóch lat potrzebne jest 176 mln zł. Jednak szacowane przychody
z tytułu realizacji tych projektów w perspektywie kolejnych pięciu lat wynoszą około 5 mld zł. Ilość
specjalistycznych miejsc pracy, która powstałaby przy ich realizacji, kształtuje się na poziomie 1 770.
W taki sposób w krótkim czasie województwo zachodniopomorskie ma możliwość wyzwolenia swojego
potencjału gospodarczego. Jeżeli jednak chcemy ze Szczecina zrobić drugi Wrocław potrzebna jest do
tego zgodna współpraca wszystkich środowisk: biznesu, nauki i samorządu.
Dr inż. Witold Mickiewicz z Politechniki Szczecińskiej
Dr Dominik Rozkrut z Uniwersytetu Szczecińskiego
Dorobek Centrum Transferu Wiedzy i Technologii Uniwersytetu Szczecińskiego ,,Integracja” spółka z o.o. organizacja
pożytku publicznego.
2
i Warcisław Kunc z Opery na Zamku
i Dr Joanna Matyjasik z PAM
Po tym wprowadzeniu goście konferencji, podzieleni na grupy zastanawiali się nad odpowiedzią
na trzy pytania:
1. Co jest potrzebne do zawiązania efektywnej współpracy między przedsiębiorcami, badaczami
i władzami w celu rozwoju gospodarczego Szczecina i regionu? Co można w tym zakresie
zaproponować?
2. Co jest potrzebne ze strony samorządowej: Miasta i Urzędu Marszałkowskiego?
3. Co jest potrzebne ze strony Urzędu Wojewódzkiego i Rządu?
Efektywna współpraca między przedsiębiorcami, badaczami i władzami:
➢potrzeba stworzenia instytucji z pokaźnym budżetem stymulującej badania technologiczne
i zgłaszającej popyt na nowe technologie lub biura transferu technologii, gdzie bardzo ważną funkcję
pełniłoby ciało doradcze (w postaci biznesmenów i doświadczonych badaczy), gdzie wypracowywano
by strategię działania zgodną z potrzebami (firmy), technologiami (naukowcy), zasobami osobowymi
i finansowymi (władza). Skuteczność instytucji uzależniona będzie w dużej mierze od jakości jej
kadry.
➢usprawnienie
dotychczasowych form wspierania innowacyjności (np. obecny sposób
funkcjonowania wielu instytucji regionu wspierających innowacyjności nie sprawdza się), powinny
być inaczej realizowane.
➢utworzenie funkcji „brokerów technologii”, którzy mogliby stać się pomostem łączącym dwie sfery
nauki i biznesu oraz ukierunkowywaliby naukowców do tworzenia rozwiązań, które będą miały
potencjał rynkowy. Ich zadaniem byłoby również poszukiwanie dla naukowców partnerów
strategicznych oraz przygotowywanie biznes planów do projektów. Takie instytucje niezależnie, ·w
jakiej formie by powstały miałyby spełniać takie cele jak:
- budowanie klimatu wzajemnego zaufania pomiędzy badaczami, przedsiębiorcami i władzami
oraz budowanie świadomości, że w innowacjach nie ma „ważniejszych”, bo wszyscy są
„ważni”, aby można było efektywnie je realizować z korzyścią dla wszystkich
zainteresowanych, bo skomercjalizowana technologia to nowe miejsca pracy, to zyski dla
przedsiębiorcy i samorządów, którym będzie on płacił podatki,
- sprzyjać współpracy pomiędzy uczelniami a przedsiębiorcami,
- znaleźć „innowacyjnych ludzi”,
- stworzyć system dobrego przepływu informacji pomiędzy środowiskami,
- merytoryczne wsparcie projektów innowacyjnych (pomoc przy wypełnieniu wniosków
o dofinansowanie, itd.),
- niezadowalające formy wsparcia innowacyjności, dotychczasowe formy nie sprawdzają się
(np. funkcjonowanie parków technologicznych), powinny być inaczej realizowane.
Część uczestników rozmowy twierdziła, że w naszym regionie to Uczelnie Wyższe
mogłyby być łącznikiem pomiędzy biznesem a naukowcami, z uwagi na liczną kadrę o profilach
ekonomicznych i finansowych. Z kolei inni twierdzili, że to samorządy powinny tworzyć
regionalne Jednostki Badawczo - Rozwojowe, które realizowałyby projekty prorozwojowe dla
regionu. Jeden z dyskutantów zauważył, że słaba sytuacja naszego regionu w rozwoju high - tech
wynika z braku silnych i dużych przedsiębiorstw mogących przyciągać i realizować projekty
innowacyjne. Z kolei inny twierdził, że mamy potencjał badań i potencjał realizatorów projektów
(firm), ale potrzebne jest niwelowanie ryzyka projektów innowacyjnych, tzn. wsparcie z zewnątrz
(przejęcie części ryzyka).
Dorobek Centrum Transferu Wiedzy i Technologii Uniwersytetu Szczecińskiego ,,Integracja” spółka z o.o. organizacja
pożytku publicznego.
3
Ważnym postulatem, który został poruszony podczas dyskusji, było wspieranie lokalnych
inicjatyw gospodarczych oraz własnych zasobów regionu. Na przykładzie Wielkopolski: można
byłoby wymagać od inwestorów użycia półproduktów z naszego regionu.
Przy wielu stolikach zaznaczono również, że absolutną podstawą w rozwoju regionu jest
określenie celu, tak jak to zrobiono w Meklemburgii. Region powinien znaleźć sobie „niszę” do
zagospodarowania.
Nie sposób pominąć również potrzeby uatrakcyjnienia oferty miejscowych uczelni
wyższych, ze względu na fakt, że wielu młodych ludzi w poszukiwaniu ciekawszych kierunków
wyjeżdża na studia do innych miejscowości.
Zagraniczni goście zwrócili uwagę na fakt, że do sukcesu w realizacji zamierzonych
działań jest nam potrzebne poczucie, że to jest Nasz region, my jesteśmy jego częścią i wszystko
co robimy dla niego to robimy dla siebie, dla naszego wspólnego i indywidualnego dobra. Dlatego
tak ważny w budowaniu siły regionu jest potencjał ludzki. Trzeba zintegrować tych ludzi, którzy
chcą coś robić dla regionu i z nimi działać.
Karol Polechoński - Zespół Badawczy „Integracja”
i Jarosław Przybylski - Kierownik Projektu
Master Plan Wodno-Ściekowy
Sędzia Maciej Kawałko – Sąd Rejonowy Szczecin
i Joanna Kawałko z Centrum Adopcji Dziecka
Potrzeby wsparcia projektów technologicznych ze strony samorządowej - Miasta i Urzędu
Marszałkowskiego:
Podczas dyskusji nad drugim pytaniem wracał temat bariery administracyjnej, czyli potrzeby
zmiany mentalności urzędniczej (zabieranie kłód spod nóg przedsiębiorców, a nie ich rzucanie), przerostu
biurokracji w urzędach, rozmycia kompetencji, nieprzystosowania przepisów do warunków i potrzeb,
zaniechania dobrych praktyk (upadek szkolnictwa zawodowego, rzemieślniczego), nadgorliwość
urzędnicza - brak zdrowego rozsądku w interpretacji przepisów oraz plagiat wzorców z UE a brak ich
adaptacji do polskich warunków. Poza tym wskazywano na fakt, że bardzo często projekty nie są w stanie
wytrzymać zmian kierunków władzy urzędującej, dlatego niezbędne jest wypracowanie mechanizmu
umożliwiającego prowadzenie działań długofalowych, które miałyby możliwość realizacji niezależnie od
zmian władz. Władza samorządowa i lokalna nie powinna przeszkadzać.
Ze strony władzy lokalnej przedsiębiorcy oczekują także tworzenia sprzyjającej infrastruktury
technicznej, której przedsiębiorcy sami nie będą w stanie zrealizować oraz promocji i lobbingu na rzecz
regionu. Ustalono również, że do wzajemnej współpracy i rozwoju regionu niezbędne są jasno
postawione pytania o plan działania i termin ich realizacji. Jednak cele te muszą być oparte o analizę
SWOT, czyli to co już mamy: nasze mocne i słabe strony oraz szanse i zagrożenia. Można mówić
o ocenie realizacji planów jeśli jest on mierzalny. Ważne są jasne reguły: co i kiedy będzie zrobione?
Dorobek Centrum Transferu Wiedzy i Technologii Uniwersytetu Szczecińskiego ,,Integracja” spółka z o.o. organizacja
pożytku publicznego.
4
Od lewej: Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego – Norbert Obrycki,
Wojewoda Zachodniopomorski – Robert Krupowicz i Prezydent Miasta Szczecin – Piotr Krzystek.
Potrzeby wsparcia projektów technologicznych ze strony Urzędu Wojewódzkiego i Rządu:
Przy trzecim pytaniu najczęściej powtarzanym problemem, który wymaga natychmiastowego
rozwiązania była potrzeba upraszczania prawa, ponieważ jeśli prawo nie będzie pomagało
przedsiębiorcom, to urzędnicy pomimo szczerych chęci też nie będą mogli im pomóc. Uproszczanie to
dotyczy również drogi decyzyjnej, jaką muszą przejść gotowe projekty, powinna ona być znacznie
krótsza. Poprawa stanu prawnego państwa powinna również dotyczyć ochrony patentów, które w chwili
obecnej nie są dostatecznie i odpowiednio sprecyzowane.
W kwestii polepszania przepisów zwrócono również uwagę:
- na brak procedur umożliwiających szybkie podjęcie współpracy między naukowcami
a przedsiębiorcami (przepisy te już istnieją, natomiast nie są powszechnie znane),
- konieczność udziału przedsiębiorców przy rozdziale środków unijnych i rządowych na
innowacyjność i przedsiębiorczość,
- unifikację prawa umożliwiająca sprawiedliwą konkurencję podmiotów nie tylko na terenie
Polski, ale także UE.
Ze strony rządu, oprócz tworzenia dobrych przepisów, oczekiwana jest także pomoc finansowa we
wspieraniu innowacji czyli współfinansowanie patentów, projektów i prototypów oraz promocja nowych
wynalazków na targach krajowych i zagranicznych, pokrywanie kosztów ich prezentacji ze strony władz
miasta i regionu.
Po raz trzeci, także przy dyskusji nad tym pytaniem pojawiła się potrzeba dobrze opracowanego
programu strategicznego dla regionu, który będzie konkretnie realizowany przez kolejne władze.
W podsumowaniu do konferencji jej goście honorowi powiedzieli:
Marszałek Województwa – Norbert Obrycki powiedział: „Forum Gryf to dla mnie wymiana wolnej
myśli, nie obciążonej żadną polityką, co jest możliwe dzięki gościom reprezentującym środowiska:
naukowe, przedsiębiorców i samorządowców. Dzięki współpracy tych środowisk stworzone zostaną nowe
możliwości inwestycyjne regionu oraz wspierany będzie rozwój nowych technologii. To z kolei, przełoży
się fakt, że młodzi ludzie, kończący studia w oparciu o instrumenty finansowe, które my im stworzymy,
będą kształcić w sobie ducha przedsiębiorczości.”
Z kolei Wojewoda Zachodniopomorski – Robert Krupowicz podkreślił, że jego zdaniem
największym potencjałem regionu są ludzie i ich działalność: „Jeżeli widzimy konkretnych ludzi i ich
działania to tak naprawdę jesteśmy już o krok od zbudowania dobrej koncepcji rozwoju regionu. Wydaje
mi się, że na tym etapie powinniśmy jeszcze bardzo mocno przyjrzeć się temu, co już osiągnęliśmy i na tej
podstawie dokonać inwentaryzacji potencjału naszego regionu. Wtedy można wyznaczyć konkretny cel,
Dorobek Centrum Transferu Wiedzy i Technologii Uniwersytetu Szczecińskiego ,,Integracja” spółka z o.o. organizacja
pożytku publicznego.
5
do którego chcemy dążyć i konsekwentnie go realizować, tak jak to zrobił region Meklemburgii –
Pomorza Przedniego”.
Ważną kwestię w sprawie współpracy przedsiębiorców i naukowców z samorządem wyraził Prezydent
Miasta Szczecin – Piotr Krzystek, który przyznał, że przede wszystkim administracja nie powinna
przeszkadzać, a w dalszej perspektywie promować pozytywne działania dla regionu. „Moim zdaniem
duże znaczenie w udanej współpracy pomiędzy biznesem, naukowcami a samorządem ma także przepływ
informacji o zapotrzebowaniu na technologie, o prowadzonych badaniach i w końcu o funduszach
zewnętrznych, głównie unijnych, jakie można pozyskać na ich wdrożenie – mówił P. Krzystek.
Dorobek Centrum Transferu Wiedzy i Technologii Uniwersytetu Szczecińskiego ,,Integracja” spółka z o.o. organizacja
pożytku publicznego.
6