Jak nowe regulacje unijne zmienią gazowe systemy gaśnicze

3MTM NovecTM 1230 Środek Gaśniczy
maj 2015
Bart Goeman, Business Development Manager EMEA, 3M
Jak nowe regulacje unijne zmienią gazowe
systemy gaśnicze
Ochrona przed pożarem to kluczowe zagadnienie w każdym biznesie. Priorytetów jest kilka: ugaszenie pożaru możliwie szybko, niedopuszczenie
do powstania szkód w infrastrukturze krytycznej, uniknięcie przestoju instalacji i przerwy w świadczeniu usług, a także całkowity koszt posiadania
instalacji gaśniczej (czyli jej zakupu i utrzymania) oraz oczywiście wymagania dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa.
Dziś inwestorom i dostawcom systemów gaśniczych przybyło nowe wyzwanie: ostatnie zmiany w rozporządzeniu unijnym dotyczącym stosowania F-gazów.
Założeniem tego rozporządzenia jest znaczna redukcja zużycia gazów cieplarnianych, w tym fluorowęgloworodów (HFC). Ma to bezpośredni wpływ
na technologię ochrony przed pożarem, HFC przeznaczone do systemów
gaśniczych mają bowiem jeden z najwyższych współczynników tworzenia
efektu cieplarnianego (GWP) – w porównaniu do HFC stosowanych w innych sektorach.
Na szczęście na rynku zabezpieczeń przeciwpożarowych są już sprawdzone rozwiązania alternatywne, których nie dotyczą obostrzenia najnowszych
unijnych regulacji. Zanim jednak przyjrzymy się im dokładniej, przeanalizujmy informacje o samych związkach HFC, tendencje legislacyjne i postanowienia przepisów.
Przyszłość związków HFC
Związki HFC w ochronie przeciwpożarowej pojawiły się kilkanaście lat
temu, jako łatwo dostępny zamiennik dla wycofywanych z użycia halonów.
Szybko zyskały dużą popularność. HFC nie są wprawdzie tak szkodliwe dla środowiska jak halony, na świecie rośnie jednak obawa o ich
zastosowanie na tak dużą skalę. Potencjał niszczenia warstwy ozonowej
w przypadku HFC wynosi wprawdzie 0, są to jednak gazy cieplarniane.
Wartość GWP gazu HFC-227ea to 3220. Ma on, więc 3220 razy bardziej
szkodliwy wpływ na zmiany klimatyczne, niż CO2. Niestety HFC stosowane
w ochronie przeciwpożarowej pod względem GWP sytuują się na samym
szczycie niechlubnej listy.
Świat przygląda się związkom HFC
Zgodnie z prognozami amerykańskiej Narodowej Akademii Nauk, jeśli
utrzymają się obecne tendencje, do 2050 r. emisja HFC prawdopodobnie
będzie stanowiła od 9% do 19% globalnej emisji gazów cieplarnianych.
Oczywiście wartości te będą się różniły w zależności od regionu, ale warto
zapamiętać, że jeśli nie zostaną przedsięwzięte zdecydowane kroki, emisja
HFC w USA podwoi się do 2020 r. i niemal potroi do 2030 r. – takie wiadomości podaje oficjalna strona ogłoszonego przez Biały Dom Planu działań
na rzecz klimatu (Climate Action Plan).
10 lipca 2014 r. Amerykańska Agencja Ochrony Środowiska (EPA) ogłosiła
swoją propozycję zmiany statusu fluorowęglowodorów (HFCs) w pewnych
obszarach zastosowań, która do 2020 r. ma zredukować emisję gazów
cieplarnianych o 42 tony ekwiwalentu CO2. Zgodnie z obliczeniami EPA
to wielkość równa emisji CO2 generowanej przez roczne zużycie energii
elektrycznej przez ponad 5 mln gospodarstw domowych. USA uzgodniły
zasady współpracy w obszarze redukcji zużycia HFC zarówno z Chinami,
jak i Indiami.
Dobrym przykładem z europejskiego podwórka jest postanowienie Hiszpańskiej Rady Ministrów o obłożeniu fluorowanych gazów cieplarnianych
specjalnym podatkiem (rozporządzenie 16/2013 z października 2013 r. ).
Podatek ten, obowiązujący od 1 stycznia 2014 r., wprowadzony został jako
część hiszpańskiego planu naprawy stanu finansów państwa w obliczu
kryzysu europejskiej waluty. Doraźnie miał więc zwiększyć przychody
skarbu państwa, a w dalszej perspektywie stanowić instrument finansowy
stymulujący inwestycje w ochronę środowiska. Został nałożony na użytkowanie fluorowanych gazów cieplarnianych (F-gazów) o wartości GWP
powyżej 150, w tym HFC.
Również malezyjska organizacja Green Building Index (GBI) podjęła znaczne starania, by zwiększyć świadomość wpływu na środowisko tzw. czystych chemicznych środków gaśniczych, a w szczególności HFC-227ea
i HFC-125.
stosowane w nowych i rozbudowywanych instalacjach będą w coraz
większym stopniu obejmowane przez harmonogram wycofywania tych
związków z użycia. Utrzymanie takich systemów pociągnie za sobą nieproporcjonalnie duże koszty. Nagle dostawcy systemów bazujących na
HFC staną nie tylko wobec wzrostu cen zakupu środka, ale także wobec
długofalowych konsekwencji, takich jak koszty związane z ponownym
napełnieniem instalacji i potencjalne koszty utylizacji czynnika gaśniczego
po śmierci technicznej systemu.
Nowe prawo europejskie
W poszukiwaniu alternatywnych rozwiązań
W kwietniu ubiegłego roku Parlament Europejski poparł rekomendowany
przez Komisję Europejską projekt ograniczenia stosowania fluorowęglowodorów (HFC) do 79% przeciętnego zużycia w latach 2009-2012 do 2030 r.
– w ramach rozporządzenia (UE) nr 517/2014 PE i Rady z dnia 16 kwietnia
2014 r. w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 842/2006.
Jego postanowienia weszły w życie z mocą od stycznia 2015 r. Obowiązują one wszystkie kraje członkowskie i zostaną zaimplementowane do
krajowych systemów prawnych. W Polsce trwają prace nad projektem
ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych
fluorowanych gazach cieplarnianych, który uwzględnia już najnowsze
zmiany w prawodawstwie unijnym.
Nad branżą systemów gaśniczych na pewno jednak nie zbierają się czarne
chmury. Na rynku tym dostępne są alternatywne środki, o potwierdzonej
efektywności kosztowej, więc odejście od stosowanych dziś gazów HFC
może być zdecydowanie mniej dotkliwe niż w innych sektorach.
Alternatywne rozwiązania obejmują czyste chemiczne środki gaśnicze,
których nie dotyczą postanowienia nowego rozporządzenia F-gazowego,
a także gazy obojętne i systemy oparte na technologiach wykorzystujących
wodę.
Zwolennicy HFC utrzymują, że rozporządzenie F-gazowe w kontekście
ochrony przeciwpożarowej może zostać uchylone – ze względu na znikomą wartość emisji HFC w tym obszarze (instalacje gaśnicze są źródłem
zerowej emisji tych substancji, o ile nie wystąpi wyładowanie środka).
Twierdzenie takie jest pozbawione podstaw: założeniem rozporządzenia
jest redukcja emisji HFC poprzez kontrolę ich zużycia (a w konsekwencji
– zmniejszenie produkcji i importu). Dlatego jego wpływ na rynek ochrony
przeciwpożarowej nie ulega wątpliwości, a nawet więcej: ponieważ HFC
stosowane w tym segmencie mają jedne z najwyższych wskaźników GWP,
rynek ten nowe regulacje dotkną szczególnie.
Nowe unijne rozporządzenie F-gazowe ustala kalendarz redukcji zastosowań gazów HFC i termin ich wycofania z rynku. Producenci tych substancji
muszą się liczyć z nałożeniem kontyngentów produkcyjnych i importowych,
a to oznacza konieczność poważnej korekty biznesowych planów.
Dlaczego? Podstawę obliczania wielkości kontyngentów stanowi ekwiwalent CO2, więc ograniczenia dla środków gaśniczych z grupy HFC będą
znaczne. Cechują się one bowiem znacznie wyższymi współczynnikami
tworzenia efektu cieplarnianego GWP niż substancje HFC stosowane w
innych sektorach. Spójrzmy na przykład: producent substancji z grupy HFC
wykorzysta ten sam odsetek limitu, wytwarzając tonę HFC-227ea, trzy tony
HFC-245fa albo pięć ton HFC-32.
Istniejące systemy pod lupą
Czas życia instalacji gaśniczej to około 20 lat. Łatwo więc obliczyć, że
każdy z systemów, w których czynnikiem gaśniczym jest związek z grupy
HFC, dotkną obostrzenia rozporządzenia F-gazowego – czy będzie to
system już istniejący, czy zamontowany w ciągu kilku najbliższych lat.
HFC-227ea, HFC-125 oraz HFC-236fa są objęte postanowieniami tego
rozporządzenia w pełnym zakresie. HFC-23 nie będzie mógł już być
wprowadzany na rynek po 1 stycznia 2016 r. HFC wykorzystywane do
powtórnego napełnienia systemu po wyładowaniu bądź konserwacji lub
Technologie wodne
Mają niską toksyczność i zerowy potencjał tworzenia efektu cieplarnianego.
Niemniej jednak, choć w niektórych miejscach mogą okazać się wystarczająco skuteczne, nie nadają się raczej do zastosowania w przestrzeniach,
w których znajduje się wrażliwy i delikatny sprzęt. Woda może doprowadzić do zwarcia instalacji elektrycznej lub doprowadzić do trwałego uszkodzenia elementów urządzeń. Poza tym systemy wodne działają w płaszczyźnie pionowej, w dwóch wymiarach – z góry na dół, co może oznaczać, że czynnik gaśniczy nie dotrze do pożądanego obszaru. Potem
pozostaje jeszcze konieczność usunięcia z pomieszczenia zanieczyszczonej wody.
Gazy obojętne
Gazy obojętne są bez wątpienia skuteczne, ich wyładowanie zajmuje jednak znacznie więcej czasu niż w przypadku środków syntetycznych – sięga
2 minut, kolejnych 30 sekund potrzebują na ugaszenie pożaru. Redukują
zawartość tlenu w pomieszczeniu, co oznacza, że nie są idealnym rozwiązaniem tam, gdzie mogą przebywać ludzie – w stężeniu koniecznym do
ugaszenia pożaru mogą powodować niedotlenienie. Ponieważ gazy obojętne wymagają instalacji wysokociśnieniowej, musza zostać zastosowane
dodatkowe procedury bezpieczeństwa z tym związane.
Gazy obojętnie to generalnie mieszanki argonu i azotu. Mechanizm gaśniczy w ich przypadku polega na wypieraniu tlenu z chronionej przestrzeni.
Żeby jednak mechanizm ten zadziałał, potrzeba znacznej ilości gazu do
wyparcia powietrza (i zredukowania zawartości tlenu). Butle z gazem –
nawet jeśli przechowywany jest pod ciśnieniem 300 bar – zajmują znaczną
przestrzeń i stanowią poważne obciążenie dla podłoża (lub stropu).
Czyste chemiczne środki gaśnicze, które nie są gazami HFC
Warto dziś mieć świadomość, że grupa chemicznych substancji gaśniczych, zwanych też czystymi środkami gaśniczymi, nie jest jednolita.
Zawiera bowiem zarówno gazy HFC, jak i inne środki – takie, które nie są
objęte restrykcjami nowego unijnego rozporządzenia dotyczącego F-gazów. Należy do nich keton fluorowy (FK 5-1-12). Analiza właściwości środków syntetycznych pokazuje, że to właśnie FK-5-1-12 (na rynku obecny
jako produkt 3M, pod handlową nazwą Novec 1230) najbardziej zasługuje
na miano rozwiązania przyszłości. Nie podlega postanowieniom rozporządzenia F-gazowego ani żadnym innym międzynarodowym rozporządzeniom i dyrektywom – ani tym obowiązującym obecnie, ani planowanym do
wprowadzenia w przyszłości.
Czyste środki gaśnicze eliminują zagrożenie zniszczenia wrażliwych urządzeń elektronicznych, nie pozostawiają bowiem po wyładowaniu żadnych
śladów. Nie przewodzą również prądu. To oznacza, że pożary urządzeń
elektrycznych można gasić bez odłączania od nich napięcia. Pozwala to
uniknąć kosztownej przerwy w pracy i jeszcze bardziej kosztownej utraty
danych.
Chemiczne środki gaśnicze działają poprzez eliminację ciepła (a nie tlenu)
i działają szybko (wyładowanie w ciągu 10 sekund, pożar ugaszony
w ciągu 0,5 minuty). Z reguły systemy te działają pod znacznie niższym
ciśnieniem niż systemy z gazami obojętnymi (25 bar, 34 bar, 42 bar lub
50 bar) i potrzebują znacznie mniej butli z ładunkiem środka gaśniczego.
A ponieważ mogą zostać rozmieszczone przy ścianach lub wokół filarów,
zajmują mniej przestrzeni użytkowej niż butle systemów z gazami obojętnymi. Nie bez znaczenia jest także niższe ciśnienie, jakie tworzą w pomieszczeniu po wyładowaniu.
Systemy z gazami chemicznymi mogą wydawać się droższe, ze względu
na wyższy koszt zakupu środka, ale o wiele rozsądniej jest patrzeć szerzej
– na całkowity koszt posiadania instalacji (koszt utrzymania i przeglądów,
zasilania, koszt powierzchni przeznaczonej na magazyn środka gaśniczego itd.) w perspektywie lat jej użytkowania. Cała instalacja z czystym
środkiem gaśniczym zajmuje przy tym z reguły mniej miejsca niż system
z gazem obojętnym.
Choć więc pozostaje wiele czynników do rozważenia przy wyborze technologii gaśniczej, w tym coraz istotniejsze zmiany w europejskim prawodawstwie – zdecydowanie jest w czym wybierać. Każdy inwestor, projektant
i dostawca systemów gaśniczych, który rozgląda się za alternatywą dla
systemów opartych na gazach HFC znajdzie coś dla siebie.
Bart Goeman – Business Development Manager
środka gaśniczego 3MTM NovecTM 1230 w regionie EMEA od 2003 r.
Czym jest środek gaśniczy Novec 1230?
Novec 1230 to przedstawiciel nowej generacji środków gaśniczych
zastępujących wycofane z użycia halony i gazy HFC. Został stworzony z
założeniem połączenia skuteczności gaśniczej, bezpieczeństwa dla ludzi i
absolutnej nieszkodliwości dla środowiska. Ma zerowy potencjał niszczenia
warstwy ozonowej, potencjał tworzenia efektu cieplarnianego mniejszy niż
jedna jednostka i czas życia w atmosferze do 5 dni. Nie przewodzi prądu,
nie powoduje korozji, paruje niezwykle szybko – został zaprojektowany
specjalnie do ochrony wrażliwych elementów infrastruktury technicznej i
przedmiotów o unikatowej wartości. Jest czynnikiem gaśniczym w syste-
mach chroniących data center, centra przetwarzania danych, sterownie,
centra telekomunikacyjne, jednostki transportu morskiego, jednostki
militarne, zakłady przemysłu gazowego i naftowego, muzea i archiwa
historyczne. Novec 1230 gasi pożar i znika bez śladu, nie pozostawiając
osadów, nie powodując uszkodzeń gaszonych urządzeń i nie dezintegrując
środowiska pracy.
Więcej o właściwościach i zastosowaniach środka gaśniczego
Novec™ 1230 w ochronie różnorodnych obiektów:
www.3m.pl/Novec1230
Gwarancja 3M Blue Sky
3M gwarantuje, że przez okres 20 lat po pierwotnej instalacji (z zastrzeżeniem stosownych wymagań) środek gaśniczy Novec 1230, zastosowany
w zatwierdzonym systemie, nie zostanie wycofany z użycia w ochronie
przeciwpożarowej ze względu na wartość potencjału niszczenia warstwy
ozonowej (ODP) lub potencjału tworzenia efektu cieplarnianego (GWP).
Gwarancja jest również potwierdzeniem, że nie znajduje się on w koszyku
produktów przeznaczonych do wycofania zużycia zgodnie z Protokołem montrealskim ani nie stanowi przedmiotu unijnego rozporządzenia
w sprawie F-gazów, wprowadzającego w życie restrykcje ograniczające
produkcję HFC na obszarze Unii i ich import do Europy. Nie będzie także
objęty amerykańskimi regulacjami EPA SNAP, które uniemożliwiałyby jego
zastosowanie lub dopuszczały go do użytku w bardzo wąskim zakresie.
3M i Novec są zarejestrowanymi znakami towarowymi firmy 3M.
Blue Sky jest znakiem usługowym firmy 3M.
Rodzina produktów
3M™ Novec™
Marka Novec™ jest symbolem wielu różnych, opatentowanych produktów 3MTM. Receptura i parametry użytkowe każdego z nich są wyjątkowe, a to co je łączy to fakt, że są bezpieczne, skuteczne i ekologiczne. Wśród nich są środki myjące dla przemysłu precyzyjnego i elektronicznego, nośniki ciepła, środek gaśniczy oraz inne substancje chemiczne do specjalnych
zastosowań.
3M™ Novec™ Engineered Fluids ▪ 3M™ Novec™ Aerosol Cleaners ▪ 3M™ Novec™ 1230 Fire Protection Fluid ▪ 3M™ Novec™
Electronic Coatings ▪ 3M™ Novec™ Electronic Surfactants
Uwaga: Wszystkie informacje, dane techniczne oraz zalecenia odnoszące się do produktów firmy 3MTM zawarte w tym dokumencie oparte są na testach i doświadczeniach, które oceniamy jako wiarygodne. Ze względu
na wiele czynników mogących mieć wpływ na poprawne działanie produktu, a będących poza możliwościami sprawdzenia przez 3MTM, takich jak różnorodność czynników środowiskowych i odmiennych warunków pracy, nie
możemy jednak zagwarantować całkowitej skuteczności zastosowanego przez użytkownika produktu firmy 3MTM. W związku z tym, że czynniki środowiskowe i odmienne warunki pracy są znane użytkownikowi produktu
i podlegają jego kontroli, to użytkownik ponosi pełną odpowiedzialność za wybór produktu do konkretnego zastosowania.
3M Poland Sp. z o.o.
Dział Elektroniki
Al. Katowicka 117
Kajetany, 05-830 Nadarzyn
tel. (22) 739 60 00
fax: (22) 739 60 01
e-mail: [email protected]
www.3m.pl/novec1230