Zasoby i opłacalność produkcji energii odnawialnej w Polsce
Transkrypt
Zasoby i opłacalność produkcji energii odnawialnej w Polsce
Zeszyty Naukowe UNIWERSYTETU PRZYRODNICZO-HUMANISTYCZNEGO w SIEDLCACH Nr 99 Seria: Administracja i Zarz dzanie 2013 prof. dr hab. Marian Podstawka Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach Wydzia Nauk Ekonomicznych i Prawnych mgr in . Urszula Podstawka Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Warszawa Zasoby i op!acalno"# produkcji energii odnawialnej w Polsce1 Resources and profitability of renewable energy resources in Poland Streszczenie: Struktura no ników energii w Polsce wykorzystywanych do energii elektrycznej znacznie rózni si! od tej w wysoko rozwini!tych pa"stwach. Aktualnie prawie 95% energii elektrycznej w naszym kraju produkowane jest z w!gla kamiennego i brunatnego. Wzrastaj#ce zapotrzebowanie na energi! elektryczn# oraz przepisy unijne sprawiaj#, $e istnieje konieczno % wi!kszego wykorzystania innych &róde' energetycznych, w tym odnawialnych &róde' energii (OZE). W 2010 r. najwi!cej wyprodukowano energii elektrycznej z biomasy (53,1%), nast!pnie z wykorzystania wody (26,8%) oraz wiatru (16,7%). Je li chodzi o produkcj! energii z biogazu, to jej znaczenie jest niewielkie. W analizowanym roku energia ta stanowi'a zaledwie 3,3% ogó'u energii wyprodukowanej z OZE. Aktualnie najni$szym kosztem produkcji energii elektrycznej (ok. 370 z'/MWh) charakteryzuj# si! elektrownie w!glowe. Produkcja energii elektrycznej z OZE jest nieco dro$sza (ok. 400 z'/MWh). Energia pozyskiwana z elektrowni w!glowych b!dzie napotyka% na coraz wi!ksze trudno ci z tytu'u nabywania uprawnie" do emisji dwutlenku wegla. Wobec tego rysuje si! perspektywa produkcji energii elektrycznej z odnawialnych &róde'. Energetyka oparta na tych &ród'ach nie produkuje odpadów, nie niszczy rodowiska, oprócz tego produkcja energii elektrycznej z OZE wp'ywa korzystnie na rozwój lokalny. Szczególnie wa$na jest produkcja energii elektrycznej z biogazu przez tego rodzaju elektrownie. Wynika to z faktu, i$ takie elektrownie wykorzystuj# do produkcji energii odpady komunalne, przemys'u spo$ywczego, produkcji rolniczej, wspieraj# proekologiczn# polityk! UE. Dodatkowo zmniejszaj# bezpo rednio i po rednio zanieczyszczenie rodowiska. Aktualnie funkcjonuj# w Polsce 34 elektrownie produkuj#ce energi! z biomasy o '#cznej zdolno ci produkcyjnej wynosz#cej prawie 40 MWe. S!owa kluczowe: energia, odnawialne !ród a energii, energia wody, energia wiatru, energia biomasy, energia s oneczna, energia geotermalna, op acalno"#, perspektywy, polityka energetyczna Abstract: Structure of energy carriers in Poland used for electricity differs from that in highly developed countries significantly. Currently almost 95% of electricity in our country is produced from coal and lignite. An increasing demand for electricity as well as European law result in the 1 Badania finansowane w ramach projektu NCN "Ekonomiczne uwarunkowania produkcji bioenergii w Polsce" umowa UMO-2011/01/B/HS4/06220". 22 M. Podstawka, U. Podstawka need of making more use of other energy resources including renewable energy sources (OZE). In 2010 the largest part of energy was produced from biomass (53,1%), followed by water (26,8%) and wind (16,7%). When it comes to energy production from biogas, its significance is low. In the analyzed year this kind of energy represented only 3,3% of the whole energy produced with OZE. Currently, the lowest cost of electricity production (370 PLN/MWh) characterizes coal power stations. Production of electricity using renewable sources of energy is a little bit more expensive (approximately 400 PLN/MWh). Energy produced by the coal power stations will meet more and more difficulties caused by the acquisition of rights to emit the carbon dioxide. As a result, there is a prospect of production of energy using its renewable sources. Power sector based on these resources does not produce waste, does not destroy environment and besides has a positive impact on local development. Production of energy using biogas is especially important. It follows from the fact that these power stations use in energy production both municipal, food industry and agricultural production waste, and support pro-ecological policy of European Union. In addition they both directly and indirectly reduce pollution. There are 34 biomass power stations currently operating in Poland with total capacity of almost 40MWh. Key words: electricity, renewable energy sources, wind energy, biomass, solar energy, geothermal energy, profitability, energetic policy Wst$p Rozwój gospodarczy wszystkich wysoko rozwini$tych pa%stw uzale&niony jest mi$dzy innymi od dostaw energii elektrycznej. W zasadniczej masie wytwarzana jest ona na bazie tradycyjnych surowców energetycznych. Struktura no"ników energii w Polsce, na bazie których wytwarzana jest energia elektryczna znacznie ró&ni si$ od od tej w innych wysoko rozwini$tych pa%stwach. Prawie 95% energii elektrycznej w naszym kraju wytwarzane jest na bazie w$gla kamiennego i brunatnego. W zwi'zku z ograniczono"ci' zasobów tych surowców oraz z racji na szkodliwe emisje substancji powstajacych przy ich spalaniu, d'&y si$ do ograniczenia wykorzystania tych tradycyjnych no"ników energetycznych. Jednocze"nie wzrastaj'ce zapotrzebowanie na energi$ elektryczn' oraz rosn'ce standardy "rodowiskowe, sprawiaj', &e istnieje konieczno"# zwiekszonego wykorzystania innych !róde energetycznych, takich jak energia j'drowa, gaz upkowy czy odnawialne !ród a energii. Dodatkowo do 2020 r. przepisy unijne zobowi'za y Polsk$ do 15% udzia u odnawialnych !róde energii w jej produkcji. Celem opracowania jest przedstawienie odnawialnych surowców energetycznych w Polsce oraz efektywno"ci jego wykorzystania. Rodzaje energii Dyrektywa Rady z 29 czerwca 1990 r. wyró&nia trzy kategorie energii: energi$ pierwotn', energi$ pochodn' i energi$ z odzysku2. Energia pierwotna to podstawowy rodzaj energii wykorzystywany w gospodarkach wysoko rozwini$tych pa%stw. To suma energii uciele"niona w takich jej no"nikach, które pozyskiwane s' bezpo"rednio ze "rodowiska. Nale&' do nich: w$giel kamienny, w$giel brunatny, ropa naftowa, gaz ziemny, torf, drewno opa owe, 2 Dyrektywa Rady z 29 VI 1990 r. (90/377/EWG) Seria: Administracja i Zarz dzanie (26)2013 ZN nr 99 Zasoby i op!acalno"# produkcji energii odnawialnej w Polsce 23 odpady przemys ówe, odpady komunalne i rolnicze, metanol, etanol, woda, wiatr, s o%ce, geotermia. Energia pochodna pochodzi z takich jej no"ników, które powstaj' w wyniku przemian energetycznych. Do pochodnych no"ników zaliczamy: brykiety z w$gla kamiennego, brykiety z w$gla brunatnego, koks, gaz koksowniowy, smo a, benzyna, olej nap$dowy, parafiny, asfalty, gaz wielkopiecowy. Je"li za" chodzi o energi$ z odzysku, to chodzi tu g ównie o takie jej !ród a, jak: fuzja j'drowa, si a grawitacji oraz rozpad izotopów. Szczegó owe informacje dotycz'ce rodzajów i postaci energii pierwotnej przedstawia tabela 1. Tabela 1. Zasoby i rodzaje energii pierwotnej Odnawialne Promieniowanie s oneczne Fale morskie Gradienty termalnych wód Biomasa Wiatr Cieki wodne Geotermia Zasoby energii pierwotnej Nieodnawialne Paliwa organiczne (w$giel kamienny, w$giel brunatny, ropa naftowa, gaz) Paliwa j'drowe rozszczepialne (uran, tor i inne) Paliwa j'drowe syntetyczne (deuter, hel, lit) (ród o: na podstawie G. Bartodziej, M. Tomaszewski: Polityka energetyczna i bezpiecze%stwo energetyczne, Wyd. Federacji Stowarzysze% Naukowo-Technicznych, Energia i )rodowisko, Warszawa 2008, s. 44. Alternatyw' dla energii pozyskiwanej w sposób tradycyjny ze !róde nieodnawialnych s' odnawialne !ród a energii (OZE). Odnawialne !ród a energii maj' przewag$ nad tradycyjnymi, co wynika z ich nieszkodliwo"ci b'd! bardzo ma ej szkodliwo"ci dla "rodowiska oraz z ich niewyczerpywalno"ci. Energia wody Najwi$ksza koncentracja zasobów wodnych w Polsce wyst$puje w dorzeczach Wis y i Odry. Obecnie w Polsce wykorzystuje si$ zasoby hydroenergetyczne tylko w 12%. *'czna moc elektrowni wodnych w Polsce wynosi 1241,3 MW. Aktualnie pracuje 125 elektrowni wodnych. Ich wykaz i charakterystyk$ zawiera tabela 2. Tabela 2. Wykaz pracuj'cych elektrowni wodnych i ich moc Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. ZN nr 99 Elektrownia wodna W oc awek Czorsztyn–Nidzica–Sromowce Wy&sze Ro&nów D$be Por'bka Myczkowce Czchów Pilchowice Moc (w MW) 162,0 94,6 50,0 20,0 12,6 8,3 8,0 7,5 Seria: Administracja i Zarz dzanie (26)2013 24 M. Podstawka, U. Podstawka 9. 10. 11. 12. 13. 14. Bobrowiec +arnowiec Por'bka-+ar Solina +ydowo Dychów Razem: 1,4 7,6 500,0 140,0 150,0 79,3 1241,3 (ród o: www.imgw.pl. Energia wiatru Energetyka wiatrowa cechuje si$ najwi$ksz' dynamik' spo"ród wszystkich odnawialnych !róde energii. Podobnie jak ca a bran&a energetyczna w Polsce podlega ona koncesjonowaniu. Dotychczas wydano 378 koncesji na elektrownie wiatrowe. *'czna moc wszystkich elektrowni wiatrowych aktualnie przekracza 1000 MW. Najkorzystniejsze warunki do produkcji energii z wiatru znajduj' si$ na pó nocy Polski. Aczkolwiek korzystne warunki wyst$puj' tak&e w Polsce "rodkowej. W zasadzie niekorzystnych warunków do produkcji energii wiatrowej w Polsce nie ma. Rozk ad stref wiatrowych w Polsce przedstawia rys. 1. Rysunek 1. Strefy wiatru w Polsce (ród o: www.imgw.pl. Energia biomasy Biomasa to materia pochodzenia organicznego. S' to wszystkie substancje pochodzenia ro"linnego i zwierz$cego, które ulegaj' biodegradacji. Do biomasy zalicza si$ pozosta o"ci produkcji rolnej, produkcji le"nej, odpady przemys owe i komunalne. Z biomasy produkowany biogaz wykorzysty- Seria: Administracja i Zarz dzanie (26)2013 ZN nr 99 Zasoby i op!acalno"# produkcji energii odnawialnej w Polsce 25 wany jest do produkcji energii. Zalet' produkcji energii w elektrowniach wykorzystuj'cych biomas$ jest mo&liwo"# regulowania ich mocy. Jest to praktycznie niemo&liwe w przypadku produkcji energii z wiatru czy wody. Aktualnie energia produkowana z biomasy stanowi nieznaczny udzia w produkcji energii z odnawialnych !róde . W po owie 2013 r. w Polsce funkcjonowa y 34 elektrownie produkuj'ce energi$ z biomasy. Ich mo&liwo"ci produkcyjne przedstawia tabela 3. Produkcja energii z biomasy zas uguje na wszelkie preferencje. Wynika to z faktu, i& takie bioelektrownie wykorzystuj' do produkcji energii wszelkiego rodzaju odpady. Podwójnie zatem wspieraj' proekologiczn' polityk$ Unii Europejskiej. Z jednej strony zagospodarowuj' odpady, zmniejszaj'c zanieczyszczenie "rodowiska. Bioelektrownie przyczyniaj' si$ do redukcji emisji CO2, do ograniczenia nawo&enia mineralnego, do redukcji emisji odorów, do rozwoju infrastruktury technicznej obszarów wiejskich, do wzrostu zatrudnienia na tych obszarach. Z drugiej za" strony produkuj' energi$ wspieraj'c konkurencyjn' niskoemisyjn' gospodark$. W warunkach polskich rozwój energetyki opartej na biomasie winien sta# si$ wa&nym filarem bezpiecze%stwa energetycznego. Tym samym produkcja energii z biomasy mo&e by# czynnikiem wspieraj'cych dochody rolnicze, rozwój gospodarstw rolnych oraz mo&e by# wa&nym realizatorem ekologicznej polityki unijnej. Energia promieniowania s!onecznego G ównym !ród em energii dla Ziemi jest promieniowanie s oneczne. Energia promieniowania s onecznego wykorzystywana jest do produkcji energii elektrycznej oraz cieplnej poprzez efekt fotowoltaiczny. Zjawisko to polega na powstawaniu pod wp ywem promieniowania "wietlnego si y elektromotorycznej. Ogniwo fotowoltaiczne sk ada si$ z dwóch p ytek krzemowych. Pod wp ywem promieniowania s onecznego, elektrony z dolnej p ytki przemieszczaj' si$ do p ytki górnej generuj'c pr'd elektryczny. Potencjalna ilo"# energii s onecznej emitowanej w kierunku Ziemi wynosi 173 000 TW. Natomiast moc zainstalowana w krajowych elektrowniach s onecznych jest niewielka i wynosi 1,125 MWe. Energia geotermalna Kolejna forma energii wykorzystywana do produkcji energii elektrycznej i energii cieplnej to energia geotermalna. Jest to energia czerpana z wewn$trznego ciep a Ziemi, które zgromadzone jest w ska ach i wodach wype niaj'cych pory i szczeliny. Do produkcji energii elektrycznej wykorzystywane s' wody, których temperatura przekracza 150°C. Wody o takiej temperaturze wyst$puj' ju& 100 m pod powierzchni' ziemi. Energia geotermalna jest nieszkodliwa dla "rodowiska i nie tworzy &adnych zanieczyszcze%. Oprócz tego zasoby energii geotermalnej s' zawsze dost$pne. Trudno jest oszacowa# ilo"# energii wytwarzanej z tego !ród a. ZN nr 99 Seria: Administracja i Zarz dzanie (26)2013 Seria: Administracja i Zarz dzanie (26)2013 Biogaz Agri Sp. z o.o. Spó ka Rolna Kalsk Sp. z o.o. Elektrownie Wodne Sp. z o.o. Biogaz Zeneris Sp. z o.o. Eko-Energia Grzmi'ca Sp. z o.o. Bio-Wat Sp. z o.o. Bio-But Sp. z o.o. Zak ad Do"wiadczalny I+ PIB Grodziec )l'ski Sp. z o.o. Bioelektrownia Sp. z o.o. Bioenergy Project Sp. z o.o. Alter Power Sp. z o.o. Wikana Bioenergia Sp. z o.o. AWW Wawrzyniak Sp. j. Biogal Sp. z o.o. Gospodarstwo Rolne Kargowa P.P.-H-U „SERAFIN” Sp. z o.o. Elektrociep ownia Bartos Sp. z o.o. Polskie Biogazownie Energy – Zalesie Sp. z o.o. DOBITT ENERGIA Sp. z o.o. ENERGY L$bork Sp. z o.o. Südzuker Polska S.A. DMG Sp. z o.o. Zak ad Do"wiadczalny Instytutu Zootechniki PIB Grodziec BIO-POWER Sp. z o.o. Cargill Poland Sp. z o.o. Biogazownia Rypin 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. (ród o: AR Poldanor S.A. Nazwa przedsi$biorstwa energetycznego 1. Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. Lp. Kocza a Paw ówko P aszczyca Nac aw )wielino Uniechówek Gi&yno Kujanki Niedoradz Kalsk Liszkowo Skrzatusz Grzmi'ca )widnica *any Wielkie Kostkowice Uhnin Konopnica Me no Piaski Zbiersk Cukrownia Boleszyn Kl$psk Szklarska Mysleniewska Piekoszów Zalesie Liszkowo L$bork Strzelin Koczergi Kostkowice Mi$dzyrzec Podlaski Bielany Wroc awskie Starorypin Prywatny Razem Miejsce Roczna wydajno"# (m3/rok) 8 212 500 3 802 655 2 299 500 2 299 500 2 299 500 4 100 200 4 100 200 1 124 470 631 000 4 500 000 7 400 000 2 020 000 6 000 000 4 000 000 1 106 683 2 030 017 4 500 000 7 920 000 6 200 000 3 906 960 4 176 558 4 900 000 4 633 117 2 477 000 2 464 000 8 000 000 7 400 000 3 500 000 5 173 875 3 900 000 2 030 017 3 500 000 1 053 000 6 811 090 138 471 842 Tabela 3. Rozmieszczenie oraz wydajno"# bioelektrowni na 20.05.2013 roku Zainstalowana moc uk!adu Eklektryczna MWe Cieplna MWt 2,126 2,206 0,946 1,101 0,625 0,680 0,625 0,686 0,625 0,686 1,063 1,081 1,063 1,081 0,330 0,342 0,252 0,291 1,140 1,060 2,126 1,198 0,526 0,505 1,600 1,600 0,900 1,100 0,526 0,540 0,600 0,608 1,200 1,160 1,998 2,128 1,600 1,800 0,999 1,040 1,600 1,620 1,200 1,220 1,000 1,400 0,660 0,640 0,800 0,855 2,000 2,016 2,126 1,198 1,200 1,223 2,000 2,065 1200 1,300 0,600 0,608 1,200 1,251 0,526 0,581 1,875 1,813 38,875 38,800 26 M. Podstawka, U. Podstawka ZN nr 99 27 Zasoby i op!acalno"# produkcji energii odnawialnej w Polsce Reasumuj'c, 'cznie wykorzystanie odnawialnych !róde do produkcji energii w Polsce przedstawia tabela 4. Tabela 4. Instalacje OZE na podstawie wydanych koncesji Rodzaj %ród!a Liczba instalacji Moc (MWe) 2009 Elektrownie na biogaz Elektrownie na biomas$ Elektrownie wykorzystuj'ce energi$ s oneczn' Elektrownie wiatrowe Elektrownie wodne &'cznie a) Liczba instalacji Moc (MWt) 2011 b) 94,6 252,5 0,100 147 15 1 724,7 945,2 2017,1 301 724 1188 c) d) 127,1 409,7 1,125 190 19 6 1616,4 951,4 3105,7 526 746 1487 a) w tym uwzgl$dniono moc – 23,7 MWe bioelektrowni wpisanych do rejestru Prezesa ARR w tym uwzgl$dniono – 22 bioelektrownie wpisane do rejestru prezesa ARR c) w tym uwzgl$dniono 34 elektrownie wpisane do rejestru prezesa ARR d) w tym uwzgl$dniono moc 39 MWe bioelektrowni wpisanych do rejestru prezesa ARR (ród o: URE. b) Dane tabeli 4 wskazuj', i& najwi$kszy potencja w wytwarzaniu energii z odnawialnych !róde maj' elektrownie wiatrowe. W przysz o"ci b$d' si$ one dynamicznie rozwija#. W tabeli 4 przedstawiono potencja wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych !róde . Natomiast tabela 5 zawiera informacje o wyprodukowanej energii z odnawialnych !róde energii w Polsce w latach 2009-2010. Tabela 5. Ilo"# energii elektrycznej wyprodukowanej w poszczególnych technologiach z odnawialnych !róde energii w latach 2009-2010 2009 Rodzaj technologii (%ród!a) Elektrownie wodne Biomasa Biogaz Elektrownie wiatrowe Ogó!em wGWh 2 376 4 888 295 1 045 8 604 w% 27,6 56,87 3,4 12,2 2010 wGWh 2 922 5 788 363 1 822 10 895 w% 26,8 53,1 3,3 16,7 (ród o: Dane Ministerstwa Gospodarki. Z danych tabeli 5 wynika, &e w Polsce najwi$cej wytwarza si$ energii elektrycznej z biomasy. Znaczny udzia w jej produkcji posiadaj' elektrownie wodne i wiatrowe. Natomiast niewielki udzia w wytwarzaniu energii elektrycznej maj' elektrownie biogazowe w Polsce. W roku 2010 udzia energii elektrycznej wytworzonej z ONE w ca kowitym zu&yciu energii wynosi ok. 7%. ZN nr 99 Seria: Administracja i Zarz dzanie (26)2013 28 M. Podstawka, U. Podstawka Op!acalno"# wytwarzania energii elektrycznej z ró nych %róde! Op acalno"# wytwarzania energii z ró&nych !róde zmienia si$ w czasie. Generalnie uzale&niona jest ona od takich czynników, jak: wielko"# popytu na energi$, technologie, ich doskonalenie, przepisy reguluj'ce ochron$ "rodowiska oraz stan zasobów !róde energetycznych i koszty ich pozyskiwania. Aktualna polityka energetyczna naszego kraju zak ada wykorzystywanie w$gla jako najwa&niejszego surowca w produkcji energii elektrycznej. Dzi$ki posiadaniu w asnych, sporych jego zasobów jest on gwarantem bezpiecze%stwa energetycznego Polski w perspektywie d ugookresowej. Jednak&e elektrowniom bazuj'cym na w$glu b$dzie coraz trudniej sprosta# wymaganiom "rodowiskowym UE. Aktualnie, jak podano w tab. 6, koszt produkcji energii elektrycznej z w$gla jest najni&szy. Tabela 6. Ca kowity koszt produkcji energii elektrycznej wraz z rekompensat' emisji CO2 Rodzaj surowca energetycznego Pierwiastki promieniotwórcze (ród a odnawialne Gaz W$giel kamienny W$giel brunatny Koszt produkcji w z!/MWh 550-690 powy&ej 400 370 375 365 (ród o: opracowanie dla Sejmu R.R. maszynopis, Warszawa 2010. Energia pozyskiwana z elektrowni w$glowych b$dzie napotyka# coraz wi$ksze trudno"ci i b$dzie ponosi# coraz to wy&szy koszt z tytu u nabywania uprawnie% do emisji dwutlenku w$gla. Dodatkowo wzrasta# b$d'koszty wydobycia w$gla z coraz to g $bszych jego pok adów (5-7 m/rok). Wobec tego rysuje si$ pewna perspektywa produkcji energii z odnawialnych !róde . Energetyka oparta na tych !ród ach nie produkuje odpadów, nie niszczy "rodowiska. Energia ze !róde odnawialnych z uwagi na ma ' moc elektrowni mo&e mie# charakter lokalny, gdzie przesy energii wytwarzanej w elektrowniach tradycyjnych jest drogi z uwagi na znaczne odleg o"ci pomi$dzy elektrowni' a odbiorc'. Oprócz tego produkcja energii elektrycznej z odnawialnych !róde ma korzystny wp yw na rozwój lokalnego rynku pracy. Dodatkowym argumentem przemawiaj'cym za wykorzystaniem odnawialnych !róde energii jest mo&liwo"# pozyskania na ten cel funduszy unijnych. Tak jak wspomniano na op acalno"# wytwarzania energii elektrycznej wp ywaj' ró&ne czynniki, jednym z najistotniejszych jest cena paliwa energetycznego wykorzystywanego do produkcji energii. Wed ug prognozy Ministra Gospodarki do 2050 r. najwy&szy wzrost cen przewiduje si$ dla gazu ziemnego. Najmniejszy wzrost cen dotyczy# b$dzie paliwa j'drowego. W umiarkowanym stopniu wzrosn' ceny biomasy. Prognoza zmian cen surowców energetycznych przedstawia rys. 2. Seria: Administracja i Zarz dzanie (26)2013 ZN nr 99 Zasoby i op!acalno"# produkcji energii odnawialnej w Polsce 29 Rysunek 2. Prognoza cen paliw do 2050 roku (ród o: Ministerstwo Gospodarki. Perspektywy polityki energetycznej Unii Europejskiej Aktualnie energetyka pa%stw Unii Europejskiej oparta jest w ponad 50% na importowanych surowcach energetycznych. Nasz kraj wypada pod tym wzgl$dem znacznie korzystniej, poniewa& uzale&niony jest tylko w 15% od importu surowców energetycznych. Przewidywany wzrost zu&ycia energii mo&e sprawi#, i& zale&no"# UE od importu surowców energetycznych wzro"nie. Oprócz tego niektóre pa%stwa UE zamierzaj' odej"# od energetyki j'drowej. W tej sytuacji istnieje szansa, aby cz$"ciowo zast'pi# energetyk$ j'drow' oraz zaspokoi# rosn'cy popyt na energi$ produkcj' energii z odnawialnych !róde . A zatem w przysz o"ci produkcja energii w UE oparta b$dzie g ównie na gazie i ropie. Zwi$kszenie roli gazu i ropy w bilansie energetycznym UE powodowa# b$dzie coraz to wi$ksze uzale&nienie si$ od importu surowców. Wzrastaj'ce, w najbli&szych latach, uzale&nienie od dostaw ropy i gazu z importu spowoduje, &e UE b$dzie nara&ona na problemy zwi'zane ze zmianami cen energii, a w najgorszym przypadku mo&e doj"# do zagro&enia ci'g o"ci dostaw tych surowców. Sytuacje t$ mo&e zmieni# odkrycie gazu upkowego, którego znaczne zasoby s' przewidywane zw aszcza na terenie nowych pa%stw cz onkowskich. Zasygnalizowane problemy perspektyw polityki energetycznej UE wi'&' si$ z jej bezpiecze%stwem energetycznym. Bezpiecze%stwo energetyczne jest kwesti', któr' rozpatruje si$ na szczeblu unijnym, chocia& tak&e poszczególne kraje cz onkowskie zdaj' sobie spraw$ z wagi tego problemu. Cz$"# krajów UE posiadaj'ca w asne zasoby surowców energetycznych d'&y# b$dzie do ich wykorzystania w produkcji energii. Do takich pa%stw nale&y Polska, która posiada znaczne zasoby w$gla, zw aszcza brunatnego. ZN nr 99 Seria: Administracja i Zarz dzanie (26)2013 30 M. Podstawka, U. Podstawka Jednak&e rola w$gla jest niestabilna ze wzgl$dów "rodowiskowych, cho# aktualnie elektrownie w$glowe s' konkurencyjne cenowo wzgl$dem innych. A zatem w$giel jest i prawdopodobnie b$dzie w niektórych pa%stwach cz onkowskich (w tym w Polsce) istotn' cz$"ci' koszyka paliw w UE. W$giel mo&e by# tak&e skutecznym amortyzatorem waha% cen na rynku energetycznym. Nale&y pami$ta#, i& polityka s u&'ca bezpiecze%stwu energetycznemu UE jest zintegrowana z polityk' zrównowa&onego rozwoju. Chodzi tu o bezpiecze%stwo socjalne, ekonomiczne i o ochron$ "rodowiska. W marcu 2011 r. Komisja Europejska wyda a komunikat pt. „Plan dzia ania prowadz'cy do przej"cia na konkurencyjn' gospodark$ niskoemisyjn' do 2050 r.”. Dokument ten przedstawia perspektywy redukcji emisji CO2 o 80% do 2050 r. wzgl$dem poziomu tej emisji z 1990 r. Wprowadzenie w &ycie takich za o&e% oznacza oby ca kowite wyeliminowanie w$gla z koszyka surowców energetycznych. Plan ten wskazuje kierunki koniecznych prac badawczo-rozwojowych oraz d ugoterminowe inwestycje ograniczaj'ce emisj$ CO2 w takich sektorach jak: energetyka, transport i budownictwo. Wskazuje te& na rol$ odnawialnych !róde w produkcji energii. Wprowadzenie planowanych redukcji emisji CO2 zwi$kszy koszty inwestycji w energetyce, co spowoduje wzrost cen energii, który niekorzystnie wp ynie na konkurencyjno"# gospodarek pa%stw cz onkowskich. Bibliografia Bartodziej G., Tomaszewski M., Polityka energetyczna i bezpiecze"stwo energetyczne, Wyd. Federacji Stowarzysze% Naukowo-Technicznych, Energia i )rodowisko, Warszawa 2008. Dane Ministerstwa Gospodarki. Dyrektywa Rady z 29 VI 1990 r. (90/377/EWG). www.imgw.pl. Seria: Administracja i Zarz dzanie (26)2013 ZN nr 99